Projectwijzer 7 Meet the customer Begeleidersversie versie 1, oktober 2013

(CGO). CGO is een onderwijssysteem waarbij de studenten zowel individueel als in groepsverband werken aan leerstof die gerelateerd is aan de beroepspraktijk. De projectwijzers zijn tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van de Stichting Consortium Beroepsonderwijs. De inhoud van de projectwijzers is afgestemd op de kwalificatiestructuur van het kwalificatieprofiel Middenkader Engineering cohort 2012-2013, voorjaar 2013, met de daar onderliggende brondocumenten/beroepscompetentieprofielen. Deze projectwijzer is bedoeld voor de kwalificatie ‘Commercieel Technicus’.

LEERJAAR Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 1 t/m 3 PW 0 Basisdocument Middenkader engineering 1 PW 1 PW 2 PW 3 PW 4 Van businessidee Backoffice Orders Searching my naar businessplan Productie- verwerven bij career begeleider bij bij ‘Inventor’ ‘ComfortSystems’ Beroepsoriëntatie BPV 1

middenkader engineering

De projectwijzers zijn gebaseerd op het didactisch concept Competentie Gericht Onderwijs

middenkader engineering

Niveau 4

Informatie- en Elektrotechniek Crebo 94422

Projectwijzer 7 Meet the customer Begeleidersversie versie 1, oktober 2013

2 PW 5 PW 6 PW 7 Marketing Projectleider bij Meet the customer BPV 2 manager MPI machinebouw bij E-wire 4 PW 8/9 PW 10/11 Titel bij verschijnen kwailificerende opdracht Titel bij verschijnen

Een uitgave van:

Artikelnummer: 13MEI4PW7CTBEG

commercieel technicus Crebo 94422

Projectwijzer 7 Meet the Customer Begeleidersversie

In de rol van Junior Sale

Artikelnummer: 13MEI4PW7CTBEG

smanager

Colofon Deze uitgave is gerealiseerd onder verantwoordelijkheid van het Consortium Beroepsonderwijs. Directeur en managementteam M. Wouters, L. Fine, B. Huijberts, A. Pijnenburg, I. Rabelink Ontwikkelteamleider R.H. Karssies Ontwikkelteam C. Alberts, ROC Nijmegen D. Gray, MBO College Almere A. Papa, ROC Aventus Apeldoorn T. de Vaal, ROC Zadkine M. van der Vlist, ROC Midden Nederland W. de Wit, ROC Albeda Redactie R.H. Karssies, M. Brok Ontwerp en opmaak Studio Blanche: Henny Witjes Foto’s en afbeeldingen Ondanks alle inspanningen is het mogelijk dat Stichting Consortium Beroepsonderwijs niet alle copyrights van de in de uitgave opgenomen illustraties heeft geregeld. Degene die meent alsnog rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met Stichting Consortium Beroepsonderwijs.

© 2013 Stichting Consortium Beroepsonderwijs Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, namelijk elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van Stichting Consortium Beroepsonderwijs.

Inhoudsopgave 1 Inleiding 2

3

4

Organisatie

10

2.1 Complexiteit van de projectwijzer 2.2 Projectgroep 2.3 Communicatie, Exact, Loopbaan en Burgerschap 2.4 Persoonlijke ontwikkeling 2.5 Aanpak van het project 2.6 Beoordeling van het project 2.7 Ondernemerschap

11 11 11 12 12 14 14

Introductie op het project

24

3.1 De beroepscontext (Project-Start-Up)

25

4 Projectuitvoering 28 4.1Oriëntatie 29 4.2Definitie 35 4.3Ontwerp 41 4.4Werkvoorbereiding 48 4.5Realisatie 56 4.6Oplevering 62 4.7Nazorg 71 5.

Evalueren, Beoordelen en Kwalificeren

76

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8

77 78 78 79 79 80 81 82

Inleiding Beoordeling producten Beoordeling van competent gedrag Beoordeling van een werkproces Beoordeling van toetsen Verantwoording en kwalificeren De monitor De competentiescoretabel

Bijlagen 85 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6 Bijlage 7 Bijlage 8 Bijlage 9 Bijlage 10 Bijlage 11 Bijlage 12

Projectdossier en fasedocument BPV-2 Plan van Aanpak Voorbeeld communicatieplan Weekstaat Observatieformulier klantcontact Reflectie Formulier Tussentijdse Evaluatie Formulier Eindevaluatie Handreiking presentatie Communicatieschema Niveaubepalingen Nederlands Informatie over een verslag

86 87 88 89 90 94 97 99 100 102 103 106

1 Inleiding

4

commercieel technicus

begeleidersinformatie

Geachte collega, De projectwijzer is uitgewerkt volgens het didactisch model CGO: Competentie Gericht Onderwijs. Het is een routebeschrijving die studenten gedurende een aantal weken de weg wijst bij het realiseren van een project. Het gaat er bij deze opleiding vooral om dat de student zich ontwikkelt tot een competent middenkaderfunctionaris. Daarbij is het nemen van verantwoordelijkheid een belangrijk element. Studenten zijn ook nu al zelf verantwoordelijk voor de wijze waarop hun studie verloopt. De taak van begeleiders op het ROC en in de beroepspraktijk is de student op allerlei manieren te coachen en terzijde te staan. Deze begeleiding kan naarmate de opleiding vordert, afnemen. Kenmerkend voor CGO-onderwijs is dat ook studenten een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van een medestudent door met elkaar te evalueren en op elkaar te reflecteren. Uit onderzoek is gebleken dat studenten van u verwachten dat u kennis en visie aanreikt, dat u inzichten door kunt geven, dat u wijsheid toont en dat u hen kunt adviseren op basis van productbeoordeling, waarneming van gedrag en evaluatie. Voor de student is het van belang dat hij merkt dat zijn aanwezigheid ertoe doet, dat u hem opmerkt en belangstelling toont. Ook het motiveren van de student voor zijn beroep is voor u een belangrijke uitdaging. Ondersteuning In de grijze vlakken van deze begeleidersversie vindt u informatie en adviezen voor de diverse begeleiders. Alle niet-geaccentueerde tekst is letterlijk dezelfde als in de studentenversie. Deze ondersteuning is bedoeld als advies; u kunt daar natuurlijk naar eigen inzicht en mogelijkheden van afwijken. Meer informatie over de structuur van de opleiding en manieren van studeren staat in de begeleidersversie van projectwijzer 0, het Basisdocument voor deze opleiding. Digitale ondersteuning van de projectwijzer, tekeningen, de monitor, de competentiescoretabel e.d. kunt u downloaden via www.consortiumbo.nl. Deze projectwijzer Deze projectwijzer (PW7) is een routebeschrijving die de student de komende periode de weg wijst door een project. De naam van deze projectwijzer, Meet de Customer, verwijst naar de opdracht(en) die de student deze periode gaat uitvoeren. In dit project vervult de student namelijk de functie van Junior Salesmanager op de afdeling Sales van een organisatie.

5


De projectwijzer heeft betrekking op het werkgebied Klantcontact. De student gaat hierin de volgende activiteiten uitvoeren: • onderzoeken van de klanttevredenheid • observatie klantenbenadering • assisteren bij verkoop • zelfstandig maar onder supervisie een verkooptraject doorlopen. Wanneer u deze projectwijzer koppelt aan de BPV, vraag dan het BPV-bedrijf om de student in te zetten op bovengenoemde activiteiten uit het werkgebied Klantcontact, zodat de student hierin kan oefenen en beoordeeld kan worden met de prestatie-indicatoren. Het is natuurlijk niet gebruikelijk dat een student een dergelijke functie op dit tijdstip van zijn opleiding vervult. Het is met name de bedoeling dat hij zich eens kan inleven in de activiteiten en verantwoordelijkheden die bij een dergelijke middenkaderfunctie behoren. Wij adviseren u deze projectwijzer in de laatste twee perioden van het tweede leerjaar in te zetten (18-20 weken) en raden u tevens aan deze periode ‘duaal’ in te richten, d.w.z. met drie dagen per week BPV en twee dagen per week op school. Dit biedt het voordeel dat er één dag per week beschikbaar blijft voor projectbegeleiding en ondersteunende lessen op school. Daarnaast blijft er één dag over om te werken aan de Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap en het eigen studentenbedrijf, volgens het concept ‘Stichting Jong Ondernemen’. Met dit studentenbedrijf is reeds in de eerste lesperiode van het tweede studiejaar een aanvang gemaakt. Het is van belang dat de studenten met deze projectwijzer al in de voorafgaande periode werken aan de voorbereiding van de BPV. ROC’s die geen ‘duale’ BPV-periode wensen in te richten, adviseren wij om deze projectwijzer in de derde lesperiode te gebruiken. Als context voor het klantcontact kan dan het eigen studentenbedrijf (St. Jong Ondernemen) worden gebruikt. Dit vereist wel een toelichting op de instructie aan studenten, want de instructie in de projectwijzer is gebaseerd op gebruik in de eerdergenoemde ‘duale periode’. U dient dan zelf zorg te dragen dat elke student betrokken wordt bij de in de projectwijzer genoemde activiteiten en dat hij hierop beoordeeld wordt. De studentinstructie ‘Het eigen bedrijf’ en de certificeerbare Eenheid Ondernemerschap kunnen dan in deze derde lesperiode worden afgesloten, zodat de vierde lesperiode voor een BPV van vijf dagen per week gebruikt kan worden. Denkt u eraan om al ruim voor aanvang van de BPV te beginnen met de voorbereidingen hierop? Ondernemerschap Gedurende het hele tweede leerjaar en dus ook tijdens deze projectwijzer adviseren wij u om één dag per week te besteden aan Jong Ondernemen en CE-ondernemerschap (Certificeerbare Eenheid ondernemerschap). De tijd voor ondersteunende vaktheorie commerciële bedrijfskunde is daarom tijdens deze projectwijzer beperkt. Er wordt van uitgegaan dat de lessen CE-ondernemerschap voor een belangrijk deel ook ondersteunend zullen zijn voor deze projectwijzer. Wij wensen u veel succes! 6


Beste student,

De opleiding die je volgt, is competentiegericht. Vandaar CGO: Competentie Gericht Onderwijs. Kennis, vaardigheden, een goede (werk)houding en je ambitie vormen samen de garantie dat je geschikt bent voor je beroep. Je bent dan competent. De benodigde kennis, vaardigheden en houding ontwikkel je het best door te oefenen in de praktijk. In dit project wordt de beroepspraktijk nagebootst of je gaat een periode op stage. Je raakt zo vertrouwd met het werken in teamverband, nauwkeurig werken onder tijdsdruk, correct en tijdig communiceren als iets niet lukt volgens afspraak en het zoeken naar een oplossing voor problemen. Je kunt niet zomaar competenties ontwikkelen in een opleiding. Ze zijn gerelateerd aan de behoefte van het bedrijfsleven. Daarom heeft de overheid samen met het bedrijfsleven en het onderwijs een eisenpakket voor jouw opleiding ontwikkeld. Deze eisen staan in het kwalificatiedossier ‘Middenkader Engineering’. In dit dossier staan de kwalificatie-eisen voor een technicus en een commercieel technicus. Bij het afronden van deze opleiding krijg je het diploma Commercieel Technicus. Je bent zelf verantwoordelijk voor de wijze waarop je studie verloopt en de resultaten die je behaalt. Begeleiders op school en in de praktijk zullen je op allerlei manieren coachen en terzijde staan. Ook de samenwerking met je medestudenten speelt bij deze vorm van onderwijs een belangrijke rol. Hoe het Competentie Gericht Onderwijs georganiseerd is, hoe je met de projectwijzers kunt werken, wat de relatie is tussen de werkgebieden en de werkprocessen en hoe de methode van evalueren, beoordelen, verantwoorden en kwalificeren gaat, staat allemaal omschreven in projectwijzer 0, het Basisdocument Commercieel Technicus.

7

De werkprocessen uit het kwalificatiedossier zijn gegroepeerd in drie werkgebieden: In de tabel kun je voor elke projectwijzer zien op welk(e) werkgebied(en) deze projectwijzer specifiek betrekking heeft: • Marketing • Klantcontact • Backoffice In projectwijzer 1 en 4 komen de drie werkgebieden integraal aan de orde. In projectwijzer 3 en 9/10 komen zowel het werkgebied Klantcontact als het werkgebied Marketing aan de orde. Eerste leerjaar Periodes

1

2

Klantcontact

5

6

8

PW6 compl B PW3 compl A

PW1 compl A

7

Derde leerjaar 9

PW7 compl B

PW2 compl A

Marketing

Blauw: Geel: Rood: Groen: Grijze kolom:

4

PW3 compl A

Backoffice

Integraal

3

Tweede leerjaar

PW5 compl B

10

11

PW9/10 compl C PW9/10 compl C

PW10/11 Kwal. cmpl D PW10/11 Kwal. cmpl D

PW9/10 compl C

PW4 compl A

integraal project over alle werkgebieden project met accent op werkgebied Backoffice project met accent op werkgebied Klantcontact project met accent op werkgebied Marketing BPV

Gedurende de opleiding zul je aan de hand van projectwijzers in verschillende werkgebieden gaan werken. In elk werkgebied begin je met eenvoudige projecten (complexiteit A). Aan het einde van de opleiding zijn de projecten ingewikkelder, zoals bij een beginnend beroepsbeoefenaar (Complexiteit D). Meer informatie vind je in projectwijzer 0, het Basisdocument voor de opleiding Commercieel Technicus.

8


12

PW10/11 Kwal. cmpl D

Deze projectwijzer Voor je ligt projectwijzer 7 van de opleiding Commercieel Technicus. Deze projectwijzer gebruik je voor het organiseren en uitvoeren van de buitenschoolse leeractiviteiten in leerjaar 2. Het is de routebeschrijving die je de weg wijst voor het realiseren van je beroepspraktijkvorming (BPV). Je gaat de benodigde competenties om vakbekwaam te worden verder bij een bedrijf ontwikkelen. Voor de tweede keer in je opleiding ga je werken in het bedrijfsleven. In het eerste jaar heb je dat al een periode kunnen doen, De naam van de projectwijzer Meet the Customer verwijst naar de opdracht (en) die je tijdens deze periode dient uit te werken. Je hebt in deze projectwijzer de rol van Junior Salesmanager. In je BPV-bedrijf zul je ontdekken dat men dikwijls pas na enkele jaren ervaring in zo’n functie komt. Door je nu al in te leven in de werkzaamheden en verantwoordelijkheden van een Junior Salesmanager kun je je goed voorbereiden op een dergelijke functie. (Het is natuurlijk niet gebruikelijk dat je als student een dergelijke functie op dit tijdstip van je opleiding vervult. Het is vooral bedoeld om je in te laten leven in de activiteiten en verantwoordelijkheden die bij een dergelijke middenkaderfunctie horen). Het BPV-bedrijf bepaalt op welk onderdeel uit het werkgebied Klantcontact je wordt ingezet en met welke werkprocessen je in eerste instantie aan het werk kunt gaan. Tijdens deze projectwijzer zul je een dag in de week besteden aan Jong Ondernemen en de CEO (Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap). De ondersteunende vaktheorie voor commerciële bedrijfskunde is daarom in deze projectwijze beperkt. Er wordt van uitgegaan dat de theoretische lessen CEO ook ondersteuning geven aan de activiteiten die je in deze projectwijzer gaat uitvoeren. Veel succes met het uitvoeren van dit project!

9

2 Organisatie

10


2.1 Complexiteit van de projectwijzer Deze derde projectwijzer voor leerjaar 2 van je opleiding wordt uitgevoerd in complexiteit B. Dit betekent het volgende: • Je werkt aan een eenvoudig maar omvangrijk project. • Je werkt in een minder overzichtelijke omgeving (iets complexere beroepscontext). • Je voert de opdrachten zelfstandig uit en krijgt minder begeleiding dan in leerjaar 1.

2.2 Projectgroep Dit project start je op met de projectgroep van het voorgaande project, Projectleider M.P.I. Na de oriëntatiefase is het een individueel project waarbij ieder voor zich in elke fase de projectresultaten moet opleveren. Je kunt elkaar door middel van een presentatie vertellen over je ervaringen. Deze presentatie kun je houden tijdens een terugkomdag of aan het eind van de BPV-periode. Tijdens de presentaties kun je veel van elkaar leren. Heeft iemand soms bij een bedrijf gewerkt waar jij een volgende keer wel zou willen werken? Hoe valt dit de volgende keer te organiseren? In deze projectwijzer ervaar je wat het betekent om de werkzaamheden van een junior salesmanager uit te voeren. Gedurende dit project werk je in de beroepspraktijk binnen een bedrijf of wordt de beroepspraktijk op school nagebootst. Taken die de junior salesmanager in deze periode op zich neemt, zijn onder andere: • Deelnemen aan alle werkoverleggen • De toegewezen werkzaamheden naar tevredenheid van de opdrachtgever vervullen • Alle informatie in een map oftewel het projectdossier verzamelen • Effectief communiceren met de opdrachtgever en de klant • Het leiden van een evaluatiegesprek aan het einde van het project.

2.3 Communicatie, Exact, Loopbaan en Burgerschap In deze projectwijzer staat bij elke fase een kopje ‘Communicatie, Exact, Loopbaan en Burgerschap’. De teksten die daaronder staan, hebben met het project te maken en zijn vooral bedoeld om je in deze vakken verder te ontwikkelen. Hierbij kun je denken aan je communicatieve vaardigheden, zoals luisteren, spreken en schrijven. Als Technicus Middenkader Engineering heb je deze vaardigheden nodig.

11

2.4 Persoonlijke ontwikkeling In je POP heb je vastgelegd welke competenties en vaardigheden je gedurende een langere periode wilt ontwikkelen. Dit Persoonlijk Ontwikkelings Plan kan na iedere periode in overleg met je Studie-Loopbaan-Begeleider worden bijgesteld. Tijdens de definitiefase maak je een Persoonlijk Activiteiten Plan (PAP). Daarin leg je aan de hand van het Plan van Aanpak de activiteiten vast die je in deze periode gaat doen. Tevens benoem jij je eigen leerdoelen en je gewenste competentieontwikkeling. In het PAP leg je ook datgene vast wat je naar aanleiding van het vorige project in deze periode verder wilt ontwikkelen. Tot slot geef je aan wanneer je een en ander gaat doen. De competenties die je in deze periode gaat ontwikkelen, zullen voor een deel voor iedere student dezelfde zijn, maar voor een groot deel ook per student verschillen. Het is aan jou om een bedrijf te kiezen waar je denkt te kunnen leren en te ontwikkelen wat bij je past. Houd rekening met wat je wellicht in het derde jaar als laatste project wilt doen, want dan dien je te kiezen voor andere werkprocessen. Neem vooral tijdens de BPV een onderzoekende en een vragende houding aan. Vraag alles (zeker ook op technisch gebied) wat je wilt weten over zaken die belangrijk zijn voor je persoonlijke ontwikkeling, want mensen uit de praktijk kunnen je veel en weer andere zaken leren dan begeleiders op school. Om de projecten tot een goed einde te brengen wordt er een behoorlijke inzet van je verwacht. Meer over persoonlijke ontwikkeling, structuur van de opleiding en manieren van studeren staat in projectwijzer 0, het Basisdocument voor deze opleiding.

2.5 Aanpak van het project In verband met de tijd die nodig is om een BPV-bedrijf te vinden, is het belangrijk dit project ruim voor de aanvang van de BPV-periode op te starten. Als je uit een aantal bedrijven een keuze gemaakt hebt, wordt er door de school een BPV-overeenkomst aangemaakt. Dit is een overeenkomst tussen bedrijf, school en de student en omvat onder andere een beschrijving van alle rechten en plichten van alle partijen. LET OP, er wordt vanuit gegaan dat je, nog steeds conform de afspraken binnen het bedrijf, alle werkdagen aanwezig bent. Ter verantwoording hiervan vul je iedere week een weekstaat in, waarin je vermeldt waar jij je mee bezig gehouden hebt (zie bijlage 4). Deze weekstaten dienen om de 14 dagen (na ondertekening van de praktijkopleider) overlegd te worden aan de project - of BPV-begeleider. In verband met eventuele ziekte etc. heb je nog wat ruimte om toch het volledige aantal weken te kunnen volbrengen. Je hebt tenslotte een BPV-overeenkomst getekend voor een periode van 20 weken. 12


Ook in de BPV wordt gewerkt met een projectmatige aanpak. In deze projectwijzer werk je echter individueel aan je project en niet in een projectteam met medestudenten. Verdiep je eerst goed in het bedrijf, de werkwijze, de klantenbenadering van het bedrijf en vervolgens in de opdracht die het bedrijf je verstrekt. Onder leiding van je praktijkopleider worden de projectfasen opgestart en afgesloten. Elk van de 7 fasen kan met behulp van een vast stappenplan worden doorlopen. Deze ‘leercirkel’ is een hulpmiddel om te komen tot een succesvol doorlopen van de fasen. De inhoud van de stappen is in het Basisdocument volledig omschreven. Vanaf de eerste activiteiten van dit project leg je een projectdossier aan, conform het voorbeeld in bijlage 1. Alle afspraken en producten doe je in het dossier. Aan het eind van de periode kun je met dit dossier aantonen dat je aan alle voorwaarden voldaan hebt.

Stap 1 Opstarten Stap 4 Evalueren

Stap 2 Plannen

Stap 3 Uitvoeren

Om je competent gedrag groei door te laten maken zal er bij het opstarten en afsluiten van de projectfasen steeds minder begeleiding aanwezig zijn. Op basis van de opgedane ervaringen uit de vorige projectwijzers moet het lukken om zelfstandig beter de teksten te lezen en zelfstandig al beter te overleggen en zaken te onderzoeken. Van de junior salesmanager wordt verwacht dat hij: • de bijeenkomsten met de praktijkopleider goed voorbereidt (agenda, tijdsindeling, knelpunten) • zelf de punten die aan de orde dienen te komen, agendeert • de agendapunten afwikkelt in de afgesproken volgorde • het leer- en samenwerkingsproces goed laat verlopen (spreektijd, samenvattingen geven, stimuleren, besluiten nemen, bemiddelen bij conflicten) • tijdens het overleg de belangrijkste zaken noteert en daarna notulen met een actiepuntenlijst maakt.

13

2.6 Beoordeling van het project De beoordeling van dit project zal per werkproces plaatsvinden, waarbij de praktijkopleider voornamelijk de student begeleidt, het proces beoordeelt en kijkt of het product voldoet aan de kwaliteitseisen en situatie van het bedrijf. Voor deze projectwijzer gaat het bij de beoordeling vooral om de producten die je per fase oplevert. Dat een product voldoet aan de eisen is de beste aanwijzing dat je competent bent / goed hebt gehandeld. Pas nadat de praktijkopleider namens het bedrijf zijn fiat gegeven heeft aan het product en het juist doorlopen van het proces, zal de vakdocent op school beoordelen of het product ook aan de gestelde eisen van de opleiding voldoet. In de monitor staat precies aangegeven wie welk product beoordeelt. Als introductie zou de praktijkopleider met de student het gesprek aan kunnen gaan en het formulier ‘Startgesprek’ in kunnen vullen om aan te geven hoever het gesteld is met de kennis, vaardigheden en mate van competent zijn van de student aan het begin van de periode (zie bijlage 7). Aan het eind van elke projectfase staan beoordelingstabellen. In de beoordelingstabellen staan de werkprocessen met de bijbehorende competenties. Deze competenties worden door middel van een driehoeksgesprek door de BPV-begeleider van de school en de praktijkopleider van het bedrijf beoordeeld tijdens de tussentijdse evaluatie en de eindevaluatie ( zie bijlage 8 en 9). Tot slot vindt een beoordelingsgesprek plaats of moet je een presentatie houden over een aantal werkprocessen die je hebt uitgevoerd. Dit is nodig om definitief vast te stellen of je competent hebt gehandeld. Je school bepaalt of dit beoordelingsgesprek plaatsvindt op school of in het bedrijf. Voor de beoordeling van Nederlands, Engels, Loopbaan en Burgerschap en Exact zal de school je de richtlijnen geven. De volledige manier van beoordelen staat omschreven in hoofdstuk 5.

2.7 Ondernemerschap De beheersing van ondernemerscompetenties heeft voor een Commercieel Technicus een hoge meerwaarde. Als je een eigen bedrijf gaat beginnen, maar ook als je gaat werken in een commerciële functie bij een bestaand bedrijf, zijn ondernemerscompetenties van belang. Als jouw ROC gekozen heeft voor de College Company via de stichting Jong Ondernemen en de Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap, ga je daar ook gedurende deze projectwijzer aan werken. Je docent zal hiervoor verdere aanwijzingen geven.

14



PROJECT- en/of BPV-BEGELEIDER Ook dit project is bedoeld om de studenten op basis van ervaringen hun competenties te laten ontwikkelen. Zij maken kennis met een leidinggevende (middenkader)functie. Grijp in de gesprekken eens terug op de opgedane ervaringen uit het eerste leerjaar, met name de vorige BPV-periode en kijk ook vooruit naar de komende BPV-periode. Er wordt van u verwacht dat u m.b.v. de niveaubepaling Gesprekken voeren (zie bijlage 11) na afloop van zo’n gesprek de student beoordeelt op zijn voortgang. Na afloop van de BPV verzamelt de student al zijn voortgangsbewijzen in zijn portfolio. De ondersteuning zoals in deze handleiding omschreven, is bedoeld als een advies. U kunt daar naar eigen inzicht en mogelijkheden van afwijken. Samenwerking docenten In het kader van de Drieslagmethode begeleidt en beoordeelt u de studenten op basisniveau bij de ontwikkeling op het gebied van communicatie (zie bijlage 10), projectmanagement en exact. Tijdens de uitvoering van het project zijn bij activiteiten de praktijkopleider en BPV-begeleider (projectbegeleider) vanuit school betrokken. U kunt d.m.v. Handreiking Praktijkopleider en/of Basisdocument 0 informatie downloaden via de bestelsite. Complexiteit Complexiteit B betekent dat de studenten nog veel begeleiding krijgen, maar dat ze bewust gemaakt moeten worden van de groei naar zelfstandigheid. Het uitgangspunt blijft hier dat ze bij de producten begeleid worden tot het product met een voldoende kan worden beoordeeld. Projectgroep Wij adviseren u dit project op te starten met de projectgroep van projectwijzer 6 en de studenten ruimschoots voor de aanvang van dit project op zoek te laten gaan naar een passend BPV-bedrijf. Wellicht verkrijgen ze zo inzicht in de eventueel door het bedrijf te verstrekken opdracht. Tevens raden wij u aan om de projectbegeleider uit de voorliggende periode op te laten treden als projectbegeleider ofwel BPV-begeleider. Dit borgt dat de student goed begeleid opstart en verder begeleid wordt door een vertrouwde en betrokken docent. Vanuit de opleiding wordt de praktijkopleider verzocht de junior salesmanager gedurende de hele periode te begeleiden bij en te beoordelen op de ontwikkeling van de leidinggevende competenties op het basisniveau middenkaderfunctionaris. Laat hem één of zo mogelijk alle vergaderingen voorzitten, de werkzaamheden verdelen, het proces leiden en alle informatie in een map oftewel het projectdossier verzamelen. Zorg voor een constructieve feedback op zijn functioneren.

15


Aanpak project De auteurs gaan uit van het volgende: • U werkt als projectbegeleider c.q. BPV-begeleider met de groep die alle voorgaande commerciële projectwijzers van de opleiding Commercieel Technicus heeft doorlopen. • In deze fase van de opleiding begeleidt u de studenten en bezoekt hen op locatie. Wij stellen per student vijf uur begeleiding voor (introductiegesprek, tussenevaluatie en eindgesprek). U zorgt in samenwerking met de praktijkopleider ervoor dat de student professioneel communiceert en de afspraken vastlegt, zodat er achteraf aan gerefereerd kan worden. • Door de goede documentatie die de student gedurende de BPV-periode aangelegd heeft en zijn presentatie over zijn prestaties en ervaringen tijdens terugkomdagen, maakt hij het ook mogelijk dat zijn medestudenten van hem kunnen leren. • In dit individuele project legt elke junior salesmanager zijn eigen projectdossier aan. Als introductie kan de praktijkopleider met de student het gesprek aangaan en het formulier ‘Startgesprek’ invullen om aan te geven hoever het gesteld is met de kennis, vaardigheden en de mate van competent zijn van de student aan het begin van de periode (zie bijlage 7). Ontwikkeling van de student Om iedere student zijn eigen competenties te laten ontwikkelen is het van het grootste belang dat elke student zijn eigen creativiteit kan inzetten. Denk daarbij aan eigen inbreng in projectvergaderingen, individueel opzoeken van verschillende informatiebronnen, eigen presentatie enz. Bij elke projectfase staan tips voor de student om activiteiten uit te voeren om zijn persoonlijke ontwikkeling beter gestalte te geven. U en de praktijkopleider kunnen de studenten stimuleren hieraan te werken. Hierbij is het belangrijk dat de student een onderzoekende houding ontwikkelt. In deze fase van de opleiding is het nog steeds van belang dat u ze begeleidt bij het opstellen van hun Persoonlijk Activiteiten Plan (PAP). Inhoud van de projectwijzer Het belangrijkste eindproduct: Een verslag met daarin: • Klanttevredenheidsonderzoek • Observatie van een klantgesprek • Bewijsstukken van klantbenadering zelfstandig of onder begeleiding • Reflectie op punt 1 t/m 3.

16



Advies faseplanning Week

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12 13 14 15 16 17 18

Oriëntatie Definitie Ontwerp Werkvoorbereiding Realisatie Oplevering Nazorg

TECHNIEK Wat de techniek betreft, geeft het dossier de ruimte om de studenten af te laten studeren aan de hand van projecten die de regio te bieden heeft en/of die de voorkeur van de individuele studenten hebben. Het is aan u om te bewaken dat de projecten en de BPV-activiteiten ook voor deze opleiding technisch van voldoende inhoud, differentiatie en niveau zijn, maar met in het achterhoofd dat ze gezien dienen te worden als aanvullend i.p.v. maatgevend. Er dient natuurlijk competent gedrag getoond te worden bij het werken aan de kerntaken en de werkprocessen binnen de werkgebieden Klantcontact en Marketing. Het werkgebied waar het tijdens deze BPV-periode van de opleiding Commercieel Technicus om gaat, is het contact met klanten, de benadering van de klant en de daarbij behorende werkprocessen: • Relaties opbouwen en netwerken • Overtuigen en beïnvloeden • Analyseren • Behoeften en verwachtingen van een klant interpreteren • Opleveren van werk Gedurende leerjaar 2 en 3 zal het de uitdaging zijn om de studenten een bepaalde periode in elk van de drie werkgebieden te laten werken. Hierover kunnen wellicht met de BPV-bedrijven afspraken gemaakt worden. De rapportage van de werkervaring met kerntaken en werkprocessen kan zichtbaar gemaakt worden in de weekstaten. Hierbij is het belangrijk dat de student de uitgevoerde werkzaamheden helder omschrijft en ze regelmatig in overleg ingeleverd worden. Daarnaast is het vooral belangrijk dat de praktijkopleider de student twee maal beoordeelt op competent gedrag. Hiervoor kunnen de evaluatieformulieren uit de bijlagen 8 en 9 gebruikt worden.

17


Een startgesprek tussen praktijkopleider en student wordt aanbevolen Eventueel kan met behulp van bijlage 7 de beheersing van competenties aan het begin van de BPV periode geregistreerd worden. De rol van het BPV-bedrijf bij de beoordeling van de student wordt door de overheid op dit moment als zeer belangrijk en zwaarwegend gezien.

PROJECTMANAGEMENT/BEDRIJFSKUNDE Studenten voeren in deze periode voornamelijk opdrachten uit waarbij de klant, het klantcontac, de klantbenadering en klanttevredenheid centraal staan. Het doel is dat mbo-studenten een soort helikopterview ontwikkelen en zich gedurende de BPV-perioden bewust worden van: • Behoeften en verwachtingen van klanten • Relaties opbouwen en netwerken • Analyseren • Overtuigen en beïnvloeden • Opleveren van werk De onderzoeken gaan over: • Bedrijfsprofiel • Project- , procesmatige aanpak binnen het bedrijf • Communicatielijnen en gegevensstromen • Inventarisatie t.a.v. klantenwens, klantbenadering, klanttevredenheid e.d. • Klantenonderzoek • Klantengesprek • Persoonlijke ontwikkeling – loopbaankeuze Het is zinvol om vroegtijdig aandacht te besteden aan alle contacten/communicatielijnen die binnen zo’n projectorganisatie een rol spelen en deze te combineren met de werkomgeving. Het gaat er daarbij vooral om dat de student zich bewust wordt van alle mogelijke contacten/communicatielijnen. Het deel over persoonlijke ontwikkeling ligt op het grensvlak van hoe om te gaan met de klant van het bedrijf en de persoonlijke ontwikkeling van de student. Wij adviseren u om tijdens een van de terugkomdagen een vakgroepoverstijgende workshop te organiseren, waarbij u de studenten kunt stimuleren tot en het begeleiden bij de realisatie van dit onderzoek. De uitwerking van het onderzoek wordt opgenomen in het algemene eindverslag en in de eindpresentatie.

18



Wanneer de student een klantgesprek gaat observeren u hem wijzen op het observatieformulier (bijlage 5). Bronnen • Boek Projectmanagement Roel Grit • Verschillende bedrijfskundeboeken voor het MBO

EXACT Exact is voor bijna alle onderdelen voor alle vakrichtingen van Middenkader Engineering hetzelfde. U kunt de ondersteuning voor deze onderdelen daarom in vakgroepoverschrijdende lessen/workshops aanbieden. Daar waar vakspecifieke vaardigheden nodig zijn, worden die aangegeven. Leeractiviteiten bij deze projectwijzer Wij adviseren u de onderstaande onderwerpen bij deze projectwijzer aan de orde te laten komen: Kerntaak

Inhoud rekenen/ wiskunde

Producten

Niveau referentiekader rekenen

Getallen

Statistiek

I C-3F

Verhoudingen

Druk

II C-3F

Meten en meetkunde

Kansberekeningen

III C-3F

Verbanden

Exponentiële functies Logaritmische functies

IV ABC-3F

Natuurkunde

Luchtvochtigheid

Leerlijn Hoe de bovengenoemde onderwerpen in de leerlijn gepositioneerd zijn, kunt u lezen in de leerlijn Exact (downloadbaar via de bestelsite). Referentiekader rekenen Ook in deze projectwijzer wordt rekening gehouden met de landelijke eisen voor rekenen en wiskunde. In de projectwijzers worden de leerlijn Exact van het kwalificatiedossier en de leerlijn Rekenen van het brondocument volledig verwerkt. Het is aan te bevelen dat rekenen apart op het rooster komt te staan, naast de vakken wis- en natuurkunde of het vak Exact.

19


Drieslagmethode 1. De onderwerpen die in deze projectwijzer bij het vak Exact aan de orde komen, zijn ter ondersteuning van de lessen die gegeven worden in de diverse vakrichtingen. Deze onderwerpen zullen door de projectbegeleider of vakdocenten in gang worden gezet, begeleid en beoordeeld. Denk daarbij vooral aan het energierapport. U kunt daarin als coach van de exacte vakken richting geven en uw collega’s ondersteunen. 2. U kunt de studenten specifieke ondersteuning geven, instrueren en de eisen stellen wat de inhoud van de exacte producten betreft. U zult ook les en begeleiding geven ten behoeve van de ontwikkeling van de rekenvaardigheden naar niveau 3F. 3. Bij het signaleren van onvoldoende voortgang ondersteunt u studenten bij specifieke problemen.

COMMUNICATIE / NEDERLANDS Projectwijzer 7 is een unieke gelegenheid om het portfolio van de studenten te vullen met bewijsstukken uit de praktijk tijdens de BPV-periode. De projectwijzer is de tweede projectwijzer die gaat over een leidinggevende (middenkader)functie. Wat is er vanuit die rol op het gebied van communicatie nodig om op de werkvloer het werkproces goed te laten verlopen? Denkt u eraan dat deze projectwijzer bij uitstek een kans biedt om vooral de vaardigheid Gesprekken voeren op de werkvloer in een authentieke situatie te oefenen. Daartoe kunt u de studenten opdracht geven om alle gesprekken te laten beoordelen met de niveaubepaling Gesprekken voeren (bijlage 12), te beginnen met het sollicitatiegesprek, daarna de voortgangsgesprekken en tot slot het eindgesprek. Verliest u ook de deelname aan vergaderingen op de stageplek niet uit het oog. Wellicht kunt u als taalcoach de praktijkopleider begeleiden bij het beoordelen van deze gesprekken. Eventueel kunt u als beoordelaar tijdens het eindgesprek aanwezig zijn. Referentiekader Nederlands Volgens het Referentiekader moeten de vaardigheden lezen, luisteren, gesprekken voeren, schrijven en spreken op 3F-niveau worden afgesloten. Door middel van de Drieslagmethode kan er veel geoefend worden onder leiding van de projectbegeleider en techniekdocenten. Wij adviseren u om deze projectwijzer te gebruiken voor de vaardigheden gesprekken voeren en schrijven. Het is ook belangrijk dat de studenten de PSU en projectfasen analyseren. De docent Nederlands kan de producten samen met de projectbegeleider en praktijkopleider beoordelen volgens de niveaubepalingen van het Referentiekader Nederlands (zie bijlage 12). Deze niveaubepalingen kunnen ook worden gebruikt om de ontwikkeling van de student aan te geven.

20



Leerlijn Voor het aanleren van een juiste manier van communiceren wordt het stappenplan van het Communicatieschema a t/m f gebruikt (zie bijlage 11). Deze projectwijzer De student past de theorie van het communicatieschema toe door de boodschap te plaatsen in de hieronder opgesomde communicatieproducten. De student moet nu de stappen a t/m f van het communicatieschema helemaal onder de knie hebben. Intensief overleg met de praktijkopleider en projectbegeleider over de op te leveren communicatieproducten zal nodig zijn. Producten Domein

Product

Lezen

Lezen en analyseren projectinformatie (hoofdstuk 3) en de projectfasen Informatie zoeken over het bedrijf t.b.v. het schrijven van een sollicitatiebrief en de voorbereiding van het sollicitatiegesprek.

Luisteren

Tijdens gesprekken voeren (vergaderen)

Gesprekken voeren

Sollicitatiegesprek, voortgangs-en eindgesprek Vergaderen

Spreken

Eindpresentatie

Schrijven

Samenvatten projectinformatie Gespreksnotulen Plan van Aanpak en PAP Sollicitatiebrief en CV Observatieformulieren klantbenadering Klanttevredenheidsonderzoek

Ondersteuning/Drieslagmethode 1. Veel activiteiten zullen door de projectbegeleider of de praktijkopleider in gang gezet, begeleid en beoordeeld worden. Schenk in deze PW extra aandacht aan gesprekken voeren en het schrijven van o.a. het klanttevredenheidsonderzoek. Het is van belang dat de praktijkopleider de studenten bij een aantal schrijf- en spreekproducten ondersteunt bij het formuleren van de boodschap en bij het beoordelen ervan. U kunt als taalcoach daaraan richting geven en uw collega’s bijstaan. 2. U kunt de studenten tijdens workshops voorafgaand aan deze projectwijzer instrueren en ondersteunen bij het correct leren opbouwen van de boodschap van bovengenoemde communicatieproducten. Ook kunt u een aantal producten kiezen om te beoordelen of ze op voldoende niveau worden uitgevoerd. 3. Bij het signaleren van onvoldoende voortgang ondersteunt u studenten bij problemen. Alle ondersteuning voor Communicatie kan voorafgaand aan deze projectwijzer afdelingsoverstijgend worden aangeboden.

21


De begeleider communicatie Nederlands kan de studenten voorafgaand aan deze projectwijzer ondersteunen bij het opstellen van de sollicitatiebrief en CV en het inrichten van het klanttevredenheidsonderzoek als communicatiemiddel. Hierbij gaat het natuurlijk om al het tot nu toe geleerde, maar speciaal over de opbouw van de boodschap. Denk ook aan vaardigheden als informatie verzamelen, lezen, analyseren en gesprekken voeren.

COMMUNICATIE / ENGELS Wat de moderne vreemde talen betreft, kunt u een aantal activiteiten die in het Nederlands gedaan worden, ook in het Engels laten uitvoeren. Op een aantal plaatsen in de projectwijzer geven wij dat aan. Europees Raamwerk (CEF) Volgens het Europees Raamwerk moeten de vaardigheden Spreken, Gesprekkenvoeren en Schrijven op A2-niveau worden afgesloten; Luisteren en Lezen op B1. De docent kan op basis van de niveauomschrijvingen volgens het Raamwerk beoordelen of het taalniveau van de student voldoende is. Hiervoor kan een aantal beroepsproducten geselecteerd worden. Door het gebruik maken van het niveauomschrijving van het Raamwerk kan de docent Communicatie de voortgang van de student zichtbaar maken. De beroepsproducten van de student worden beoordeeld op vakinhoud en talige aspecten. Onderwerpen en producten in deze PW In de projectwijzer worden studenten aangezet d.m.v. de onderstaande producten vaardigheden te ontwikkelen. De opbouw van de boodschap zal in alle communicatievormen van even groot belang zijn. Vaardigheden

Product

Lezen

Bedrijfsinformatie verzamelen voor het stageverslag Websites in het Engels voor klantgegevens raadplegen.

Luisteren

Zakelijk telefoongesprek

Gesprekken voeren

Klantengesprek

Spreken

Presentatie

Schrijven

Samenvatting van de bedrijfsopdracht Sollicitatiebrief

Leerlijn Het toepassen van het communicatieschema vindt ook plaats bij de producten in het Engels (zie leerlijn Nederlands). 22



LOOPBAAN & BURGERSCHAP De onderstaande onderwerpen kunnen vooraf of tijdens de terugkomdagen in een afdelingsoverschrijdende workshop worden behandeld. Hierin kunnen studenten ook hun ervaringen en bevindingen met elkaar delen. Als LB-docent kunt u hier ondersteuning aan de studenten bieden door: 1. De studenten te begeleiden in hun keuze van toekomstig werk en studie. U kunt aanwijzingen geven waarom de keuze belangrijk is (Dimensie 2 Loopbaanoriëntatie). 2. U kunt de studenten een handreiking geven over hun gedrag als werknemer. Er kan hier aandacht worden besteed aan bedrijfsculturen door de volgende vragen aan de orde te laten komen: Waarom is het belangrijk om op tijd en goed uitgerust op het werk te komen? Waarom moet men zich aan afspraken te houden? U kunt uitleggen waarom men netjes en adequaat gekleed moet gaan (1.2 De Economische Dimensie). 3. Het wordt aanbevolen om uit te leggen welke invloed een student kan uitoefenen op zijn eigen gezondheid bij het maken van verantwoorde keuzes en over de balans die nodig is tussen werk en vrije tijd (1.4 De Dimensie Vitaal Burgerschap). 4. Ten slotte kunt u ook ingaan op de problemen die de studenten hebben ondervonden: waar zijn ze allemaal tegen aangelopen? De begeleider Communicatie Engels kan de studenten voorafgaand aan zijn stage ondersteunen bij het opstellen van een sollicitatiebrief in het Engels. Wat betekent dit voor de opbouw van de boodschap en andere facetten van communicatie met een internationaal karakter?

23

3 Introductie op het project

24


3.1 De beroepscontext (Project-Start-Up) In het eerste en het begin van het tweede leerjaar heb jij je kunnen oriënteren op je opleiding en kunnen trainen in basiskennis en basisvaardigheden. Je hebt je competenties in de breedte ontwikkeld en je hebt theoretische kennis en praktische vaardigheden opgedaan. Je kunt je nu meer in de diepte gaan ontwikkelen en je voorbereiden op het afstuderen. Leerweg Er bestaan diverse manieren waarop je het komende anderhalf jaar kunt studeren. Al deze manieren kunnen leiden naar je diploma. Afhankelijk van de mogelijkheden binnen jouw ROC kun je een keuze maken. Het is van groot belang dat jij je goed verdiept in de diverse mogelijkheden en je onderzoekt wat op jouw ROC mogelijk is. Wie naar het hbo wil, maakt misschien een andere keuze dan degene die na het mbo wil gaan werken. Buitenland Het is mogelijk dat jouw ROC je ruimte biedt om een BPV-periode in het buitenland door te brengen. Natuurlijk is dat een mogelijkheid om een fantastische ervaring op te doen. Je ziet wat van de wereld, je kunt het spreken, luisteren en schrijven in een vreemde taal wellicht in één keer op het eindniveau brengen. Deze ervaring kan in je latere carrière ook zeer van pas komen en je maakt kennis met andere (bedrijfs) culturen. Zeker de moeite waard om eens te overwegen. Loopbaan en Burgerschap Op het gebied van je persoonlijke ontwikkeling is deze BPV-periode erg belangrijk. Denk daarbij aan het sturen van je loopbaan, functioneren in een arbeidsorganisatie, functioneren als consument, standaard (bedrijfs)procedures eigen maken, de rechten en plichten van de beroepsbeoefenaar leren kennen, collegialiteit, werken met mensen van andere culturen en zorg dragen voor je eigen gezondheid. Wellicht kom je bij een bedrijf waar jij je een aantal van deze punten extra kunt ontwikkelen. Vergeet niet alle bewijsstukken in je LB-portfolio vast te leggen. Werkgebieden, werkprocessen en competenties Gedurende het komende anderhalf jaar moet je de competenties die bij je opleiding horen, naar het eindniveau ontwikkelen en aantonen. Dit doe je door aan alle werkprocessen en competenties te werken. Je werkt in deze projectwijzer aan alle werkprocessen binnen het werkgebied Klantcontact. De werkprocessen binnen het werkgebied Klantcontact zijn: 1.1 Verzamelen en verwerken van productgegevens 3.4 Opleveren van werk 5.2 Onderhouden van contacten met klanten

25

Het is zaak om tijdig met je praktijkopleider afspraken te maken over de momenten waarop je aan deze werkprocessen kunt gaan werken. Algemene opmerking voor de BPV Het kan handig zijn om projectwijzer 4 en de resultaten daarvan nog eens te bekijken.

26



PROJECTBEGELEIDER Het eerste wat van belang is, is dat u binnen uw schoolorganisatie bepaalt welke leerwegen u de studenten aanbiedt. Maak dit op een vroeg moment bekend zodat zij rustig eventueel in overleg met hun thuissituatie kunnen bepalen wat bij hen of bij hun situatie past. Ook de vraag of u de studenten de gelegenheid wilt geven deze BPV-periode in het buitenland door te brengen dient beantwoord te worden. Wij als auteurs willen deze mogelijkheid van harte bij u aanbevelen. Het is in een tijd van internationalisering van ongekende waarde dat studenten ervaringen in het buitenland opdoen. Ervaringen hebben aangetoond dat studenten na een dergelijke ervaring veel positiever naar Nederland, het Nederlandse bedrijfsleven en het onderwijs kijken. De studenten moeten gedurende het derde leerjaar alle competenties op het complexiteitsniveau C/D ontwikkelen en aantonen. Vandaar dat de student onder begeleiding en sturing aan het eind van leerjaar 2 alle taken en werkprocessen binnen de drie werkgebieden op complexiteit niveau B moet hebben uitgevoerd. In het kwalificerende deel zullen de studenten tijdig moeten kiezen aan welk werkgebied met werkprocessen ze eerst gaan werken en welke later volgen. Per werkgebied bepaalt de student wanneer en waaraan hij gaat werken. Met het oog hierop is het zinvol om in deze periode al te inventariseren aan welke kwalificerende projecten het best binnen de BPV en aan welke beter binnen het ROC gewerkt kan worden. Het is van groot belang dat de studenten in hun projectdossier en hun portfolio alles goed registreren, verantwoorden, laten beoordelen en vastleggen. Zo verzamelen de studenten bewijsmateriaal om aan het eind van de opleiding aan te tonen dat ze recht hebben op een diploma. U kunt hen daarbij begeleiden en ondersteunen. Het is belangrijk dat u tijdig met de praktijkopleiders communiceert over de manier van beoordelen bij competentiegericht opleiden (zie ook de bijlagen 7, 8 en 9).

27

4 Projectuitvoering

28


Oriëntatie

4.1

In deze fase van het project oriënteer jij je op de manieren waarop het bedrijf met zijn klanten omgaat. Wat vindt de klant eigenlijk van het bedrijf, wordt er wel naar hem geluisterd, is er wederzijds respect, geeft het bedrijf vertrouwen, hoe gaat men om met eventuele problemen enz. Het gaat natuurlijk om klantcontact, maar dat is vrij breed, denk maar eens bijvoorbeeld aan: klantbenadering, informatie-uitwisseling qua product, het klantengesprek om te komen tot een verkoop, de afhandeling van een uiteindelijke verkoop en een stukje after-sales. Het belangrijkste eindproduct van dit project is een verslag met daarin: 1. Klanttevredenheidsonderzoek 2. Observatie van een klantgesprek 3. Bewijsstukken van klantbenadering, zelfstandig of onder begeleiding 4. Reflectie op punt 1 t/m 3. Ga zelf na en bespreek met je praktijkopleider op welke manier je het onderzoek voor dit verslag binnen jouw BPV-bedrijf zou kunnen doen.

29

De opdracht van het bedrijf zou bijvoorbeeld kunnen zijn om via een bestaand klanttevredenheidsonderzoek na te gaan uit welke segmenten het totale klantenbestand bestaat en hoe elk segment benaderd zou kunnen worden. Tenslotte is niet iedere klant gelijk. Onderzoek of er binnen het bedrijf gegevens over de tevredenheid van klanten beschikbaar zijn. Ook kun je op basis van bestaande verkoopgegevens analyseren of de wens van de klant hierin is terug te vinden, zodat je daarop in kunt spelen. Zodra je met dit project begint, leg je een projectdossier aan. Dit dossier richt je in conform bijlage 1. Gedurende het werken aan dit project vul je het dossier steeds verder aan met alle gegevens en bewijzen. Bij de eindevaluatie presenteer je het aan de beoordelaars. Tussentijds laat je de verantwoordelijke personen de producten goedkeuren. Als de producten zijn goedgekeurd, geeft je project- /BPV-begeleider en/of praktijkopleider een Go om verder te gaan. Beschrijf in concept hoe jouw bedrijfsopdracht er uit zou kunnen zien. In de volgende fase (de definitiefase) kom je de definitieve bedrijfsopdracht overeen met je praktijkopleider. Om goed te kunnen functioneren in je BPV-bedrijf is het belangrijk om te weten hoe het bedrijf is georganiseerd en hoe de communicatie tussen afdelingen en medewerkers verloopt. Maak daarom een organogram of een schematisch weergegeven organisatiemodel van het bedrijf. Bespreek met je praktijkopleider in hoeverre jouw schema overeenkomt met de werkelijkheid.

De werkgebieden, kerntaken, werkprocessen en competenties Inmiddels volg je bijna twee jaar de opleiding tot Commercieel Technicus. Het derde leerjaar is in zicht. Het is de bedoeling dat je in leerjaar 2 in alle werkgebieden en werkprocessen op complexiteitsniveau B aantoont dat je competent bent. In deze projectwijzer ga je werken in het werkgebied Klantcontact. Denk vast na hoe je het kwalificerende deel van je opleiding in leerjaar 3 wilt invullen. Bij welke bedrijven zou jij je doelen willen realiseren? 30


Persoonlijke ontwikkeling Ook op het gebied van je persoonlijke ontwikkeling kun je vragen stellen als: wat is voor mij de geschikte manier van leren en op basis waarvan kies ik eigenlijk? Ook kun je onderzoeken welke andere zaken van het dossier LB je gaat ontwikkelen. Maak voor je portfolio een samenvatting van je bedrijfsopdracht in het Engels. Dit wordt een goed hulpmiddel in de voorbereiding van je presentatie. De website http://www.economisch-woordenboek.nl/index.php?sectie=nl-en is daarbij een nuttig hulpmiddel om marketingtermen op te zoeken. Vergeet niet je CV in het Engels te maken. Een internationaal bedrijf zal dit echt van jou verwachten.

In te leveren producten • • • • •

Concept bedrijfsopdracht Organogram Samenvatting van de bedrijfsopdracht in het Engels Voorstel projectnaam Opzet projectdossier

Toetsvoorstel • Geen Bronnen • bijlage 1: Projectdossier en fasedocument BPV-2 • http://stage.startpagina.nl • http://www.kenteq.nl/ (register erkende leerbedrijven) • kwalificatiedossier Middenkader Engineering • voorgaande projectwijzers Evalueren en beoordelen Als je projectbegeleider akkoord gaat met alle zaken uit deze fase, tekent hij het beslisdocument en geeft jou een ‘Go’ of een ‘No-Go’ om naar de volgende fase te gaan.

GO

NO-GO

31

Hoe competent jij persoonlijk hebt gehandeld bij de uitvoering van het werkproces, wordt beoordeeld aan de hand van: • de kwaliteit van de genoemde producten (zie ook tabel hoofdstuk 4.4) • de observatie van jouw gedrag aan de hand van de prestatie-indicatoren (zie ook tabel hoofdstuk 4.4) • de manier waarop je een en ander kunt verantwoorden tijdens het beoordelingsgesprek.

32



Doel van de fase is een oriëntatie op: • Inventarisatie van het werkgebied en de daarbij behorende werkprocessen voor leerjaar 2 • Oriëntatie op de opdracht rond een klanttevredenheidsonderzoek • Klantenonderzoek • Observatie betreffende de klantbenadering binnen het bedrijf • Assisteren bij een verkoop • Zelfstandig klant benaderen (onder supervisie van een verkoopverantwoordelijke) • Als het project wordt gekoppeld aan Jong Ondernemen in plaats van aan de BPV, valt te denken aan klantcontac, klantenwens, klantbenadering, klantengesprek, klantafhandeling en klanttevredenheid e.d. binnen het eigen studentenbedrijf. • Inventarisatie eigen mogelijkheden.

EXACT In de volgende projectwijzer komt het onderdeel geluid en berekeningen aan geluid aan de orde. Om die berekeningen te kunnen uitvoeren is het belangrijk dat de studenten leren hoe zij met logaritmen kunnen rekenen. Denk hierbij aan de berekeningen met dB. Neem contact op met je begeleider Exact en vraag hem/haar enkele workshops te verzorgen over het onderwerp logaritme en logaritmische functies.

PRAKTIJKOPLEIDER In de periode van deze projectwijzer gaat de student zich verdiepen in de methoden op welke manier het bedrijf met zijn klanten gecommuniceerd heeft. Hoe ervaart de klant zijn relatie met het bedrijf en hoe denkt het bedrijf over de relatie met zijn klant en rest de vraag of er vanuit de bestaande situatie eventueel iets toe te voegen zou zijn om de onderlinge relatie te optimaliseren. Daarnaast dient de student zijn verkooptalent te gaan ontwikkelen. Het ligt het meest voor de hand dit te doen d.m.v. eerst een periode zijn meerdere(n) binnen het bedrijf goed te observeren (hoe wordt de klant benaderd, aangesproken en hoe wordt e.e.a. qua verkoop afgehandeld) om uiteindelijk zelf het initiatief te ‘nemen’ om een relatie op te bouwen met de klant en verkoop te plegen. Uiteraard naar tevredenheid van zowel bedrijf als klant, vandaar dat de student de tevredenheid van de klant dient te meten.

33


COMMUNICATIE / NEDERLANDS U kunt de communicatieproducten ondersteunen m.b.v. een format voor een gesprekverslag en het communicatieschema uit bijlage 11. Laat de student op onderzoek uitgaan om Engelstalig informatie op internet over klanttevredenheid te verzamelen. Zorg ervoor dat hij de juiste vaktermen leert. U kunt een workshop ‘Het maken van een samenvatting’ geven om hun bedrijfsopdracht duidelijk in het Engels te formuleren.

LOOPBAAN EN BURGERSCHAP Wij adviseren de studieloopbaanbegeleider of de LB-docent ondersteuning te laten geven. Het gaat hierbij om een bewustwordingsproces bij de studenten en het maken van afgewogen keuzes. Eerst reflecteert de student op zijn ontwikkeling in de afgelopen twee jaar. Vervolgens kan hij een onderzoek instellen om erachter te komen hoe hij verder wil leren: duaal of niet-duaal. Een en ander kan verband houden met de keuze of hij na deze opleiding wil gaan werken of naar het hbo gaat. U kunt de studenten er ook op wijzen dat er bij bedrijven vaak mogelijkheden zijn om andere LB-dimensies te ontwikkelen.

PROJECTBEGELEIDER De student mag van het ROC verwachten dat hij gedegen voorlichting krijgt om een weloverwogen keuze te maken. Het lijkt zinvol hier mensen uit het bedrijfsleven of het hbo uit te nodigen. Ook studenten uit voorgaande jaren die de keuze al eerder hebben gemaakt en nu bijvoorbeeld op het hbo zitten, kunnen over hun ervaringen vertellen.

34


Definitie

4.2

Zorg dat je in de definitiefase met je praktijkopleider overeenkomt aan welke bedrijfsopdracht je precies gaat werken en welk eindresultaat van jou wordt verwacht. Ga na of je hiermee alle punten kunt invullen, zoals het klanttevredenheidsonderzoek, je observaties van klantgesprekken, en het verzamelen van bewijsstukken met betrekking tot klantbenadering en reflectie op voorgaande onderdelen in je eindverslag. Ga ook na of je met deze opdracht aan alle werkprocessen in het werkgebied Klantcontact werkt. Als alles compleet is, leg je deze projectopdracht ter goedkeuring voor aan je praktijkopleider. Spreek met je praktijkopleider af onder welke projectnaam je de opdracht gaat uitvoeren. In een gesprek met je praktijkopleider probeer je erachter te komen welke regels en verwachtingen het bedrijf ten opzichte van zijn werknemers heeft en hoe de interne en externe communicatielijnen lopen. Wie spreekt met wie, waarover en hoe wordt dit als het verkoop betreft, vertaald naar de klant? Maak er een verslag c.q. communicatieplan van. Dit is een onderdeel van je projectdossier.

35

Persoonlijke ontwikkeling Ga naar je docent Communicatie Nederlands om ondersteuning bij de voorbereiding van het voeren van het gesprek met de praktijkopleider. Statistiek is de wetenschap en de techniek van het verzamelen, bewerken, interpreteren en presenteren van gegevens. In overzichtelijke tabellen, grafieken en figuren worden de gegevens gepresenteerd. Verdiep je dus in het thema ‘statistieken’ en zoek een aantal statistieken op over de doelgroep waarvoor je gaat werken. Neem contact op met je begeleider Exact en vraag hem/haar enkele workshops te verzorgen over het onderwerp Statistiek.

fasedocument / In te leveren producten • • • •

Goedgekeurde projectopdracht Projectnaam Ingericht projectdossier Communicatieplan

Toetsvoorstel • Geen Bronnen • bijlage 2: Plan van Aanpak • monitor PW7 Evalueren en beoordelen Als je projectbegeleider akkoord gaat met alle zaken uit deze fase, tekent hij het beslisdocument en geeft jou een ‘Go’ of een ‘No-Go’ om naar de volgende fase te gaan. Evalueren en beoordelen Als alles van deze fase is gedaan en je hebt alle producten ingeleverd, zal je projectbegeleider met je evalueren en je een Go of een No-Go geven en bepalen of je verder kun gaan met het definitieve ontwerp.

GO

NO-GO

Hoe competent jij persoonlijk hebt gehandeld bij de uitvoering van het werkproces, wordt beoordeeld aan de hand van: • de kwaliteit van de genoemde producten (zie ook tabel hoofdstuk 4.4) • de observatie van jouw gedrag aan de hand van de prestatie-indicatoren (zie ook tabel hoofdstuk 4.4) 36


Uitgaande van de gegevens uit de Oriëntatiefase kun je vastleggen wat je wilt bereiken en hoe je dit gaat aanpakken.

37


DOEL VAN DE DEFINITIEFASE In deze fase wordt globaal vastgelegd welke bedrijfsopdracht t.a.v. klanttevredenheid van toepassing is en welk eindproduct opgeleverd dient te worden. • Wat dient er uiteindelijk opgeleverd te worden? • Wat is het uitgangspunt, welke onderzoeken zijn voorhanden met welke status? • Hoe kan het eindproduct ontwikkeld en gerealiseerd worden (Plan van Aanpak maken)? • Persoonlijk Activiteiten Plan (PAP) maken.

PROJECTBEGELEIDER / BPV-BEGELEIDER / PRAKTIJKOPLEIDER De student zal nog veel begeleiding nodig hebben om de eisen en wensen van een dergelijke opdracht helder te formuleren en een Plan van Aanpak op te stellen. Overleg goed met de collega’s wie de student bij wat en welk onderdeel begeleidt en wie daaraan de eisen stelt. Tijdens deze fase zullen de studenten ook een Persoonlijk Activiteiten Plan (PAP) moeten opstellen. Dit persoonlijk activiteitenplan is gerelateerd aan het Plan van Aanpak. Wat moet er gebeuren, wat heeft de student daarvoor te ontwikkelen, hoe en op welk moment? Wat heeft de student nog als leerdoel uit de vorige werkperiode?

COMMERCIELE BEDRIJFSKUNDE Het Plan van Aanpak is een onderdeel van de definitiefase. Het Plan van Aanpak omvat o.a.: • alle activiteiten, werkzaamheden en producten en ook studiemomenten als workshops, overleg met praktijkopleider, lessen, hoorcolleges, terugkomdagen en excursies • activiteiten / werkzaamheden per fase • tijdpad van de activiteiten en werkzaamheden • communicatie/rapportageplanning • kwaliteitsaspecten • controle-/evaluatiemomenten. Omdat het Plan van Aanpak een belangrijke communicatie-uiting is, zijn ook hier de communicatieaspecten a t/m f van belang. De vakdocent Communicatie kan het schrijven van het Plan van Aanpak ondersteunen op taalkundige en communicatieve aspecten. De vakdocent Techniek/ Projectmanagement doet dit op inhoudelijke aspecten.

38



Op de juiste manier en op het juiste moment efficiënt communiceren in een project is nodig om een project optimaal te laten verlopen. Het communicatieplan (bijlage 3) kan hierbij als voorbeeld dienen. De student kan het door hemzelf opgestelde communicatieplan indienen bij de oplevering.

EXACT U maakt de studenten wegwijs in de grondbeginselen van de statistiek. U moet dan denken aan frequentietabel, mediaan, modus en gemiddelde. In het dagelijks leven worden vaak beweringen gedaan en beslissingen genomen, al dan niet op grond van statistische gegevens. Ook het maken en interpreteren van grafieken, en dan met name het maken van histogrammen, moet besproken worden. Het is zinvol om te kijken welke bijdrage Excel kan leveren voor onderdelen zoals data nauwkeurig weergeven, gebruikmaken van de verschillende functies en het maken van grafieken.

COMMUNICATIE / NEDERLANDS Het schrijven van het Plan van Aanpak en de rapportage van het klanttevredenheidsonderzoek kunt u ondersteunen waar het taalkundige en communicatieve aspecten betreft. De vakdocent techniek/Projectmanagement doet dit op inhoudelijke aspecten. Omdat het Plan van Aanpak en de rapportage belangrijke communicatie-uitingen zijn, is ook hier het communicatieschema uit bijlage 11 van belang. Eventueel kunt u de student geschikte formats aanbieden.

COMMUNICATIE / ENGELS De studenten hebben ondersteuning nodig om een professioneel CV te maken en een workshop schrijfvaardigheid is hier onmisbaar.

LOOPBAAN EN BURGERSCHAP U kunt hier gericht aandacht besteden aan persoonlijke en instellingsgerichte leerdoelen. Verder kan de student bij de rest van het team te rade gaan om de benodigde competenties voor een projectleider te bepalen.

39


PRAKTIJKOPLEIDER / BPV-BEGELEIDER Evalueer deze fase met de studenten. •

Zijn de fasedoelen bereikt?

•

Beoordeel het fasedocument. Houd voor de productbeoordeling rekening met de genoemde criteria in de beoordelingstabel en met de criteria die bij het beoordelen met OVG horen.

•

Observeer de student tijdens zijn werkzaamheden en beoordeel de mate van competent zijn aan de hand van de prestatie-indicatoren in de tabel, de kwaliteit van de producten en de standaardcriteria die bij de competentiebeoordelingen horen.

•

Maak zo nodig afspraken voor verbetering.

•

Geef Go/No-Go.

Als je al het nodige hebt uitgevoerd krijg je een GO van je praktijkbegeleider. Je kunt dan door naar de fase Werkvoorbereiding.

40


Ontwerp

4.3

Bij de start van de ontwerpfase maak je een afspraak met de praktijkopleider om de voortgang van het project en de daarmee samenhangende werkzaamheden te bespreken. Bespreek met de praktijkopleider hoe je kunt onderzoeken op welke manier het bedrijf met zijn klanten communiceert en welke communicatiemiddelen het bedrijf gebruikt. Misschien zijn er wel opties waar men nog niet aan gedacht heeft? Aan het eind van deze ontwerpfase leg je het definitieve stappenplan voor aan de praktijkopleider. Je hebt dan een overzicht van alle communicatieproducten en communicatiemiddelen die het bedrijf gebruikt om te communiceren met klanten.

41

Je kunt dan aan de hand van de overeengekomen bedrijfsopdracht met je praktijkopleider bespreken hoe jij denkt dat de bedrijfsopdracht er definitief uit zal zien, wat jouw aanpak is en welke doelen er bereikt worden. Je zult moeten motiveren waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt. Vraag goed door en gebruik LSD (Luisteren, Samenvatten en Doorvragen), zodat je zeker weet dat jij en de praktijkopleider hetzelfde bedoelen. Als alles helder is, ga je het Plan van Aanpak op papier zetten. Plan van Aanpak Je maakt een Plan van Aanpak voor het totale project. Dit kun je doen aan de hand van bijlage 2 of aan de hand van de methode op jouw school en in overleg met je praktijkopleider. Hierbij is het wel van belang dat je de rest van deze projectwijzer goed bestudeert. Stel jezelf de volgende vragen: • Met welke bedrijfsopdracht ga ik aan de slag? • Valt de opdracht binnen het werkgebied Klantcontact? • Komen alle werkprocessen uit het werkgebied Klantcontact aan de orde? • Hoe zou ik de opdracht binnen bij mijn BPV-bedrijf kunnen uitvoeren? • Welke personen heb ik daarvoor nodig? • Welke middelen heb ik hiervoor nodig? • Hoeveel tijd moet ik voor de verschillende onderdelen uittrekken? • Met welke belemmeringen of complicaties moet ik rekening houden? In het Plan van Aanpak moeten in ieder geval de volgende activiteiten gepland staan: • Klanttevredenheidsonderzoek • Observatie klantenbenadering • Assisteren bij verkoop • Zelfstandig of onder supervisie een verkooptraject doorlopen Ook is het belangrijk dat je van je BPV-begeleider alle data krijgt met betrekking tot de start en het einde van de BPV-periode, wanneer de terugkomdagen zijn, wanneer de eindpresentatie plaatsvindt, wanneer hij een concept, een eindverslag en de beoordelingsformulieren verwacht. Aan de hand van het Plan van Aanpak kun je voor deze periode de monitor invullen. Je spreekt met je begeleiders af wie jou gaat beoordelen. De monitor is een verantwoordingsinstrument naar de inspectie en dient aan het einde van de BPV-periode volledig te zijn ingevuld. Zie voor de monitor hoofdstuk 5 of het digitale model van jouw school. Aan het einde van deze fase informeert de praktijkopleider de projectleider/ BPV-begeleider over de inhoud en de planning van het project. De projectleider/ BPV-begeleider moet immers beslissen welke ideeën en trajecten volgens de eisen van school hij verder laat uitvoeren.

42


Je legt het bedrijf een voorstel met de geplande uitwerking van de verstrekte opdracht voor waarin onderstaande zaken aan de orde dienen te komen: • een juiste omschrijving van je opdracht • het op te leveren eindresultaat • een Plan van Aanpak om het einddoel te bereiken.

43

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING Ga naar je docent Communicatie Nederlands om ondersteuning bij de voorbereiding van het schrijven van het Plan van Aanpak. Tijdens je BPV moet je ervoor zorgen dat je bewijsstukken van je voortgang t.b.v. het portfolio verzamelt. Laat daarom alle communicatieproducten, zoals het gesprek over de bedrijfsopdracht met je praktijkopleider, vergaderingen, notulen en verslagen door hem beoordelen! Dat is je eigen verantwoordelijkheid. Geschikte formulieren vind je in bijlage 12. Maak na afloop van het gesprek met de praktijkopleider een gespreksverslag. Veel producten, maar ook machines, zijn gevoelig voor de luchtvochtigheid. Ook het comfort voor mensen in de bedrijfsruimten is afhankelijk van de luchtvochtigheid. Isolatie en klimaatbeheersing spelen hierbij een rol. Verdiep je ten behoeve van een eventuele eigen werkplaats of een kantoor eens in het onderwerp luchtvochtigheid. Een van de onderdelen van je bedrijfsopdracht is om (telefonisch) contact met een marktonderzoekbureau in Londen op te nemen. Vraag je begeleider Engels om ondersteuning voor je opdracht Maak je een individueel verslag over het onderzoek naar je sociale verbanden (netwerk) en naar je mate van bekwaamheid, betreffende het leren. Je docent LB kan hier ondersteuning bieden. In te leveren FASEDOCUMENT MET ONDERSTAANDE producten • Plan van Aanpak • Communicatieproducten

44


Toetsvoorstel • Geen Bronnen • Naar eigen inzicht Evalueren en beoordelen Als je projectbegeleider akkoord gaat met alle zaken uit deze fase, tekent hij het beslisdocument en geeft jou een ‘Go’ of een ‘No-Go’ om naar de volgende fase te gaan.

GO

NO-GO

Hoe competent jij persoonlijk hebt gehandeld bij de uitvoering van het werkproces, wordt beoordeeld aan de hand van: • de kwaliteit van de genoemde producten (zie ook tabel hoofdstuk 4.4) • de observatie van jouw gedrag aan de hand van de prestatie-indicatoren (zie ook tabel hoofdstuk 4.4) • de manier waarop je een en ander kunt verantwoorden tijdens het beoordelingsgesprek c.q. werkoverleg met praktijkopleider. De resultaten van deze beoordelingen worden genoteerd in de monitor.

45


DOEL VAN DE ONTWERPFASE • Mogelijke oplossingen en voorstellen aandragen om de bedrijfsopdracht naar voldoening uit te voeren en de te maken keuzes te verantwoorden. • Realiseren en vastleggen van de te nemen definitieve stappen.

PRAKTIJKOPLEIDER Neem de teksten en voorstellen van deze fase met de student door. Deze fase duurt meer dan één week, dus u heeft ruim de tijd om een controlemoment af te spreken, de student te observeren en feedback te geven op zijn competente gedrag. In de realisatiefase zijn er (verkoop)gesprekken met klanten. Dergelijke gesprekken zijn in feite beoordelingsgesprekken, omdat het dan gaat om het verantwoorden van de werkprocessen binnen het werkgebied Klantcontact. Laat de student tijdig afspraken maken met de Salesmanager (praktijkopleider) voor een goede voorbereiding. Het is aan u te onderzoeken of een dergelijk gesprek van een student met een klant afzonderlijk georganiseerd kan worden of dat er wellicht ‘meegelopen’ kan worden, zodat student op de hoogte is hoe een dergelijk gesprek dient te verlopen. Het gesprek met een klant zou men kunnen zien als beoordelingsgesprek, hoe functioneert de student, hoe manifesteert hij/zij zich binnen de werkprocessen van het werkgebied Klantcontact en hoe ervaart de klant dit? Wel moet het voor de student steeds duidelijker worden hoe het beoordelen in zijn werk gaat en dat hij zich tijdens het examen individueel moeten kunnen verantwoorden aan de hand van de gestelde criteria.

EXACT Bij de behandeling van de luchtvochtigheid kan het volgende behandeld worden: • relatieve vochtigheid • verzadigingsvochtigheid • het Mollier diagram • dauwpunt. Het is ook belangrijk dat het comfort in relatie tot het bovenstaande aan de orde komt.

46



COMMUNICATIE / NEDERLANDS U kunt voorafgaand aan deze projectwijzer met de student de vaardigheden gesprekken voeren en luisteren (LSD) trainen, want die komen hem nu van pas. Ook bij aandragen van voorstellen het verantwoorden van zijn keuze in het gesprek met de praktijkbegeleider moet de student terug kunnen vallen op de vaardigheid argumenteren, met name het anticiperen op tegenargumenten.

COMMUNICATIE / ENGELS U kunt de studenten hier een workshop zakelijk telefoneren en presenteren te geven. Er wordt van de studenten ook een verkoopgesprek in het Engels verwacht en u kunt hen met oefeningen hierop voorbereiden.

LOOPBAAN EN BURGERSCHAP Tijdens deze fase en mogelijk ook daarna kunt u workshops te geven over hoe wij werkrelaties en netwerken opbouwen. Een discussie met de studenten of een lezing over sociale verbanden is hier aanbevolen.

47

4.4

Werkvoorbereiding

Als junior salesmanager denk je mee over de ontwikkeling van een goede werkvoorbereiding. Het is zaak dat de juiste informatie naar de klanten gaat en via de meest effectieve middelen. In deze fase ga je de uitvoering van jouw plan van aanpak voorbereiden. Je gaat in dit project na hoe in jouw bedrijf de klanttevredenheid wordt gewaarborgd, bijvoorbeeld door het onderzoeken van klanttevredenheid. Je kan daarbij gebruikmaken van bestaande klanttevredenheidsgegevens of in overleg met praktijkopleider zelf een klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren. Je gaat in deze fase ook een observatie uitvoeren van klantbenadering door een ervaren verkoper en ten slotte maak je ook zelf contact met klanten. Ga na wie je daarvoor nodig hebt, welke middelen je moet gebruiken, welke personen je daarvoor gaat benaderen enz. Maak werkafspraken met deze personen en maak afspraken over de informatie en (communicatie)middelen die je bij jouw werk wilt gebruiken. Leg alle werkafspraken vast in een duidelijk document waarin je alle aspecten uit het Plan van Aanpak hebt meegenomen. Bespreek met je praktijkopleider wat er eventueel nog ontbreekt en vul zo nodig aan. Controleer of jouw planning nog klopt en pas deze eventueel aan.

48


49

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING Het voorbereiden van de realisatie is een erg belangrijke fase van een project. De opdrachten lijken eenvoudig, maar dat de juiste informatie, de juiste mensen, middelen en materialen op tijd en op de juiste plaats zijn, is van wezenlijk belang. Het bepaalt of de uitvoering van een project goed verloopt en of er winst of verlies wordt gemaakt. Een goede voorbereiding is goud waard. Bespreek met je praktijkopleider en projectbegeleider hoe je deze werkvoorbereidingsfase professioneel kunt uitvoeren. Vraag je docent Communicatie om als voorbereiding op het klantgesprek in de realisatiefase een workshop verkoopgesprekken te geven. Zo’n gesprek heeft namelijk zeer specifieke kenmerken en het doel is de klant te overtuigen of zelfs over te halen om het product aan te schaffen. Het klantgesprek wordt ook in het Engels uitgevoerd. Maak hiervan een rapportage. Binnen een internationaal bedrijf zal dit van je verwacht worden. Je hebt een aantal keren met je docent geoefend, maar in geval van twijfel vraag je om meer ondersteuning. Gaat alles goed met je project en met de samenwerking met je collega’s binnen het bedrijf? Reflectie is een belangrijk onderdeel van je ontwikkeling en je praktijkopleider en project-/ BPV-begeleider zal binnenkort een verslag van jou willen zien. Veel geld van particulieren maar ook van ondernemers wordt op de spaarrekening bij een bank gedeponeerd. Je krijgt dan rente over het bedrag dat is ingezet. Maar hoe kun je nou uitrekenen hoeveel rente dat oplevert als je het bedrag een aantal jaren of maanden laat staan? Vraag je docent Exact een workshop te geven over het berekening van die rente-opbrengsten. Probeer ook eens te berekenen hoe groot de kans is dat men dit doel kan bereiken.

50


In te leveren FASEDOCUMENT MET ONDERSTAANDE producten • Werkafspraken over samenwerking met medewerkers en inzet van (communicatie) middelen en het beschikbaar krijgen van benodigde informatie • Rapportage (bestaand) klanttevredenheidsonderzoek (ook in het Engels) • Keuze communicatiemiddelen • Rapportage klantgesprek (ook in het Engels)

Toetsvoorstel • Geen Bronnen • Naar eigen inzicht Evalueren en beoordelen Als alles van deze fase is gedaan en jij je goed hebt voorbereid op het gesprek met de klant zal je praktijkopleider met jou evalueren en je een Go of een No-Go geven om naar de volgende fase te gaan.

GO

NO-GO

Hoe competent jij persoonlijk hebt gehandeld bij de uitvoering van het werkproces wordt beoordeeld aan de hand van: • de kwaliteit van de in de tabel onder deze fase genoemde producten • de observatie van jouw gedrag aan de hand van de prestatie-indicatoren.

51

Beoordeling werkproces

1.1

Product

Beoordelingscriteria

competentie

Communicatieplan

•

Taken en verantwoordelijkheden junior salesmanager helder weergegeven Benodigde competenties junior salesmanager helder weergegeven Alle communicatie- en vergadermomenten zijn helder vastgelegd waarbij ook helder is wie de betrokkenen zijn Taalkundig op het juiste niveau

M. Analyseren R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten

Bestaande projecteisen vanuit de opdracht helder weergegeven Vragen en antwoorden op de vragen, helder weergegeven Aanvullende eisen en wensen helder weergegeven


Heldere omschreven en van toepassing zijnde activiteiten Reële tijdsindeling Volgens opdracht gemaakte strokenplanning Taalkundig op het juiste niveau

R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten

Relevante klanttevredenheidsgegevens zijn compleet en correct vastgelegd, zodat zij gemakkelijk beschikbaar zijn voor derden De wijze waarop in het bedrijf de klanttevredenheid wordt gewaarborgd is inzichtelijk gemaakt


• •

• Goedgekeurde projectopdracht

• • •

Plan van Aanpak

• • • •

Rapportage (bestaand) klanttevredenheidsonderzoek

52

•

•


Goed

Van invloed op

Voldoende

Productbeoordeling

Onvoldoende

Verzamelen en verwerken van ontwerpgegevens

Competentiebeoordeling Prestatieindicatoren

Beoordelingsmethoden

M. Analyseren • •

Je verzamelt de beschikbare gegevens en analyseert die grondig. Je zoekt uit wat de betekenis is van de gegevens, combineert verschillende soorten gegevens uit verschillende bronnen.

Observatie: Op basis van de hiernaast genoemde prestatie-indicatoren Productbeoordeling: Hierboven genoemde producten

Met als resultaat dat complete en relevante gegevens beschikbaar zijn.

R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten •

Je inventariseert de behoefte van de klant in relatie tot de mogelijkheden.

Met als resultaat dat de realistische klantenwens in kaart wordt gebracht.

Observatie: Op basis van de hiernaast genoemde prestatie-indicatoren Productbeoordeling: Hierboven genoemde producten

53


DOEL VAN DE WERKVOORBEREIDINGSFASE • • • •

Voorbereiding voor de realisatie. Planning totale doorlooptijd project Bedrijfsopdracht. Hoe lopen de informatiestromen? Voorbereiding klantgesprek / beoordelingsgesprek.

PRAKTIJKOPLEIDER Neem de teksten van deze fase met de student door. Maak de student ervan bewust welke rol de Salesmanager speelt in deze fase. Hij is degene die plant en eventueel de collega’s inzet. Het is van belang dat de student een duidelijk beeld heeft van wat er aan werkvoorbereiding in deze fase gedaan moet worden. U kunt hem ondersteunen met dit beeld compleet te maken. Denk daarbij aan: • planning informatievoorziening • planning mensen, middelen en materialen • fasering • voorbereiding klantengesprek/ beoordelingsgesprek. Overleg steeds het hoe en waarom van de planning t.o.v. een strokenplanning.

EXACT Laat de studenten ook eens kennis maken met kansberekeningen. U kunt nu ook de exponentiële functies gaan behandelen. Hierbij moet vooral gelet worden op groei en groeifactoren.

COMMUNICATIE / NEDERLANDS U kunt voorafgaand aan of tijdens deze projectwijzer workshops organiseren over gesprekken voeren (verkoopgesprekken en vergaderen) en luisteren. Laat de studenten in hun projectgroep hiermee oefenen en probeer daar zoveel mogelijk bij aanwezig te zijn. Het gewenste niveau is nu 3F. Voor de voorbereiding op het verkoopgesprek in de Realisatiefase kunt u gebruikmaken van het Vocatio-model: Verkenning van de wensen van de klant, Omschrijving product, Confrontatie product, Argumenten voor het product, Tegenwerpingen, Instemming en Order

54



COMMUNICATIE / ENGELS Een workshop zakelijke communicatie is hier op zijn plaats. De studenten kunnen oefenen met een rollenspel. Een trainingsfilm over verkoopgesprekken op YouTube is ook een optie.

LOOPBAAN EN BURGERSCHAP Reflecteren vinden de studenten vaak moeilijk, dus hebben ze begeleiding nodig. U kunt gebruik maken van de informatie op de website http://softskills.kennisnet.nl/ leren of uw eigen methode.

PRAKTIJKBEGELEIDER Evalueer deze fase met de studenten. • Zijn de fasedoelen bereikt? • Beoordeel het fasedocument/de producten. Houd voor de productbeoordeling rekening met de genoemde criteria in de beoordelingstabellen en met de criteria die bij het beoordelen met OVG horen. • Observeer de student tijdens zijn werkzaamheden en beoordeel de mate van competent zijn aan de hand van de prestatie-indicatoren in de tabel, de kwaliteit van de producten en de standaardcriteria die bij competentiebeoordelingen horen. • Bespreek en beoordeel een keer het portfolio van de studenten. • Maak zo nodig afspraken voor verbetering. Geef Go/No-Go.

55

Realisatie

4.5

Nu alle voorbereidingen zijn gedaan is het een uitdaging om de bedrijfsopdracht binnen de gestelde tijd te realiseren. Je werkt steeds volgens planning en noteert je bevindingen en eventuele verbeterpunten gedurende het gehele project. Zoals je weet, wordt er in dit project speciaal op het contact met klanten gelet. Na een periode de gesprekken tussen klanten en de salesmanager geobserveerd en erbij geassisteerd te hebben, zul je nu onder supervisie van de praktijkopleider zelfstandig het gesprek met de klant aangaan. Je verzamelt bewijsstukken, of zo mogelijk opnamen, van jouw contact met de klant. Zorg dat uit de bewijsstukken blijkt dat hij tevreden was met het contact dat hij met je had. Maak daarnaast een overzicht waarin alle contacten die je met klanten hebt gehad staan geregistreerd. Ga in op klantbenadering verkoop, klantreacties en klantafhandeling.

56


Je leert offertes opstellen en overleggen met de klant volgens de richtlijnen van het bedrijf. Ook ga je onder supervisie van de praktijkopleider opleveringsdocumenten maken, zodat duidelijk is dat de overdracht en evaluatie van het product en het klantengesprek kunnen plaatsvinden. Aan het eind van de realisatiefase maak je in een reflectieverslag de balans op hoe je deze contacten hebt ervaren In bijlage 6 vind je aanwijzingen hoe je zo’n reflectieverslag kunt maken. Geef in de presentatie speciale aandacht aan de verbeterpunten die je wilt realiseren.

57

Persoonlijke ontwikkeling Ten behoeve van de voortgangsrapportage maak je eerst een concept met behulp van het communicatieschema (zie bijlage 11). Vraag je begeleider Communicatie om ondersteuning en instructie. Ook vraag je ondersteuning voor het maken van afspraken met klanten. Vraag de klant toestemming om het verkoopgesprek op te nemen. Je hebt dan meteen een mooi bewijs voor je portfolio. Anders kun je hem ook nog met dat doel om een schriftelijke feedback op het gesprek vragen. Zoek uit hoe een offerte er uitziet. Vergeet niet om je presentatie tijdig voor te bereiden en denk er ook aan om eventuele gasten een uitnodiging te sturen. Het is verstandig om je, in verband met de werkdrukte, te verdiepen in je rechten en plichten als werknemer. Raadpleeg de CAO die geldt voor deze bedrijfstak. Spreek met je docent Loopbaan en burgerschap af op welke manier je hierover een verslag gaat maken. In de offerte die je in overleg met de klant gaat opstellen, mogen natuurlijk geen taal- en spelfouten voorkomen. Ook wijkt zij wat de inhoud betreft, af van andere zakelijke brieven. In te leveren FASEDOCUMENT MET ONDERSTAANDE producten • Offerte volgens richtlijnen van het bedrijf • Bewijs van een klantgesprek inclusief klantreactie • Registratie van alle contacten met klanten die je hebt gehad (klantbenadering verkoop, klantenreacties en klantafhandeling) • Reflectieverslag • Uitnodigingen voor presentatie • Verslag (LB) over rechten en plichten

Toetsvoorstel • Geen Bronnen • Naar eigen inzicht

58


Evalueren en beoordelen Als alles van deze fase is gedaan en je alle producten hebt ingeleverd, zal je projectbegeleider met jou evalueren en jou een Go of een No-Go geven om naar de volgende fase te gaan.

GO

NO-GO

Hoe competent jij persoonlijk hebt gehandeld bij de uitvoering van het werkproces, wordt beoordeeld aan de hand van: • de kwaliteit van de in de onderstaande tabellen genoemde producten • de observatie van jouw gedrag aan de hand van de prestatie-indicatoren • de manier waarop je een en ander kunt verantwoorden in de presentatie bij de oplevering. (Zie ook tabel paragraaf 4.6.)

59


Doel van de fase • Project uitvoeren • Oplevering voorbereiden

COMMERCIELE BEDRIJFSKUNDE Specifiek het onderdeel kostensoorten en opbouw kostprijs.

EXACT U kunt verder gaan met onderwerpen exponentiële functies en kansberekeningen.

COMMUNICATIE / NEDERLANDS Voorafgaand aan of tijdens deze projectwijzer kunt u de student in samenwerking met uw collega bedrijfskunde een format aanreiken voor het maken van een offerte. Laat ze eerst het communicatieschema invullen. Het BPV-verslag is opgesteld volgens het door u aangeleverde format en eerst door het BPV-bedrijf inhoudelijk goedgekeurd. Pas daarna levert de student het in bij de BPV-docent. Het houden van een eindpresentatie kunt u nu met de studenten gaan voorbereiden. Zie voor het bovenstaande resp. bijlage 13 en 9. U zou voor de presentatie de leerlingen extra gasten/ouders kunnen laten uitnodigen. Laat hen voorafgaand aan het opstellen van de uitnodiging eerst het communicatieschema invullen. Het doel van de uitnodiging is de ontvangers van de boodschap over te halen om naar de presentatie te komen. Het is misschien een goed idee als u de studenten t.b.v. hun portfolio het verkoopgesprek dat in een eerder stadium is voorbereid en nu wordt uitgevoerd, op te laten nemen.

COMMUNICATIE / ENGELS Tijdens een terugkomdag kunt u ondersteuning geven om de presentatie in het Engels te oefenen. Er zijn veel voorbeelden op YouTube over presentatievaardigheden te vinden.

60



LOOPBAAN EN BURGERSCHAP Voor zijn loopbaanontwikkeling verdiept de student zich in vaardigheden die nodig zijn om leiding te geven, goed samen te werken en hun rechten en plichten te onderzoeken. De student kan advies aan collega’s of aan relevante organisaties vragen om zijn werknemersrechten te beschermen U kunt de studenten adviseren om de websites van de vakbond te raadplegen of een interview met een werknemer af te nemen. De vakorganisaties zijn altijd bereid om tijdens een terugkomdag een gastles te geven over de rechten en plichten van de werknemer (de economische dimensie 1.2).

PRAKTIJKBEGELEIDER In deze fase die ca. drie weken duurt, kunt u de studenten observeren, met hen communiceren en de genoemde competenties evalueren. Daarbij is het belangrijk om te communiceren over: het houden aan de planning, de werkprocessen binnen het werkgebied Klantcontact en het op de juiste manier opleveren van de verstrekte bedrijfsopdracht. Ten behoeve van het portfolio van de student wordt van u verwacht dat u hem/ haar een schriftelijke beoordeling van het klantgesprek geeft. Daartoe kunt u gebruik maken van de niveaubepaling Gesprekken voeren in bijlage 11.

Evalueer deze fase met de studenten. • Zijn de fasedoelen bereikt? • Beoordeel het fasedocument/de producten. Houd voor de productbeoordeling rekening met de genoemde criteria in de beoordelingstabellen en met de criteria die bij het beoordelen met OVG horen. • Observeer de student tijdens zijn werkzaamheden en beoordeel de mate van competent zijn aan de hand van de prestatie-indicatoren in de tabel, de kwaliteit van de producten en de standaardcriteria die bij competentiebeoordelingen horen. • Bespreek en beoordeel een keer het portfolio van de studenten. • Maak zo nodig afspraken voor verbetering. Geef Go/No-Go.

61

Oplevering

4.6

Als alles volgens opdracht uitgewerkt is, wordt de opdracht in de vorm van een presentatie aan de afdeling Sales gegeven en kunnen er gesprekken met de klanten gevoerd worden. Houd er wel rekening mee dat er ook buitenlandse gasten aanwezig kunnen zijn. Nadat je veel verkoopgesprekken gevoerd hebt, ga je aan het eind van deze periode een afspraak maken met je praktijkopleider om de eindpresentatie af te spreken waarin je ingaat op wat je hebt geleerd in je stage. Natuurlijk is er tussentijdse bijsturing geweest, maar welke zaken zijn er minder goed gegaan en welke beheers je op het eind wel? Jij bent, in overleg met de praktijkopleider, natuurlijk de organisator van het geheel. 62


Geef tijdens de presentatie ook duidelijk aan wat de uitgangspunten van de bedrijfsopdracht waren en wat je bevindingen uiteindelijk zijn. Geef uitleg over de reden van de eventuele afwijking en wat de consequenties zouden kunnen zijn. Ga na de presentatie het gesprek aan met opdrachtgever (praktijkopleider) over mogelijke verbeterpunten en leg deze vast in het bewijs van acceptatie. Als dit document compleet is, wordt het ondertekend door de opdrachtgever (in veel gevallen je praktijkopleider) en door jou als leverancier van het product.

63

Persoonlijke ontwikkeling Aan het eind van deze fase komt er behalve verkoopgesprekken met klanten ook een evaluatiegesprek met je praktijkopleider. Laat beiden, praktijkopleider en project- of BPV- begeleider, de gesprekken beoordelen. Voorafgaand aan je presentatie deel je de hand-out uit en stel je je voor aan de bezoekers. Verlies tijdens je presentatie de samenstelling van je publiek niet uit het oog. Misschien behoort niet iedereen tot de ingewijden en dat vraagt van jou een nauwkeurige formulering. In te leveren fasedocument met onderstaande producten • • • •

Hand-out (ook in het Engels) Presentatie (Nederlands en Engels) Bewijs van acceptatie Eindverslag project, waarin o.a. de volgende onderdelen aan de orde dienen te komen: klanttevredenheidsonderzoek, observatie van een klantgesprek en verslag van de zelfstandige klantbenadering inclusief verbeterpunten. Zie ook bijlage 13.

Toetsvoorstel • Gesprekken voeren: verkoopgesprek en evaluatiegesprek • Beoordelingsgesprek Bronnen • Naar eigen inzicht Evalueren en beoordelen Als alles van deze fase is gedaan en je hebt alle producten ingeleverd, zal je projectbegeleider met je evalueren en je een Go of een No-Go geven om naar de volgende fase te gaan.

GO

NO-GO

Hoe competent jij persoonlijk hebt gehandeld bij de uitvoering van het werkproces, wordt beoordeeld aan de hand van: • de kwaliteit van de in de tabel onder deze fase genoemde producten • de observatie van jouw gedrag aan de hand van de prestatie-indicatoren • de manier waarop je een en ander kunt verantwoorden tijdens de presentatie. 64



3.4

Van invloed op Product


competentie

Bewijs van acceptatie

•

J. Formuleren en rapporteren

• •

Alle met de opdrachtgever afgesproken verbeterwensen zijn opgenomen Alle afgesproken aanvullende opdrachten en wensen zijn opgenomen Het bewijs van acceptatie is door betrokkenen ondertekend

Van invloed op Presentatie


competentie

Klantbenadering

•

R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten

•

• • •

Beleid t.a.v. klantcontac binnen het bedrijf wordt duidelijk geformuleerd Geobserveerde werkwijze van ervaren verkoper wordt duidelijk en herkenbaar verwoord Eigen ervaringen met klantcontac wordt helder en bondig samengevat Geeft aan hoe hij zijn contact met klanten kan verbeteren Gaat na in hoeverre de opdrachtgever (praktijkopleider) tevreden is met de geleverde prestatie en gaat in gesprek over mogelijke verbeterpunten

65

Goed

Productbeoordeling

Voldoende

Onvoldoende

Opleveren van werk



J. Formuleren en rapporteren •

De acceptatie van het werk door de klant en/of praktijkopleider is vastgelegd.

Met als resultaat dat er een volledige en nauwkeurige rapportage ontstaat.

Observatie: Op basis van de hiernaast genoemde prestatie-indicatoren Productbeoordeling: Bewijs van acceptatie salesmanager

R. Op de behoeften en verwachtingen van de ‘klant’ richten •

•

Controleren of er aan de verwachtingen en wensen van de klant is voldaan. Klachten van klanten serieus nemen en zo nodig actie ondernemen.

Met als resultaat dat de kans groter wordt dat de klant in de toekomst terugkomt met een opdracht.

66


Observatie: Op basis van de hiernaast genoemde prestatie-indicatoren Presentatiebeoordeling: Tevredenheidmeting Goede uitwerking van de bedrijfsopdracht. Eindverslag projectobservatie, klanttevredenheid, klantbenadering.


5.2

Van invloed op Product


competentie

Bewijs klantgesprek (incl. reacties)

•

Je zorgt voor een goede verstandhouding tussen klant, verkoper en bedrijf Je gaat na of de klant tevreden is met de geleverde producten en handelt eventuele klachten correct af

G. Relaties opbouwen en netwerken

Registratie alle klantcontacten

•

Je maakt een overzicht van alle contacten die je met klanten hebt gehad Laat zien hoe je een positieve verstandhouding met de klanten hebt opgebouwd (in klantbenadering verkoopgesprek, reageren op klantenreacties en klantafhandeling)

G. Relaties opbouwen en netwerken H. Overtuigen en beïnvloeden

Je gaat in op het klanttevredenheidsonderzoek, je observaties van klantcontact en het klantcontact dat je zelf hebt gehad

H. Overtuigen en beïnvloeden

•

•

Eindverslag project

•

Beschrijf daarbij: • Hoe je een betrouwbare en positieve indruk bij een klant kan achterlaten • Hoe je de klant het best kan adviseren op basis van zijn vraag • Met welke gesprekstechnieken je draagvlak bij de klant kan creëren Van invloed op Presentatie


competentie

Presentatie van de bedrijfsopdracht

• •

R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten X. Ondernemend en commercieel handelen

•

Je eindoordeel is helder geformuleerd. Je licht overlegmomenten en afspraken met eventuele verbeterpunten toe Je beantwoordt vragen op correcte en deskundige wijze

67

Goed

Productbeoordeling

Voldoende

Onvoldoende

Onderhoudt contact met klanten



G. Relaties opbouwen en netwerken •

Je maakt en onderhoudt doeltreffende contacten met klanten, zodat een goede verstandhouding met de klant wordt opgebouwd.

Observatie: Op basis van de hiernaast genoemde prestatie-indicatoren Productbeoordeling: Bewijs van acceptatie door de salesmanager Registratie klantgesprek, klantbenadering

H. Overtuigen en beïnvloeden van de klant • •

•

Je laat een betrouwbare en positieve indruk bij de klant achter. Je kunt in het gesprek met de klant duidelijk antwoord geven op zijn vragen en adviezen aan de klant helder formuleren. Je gebruikt onderhandelingstechnieken, zodat er bij de klant een goed draagvlak voor opdrachten tot stand komt.

Observatie: Op basis van de hiernaast genoemde prestatie-indicatoren Productbeoordeling: Bewijs van acceptatie door de salesmanager Registratie klantgesprek, klantbenadering

X. Ondernemend en commercieel handelen •

• •

Je luistert naar de klant en blijft op de hoogte van de ontwikkelingen van de klant. Je stemt de mogelijkheden voor dienstverlening af op de klant. Je signaleert kansen voor het bedrijf

Observatie: Op basis van de hiernaast genoemde prestatie-indicatoren Productbeoordeling: Bewijs van acceptatie door de salesmanager

Met als resultaat dat er een volledige en nauwkeurige rapportage ontstaat.

De resultaten van deze beoordelingen worden genoteerd in de monitor.

68



Doel van de opleveingsfase • Eindproduct compleet opleveren. • Presentatie. • Bewijs van oplevering met verbeterwensen.

PRAKTIJKOPLEIDER / PROJECTBEGELEIDER Laat de studenten tijdig weten wat er van hen verwacht wordt bij de presentatie en de oplevering. Het gaat om het verantwoorden van de onder deze fase genoemde werkprocessen. Maak tijdig afspraken met de begeleider Communicatie voor een goede voorbereiding. Zorg ervoor dat er een ruimte en eventuele benodigdheden beschikbaar wordt gesteld waarin en waarmee de studenten hun presentatie kunnen geven. Tijdens de presentatie wordt net als tijdens het functioneringsgesprek verwacht dat de inhoud van de presentatie voldoet aan de criteria in de onder deze fase afgedrukte beoordelingstabellen. Laat de studenten zich ervan bewust worden welke werkprocessen en competenties er tijdens de presentatie beoordeeld worden. Een goede voorbereiding, een generale repetitie en het evalueren van de presentatie zijn van groot belang. U beoordeelt de student t.b.v. zijn portfolio met de niveaubepalingen Gesprekken voeren en Spreken (zie bijlage 12). Informeer bij de taalcoach als u ondersteuning nodig heeft. Het is de bedoeling dat u ook het BPV-verslag van de student inhoudelijk op het verstrekken van correcte informatie beoordeelt. De uiteindelijke beoordeling volgens de niveaubepaling Schrijven is de taak van de projectbegeleider c.q. BPV-begeleider. Wees bij deze presentatie helder over wat er van de studenten verwacht wordt. Het moet voor de studenten steeds duidelijker worden hoe het beoordelen in zijn werk gaat, zodat zij weten dat het tijdens de examinering ook zo werkt.

COMMUNICATIE / NEDERLANDS U als taalcoach kunt uw collega’s en de praktijkopleider ondersteunen bij het beoordelen middels de niveaubepalingen Gesprekken voeren, Spreken en Schrijven. Het meest ideale zou natuurlijk zijn als u zelf bij de presentaties aanwezig bent, maar dat stuit vaak op organisatorische problemen

LOOPBAAN EN BURGERSCHAP U kunt de studenten het verschillen tussen een functioneringsgesprek en een beoordelingsgesprek uitleggen met gebruik van de STARRT-methode.

69


PROJECTBEGELEIDER Evalueer deze fase met de studenten. • Zijn de fasedoelen bereikt? • Beoordeel het fasedocument/de producten. Houd voor de productbeoordeling rekening met de genoemde criteria in de beoordelingstabellen en met de criteria die bij het beoordelen met OVG horen. • Observeer de student tijdens zijn werkzaamheden en beoordeel de mate van competent zijn aan de hand van de prestatie-indicatoren in de tabel, de kwaliteit van de producten en de standaardcriteria die bij competentiebeoordelingen horen. • Maak zo nodig afspraken voor verbetering. Geef Go/No-Go.

70


Nazorg

4.7

Ter afsluiting van het project wordt onder leiding van de praktijkopleider de uitvoering van de bedrijfsopdracht door student, projectbegeleider geëvalueerd. Wat ging er goed aan het project en wat kan worden verbeterd? Hoe heeft de junior salesmanager gedurende het project gefunctioneerd? Uiteraard komen hier je persoonlijk verbeterpunten die besproken zijn tijdens het evaluatiegesprek met je praktijkopleider, ook aan de orde.

71

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING In deze fase heb je een functioneringsgesprek met je praktijkopleider. Weet je wat het verschil is tussen een functioneringsgesprek en een beoordelingsgesprek? Heb jij je leerdoelen gehaald? Bereid je gesprek goed voor! Door jezelf te evalueren (reflectie) bereid je je voor op het evaluatie- en het functioneringsgesprek. Schrijf in overleg met je begeleider LB een reflectieverslag volgens de STARRT-methode om een en ander voor jezelf helder te krijgen. Natuurlijk kijk je daarbij of de leerdoelen die je tijdens de definitiefase in je PAP hebt geschreven ook gehaald zijn. Voor het schrijven van een reflectieverslag volgens de STARRT-methode kun je ook gebruik maken van de informatie en de formulieren die je bij projectwijzer 5 zijn aangereikt. Je noteert weer nieuwe ontwikkeldoelen! Het gehele project kan ook met de andere projectgroepen worden geëvalueerd en verbeterpunten kunnen onderling worden uitgewisseld. Individueel kun je je ontwikkelingen op het gebied van communicatie/Nederlands, communicatie/Engels en Exact met je begeleiders bespreken en persoonlijke verbeterpunten noteren. Ben je zelf tevreden met je presentatie? In te leveren fasedocument met onderstaande producten • Definitief projectdossier • Projectevaluatieverslag met verbeterpunten • Eindverslag onderdeel reflectie (incl. persoonlijke verbeterpunten n.a.v. het functioneringsgesprek)

Toetsvoorstel • Gesprekken voeren: functioneringsgesprek Bronnen • Naar eigen inzicht

72


Evalueren en beoordelen Als alles van deze fase is gedaan en je hebt alle producten ingeleverd, zal je projectbegeleider met je evalueren en je een Go of een No-Go geven om naar een volgend project te gaan.

GO

NO-GO

73


DOEL VAN DE NAZORGFASE •

Evaluatie bedrijfsopdracht.

•

Evaluatie rol junior salesmanager.

•

Eigen reflectie en functioneringsgesprek individuele student.

PRAKTIJKOPLEIDER Maak tijdig duidelijke afspraken over tijdstip en inhoud van de evaluatie met student en BPV- begeleider / projectbegeleider betreffende het beoordelingsgesprek. Bij dit driehoeksgesprek is het van belang dat de student van zichzelf verwoordt wat hij/zij goed vond gaan en wat er beter had gekund. Laat de praktijkopleider het evaluatiegesprek voorzitten. Onderzoek met de student of de functie van junior salesmanager hem/haar aanspreekt. U bepaalt de inhoud van het functioneringsgesprek. Geef ook hier de student de gelegenheid te vertellen wat hij goed van zichzelf vond en wat hij beter kan. Vertel zelf ook vooral wat u goed van de student vond. Geef de student advies over leerpunten, vaardigheden en competenties die hij nog verder moet ontwikkelen. Vergeet niet na afloop de student uw beoordeling volgens de niveaubepaling Gesprekken voeren (zie bijlage 12) mee te geven.Gebruik als input voor het gesprek het PAP van de student en laat hem de leerpunten opschrijven; deze komen bij de volgende projectwijzer in zijn PAP te staan.

COMMUNICATIE / NEDERLANDS Open vragen op de evaluatiebijeenkomst vormen de basis voor een projectevaluatieverslag, waarin verbeterpunten voor de volgende projecten worden opgenomen. U kunt hier aandacht besteden aan het opstellen van een verslag (conventies) en hierbij gebruik maken van de (vaste) evaluatiestructuur. Besteed ook aandacht aan de verschillen tussen open en gesloten vragen. Als beoordelaar kunt u aanwezig zijn bij de vergadering van alle projectleiders en de voortgang van hun gespreksvaardigheden vastleggen.

LOOPBAAN EN BURGERSCHAP U kunt hier de studenten begeleiden om hun ontwikkeling in hun LB-dossier vast te leggen. Hebben ze hun leerdoelen bereikt of meer inzicht in zichzelf gekregen? U kunt het individueel of met de projectgroep bespreken.

74



ENGELS Het is nu een goed moment om de prestaties van de studenten te evalueren, zodat ze eigenaar van hun ontwikkeling worden. U kunt de studenten zelf een test laten doen of uw eigen testmethode gebruiken. http://www.erk.nl/leerling/niveauverbeteren/Niveau_verbeteren2.pdf/

PROJECTBEGELEIDER Evalueer deze fase met de studenten. • Beoordeel het fasedocument/de producten. Houd voor de productbeoordeling rekening met de genoemde criteria in de beoordelingstabellen en met de criteria, die bij het beoordelen met OVG horen. • Observeer de student tijdens zijn werkzaamheden en beoordeel de mate van competent zijn aan de hand van de prestatie-indicatoren in de tabel, de kwaliteit van de producten en de standaardcriteria, die bij competentiebeoordelingen horen. • Geef Go/No-Go voor de afsluiting van het project.

75

5. Evalueren, Beoordelen en Kwalificeren

76


5.1 Inleiding In dit hoofdstuk krijg je aanvullend op hoofdstuk 2.5 informatie over de manier van evalueren, beoordelen, verantwoorden en kwalificeren. Tijdens de uitvoering van een project wordt beoordeeld of je de werkprocessen die bij je opleiding horen, competent uitvoert. Een werkproces omvat werkzaamheden die je moet uitvoeren met een gewenst resultaat. Er wordt beoordeeld of je de bij het werkproces vereiste competenties voldoende hebt ontwikkeld en ingezet hebt. Per onderliggende competentie wordt gekeken naar het resultaat van je werkzaamheden, naar je gedrag en naar het inzetten van je kennis en vaardigheden. Dit wordt gedaan door: • Productbeoordeling. Je beoordelaar stelt vast of je product voldoet aan de eisen die bij het product staan aangegeven. Een product kan een tekening, een werkstuk of een rapport zijn. Maar ook een dienst of een tevreden klant enzovoort. • Observatie. Je beoordelaar observeert je als je aan het werk bent. Hij stelt vast of je voldoet aan de eisen die bij de competenties worden gesteld. • Beoordelingsgesprek. Je beoordelaar vraagt waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt, welke kennis en vaardigheden je hebt ingezet. Hij achterhaalt zo nodig wat jouw aandeel is geweest wanneer je een werkproces in een groep hebt uitgevoerd. • Presentatie. Je legt uit waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt, welke kennis en vaardigheden je hebt ingezet en wat jouw aandeel is geweest wanneer je een werkproces in een groep hebt uitgevoerd. • Reflectieverslag. Je beoordelaar leest in je verslag waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt en wat je precies gedaan hebt om tot het resultaat te komen. Achtergrondinformatie over het evalueren en beoordelen bij deze methode vind je in het Basisdocument PW 0.

77

5.2 Beoordeling producten De producten die je tijdens de uitvoering van dit project oplevert, worden door jouw begeleiders beoordeeld. Tijdens een BPV-periode wordt gedurende het werken aan je opdracht het proces en het uiteindelijke product naar de kwaliteitsnormen van het bedrijf door de praktijkopleider beoordeeld. Het door de praktijkopleider goedgekeurde product wordt dan door de projectbegeleider volgens de gestelde criteria van de opleiding beoordeeld. Met producten wordt bedoeld: schriftelijk ingeleverd werk, tekeningen, toetsen, beoordelingsgesprekken, presentaties enzovoort. De beoordeling vindt plaats op basis van de in de beoordelingstabellen genoemde criteria en/of op basis van de instructie, die je voor het maken van het product hebt ontvangen. De producten worden beoordeeld met: O = onvoldoende V = voldoende G = goed Als alle producten van een projectfase met een voldoende of goed zijn beoordeeld, krijg je voor deze fase een GO. Als alle fasen een GO hebben, is het project gereed. De beoordeling van de producten wordt vastgelegd in de monitor. Daarin kun je zien wie er beoordeeld heeft en wat het resultaat is.

5.3 Beoordeling van competent gedrag Bij elk van de competenties bij een werkproces staat in de tabel onderaan een fase, aangegeven wat het gewenste resultaat moet zijn en welk competent gedrag van je wordt verwacht. Voor de beoordeling van de mate waarin je competent bent, wordt gelet op de kwaliteit van producten die je levert en op je gedrag. De bepalende producten staan in de tabel onderaan de projectfasen. Om je gedrag vast te stellen, zullen je begeleiders jou bij het werken aan deze projectwijzer observeren. Ze kijken of je op een competente wijze werkt. Voor de beoordeling worden de prestatie-indicatoren uit het kwalificatiedossier gebruikt. Deze indicatoren staan onder elke projectfase in een tabel. Tevens wordt er naar jouw werkhouding gekeken en naar de mate waarin jij je kennis en vaardigheden juist inzet. Het kan zijn dat er ook aan medestudenten, collega’s of aan jou zelf gevraagd wordt een beoordeling te geven.

78


In een aantal gevallen wordt één van de aanvullende beoordelingsmethoden ingezet: • Reflectieverslag • Beoordelingsgesprek • Presentatie Competenties worden beoordeeld met O - V – G. O Onvoldoende aangetoond Het gewenste resultaat is onvoldoende en/of je laat het gewenste gedrag onvoldoende zien en/of je zet onvoldoende kennis en/of vaardigheden in. V Voldoende aangetoond Het gewenste resultaat is voldoende en je laat het gewenste gedrag zien en je zet voldoende kennis en vaardigheden in. G Goed aangetoond Het gewenste resultaat is voldoende of goed. Je gedrag is bovengemiddeld en/of je zet kennis en vaardigheden bovengemiddeld in. Ook deze beoordelingen worden opgenomen in de monitor. Daarin kun je zien wie er allemaal beoordeeld hebben en wat het resultaat is.

5.4 Beoordeling van een werkproces Uit de beoordeling van de producten en de mate waarin je competent bent bevonden, wordt op een door jouw school vastgestelde manier bepaald of men vindt dat je het werkproces Onvoldoende, Voldoende of Goed competent hebt uitgevoerd.

5.5 Beoordeling van toetsen Als een stuk theoretische ondersteuning is afgerond, zul je op geschikte momenten voor een aantal vakken een toets krijgen. In deze projectwijzer staan daar voorstellen voor. Het is aan jouw eigen ROC deze toetsen met O-V-G of met een cijfer te beoordelen. Het resultaat van de toetsen zal telkens medebepalend zijn of het ROC jou geschikt acht de opleiding te vervolgen.

79

5.6 Verantwoording en kwalificeren De resultaten van deze werkperiode worden vastgelegd in een monitor. In deze monitor kun je ook zien welke producten, werkprocessen en competenties worden beoordeeld en wie beoordelen. Alle resultaten van je opleiding worden opgenomen in een scoretabel. Als de resultaten van het opleidende deel voldoende zijn, kun je beginnen met een kwalificerend traject (het examen). Wat de norm is om van het ene leerjaar naar het andere te mogen en om aan het examen mee te mogen doen, bepaalt je eigen ROC. Om je diploma te verkrijgen moet je tijdens het examen alle werkprocessen aangetoond (zelfstandig) competent kunnen uitvoeren.

80


5.7 De monitor

GO/NO GO

2. Definitie Goedgekeurde praktijkopdracht Projectnaam Ingericht Projectdossier Communicatieplan

ind ind ind ind

prod prod prod prod

pra pra pro pra

ind

prod

pro/pra

Werkprocessen

Score voor het werkproces op basis van cesuur

Eindscore

obs po

Student

obs pro / po

Medestudent

H. Overtuigen en beïnvloeden R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten

Vakdocent 1 Vakdocent 2

pra pro vak po po

Projectbegeleider

prod prod prod prod prod

Score O-V-G

ind ind ind ind ind

Competenties


Klantencontact

1. Oriëntatie Concept bedrijfsopdracht Organogram Samenvatting bedrijfsopdracht, ook in het Engels Voorstel Projectnaam Opzet Projectdossier

Beoordelaars

Commercieel Technicus

Werkgebied

Werkvorm

Meet the customer Productbeoordeling met O-V-G

Studentnummer………….. STUDENT: ………………………….. Crebo: 94422 Studierichting: Commercieel Technicus Complexiteitsniveau B Beoordeling competent uitvoeren werkprocessen met O-V-G Beoordelingsmethode

Monitor PW 7

(K) 5.2 Onderhouden van contacten met klanten (K)1.1 Verzamelen en verwerken van ontwerpgegevens

GO/NO GO

3. Ontwerp Klantencontact

Plan van Aanpak

X. Ondernemend en commercieel handelen

obs pro

(K) 5,2 Onderhouden van contacten met klanten

GO/NO GO

4. Werkvoorbereiding Werkafspraken met medewerkers in over inzet van middelen Rapportage (bestaand) klanttevredenheidsonderzoek (ook in het Engels) Keuze communicatiemiddelen Rapportage telefoongesprekken (ook in het Engels)

ind ind ind ind

prod prod prod prod

pra/pro vak vak vak

5. Realisatie Communicatieproducten Offerte volgens richtlijnen van het bedrijf Bewijs voeren van klantgesprekken incl klantreacties Registratie Klantenreacties en klantbenadering Reflectieverslag Uitnodiging presentatie Verslag over rechten en plichten

ind ind ind ind ind ind ind

prod prod prod prod ref prod prod

vak pra pra pra pro pro vak

6. Oplevering Presentatie (inclusief hand-outs (ook in het Engels) Bewijs van acceptatie Eindverslag project (klantentevredenheid, observatie, zelfstandige klantbenadering)

ind ind ind

prs prod prod

pra/pro pra/pro pra/pro

GO/NO GO

GO/NO GO

Klantencontact

G. Relaties opbouwen en netwerken GO/NO GO

R. Op de behoeften en verwachtingen van de

obs pro prs bog

(K) 5.2 Onderhouden van contacten met klanten

7. Nazorg/evaluatie Definitief projectdossier Porojectevaluatieverslag met verbeterpunten Eindverslag onderdeel reflectie (incl. pers. verbeterpunten) Functioneringsgesprek

ind ind ind ind

prod prod ref bog

pra/pro pra/pro pra/pro pra/pro

GO/NO GO

81

Competentie

K 1. Onderhouden van contacten G. Relaties bouwen en netwerken met klanten (5.2) H. Overtuigen en beinvloeden X. Ondernemend en commercieel handelen K 2. Verzamelen en verwerken M. Analyseren van ontwerpgegevens T. Instructies en procedures opvolgen (programma van eisen) (1.1) R. Op behoefte en verwachtingen van de klant K 3. Opleveren van werk (3.4) J. Formuleren en rapporteren R. Op behoeften en verwachtingen van de B 1.1. Uitwerken van ontwerpen T. Instructies en procedures volgen (1.2) E. Samenwerken en overleggen K. Vakdeskundigheid toepassen B 2.2. Voorraad beheren en M. Analyseren inkopen (5.3) Q. Plannen en organiseren B. Aansturen J. Formuleren en rapporteren B 3.1 .Begeleiden van het productieproces (3.1) Q. Plannen en organiseren B 4.1 .Verzamelen en verwerken M. Analyseren van productiegegevens (2.1) T. Instructies en procedures volgen E. Samenwerken en overleggen J. Formuleren en rapporteren B 5.1. Bewaken van begroting (3.2) E. Samenwerken en overleggen M 1.1 . Doet voorstellen voor M. Analyseren commercieel beleid (5.1) X. Ondernemend en commercieel handelen

Werkproces

PW1 comp

x

x

x

x

x

x x x

PW2 comp

x x x x x x x x x x x x x

PW3 comp

x x

x x x x x x x x

PW4 wp

1)

1)

1)

1)

1)

1)

1)

1)

1)

PW5 comp

x x

x x x

PW6 comp

x x x x x x x x x x x x x x x x

x

2)

2)

2)

2)

2)

2)

2)

2)

2)

2)

2)

2)

x x x 2) x 2) x x x x x 2) x 2) x x x x 2) 2) x x

comp

wp

comp

wp

wp

wp

leerjaar 2 Resultaat(O,V,G)

wp

PW 7 comp

PW8 wp

wp

leerjaar 1 Resultaat (O,V,G)

comp

PW 9 wp

leerjaar 3 Resultaat(O,V,G)

Complexiteit C/D

wp

PW 10 comp

Complexiteit B

3)

3)

3)

3)

3)

3)

3)

3)

3)

wp

Complexiteit A

comp

Middenkader Engineering Uitstroom COMMERCIEEL TECHNICUS

werkgebieden

Kllantencontact

Backoffice


Marketing

3)

3)

3)

3)

3)

3)

3)

3)

3)

wp

VSM 2

VSM 1

Naam student ____________________Studentnr. _________

comp

82 PW11 kwalifice ren PW 12 kwalifice ren

Competentiescoretabel bij beoordelingsmodel CGO

5.8 De competentiescoretabel VSM 3


5.1 Inleiding Meer achtergrondinformatie over het evalueren en beoordelen bij deze methode, vindt u in de handleiding van het Basisdocument PW 0 en in het visiedocument ‘Leren en kwalificeren in het beroepsonderwijs’ van Stichting Consortium Beroepsonderwijs, waarvan de nieuwste versie is te downloaden via de site www.consortiumbo.nl.

5.2 Beoordeling producten De kwaliteit waaraan de beroepsproducten moet voldoen, kunt u zelf bepalen. Het gaat om een holistische benadering en zal af hangen van de fase van de opleiding waarin de student zich bevindt. In principe gaan we er van uit dat u de studenten tijdens het opleidend traject net zo lang begeleidt tot u voor het product een voldoende kunt geven. Dit in tegenstelling tot bij de examinering. Dan wordt het ingeleverde product in één keer definitief beoordeelt. De ontwikkelaars gaan ervan uit dat u voor een aantal producten een uitgebreidere beoordeling geeft dan enkel Voldoende of Goed.

5.3 Beoordeling van competent gedrag Competenties worden beoordeeld in het licht van de vastgestelde complexiteit van de projectwijzer. Hierin is de verantwoording opgenomen tussen de leerresultaten, de competentieontwikkeling en het kwalificatiedossier.

5.4 Beoordeling van een werkproces Tijdens het kwalificerende traject wordt het al of niet competent uitgevoerd hebben van een werkproces bepaald aan de hand van een vastgestelde cesuur. Deze cesuur houdt in dat de beoordeelde competenties gemiddeld voldoende moeten zijn. Bij de projectwijzers van leerjaar 1 hebben we ervoor gekozen per werkproces slechts één competentie te beoordelen om de studenten langzaam en overzichtelijk aan de methode van beoordelen te laten wennen. Bij de projectwijzers van leerjaar 2 hebben we gekozen om twee competenties per werkproces te beoordelen. Wij adviseren u voor de opleidende projectwijzers zelf een cesuur vast te leggen om te bepalen of een werkproces voldoende competent is uitgevoerd. Algemeen advies is om in het begin van de opleiding vooral naar de producten te kijken en naarmate de opleiding vordert, in toenemende mate naar het competente gedrag.

83


5.5 Beoordeling van toetsen De ontwikkelaars gaan ervan uit dat u tijdens het opleidende deel van de opleiding wilt toetsen of de studenten op voldoende kennisniveau zijn. In deze projectwijzer doen we op een aantal plaatsen een voorstel om een toets te houden. Mogelijk kunt u onderaan de monitor en de scoretabel een vakje opnemen voor de periodegemiddelden van theorie Techniek, Exact, Nederlands en Engels (eventueel LB). Wat de praktische vaardigheden betreft, denken wij dat de beoordeling voldoende zichtbaar wordt gemaakt bij de beoordeling van de werkprocessen. Opleidend bent u vrij op een bepaalde manier vast te stellen of individuele studenten de benodigde vaardigheden beheersen.

5.6 Verantwoording en kwalificeren Aan het einde van elke werkperiode en/of elk leerjaar kunt u tijdens een gesprek (een vaststellingsmoment) met de student over de voortgang spreken. Aan de hand van uw eigen overgangscriteria kunt u de student adviseren over het vervolg van zijn studie. Bij het examen, gaat de kwalificerende methode van het Consortium ervan uit, dat alle werkprocessen aangetoond competent moeten worden uitgevoerd. Eén en ander staat omschreven in het Basisdocument PW0.

84


Bijlagen

85

Bijlage 1

Projectdossier en fasedocument BPV-2 Weekstaten 6x Fasedocument Projectomschrijving

Inhoudsopgave Projectdossier

“Onderzoek naar

tevredenheid bij klanten” project BPV-2

Naam: Datum:

Beslisdocument Inhoud fasedocument Inhoudsopgave

“Onderzoek naar

tevredenheid bij klanten” BPV-2

Fasedocument ’Fasenaam’ Naam: Datum:

“Onderzoek naar tevredenheid bij

klanten” BPV-2

Beslisdocument ’Fasenaam’ De ondertekenaars van dit beslisdocument zijn het, behoudens onderstaande opmerkingen, eens met de inhoud van dit document en stellen vast dat er doorgegaan kan worden met de volgende projectfase. Opmerkingen: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Projectbegeleider: Naam:_____________ Handtekening:_______ Datum:__________ __ (BPV bedrijfsnaam) Naam:_____________ Handtekening:_______ D t

86


Student: Naam:______________ Handtekening:________ Datum:______________

Bijlage 2

Plan van Aanpak

Het Plan van Aanpak behandelt onder andere: –– alle uit te voeren activiteiten/werkzaamheden/producten gedurende het project –– ( brieven schrijven, telefoneren, sollicitatiegesprek, eerste werkdag, terugkomdagen studiemomenten, workshops, lessen, hoorcolleges, excursies enzovoort, enzovoort.) –– per fase de uit te voeren activiteiten/werkzaamheden –– tijdsplanning van de uit te voeren activiteiten/werkzaamheden –– communicatie/rapportageplanning –– kwaliteitsaspecten –– controle/evaluatiemomenten –– eindrapportage Aan het Plan van Aanpak voeg je een strokenplanning toe waarbij op de tijdsas precies te zien is wanneer je wat gaat doen. Omdat het Plan van Aanpak een belangrijke communicatie-uiting is, zijn ook hier de communicatieaspecten a t/m f van belang.

87

Bijlage 3

Voorbeeld communicatieplan

De interne en externe communicatiestructuur heeft een hoge prioriteit in een bedrijf. Daarom wordt de communicatiestructuur in een communicatieplan vastgelegd. De hele organisatie dient juist te worden geïnformeerd waarbij iedere medewerker de kans krijgt mee te praten over het te volgen beleid. Op deze manier van bottom-up en topdown communiceren ontstaat er duidelijkheid over taken en verantwoordelijkheden en ook verbeteracties voor de organisatie als geheel. Managementteam (MT) overleg

1 x per 2 weken

Deelnemers

Alg. directeur/Commercieel directeur Projectmanager Operationeel manager Commercieel manager Inkoopmanager Manager ontwerpbureau

Hoofd technische dienst Hoofd productie Financieel manager HR-manager Secretaresse (notulen)

Vaste agenda

Algemene zaken Commerciële zaken Operationele zaken

Personeel & Organisatie Investeringen

Commercieel (CO) overleg

1 x per 2 weken

Deelnemers

Commercieel manager buitendienst Commercieel manager binnendienst Leading account managers

Vaste agenda

Aanvragen Acquisitie Lopende projecten Klantcontacen/after sales

Operationeel (OO) overleg

Sales engineers Regio account managers Projectmanager

1 x week

Deelnemers

Projectmanager Bedrijfsleider Commercieel manager binnendienst Facilitymanager Hoofd productie

Vaste agenda

Gang van zaken Evaluatie projecten

Projectleidersoverleg operationeel (POO) overleg Deelnemers

Projectmanager Projectleiders

Vaste agenda

Gang van zaken Ontwikkelingen t.a.v. kwaliteit Arbo & Milieu

88


Ontwikkelingen t.a.v. kwaliteit Arbo & Milieu 1 x week

Evaluatie projecten Plan knelpunten

Bijlage 4

Weekstaat

Weekstaat week nr. Week:

van maandag:

ROC: Naam student: Paraaf:

Datum:

Naam projectbegeleider: Paraaf:

Datum:

t/m vrijdag

Naam BPV-bedrijf*: Naam praktijkopleider*: Paraaf:

Weekdag

Tijd

Datum:

Werkzaamheden / Leeractiviteiten

Kerntaken

Opmerkingen

Maandag dd-mm-jjjj Dinsdag dd-mm-jjjj Woensdag dd-mm-jjjj Donderdag dd-mm-jjjj Vrijdag dd-mm-jjjj

(*) indien van toepassing

89

Bijlage 5

Observatieformulier klantcontact

Verkoopadviseur: Datum:

Observator: Onderwerp gesprek:

Schaalverdeling: 1 = behoeft veel extra aandacht, 2 = behoeft extra aandacht, 3 = voldoende, 4 = goed, 5 = uitstekend!

NB: Het waargenomen gedrag is belangrijker dan de score! I Leidinggeven aan het adviesgesprek a. De verkoopadviseur geeft duidelijk het doel, nut en agenda van het gesprek aan. 1

2

3

4

5

Waargenomen gedrag:

b. De verkoopadviseur bewaakt de structuur (de gespreksfasen: start, middenfase, eindfase) van het gesprek. 1

2

3

4

5

Waargenomen gedrag:

c. De verkoopadviseur legt gemaakte afspraken met de opdrachtgever vast. 1

2

Waargenomen gedrag:

90


3

4

5

II Inventarisatie van de behoeften van de opdrachtgever a. De verkoopadviseur zorgt dat hij en de opdrachtgever tijdens het gesprek op dezelfde golflengte komen. 1

2

3

4

5

Waargenomen gedrag:

b. De verkoopadviseur vraagt goed door, zodat de behoeften van de opdrachtgever, zoals deze die ervaart, in voldoende facetten boven tafel komen. 1

2

3

4

5

4

5

Waargenomen gedrag:

c. De verkoopadviseur vat het gesprek tussentijds goed samen. 1

2

3

Waargenomen gedrag:

III De wijze waarop de verkoopadviseur zichzelf presenteert a. De verkoopadviseur maakt (verbaal en non-verbaal) een goede indruk op de opdrachtgever. 1

2

3

4

5

Waargenomen gedrag:

91

b. De verkoopadviseur zorgt ervoor dat zijn opdrachtgever een beetje nieuwsgierig wordt naar de organisatie die de verkoopadviseur vertegenwoordigt. 1

2

3

4

5

Waargenomen gedrag:

IV De wijze waarop de verkoopadviseur overtuigt a. De verkoopadviseur weet het vertrouwen van de opdrachtgever te winnen. 1

2

3

4

5

Waargenomen gedrag:

b. De verkoopadviseur luistert serieus naar bezwaren van de opdrachtgever. 1

2

3

4

5

4

5

4

5

Waargenomen gedrag:

V De wijze waarop de verkoopadviseur advies uitbrengt a. De verkoopadviseur onderbouwt beweringen met feiten. 1

2

3

Waargenomen gedrag:

b. De verkoopadviseur maakt zijn voorstel concreet. 1

92

2


3

Waargenomen gedrag:

c. De verkoopadviseur formuleert zijn voorstel constructief. 1

2

3

4

5

Waargenomen gedrag:

d. De verkoopadviseur overvoert de opdrachtgever niet met te veel informatie. 1

2

3

4

5

Waargenomen gedrag:

VI Terugkoppeling naar de opdrachtgever a. De verkoopadviseur onderhandelt constructief over het project. 1

2

3

4

5

4

5

Waargenomen gedrag:

b. De verkoopadviseur weet slecht nieuws goed te brengen. 1

2

3

Waargenomen gedrag:

93

Bijlage 6

Reflectie

Zelfreflectie Bij zelfreflectie ga je kijken hoe je zelf gefunctioneerd hebt en hoe je dit eventueel zou kunnen verbeteren. Ga als volgt te werk: 1. Kies een deelopdracht uit waarover je een zelfreflectie wilt doen. (bijvoorbeeld het maken van een tekening). 2. Bepaal welk leerdoel je had met de opdracht. (Dus: wat wilde je leren.) 3. Ga nu na hoe je aan de opdracht gewerkt hebt: a) Wat heb ik gedaan? b) Waarom deed ik het zo? c) Hoe had het anders gekund? d) Wat is het resultaat? e) Is het resultaat ook zoals ik het verwacht had? 4. Nu ga je na welke keuzes je gemaakt hebt en waarom. Gebruik daarbij de antwoorden uit stap 3. 5. Je kunt eventueel aan anderen vragen hoe ze vinden dat je gefunctioneerd hebt. Denk aan klasgenoten, docenten of collega’s. Je moet wel zeker zijn dat ze ook alles eerlijk zullen vertellen en geen sociaal wenselijke antwoorden geven. Doe dit niet op de gang, maar nodig ze uit voor een gesprek. Nodig nooit meer dan één persoon tegelijk uit! Verzeker je ervan dat de mensen waarmee je in gesprek gaat ook daadwerkelijk iets kunnen zeggen over jouw functioneren binnen het project. Als je met de mensen in gesprek gaat, ga je dan niet gelijk verdedigen maar luister goed naar wat ze zeggen. Dit wil niet zeggen dat je niets mag zeggen, breng rustig in wat jij zelf vindt van hun commentaar en leg uit waarom je bepaalde dingen gedaan hebt. Onthoud dat kritiek in deze situatie bedoeld is om jouw functioneren te verbeteren. Maak eventueel notities tijdens zo’n gesprek. 6. Als laatste ga je kritisch naar jezelf kijken. Beantwoord dan de volgende vragen: a) Wat ging goed en doe je volgende keer weer zo? b) Wat ging minder goed? b) Hoe kun je dat volgende keer beter doen? c) Wat heb je geleerd van de zelfreflectie. Denk hierbij niet zozeer aan het project zelf maar ook aan jouw functioneren binnen het project. Dus minder: Ik heb geleerd te tekenen. Maar bijvoorbeeld meer: Ik heb geleerd dat ik beter eerst kan nadenken en dan pas wat kan gaan doen. Dit laatste gaat dus over het proces en niet over de taak zelf! Let op: Je hebt alleen maar wat aan een zelfreflectie als je het eerlijk doet. Dan leer je wat van en voor jezelf!

94


Reflectieverslag In een aantal gevallen, zeker tijdens het kwalificerende deel van je opleiding, zal van je gevraagd worden om door middel van een reflectieverslag aan te tonen dat je competent gehandeld hebt. Je schrijft dit verslag voor één of meer beoordelaars. Begin je reflectieverslag met een titelblad met de volgende gegevens: • Naam en handtekening student: • Beroepsprestatie: • Werkprocessen en competenties: • Opleiding: • Naam en handtekening beoordelaar: • Datum: Situatie Je kiest een situatie die te maken heeft met een werkproces en een competentie. • Geef de situatie aan met een titel. • Wanneer heb je deze situatie meegemaakt? • Waar gebeurde het? • Wat gebeurde er precies? • Wie waren erbij aanwezig? Taak • Wat was jouw taak als toekomstig middenkaderfunctionaris? • Wat wilde je bereiken? Activiteiten/actie • Wat deed jij? • Waarom deed je dat? • Was er iets wat je belemmerde? • Wat voelde je? • Wat deden de anderen? • Hoe heb je gereageerd op het gedrag van anderen? Resultaat • Beschrijf wat je met je acties hebt bereikt. Maak gebruik van bewijzen. Reflectie • Waar ben je tevreden over? • Waar ben je ontevreden over? • Leg uit waarom. • Wat heb je geleerd?

95

Toepassen • Welk leerdoel haal je uit deze situatie? • Verwerk dit leerdoel in je volgende POP. • In welke andere beroepspraktijksituatie zou je het geleerde kunnen toepassen? • Wat ga je anders doen?

96


Bijlage 7

Formulier Tussentijdse Evaluatie

Formulier Tussentijdse evaluatie Projectwijzer 7 (BPV-2) Naam student : Naam Praktijkopleider : Naam BPV-bedrijf : Naam projectbegeleider : BPV-periode :

Handtekening : Handtekening : Datum Evaluatie : Tot :

Van :

Uitsluitend de competenties beoordelen, die behoren bij de werkprocessen, waaraan deze periode werkelijk gewerkt wordt. Scoretabel bij beoordelingsmodel CGO Middenkader Engineering COMMERCIEEL TECHNICUS

Werkgebieden

Klantcontact

UITSTROOM

Werkproces

Competentie

5.2 Onderhouden van contacten met klanten

G. Relaties bouwen en netwerken H. Overtuigen en beïnvloeden X. Ondernemend en commercieel handelen

1.1 Verzamelen en verwerken van ontwerpgegevens (programma van eisen)

M. Analyseren T. Instructies en procedures opvolgen R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten J. Formuleren en rapporteren R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten

3.4 Opleveren van werk

Complexiteit B/C

Behaalde score O-V-G

Opmerkingen :

97


Daarnaast is er als introductie een startformulier waarmee de praktijkopleider met de student het gesprek aan kan gaan om aan te geven hoever het gesteld is met de kennis, vaardigheden en mate van competent zijn van de student aan het begin van de periode.

Formulier startgesprek Projectwijzer 7 (BPV-2) Handtekening : Naam student : Handtekening : Naam Praktijkopleider : Naam BPV-bedrijf : Datum Evaluatie : Naam projectbegeleider : Tot : BPV-periode : Van : Uitsluitend de competenties beoordelen, die behoren bij de werkprocessen, waaraan deze periode werkelijk gewerkt werd. Scoretabel bij beoordelingsmodel CGO Complexiteit Middenkader Engineering B/C UITSTROOM COMMERCIEEL TECHNICUS Werkgebieden

Werkproces 5.2 Onderhouden van contacten met klanten

Klantencontact

Competentie


G. Relaties bouwen en netwerken

H. Overtuigen en beïnvloeden X. Ondernemend en commercieel handelen 1.1 Verzamelen en verwerken van M. Analyseren ontwerpgegevens (programma van T. Instructies en procedures opvolgen eisen) R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten J. Formuleren en rapporteren 3.4 Opleveren van werk R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten

Opmerkingen :

SMART doelen formuleren: Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch Tijdgebonden

98

Wat wil je bereiken? Wie zijn erbij betrokken? Waar wordt het doel uitgevoerd? Wanneer? Waarom wil je dit doel bereiken? Welke delen van de doelstelling zijn essentieel? Aan welke eisen moet je voldoen? Hoe wordt er gemeten? Vindt er eerst een nulmeting plaats? Is er voldoende draagvlak? In overeenstemming met beleid en doelstellingen van de school en het bedrijf? Is het doel haalbaar en zinvol? Beschik je over voldoende kennis, capaciteiten, middelen en bevoegdheden? Wanneer moet het doel worden bereikt?


Bijlage 8

Formulier Eindevaluatie

Formulier Eindevaluatie Projectwijzer 7 (BPV-2) Naam student : Naam Praktijkopleider : Naam BPV-bedrijf : Naam projectbegeleider : BPV-periode :

Handtekening : Handtekening : Datum Evaluatie : Tot :

Van :

Uitsluitend de competenties beoordelen, die behoren bij de werkprocessen, waaraan deze periode werkelijk gewerkt wordt. Scoretabel bij beoordelingsmodel CGO Middenkader Engineering COMMERCIEEL TECHNICUS

Werkgebieden

UITSTROOM

Werkproces 5.2 Onderhouden van contacten met klanten

Competentie

Complexiteit B/C


G. Relaties bouwen en netwerken H. Overtuigen en beïnvloeden X. Ondernemend en commercieel handelen

Klantcontact

1.1 Verzamelen en verwerken van ontwerpgegevens (programma van eisen) 3.4 Opleveren van werk

M. Analyseren T. Instructies en procedures opvolgen R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten J. Formuleren en rapporteren R. Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten

Opmerkingen :

99

Handreiking presentatie

Bijlage 9

Uit de presentatie moet blijken wat je op het gebied van communicatie hebt geleerd. HOUD DUS WEER REKENING MET DE STAPPEN A T/M F en met niveau 3F. De presentatie verdeel je in drie onderdelen: Inleiding

• • • •

Kern

• Thema, hoofd- en subvragen • Onderzoek –– Gelegenheid tot vragen stellen –– wat en waarom? –– methode –– resultaten

Slot

• Conclusies • Aanbevelingen en adviezen (evt.)

Voorstellen (wie?) Doel presentatie (waarom?) Probleemstelling (wat en waarom?) Opbouw (hoe?)

Tot slot enkele tips en opmerkingen. Aan een presentatie gaat natuurlijk een uitnodiging aan de genodigden vooraf. Bij de voorbereiding van je presentatie houd je rekening met de volgende punten: • Maak afspraken met je begeleider hoe lang de presentatie mag of moet duren. • Spreek ook af welk medium je voor de presentatie gaat gebruiken. • Neem voorbeeldmateriaal mee. • Je presentatie moet voldoen aan de regels voor een goede presentatie. Maak een spreekschema en lever dit na de presentatie in bij je projectbegeleider. Als je met PowerPoint werkt, maak dan hand-outs en geef die bij aanvang aan je gasten. Algemeen • Goede voorbereiding is het halve werk. • Vraag je eerst af waarom je iets wilt vertellen, daarna wat je wilt vertellen en tot slot in welke volgorde de onderwerpen aan de orde komen. • Oefen je presentatie vooraf. • Gebruik niet te veel details, DAT VEROORZAAKT RUIS! 100


De inhoud • Zorg voor een overzicht van wat je wilt gaan behandelen. • Logische opbouw • Goede inleiding • Duidelijk geformuleerde conclusies • Verbeterpunten / andere verwachtingen • Goede afsluiting Houding • Houd (oog)contact met het publiek. • Breng je betoog enthousiast en geïnspireerd. • Neem een passende houding aan. Stem • Praat niet te monotoon. • Praat duidelijk en verstaanbaar. • Praat niet te snel. Hulpmiddelen • Vaak wordt uitsluitend PowerPoint gebruikt. Je mag natuurlijk ook andere media gebruiken zoals Prezi, posters, videobeelden, bordschema’s etc. Eventueel gebruik je meerdere media. • De tekst/afbeeldingen moeten duidelijk leesbaar/zichtbaar zijn. • De tekst mag geen taalfouten bevatten. • Het hulpmiddel moet zinvol zijn en goed werken. Vragen Spreek van tevoren af of je vragen tijdens of na je presentatie wilt beantwoorden.

101

Bijlage 10 Communicatieschema

medium informatiebron

thema, doel hoofdvraag, subvragen

zender = filter en/of ruis

a

ontvanger (publiek)

boodschap

zender

wordt ontvanger

ontvanger

feedback

wordt zender

Thema: waarover gaat de zender iets zeggen? Doel: wat wil de zender met deze boodschap bereiken? (informeren, activeren, overtuigen, instrueren) Hoofdvraag: wat wil de zender over het thema zeggen?

b

Publiek: wie is de ontvanger van de boodschap? Bij wie wil de zender dat doel bereiken? (b.v. functie of belangrijkheid van de persoon, voorkennis van het onderwerp, taal, opvattingen, bevoegdheden, machtsmiddelen.) Ben je zelf publiek, dus ontvanger? Wie is de zender van de boodschap? (b.v. functie of belangrijkheid van de persoon, jouw voorkennis van het onderwerp, taal, opvattingen, bevoegdheden, machtsmiddelen.)

c

Subvragen: welke informatie over het thema komt in de boodschap, rekening houdend met dit publiek en dit doel?

d

Medium: door middel van welk medium kan/moet ik deze boodschap voor dit publiek het beste overbrengen of ‘verpakken’? Conventies: welke (spel)regels gelden voor dit medium?

e

Opbouw van de boodschap: Wat komt er dan in? (rekening houdend met dit publiek, dit doel, dit thema) Inleiding: Kern: Slot:

f

102

Ruis: welke mogelijke ruis kan er ontstaan en (hoe) kan ik dat voorkomen?


Bijlage 11 Niveaubepalingen Nederlands Bijlage 12 Niveaubepalingen Nederlands Niveaubepaling Gesprekken voeren Nederlands 3F Naam student: Naam beoordelaar: STAP 1

ROC

Crebo:

PW9

Vereist niveau:

Kruis in de betreffende kolom één van de (beroeps)producten aan.

Niveau Omschrijving niveau opdracht (Beroeps) product n.a.v. opdracht

STAP 2

Opleiding:

3F Gesprek over onderwerpen uit de (beroeps-)opleiding en/of van maatschappelijke aard , waarin meerdere doelen bereikt moeten worden. Deelname aan:  discussie  sollicitatiegesprek  debat  functioneringsgesprek  overleg  ………………….  vakgesprek  reflectiegesprek  vraaggesprek

Stel vast of de student de opdracht inhoudelijk voldoende heeft uitgevoerd. Let daarbij of DOEL/DOELEN bereikt zijn.

 Goed / Voldoende  GO (ga verder met beoordeling)  Onvoldoende  NO GO (= cijfer 1)

GO? Kruis (1x per rij) het getoonde gedrag aan. STAP 3 Kenmerken Criteria 3F* taakuitvoering Afstemming op  Je taalgebruik is consequent en past binnen de gegeven situatie qua toon, doel en genre. publiek  Je reageert adequaat op de uitingen van je gesprekspartner(s) en vraagt zonodig naar meer informatie of naar de bedoeling.  Je ondersteunt je woorden met passend en adequaat non-verbaal gedrag. Beurten nemen  Je voert het gesprek geheel volgens de conventies. en bijdrage aan  Je neemt op doeltreffende wijze de beurt en gebruikt standaardzinnen (bijv. Dat is een moeilijk te samenhang beantwoorden vraag) om tijd te winnen en de beurt te behouden. Woordgebruik  Je beschikt over een goede woordenschat en bent trefzeker in je woordkeuze, al komt incidenteel en onjuist woordgebruik wel voor. woordenschat  Je kunt redelijk moeiteloos variëren in je formuleringen. Vloeiendheid,  Je bent goed verstaanbaar, hebt een goede articulatie en intonatie en spreekt eigenlijk alle woorden verstaanbaarhei correct uit. Er zijn weinig (niet storende) pauzes. d en  Je (samengestelde) zinsconstructies zijn correct. Incidenteel komen vergissingen, niet-stelselmatige grammaticale fouten en kleine onvolkomenheden voor, maar deze verbeter je direct. beheersing Aangekruiste criteria per niveau Stap 4

Bepaal score en eindcijfer.

SCORE ……………

Stap 5

Aantal aangekruiste criteria 3F …….

Score 9 8 7 6 5 ≤4

= = = = = =

Cijfer 10 8 6 = niveau van deze opdracht behaald 5 4 3

Bepaal behaald niveau. Niveau van de opdracht (zie stap 1) is behaald als de student minimaal een 6 (= 80% van de vereiste criteria) heeft gescoord.

Onderbouwing van de beoordeling:

Datum:

Score is totaal aantal aangekruiste criteria van het niveau van deze opdracht (zie stap 1) of criteria van een hoger niveau (maximaal 9)). Eindcijfer wordt bepaald op basis van onderstaande tabel. EINDCIJFER

BEHAALD NIVEAU

Handtekening beoordelaar: Handtekening student:

1

103

Niveaubepaling Schrijven Nederlands 3F Naam student: Naam beoordelaar: STAP 1

ROC

Crebo:

PW

Vereist niveau:



STAP 2

Opleiding:

3F Gedetailleerde tekst over onderwerpen uit (beroeps)opleiding en/of maatschappij met informatie en argumenten uit verschillende bronnen  informele brief  verslag   zakelijke brief  betogende tekst  email  artikel  notities, berichten  samenvatting uit  langere instructies verschillende bronnen  advertentie ……………………  aantekeningen

Stel vast of de student de opdracht inhoudelijk voldoende heeft uitgevoerd. Let daarbij of DOEL/DOELEN bereikt zijn.

 Goed / Voldoende  GO (ga verder met beoordeling)  Onvoldoende  NO GO (= cijfer 1)

GO? Kruis (1x per rij) het getoonde gedrag aan. STAP 3 Kenmerken Criteria 3F taakuitvoering Afstemming op  Je taalgebruik is consequent en past binnen de gegeven situatie qua toon, doel en genre. publiek Samenhang  Je gedachtelijn is logisch en consequent en voor de lezer goed te volgen.  Je verbindt de delen van de tekst tot een samenhangend geheel.  Je gebruikt juiste verwijzingen.  Je gebruikt juiste verbindingswoorden. Woordgebruik  Je varieert het woordgebruik en voorkomt herhaling van woorden. Je gebruikt eigenlijk altijd de juiste en woorden. woordenschat Spelling,  Je maakt incidenteel een vergissing in een onveranderlijk woord. interpunctie en  Je schrijft de werkwoordsvormen meestal correct. grammatica  Je gebruikt leestekens correct.  Je maakt incidenteel een vergissing in de zinsstructuur van samengestelde zinnen. Leesbaarheid  Je past de conventies van het (beroeps)product correct toe en stemt lay-out af op doel en publiek. Aangekruiste criteria per niveau Stap 4



Stap 5


Score 11 10 9 8 7 ≤6

Score is totaal aantal aangekruiste criteria van het niveau van deze opdracht (zie stap 1) of criteria van een hoger niveau (maximaal 11)). Eindcijfer wordt bepaald op basis van onderstaande tabel. = = = = = =




EINDCIJFER

BEHAALD NIVEAU


Datum:

2

104


Niveaubepaling Spreken Nederlands 3F Naam student: Naam beoordelaar: STAP 1

Opleiding:

ROC

Crebo:

PW

Vereist niveau:



STAP 2

3F Monoloog over onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en van maatschappelijke aard, waarin ideeën worden uitgewerkt en voorzien van relevante voorbeelden. Deelname aan:  verhaal met inleiding, kern en slot en vragen  naar aanleiding van dit verhaal vloeiend en spontaan beantwoorden  presentatie met argumenten voor of tegen een bepaald standpunt of voor- en nadelen van diverse opties en vragen naar aanleiding van deze presentatie vloeiend en spontaan beantwoorden  Goed / Voldoende  GO Stel vast of de student de opdracht inhoudelijk voldoende heeft (ga verder met beoordeling) uitgevoerd.  Onvoldoende  NO GO Let daarbij of DOEL/DOELEN bereikt zijn. (= cijfer 1)

GO? Kruis (1x per rij) het getoonde gedrag aan. STAP 3 Kenmerken Criteria 3F taakuitvoering Afstemming op  Je taalgebruik is consequent en past binnen de gegeven situatie qua toon, doel en genre. publiek  Je maakt de juiste keuze voor ondersteunende materialen, en kunt spontaan afwijken van je voorbereide tekst, als er vanuit het publiek belangwekkende punten worden aangedragen. Samenhang  Je tekst is helder en samenhangend. De opbouw en structuur maak je duidelijk aan het publiek en je volgt deze ook.  Je gebruikt middelen om de samenhang in je tekst duidelijk te maken (o.a. signaal- en verbindingswoorden). Woordgebruik  Je beschikt over een goede woordenschat en bent trefzeker in je woordkeuze, al komt incidenteel en onjuist woordgebruik wel voor. woordenschat  Je kunt redelijk moeiteloos variëren in je formuleringen. Vloeiendheid,  Je bent goed verstaanbaar, hebt een goede articulatie en intonatie en spreekt eigenlijk alle woorden verstaanbaarhei correct uit. Er zijn weinig (niet storende) pauzes. d en  Je (samengestelde) zinsconstructies zijn correct. Incidenteel komen vergissingen, niet-stelselmatige grammaticale fouten en kleine onvolkomenheden voor, maar deze verbeter je direct. beheersing  Houding, mimiek en gebaren ondersteunen je verhaal en komen spontaan en natuurlijk over. Aangekruiste criteria per niveau Stap 4



Stap 5


Score 9 8 7 6 5 ≤4

= = = = = =




Datum:

Score is totaal aantal aangekruiste criteria van het niveau van deze opdracht (zie stap 1) of criteria van een hoger niveau (maximaal 9)). Eindcijfer wordt bepaald op basis van onderstaande tabel. EINDCIJFER

BEHAALD NIVEAU


3

105

Bijlage 12 Informatie over een verslag

Indeling van het verslag Het verslag dient de volgende onderwerpen te bevatten: • Voorwoord • Titelpagina • Inhoudsopgave • Samenvatting • Inleiding • Hoofdtekst, genummerde hoofdstukken • Conclusie(s) • Voetnoten • Literatuurlijst • Bijlagen De titelpagina De titel van het verslag dient de inhoud nauwkeurig dekken en moet kort maar krachtig te zijn. Het is verstandig om de titel pas te formuleren als het verslag helemaal af is. Zet op de titelpagina: • naam van de auteur • datum van oplevering N.B. Een titelblad is iets anders dan een omslag van een verslag. Op de omslag kun je als extra de titel en je eigen naam vermelden. Het voorwoord Een voorwoord is niet strikt noodzakelijk. Er staan zaken in die niet tot het eigenlijke verslag horen, zoals: • aanleiding • voor wie het verslag is geschreven • dankbetuigingen • naam van de schrijver en plaatsnaam, datum N.B. Een voorwoord is dus iets anders dan een inleiding!

106


De inhoudsopgave In de inhoudsopgave moeten alle titels van de verschillende onderdelen van het verslag staan. Paginanummers zijn belangrijk. Een voorbeeld van een inhoudsopgave is te vinden op pagina 3 van deze projectwijzer. Het spreekt voor zich dat je de inhoudsopgave pas samenstelt, als je verslag helemaal af is. De bijlagen vermeld je in Romeinse cijfers. De samenvatting Een samenvatting moet de hoofdlijnen van het verslag bevatten en dient begrijpelijk, kort en informatief zijn. Met het weergeven van de hoofdlijnen kun je volstaan met het thema, de hoofdvraag, de bijbehorende subvragen en een eventuele conclusie. De samenvatting wordt vooraan in het verslag opgenomen, zodat de lezer meteen kan zien of het verslag voor hem relevant is. Daarom is het van belang dat je hierin ook een leeswijzer opneemt, met daarin welke hoofdstukken belangrijk zijn. De lezer moet de samenvatting kunnen begrijpen zonder het verslag te kennen. Gebruik dus geen begrippen die pas na lezing van het verslag duidelijk zijn. Maak korte, heldere zinnen. Zorg ervoor dat de samenvatting op één pagina past. Inleiding In de inleiding moet verteld worden: • Waarom het verslag is geschreven, m.a.w. wat de opdracht was die aangepakt c.q. opgelost diende te worden. • Dit wordt ook wel de probleemstelling genoemd. • Welke procedure er gevolgd is om tot een oplossing te komen. • De structuur van het verslag. N.B. Schrijf de inleiding pas als de hoofdtekst klaar is. De hoofdtekst De hoofdtekst bestaat uit genummerde hoofdstukken, alle voorzien van een titel. Voor de onderverdeling van de hoofdstukken is de decimale indeling aan te bevelen. • Het eerste cijfer geeft het hoofdstuk aan: 1 • Het tweede cijfer geeft de paragraaf aan: 1.1 • Het derde cijfer geeft de subparagraaf aan: 1.1.1 De gehele nummering van hoofdstukken, paragrafen en subparagrafen moet in de inhoudsopgave terug te vinden zijn (zie inhoudsopgave). Vergeet hier niet met Romeinse cijfers naar de bijlagen te verwijzen.

107

Conclusies Conclusies zijn gevolgtrekkingen op basis van de resultaten. Ze geven aan in hoeverre de probleemstelling is opgelost en wat de betrouwbaarheid is van het verrichte onderzoek. Onthoud: • Conclusies moeten begrijpelijk, kort en informatief zijn. • Conclusies mogen geen nieuwe informatie bevatten: de onderbouwing moet in de hoofdstukken terug te vinden zijn. • Zet conclusies altijd in de tegenwoordige tijd. N.B. Het is niet zo dat conclusies een samenvatting overbodig maken, want ze komen daarin slechts beknopt terug. Voetnoten In voetnoten kun je informatie kwijt die niet direct noodzakelijk is voor de tekst, zoals literatuurverwijzingen. Voetnoten plaats je: -- Onderaan de bladzijde; in Word: Invoegen – Verwijzing – Voetnoot of: -- aan het einde van ieder hoofdstuk of: -- aan het einde van je verslag Literatuurlijst Een complete titelbeschrijving moet er als volgt uitzien: Bij een compleet boek: naam en voorletters van de auteur, volledige titel (onderstreept), druk (als het niet de eerste is), plaats, jaar van uitgave. Bij een artikel: naam en voorletters van de auteur, ‘volledige titel’ (tussen aanhalingstekens), naam tijdschrift (onderstreept), jaargang, jaartal, bladzijden. Bijlagen Om het verslag overzichtelijk te houden, is het beter om bijvoorbeeld gedetailleerde berekeningen en gegevens over apparatuur die langer dan half A4-formaat zijn, in de bijlagen onder te brengen. Zorg er wel voor dat de hoofdtekst zonder bijlagen te lezen is, omdat anders de lezer gedwongen wordt heen en weer te bladeren. Tabellen en grafieken die nodig zijn om de tekst te verduidelijken, moeten in de tekst worden opgenomen. Bijlagen kun je met A, B, C of met Romeinse cijfers nummeren. Vergeet niet om ze in de inhoudsopgave op te nemen.

108


Let op! Het verslag is een communicatiemiddel Pas de stappen a t/m/ f uit het communicatieschema toe. Er wordt van je verwacht dat je functioneert op niveau 3F. Hoe beter je het verslag indeelt, hoe leesbaarder het wordt. Als je de ruwe versie af hebt, lees het dan door op interpunctie, zinslengte en alinea-indeling. De gemiddelde zinslengte is 18 à 20 woorden; de maximale zinslengte bedraagt 50 woorden. De gemiddelde alinealengte is 75 woorden; de maximale alinealengte is 200 woorden, maar dat is wel erg lang! Afwisseling in korte en lange alinea’s leest het prettigst. Let erop dat verwijzende woorden als: hierdoor, deze en daarom nooit het begin kunnen zijn van een nieuwe alinea, ze verwijzen immers naar het voorafgaande. Een leesteken (punt, komma, vraagteken, uitroepteken) zit vast aan het woord en wordt altijd gevolgd door een spatie voordat het volgende woord komt.

109

110


Projectwijzer 7 Meet the customer Begeleidersversie versie 1, oktober 2013

Recommend Documents