27 januari 2015 Corr.nr. 2015-02576, ECP Zaaknr. 556431
Nummer 69a/2014
Herziene voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen in het kader van de consultatie van Provinciale Staten over het principebesluit van Gedeputeerde Staten om het project “Versterking Innovatieve Bedrijvigheid Personalized Health” te subsidiëren.
1. SAMENVATTING: Het UMCG verzoekt om een bijdrage uit het Ruimtelijk Economisch Programma ZuiderZeeLijn (REP-ZZL) ter grootte van € 1.500.000,- voor het project Versterking Innovatieve Bedrijvigheid Personalized Health. Alles overwegende zijn wij tot de conclusie gekomen dat de subsidieaanvraag voldoet aan de voorwaarden en criteria zoals wij die in het REP-ZZL kader hebben vastgelegd. Daarnaast past het onderhavige initiatief binnen het Economisch Actieprogramma Groningen en de Noordelijke Innovatie Agenda. W ij hebben dan ook het principebesluit genomen om de gevraagde subsidie van € 1.500.000,- toe te kennen. In de vergadering van de Statencommissie Mobiliteit, economie en energie van 14 januari 2015 is onze voordracht over het principebesluit om het project “Versterking Innovatieve Bedrijvigheid Personalized Health” te subsidiëren besproken. De commissie heeft gevraagd om een nadere toelichting op het project en de beoogde projectresultaten. Via deze herziene voordracht hebben wij u hierop zicht proberen te geven. Deze voordracht vervangt daarmee voordracht 69/2014. 2. Doel en wettelijke grondslag In diverse commissievergaderingen is door uw Staten benadrukt dat zij betrokken wil worden bij de besluitvorming over de REP-ZZL projecten en wij hebben u toegezegd dit te doen. In dit verband verwijzen wij u naar ons, aan de Statencommissie Economie en Mobiliteit, gericht schrijven d.d. 26 januari 2011, kenmerk 2011-04313/4/A.25, EZP. Middels deze aangepaste voordracht brengen wij u op de hoogte van ons principebesluit om de gevraagde bijdrage te verlenen. Achtereenvolgens wordt u geïnformeerd over de aanleiding van het plan de onderwijsinstelling, de gekozen oplossing, de inhoud, doelstelling en de te verwachten resultaten van het project, de kostenbegroting en de financiering alsmede de motivering van ons principebesluit 3. Procesbeschrijving en planning In september 2014 hebben het UMCG en Siemens na een intensief meerjarig traject een strategische onderzoekovereenkomst getekend. Siemens opent hiervoor een vestiging met 30 fte op de Healthy Ageing Campus. De overeenkomst tussen Siemens en UMCG is aanleiding voor UMCG en provincie om hun krachten te bundelen en de komende jaren een versnelling aan te brengen in het uitbouwen van bestaande bedrijvigheid en het aantrekken van nieuwe bedrijven op de Healthy Ageing Campus rondom het thema Personalized Health. In de vergadering van de Statencommissie Mobiliteit, economie en energie van 14 januari 2015 is onze voordracht over het principebesluit om het project “Versterking Innovatieve Bedrijvigheid 69a-1
Personalized Health” te subsidiëren besproken. De Statencommissie heeft gevraagd om een nadere toelichting op het project en de beoogde projectresultaten. Ook heeft de Noordelijke Rekenkamer aandacht gevraagd voor het zicht krijgen op concrete resultaten en het verbinden van investeringen aan die te behalen resultaten. Via deze herziene voordracht hebben wij u hierop zicht proberen te geven. Deze voordracht vervangt daarmee voordracht 69/2014. 4. Begroting De kosten die met dit besluit aan de orde zijn bedragen € 1.500.000,-. Deze kosten worden gedekt uit de REP-middelen en begrotingstechnisch verwerkt in de voorjaarsnota van 2015. 5. Inspraak/participatie Niet van toepassing. 6. Nadere toelichting Via deze voordracht brengen wij u op de hoogte van ons principebesluit om de gevraagde bijdrage te leveren. Achtereenvolgens wordt u geïnformeerd over aanleiding, inhoud, doelstellingen en beoogde resultaten, de begroting en financiering en de motivering van ons principebesluit. Inleiding UMCG verzoekt ter medefinanciering van het project Versterking Innovatieve Bedrijvigheid Personalized Health om een bijdrage uit het Ruimtelijk Economisch Programma ZuiderZeeLijn (REP-ZZL) ter grootte van € 1.500.000,-. Aanleiding Het afgelopen decennium heeft Groningen fors geïnvesteerd in kennisinfrastructuur, innovatie en bedrijvigheid op het gebied van Healthy Ageing. De aanpak onderscheidt zich van andere regio's door een integrale benadering van gezondheid en ziekte, met aandacht voor de hele levenscyclus van de mens. De onderscheidende positie van de noordelijke aanpak wordt breed erkend. In 2013 is Noorden benoemd tot voorbeeldregio Active & Healthy Ageing door de Europese Commissie. De levensverwachting is de afgelopen vijftig jaren sterk toegenomen. De extra jaren gaan echter gepaard met toenemende chronische ziekten. Grote verbetering in de gezondheidssituatie is alleen mogelijk als de nadruk verschuift van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag (preventie). De toekomst van de zorg ligt daardoor bij op het individu toegespitste preventie en behandelmethoden ook wel ‘Personalized Health’ genoemd. Deze tendens biedt kansen voor Groningen. Een eerste succes is afgelopen september behaald met de samenwerking tussen UMCG en Siemens. Deze samenwerking gaat over researchprojecten, forse investeringen in onderzoeksinfrastructuur en het opzetten van een Siemens-vestiging met 30 fte op de Healthy Ageing Campus. Het aantrekken van Siemens heeft uitstraling naar andere bedrijven. Het thema Personalized Health biedt perspectief voor het aantrekken van meer bedrijven en het stimuleren van de werkgelegenheid in Groningen. UMCG en provincie willen dit proces versnellen via het project Versterking Innovatieve Bedrijvigheid Personalized Health. Projectomschrijving De doelstellingen van het project zijn: • Versneld aantrekken en uitbouwen van bedrijven, die zich in samenwerking met de kennisinstellingen richten op de ontwikkeling, onderbouwing en vermarkting van innovatieve producten en diensten op het gebied van ‘Personalized Health’. • Creëren van hoogwaardige werkgelegenheid in de private sector, gelieerd aan ‘Personalized Health’, door het opzetten van nieuwe bedrijven, versterken van bestaande bedrijven en het aantrekken van bedrijven van elders op de Healthy Ageing Campus en in de regio. Om dit te bereiken is nauwe samenwerking nodig tussen innovatieve bedrijven, toegang tot hoogwaardige kennis en R&D-infrastructuur en internationale markttoegang. Met de opgedane ervaring met Siemens beoogt het UMCG ook samenwerking met andere bedrijven te ontwikkelen. Het project focust zich daarbij op een beperkt aantal thema's waar UMCG/RUG en het regionale MKB sterk in zijn. Er zijn binnen Personalized Health inmiddels vier kansrijke gebieden geselecteerd waarop het project UMCG zich inzet om samenwerkingsverbanden op te zetten en 69a-2
bedrijven aan te trekken. Het gaat om thema's in zowel de life sciences (biomerkers, geneesmiddelenontwikkeling en biomaterialen) als de agribusiness (voeding voor vroege levensfasen). De inzet van het project is gericht op het organiseren en profileren van bovengenoemde kennisintensieve business niches om daarmee nieuwe samenwerkingspartners en vestigingen van bedrijven naar Groningen te halen. Hiertoe worden voor het project een aantal specialistische (senior) technologie managers aangetrokken. Deze managers fungeren als schakel tussen onderzoeksgroepen, multinationals en het regionale MKB. Het identificeren van nieuwe mogelijkheden voor samenwerking/ontwikkeling/start-ups vraagt inzicht in zowel technologie- als business aspecten. De aan te stellen technology managers moeten beide skills in huis hebben om deze vertaalslagen te kunnen maken. Om te beginnen is het belangrijk dat ze van hun werkvelden begrijpen wat de potentiele winners zijn (technologieen, faciliteiten, onderzoekers). Vervolgens moeten ze het netwerk hebben/kunnen ontwikkelen om deze 'winners' te kunnen vermarkten (multinationals, nationale spelers, regionale bedrijven). Tot slot moeten ze uit die interactie de goede deals weten te creëren (project, vestiging, start-up, licentie). In de gebieden waar UMCG/RUG en bedrijven sterk in zijn ontwikkelen de technologiemanagers een divers scala aan activiteiten (verschillend per thema). De activiteiten variëren van het organiseren van de samenwerking tussen onderzoeksgroepen van RUG/UMCG en MKB-bedrijven in de regio, acquisitie van bedrijven en ontwikkelingsprojecten, opzetten van expertisecentrum in de vorm van multilaterale publiek private samenwerking op het gebied van voeding, acquisitie opdrachtgevers op het gebied van biomerkers en bioanalyse, opzetten samenwerkingsprojecten voor technologische innovatie met industriële partners actief in productie van monsterbehandelingen analyseapparatuur, organiseren van projecten gericht op opbouwen expertise (biobank voor moedermelk). Naast deze extra capaciteit wordt aanjaagfinanciering beschikbaar gesteld in de vorm van vouchers. Deze vouchers (zie ook toelichting bij de begroting) worden beschikbaar gesteld aan MKB-bedrijven uit de regio met als doel het het benutten van beschikbare onderzoeksfaciliteiten te stimuleren en zodoende de onderlinge interacties tussen de kennisinstellingen en het regionale MKB te versterken. Het project heeft een looptijd van circa 3 jaren. Inzet is om de nieuw aan te trekken expertise na de projectperiode te behouden en te financieren vanuit UMCG. Projectresultaten De looptijd van het project is 3 jaren. De effecten van het project werken langer door. Daarom zijn de effecten weergegeven tot en met 2020. De beoogde resultaten zijn als volgt.
3-5 start-ups en spin-outs per jaar 5 filialen van bestaande bedrijven in periode 2015-2020 (1 per jaar) 300-400 nieuwe banen gecreëerd in de periode tot 2020
De nieuwe banen worden in de eerste plaats gecreëerd bij het regionale MKB. Uitgaande van 30 MKB-bedrijven die nauwer gaan samenwerken met kennisinstellingen en grote bedrijven via het gebruiken van o.a. hoogwaardige apparatuur, leidt dit tot 120-150 arbeidsplaatsen (4-5 per bedrijf). In de tweede plaats wordt nieuwe werkgelegenheid gecreëerd bij nieuw aan te trekken bedrijven (zoals bijvoorbeeld Roche, Danone). Op basis van de ervaring van Siemens is uitgegaan 100-150 arbeidsplaatsen (20-30 fte per bedrijf). Ten slotte zullen nieuwe start ups/spin-outs ontstaan voortvloeiend uit de nieuwe samenwerkingsverbanden. Dit leidt naar verwachting tot 18-30 nieuwe start ups met 80-100 nieuwe arbeidsplaatsen (3-5 fte per bedrijf). De uitbouw van werkgelegenheid op het vlak van Personalized Health versterkt naast de directe werkgelegenheid in de private sector ook de positie en werkgelegenheid van de kennisinstellingen zelf. In 2014 is door het Schotse onderzoeksbureau Biggar Economics op verzoek van RUG/UMCG een onderzoek gedaan naar de betekenis van RUG/UMCG voor de noordelijke economie. Hierin is becijferd dat elke directe baan bij RUG/UMCC leidt tot 4,8 banen buiten de kennisinstellingen. Deze banen zitten naar verwachting ook voor een deel ook bij middelbaar en lager opgeleiden.
69a-3
Kostenbegroting Begrotingsposten Te verbruiken materialen en hulpmiddelen Loonkosten (interne uren) Projectmanagementkosten Kosten derden (o.a. advieskosten extern) Reis- en verblijfkosten Promotie en publiciteit Huur apparatuur door MKB (via inzet vouchers) Totale projectkosten
5.000 1.700.000 90.000 20.000 120.000 165.000 900.000 3.000.000
Toelichting op de begroting De loonkosten van € 1.700.000,- (ruim € 550.000,- per jaar) zijn opgebouwd uit 5 fullt time arbeidsplaatsen verdeeld over 10 nieuw aan te trekken (senior) technology managers. Deze technology managers worden aangesteld om in de domeinen waar het UMCG/RUG excellent in zijn (biomerkers, early life nutrition, geneesmiddelenontwikkeling en biom aterialen) een heel scala aan activiteiten te ondernemen gericht op het aantrekken van nieuwe bedrijven, het ontstaan van nieuwe bedrijven en het uitbouwen van bestaand MKB. De kosten van de (in)huur van apparatuur en bedienend personeel/analisten zijn be groot op € 900.000,-. De inschatting is dat er 30 MKB bedrijven gebruik van maken (10 bedrijven per jaar) en dat het per bedrijf € 30.000,- kost. Voor het financieren van het gebruik worden vouchers uitgegeven ter waarde van € 10.000,-. Bedrijven dienen zelf de overige € 20.000,- te betalen. De vouchers zijn bedoeld om de drempel voor het gebruik van deze state of the art apparatuur, die het MKB zelf niet kan aanschaffen, te verlagen. De kosten worden alleen gemaakt als de bedrijven hun aandeel in de financiering op tafel leggen. Deze post was in de eerdere voordracht niet uitgewerkt en stond omschreven als overige kosten. Financiering Financiering Totaal private bijdragen
[euro’s] 600.000
R&D-bedrijven
[%] 20% 600.000
Totaal publieke bijdragen UMCG
900.000
Gevraagde REP-bijdrage Totaal financiering project
1.500.000 3.000.000
30% 900.000 50% 100%
Motivatie REP-ZZL bijdrage Hoofddoelstelling van het REP-ZZL is het versterken van de kansrijke sectoren en de ruimtelijke economische structuur van N-Nederland. Het project sluit goed aan bij 4 opgaven van REP ZZL: •
Opgave A/B: versterken kennispieken en belangrijkste bestaande clusters: ‒ Het project versterkt in de eerste plaats de concurrentiepositie van de kennispiek Life Sciences. Echter healthy ageing is breder dan life sciences. Preventieve gezondheidszorg is een integraal onderdeel van healthy ageing. Voortbouwend op 69a-4
sterke kennispositie en onderzoeksrelaties van het UMCG is gezonde voeding een belangrijke uitwerking. Het project draagt daarmee ook bij aan versterking van het cluster Agribusiness. •
Opgave C: Versterken innovatief vermogen bedrijfsleven en arbeidsmarkt: ‒ Het project sluit bij aan bij de programmalijn MKB-algemeen. Het project stimuleert de interactie tussen kennisinstelling, grootbedrijf en MKB en bevordert daarmee nnovatie, het verhogen van het kennisniveau en ook het versterken van de exportpositie van het MKB.
•
Opgave D:Voorwaardenscheppend beleid: ‒ Het project draagt bij aan het uitbouwen van de Healthy Ageing Campus als de locatie waar bedrijven en onderzoekers elkaar tegenkomen en gebruik maken van top researchfacliteiten en gezamenlijk werken aan Healthy Ageing. Het draagt daarmee bij aan de programmalijn Specifieke Vestigingslocaties.
Daarnaast voldoet de aanvraag aan de overige formele criteria van het programma. Conclusie Alles overwegende zijn wij tot de conclusie gekomen dat het project "Versterking Innovatieve Bedrijvigheid Personalized Health" voldoet aan de voorwaarden en criteria zoals wij die in het REPZZL kader hebben vastgelegd. Tenslotte sluit het project goed aan bij de doelstellingen uit zowel het Economisch Actieprogramma Groningen en de onlangs opgestelde Noordelijke Innovatie Agenda. Personalized Health is hierin aangemerkt als een belangrijk focus gebied gezien de aanwezige kennis en bedrijvigheid en de marktkansen. Wij hebben dan ook het principebesluit genomen om de gevraagde subsidie van € 1.500.000,- toe te kennen. Voorstel Wij stellen u voor het in ontwerp bijgevoegde besluit vast te stellen. Groningen, 27 januari 2015. Gedeputeerde Staten van Groningen:
M.J. van den Berg
, voorzitter.
H.J. Bolding
, secretaris.
69a-5
Nr.
69a/2014
Provinciale Staten van Groningen:
Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 27 januari 2015, nr. 2015-02576, ECP; Gelet op: - de brief van 26 januari 2011, kenmerk 2011-04313/4/A.25, EZP, aan de leden van de commissie Economie en Mobiliteit; - de doelstellingen van het Ruimtelijk Economisch Programma ZuiderZeeLijn (REP-ZZL)
BESLUITEN: 1. 2.
kennis te nemen van het principebesluit van Gedeputeerde Staten een subsidie van € 1.500.000,- toe te kennen aan het UMCG voor het project " Versterking Innovatieve Bedrijvigheid Personalized Health”; vast te stellen dat Provinciale Staten hiermee in staat zijn gesteld hun mening te geven.
Groningen, Provinciale Staten voornoemd:
, voorzitter.
, griffier.
69a-6
