project “verborgen buitens”
Gegevens verborgen buiten: Naam eigenaar: Adres: Postcode : Woonplaats : Telefoonnummer: Emailadres:
Swanenburg
Fam. Cornelisse-Francke Swanenburgseweg 4 4356 RR Oostkapelle 071-5155502
[email protected]
Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland
Verborgen buitens In de gouden eeuw waren er op Walcheren wel zo’n 200 buitenplaatsen, vaak voorzien van grote statige huizen en parken. In de daaropvolgende Franse tijd zijn bijna alle buitens vervallen, de meeste huizen zijn afgebroken en de parken weer omgezet in akkers. Momenteel is op de plaats van het oude buiten meestal nog een boerderij te vinden met vaak allerlei kenmerken van het oude buiten, zoals een oude gracht of een statige toegangspoort. Het project heeft als doel om de verborgen buitens te behouden en beter herkenbaar te maken en ze tevens onder de aandacht te brengen bij het publiek. De sporen uit het verleden op de verborgen buitens worden weer beter zichtbaar en beleefbaar gemaakt.
Geschiedenis van Swanenburg
Hattinga-kaart van ca. 1750
Topografische militaire kaart van 1912
Op de Hattinga-kaart uit 1750 staat het Hof Swanenburg aangegeven. In de loop der jaren zijn veel sporen uitgewist. Op de kaart van 1912 zien we dan ook weinig elementen meer die vroeger bij de buitenplaats hebben gehoord. Toch staat de vijver ten noordoosten van de bebouwing in 1912 nog op de kaart. Verder is ook de Zwanenburgseweg nog kaarsrecht. Nu is deze weg deels verlegd, zodat er niet meer één rechte lijn is naar Swanenburg.
Schetsontwerp herstel verborgen buiten: SLZ streeft ernaar om verschillende elementen van het verborgen buiten weer beter zichtbaar en beleefbaar te maken. Dit wordt gerealiseerd door het (deels) herstellen van een aantal oude elementen van de oude buitenplaatsen. Hieronder vallen onder andere het uitbaggeren van oude grachten en vijvers, herstel van lanen en andere beplantingselementen en het herstel van enkele kleine cultuurhistorische elementen zoals hekken, paden en bruggetjes. In het plan zijn de onderstaande elementen opgenomen. Bij grote wijzigingen volgt een planaanpassing. Kleine aanpassingen bij realisering/uitvoering plan worden niet in het plan aangepast.
Herstel kleine cultuurhistorische element(en): Op de vroegere buitenplaatsen bevonden zich vaak allerlei elementen die we nu ‘kleine cultuurhistorische elementen’ noemen. Hierbij valt te denken aan dampalen, hekken, paden, bruggetjes, welputten, enz. In dit plan zijn de volgende elementen opgenomen: - Centraal punt oostelijke gevel - Laanbomen in weiland - Voortuin - (Herstel ornamenten kan mogelijk worden meegenomen, hiervoor dient een offerte te worden aangevraagd. Deze dienen dan wel zichtbaar in de voortuin geplaatst te worden). Vanuit SLZ geven we de voorkeur aan de aanplant van de laanbomen en de voortuin. Centraal punt oostelijke gevel Aan de oostzijde van het huis wordt het halve cirkelvormige pleintje opnieuw geaccentueerd. Op de Hattinga-kaart is te zien dat vanuit deze halve cirkel verschillende lanen liepen (de zogenaamde ganzenvoet). De middelste hiervan is de vroegere oostelijke toegangsweg, de tegenwoordige Zwanenburgseweg. Helaas is in het verleden deze weg iets verlegd, zodat het niet meer één lijn vormt van de Noordweg naar Swanenburg. Het idee is om een aantal bomen en struiken die langs de Zwanenburgseweg staan, te verwijderen. Hierdoor valt het zicht weer op Swanenburg. SLZ zal een voorstel doen naar het Waterschap. Wat betreft het halve cirkelvormige pleintje worden de volgende zaken hersteld. Er komt een ligusterhaag in een halve cirkel tegen het huis. Om het pleintje nog een extra accent te geven, worden vier (niet al te grote) laanbomen aangeplant (voorstel Zwarte els). De kronkelwilg wordt dan vergvangen door een Zwarte els. Voorstel aanleg:
Uitzetten van het werk 4 stuks Zwarte els (maat 8-10) Plantafstand van 10m. De laanbomen moeten worden voorzien van 2 boompalen. 14 meter haag x 4 stuks per m = 56 stuks Haagliguster (maat 50-100)
De aanleg van de grindpaden wordt niet vergoed via het project.
De oostkant van Swanenburg, de plaats van het vroegere halve cirkel-vormige plein (voor en na herstel)
Laanbomen in weiland: Op een buitenplaats waren vaak diverse bomenrijen/solitaire bomen te vinden. Je kunt daarbij denken aan twee paardekastanjes bij de toegangsdam, laanbomen langs de oprit of een laan of enkele verspreid staande boomgroepen in een haag of middenin een weiland. Onderhoud: desgewenst opsnoeien en dubbele toppen verwijderen. Langs het weiland ten noorden van Swanenburg worden laanbomen aangeplant. Deze laanbomen accentueren de oude loop van de laanstructuren op de buitenplaats. Voostel aanleg: 8 stuks Gewone es (maat 8-10) Plantafstand van 15m. De laanbomen moeten worden voorzien van 2 boompalen. Als bescherming moet er een verlengde boomkorf rond de bomen geplaatst worden.
Het weiland waar laanbomen worden aangeplant (oude en nieuwe situatie)
Voortuin De voortuin wordt ook in het plan meegenomen. De voortuin krijgt voor de voordeur een grindpad, met daarin centraal gelegen een cirkel waarin bijv. een zonnewijzer komt te staan. Tegen de haag aan de weg loopt het pad naar weerszijden weer weg. De grindpaden worden
omzoomd door buxushaagjes. Voor het huis worden leilindes aangeplant. Deze worden ongeveer gelijk verdeeld aan weerszijden van de voordeur. Verder is het idee om twee hardstenen ornamenten op te knappen en in de voortuin terug te plaatsen. Aan de westzijde van de voortuin is het idee om een tuinkamer te maken. Dit wordt dan door een ligusterhaag afgeschermd van de tuin. Door aan de oostkant van de voortuin deze tuinkamer te ‘spiegelen’, blijft de symmetrie behouden. Verder wordt direct achter de bestaande haag een nieuwe ligusterhaag aangeplant. Deze kan de bestaande haag over een aantal jaren vervangen. Voorstel aanleg:
Uitzetten van het werk 6 stuks Winterlinde (leivorm) (maat 10-12) + leiconstructie minimale plantafstand 3m. 55 meter haag x 4 struiken per m = 220 stuks Haagliguster (maat 50-100) 62 meter haag x 5 struiken per m = 310 stuks Buxus (maat 30-40)
De aanleg van de grindpaden + zonnewijzer worden niet vergoed via het project.
De voortuin (voor en na herstel)
