Programmaplan Informatiehuis Water Datum: 2 december Versie:

Programmaplan Informatiehuis Water 2012 -2015

Auteur:

B.D. Everwijn

Datum:

2 december 2011

Versie:

1.1 | 2011.10

Documentbeheer Wijzigingshistorie Datum 15-11

Versie 1.0

Auteur BD Everwijn

Wijziging

Datum 15-8 16-8 23-8

Versie 0.2 0.3 0.4

Reviewer IHW-team MT team Stichtingsbestuur HWH

8-9 13-9 14-9

0.5 0.5 0.5

14-9 30-9

0.6 0.7

16-11 2-12

1.0 1.1

cMRE DWO Actieteam Samenwerken BAW: Verzamelen en ontsluiten informatie 1 RWS DID Strategisch overleg RWS DID, RWS WD, HWH, IHW MT IHW -

Review Functie

Controle en vrijgave Datum 18-11 2-12

Versie 1.0 1.1

Controleur Boris Everwijn Boris Everwijn

Functie Programmamanager Programmamanager

Literatuurbronnen 1. Bestuursakkoord Water – april 2011 2. Beleidsdoelstellingen IHW 20110713 v 1.0 3. Jaarplan IHW 2011 4. Strategie en Werkprogramma Informatiehuis Water definitief - versie 3 november 2010 5. Generieke template Programmaplan 2012 per Bedrijfsfunctie v0 5

pagina 2 van 24

Programmaplan IHW 2012-2015

Inhoudsopgave 1.

Inleiding

4

2.

De organisatie Informatiehuis Water

5

3.

Vooruitblik: Informatiehuis Water in 2015

7

4.

Het jaar 2012

9

4.1 4.2

Doelstellingen ........................................................................... 9 Producten en diensten ................................................................ 9 4.2.1 4.2.2

Producten ................................................................................ 9 Diensten ................................................................................ 13

4.3 4.4

Baten per participerende partij ................................................... 15 Programmarisico’s .................................................................... 17

5.

Benodigde middelen 2012

5.1

Begroting 2012 ........................................................................ 19 5.1.1

19

Aanvullende opmerkingen op de begroting 2012 ............................... 19

5.2 5.3

Personeel............................................................................... 20 Inkomsten .............................................................................. 21

6.

2013 en verder

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Gegevens op orde..................................................................... Beschikbaarheid informatie ........................................................ Systemen ............................................................................... Participatie ............................................................................ Financiële doorkijk...................................................................

Bijlage A

Legenda Hoofdposten


22 22 22 22 22 23 24

pagina 3 van 24

1. Inleiding Uit het bestuursakkoord water – april 2011: “Op 1 januari 2011 is het Informatiehuis Water, een samenwerkingsverband van het Waterschapshuis, Rijkswaterstaat en het IPO, van start gegaan. Het werkgebied van het Informatiehuis Water heeft betrekking op het gehele domein van het waterbeheer, omdat op meerdere waterthema’s sprake is van een overeenkomstige informatiebehoefte of een gemeenschappelijk in te vullen rapportageplicht. Het Informatiehuis Water gaat in eerste instantie zorgen voor een efficiënter gegevensverkeer voor de Kaderrichtlijn Water. Vanaf 2012 zullen de activiteiten van het Informatiehuis Water op basis van business cases stapsgewijs worden uitgebreid naar het gehele waterdomein. Zo brengen we het gegevensbeheer op orde en verlichten we de werkprocessen van de leveranciers en de gebruikers van de gegevens. Als een van de eerste onderwerpen wordt het gegevensbeheer ten behoeve van de bescherming tegen overstromingen, onder meer benodigd bij de implementatie van de Europese richtlijn overstromingsrisico’s, bezien.” Waar in 2011 de focus ligt op de uitdaging/taak om het informatiehuis neer te zetten, staan de jaren 2012 t/m 2015 in het teken van versterking van het fundament en het stapsgewijs uitbreiden middels business cases. Op deze wijze worden de waterbeheerders op meer fronten beter ondersteund bij de informatiebehoeftes die het waterbeleid met zich meebrengen en worden de onderlinge samenwerkingen met bijbehorende uitwisselingen en afstemmingen verder bevorderd. Hiermee is meteen duidelijk wat het bereik is van het Informatiehuis Water (IHW). Het gaat bij het Informatiehuis Water niet om een apart thema zoals waterkwaliteit, maar om ondersteuning te bieden aan de gezamenlijke informatievoorziening die de individuele waterbeheerder overstijgt. Tevens levert het informatiehuis met de Aquo-standaard de mogelijkheid voor een efficiëntere bedrijfsvoering bij de individuele waterbeheerder zelf indien zij deze breed heeft ingevoerd. Maar de Aquo-standaard is ook vooral de noodzakelijke en verplichte set van afspraken over gegevens om informatie tussen waterbeheerders begrijpelijk te maken. Daarbij komt dat met het gebruik van de Aquo-standaard de gegevens/informatie eenvoudig zijn te combineren. IHW ziet zichzelf als een dienstverlenende organisatie: zij is van én voor de waterbeheerders. Deze dienstverlening is misschien in 2011 nog niet voor alle waterbeheerders zichtbaar geworden, maar wordt prominenter vanaf 2012. Tenslotte wordt verwacht dat IHW de gegevens voor waterbeherend Nederland op orde brengt en ondersteuning kan bieden aan het primaire proces van de waterpartners.

pagina 4 van 24


2. De organisatie Informatiehuis Water Zoals gezegd is het Informatiehuis Water een samenwerkingsverband. Het is geen juridische entiteit. Dit houdt in dat nauw wordt samengewerkt met de onderliggende participerende partijen. Zo wordt applicatiebeheer momenteel aan RWS DID uitbesteed en verloopt technisch applicatiebeheer via Het Waterschapshuis. Ook de ondersteuning voor de bedrijfsvoering van IHW wordt door Het Waterschapshuis grotendeels gefaciliteerd in combinatie met Rijkswaterstaat. De personeelsleden worden vanuit de verschillende organisaties geleverd op detacheringbasis. In 2011 is het aantal personeelsleden op 10 mensen gekomen waarvan enkele in deeltijd. Een samenwerkingsverband als het IHW heeft veel overleggen waarin zij actief of als agendalid deelneemt zoals: Coördinatorenoverleg Stroomgebieden Nederland (CSN), cluster Monitoring, Rapportage en Evaluatie (cMRE), werkgroep grondwater/Regionaal Afstemmingsoverleg Grondwater (RAG), Regionaal Afstemmingsoverleg Monitoring (RAM) en met zusterorganisaties SIKB, GAN, Informatiehuis Marien (i.o.) en Geonovum. Deze gremia wordt om input gevraagd voor specificaties, projectplannen, en het programmaplan als deze. Grotere systeemontwikkelingstrajecten zoals Aquo-kit 2012 en het portaal voor de Kaderrichtlijn Water (KRW) worden projectmatig opgepakt volgens de Prince2 projectmethodiek. Hiervoor zijn stuurgroepen ingericht die worden voorgezeten door een medewerker van Directoraat Generaal Water (DGW). De regie op het functioneel beheer van deze applicaties, maar ook van de onderliggende databases en de Aquo standaard wordt ingericht conform het BiSL model. Gebruikers van de systemen worden op deze wijze ondersteund.

Figuur 1: Omgeving Informatiehuis Water.


pagina 5 van 24

Vanzelfsprekend zijn partijen als Ministerie van Infrastructuur & Milieu, Rijkswaterstaat (Waterdienst en DID), de Unie van Waterschappen van groot belang voor het succes van IHW. Wanneer nodig vindt hiermee afstemming plaats. De sturing van het IHW geschiedt op drie niveaus. Allereerst is er een kernteam IHW dat beslissingen neemt voor de dagelijkse uitvoering en de besluitvorming voorbereidt voor het managementteam IHW. Het managementteam IHW bestaat uit de directeuren van de verschillende participerende partijen en komen maandelijks bij elkaar om de voortgang te bespreken. De directeuren zullen voor grotere beslissingen gebruik maken van de bestuurslaag binnen hun eigen organisaties.

Figuur 2: Organogram Informatiehuis Water 2011.

pagina 6 van 24


3. Vooruitblik: Informatiehuis Water in 2015 We schrijven 2015. Inmiddels is het Informatiehuis Water uitgegroeid tot een regieorganisatie voor gemeenschappelijke informatiebehoeften binnen de watersector. IHW levert een bijdrage aan: • Doelmatig waterbeheer • Samenwerking tussen waterbeheerders met betrouwbare informatie • Kwaliteitsborging van waterinformatie tussen bronhouder en afnemer

•

Wettelijke rapportageverplichtingen

Enkele rapportageverplichtingen richting Brussel en Den Haag worden optimaal ondersteund door het Informatiehuis Water. Dit geldt voor de Kaderrichtlijn Water, Zwemwaterrichtlijn, maar ook voor de Richtlijn Overstromingsrisico’s. Samen met de waterbeheerders hebben we gezorgd voor een goede stroomlijning van de uitvraagmomenten en de uit te vragen gegevens zodat de inspanning minimaal is. Om de gegevens op te werken tot de juiste rapportageverplichtingen hebben we volgens afspraak modules neergezet zoals voor de toetsing van oppervlaktewater, grondwater, zwemwater en bodem waar de waterbeheerder toegang heeft met zijn eigen gegevens. In de afgelopen vier jaar is veel voor de waterbeheerders bereikt. In 2012 is met elkaar gewerkt aan de visie voor het Informatiehuis Water. Daarnaast zijn inhoudelijke discussies gevoerd die hebben geleid tot een gezamenlijk dataprotocol. De waterbeheerder heeft inmiddels een helder beeld wat van hem verwacht mag worden in de rol van bronhouder. Dit is een iets andere dan de eigenaar van de gegevens, zeker als de informatie eenmaal is verstrekt aan andere partijen. Gelet op de dynamiek van dit aspect van de informatievoorziening zijn een set afspraken gemaakt over het beschikbaar stellen van de verzamelde informatie aan derden. Met deze set aan afspraken die vastgelegd zijn in het dataprotocol is het mogelijk geworden dat IHW de rol vervult van leverende partij voor informatie op het gebied van enkele waterthema’s. Dit heeft een verlichting bij de waterbeheerders teweeg gebracht die inmiddels goed voelbaar is. Partijen als Planbureau voor de Leefomgeving hoeven nu ook niet alle waterbeheerders afzonderlijk langs: IHW articuleert de behoefte en zorgt voor een goede afstemming met de waterbeheerders. IHW komt dan ook steeds meer in zijn rol als makelaar tussen informatievraag en –aanbod. Door beide bij elkaar te brengen wordt door alle betrokkenen als zeer waardevol ervaren. De samenwerking met de waterbeheerders verloopt dan ook goed: de overleggen zijn ingeregeld waardoor de waterbeheerders worden gehoord. Daarnaast worden op het juiste niveau de besluiten genomen. Bovenal is onze waarde voor de waterbeheerders duidelijk geworden. Met onze kennis van gegevens, standaarden, informatie-uitwisseling zijn wij een belangrijke partij geworden die het vertrouwen geniet om de gemeenschappelijke informatievoorziening te realiseren voor de watersector. De Aquo-standaard is goed ingebed bij inkoop bij de verschillende waterbeheerders. Het is goed om te merken dat in onze omgeving de kennis over de Aquo-standaard en het gebruik van de ontwikkelde hulpmiddelen zijn toegenomen. De Aquo-standaard is internationaal ingebed door aansluiting op de Brusselse database WISE. IHW is goed in staat om invloed uit te oefenen en te anticiperen op veranderend beleid richting het beheer en onderhoud van de Aquo-standaard.


pagina 7 van 24

Voor waterkwaliteit heeft IHW inmiddels een kernregistratie gerealiseerd. Onderstaande uitgangspunten vormde de basis voor de ontwikkeling van deze kernregistratie: • Breed toepasbaar (binnen de watersector) • Generiek (dient meerdere doeleinden) • Status van de data in de kernregistratie: door de waterbeheerder gevalideerde/goegekeurde data met terugmelding bij onjuistheden • Procesonafhankelijk (procesgegevens worden elders bewaard) • Hoge beschikbaarheid • Eenvoudig toegankelijk voor gebruikers & systemen • Gegevens hebben een bronhouder en een eigenaar • Kwaliteit en gebruik zijn geborgd • Regie op ontsluiting van de gegevens Deze kernregistratie heeft een enorme bijdrage geleverd aan een efficiënte en effectieve informatievoorziening waarbij de bruikbaarheid van gegevens voorop heeft gestaan. Door niet alleen te kijken naar de noodzakelijke gegevens voor de rapportageverplichtingen, maar ook voor de interne bedrijfsvoering is in 2013 deze eerste succesvolle kernregistratie gerealiseerd. Achteraf is de businesscase doorgemeten en de baten zijn inmiddels getoetst waarmee de uitbreiding op de ingeslagen weg wordt bekrachtigd. Minder investeringen als gevolg van bezuinigingen hebben geleid tot het opnieuw herschikken van prioriteiten en de daaraan gekoppelde activiteiten. Maar de wetgeving vanuit Den Haag en Brussel blijft veranderen en juist op de consequenties die dit heeft op de informatievoorziening richt IHW zich. Hierdoor heeft IHW een gestage groei kunnen doormaken. We zijn nu met 20 mensen op thema’s van meetnetten, monitoring, waterkwaliteit, -kwantiteit en -veiligheid bezig voor de waterschappen, provincies, gemeenten, drinkwaterbedrijven en Rijkswaterstaat. 2015 Is een belangrijk jaar. Waar we de afgelopen jaren het Informatiehuis Marien hebben ondersteund bij de oprichting en met het realiseren van gegevensopslag, ontsluiting en standaardisatie, zal dit jaar worden besloten of we samen zullen gaan. Welke rechtsvorm hierbij het beste past, wordt ook nog onderzocht. Wellicht is een stichting met een eigen bestuur waarin alle participerende partijen zitting nemen zo gek nog niet.

pagina 8 van 24


4. Het jaar 2012 4.1

Doelstellingen

Onderstaande beleidsdoelstellingen geven op hoofdlijnen weer waar het Informatiehuis Water voor staat en wat je ervan mag verwachten. Deze beleidsdoelstellingen zijn verder onderverdeeld en hebben ook normen meegekregen zodat meetbaar wordt in hoeverre Informatiehuis Water hieraan voldoet (Beleidsdoelstellingen IHW 20110713 v 1.0). 1. Informatiehuis Water ondersteunt doelmatig waterbeheer. IHW draagt bij aan besparing in tijd en geld & verbetering van de kwaliteit over de volledige waterketen. 2. IHW ondersteunt de samenwerking tussen waterbeheerders om te komen tot een efficiënte en effectieve informatie-uitwisseling aan de hand van de Aquostandaard. 3. IHW verbetert zich continu in het voordeel van de bedrijfsvoering bij de waterbeheerders. 4. Voor een duurzame informatievoorziening realiseert IHW haar projecten binnen de door de waterpartners overeengekomen doelarchitectuur. 5. IHW brengt de structurele vraag (informatiebehoefte) en het aanbod (informatie bij de verschillende waterbeheerders) bij elkaar. 6. Waterbeheerders worden bij hun wettelijke rapportageverplichtingen door IHW ondersteund met goed functionerende systemen en informatieprocessen.

4.2

Producten en diensten

4.2.1 Producten Voor de producten geldt dat de samenwerking met RWS DID als applicatiebeheerder kort geleden is gestart. Voor HWH als contractpartij voor technisch applicatiebeheer geldt hetzelfde. Goede afspraken over elkaars taken en verantwoordelijkheden zullen in 2012 terecht komen in zogenoemde Service Level Agreements (SLA) en Document Afspraken en Procedures (DAP). De Aquo-standaard De Aquo-standaard is een open standaard en zorgt voor één uniforme taal voor gegevens binnen de watersector. De standaard staat op de zogenaamde ‘pas toe of leg uit lijst’ van het College Standaardisatie. Dit impliceert dat binnen de overheid de Aquo-standaard gebruikt dient te worden tenzij wordt uitgelegd waarom een afwijking van deze standaard nodig is. De Aquo-standaard bestaat uit een aantal onderdelen: 1. Het woordenboek voor de gemeenschappelijke taal binnen de watersector: Aquolex. Alle termen rondom zout- en zoetwater zijn hierin gedefinieerd. Daarbij hoort ook de objectencatalogus waarin op eenvoudige wijze de relatie tussen de verschillende termen wordt gelegd en kenbaar gemaakt in combinatie met de Aquo datamodellen.


pagina 9 van 24

2. De keuzelijstjes of wel de domeintabellen en parameterlijsten. Er wordt in 2011 gewerkt aan de domeintabellenservice waardoor gebruikers en softwareleveranciers eenvoudig deze deze domeintabellen kunnen incorporeren. Het gebruik ervan zal vanaf 2012 worden gestimuleerd. 3. Uitwisselingsstandaarden itwisselingsstandaarden: dit it zijn technische afspraken om de uitwisselbaarheid van de gegevens mogelijk te maken waardoor de waterbeheerder of andere gebruikers deze eenvoudig kunnen combineren.

Naast deze drie elementen staat de Aquo-standaard Aquo standaard niet op zichzelf maar heeft relaties met andere standaarden (nationale en internationale). In de veranderende wereld wordt de Aquo-standaard standaard jaarlijks geactualiseerd op grond van de laatste wetgeving en gebruikerswensen.

Doel

Complete inbedding van de uniforme taal voor gegevens als basis voor een efficiënte en effectieve informatie-uitwisseling informatie uitwisseling binnen de watersector watersector.

Resultaat

Een actuele, actuele goed toegankelijke en ingebedde, open standaard voor waterbeherend Nederland aangepast aan nieuw (inter-)nationaal beleid en gebruikerswensen

pagina 10 van 24

Program grammaplan IHW 2012-2015

Activiteiten 2012

√ √ √ √ √ √ √ √

Uitwerking van een adoptieplan voor de Aquo over meerdere jaren. Inbedding Aquo-standaard bij de waterbeheerders bij aanbestedingsprocessen middels de uitvoering van een adoptieplan Actueel houden op grond van nieuw (inter-)nationaal beleid en gebruikerswensen, wellicht koppeling met IMGeo. Ondersteuning bij implementatietrajecten van de Aquo-standaard (zwemwater.nl, Inspire, BGT, BRO, etc.) Verkenning van Aquo-gebruik in Deltaprogramma & IJkdijk Nauwere samenwerking met softwareleveranciers Afstemming zusterorganisaties Documenteren

Doelstellingen (§ 3.1): 1,2,3,4,5,6

Aquo-kit De Aquo-kit is een toolkit ten behoeve van het toetsen van waterkwaliteit, o.a. ten behoeve van KRW-rapportages voor zowel grondwater als oppervlaktewater. De toolkit bestaat momenteel vooral uit de module ‘integratie en aggregatie van oordelen oppervlaktewater’. In ontwikkeling zijn de modules ‘toetsen en beoordelen chemische kwaliteit oppervlaktewater en grondwater’ en een uitbreiding van de module ‘integratie en aggregatie’ naar grondwater.

Doel

Ondersteuning bij KRW-rapportages. Eenduidig volgens de laatste – door cMRE/DWO vastgestelde toetsprotocollen kunnen toetsen van waterlichamen (grond- en oppervlaktewater) op kwaliteit en deze informatie aggregeren tot een landelijk beeld.

Resultaat

√ √ √ √

Activiteiten 2012

√ √ √ √ √


Release Aquo-kit 2012 (april 2012); ondersteuning bij KRWrapportages Verdere uitbreiding Aquo-kit met bodemtoetsmodule (waterbodem en overige bodems) en trendanalyse grondwater Verdere uitbreiding Aquo-kit met modules die thans in iBever zitten Verdere uitbreiding Aquo-kit met modules voor ecologische (KRW-) beoordeling oppervlaktewater Aanpassingen in het systeem door invoeren van gebruikerswensen Verkenning in hoeverre Aquo-kit ook gebruikt kan worden voor nietKRW waterlichamen en besluitvorming hierover bevorderen Verdere inbedding van het gebruik van de Aquo-kit voor grondwater middels ondersteuning bij opstellen protocollen en richtlijnen. Aansluiten op modules die het huidige KRW portaal vervangen Ondersteuning bij opstellen nieuwe toets voor grondwaterwinning

pagina 11 van 24

√ √ √ √

Ondersteuning bij opstellen specificaties voor module ecologische (KRW-) beoordeling Standaard ontwikkelen voor visualisatie grondwaterlichamen Functioneel beheer Hosting van algemene bodemtoetsmodule


KRW-portaal Het KRW-portaal is de tool die zorgt voor inwinning en ontsluiting van de KRW rapportagegegevens van de waterbeheerders. Het KRW-portaal is na acht jaar aan zijn einde van levenscyclus gekomen. Om in de nabije toekomst de toenemende vraag naar informatie te kunnen beantwoorden zal het KRW-portaal worden ontmanteld en overgebracht naar de nieuwe gemeenschappelijke doelarchitectuur. Doel

Resultaat

Ondersteuning bij KRW-rapportages

√ √ √

Activiteiten 2012

√ √ √ √ √

Release KRW-portaal (januari 2012) met daarin het genereren van factsheets en het verhogen van de gebruiksvriendelijkheid. Herbouw KRW-portaal in de nieuwe, gemeenschappelijke doelarchitectuur met input van gebruikers Inventarisatie van het gebruik van het KRW portaal voor regionale rapportagedoeleinden bij waterbeheerders. Aansluiting op Europese digitale rapportageverplichtingen Nieuwe datamodel conform Aquo-standaard Functionaliteiten modulegewijs overzetten naar nieuwe doelarchitectuur Functioneel beheer Ontwikkelen businesscase voor doorvoeren KRW-portaal wijzigingen voor regionaal gebruik door waterbeheerders


Databases In 2011 is een aantal databases aan IHW toebedacht. IHW heeft hierop intakes uitgevoerd. Momenteel wordt de analyse van de structuur en inhoud van deze databases uitgevoerd. Uit deze analyse en de intakes zijn enkele vervolgacties gedefinieerd. Doel

pagina 12 van 24

Optimale opslag en distributie van gegevens/informatie conform Aquo-standaard


Resultaat

√ √ √ √ √ √ √ √

Activiteiten 2012

√ √ √ √

Ontwikkelen datamodel voor KRW-toepassingen Verbetering kwaliteit databases (bulkdatabase & KRW database) zodat de informatie vergelijkbaar wordt Helderheid voortbestaan Limnodata (MT IHW) Ontsluiten Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid Kernregistratie voor zwemwater Afspraken over beheer Reporting sheets KRW Verbeterde beschikbaarheid van informatie Validatie van inkomende informatie is ingeregeld om de datakwaliteit te waarborgen Onderzoek naar de kwaliteit van de bulkdatabase en de verbetervoorstellen doorvoeren. Opstellen van datavalidatie regels voor inkomende data. Onderzoek naar Limnodata om te komen tot een plan van aanpak voor toekomstig gebruik van deze dataset. Verdere automatisering van terugkerende informatieverzoeken


4.2.2 Diensten De makelaar Van het Informatiehuis Water wordt verwacht dat zij zich opstelt als makelaar tussen een structurele behoefte aan informatie en het aanbod vanuit de verschillende waterbeheerders. Vraagarticulatie is een van de facetten die hieruit kan voortvloeien. Vanuit Nationaal Hydrologisch Instrumentarium is in 2011 een initiatief opgestart om tot een gezamenlijk dataprotocol te komen. Inmiddels is de financiering hiervan rond en komt de realisatie te liggen bij IHW. Dat betekent dat standaarden worden afgesproken over data-aanlevering, dataopslag, dataverwerking en beschikbaar stellen van de informatie voor de gehele watersector. Doel

Efficiënte en effectieve informatie-uitwisseling tussen waterbeheerders en beschikbaar stellen van informatie aan derden

√ Resultaat √ √


Gegevens op orde: noodzakelijke eerste stap is te komen tot een gezamenlijk dataprotocol voor de hele watersector. Efficiënte beschikbaarheid van informatie in overleg met de waterbeheerders Spoorboekje 2012-2013: overzicht van de datasetaanleveringen door waterbeheerders voor

pagina 13 van 24

√ √ Activiteiten 2012

√

√ √ √

rapportagedoeleinden. Goede vraagarticulatie: bij nieuwe gemeenschappelijke en structurele informatiebehoeften deze vragen nader specificeren. Initiëren van bijeenkomsten om de structurele vraag met het aanbod bij elkaar te brengen. In samenwerking met de participerende partijen (Waterschappen, Rijkswaterstaat, Provincies), Stowa en Vereniging van waterbedrijven in Nederland opstellen van een gemeenschappelijk dataprotocol voor de watersector. Regie voeren over de vastgestelde datastromen: wanneer welke dataset in welk formaat door wie moet worden aangeleverd. Verbetervoorstellen benoemen en implementeren op de huidige processen en systemen voor data-aanlevering en dataverwerking. Regie voeren op nieuwe ontwikkelingen die zijn weerslag hebben op de informatievoorziening binnen de watersector: Met de waterbeheerders nauwgezet de nieuwe wetgeving en basisregistraties (zoals Inspire, Basisregistratie Grootschalige Topografie en Basisregistratie Ondergrond) inpassen binnen de informatievoorziening.


De verkenner Het Informatiehuis Water staat in de volle belangstelling als samenwerkingsorganisatie voor informatievoorziening binnen de overheidsector. In 2011 is gebleken dat de onafhankelijke positie die het informatiehuis bezit als zeer waardevol wordt ervaren. Hierdoor is het niet zozeer de vraag óf het takenpakket van IHW wordt uitgebreid, maar waarmee. Middels verkenningen/ businesscases en een toetsing aan de doelstellingen van IHW wordt besluitvorming aan het managementteam van IHW voorbereid voor uitbreiding van IHW-scope. Doel

Goede besluitvorming faciliteren voor de scope uitbreiding van IHW

Resultaat

Heldere besluitvorming over een aantal mogelijke uitbreidingen van de werkzaamheden van IHW

Activiteiten 2012

Op de volgende uitgevoerd:

√ √ √

pagina 14 van 24

onderdelen

wordt

in

2012

een

verkenning

Business case ROR uitwerken Samenwerking Informatiehuis Marien Beheername van protocollen/richtlijnen


√

Deelname IHW aan Digitale Delta

Doelstellingen (§ 3.1): 1,2,4,5,6

Servicedesk De servicedesk van het Informatiehuis Water ([email protected]) is gevestigd in Lelystad bij de Helpdesk Water als onderdeel van Water Management Centrum Nederland. Doel

Goede ondersteuning van gebruikers en derden activiteiten/producten van het Informatiehuis Water

√ √

Resultaat

√ √ √

Activiteiten 2012

√ √ √ √ √

rondom

de

Bekendheid van de servicedesk bij belanghebbenden Adequate dienstverlening voor vragen/opmerkingen van gebruikers/derden Verdere samenwerking met Water Management Centrum Nederland Bemenste servicedesk Doorverwijzen naar informatiebronnen indien elders beschikbaar en bekend. Verstrekken van informatie vanuit huidige data-opslag op basis van ad hoc verzoeken. Verwerken van inkomende datastromen Tweedelijns support voor systemen Bundeling wijzigingsvoorstellen op de Aquo-standaard. Communicatie over de Aquo standaard

Doelstellingen (§ 3.1): 1,2,3,5,6

4.3

Baten per participerende partij

Alvorens in het volgende hoofdstuk ingezoomd wordt op het kostenaspect, volgt hieronder de algemene baten en de baten per participerende partij op hoofdlijnen. Partij

Baten

Voor alle organisaties

•

Kostenbesparing

•

Kwaliteitsverbetering over de hele waterketen

•

Verbeterde samenwerking tussen waterbeheerders


pagina 15 van 24

Provincies

Rijkswaterstaat

pagina 16 van 24

•

Betrouwbare en bruikbare informatie

•

Efficiënte en effectieve informatie-uitwisseling

•

Toekomstvaste informatievoorziening

•

Ondersteuning bij informatievoorziening voor wettelijke verplichtingen

•

Vraagarticulatie bij gemeenschappelijke informatiebehoeften

•

Regie op functioneel beheer: gebruikers worden gehoord

•

Centraal versiebeheer (eenvoudig, effectief en efficiënt)

•

Actuele Aquo-standaard

•

Betere inbedding van de Aquo-standaard bij inkoop/aanbestedingsprocessen bij waterbeheerders: gebruikstoename Aquo-standaard

•

Gemeenschappelijk dataprotocol voor watergegevens

•

Meervoudig gebruik van data bij eenmalige aanbieding

•

IHW als onafhankelijke partner voor informatievoorziening binnen de watersector

•

Zorgdragen voor de juiste grondwatergegevens in Basisregistratie Ondergrond en Aquo-kit in overeenstemming met GBO en landelijk grondwaterregister

•

Implementatie van Aquo-kit voor gebruikers grondwater

•

Trendanalyse in de Aquo-kit van grondwater

•

Ontwikkeling nieuwe toets voor grondwaterwinning

•

Standaard voor visualisatie van grondwaterlichamen

•

Zelfstandig gebruik KRW-portaal

•

Overname beheer KRW-i

•

Ondersteuning bij Zwemwater.nl

•

Uitfasering iBever

•

Toetsmodule waterbodem in samenhang met oppervlaktewater

•

Overname functioneel beheer diverse systemen en databases


Waterschappen

4.4

•

Koppeling met Waterdatanet

•

Zelfstandig gebruik KRW-portaal en Aquo-kit

•

Toetsmodule waterbodem in samenhang met oppervlaktewater en grondwater

•

Meer betrokkenheid bij de gemeenschappelijke functionaliteiten

Programmarisico’s

Het Informatiehuis Water is net van start. De verwachtingen zijn hoog en de mogelijke activiteiten legio. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de tot nu toe onderkende bedreigingen voor het programma met voorgestelde tegenmaatregelen. Daarnaast is opgenomen de kans van optreden en de mate van negatief effect op het programma (aangegeven op een schaal van 1 tot 3)1. Tevens wordt het risico (kans * effect) weergegeven. Op deze wijze kan gefundeerd worden afgewogen welke bedreigingen de meeste aandacht of hulpbronnen verdienen. Tijdens het programma wordt deze lijst voortdurend bijgehouden. Bedreiging

Kans Impact Risico Tegenmaatregel

Middelen onduidelijk/te beperkt: 2 De extra personeelsleden die nodig zijn voor de uitvoering van het IHW-programma worden niet of te laat geleverd. Daarnaast kunnen kosten hoger uitvallen. Met name kosten voor applicatiebeheer door RWS-DID is onbekend.

2

4

Duidelijke afspraken maken tussen de participerende partijen welke middelen door wie worden geleverd. Indien tekort personeel, tijdig in de juiste gremia brengen (directie en bestuurlijke lijn). Goede onderhandelingen voeren, eventueel met benchmarking van andere partijen.

Optimalisatieslag RWS / herijking activiteiten IPO

2

3

6

Aansturing van IHW kan hierdoor wijzigen en in ergste geval in een vacuüm terecht komen. Verantwoordelijkheid van Managementteam voor goede overdracht en continuering IHW.

Onvoldoende doorzettingsmacht / mandaat

3

2

6

Er zijn drie bestuurlijke lijnen die bewandeld moeten worden. Laten zien wat we waard zijn, ook op bestuurlijk niveau.

Te veel ‘eigen’ wensen waterbeheerders t.o.v. gemeenschappelijke noodzaak

3

1

3

Nadruk ligt bij IHW op het gemeenschappelijke, niet op het specifieke.

Onbewuste scope uitbreiding

2

3

6

Middels verkenningen en business cases wordt nauwkeurig onderzocht of bepaalde producten of diensten bij IHW moeten worden belegd.

1

Kans * impact = risico, kans en impact op een schaal van 1-3 klein/middel/groot.


pagina 17 van 24

MT IHW neemt over elke scopewijziging een beslissing. Duidelijke prioritering voor 2012!

Bij een risico van 6 of hoger: tegenmaatregelen en rapportage van het risico aan het MT IHW verplicht. 3 tot 6: tegenmaatregelen gewenst, bespreking in kernteam IHW. 0 tot 3: geen actie.

pagina 18 van 24


5. Benodigde middelen 2012 De kosten worden zoveel mogelijk toegewezen aan systemen en producten. Kosten waarbij dit niet mogelijk is zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: facilitering, strategie, beleid en innovatie, contractmanagement en bureaukosten.

5.1

Begroting 2012

Product

Hoofdpost Facilitering IHW door HWH Strategie, beleid, innovatie (Behoeftemanagement) Contractmanagement Bureaukosten

2011 135.000 62.000

2012 135.000 30.000

10.000 30.000

10.000 10.000

Dataprotocol

Realisatie

170.000

Databases

Applicatiebeheer Technisch beheer

Aquo-standaard (objectencatalogus en domeintabellenservice)

Gebruiksbeheer Functionaliteitenbeheer Applicatiebeheer Releasebeheer Technisch beheer

40.000 15.000 -

30.000 5.000 5.000

Aquo-kit

Gebruiksbeheer Functionaliteitenbeheer Applicatiebeheer Releasebeheer Technisch beheer

295.000 10.000 60.000 18.000

5.000 230.000 50.000 40.000 15.000

KRW-portaal

Gebruiksbeheer Functionaliteitenbeheer Applicatiebeheer Releasebeheer Technisch beheer Totaal

100.000 5.000 10.000 20.000 810.000

5.000 100.000 30.000 10.000 20.000 930.000

20.000 10.000

Bijlage A bevat de legenda van de hoofdposten.

5.1.1 Aanvullende opmerkingen op de begroting 2012 De begroting in het jaarplan 2011 stond nog op 675K, maar hierin was de faciliteringsovereenkomst van HWH niet opgenomen. Met deze faciliteringsovereenkomst wordt de bedrijfsvoering van het Informatiehuis Water door Het Waterschapshuis ondersteund (huisvesting, inkoop, documentbeheer, IT-faciliteiten, etc.).


pagina 19 van 24

De toetsmodule voor bodem zal worden bekostigd met middelen van Agentschap.nl voor de ontwikkeling (=realisatiekosten) en valt buiten deze begroting. Vanuit het Nationaal Hydrologisch Instrumentarium is de wens uitgesproken om te komen tot een dataprotocol voor de hele watersector. De Stowa, Rijkswaterstaat, provincies, waterschappen, drinkwaterbedrijven en gemeenten zouden hierin kunnen participeren. IHW voert hiervoor de realisatie uit waarbij de middelen deels door de Unie van Waterschappen beschikbaar worden gesteld vanuit het actieprogramma Bestuursakkoord Water.

5.2

Personeel

Zoals eerder vermeld komt het personeel dat zich inzet voor de producten en diensten die worden geleverd door het Informatiehuis Water vanuit de verschillende participerende partijen. IHW is in 2011 structureel twee menskrachten tekort gekomen. Op bestuurlijk niveau is afgesproken dat de waterschappen en Rijkswaterstaat een gelijk aantal mensen levert. De voorbereidingen om dit besluit gestand te doen vinden in 2011 plaats zodat nog aanvullend twee menskrachten worden verkregen van de waterschappen/Het Waterschapshuis per 1-1-2012. Daarnaast zal het IPO naar alle waarschijnlijkheid een specialist grondwater detacheren aan het IHW. Vanuit ministerie EL&I worden middelen beschikbaar gesteld om Alterra in samenwerking met IHW een project uit te laten voeren rondom de koppeling van oppervlaktewater met meststoffenbeleid. De mankracht die hiermee gemoeid is, valt niet onder detachering en maakt als zodanig geen onderdeel van de personele bezetting. Bezetting 2012 Naam Boris Everwijn Huibert-Jan Lekkerkerk Paul Latour Jacqueline Oud Hinne Reitsma Steven IJzer Sylvia van Kuijck Willemien Joosse Marloes Schiereck Ingrid Kerssen Annemiek Mooij/Felix Tjebbes ? ? ? ?

Rol Programmamanager Informatie coördinator Procesleider strategie en beleid Procesleider functioneel beheer Projectleider Aquo-kit Specialist Standaarden Servicedeskmedewerker Servicedeskmedewerker Rapportagekundige Programmasecretaris Communcatiemedewerkers Procesleider Aquo-standeaard Projectleider / informatieanalist Functioneel gegevensbeheerder Specialist grondwater

Gedetacheerd vanuit Het Waterschapshuis Het Waterschapshuis Rijkswaterstaat Waterdienst Rijkswaterstaat Waterdienst Rijkswaterstaat Waterdienst Rijkswaterstaat Waterdienst Rijkswaterstaat Waterdienst Rijkswaterstaat Waterdienst Rijkswaterstaat Waterdienst Het Waterschapshuis Het Waterschapshuis Waterschap / Het Waterschapshuis Waterschap / Het Waterschapshuis Waterschap / Het Waterschapshuis Provincie / IPO

In totaal zijn vanaf 2012 16 mensen werkzaam voor IHW, 13 FTE.

pagina 20 van 24


5.3

Inkomsten

Organisatie DGW Rijkswaterstaat Waterdienst Waterschappen / UvW IPO Totaal

Middelen (Euro) 2011 447.000 100.000 100.000 163.000 810.000

Middelen (Euro) 2012 400.000 150.000 200.000 180.000 930.000

De personeelslasten worden op een andere manier bekostigd en vallen buiten deze begroting. De Unie van Waterschappen dragen in 2012 100.000 euro bij voor de realisatie van het dataprotocol, als onderdeel van Bestuursakkoord Water actieprogramma.


pagina 21 van 24

6. 2013 en verder 6.1

Gegevens op orde

In Bestuursakkoord Water wordt gesproken over het op orde brengen van het gegevensbeheer en het verlichten van de werkprocessen van de leveranciers en gebruikers van de gegevens binnen de watersector door het Informatiehuis Water. Dit is een hoge ambitie die past bij het Informatiehuis Water. Enkele randvoorwaarden voor succes zijn een bestuurlijk draagvlak en het zetten van kleine stappen. Een belangrijke eerste stap wordt in 2012 gezet door het vaststellen van een gemeenschappelijk dataprotocol voor de watersector. Indien de eerste stappen succesvol zijn en de waterbeheerders merken dat het werkt (kosten- en tijdbesparend), zal de ingeslagen weg vervolgd kunnen worden. Ook zal het eerste succes niet te lang op zich moeten laten wachten om het draagvlak te behouden. De planning is dat in 2013 het eerste echte resultaat geboekt kan worden richting een kernregistratie voor waterkwaliteit (zie hoofdstuk 3 voor meer informatie over een kernregistratie).

6.2

Beschikbaarheid informatie

IHW faciliteert echter wel in de verstrekking van gegevens voor rapportageverplichtingen en andere doeleinden. Eenmalig inwinnen en meervoudig gebruik is hierbij het devies. Hierover zullen per gegevensset afspraken worden gemaakt tussen de bronhouder (waterbeheerder) en de gebruiker van de gegevens. IHW zal trekker zijn voor de totstandkoming van deze afspraken. Deze afspraken vinden hun weerslag in de kernregistratie. Het is het middel om betrouwbare informatie eenvoudig terug te leveren aan de waterbeheerder en beschikbaar te stellen aan derden. Wat nog te vermelden waard is, is dat in 2014 een automatische koppeling is voorzien van de meststoffenwetgeving met de oppervlaktewaterkwaliteit in het kader van KRW.

6.3

Systemen

Het is het streven van Informatiehuis Water om in goed overleg met de gebruikers de te beheren systemen aan te passen aan de laatste eisen en wensen. De waterbeheerders moeten zelf in staat kunnen zijn om de systemen te gebruiken, ook voor rapportages richting Den Haag en Brussel. Daarnaast zullen systemen zoveel mogelijk op elkaar en de omliggende wereld aangesloten zijn om informatie realtime te kunnen actualiseren.

6.4

Participatie

Zoals eerder vermeld worden middels businesscases de werkzaamheden van het Informatiehuis Water uitgebreid. Deze uitbreidingen kunnen aanleiding zijn voor gemeenten in de vorm van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de drinkwaterbedrijven om officiële partners te worden van het IHW. Voor de positie van IHW zou dit een goede ontwikkeling zijn.

pagina 22 van 24


6.5

Financiële doorkijk

Afhankelijk van de ontwikkelingen en de nieuwe producten die in beheer genomen zullen worden, ziet de meerjarenraming er als volgt uit (zonder personeelslasten):

2012 930.000

2013 1.050.000

2014 1.300.000

2015 1.600.000

Deze extra investeringen worden in de jaren erna direct terugverdiend door efficiëntere werkprocessen bij de particpanten.


pagina 23 van 24

Bijlage A •

•

•

•

•

•

•

•

• •

Legenda Hoofdposten

Facilitering HWH door IHW o IT-onddersteuning o Telefonie o Werkplekken, etage IHW Strategie, beleid, innovatie (Behoeftemanagement); o Onderzoeksbudget, quick scans en business cases o Vergaderingen en bijeenkomsten Contractmanagement; o contracten, inkoop, audits, SLA, DAP o juridische ondersteuning Gebruiksbeheer; o Gebruikersondersteuning o helpdesk en incidentmanagement o opleidingen o vergaderingen en bijeenkomsten Functionaliteitenbeheer; o Specificeren o Documentatie o wens-wijzigingen Applicatiebeheer; o Probleembeheer o Fout-wijzigingen o beheer Releasebeheer; o organisatie release o testen release o transitie/ uitlevering o implementatieondersteuning Technisch beheer; o Hardware o Software o beheer Personeelslasten Bureaukosten; o Communicatie

pagina 24 van 24


Programmaplan Informatiehuis Water Datum: 2 december Versie:

Recommend Documents