Projectvoorstel Noordwest Schokland_ NFL04_ versie augustus 2014
Programma Nieuwe Natuur Flevoland
Projectvoorstel Noordwest Schokland - NFL04 Aangepaste versie augustus 2014
Indiener
Zaakwaarnemer
De heer J.A. Schenk
Agrivesta makelaardij en onteigening J.A.J.M. Huijbregts / L.H. Wormgoor
Duikerweg 38
Postbus 230
3897 LM
8250 AE
Zeewolde
Tel.nr. 036-540 5050
Dronten
Tel.nr.: 06-3091 7575 / 06-2295 2071 Email:
[email protected] [email protected]
1 /6
Projectvoorstel Noordwest Schokland_ NFL04_ versie augustus 2014 Aanleiding Omdat de geplande natuurverbinding Oostvaarderswold niet doorgaat, vraagt de provincie Flevoland aan gebiedspartijen, om als alternatieve bestemming voor de verworven gronden, goede initiatieven aan te dragen. Een combinatie van agrarische bedrijven met als initiatiefnemer de heer J.A. Schenk, maakt van deze kans gebruik en dient voorliggend voorstel in. Deze combinatie bestaat uit de bedrijven van •
J.A. Schenk, Duikerweg 38 in Zeewolde
•
A. Vos, Oud Emmeloorderweg 16, Nagele
•
C.L. Geluk, Oud Emmeloorderweg 17, Nagele
Huidige situatie De heer Geluk pacht 45 ha bouwland van de RVB en de heer Vos (tevens loonwerker) heeft 20 ha grond in eigendom, waarvan 2 ha bos. Beide bedrijven liggen binnen de begrenzing van het UNESCO Werelderfgoed Schokland (witte lijnen op onderstaande kaart). Ze grenzen beiden aan percelen die eigendom zijn van de Stichting Flevolandschap en beide bedrijven liggen tegen de begrensde EHS.
Locatie van de bedrijven Vos en Geluk aan de Oud Emmeloorderweg.
2 /6
Projectvoorstel Noordwest Schokland_ NFL04_ versie augustus 2014 Het agrarische bedrijf van de derde partij de heer Schenk, ligt op afstand aan de Duikerweg 38 in Zeewolde. Zie onderstaand kaartje.
Locatie van bedrijf Schenk aan de Duikerweg. Voorstel Het voorstel van de combinatie Schenk is om de (pacht)grond aan de Oud Emmeloorderweg in te brengen voor de realisatie van ca. 63 ha (45 plus 20, minus 2 ha bestaand bos) Nieuwe Natuur binnen het Werelderfgoed Schokland. De heer Vos wil voor zijn 20 ha ingebrachte grond een minimaal gelijke waarde aan grond terug ontvangen bij het bedrijf van zijn zwager Schenk aan de Duikerweg 38. Daar gaan zij gezamenlijk verder in een samenwerkingsverband. De heer Geluk heeft geen opvolger en heeft aangegeven om op termijn te willen stoppen met zijn pachtbedrijf (RVB) en is bereid is om in dit proces mee te denken. Kansen De voorgestelde ruil van eigendom en grondgebruik biedt een aantal maatschappelijke voordelen, namelijk; •
Realisatie van ca. 63 ha Nieuwe Natuur binnen de contouren van het Werelderfgoed Schokland is op korte termijn mogelijk. Tevens kan 2 hectare bestaand bos in eigendom bij de heer Vos worden toegevoegd aan het al bestaande bos rondom Schokland.
•
De agrarische grond in gebruik bij Vos en Geluk ligt binnen de begrenzing van het eerste UNESCO Werelderfgoed in Nederland. De juiste inrichting biedt mogelijkheden om die Werelderfgoedstatus voor de lange termijn veilig te stellen. Één van de door UNESCO beschreven Outstanding Universal Values betreft de contouren van Schokland die nog bijzonder goed in de topografie herkenbaar zijn. De aandacht van de Siteholder (gemeente NOP) richt zich op dit moment vooral op het zuidelijke gedeelte i.v.m. het veiligstellen van de belangrijkste archeologische waarden. Uiteindelijk richt die aandacht zich echter op het gehele UNESCO-gebied en dan zijn de percelen van Vos en Geluk interessant voor een passende duurzame inrichting. Fasering is goed mogelijk door nu de beschikking over de percelen te realiseren en op termijn de inrichting.
3 /6
Projectvoorstel Noordwest Schokland_ NFL04_ versie augustus 2014 •
De beschikbaarheid van strategisch gelegen grond, zoals de bedrijven Vos en Geluk, biedt mogelijkheden voor het verbeteren van landbouweconomische perspectieven in het bodemdalingsgebied bovenstrooms van de Vliegtuigtocht. De waterhuishoudkundige inrichting, b.v. waterberging bij extreme neerslag, op de bedrijven Vos en Geluk heeft uitstraling op een groter gebied dan de in dit voorstel genoemde percelen. Momenteel vindt bij provincie en waterschap visievorming plaats over de lange termijn perspectieven voor dit gebied. Zie het kader voor nadere uitleg over bodemdaling.
•
In 2013 is in opdracht van de gemeente NOP en Flevolandschap de nota ‘Schokland: Tijdloos mysterie’ opgesteld. Deze visie is tot stand gekomen in een proces waarin ook ondernemers, organisaties en bewoners actief zijn betrokken. De doelen zijn om via recreatie en toerisme meer bekendheid en draagvlak voor Schokland te creëren en een duurzame financiering mogelijk te maken. In de directe omgeving van de bedrijven Vos en Geluk liggen enkele op recreatie gerichte bedrijven (‘Op d’n akker’ en ‘Gastvrij Schokland’) die zullen profiteren van versterking van de beleefbare natuur bij noord Schokland.
Samenvattend: Het beschikbaar komen van 63 ha grond aan de noordwestkant van Schokland biedt perspectieven voor realisatie van Nieuwe natuur die ook beleefbaar is, versterking van het UNESCO Werelderfgoed, verbetering van de landbouwstructuur in het bodemdalingsgebied en versterking van recreatie en toerisme. Deze aspecten zijn afzonderlijk mogelijk niet doorslaggevend, maar zijn in samenhang wel de moeite waard omdat ze elkaar versterken. Deze percelen van Vos en Geluk zijn zodanig gelegen dat er maatschappelijk veel draagvlak zal bestaan voor een nieuwe bestemming. Het zijn immers percelen die aansluiten op al verworven gronden bij Schokland en het biedt kansen voor agrariërs (waterberging, structuurverbetering) en recreatiebedrijven en fauna beheer (o.a weidevogelbeheer) Het is zeker te realiseren binnen een periode van 5 jaar en het plan kan ook gefaseerd worden uitgevoerd. Acties tot nu toe Voor beoordeling van de kansrijkheid en nadere uitwerking van het oorspronkelijke voorstel, is eerst diepgaander overlegd met de betrokken agrariërs Schenk, Vos en Geluk. Zij zijn overtuigd van de meerwaarde van het voorstel en bereid om mee te werken aan de realisatie op korte termijn. Besloten is om eerst te overleggen met belanghebbende publieke organisaties en afhankelijk van de uitkomst met particulieren zoals naburige recreatiebedrijven. Gevraagd is naar de standpunten van • • •
Gemeente NOP i.v.m. haar rol als siteholder van Unesco Werelderfgoed Schokland en haar planologische opgave voor natuurontwikkeling Stichting Flevolandschap i.v.m. naastliggende eigendommen Waterschap Zuiderzeeland i.v.m. opgave waterberging en betrokkenheid bij het bodemdalingproject Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer.
De provincie is ook belanghebbende (opgave realisatie nieuwe natuur), maar is niet benaderd omdat zij tevens beoordelaar van het ingediende plan.
4 /6
Projectvoorstel Noordwest Schokland_ NFL04_ versie augustus 2014 Reacties De gemeente (bij monde van mevrouw M. Marinelli, secretaris van de Siteholdersgroep Werelderfgoed Schokland) • • •
De beleidsmatige keuze is gemaakt om prioriteit te geven aan het veiligstellen van de archeologische waarden in het zuidelijke deel van Schokland. De percelen van Vos en Geluk hebben een agrarische bestemming volgens het bestemmingsplan De gemeente ondersteunt dit plan nu niet.
Waterschap Zuiderzeeland (bij monde van beleidsmedewerker de heer R. Nieuwenhuis) • •
•
Op de betreffende gronden ligt geen wateropgave, maar indien dit gebied natuur wordt, dan vervalt daar de droogleggingsnorm en vormt dus ook geen probleem meer. Een aangepast waterbeheer op deze kavels kan mogelijk wel iets betekenen in het beperken van de wateroverlast in het stroomafwaarts gelegen landbouwgebied. Het effect kan nu nog niet worden gekwantificeerd, maar is naar verwachting beperkt. Wordt graag betrokken bij dit initiatief, maar de belangen zijn beperkt
Stichting Flevolandschap (bij monde van mevrouw R. Rijs, hoofd afdeling Beleid & Kwaliteit, plaatsvervangend directeur) •
De kavels zijn niet onaantrekkelijk, maar de beschikbare oppervlakte grond voor nieuwe natuur is beperkt en de prioriteit ligt bij het zuidelijke deel van Schokland.
Voorstel voor het vervolg Door prioriteitstelling van de publieke organisaties is medewerking vanuit deze organisaties in de voorbereidingsperiode niet aanwezig. Gemeente, waterschap en Flevolandschap zijn op dit moment niet bereid om energie en geld in dit initiatief te steken. Echter er zijn wel deelbelangen in het project Noord-Schokland. Het één hoeft het ander niet uit te sluiten. Er kan gezocht worden naar een uitwerking van Noord- en Zuid Schokland in totaal, waardoor er versterking kan ontstaan, eventueel gefaseerd in de tijd. Zolang deze publieke partijen niet bereid zijn om het initiatief actief te steunen, is een verdere uitwerking in gezamenlijkheid met recreatieondernemers en faunabeheer niet zinvol. Met het oog op het integrale publieke belang, zeker op middellange termijn, is het voorliggende initiatief toch waardevol en dient in beeld te blijven. Door te faseren (nu de gronden te verwerven en enkele jaren later de inrichting te realiseren) kan de kans die zich nu voordoet toch worden benut.
5 /6
Projectvoorstel Noordwest Schokland_ NFL04_ versie augustus 2014 Bijlage 1 Bodemdaling Bovenstrooms van de Vliegtuigtocht ligt een agrarisch gebied waar sprake is van voortgaande ongelijke bodemdaling. Ook op het bedrijf van de heer Geluk is hiervan sprake. Door deze ongelijke bodemdaling zijn/worden de betreffende percelen steeds minder geschikt voor volwaardige agrarische exploitatie. Oorzaak van de ongelijke bodemdaling is de plaatselijke aanwezigheid van veen in de ondergrond dat door (tijdelijk) droogvallen verteert. In de omgeving van de Vliegtuigtocht ligt de maaiveldhoogte rond - 4,5 m NAP. In de periode tot 2050 zal de daling naar verwachting nog 40 tot 50 cm zijn (bron: Water + ruimte atelier: omgeving Schokland-Nagele), waardoor de drooglegging verder zal afnemen en de wateroverlast toeneemt. Door de mogelijke aanwezigheid van archeologisch belangrijke items in de omgeving van Schokland is het niet toegestaan om de grond dieper dan 30 cm te bewerken, waardoor egalisatie van het maaiveld niet mogelijk is. Wel wordt soms sorteergrond aangevoerd om laagten op te vullen. Onderstaand een kaartje met de verwachte bodemdaling tot 2050. De rode /paarse vlakken vertonen de grootste daling.
6 /6
