Programma Kinderwerk 2011 19 september – 23 september
Dit programma is ontwikkeld door Froukje Hajer en Edith Lindhout in samenwerking met MOVISIE.
De Oranje Fonds Zomerschool is een initiatief van het Oranje Fonds, Verdiwel en MOVISIE.
2
Welkom bij de Oranje Fonds Zomerschool Kinderwerk 2011 Je hebt je succesvol aangemeld voor de Zomerschool Kinderwerk en er staat je een intensieve week te wachten. De Zomerschool Kinderwerk richt zich op ervaren kinderwerkers die zich verder willen ontwikkelen tot trotse vakman of vakvrouw. Kinderwerk als verbindingswerk De rol van de kinderwerker wordt vaak onderschat. De kinderwerker is veelal onzichtbaar terwijl het zichtbaar maken essentieel is voor de kinderen zelf, hun ouders én voor de financiering door gemeenten en andere financiers. Door de opkomst van de Buitenschoolse opvang (BSO) en de afgekondigde bezuinigingen dreigt het kinderwerk in de verdrukking te komen. Dit terwijl kinderwerkers in de buurt en de programmering in de brede scholen vaak de spin in het web zijn en er veel kansen liggen om op te pakken! Kinderwerkers hebben verschillende rollen: zij organiseren activiteiten, spelen signalen door, zijn makelaar en initiator van en rond voorzieningen in de buurt, aanvullend op het onderwijs en de kinderopvang. Kinderwerkers zijn gericht op álle kinderen en bereiken kinderen die niet naar de BSO gaan of om verschillende redenen extra aandacht nodig hebben. Juist als het gaat om de samenhang in de buurt, de basisschool én de BSO verricht de kinderwerker een cruciale rol. Kinderwerk is “verbindingswerk”, aldus professor Micha de Winter (Universiteit van Utrecht). Kinderen spelen in de buurt en hebben daar hun leefomgeving, activiteiten en netwerk. In de geïndividualiseerde samenleving zijn sociale netwerken echter minder vanzelfsprekend, terwijl sociale netwerken een positief effect hebben op de opvoeding en het opgroeiklimaat van kinderen. Kinderwerkers zijn gericht op de sociale omgeving van kinderen. Zij kunnen de sociale en familiale omgeving en diverse organisaties en instellingen inschakelen en activeren als kinderen extra aandacht nodig hebben. Op deze manier kunnen netwerken rondom gezinnen worden versterkt. Door het organiseren van recreatieve en educatieve activiteiten hebben kinderwerkers een belangrijke buurtpedagogische functie. Kinderen doen er allerlei ervaringen op die van belang zijn voor hun ontwikkeling, naast school en thuis. Spelenderwijs werken kinderen aan hun ‘sociale competenties’: het bevorderen van samenwerken, het leren oplossen van conflicten, het dragen van verantwoordelijkheid en het leren van waarden en normen. Kortom zijn kinderwerkers belangrijke partners van het Oranje Fonds en MOVISIE in het bevorderen van sociale cohesie in de buurt. Dit is dan ook de reden dat jij als kinderwerker tijdens de Zomerschool en daarna de gelegenheid krijgt en wordt uitgedaagd je verder te professionaliseren, de kwaliteit van het vak als kinderwerker te verbeteren en ambassadeur te zijn van je vak. De Zomerschool Kinderwerk is één van de vier zomerscholen van 2011. De Oranje Fonds Zomerscholen willen een impuls geven aan de professionalisering van de welzijnsberoepen. ‘Beroepsontwikkeling’ is de inhoudelijke leidraad van het programma. Kennis, vaardigheden en houdingsaspecten die tijdens de Zomerschool aan bod komen, versterken het ‘dagelijks handelen’ van de professionals. Tegelijk is het programma gericht op ‘empowerment’ van de betrokken professionals
en het stimuleren van hun zelfbewustzijn en beroepstrots. Hierdoor zijn zij ook op termijn in staat om bij te dragen aan individuele en collectieve beroepsontwikkeling. Het Oranje Fonds, MOVISIE en Verdiwel hebben er samen met de begeleiders alles aan gedaan om een hoogwaardig programma met goede begeleiders, inleiders en experts te organiseren. Maar het meeste leer je van elkaar. We hopen dan ook dat we de juiste omstandigheden hebben gecreëerd waarmee we jullie inspireren om kennis, inzichten, dilemma’s en ervaringen te delen. Doel van de Zomerschool kinderwerk Het doel van deze Zomerschool is om de buurtpedagogische rol van het kinderwerk zichtbaarder te maken en steviger neer te zetten t.o.v. andere voorzieningen en instellingen in de buurt, zoals onderwijs en andere pedagogische en culturele voorzieningen. De kinderwerker leert zich in zijn/haar werk stevig en duidelijk te positioneren (stevig staan) en te profileren (gericht laten zien). Intern in de eigen organisatie en extern in de buurt en (deel)gemeente. De kinderwerkers leren: •
hun persoonlijke invloed op hun eigen werkomgeving te zien en aan te wenden m.b.t. het profileren van het kinderwerk.
•
ideeën om te zetten in initiatief en actie (ondernemerschap).
•
zichzelf en hun plan duidelijk te presenteren.
•
interactie met externe partijen rond het kinderwerk en in het lokale jeugdbeleid effectief aan te gaan.
De zomerschool kinderwerk is vooral gericht op de competenties: •
beroepsontwikkeling en ambassadeurschap
•
pedagogische opdracht
•
Strategisch verbinden van partijen
•
Stimuleert bewoners tot actief burgerschap
•
Vraag- en oplossingsgericht
•
Doel- en resultaatgericht
Resultaat Na de zomerschool zijn de kinderwerkers in staat zich effectiever te positioneren. Deelnemers: •
kennen hun eigen bevlogenheid, de kracht hiervan en de grenzen hieraan. Ze hebben inzicht en vaardigheden in hoe zij deze kunnen hanteren m.b.t. de positionering en profilering van het kinderwerk.
•
zijn in hun buurtpedagogische rol in staat om ideeën om te zetten in concrete initiatieven, kennen de veelvormigheid in rollen en weten deze te hanteren: wanneer doe ik wat en hoe?
4
•
staan sterker in de eigen organisatie. Ze hebben handvatten om zich beter te positioneren bij eigen collega’s/leidinggevenden/managers (interne organisatie) als pleitbezorgers voor het kinderwerk.
•
weten hoe stagiaires en vrijwilligers bij kunnen dragen aan het versterken van het kinderwerk en kunnen hen daarin toerusten (interne organisatie).
•
hebben inzicht in hun positie en functie ten opzichte van andere voorzieningen en instellingen in de buurt, zoals onderwijs en andere pedagogische en culturele voorzieningen en financiers. Zij kunnen de verschillende rollen onderscheiden en hanteren en hebben zich daartoe praktische vaardigheden eigen gemaakt.
Na de zomerschool zijn de kinderwerkers in staat zich effectiever te profileren (gericht laten zien). Deelnemers: •
kunnen formuleren hoe zij bijdragen binnen de context van de eigen organisatie en het beleid (visie) om van daaruit proactief en effectief te handelen.
•
kunnen beter aansluiten op nieuwe ontwikkelingen in het werkveld en hebben kennis en inzicht hoe dit in hun functie in te vullen.
•
kunnen het instrumentarium van projectmatig werken, fondsenwerving en netwerken beter toepassen.
Na deze week hebben de kinderwerkers:
Kennis opgedaan over: •
rollen, taken en competenties van een kinderwerker als buurtpedagoog.
•
actualiteit m.b.t. maatschappelijke omstandigheden, werkveld en beleid.
•
kennisinfrastructuur (blijven leren en ontwikkelen in je vak) en weten zij waar en hoe zij relevante kennis en informatie voor hun werk kunnen vinden.
Inzicht opgedaan in: •
sterke punten en ontwikkelpunten m.b.t. hun eigen werkhouding.
•
kenmerken eigen werkwijze en verbeterpunten.
•
het sociale netwerk van instellingen en voorzieningen in de buurt en de positie van het kinderwerk daarbinnen.
Vaardigheden verbeterd op het gebied van: •
presentatietechnieken
•
gesprekstechnieken
•
interactievaardigheden
Ervaringen uitgewisseld over: •
de aanpak van eigen lastige situaties.
•
de ontwikkeling van hun plannen (korte en langere termijn strategieën).
5
Concreet hebben de deelnemers na afloop een: •
projectplan
•
gerichte informatie over fondswerving
•
ondersteunend netwerk, waarmee zij het leren door en na de zomerschool verder kunnen continueren. Bijvoorbeeld d.m.v. activiteiten en intervisiegroepen i.s.m. de beroepsvereniging Kinderwerk.nl, ondersteuningscentra en/of kennisinstituten .
6
Inhoudelijke werkwijze Iedere dag kent een inhoudelijk werkthema. Deze thema’s vormen samen de rode draad van de week dat leidt tot een afgerond ontwikkelpad aan het einde van de week. Bij de verschillende thema’s ontvangen de deelnemers relevante materialen voor in de reader. Het projectplan is het kerndocument waaraan wordt gewerkt tijdens de week. De deelnemers houden tijdens de week een logboek bij om inzichten te noteren en om te gebruiken bij het ontwikkelen van het projectplan (het eindproduct). Aan het einde van iedere dag evalueren de begeleiders de persoonlijke vragen en inhoudelijke thema’s die naar voren komen. Zij checken deze op beoogde resultaten van de dag en de week en scherpen daarmee het programma voor de volgende dag aan.
Tijdens de verschillende dagen is een bibliotheek en leestafel aanwezig waar zowel de begeleiders als de deelnemers relevante praktijkmaterialen en literatuur neerleggen. Er wordt gewerkt met afwisselende speelse werkvormen die herhaalbaar zijn in de eigen praktijk. Ook wordt er gewerkt met ‘kinderwerk-eigen’ materialen, zoals met creatief materiaal, spelvormen voor buiten en acteurs.
Praktische werkwijze De Zomerschool bestaat uit een intensief programma dat begint op maandagochtend 19 september en eindigt op vrijdagmiddag 23 september 2011. Tijdens deze vijf dagen wordt na het ontbijt gewerkt van 9.00 tot 12.30 uur, van 13.30 tot 17.00 uur en op maandag, dinsdag en donderdag ’s avonds tot 20.00 uur, met rond 17.00 uur een korte onderbreking voor een snack. Het diner zal ’s avonds om 20.00 uur plaatsvinden (met uitzondering van woensdag). Voorafgaand aan de week worden concrete voorbereidingen gevraagd zoals het benoemen van leervragen en het uitwerken van een projectidee. Deze voorbereidingen dienen als basis voor de Zomerschool. De Oranje Fonds Zomerschool wordt met een terugkomdag formeel afgesloten. Dit onderdeel hoort bij het totaalprogramma. De datum hiervoor wordt nog bekend gemaakt.
Aanwezigheid MOVISIE Leden van het projectteam van MOVISIE zijn Paul Vlaar, Maryse den Hollander en Els Meijsen. Een van hen zal op een aantal momenten aanwezig zijn tijdens de week. Voor vragen over materialen, de organisatie en de terugkomdag kun je bij hen terecht.
De locatie De Zomerschool Kinderwerk zal plaatsvinden in:
7
De locatie De Zomerschool Wijkaanpak zal plaatsvinden in:
Conferentiecentrum Kaap Doorn Postweg 9 3941 KA Doorn Telefoon: 0343 41 42 41
Kaap Doorn Conferentiecentrum is een bedrijf dat altijd in beweging is. Het conferentiehotel is gespecialiseerd in het verzorgen van zakelijke bijeenkomsten en staat bekend om haar service en gastvrijheid. Daarnaast hecht het conferentiehotel veel waarde aan milieu en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit is onder andere terug te vinden in de keuken, waarin veelal gebruik wordt gemaakt van biologische producten en bekend staat om de smaakvolle gerechten.
We wensen je veel inspiratie en herkenning!
8
HET PROGRAMMA VAN DE ZOMERSCHOOL
Maandag 19 september
Thema: Opstarten en leerkader ‘Samen sterk voor het vak Kinderwerk’ en ‘gerichtheid naar buiten als rode draad’. De eerste dag staat in het teken van kennismaken, exploratie op kinderwerk als vak, het theoretische kader en de individuele focus tijdens de Zomerschool week.
Ochtendsessie: 10.00 – 12.30 uur 09.30 uur
Ontvangst met koffie en thee.
10.00 uur
Welkom door het Oranjefonds. Voorstellen van de begeleiders. Opstarten: Doel en werkwijze van het programma en resultaat. Kennismaken met elkaar.
11.25 uur
Kader: Jezelf ontwikkelen in je vak als kinderwerker. Rollen en competentiegebieden – leren en ontwikkelen.
11.40 uur
Scherp stellen van persoonlijke leervragen en de focus van deze week. Kader: Werken als buurtpedagoog, gekoppeld aan de competenties. Starten met persoonlijk logboek.
12.30 uur
Lunch
Middagsessie: 13.30 – 17.00 uur 13.30 uur
Exploratie: Werken als kinderwerker in 2011. Ervaringen uitwisselen en de positie van de deelnemers leren kennen.
13.45 uur
Theorie: Inleiding over inhoudelijke ontwikkelingen en beleidscontext van het vak. De positie van kinderwerk t.o.v. BSO, basisonderwijs, jeugdzorg en andere buurtvoorzieningen. Wie is de kinderwerker anno 2011? Voor welke uitdagingen staat hij/zij? Positie van het kinderwerk in de lokale beleidscontext aan de hand van het kinderrechtenverdrag, landelijk beleid en lokaal positief jeugdbeleid.
15.00 uur
Theorie: Bevlogenheid en grenzen.
15.15 uur
Oefening: Zelfreflectie.
16.00 uur
Eigen projectplan presenteren: Welk project wordt jouw rode draad van de week? Uitwisselen: Wat speelt er?
17.00 uur
Snack
Avondsessie: 17.30 - 20.00 uur 17.30 uur
Verdieping van de thema’s uit de projectplannen (subgroepen).
Diner en afsluiting van de dag
9
Dinsdag 20 september
Thema: Positioneren en profileren van de kinderwerker in de buurt (externe omgeving) en in de eigen organisatie. Wat is je buurtpedagogisch taak en rol? ‘Kinderwerk staat midden in de samenleving!’ Hoe zet je jouw buurtpedagogische taak en rol neer.
Ochtendsessie: 9.00 – 12.30 uur 9.00 uur
Opstarten. Gastspreker: is nog niet bekend.
11.00 uur
In gesprek met de gastspreker Doel: Inzicht krijgen in de rol van kinderwerker als buurtpedagoog. Werkwijze: •
Uitwisselen praktijkcasuïstiek vanuit perspectief buurtpedagogie (Is wat jij doet buurtpedagogie?);
•
Visieontwikkeling over eigen functie in de buurt, en analyse ten aanzien van functies, voorzieningen en partners (externe positionering);
•
Persoonlijke uitdagingen formuleren; in termen van gedrag (zie competenties basisontwerp).
12.30 uur
Lunch
Middagsessie: 13.30 – 17.00 uur 13.30 uur
Positioneren en profileren in de eigen organisatie t.o.v. collega’s, leidinggevenden en managers. Doel: Inzicht verkrijgen in hoe sterk te staan in de eigen organisatie en daardoor ook naar buiten toe beter zichtbaar worden. Werkwijze: - Analyse en handvatten. - Oefeningen: rollenspel.
15.00 uur
Werken met vakkrachten, stagiaires en vrijwilligers. Positioneren in de eigen organisatie en de buurt. Doel: inzicht in hun rol als ‘buurtpedagoog’ en hoe zij deze rol beter kunnen benutten in de profilering van het kinderwerk, consequenties voor de begeleiding en coaching. Werkwijze: - Analyse en handvatten voor de rol als begeleider. - Oefeningen en intervisie.
17.00 uur
Snack
10
Avondsessie: 17.30 - 20.00 uur 17.30 uur
Bewustzijn verstevigen op verschillende rollen en handelingen n.a.v. uitkomsten van de ochtend en middag. Verwerken van de informatie met oefeningen.
Diner en afsluiting van de dag
11
Woensdag 21 september
Thema: Samenwerken, netwerken en verder leren. Positioneren en profileren: samen met externe partners en met collega’s.
Ochtendsessie: 09.00 – 12.30 uur 12.30
Lunch
09.00 uur
Opstarten: Opbouwen van een ondersteunend netwerk. Leerwerkgesprek met deelnemers aan de hand van een theorie over communicatieen lobbystrategieën. Diverse vormen van strategie (kort) verkennen (schriftelijk materiaal, de media, profileren door middel van deelnemers). Doel:
- Samen leren: Waar haal je jouw kennis vandaan en hoe houd je het bij? - Creëren van draagvlak: Hoe doe je dat? - Samen werken aan een draagvlak: Welke partners heb je nodig om je idee te realiseren?
Werkwijze: - Presentatie Fondswerving door het Oranje Fonds. - Toelichting van de kennisinstituten (Nederlands Jeugd Instituut, MOVISIE en Beroepsvereniging Kinderwerk.nl. )
Uitwisseling: Tijd voor vragen, uitwisseling en advies. Uitdelen relevante informatie, adressen en websites over instituten, de beroepsvereniging en fondsen. Koppeling leggen met het projectplan/ het eindproduct. 11.00 uur
Oefening: Verwerking van de inzichten van positioneren en profileren in eigen casuïstiek, aan de hand van verschillende werkvormen. Hoe ga je jouw vak verder bijhouden: actiepunten formuleren per persoon.
Middagsessie: 13.30 -17.00 uur 13.30 uur
Afmaken projectplan met de input van de voorgaande dagen. Voorbereiden van de presentaties voor vrijdag in subgroepen. Helpdesks van kenniscentra zijn beschikbaar.
18.00 uur
Diner
Avondsessie: Vrije avond De woensdagavond is bedoeld als vrije avond. Deelnemers kunnen zelf invulling geven aan deze avond waarbij het vrij staat om deze gezamenlijk of individueel door te brengen.
12
Donderdag 22 september
Thema: Oefenen van gesprek- en interactietechnieken en presentatievaardigheden. Oefenen met argumenteren en debatteren t.a.v. de inhoud van het kinderwerk.
Ochtendsessie: 9.00 – 12.30 uur 09.00 uur
Opstarten: Inventariseren vragen en oefensituaties.
09.15 uur
Debat: Leren debatteren over inhoudelijke kwesties in het kinderwerk.
10.30 uur
Plenair bespreken, demonstreren en oefenen van diverse gespreksituaties.
12.30 uur
Lunch
Middagsessie: 14.00 – 17.00 uur 14.00 uur
In subgroepen worden met een acteur als tegenspeler eigen praktijksituaties geoefend.
16.00 uur
Plenair terugkoppelen vanuit de subgroepen. Werken aan het projectplan
Snack: 17.00 uur
Avondsessie: 17.30 - 20.00 uur 17.30 uur
Oefenen met presentatievaardigheden (bijv. theatersport). Werken aan presentaties.
Diner en afsluiting van de dag
Vrijdag 23 september Onderwerp: lobbymarkt, evaluatie en invulling van het ambassadeurschap. Thema: Doorbouwen aan kinderwerk. De deelnemers maken in een inspirerende en enthousiaste eindpresentatie zichtbaar op welke manier zij gebruik hebben gemaakt van elementen uit het programma om hun project nader te concretiseren en te verantwoorden naar de verschillende experts in het panel. In de presentatie staat zelfbewustzijn en enthousiasme voorop waardoor de kinderwerker als ambassadeur voor het vak en de doelgroep naar buiten weet te treden. .
13
Doelen Op een aansprekende manier het eigen projectvoorstel kunnen laten zien aan de panelleden en daarmee het belang, de rol en functie van het kinderwerk overtuigend naar buiten kunnen brengen. Hierbij wordt gelet op de functie van het panellid.
De opzet Verschillende deelnemers lobbyen met hun uitgewerkte ideeën langs verschillende panelleden, zodat die geïnteresseerd raken in de plannen. Zo wordt een bestaande situatie nagebootst waarbij de werker langs gaat bij een: •
Ambtenaar/Fonds (die subsidie te vergeven heeft)
•
Politicus/Directeur (die overtuigd moet worden voor een aanpak van een stuk beleid)
•
Journalist/communicatie adviseur (die overtuigd moet worden om te publiceren)
•
Collega/Manager van een instelling (die geprikkeld moet worden om met je mee te willen denken en doen)
Deze panelleden hebben (zogenaamd) geld /medewerking/publiciteitsaandacht te vergeven, maar bekijken op hun manier dan wel door de bril van bepaalde criteria die vooraf zijn meegegeven. Die criteria staan in de Reader.
Er wordt beoordeeld in drie gradaties •
geld/samenwerking/publiciteitsaandacht wordt toegekend voor het project.
•
geld/samenwerking/publiciteitsaandacht wordt toegekend voor nader onderzoek.
•
geld/samenwerking/publiciteitsaandacht wordt niet toegekend.
Vorm en opstelling Er wordt in twee verschillende groepen gewerkt op twee aparte locaties in het conferentieoord. Iedere groep bestaat uit 5 panelleden en 10 deelnemers, zodat iedereen tegelijkertijd bezig is. De panelleden bevinden zich verspreid achter een tafeltje, waarbij de deelnemers in tweetallen kunnen aanschuiven op aangeven van de dagvoorzitter. Men heeft 20 minuten voor ieder bezoek. Hierna volgt vijf minuten pauze, zodat de opdrachtgever zijn beoordelingsformulier kan invullen. Daarna geeft de dagvoorzitter het sein tot wisselen naar een andere panellid.
14
Programma
09.00 uur
Voorbereiding in de groep
09.30 uur
Verwelkoming panelleden door MOVISIE
10.00 – 12.30 uur
Lobbyrondes
Lunch 12.30 -13.30 uur Middagsessie: 13.30 -17.00 uur 13.30 uur
Panel geeft feedback (tips en tops). Feedback wordt besproken in de groep.
14.30 uur
Transfer: Afspraken maken voor het vervolg en het bijhouden van kennis en expertise.
14.55 uur
Afronding gezamenlijke deel met de externe experts van het panel.
15.10 uur
Gezamenlijke afronding en evaluatie met de groep onderling: Tijd voor complimenten
en wensen. 15.40 uur
Evalueren.
16.00 uur
Afscheid en gezamenlijke borrel.
15
j~äáÉÄ~~å=NU= = =MPM=SRS=QR=OQ= ïïïKçê~åàÉÑçåÇëKåä
PRUN=`m=ríêÉÅÜí= =
Emmalaan 33, 3581 HP Utrecht =MPM=OUM=ON=QM= ïïïKîÉêÇáïÉäKåä
==
`~íÜ~êáàåÉëáåÖÉä=QT= =MPM=TUV=OM=MM= ïïïKãçîáëáÉKåä
PRNN=d`=ríêÉÅÜí= ==
16
