PROGRAMMA DUURZAAMHEID HEERHUGOWAARD

PROGRAMMA DUURZAAMHEID HEERHUGOWAARD 11-4-2012

2012 – 2015

Definitief

Energieneutraal in 2030. Dit is en blijft de doelstelling van gemeente Heerhugowaard. En evenals in de voorgaande beleidsperiode vormt het programma Duurzaamheid 2012 – 2015 de concrete uitvoeringsagenda die direct bijdraagt aan het realiseren van deze doelstelling.

Duurzaamheid is hét beeldmerk van Heerhugowaard. Op alle beleidsterreinen zal dit een leidend thema zijn, ook als het gaat om zaken zoals veiligheid en financiën. Coalitieakkoord 2010 – 2014 “Heerhugowaard voor en met elkaar”

Inhoud

1.

Inleiding ........................................................................................................................................... 4

2.

Terugblik 2008 – 2011 ..................................................................................................................... 5 Gebouwde omgeving .......................................................................................................................... 5 Glastuinbouw ...................................................................................................................................... 5 Communicatie en educatie ................................................................................................................. 6 Duurzame energieproduktie & besparing ........................................................................................... 6 Mobiliteit ............................................................................................................................................. 7 Bedrijfsvoering .................................................................................................................................... 7 Wat heeft het opgeleverd? ................................................................................................................. 7 Financieel............................................................................................................................................. 7

3.

Focus 2012 - 2015............................................................................................................................ 8 G7 ........................................................................................................................................................ 8 €nergie............................................................................................................................................... 10 Samen & verbinden ........................................................................................................................... 10 Laaghangend fruit.............................................................................................................................. 10 Meten is weten.................................................................................................................................. 11

4.

Thema’s 2012 – 2015 .................................................................................................................... 12 Bestaande Bouw ................................................................................................................................ 13 Rivierenwijk ................................................................................................................................... 13 Gemeentelijke gebouwen ............................................................................................................. 14 Scholen .......................................................................................................................................... 14 Collectieve Groene Energie Inkoop ............................................................................................... 15 Nieuwbouw ....................................................................................................................................... 16 Glastuinbouw .................................................................................................................................... 17 Communicatie en Educatie................................................................................................................ 18 Natuur en Milieu Educatie............................................................................................................. 18 Communicatiekalender ................................................................................................................. 19 Antennegesprekken ...................................................................................................................... 20 Duurzame Energie Productie............................................................................................................. 20

PROGRAMMA DUURZAAMHEID 2012–2015

2

Regionaal Duurzame energiecooperatie ....................................................................................... 20 Stadsverwarming Zuidwijk Huygenhoek ....................................................................................... 21 Particuliere initiatieven ................................................................................................................. 21 Zonnepanelen voor particulieren (Zonnesteek , collectieve inkoop)............................................ 22 Riothermie ..................................................................................................................................... 22 Mobiliteit ........................................................................................................................................... 22 5.

Programmaorganisatie .................................................................................................................. 23 Stuurgroep......................................................................................................................................... 23 Financiën ........................................................................................................................................... 23 Dekking programma Duurzaamheid ................................................................................................. 24 Subsidies ............................................................................................................................................ 24

6.

Tenslotte........................................................................................................................................ 24

Versie : 26 maart 2012.

Opmerkingen verwerkt vanuit collegiale toetsing en wethoudersoverleg duurzaamheid d.d. 26 maart 2012

Versie : 11 april 2012.

Check op consistentie en puntjes op de i ter voorbereiding op besluitvorming


3

1. Inleiding De afgelopen jaren heeft gemeente Heerhugowaard stevig ingezet op het thema duurzaamheid. En er zijn flinke resultaten geboekt. Resultaten die niet onopgemerkt zijn gebleven. Zowel nationaal als internationaal is de gemeente Heerhugowaard inmiddels een duurzaam voorbeeld voor velen. Het is daarbij vooral onze durf én onze daadkracht die velen inspireren. Het programma Duurzaamheid op basis waarvan tal van projecten en activiteiten zijn uitgevoerd loopt in deze periode af. Tijd dus voor een vervolg. Een vervolg waarbij het van belang is om de verworven positie op z’n minst te handhaven, en liefst nog verder uit te bouwen. Immers, duurzaamheid is de toekomst, en biedt tal van kansen. Niet alleen voor een betere wereld, maar óók op het gebied van werkgelegenheid en economie. Juist in deze tijd.

93% van de ceo’s vindt dat duurzaamheid cruciaal is voor het toekomstige succes van hun organisatie UN Global compact Accenture CEO study

Het voorliggende stuk is als volgt opgebouwd. Allereerst wordt teruggeblikt op de afgelopen periode. Op hoofdlijnen. Welke successen zijn geboekt, wat is geleerd? Basis hierbij is de thematische indeling die ook voor de komende jaren zal worden gehanteerd. In het tweede hoofdstuk wordt de focus van het programma toegelicht. Focus maakt het eenvoudiger om heldere keuzes te maken, om nut en noodzaak tegen elkaar af te wegen. Het helpt ons ook om het thema duurzaamheid uit de “geitenwollensokkensfeer” te halen en een meer “zakelijk” karakter te geven. Na het inhoudelijke programma (hoofdstuk 3) voor de komende periode wat is gebaseerd op een aantal thema’s c.q. verandersporen word afgesloten met een hoofdstuk waarin de programmaorganisatie, monitoring en financiën van het programma verder worden uitgewerkt. Ontwikkelingen zijn soms onvoorspelbaar en gaan soms razendsnel. Dat hebben m.n. de afgelopen jaren weer bevestigd. Soms maakt dit zaken ingewikkelder, en wordt de uitdaging daarmee groter. Vaak ontstaan echter nieuwe inzichten en nieuwe kansen. Met het voorliggende programma kiest Heerhugowaard nadrukkelijk voor het laatste. Voor een windmolen maakt het tenslotte niet zoveel uit uit welke hoek de wind waait….


4

2. Terugblik 2008 – 2011 Er is gekozen voor een “dwarsdoorsnede” van de uitgevoerde projecten en activiteiten. Vooral bedoeld om een indruk te geven van de diversiteit aan werkzaamheden door de organisatie, niet zozeer om volledig te zijn.

Gebouwde omgeving Stad van de Zon. In de afgelopen beleidsperiode is “Stad van de Zon” officieel geopend. Net als in de voorgaande beleidsperiode vormde financiering van de enorme hoeveelheden zonepanelen wederom één van de belangrijkste uitdagingen. Provincie Noord-Holland en SDE subsidies maken voltooiing van dit project de komende tijd mogelijk. De Draai. Eind 2010 is besloten géén collectief WKO systeem voor De Draai te realiseren. Het grondig uitgewerkte businessmodel gaf een te groot financieel risico. Achteraf bezien een wijs besluit, gezien de ontwikkelingen op de woningmarkt. Met behulp van de door AgentschapNL toegekende IKS subsidie worden nu mogelijkheden onderzocht om De Draai zo duurzaam mogelijk te realiseren, en in elk geval zó voor te bereiden dat verdere verduurzaming in de toekomst eenvoudig te realiseren is. Zonnepanelen gemeentewerf. Een deel van de opbrengsten vanuit het windturbineproject bestond uit een flinke hoeveelheid zonnepanelen “in natura”. Deze zijn inmiddels geplaatst op de Werf en leveren daarmee een bijdrage in de duurzame energievoorziening. Temporegeling en Zonnesteek. De particuliere woningbezitters konden de afgelopen periode van een drietal gemeentelijke regelingen gebruik maken t.w. Tempo-regeling (2009 en 2010) en actie Zonnesteek (2011). Alle regelingen waren in korte tijd overtekend. T.a.v actie Zonnesteek is het aardig om te melden dat hier succesvol is samengewerkt met de Regio Alkmaar. Overigens kon vanuit deze samenwerking ook het (digitale) energieloket (www.energieloket..nl/regio-alkmaar) binnen het door de Raad meegeven financiële kader worden gerealiseerd. Binnen de wijkvisie Rivierenwijk is het thema duurzaamheid stevig verankerd. De komende jaren zal vanuit dit vertrekpunt een structurele aanpak verduurzaming bestaande bouw worden ontwikkeld en uitgerold. Gedragsbeïnvloeding t.a.v. energiegebruik zal hierbij een essentiële pijler vormen.

Glastuinbouw Diverse overleggen met diverse belanghebbende zijn de afgelopen tijd gevoerd. Gemeente Heerhugowaard heeft ervoor gekozen om niet de “trekker” te zijn van het realiseren van een duurzaam “Glastuinbouwcluster, maar juist faciliterend. Tot op heden zijn de partijen nog niet zover tot elkaar gekomen dat een gezamenlijk plan van aanpak kon worden ontwikkeld. De vele betrokken partijen, het ontbreken van een duidelijke eigenaar, i.c.m. het ontbreken van een heldere gebieds/toekomst visie vormen hierbij vooralsnog de belangrijkste struikelblokken.


5

Communicatie en educatie Op het gebied van communicatie en educatie zijn tal van activiteiten ontwikkeld, gericht op de diverse doelgroepen. We noemen hier klimaatstraatfeest, energiemarkt, raadsinformatiemarkt, ugly sweater contest, Solar tour, duurzaamheidsrally, het energieloket, mobility week, nacht van de nacht, dag van de duurzaamheid etc. M.b.v. een communicatiekalender worden –ook in de komende jaren- de activiteiten zo goed mogelijk over het jaar gespreid. Hierdoor blijft het thema duurzaamheid continu onder de aandacht zonder daarbij de doelgroepen te “overvoeren” De afgelopen tijd zijn ook de uitgangspunten en randvoorwaarden om te komen tot een professionele Natuur- en Milieu Educatie functie verder ingevuld. In 2012 zal uitvoering van dit project met als resultaat een “marktplaats” van NME producten en diensten in één loket daadwerkelijk ter hand worden worden genomen. Een reeds lang gekoesterde bestuurlijke wens zal hiermee in vervulling gaan.

Duurzame energieproduktie & besparing Feitelijk vormt dit thema een onlosmakelijk onderdeel van de verschillende bovenstaande thema’s. Vandaar dat we hier volstaan met een drietal belangrijke resultaten cq. ontwikkelingen. In 2010 zijn de 3 windturbines in Heerhugowaard Zuid officieel in gebruik genomen. Diverse bezwaarprocedures werden met positief gevolg doorlopen, ook het faillissement van E-Concern, de beoogde contractpartner, kon geen roet in het eten gooien. Anno 2012 vormen de windturbines een zichtbaar boegbeeld van duurzaam Heerhugowaard en leveren zij een belangrijke bijdrage aan de energieneutraliteit van Stad van de Zon. In 2011 heeft HVC het warmtenet in Zuidwijk Huygenhoek overgenomen. Eind 2011 heeft het college aangegeven mee te willen werken aan een zgn. tracéstudie om het warmtenet aan te sluiten op het restwarmtenet van HVC. Dit voornemen past prima in de ambities en strategie om te komen tot een energieneutrale gemeente. Met het aansluiten van deze wijk op het duurzame restwarmtenet wordt in één keer ca. 10 % van de doelstelling binnen de gebouwde omgeving gerealiseerd. Bovendien biedt deze ontwikkeling volop mogelijkheden voor de toekomst, zowel als het gaat om uitbreiding ervan (De Vork, Alton, MCA) alsook toekomstige inzet van geothermie. In 2009 is onderzoek uitgevoerd naar wenselijkheid en haalbaarheid van een Heerhugowaards Duurzame Energie Diensten Bedrijf. Belangrijke conclusie van dit onderzoek was dat dit weliswaar juridisch mogelijk is, maar dat een dergelijke ontwikkeling kansrijker in regionaal verband opgepakt zou kunnen worden. Inmiddels zijn de eerste contouren van een regionaal energiedienstenbedrijf zichtbaar. De komende maanden zullen definitieve voorstellen ter besluitvorming worden voorgelegd.


6

Mobiliteit Duurzame mobiliteit heeft de afgelopen 2 jaar een enorme vlucht genomen. Na de elektrische fietsen en scooters (in 2011 meer elektrische fietsen verkocht dan “gewone”) is het nu de beurt aan de elektrische auto. Veel automerken bieden al één of meerdere modellen aan, de actieradius neemt in rap tempo toe. Binnen de gemeente zijn we hier tijdig op ingesprongen. Het eigen wagenpark bestaat inmiddels uit een 4-tal elektrische modellen én een deelauto, waar veelvuldig gebruik van wordt gemaakt door onze medewerkers. Binnen de gemeente zijn nu in totaal zo’n 15 oplaadpunten gerealiseerd. Naar verwachting zal deze ontwikkeling zich de komende jaren in een versneld tempo voortzetten.

Bedrijfsvoering Duurzaam inkopen is inmiddels onze vastgestelde gemeentebrede standaard. Daarnaast zijn verschillende activiteiten uitgevoerd om het duurzame bewustzijn verder te vergroten. Een laatste ontwikkeling in dit verband zijn de zgn. “antennegesprekken“. In persoonlijke gesprekken met het (middle) management wordt gezamenlijk gezocht naar mogelijkheden om binnen de eigen kaders en verantwoordelijkheden een eigen bijdrage te leveren aan het gemeentebrede thema duurzaamheid.

Wat heeft het opgeleverd? In 2011 is in samenwerking met de opleiding technische bedrijfskunde InHolland een duurzaamheidsmonitor ontwikkeld waarmee op relatief eenvoudige wijze de impact van genomen en te nemen maatregelen op het gebeid van energie kunnen worden bepaald. Uit deze monitor blijkt dat we goed op koers liggen richting 2030. Op dit moment is 15% van onze energiedoelstelling behaald. Als we erin slagen om deze lijn door te zetten betekent dit dat wij onze doelstelling binnen de gestelde termijn gaan halen. Onze (extra) inspanningen hebben daarmee in de afgelopen periode hun vruchten ruimschoots afgeworpen.

Financieel Financieel gezien neemt een 4-jarig programma, wat voor een deel uitgevoerd wordt op basis van de rijksregeling SLOK (Stimulering LOkale Klimaatinitiatieven), een bijzondere positie in binnen de jaarlijkse budgetcyclus. Het sturen op zowel een 4 jaarlijks programma (waar binnen de verschillende jaren geschoven kan worden ) als op een jaarlijks budget vergt veel financiële expertise, coördinatie en afstemming. Resumerend kan worden gesteld dat er het programma duurzaamheid (6740, milieubeleid) in 2011 binnen budget is gebleven, sterker nog er resteert een bedrag van € 32.800,- Voorgesteld wordt om dit overschot te behouden voor het thema duurzaamheid en derhalve te doteren aan de reserve duurzaamheid. Voor de projecten Stad van de Zon, De Draai en NME zijn inmiddels aparte budgetten duurzaamheid gevormd. Ook hier geldt dat de financiële stand van zaken op dit moment geen punt van zorg is.


7

3. Focus 2012 - 2015

Tot zover de korte terugblik op de behaalde resultaten op het thema Duurzaamheid. Vanaf hier kijken we weer vooruit. Duurzaamheid is het beeldmerk van Heerhugowaard. Op alle beleidsterreinen zal dit een leidend thema zijn, ook als het gaat om zaken zoals veiligheid en financiën.

Coalitieakkoord 2010 – 2014 “Heerhugowaard voor en met elkaar”

We zijn er immers nog niet, zoals ook in bovenstaande door het College is onderkend. Hoe de wereld er in 2030 uit zal zien weet niemand exact. Een aantal ontwikkelingen lijkt op het punt te staan definitief door te breken (bijv. elektrisch vervoer). Andere ontwikkelingen zijn vooralsnog minder kansrijk gebleken (bijv. collectieve WKO systemen en zonnefolies). Echter, als omstandigheden wijzigen (bijv. sterke daling cq. stijging energieprijzen) kunnen zaken ineens weer anders zijn. Het is daarom zaak om hierop zo goed mogelijk op in te spelen om optimaal voorbereid te zijn. Of, om in termen van Darwin te spreken :

“It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent that survives. It is the one that is the most adaptable to change”

Met dit laatste in het achterhoofd worden in onderstaande paragrafen belangrijkste focus en vervolgens de belangrijkste thema’s/projecten van het programma voor de komende jaren nader toegelicht. Planet, People en Profit vormen hierbij –in willekeurige volgorde- een belangrijke inspiratiebron.

G7 De economische crisis heeft het klimaat –en daarmee de discussie erover- enigszins naar de achtergrond doen verschuiven. Inkomen, koopkracht en woonlasten staan momenteel volop in de schijnwerpers. Niet alleen betreft het de gemeentelijke portemonnee, ook die van de partijen waar we mee samenwerken. In de praktijk zal steeds vaker gezocht worden naar innovatieve en creatieve oplossingen om het thema duurzaamheid hoog op de agenda te houden.


8

Dat is één van de redenen waarom we de communicatie rondom het thema voor de komende tijd hebben bijgesteld. Het doel blijft hetzelfde, nl. energieneutraal in 2030. Echter de wijze waarop we dit communiceren verandert : het draait niet meer zozeer om het klimaat, maar veel meer op een aantal andere (communicatie)peilers die we de G7 van duurzaamheid hebben genoemd : • • • • • • •

Goedkoop/Geld Gezamenlijk Gezond Gewoon Garantie Gemak Groen !

Elk activiteit, ieder project , zal worden gecommuniceerd onder één of meerdere van deze G’s. Deze benadering maakt het mogelijk om duurzaamheid telkens op een andere wijze te “vermarkten”. Onderstaand wordt dit in een voorbeeld toegelicht.

Ter illustratie : In het najaar van 2011is door gemeente Heerhugowaard een gezamenlijke groene energie inkoopactie georganiseerd. Door bovenstaande G7 kunnen de belangrijkste “verkoopargumenten”van de actie worden bepaald: • Goedkoop: de ervaring van eerdere veilingen is dat dit een huishouden een kostenbesparing van 200-300 euro per jaar oplevert • Gezamenlijk: hoe meer mensen meedoen, hoe scherper de prijs zal zijn voor gas en groene stroom • Gewoon: duurzaamheid is de standaard worden, natuurlijk neem je als je van leverancier overstapt groene stroom • Gemak: overstappen naar een scherp tarief vergt anders heel wat uitzoekwerk

•

Groen: duurzaamheid draagt bij aan een 'groen' Heerhugowaard, de ambitie is Heerhugowaard energieneutraal in 2030 Door de nadruk te leggen op een aantal andere aspecten dan groen, bleek een groot aantal inwoners bereid om van energieleverancier te veranderen. Dat hiermee tegelijk een “groene” bijdrage werd geleverd aan de gemeentelijke doelstellingen was voor hen niet het doorslaggevende argument


9

€nergie In vergelijking met de voorgaande beleidsperiode is de focus van het programma aangescherpt en op een aantal punten bijgesteld. Lag de focus van het programma in 2008 nog op het klimaat en vrijwel álle milieuthema’s, vandaag de dag vormt het thema energie hét belangrijkste speerpunt binnen het programma. Dit heeft een aantal voordelen. Enerzijds is dit eenvoudiger te monitoren dan een klimaateffect, anderzijds hebben de sterk gestegen energielasten een direct effect op de portemonnee en daarmee economie van inwoners en bedrijven. Door de focus te leggen op duurzame energie kunnen relatief eenvoudig business-cases worden uitgewerkt. Economisch voordeel blijkt immers in veel gevallen –juist in deze tijd- hét doorslaggevende argument te zijn om gedragsverandering te bewerkstelligen.

Samen & verbinden In de voorgaande beleidsperiode werd voor een belangrijk deel uitgegaan van de “eigen kracht” en voorbeeld functie van de gemeente. Ook de komende jaren blijven we als gemeente het goede voorbeeld geven. Maar bovenal staat het programma duurzaamheid -meer nog dan voorheen- in het teken van verbinden, bundelen en samenwerken. De geïntensiveerde regionale samenwerking vanuit het portefeuillehoudersoverleg -duurzaamheid, heeft het afgelopen jaar geresulteerd in een eerste succesvol afgerond concreet project : de lancering van regionale duurzame energieloket (www.energieloket/regioalkmaar ) Uit dit project is gebleken dat er onder de deelnemende gemeenten een breed draagvlak is voor het gezamenlijk opzetten en uitvoeren van duurzaamheidsprojecten. De regionale gezamenlijke aanpak biedt een betere kwaliteit tegen lagere kosten (het digitale energieloket leverde voor Heerhugowaard een besparing op van ca. 50% t.o.v. een individuele aanpak). Verdere intensivering van de regionale samenwerking biedt ook voor de komende jaren volop kansen voor het thema duurzaamheid. Resultaatgericht samenwerken, daar gaat het ons om. Omdat duurzaamheid ons allemaal aangaat, en ons allen betreft. Samenwerken met onze collega’s, onze inwoners, onze bedrijven, met overheden en externe partijen. Samenwerken in een vorm die optimaal is afgestemd op het te bereiken doel.

Laaghangend fruit Een voor de hand liggende, maar daarom niet minder belangrijk, is het zgn. “laaghangende fruit” . Dit is inmiddels voor een groot deel geplukt, de quick-wins zijn daarmee verzilverd. Neemt niet weg dat er de komende jaren weer nieuw laaghangend fruit zal groeien. Ook hier is de inzet om omgevingsbewust de ontwikkelingen te volgen, en op waarde te schatten. Waar mogelijk zal maximaal worden geoogst , uiteraard tegen zo laag mogelijke kosten.


10

Meten is weten Globale analyse energiegebruik Heerhugowaard(per jaar)

Elektriciteitsgebruik 62.434.372 kWh

Gasgebruik 24.175.292 m3

Totale kosten Besparingspotentie bij 30% energiebesparing

€ 33.960.745 € 10.188.223

Een oud en alom bekend gezegde. De tegenwoordige tijd dwingt ons tot een zakelijke benadering . Een droom hebben is één, maar het moet vandaag de dag wel realistisch zijn. In dat kader kan de monitoringsystematiek die het afgelopen jaar is opgezet ons prima helpen. Door van ieder project of activiteit zo goed mogelijk zowel de bijdrage aan de energiedoelstelling te bepalen als de totale kosten (initieel en exploitatie) kan een beeld worden verkregen van het “energierendement” van een te investeren €. Ter vergelijking 2 voorbeelden, waarbij geldt dat hoe hoger het rendement, hoe rendabeler de investering is geweest t.a.v. het breiken van onze duurzaamheidsdoelstellingen.

Project

Kosten (€)

Zonnesteek Collectieve energie inkoop

€ 40.000,€ 2.500,-

Energie Opbrengst (kWh) 50.000 2.312.116

Energie Rendement (kWh/€) 1,25 925

Conclusie : het organiseren van een collectieve inkoopactie is maar liefst 740x effectiever per geïnvesteerde Euro dan de actie Zonnesteek! Overigens kan hierbij niet per definitie gesteld worden dat we daarmee alleen maar die projecten uitvoeren met een zo hoog mogelijk energierendement. In een aantal gevallen kan er (bewust!) voor worden gekozen om een laagrenderend project tóch uit te voeren. Bijvoorbeeld in geval van stimuleren van een gewenste maatschappelijke ontwikkeling of in het kader van voorbeeldfunctie. Waar het dus om gaat is dat deze benaderingswijze ons in staat stelt om bewuste keuzes te maken. Overigens vergt het ene project veel meer “ambtelijke inzet”, dan het andere. Ook dit aspect zal in de afweging moeten worden meegewogen.


11

4.

Thema’s 2012 – 2015

Om onze doelstelling te bereiken stellen we een thematische aanpak voor. Binnen de thema’s zijn verschillende projecten gedefinieerd. Sommige van deze projecten zijn inmiddels gestart, sommigen zijn in voorbereiding, anderen ‘slechts’ een idee wat op voorhand als potentieel kansrijk wordt gezien. Onderstaand overzicht geeft een beeld van de belangrijkste projecten binnen het programma duurzaamheid. Het overzicht is niet volledig. De ervaring van de afgelopen jaren heeft ons geleerd dat ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid zich razendsnel voltrekken. Kansen dienen zich plotseling aan. Sommige zaken konden we toen en ook nu nog niet overzien. Wie had bijvoorbeeld gedacht dat elektrische mobiliteit zo snel zo’n enorme vlucht zou nemen? Wie had verwacht dat de ontwikkeling van de Draai zo drastisch zou moeten worden bijgesteld? Het is daarom belangrijk om binnen het programma ruimte in te bouwen om flexibel op deze kansen in te kunnen springen. Voor elk benoemd project zijn -voor zover nu te bepalen• •

het doel en beoogd resultaat, het verwachte effect op doelstelling weergegeven.

In de seperate bijlage treft u in een overzicht van de financiële vertaling van deze aanpak naar de bestemmingsreserve duurzaamheid, voor een ander deel van de projecten zijn de budgetten beschikbaar. Voor het te verwachten effect is gekozen voor een zo eenvoudig en transparant mogelijke benadering die overeen komt met de geschetste “meten is weten” benadering: de hoeveelheid bespaarde energie en/of hoeveelheid geproduceerde duurzame energie. Voor het totale energiegebruik in Heerhugowaard wordt gebruik gemaakt van jaarlijkse gebruiksgegevens op postcode-6 niveau van netwerkbedrijf Liander, Vereniging Eigen Huis en CBS. Door te kiezen voor dit eenvoudige uitgangspunt kan per project de bijdrage aan het geheel worden bepaald. De in 2011 ontwikkelde monitor biedt inzicht in het effect van onze inspanningen over de afgelopen jaren, en biedt ons tegelijk een mogelijkheid om vooraf het effect van een activiteit / project te bepalen. Door ook de kosten zo goed mogelijk inzichtelijk te maken kan een inschatting worden gemaakt van de te verwachten kosten per bespaarde kWh. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de daarmee behaalde financiële voordelen niet altijd naar de gemeente terugvloeien. Hier speelt de zgn. “split incentive” problematiek. Vanuit de maatschappelijke rol en verantwoordelijkheid van de gemeente is ervoor gekozen om deze effecten zo goed mogelijk in te schatten en mee te nemen in de totale afweging.


12

Bestaande Bouw Rivierenwijk Doel en beoogd resultaat Het streven is in 2012 in nauwe samenwerking met Woonwaard en een aantal externe partijen te starten met de uitvoering van plan van aanpak Verduurzaming Rivierenwijk. In totaal zullen ca. 100 woningen, waarvan de ca 70% particulier eigendom en 30% eigendom van woningcorporatie Woonwaard, integraal worden gerenoveerd. Hierbij dient de vastgestelde Wijkvisie Rivierenwijk als uitgangspunt. Er zal een innovatief totaalconcept op het gebied van energiebesparing worden ontwikkeld , inclusief aantrekkelijke financieringsconstructie. Er is veel ondersteunende aandacht voor het gebruiksgedrag van bewoners. Ook een “incentive” in de vorm van een financiële prikkel voor de particuliere woningbezitter is onderdeel van dit project. Op voorwaarde van deelname van Woonwaard en draagvlak bij ca 90% van de particuliere woningbezitters in de Rivierenwijk zal met uitvoering van het project worden gestart. Afhankelijk van uitgevoerde opties kan dit bij een gemiddeld energiegebruik en huidige energieprijzen een totale besparing per huishouden van € 600,- op jaarbasis opleveren. Een dergelijke geïntegreerde aanpak is op deze schaal nog niet gerealiseerd binnen Nederland. Als de pilot succesvol wordt gerealiseerd zal het concept grootschalig, gemeentebreed en financieel onafhankelijk van de gemeente kunnen worden toegepast. Vooruitlopend daarop zullen op dezelfde wijze als voor de Rivierenwijk de mogelijkheden binnen de Edelstenenwijk worden onderzocht. De totale kosten van het project zijn geschat op ca. € 1.500.000,- , onderverdeeld in projectkosten en investeringen. Deze kosten zullen worden verdeeld tussen Woonwaard, de particuliere woningbezitters, en de gemeente Heerhugowaard. Een financieringsaanbieding is onderdeel van het beoogde model, waarbij HVC ook één van de potentiële partners is . Een deel van de kosten voor rekening van de gemeente bestaat uit “drempelgeld” –in de vorm van een financiële prikkel- voor de particuliere woningbezitter. Verwacht effect Gezamenlijk, Goedkoper, Gemak, Gezond Naast een blauwdruk voor toekomstig grootschalige uitrol van de aanpak zal naar verwachting per woning een energiebesparing van 30% tot 40% worden gerealiseerd.


13

Gemeentelijke gebouwen Doel en beoogd resultaat In 2012 start het project Energiezuinige Gebouwen. Doel van het project is naast energie- en kostenbesparing vooral een duurzame uitstraling en voorbeeldfunctie. Binnen dit project, met als uitgangspunt de recent uitgevoerde vastgoedinventarisatie zullen de volgende activiteiten worden uitgevoerd : •

•

•

•

Inventarisatie en analyse van energiefacturen en contracten, plaatsing van slimme meters, training van de gebouwbeheerders. Bij een besparing van 10% op het stroomverbruik van het Gemeentehuis/Bibliotheek kan alleen al een bedrag van ca. € 10.000,- op jaarbasis worden bespaard. Uitvoeren van maatregelen aan schil en installaties van de grootste 3 energiegebruikers op basis van energielabel / maatwerkadvies die binnen 15 jaar worden terugverdiend, voor zover deze investeringen geen onderdeel uitmaken van reguliere onderhoudsbudgetten. Om het zgn. “split incentive” probleem te voorkomen zal worden gezocht naar innovatieve methoden, bijvoorbeeld door energielasten onderdeel te laten zijn van subsidierelaties tussen gemeente en huurders. Ook zullen mogelijkheden van zgn. ESCO’s (Energy Service Companies, feitelijk het uitbesteden van energievoorziening) worden onderzocht. Realisatie van een flinke hoeveelheid PV op het dak van het gemeentehuis, en zo mogelijk een aantal andere gemeentelijke gebouwen, bijvoorbeeld Brandweer en scholen. Het kunnen beschikken over SDE subsidie bepaalt mede de terugverdientijd. Naar verwachting ergens tussen 10 – 20 jaar. Aanhaken en inspelen bij reeds gepland onderhoud, zoals bijvoorbeeld Sportpark De Vork.

Voorgesteld wordt om in 2012 en 2013 in totaal maximaal € 50.000,- in te zetten op het thema gemeentelijke gebouwen vanuit de bestemmingsreserve duurzaamheid en de gerealiseerde opbrengsten cq. besparingen terug te laten vloeien naar de Reserve Duurzaamheid. Effecten Voorbeeldfunctie : grote bedrijven en instellingen (HHNK, RTIC, bedrijven De Vork) zullen makkelijker volgen Goedkoper door besparing op energiekosten : gemiddeld 20% per vastgoedobject, PV : ca. 5 ct per geïnvesteerde € . Totaal verwachte opbrengst : € 10.000 p.j.

Scholen Doel en beoogd resultaat Schoolbesturen, gemeente en GGD streven naar een verbetering van het binnenklimaat in de Heerhugowaardse schoolgebouwen in samenhang met energiebesparing en duurzame energieopwekking. In dit kader zal de komende jaren een flink deel van de schoolgebouwen worden voorzien van zonnepanelen.


14

Daarnaast zal in nauwe samenwerking met schoolbestuur SOVON en het bestuur van het nabijgelegen Horizoncollege een nieuw, energieneutraal schoolgebouw worden gerealiseerd. Hierin gaan het Huygens College en De Polsstok zich huisvesten. Looptijd 2008 t/m 2013 Kosten en dekking Financiële kaders voor dit project zijn in een seperaat projectplan bepaald en vastgesteld ; uitgezonderd onvoorziene omstandigheden zal in principe vanuit beide projecten geen beroep worden gedaan op de Reserve Duurzaamheid. Effect Goedkoper, Gezonder leef- en leerklimaat

Collectieve Groene Energie Inkoop Doel en beoogd resultaat Afgelopen jaar heeft de gemeente Heerhugowaard voor het eerst (primeur in Nederland!) een Collectieve Groene Energie Inkoop voor haar inwoners georganiseerd. Gezien het succes van de actie wordt voorgesteld om dit –bij voorkeur i.s.m. met de regio in het najaar van de komende jaren te herhalen. Voor de actie was in 2011 een budget van in totaal € 2.500,- beschikbaar binnen het reguliere programmabudget. Voorgesteld wordt om hetzelfde budget te reserveren voor 2012, 2013 en 2014 Effect • •

•

Goedkoop, Gemak, Gezamenlijk Directe bijdrage aan de verduurzaming van het energiegebruik in Heerhugowaard. Ca. 900 huishoudens zijn overgestapt op duurzame energie. Dit betekent een vergroening van 5% binnen de gebouwde omgeving. Concrete vorm van samenwerking binnen de regio


15

Nieuwbouw

Iedere nieuwe niet energieneutrale opgeleverde woning heeft per definitie een negatief effect op het bereken de doelstelling energieneutraal in 2030. Het wel/niet plegen van nieuwbouw is echter geen discussie. Door gegeven de (economische) situatie te blijven streven naar het hoogst haalbare op het gebied van duurzaamheid kan toch een flink deel van het toekomstig energiegebruik worden voorkomen

Doel en beoogd resultaat Woningbouwprojecten Stad van de Zon, De Draai en Broekhorn, bedrijventerrein De Vork en het Stationsgebied worden duurzaam ontwikkeld. Alle projecten hebben als doel energieneutraliteit in 2030. De Vork kent een “klimmende ambitie”. Met het wegvallen van de optie windturbines in deze Raadsperiode is een traject naar alternatieven ingezet. Vooralsnog lijken bodemwarmte in combinatie met grootschalig inzet van PV de meeste kansen te bieden. Daarnaast wordt ingezet op een professioneel “verkooploket” wat potentiële kopers o.a moet verleiden om een zo duurzaam mogelijk gebouw te ontwikkelen. Ook het MCA heeft te kennen gegeven een flinke ambitie te hebben op het thema duurzaamheid bij de nieuwbouw RTIC in Westpoort. Zo wordt er bijvoorbeeld gedacht aan gebruik van (diepe) geothermie eo restwarmte vanuit HVC. Vanuit de gemeente Heerhugowaard zullen wij hen hierbij zoveel als mogelijk adviseren en ondersteunen. Hoewel het uitgangspunt is dat de in de diverse masterplannen vastgestelde ambities een financiële vertaling vinden in de diverse grondexploitaties leert de ervaring dat het noodzakelijk is om ook binnen het programma duurzaamheid enige financiële middelen te reserveren om dergelijke projecten professioneel te kunnen ondersteunen. Hiermee zullen o.a warmtebeeldcamera’s (eigen gebruik en uitleen) worden aangeschaft, energie- en haalbaarheidsstudies worden uitgevoerd, energie-kansenkaarten worden ontwikkeld en informatiebijeenkomsten worden georganiseerd, en (innovatieve) financiële arrangementen worden ontwikkeld De precieze inzet van deze middelen over de verschillende projecten is op dit moment moeilijk aan te geven ; e.e.a. hangt sterk af van de in de praktijk vaak grillige voortgang van de verschillende projecten. Voorgesteld wordt om in 2012 en 2013 in totaal € 20.000,- beschikbaar te stellen vanuit de reserve duurzaamheid. Eventueel te behalen opbrengsten cq. besparingen vloeien terug naar de Reserve Duurzaamheid


16

Voor de projecten Stad van De Zon en De Draai zijn de financiële kaders bepaald. Voor De Draai is vanuit het Rijk een extra financiële impuls beschikbaar gekomen in de vorm van IKS subsidie (€ 335.000). Duurzaamheid komt tot uiting door o.a. Kwalitatief hoogwaardig gebouwd woningen, uitgerust met o.a een lage temperatuur verwarmingssysteem, een energie-managementsysteem, voorbereid op zonnepanelen, mobiliteitsmanagement, oplaadpunten en een Smart-Grid. Op deze wijze ontstaat een op de toekomst voorbereide, energiezuinige wijk. Met de door de provincie Noord-Holland beschikbaar gestelde subsidie voor Stad van Zon kent dit project een sluitende begroting. Naar verwachting zal het project in 2013 binnen huidige financiële kaders volledig worden afgerond. Voorgesteld wordt om eventueel resterende budget (na verrekening met diverse subsidieverstrekkers) exploitatieopbrengsten (SDE) vanuit dit project vanaf 2013 te doteren aan de reserve duurzaamheid, om op deze wijze invulling te geven aan het beoogde revolverende karakter van de Reserve duurzaamheid. Effect Goedkoop, Gezamenlijk, Gemak, Garantie Door iedere nieuwe woning 30% energiezuiger te ontwikkelen of/en van PV te voorzien kan flink worden bespaard op energiegebruik t.o.v. een woning die conform bouwbesluit is ontwikkeld.

Glastuinbouw Doel en beoogd resultaat Ongeveer 30% van het totale energiegebruik in Heerhugowaard komt voor rekening van de glastuinbouw. Een belangrijke sector dus, als het gaat om het realiseren van onze energieambities. Daarnaast is het ook een sector die zwaar onder druk staat, en waar men actief op zoek is naar nieuwe, innovatieve manieren van bedrijfsvoering. De regio, m.n. door Provincie voorziet een zonnige toekomst voor biovergassing en biovergistings technieken. Ontwikkelingen zullen nauwgezet worden gevolgd, zo mogelijk zal adequaat worden ingespeeld bij kansrijke innovaties op dit gebied. In nauwe samenwerking met LTO, Altonstichting, Provincie en HVC is de afgelopen tijd de technische en globale financiële haalbaarheid van een CO2 leiding (al dan niet gecombineerd met een warmteleiding en/of geothermie) vanuit HVC naar het Altongebied onderzocht. Een CO2 leiding zal niet alleen een belangrijke impuls vormen voor de sector zelf, maar vormt eveneens een mooie opstap voor verdere verduurzaming van het gebied. Gemeente Heerhugowaard vervult hierin een faciliterende en coördinerende rol. Naast verdere uitwerking van de techniek en businessmodel voor CO2 / warmtenet door HVC is het daarnaast van groot belang dat de toekomst van de glastuinbouw in Heerhugowaard wordt bepaald. Een gebiedsvisie voor een op termijn energieneutraal Altongebied, met duurzaamheid als economische motor, en een masterplan zouden hiervoor moeten worden ontwikkeld.


17

Effect Als CO2 en restwarmte concurrerend kunnen worden aangeboden aan het Altongebied betekent dit • •

Opwaardering van het gebied, een verbeterd vestigingsklimaat zal glastuinbouwbedrijven vanuit het buitengebied aantrekken. Een enorme besparing op het gebruik van fossiele brandstoffen, naar verwachting uiteindelijk 30% op het huidige totale energiegebruik van de gemeente Heerhugowaard.

Communicatie en Educatie Natuur en Milieu Educatie Doel en beoogd resultaat NME draagt bij aan de gemeentelijke ambitie om energieneutraliteit in 2030. NME versterkt het milieubewustzijn bij inwoners van Heerhugowaard door hen te stimuleren en enthousiasmeren om zelf milieubewust en duurzaam te handelen in hun dagelijks leven. NME zorgt voor de vertaling van de Europese, landelijke en gemeentelijke duurzaamheids- en milieubeleidsthema’s naar concrete kansen voor de inwoners om milieubewuster te leven. NME fungeert als een interactief instrument om de duurzaamheidsambities van Heerhugowaard naar buiten toe uit te dragen. NME functie verbindt het onderwijs met het bedrijfsleven en zorgt ervoor dat de kennis haar vertaling in de praktijk krijgt en dat de praktijkeisen in de theoretische handleidingen goed vertaald worden. NME fungeert als filter voor de onderwijsinstellingen om het aanbod aan natuur en milieu activiteiten kwalitatief te toetsen en vervolgens geordend aan de scholen te presenteren. De geraamde kosten voor het NME project zijn op 30 juni jl. door de Gemeenteraad vastgesteld in de Voorjaarsnota. Effect De effecten van het NME project zijn moeilijk op een kwantitatieve manier uit te drukken. De doeltreffendheid zal gemeten worden in het kader van individuele projecten en activiteiten die door de samenwerkingspartners van NME uitgevoerd worden. Door slim te werken en vraag en aanbod optimaal op elkaar af te stemmen wordt gestreefd naar een maximaal effect.


18

Communicatiekalender Doel en beoogd resultaat Communicatie –in veel gevallen marketing- vormt een belangrijke peiler van het programma Duurzaamheid. De afgelopen jaren zijn op basis van de communicatiekalender duurzaamheid heel gericht en gedoseerd diverse activiteiten uitgevoerd om het thema duurzame energie zowel onder medewerkers, inwoners als bedrijven continu onder de aandacht te brengen en te houden. Enkele voorbeelden : het digitale energieloket, het uitlenen van de Wattcher via de bibliotheek, de Mobility Week met de actie groene voetstappen, nacht van de nacht, samen duurzame energie inkopen, Klimaatstraatfeest, Ugly sweater contest, publiciteit rondom duurzame activiteiten zoals oplevering houten vangrail, etc. Komende jaren wordt verder gewerkt aan de informatievoorziening over duurzaamheid richting inwoners. De grote massa lijkt nog steeds niet warm te lopen voor dit thema. Daarnaast moet hen handelingsperspectief worden geboden. Het voorstel is om via Burgerpanel een enquête te houden om te achterhalen op welke manier ze wel geïnteresseerd zijn en wanneer ze in actie komen. Daarnaast komt er nog dit jaar een nieuwe rubriek in Stadsnieuws met handige tips voor de inwoners om energie te besparen en wordt bekeken hoe social media succesvol kan worden ingezet. Naast de campagne richting inwoners zal nog meer werk worden gemaakt van de Citymarketing Duurzaam Heerhugowaard (budgetneutraal, immers geen budget Citymarketing meer vanaf 2012). In Heerhugowaard vinden veel noviteiten plaats op het gebied van duurzaamheid, die heel interessant zijn voor de lokale en regionale pers, de landelijke media en de vakpers. Meer media-aandacht zet Heerhugowaard nog meer op de kaart als duurzame gemeente, ook richting de inwoners, en draagt bij aan het gevoel van trots en ook aan de bewustwording (ik woon in een duurzame stad, wat kan ik bijdragen? Tot slot wordt communicatie intensief gezet bij de andere thema’s in dit plan. Ook in de komende jaren zullen aan de hand van een dergelijke kalender heel gericht activiteiten worden ontwikkeld. Hoewel moeilijk te meten zal iedere actie zo goed mogelijk worden geëvalueerd, waarna de kalender eventueel zal worden aangepast. Vanuit het reguliere budget voor het programma zal hiervoor in de jaren 2012 – 2014 € 15.000 per jaar worden gereserveerd. Effect Het werkelijke effect van genoemde vormen van communicatie is moeilijk aan te geven. In geval van bijvoorbeeld “samen energie inkopen” kan aan de hand van het aantal “overstappers” van een grijs naar groen energiecontract worden bepaald wat het directe effect is op de te bereken doelstellingen van het programma. De energiebesparing in één “nacht van de nacht” zal relatief zeer gering zijn. In hoeverre betrokkenen als gevolg van dergelijke acties daadwerkelijk hun gedrag veranderen is eigenlijk alleen m.b.v. kwalitatief onderzoek te achterhalen. Met de enquête van het Burgerpanel beschikken we wel over een nulmeting die over een aantal jaren kan worden herhaald.


19

Antennegesprekken Doel en beoogd resultaat In het najaar van 2011 hebben zgn. antennegesprekken plaatsgevonden met directie en management. De gesprekken zijn bedoeld om “voeling” te houden met wat er binnen de organisatie op het gebied van duurzaamheid speelt, gezamenlijk ideeën op te doen, zaken in gang te zetten en waar mogelijk te adviseren cq. faciliteren. Uit de gesprekken komt een blijvend enthousiasme naar voren voor het thema duurzaamheid. Vrijwel iedere sector en of afdeling levert op één of andere manier wel een bijdrage, hoe beperkt de mogelijkheden (zowel praktisch als financieel) soms zijn. Tijdens de gesprekken ontstaan veelal nieuwe inzichten en kansen. Om het enthousiasme in een aantal gevallen om te kunnen zetten in daden wordt binnen het programma een (sluit)post diversen/onvoorzien opgenomen. Overigens wordt deze post ook gebruikt om enige “vaste” lasten (abonnementen vakliteratuur, software e.d) binnen het programma te dekken Effect De kwantitatieve effecten van dergelijke maatregelen zijn op voorhand lastig in schatten. Beoogd effect is dat breed draagvlak in de organisatie blijft bestaan en in sommige gevallen nét een duwtje in de rug te kunnen geven.

Duurzame Energie Productie Regionaal Duurzame energiecooperatie Doel en beoogd resultaat Vanuit bestuurlijke / ambtelijke workshops in PORA verband is geconcludeerd dat een vehikel in de vorm van een regionaal duurzaam energie bedrijf een belangrijke bijdrage zal gaan leveren aan het realiseren van zowel lokale duurzaamheidsambities als die van de regio. Ook HVC en NHEC geven aan veel waarde te hechten aan een dergelijke organisatie en zijn bereid hierin te participeren. In 2011 is daarom gestart met een globale haalbaarheidsstudie, de (tussen) resultaten daarvan zullen aan de gemeenteraden worden voorgelegd, bij voldoende vertrouwen zal in 2012 tot daadwerkelijk oprichting kunnen worden overgegaan. Kosten van oprichting en opstarten (2012 t/m 2014) zullen in totaal ca. € 1.500.00,- bedragen. Een groot deel hiervan zal vrijwel direct worden geinvesteerd in duurzaamheidsprojecten, hetgeen een direct rendement oplevert, waarmee de coöperatie zichzelf vanaf dag 1 in stand houdt. Vuistregel hierbij is dat iedere investering een minimaal rendement van 5% oplevert. Uitgangspunt is dat HVC voor 50% in de coöperatie participeert, en dat de andere helft door de 8 deelnemende regio gemeenten naar rato van het inwoneraantal zal worden ingebracht. Binnen de


20

te ontwikkelen projecten bestaat de mogeljkheid voor externe financiers, óók particulieren te participeren. Effect Naar verwachting zullen m.b.v. een regionaal duurzaam energiebedrijf duurzame energieprojecten grootschalig, sneller en tegen een beduidend lager risico kunnen worden uitgevoerd.

Stadsverwarming Zuidwijk Huygenhoek Doel en beoogd resultaat Per 1 juli 2011 is de WKK installatie Zuidwijk Huygenhoek (NUON stadsverwarming) overgenomen door HVC. HVC heeft te kennen gegeven binnen afzienbare tijd met de aanleg van een duurzame restwarmteleiding vanuit HVC wil gaan starten en de WKK installatie op fossiel gas zal uitfaseren. Een verzoek tot het uitvoeren van een gezamenlijke tracéstudie is inmiddels door B&W goedgekeurd. Deze strategie sluit goed aan op de duurzame ambities van de gemeente. Met één aansluiting kunnen ca. 2000 woningen blijvend worden verduurzaamd middels HVC restwarmte. Bovendien kan deze ontwikkeling een belangrijk strategisch voordeel bieden; in een later stadium zouden zowel andere bronnen (restwarmte, WKO, geothermie) als andere afnemers (wijken, bedrijven, stationsgebied, glastuinbouw) kunnen worden aangesloten op een “openbaar” warmtenet. Effect Als de haalbaarheidsstudie positief wordt afgerond zullen in eerste instantie Ca. 2000 woningen (= bijna 10% van het totale Heerhugowaardse woningbestand) worden aangesloten op een duurzame warmtebron. Op jaarbasis zal het gasgebruik binnen de gemeente met maar liefst ca. 2,7 mio m3 afnemen.

Particuliere initiatieven Doel en beoogd resultaat Een aantal Heerhugowaardse ondernemers heeft het verzoek ingediend om een windpark te realiseren in het noordoosten van Heerhugowaard. Voor de ondernemers vormen de te verwachten financiële opbrengsten een belangrijkste motivatie, voor Heerhugowaard zou realisatie van een dergelijk windpark een belangrijke bijdrage leveren het realiseren van onze duurzaamheidsdoelstellingen. De gemeenteraad is begin 2011 op voorwaarden akkoord gegaan met verdere uitwerking en ontwikkeling van dit windpark. Effect Het betreft een totaal opgesteld vermogen van ca. 20 Mw


21

Zonnepanelen voor particulieren (Zonnesteek , collectieve inkoop) Doel en beoogd resultaat Afgelopen jaar nam de gemeente Heerhugowaard voor het eerst deel aan actie “Zonnesteek”. Dit is een al jaren met veel succes georganiseerde regionale actie waarbij particuliere woningbezitters tegen een uiterst scherpe prijs een klein PV systeem of zonneboiler kunnen aanschaffen. Voor de actie was in 2011 een budget van in totaal € 40.000,- beschikbaar afkomstig van de provinciale DE ( Duurzame Energie) regeling. Onzeker is of deze subsidie ook in 2012 weer beschikbaar is. Als dit het geval is dan zal de subsidie worden ingezet om de analoog aan de zeer succesvol verlopen collectieve groene energie inkoop actie op te zetten actie collectieve inkoop zonnepanelen nóg aantrekkelijker te maken. Effect •

•

•

Directe bijdrage aan productie van duurzame energie in Heerhugowaard. Naar schatting ca. 36.000 kWh, hetgeen een vermeden gebruik t.w.v. van in totaal € 9.000,- op jaarbasis betekent. Bij een collectieve inkoop zonnepanelen volgens een veilingmodel zal de energieopbrengst nar verwachting minstens het dubbele bedragen. Zichtbaarheid en voorbeeldfunctie. Duurzaamheid wordt hiermee steeds meer algemeen in het straatbeeld, naar verwachting zullen meer en meer particuliere woningbezitters “spontaan” gaan volgen. Concrete vorm van samenwerking binnen de regio

Riothermie Een recente ontwikkeling betreft riothermie, warmteterugwinning uit riolering. Op het eerste gezicht liggen hier voor Herhugowaard kansen, m.n. voor De Vaandel en RTIC. Om deze kansen nader te onderzoeken wordt momenteel een kansenkaart riothermie ontwikkeld.

Effect Nog niet direct aan te geven. Juist op basis van dit onderzoek kunnen te verwachten effecten worden bepaald.

Mobiliteit Doel en beoogd resultaat Duurzame mobiliteit is stevig verankerd in het beleidplan Verkeer en Vervoer. M.n elektrisch vervoer heeft de afgelopen 2 jaar een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Heerhugowaard heeft dit tijdig (h) erkend ; inmiddels is een flink aantal laadpalen gerealiseerd en bestaat ons wagenpark inmiddels uit


22

4 elektrische auto’s. NB op moment van schrijven bedraagt de grootste afstand die is afgelegd op een volle accu een retour naar Noordwijk, 131 km). Om aanschaf, gebruik van elektrische auto’s ook bij bedrijven onder de aandacht te brengen, bijvoorbeeld middels een mobiliteitsscan en/of informatiebijeenkomsten, wordt voorgesteld om hiervoor een bedrage beschikbaar te stellen vanuit de bestemmingsreserve duurzaamheid. Daarnaast zal er veel aandacht (blijven) bestaan voor het op alle fronten stimuleren van fietsen OVgebruik. Effect De kwantitatieve effecten van dergelijke maatregelen zijn lastig in schatten. Naast voorbeeldfunctie gaat het hierbij vooral om het verleiden, verbinden en motiveren van partijen

5. Programmaorganisatie

Stuurgroep In 2012 zal een stuurgroep duurzaamheid worden geformeerd, bestaande uit een bestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordiging. Vanuit deze door de gehele organisatie gedragen stuurgroep worden de strategie en prioriteiten afgestemd.

Financiën De dekking van het in dit plan geschetste programma duurzaamheid rust op een aantal peilers. Deze worden hieronder kort beschreven. Inzet van interne uren is hierbij buiten beschouwing gelaten. We gaan ervan uit dat de projecten binnen de beschikbare formatie kunnen worden opgepakt en uitgevoerd. In de bijlage wordt een overzicht gegeven wat de effecten van het voorgestelde plan zijn op de reserve Duurzaamheid. De lopende projecten met een eigen begroting zijn voor de overzichtelijkheid weggelaten. Op voorhand is een aantal geraamde “PM opbrengsten” uit de diverse uit te voeren projecten aan de reserve gedoteerd (reservekeeper). Na goedkeuring door de Raad, zullen deze opbrengsten tijdens uitvoering exact worden bepaald en in de Reserve worden verwerkt. Overigens loopt de reserve ook zonder deze opbrengsten niet “in het rood”, het beoogde Revolverende karakter van de reserve is dan natuurlijk wel minder .


23

Dat de buffer binnen de Reserve de komende jaren zal afnemen wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de relatief forse investeringen in de NME functie. Immers, hier staan geen directe opbrengsten tegenover.

Dekking programma Duurzaamheid • • • • • • •

Bestemmingsreserve Duurzaamheid (713168) Jaarbudget Duurzaamheid (6740) Exploitatie PV-project Stad van de Zon, incl subsidie Provincie Noord-Holland(G801) Tempo, Tempo+, en Zonnesteek (S.2.1006 en S.2.1.007) De Draai, incl. IKS subsidies (S.2.1.011) NME , incl subsidie AgentschapNL (S.2.1.012) Proeftuin SmartGrids Stad van de Zon, ism o.a. Alliander, subsidie i.k.v. IPIN (ntb)

Subsidies T.a.v de subsidies is van belang te vermelden dat in een aantal situaties gezocht wordt naar mogelijkheden om enerzijds termijn te verlengen, anderzijds de inzetmogelijkheden te verbreden. Dit speelt o.a. bij IKS-De Draai en PV-project Stad van de Zon, en is gerelateerd aan ontwikkelingstempi van deze trajecten. Aan de andere kant biedt de gerealiseerde Stad van de Zon een “gewilde” locatie voor bijvoorbeeld netbeheerders om een grootschalige proeftuin SmartGrids in te richten, waarmee ook weer onverwachte middelen indirect beschikbaar komen voor de gemeente Heerhugowaard.

6. Tenslotte

Met dit programmaplan hebben we getracht om op een heldere en compacte manier te schetsen waar de gemeente Heerhugowaard zich de komende jaren op zal richten om haar duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken. We realiseren ons terdege dat we hiermee niet volledig zijn. De komende jaren zullen telkens nieuwe inzichten ontstaan, waardoor we genoodzaakt zullen zijn de plannen aan te passen. We zijn er echter –met de eerder genoemde filosofie van Darwin in het achterhoofd- van overtuigd dat gemeente Heerhugowaard met dit programma een stevige en realistische basis legt in haar verdere ontwikkeling naar een “voorbeeldige” duurzame Stad.


24

BIJLAGE

PROGRAMMA DUURZAAMHEID 2012 - 2015

TOELICHTING Begroting van het PROGRAMMA DUURZAAMHEID (2012 - 2015) Exclusief lopende projecten met eigen begroting

PROGRAMMA DUURZAAMHEID OMSCHRIJVING

2012

2013

2014

2015

RESERVE DUURZAAMHEID Stand van zaken per 1 januari Rente 0%

€449.000 €0

€266.200 €0

€104.500 €0

€78.800 €0

€94.200 €2.300 €5.000 ntb

€47.100 €2.300 €10.000 ntb €10.000

€47.100 €2.300 €10.000 ntb €10.000

€47.100 €2.300 €10.000

(€90.100)

(€70.100)

Dotaties Structurele opbrengsten windturbines PV zonnepanelen Werf (PM) Besparingen / opbrengsten eigen gebouwen (PM) Opbrengsten aanleg warmtenet HVC Zuidw Hhoek (PM) SDE opbrengsten Stad van de Zon (PM) Saldo Duurzame Ontwikkeling (S.2.3.006)

€32.800

Onttrekkingen Communicatie & educatie NME

(€47.100)

(€101.100)

(€10.000) (€75.000) (€25.000)

(€10.000) (€75.000) (€10.000) (€25.000)

Duurzame Energie Productie Regionale Duurzame Energie Cooperatie Faciliteren initiatieven ondernemers/bedrijven

(€150.000) (€5.000)

(€5.000)

Duurzame Mobiliteit Faciliteren bedrijven

(€5.000)

(€5.000)

Stand van zaken RESERVE per 31 december

€266.200

€104.500

Gebouwde omgeving nieuwbouw bestaande bouw glastuinbouw gemeentelijke gebouwen

Bijjgewerkt : 11 april 2012 FSch

€10.000

(€5.000)

€78.800

€78.100

PROGRAMMA DUURZAAMHEID HEERHUGOWAARD

Recommend Documents