Proefhoofdstuk Loodgieter sanitaire installaties

Proefhoofdstuk Loodgieter – sanitaire installaties www.centrumvoorafstandsonderwijs.be

www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 +32 3 292 33 30 [email protected] Maak van je opleiding loodgieter – sanitaire installaties een succes! Beste toekomstige student, Hartelijk dank voor je interesse in de opleiding loodgieter – sanitaire installaties aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs. Op de volgende pagina’s vind je een hoofdstuk en de volledige inhoudstafel van deze thuisstudie terug. Ook krijg je alle nodige informatie over de werking van onze school. Neem deze info rustig door, zo krijg je een goed beeld van de inhoud van de cursus en weet je zeker dat je voor de opleiding kiest die het beste bij jou past. Noteer alvast dat alle diploma’s die je via het CVA behaalt erkend zijn en uitermate praktijk- en dus jobgericht! Heb je na het inkijken van dit proefhoofdstuk nog vragen? Geef ons gerust een seintje op het nummer +32 3 292 33 30 of mail ons op [email protected]. Onze opleidingsconsulenten beantwoorden al jouw vragen en geven je persoonlijk advies omtrent je studiekeuze. Blader je graag door de volledige cursus? Ook dat kan. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs geeft je op vier plaatsen in België de mogelijkheid om de cursussen geheel vrijblijvend in te kijken. Je kan de cursussen inkijken in de campussen van Het Centrum Voor Avondonderwijs VZW in Antwerpen, Gent en Hasselt of in Brussel. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken, kom gewoon vrijblijvend langs.

Ik wens je veel leesplezier en alvast veel succes met je studie!

Jo Vandevelde Opleidingsconsulent Centrum Voor Afstandsonderwijs


Loodgieter – sanitaire installaties: een beroep met toekomst!

Deze moderne en praktijkgerichte opleiding kwam tot stand in samenwerking tussen het Centrum Voor Afstandsonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen met jarenlange ervaring. Een duidelijke structuur maakt deze cursus zeer overzichtelijk. Op deze manier garanderen wij je een vlot studietraject. Op de volgende pagina’s vind je de volledige inhoudstafel van de opleiding en een gratis onderdeel uit de cursus terug.


1

Duurzaam bouwen

2

Plannen lezen en metingen maken

3

4

5

2.1.

Onderhoek

2.2.

Legende

2.3.

Arceringen

2.4.

Op schaal tekenen

2.5.

Projectietekenen

2.6.

Maten doormeten

Productie en verdeling van drinkwater 3.1.

Winning van drinkwater

3.2.

Waterketen en duurzaam watergebruik

Drinkwaterinstallaties 4.1.

Gebruiker van het gebouw

4.2.

Indeling van het gebouw

4.3.

Comfort voor de gebruiker

4.4.

Warmtapwaterbereiding

4.5.

Overige randvoorwaarden

Warm water voor huishoudelijk gebruik 5.1.

Warmwatertoestellen voor individueel huishoudelijk gebruik

5.2.

Warmwatertoestellen voor collectief gebruik


5.3. 6

Installatie van de leidingen 6.1.

Watermeter en dienstleiding

6.2.

Aanleg van buitenleidingen

6.3.

Aanleg van binnenleidingen

6.4.

Ontwerp van het leidingtracé

6.5.

Bedrijfszekerheid en groepenindeling

6.6.

Plaatsing van afsluiters

6.7.

Beveiliging van toestellen

6.8.

Geluidshinder

6.9.

Wachttijden

6.10. 7

8

9

Bouwkundige voorzieningen

Expansievoorzieningen

Dimensionering van de koudwaterinstallatie 7.1.

Stappenplan

7.2.

Oefening

Dimensioneren van de warmtapwaterinstallatie 8.1.

Warmtapwaterbereiding in woningen

8.2.

Warmtapwaterbereiding in utiliteitsgebouwen

8.3.

Warmwaterleidingen

Materialen, fittingen en appendages voor waterleidingen 9.1.

Leidingmateriaal

9.2.

Appendages


10

Drukverhogingsinstallaties

10.1.

Algemeen

10.2.

Systemen

11

Ontharding van water

11.1.

Hardheid van water

11.2.

Indeling hardheid van water

11.3.

Onthardingsinstallaties

12

Brandblusinstallaties

12.1.

Brandblusinstallaties met vaste slanghaspels

12.2.

Brandpomp

12.3.

Droge blusleidingen

12.4.

Sprinklerinstallaties

13

Algemene uitgangspunten voor sanitaire ruimten en voorzieningen

13.1.

Afmetingen van sanitaire ruimten

13.2.

Vloeren van sanitaire ruimten

13.3.

Badkuipen, douchebakken en scheidingswanden

13.4.

Ergonomie

14

Sanitaire toestellen

14.1.

Wastafelcombinaties

14.2.

Handenwasbakcombinatie

14.3.

Bidetcombinatie

14.4.

Douchecombinatie

14.5.

Badcombinaties


14.6.

Closetcombinaties

14.7.

Urinoircombinaties

14.8.

Keukeninrichting

14.9.

Sanitaire benodigdheden in gebouwen anders dan woningen

15

Tap- en mengkranen

15.1.

Tapkranen

15.2.

Toiletkranen

15.3.

Mengkranen

16

Sanitaire montagesystemen

16.1.

Voorzetwandsystemen

16.2.

Sanitair installatie-element

16.3.

Geprefabriceerde badkamers

17

Buitenriolering

17.1.

Rioolstelsels

17.2.

Samenstelling van afvalwater

17.3.

Lozingsvoorschriften

18

Binnenriolering

18.1.

Definitie en onderdelen binnenriolering

18.2.

Primaire en secundaire ontspanning

18.3.

Hemelwaterafvoer met overlaatstroming

18.4.

Hemelwaterafvoer met gesloten stroming


19

Eisen aan de afwatering

19.1.

Toekomstige gebruiker

19.2.

Bouwkundige gebouwindeling

19.3.

Voorkomen van overlast gebruiker

19.4.

Beperken van geluidshinder

19.5.

Brandpreventie

19.6.

Situering in terrein

20

Uitvoering van de afwateringsinstallaties

20.1.

Ontwerpvoorwaarden vuilwaterafvoer

20.2.

Ontwerpvoorwaarden van hemelwaterafvoer

20.3.

Ontwerpvoorwaarden UV-systemen

20.4.

Ontwerpvoorwaarden buitenriolering

20.5.

Dimensionering vuilwaterafvoer

20.6.

Dimensionering hemelwaterafvoer volgens principe van overlaatstroming

20.7.

Dimensionering UV-systemen

20.8.

Dimensionering buitenriolering

20.9.

Materiaalkeuze vuilwaterafvoer

20.10.

Materiaalkeuze hemelwaterafvoer

20.11.

Materiaalkeuze buitenriolering

21

Specifieke installaties

21.1.

Vuilwaterpompen

21.2.

Vuilafscheiders

21.3.

Individuele Behandeling van Afvalwater (IBA)


21.4. 22

Hemelwater-infiltratiesystemen

Proefexamen

22.1.

Examen bouwadministratieve kennis


HOOFDSTUK 4: DRINKWATERINSTALLATIES Ten behoeve van het ontwerp en de realisatie van een leidingwaterinstallatie, is het belangrijk dat eerst een Programma van eisen wordt opgesteld. Hierin worden alle uitgangspunten voor de installatie vastgelegd. De installatieadviseur heeft van de opdrachtgever concrete informatie nodig betreffende onder andere de functie van het gebouw, de aanwezige sanitaire toestellen en de bouwkundige constructie. Op zijn beurt heeft de bouwkundige weer informatie nodig betreffende leidingloop, de benodigde schachten, leidingdoorvoeringen, enzovoort. Beiden hebben specifieke informatie nodig om te komen tot een goed ontwerp van een gebouw of installatie en moeten daarom op een aantal belangrijke momenten goed met elkaar communiceren. Een Programma van Eisen helpt hierbij.

4.1

Gebruiker van het gebouw

Het aantal en type gebruikers zijn van invloed op het ontwerp van de leidingwaterinstallatie. Het aantal gebruikers is bijvoorbeeld van invloed op het aantal sanitaire toestellen in het gebouw en het ontwerp van de installatie op het gebied van bijvoorbeeld gelijktijdigheid en tapcapaciteit en -voorraad van het warmtapwatertoestel.

De installatie wordt bepaald door het aantal en het type gebruikers.


Het type gebruiker komt tot uiting in de wensen die gesteld worden in het gebruik en de veiligheid van de installatie

(bijvoorbeeld

temperatuurbegrenzers

op

de

kranen

voor

kinderen

en

ouderen). De

gelijktijdigheid zegt iets over het aantal keren dat een tappunt gebruikt wordt. Voor de capaciteit van de warmtapwaterbereiding is het relevant te weten of een douche bijvoorbeeld eenmaal per dag gebruikt wordt, meerdere keren per dag of zelfs meerdere keren per uur. Deze situatie doet zich voor wanneer meerdere personen afhankelijk zijn van één douche, zoals in een sporthal of gevangenis.

4.2

Indeling van het gebouw

Door het vaststellen van de opstelplaatsen van keuken, sanitaire ruimten en de locatie van warmtapwaterbereiding worden de randvoorwaarden geschapen voor het tapwaterleidingnet. Deze randvoorwaarden zijn van invloed op het uiteindelijke energiegebruik van de leidingwaterinstallatie, dat gunstiger wordt bij een concentratie van opstelplaatsen van sanitaire ruimten. Indeling van het gebouw of de woning door de architect, zoals het bepalen van de opstelplaats van de warmtapwaterbereiding, dient daarom bij voorkeur in overleg met de ontwerper van de sanitaire installatie plaats te vinden. De opstelplaats van het warmtapwatertoestel is van invloed op de wachttijd en de daarmee gepaard gaande water- en energieverliezen.

Sanitaire kokers en ruimtes moeten zoveel mogelijk worden geconcentreerd. Belangrijke zaken die vroegtijdig aan de orde moeten komen zijn het toekennen van aparte leidingschachten, ruimten, vloerstroken en wandstroken voor waterleidingen, zodanig dat deze niet worden opgewarmd door warme leidingen van de centrale verwarming of vloerverwarming. Als dit niet vroegtijdig wordt beschouwd, kan er in de vervolgfase een onmogelijke opgave worden gecreëerd voor de installateur. Met andere woorden: het principe van integraal ontwerpen dient hier te worden toegepast. Een leidingwaterinstallatie moet zo zijn uitgevoerd dat deze geen aanleiding geeft tot verspilling van water en/of energie.


4.2.1

Flexibel installeren

Voor koopwoningen heeft vooral de toekomstige bewoner een belangrijke invloed op de te realiseren sanitaire aansluitpunten. Dit houdt in dat bij meerdere woningen die seriematig worden gebouwd, de onderlinge verschillen groot kunnen zijn. Een inventarisatie van wensen per woning is daarom noodzakelijk. Van belang voor een goed installatieontwerp is te weten of het gebruik van de installatie in de loop der tijd zal veranderen, bijvoorbeeld door een wisselend aantal of type gebruikers. In dat geval wordt met meerdere mogelijkheden in het gebruik rekening gehouden. Dit is bijvoorbeeld te realiseren door het ontwerpen van een ruim bemeten warmtapwatervoorziening en/of een ‘flexibele’ installatie. Maar dit mag niet ten koste gaan van de microbiologische en hygiënische betrouwbaarheid van de installatie. Een belangrijke randvoorwaarde is bijvoorbeeld dat er geen dode einden mogen ontstaan.

Als de leidingen in de vloer worden verwerkt zijn deze later niet meer eenvoudig aan te passen. Deze zijn dus niet flexibel. Flexibel installeren wordt gedefinieerd als: ‘Het in een casco van een woning aanbrengen van zodanige ruimten en leidingen dat na voltooiing van het casco, de diverse voorzieningen op elke logische plaats kunnen worden aangebracht, binnen vooraf aangegeven gebruiksgebieden.’


Praktisch gezien houdt flexibel installeren in dat alle leidingen niet vast worden weggewerkt, maar dat bijvoorbeeld wordt gewerkt met:



Een dikkere dekvloer.



Een voorzetwand.



Een verlaagd plafond.

De bouw van een flexibele installatie is mogelijk door het aanbrengen van een infrastructuur, waarop naar wens sanitaire toestellen kunnen worden aangesloten. Dit is echter een technisch ingewikkeld ontwerp, waarbij ook rekening gehouden moet worden met de plaats van de aansluitpunten van de binnenriolering en de bouwkundige staat van het gebouw. Deze opzet kan interessant zijn bij projecten waarbij de toekomstige gebruiker (soms tot kort voor oplevering) invloed heeft op de inrichting van de installatie of als er meer gebruikers zijn waarvoor één basisontwerp wordt gemaakt.

Werken met een verlaagd plafond zorgt voor een flexibele oplossing. Flexibel installeren heeft ook een meerwaarde bij toekomstige aanpassingen, omdat het casco een installatie-infrastructuur bevat die nog steeds bruikbaar is. Bij flexibel installeren hoeft tijdens de bouw niet bekend te zijn waar de sanitaire ruimten zich exact bevinden en hoe groot deze ruimten zijn, maar wel binnen welke grenzen de vrijheid van inrichting en indeling plaatsvindt (gebruiksgebieden). Flexibel installeren betekent dat meer wordt aangebracht dan strikt noodzakelijk is, waardoor de bouwkosten iets toenemen. Daar staat tegenover dat deze kosten worden terugverdiend, omdat de installatie-infrastructuur levensloopbestendig is geworden. Het gevolg is dat toekomstig materiaalgebruik wordt verminderd, omdat minder ingrijpend verbouwd hoeft te worden bij veranderende wensen. Flexibel installeren levert dus een bijdrage aan duurzaam bouwen.


4.3

Comfort voor de gebruiker

Het comfort van een leidingwaterinstallatie is van een groot aantal parameters afhankelijk. Hierna worden deze beknopt toegelicht. 4.3.1

Volumestroom

De volumestroom wordt bepaald door de keuze van de sanitaire kraan of het sanitaire toestel. Deze keuze is indirect bepalend voor het water- en energiegebruik. De eisen ten aanzien van de volumestroom zijn als volgt vastgelegd: ‘Een leidingwaterinstallatie moet zo zijn uitgevoerd dat, de voor het doel beoogde volumestroom en gebruiksdruk, aan de desbetreffende tappunten en aansluitpunten voor toestellen beschikbaar zijn.’ De volumestroom hangt af van het sanitair toestel. Zo zal een douche een grotere volumestroom nodig hebben dan een lavabo kraan.

Elk tappunt heeft een bijbehorende volumestroom, uitgedrukt in liter/s of liter/min. Deze geldt bij een gebruiksdruk van 100 kPa. Bij een hogere druk dan 100 kPa neemt de volumestroom toe, tenzij een drukonafhankelijke volumestroombegrenzer is toegepast. In het kader van waterbesparing kan een drukreduceertoestel worden toegepast of volumestroombegrenzers. 4.3.2

Temperatuur

De temperatuur van het leidingwater in leidingdelen van koudwaterinstallaties mag ten hoogste 25 °C bedragen. Het warme water in leidingen die geen onderdeel van een circulatiesysteem zijn, moet, als geen water wordt getapt, ook afkoelen tot een temperatuur gelijk aan of lager dan 25 °C. De warmtapwatertemperatuur aan de tappunten in een woning (zonder circulatie) moet minstens 55 °C kunnen bereiken. Voor utiliteitsgebouwen geldt dat 60 °C aan het tappunt bereikt moet worden. De maximaal toegestane temperatuur van het door het waterleidingbedrijf aangeleverde koud water is 25 °C ter plaatse van het leveringspunt. In de praktijk varieert deze waarde van 5 tot 25 °C, afhankelijk van de bron en het seizoen. Hogere temperaturen kunnen leiden tot ongewenste groei van bacteriën, waaronder de Legionellabacterie.


De situering van leidingen in de nabijheid van andere warme leidingen (stadsverwarming, cv-leidingen, vloerverwarming) kan van grote invloed zijn op de temperatuur van het koud water. Daarom zijn richtlijnen opgesteld voor de minimale afstanden tussen koudwaterleidingen en andere warme leidingen. Daarnaast mag de koudwatertemperatuur niet onder 4 °C komen, om bevriezing te voorkomen. Bevriezing kan schade aan het leidingnet toebrengen.

Warm-

en

koudwaterleidingen

moeten

goed

worden

geïsoleerd als ze naast elkaar liggen.

Voor warmtapwater-leidingen geldt net zoals voor koudwaterleidingen, dat opwarming ten gevolge van nabij gelegen leidingen voorkomen moet worden. Een warmtapwater-leiding mag alleen boven 25 °C opwarmen ten gevolge van tappen en niet door andere oorzaken. Door middel van het bijmengen van koud water kan de gewenste gebruikstemperatuur worden ingesteld. Dit kan handmatig gebeuren, maar ook met behulp van een thermostatische mengkraan. Te hoge warmtapwatertemperaturen aan het tappunt kunnen verbranding tot gevolg hebben. Vooral in situaties waarbij ouderen, gehandicapten of kleine kinderen blootgesteld worden aan het water geeft dit risico’s, omdat zij minder snel kunnen reageren. In

een

extreme

situatie kan

dit

leiden

tot

derdegraads

levensbedreigende situatie. 4.3.3

Gelijktijdigheid

Het aantal tappunten dat gelijktijdig comfortabel te gebruiken

is,

is

afhankelijk

berekeningsmethode.

van

de

toegepaste

Voor koudwaterleidingen

is het

gebruikelijk om de berekeningen volgens de q√n-methode uit te voeren (zie verder). Voor berekening van de warmtapwaterinstallatie gelijktijdigheidklasse

wordt

bepaald,

voor die

woningen aangeeft

de welke

tappunten er gelijktijdig gebruikt moeten kunnen worden, zie

hierna.

Voor

warmtapwaterinstallaties

utiliteitsgebouwen

is

beschikbaar.

wordt

Hier

geen de

eenvoudige gelijktijdigheid

in

methode meestal

ingeschat op basis van het aantal en type gebruikers.


verbranding

of zelfs een

Gelijktijdigheidsklasse I Verschillende warmwatertappunten, waarvan er één naar keuze wordt gebruikt zonder eis van gelijktijdigheid. De maximale volumestroom is gebaseerd op de grootste volumestroom van keuken-, douche- of badmengkraan. Gelijktijdigheidsklasse II a Verschillende warmwatertappunten, waarvan er twee gelijktijdig naar keuze kunnen worden gebruikt. De maximale volumestroom is gebaseerd op de grootste volumestroom van keuken- en douchemengkraan of alleen badmengkraan. Gelijktijdigheidsklasse II b Verschillende warmwatertappunten, waarvan er twee gelijktijdig naar keuze kunnen worden gebruikt. De maximale volumestroom is gebaseerd op de grootste volumestroom van keuken- en badmengkraan, of keuken- en douchemengkraan, of douche- en badmengkraan. Gelijktijdigheidsklasse III Verschillende warmwatertappunten, waarvan er drie gelijktijdig naar keuze kunnen worden gebruikt. De maximale

volumestroom

is

gebaseerd

op

de

keukenmengkraan,

douchemengkraan.


de

badmengkraan

en

de

q√n-methode De q√n-methode is een bekend begrip onder installatietechnici. Het betreft een methode waarbij aan alle tappunten een aantal tapeenheden wordt toegekend. Een fonteinkraan, heeft bijvoorbeeld een aantal tapeenheden van 0,25 tapeenheden, en een wasmachine- kraan (een tapkraan 1/2) heeft er 4. Vervolgens worden alle tapeenheden (n) bij elkaar opgeteld. Door de wortel uit het aantal tapeenheden te vermenigvuldigen met q (q = één tapeenheid in liter/s) wordt de totale volumestroom voor de installatie of een leidingdeel bepaald. Deze methode wordt vaak ook voor grote gebouwen en wooncomplexen toegepast, terwijl hij dan niet altijd meer een goed beeld geeft van het werkelijke watergebruik. Daarom zijn voor specifieke gebouwen of toepassingen ook andere formules opgesteld. 4.3.4

Beschikbaar volume en vermogen

Het beschikbare volume koudwater is in principe onbeperkt. Het beschikbare volume warmtapwater wordt bepaald door het warmtapwatertoestel. Bij een doorstroomtoestel (bijvoorbeeld geiser of combiketel) is een onbeperkt volume met een beperkte volumestroom ter beschikking. Bij een voorraadtoestel (bijvoorbeeld boiler) is het beschikbare volume afhankelijk van de inhoud van het toestel, met doorgaans een grotere capaciteit dan een doorstroomtoestel. Voor het berekenen van een voorraad- of doorstroomtoestel kan gebruik worden gemaakt van het tappatroon. Dit is een theoretische aanname van het aantal tapmomenten per dag met het bijbehorende tijdstip en de gebruiksduur. Hieruit kan bijvoorbeeld afgeleid worden wanneer het spitsuur is of wanneer een boiler gelegenheid heeft om op te laden.

De voorraad warmwater hangt af van het type boiler.


4.3.5

Wachttijd

Warmtapwaterleidingen

die

geen

deel

uitmaken

van

een

circulatiesysteem,

de

zogenaamde

warmtapwaterleidingen, leveren niet direct warmtapwater. De wachttijd is de tijd die nodig is om warm water aan het tappunt te verkrijgen op de minimale gebruikstemperatuur (45 °C). Een lange wachttijd wordt als oncomfortabel ervaren, zeker bij een keukentappunt. Lange wachttijden zijn water- en energieverspillend. De maximale wachttijd bedraagt 35 seconden, inclusief de wachttijd van het warmetapwatertoestel. 4.3.6

Geluid

De eisen ten aanzien van geluid zijn als volgt vastgelegd: ‘Een leidingwaterinstallatie moet zo zijn uitgevoerd dat geluidshinder wordt vermeden.’ Verschillende factoren kunnen geluid veroorzaken in een leidingwaterinstallatie. Geluid kan zeer hinderlijk zijn en leiden tot overlast. Geluid wordt veroorzaakt door stroming in de installatie, het tot stilstand komen van de stroming (waterslag) en de karakteristiek van sanitaire toestellen. Geluid in de installatie kan worden versterkt door ongunstige of foutieve montage. Het voorkomen van geluid en geluidsoverlast dient dan ook een belangrijk aandachtspunt te zijn.

Vooral afvoerleidingen kunnen voor geluidsoverlast zorgen.


4.3.7

Gebruiksdruk

De eisen ten aanzien van de druk zijn als volgt vastgelegd: ‘Een leidingwaterinstallatie moet zo zijn uitgevoerd dat de voor het doel beoogde volumestroom en gebruiksdruk aan de desbetreffende tappunten en de aansluitpunten voor toestellen, beschikbaar is.’ De Ieidingwaterinstallatie moet zo zijn uitgevoerd dat onder normale omstandigheden de bij de toestellen nodige gebruiksdruk aanwezig is. Meestal bedraagt de gebruiksdruk voor het tappunt of toestel ten minste 100 kPa. De benodigde druk kan echter ook hoger zijn voor het verkrijgen van de gewenste capaciteit, bijvoorbeeld bij toepassing van een comfortdouche) en bij closetspoelkranen (120 kPa). Ook brandslanghaspels gebruiken een hogere druk van 150 kPa. In verband met het ontstaan van stromingsgeluid en waterslag verdient het aanbeveling de gebruiksdruk te beperken tot maximaal 300 kPa. De gebruiksdruk mag in ieder geval niet hoger zijn dan 500 kPa.

4.4

Warmtapwaterbereiding

Een deel van het water dat wordt gebruikt, wordt eerst opgewarmd. Daarvoor staan diverse typen warmtapwaterbereiders ter beschikking. De energiebron is meestal aardgas of elektriciteit. Daarnaast zijn er alternatieven zoals stadsverwarming, zonne-energie, warmtepomp(boiIer) of warmteterugwinning uit douchewater. Deze bronnen kunnen of moeten worden aangevuld met naverwarming.

Er wordt steeds meer gekozen voor alternatieven bij het opwarmen van water. Een voorbeeld daarvan zijn warmtepompen. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

In het Programma van Eisen dient te worden vastgelegd:



Welk systeem wordt toegepast voor centrale verwarming en of een combinatie daarmee gewenst of mogelijk is. Bijvoorbeeld: als een cv- installatie weersafhankelijk wordt geregeld, dan kan in het voor- en naseizoen de stooktemperatuur lager worden dan circa 70 °C. Het is dan onmogelijk om via het cv-water warmtapwater op te warmen tot boven 60 °C.



Welk concept warmtapwaterbereiding de voorkeur heeft (conventioneel, stadsverwarming, zonneboiler, warmtepompboiler, douchewaterwarmtewisselaar). Deze keuze is van invloed op de energieprestatie.



Wat de opstelplaats van het warmtapwatertoestel wordt; bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de warmwatertappunten in verband met energieverliezen en wachttijden. Deze plaats is echter ook afhankelijk van een eventuele koppeling met de cv-installatie en de indeling van het gebouw;



Specifieke eisen ten aanzien van het te leveren vermogen. In een ziekenhuis is het bijvoorbeeld tijdens de ‘ochtendspits’ belangrijk dat er een grote warmwaterhoeveelheid op voorraad is. Hier bieden één of meerdere doorstroomtoestellen geen uitkomst, maar is een aanvullende voorraad warmtapwater noodzakelijk.

4.5

Overige randvoorwaarden

4.5.1

Leveringsdruk

In het voorzieningsgebied van een waterleidingbedrijf zal de aanvoerdruk van plaats tot plaats verschillen. Deze verschillen ontstaan door:



Hoogteverschillen in het verzorgingsgebied.



De plaats van de aansluiting op het distributiesysteem.



De belasting van het distributiesysteem.

De uiteindelijke druk wordt bepaald door de afleveringsdruk van het waterleidingsbedrijf vanaf zijn pompstations of door de aanwezigheid van watertorens.


In hoge gebouwen is het moelijker om de nodige druk te kunnen voorzien. Een aparte pompinstallatie kan dan worden voorzien. Waterleidingsbedrijven zijn volgens de Waterleidingwet verplicht deugdelijk koud water te leveren, in een zodanige hoeveelheid en onder een zodanige druk als in het belang van de volksgezondheid is vereist. Let op: de wet geeft geen waarde voor de werkelijke leveringsdruk. Het volgende wordt omschreven: ‘Waterleidingsbedrijven behoren te zorgen voor een zodanig gedimensioneerde en onderhouden technische voorziening dat het water bij alle tappunten, tot een hoogte van 10 meter boven het maaiveld, onder een effectieve druk van 100 kPa beschikbaar is.’ Voor het betreffende project kan bij het waterleidingsbedrijf de optredende minimum- en maximum aanvoerdruk worden opgevraagd. Het is in het ontwerp echter niet verstandig om een installatie op een (veel) hogere voordruk te ontwerpen, omdat het mogelijk is dat gedurende de levensduur van de installatie de aanvoerdruk wordt verlaagd. Dat zou dan tot gevolg hebben dat de installatie te krap is ontworpen. Is de aanvoerdruk te hoog, dan kan de voordruk gereduceerd worden.


4.6

Keuze van het Ieidingmateriaal

Het gekozen Ieidingmateriaal is van grote invloed op het ontwerp, bijvoorbeeld bij de berekening van wachttijden. Verder wordt nader ingegaan op kenmerken van leidingmaterialen en verbindingstechnieken. Heeft de opdrachtgever specifieke wensen voor een bepaald type of fabrikaat, dan dient hiermee in het ontwerp rekening gehouden te worden. De opdrachtgever kan uiteenlopende redenen hebben om te kiezen voor een bepaald type of fabrikaat, denk bijvoorbeeld aan de uitwisselbaarheid van materialen in de onderhoudsperiode. Een voorbeeld hiervan is een woningbouwvereniging met meerdere woningen in beheer. Het zou voor deze opdrachtgever te kostelijk zijn als in alle panden met verschillende materialen is gewerkt. Hierdoor zijn tijdens het onderhoud meer verschillende materialen en gereedschappen nodig. Als de opdrachtgever geen specifieke wensen heeft, kan de keuze aan de ontwerper worden overgelaten. 4.6.1

Energiebron

Vastgelegd moet worden welke energiebron beschikbaar is voor de warmtapwaterbereiding. Bijvoorbeeld: aardgas, elektriciteit, stadsverwarming, warmtepompinstallaties of andere alternatieve vormen voor warmteopwekking. 4.6.2

Waterhardheid

De hardheid van het water is in de meeste locaties in België goed voor normaal gebruik van het water. In sommige gebieden is het water erg hard. Hier kan, afhankelijk van de gewenste toepassingen, gekozen worden om het water te ontharden. Hiervoor gelden echter wel specifieke voorwaarden. Hierop wordt verder nader ingegaan.


Vragenreeks 1. Wat is het voordeel van een flexibele installatie? ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………………....

2. Wat bedoelt men met gelijktijdigheid? Geef de verschillende klassen + uitleg. ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………………....

3. Welke energiebronnen zijn er om water te verwarmen? ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………………....

4. Wat is een programma van eisen? Wat moet hier allemaal in staan? ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………………....

5. Soms is mijn koud water lauw, wat kan hier aan de hand zijn? ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………………....


6. Heel af en toe kan het zijn dat de waterdruk komende van het waterleidingbedrijf te laag is, hoe komt dit? ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………………....

7. Wat is de minimale en maximale waterdruk? Ga op zoek naar toepassingen die een verschillende waterdruk nodig hebben (minimaal 5 verschillende) ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………………....


Afstandsonderwijs = studeren op je eigen tempo Een thuisstudie volgen aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs is de meest flexibele manier om je erkend diploma te behalen. Met een thuiscursus start je namelijk wanneer het jou het beste uitkomt. Je studeert waar en wanneer je wil, en legt examen af wanneer jij er klaar voor bent. Erg handig als jouw leven meer is dan studeren alleen! Tijdens je studie kan je rekenen op de professionele begeleiding van een persoonlijke docent. Met de taken die je docent aan elk hoofdstuk heeft toegevoegd, oefen je jezelf in de praktijk, en bereid je je optimaal op het examen voor. Heb je vragen, of wil je je gemaakte oefeningen uit de cursus laten verbeteren? Dan stuur je je docent een mailtje via het online leerplatform (je krijgt een toegangscode bij inschrijving). In het inschrijvingsgeld is twaalf maanden begeleiding van je docent inbegrepen. Klaar met studeren? Dan leg je examen af op één van onze examenlocaties in Antwerpen, Gent of Hasselt. Je hebt vijf jaar de tijd om je examen af te leggen en je beslist zelf wanneer je dit wil doen. Dit kan bijvoorbeeld al na drie maanden, maar ook na een jaar; de keuze is aan jou! Geslaagd? Dan krijg je je diploma binnen de 14 dagen. Je kan hiermee meteen als zelfstandige starten (mits je ook een attest bedrijfsbeheer hebt), of solliciteren als werknemer. Al onze diploma’s zijn erkend en zijn een fikse meerwaarde op de arbeidsmarkt. Niet van de eerste keer geslaagd? Geen nood. Je kijkt je examen in, en leert van je fouten. Vervolgens mag je gratis herexamen afleggen. Examen afleggen is trouwens nooit verplicht.


Zes ijzersterke redenen om te studeren aan het CVA 1. Je behaalt een erkend diploma  Het Centrum Voor Afstandsonderwijs bezit het ISO 9001-2008 certificaat. Dit is een onafhankelijk kwaliteitslabel dat elk jaar opnieuw, na een grondige audit, moet worden toegekend. Zowel ons cursusmateriaal als de docenten en de secretariaatswerking kregen en krijgen een positieve beoordeling. Dit is jouw beste garantie voor een kwaliteitsvolle en degelijke opleiding.  Het Centrum Voor Afstandsonderwijs is door een groot aantal beroepsfederaties erkend. Je kan je met je diploma bij deze federaties aansluiten en genieten van allerlei voordelen. Bij werkgevers in verschillende sectoren heeft het diploma een grote troef bij je sollicitatie en biedt het je vaak werkzekerheid.  Bovendien zijn onze diploma’s internationaal erkend door de International Association of Professional Education (IAPE), die alle beroepsopleidingen wereldwijd registreert en accrediteert. De IAPE controleert en beoordeelt de kwaliteit van professioneel onderwijs van instellingen zoals universiteiten, hogescholen, publieke en private opleidingsverstrekkers, docenten en onderwijsinstellingen voor volwassenen. 2. Je kiest voor een praktijk- en jobgerichte opleiding  Al onze opleidingen en cursussen worden ontwikkeld en geschreven door zelfstandige specialisten met jarenlange beroepservaring. Je gaat er meteen mee aan de slag. Dankzij onze jarenlange ervaring weten we precies welke onderwerpen, extra uitleg of praktijkvoorbeelden het verschil maken. Hierdoor bereik je snel je doel: je carrière een boost geven of een nieuwe job vinden.  Het contact tussen jou en je docent is maximaal door gebruik van ons online studentenplatform. Al je vragen zullen binnen de 48 uren worden beantwoord.  Momenteel is er in het bedrijfsleven veel vraag naar goed opgeleide werknemers. Het diploma dat je behaalt is een internationaal erkend diploma. Deze cursus biedt daarom zeer goede perspectieven op de arbeidsmarkt en een groot voordeel tijdens je sollicitatie. Veel afgestudeerde studenten startten reeds hun eigen succesvolle zaak na het volgen van een opleiding bij het CVA. Wij zijn dan ook een echte ondernemersschool die startende


ondernemers met veel plezier begeleidt in hun eerste stappen naar een carrière als zelfstandig ondernemer. 3. Je kiest voor maximale flexibiliteit  Thuisstudie is uiterst flexibel. Jij bepaalt zelf wanneer je studeert, hoe lang, en wanneer je examen aflegt. Je hebt je toekomst dus zélf in de hand! Ideaal als je je studie wil combineren met een job, kinderen of andere activiteiten. 4. Je weet zeker dat je de opleiding kiest die bij je past  Nog vragen? Extra informatie nodig? Kom dan gewoon langs op één van onze inkijklocaties (Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt) voor een adviserend gesprek met één van onze professionele opleidingsconsulenten. Zij helpen jou met veel plezier bij het ontwikkelen van een studietraject dat volledig aan jouw eisen en wensen voldoet. Je kan er ook je volledige cursus inkijken! 5. Je kan boeiende stages lopen  Het CVA helpt je carrière op weg! Heel wat studenten kiezen ervoor om tijdens hun opleiding stage te lopen, ook al is dat in de meeste gevallen geen verplichting. Je docent begeleidt je in jouw keuze van een stageplaats en jouw opleidingsconsulenten brengen de nodige papieren in orde. Een handige manier om praktijkervaring op te doen, waardevolle referenties te krijgen en connecties te leggen! 6. … Dit aan een uiterst scherpe prijs!  Wist je dat het CVA elk jaar meer dan 12.000 studenten telt? Door die schaalgrootte kunnen we jouw cursus tegen een bijzonder scherpe prijs laten drukken en verzenden. Zonder in te boeten op de kwaliteit van het lesmateriaal.  Het examen dat je aflegt op onze school is in je inschrijvingsgeld inbegrepen (inclusief herkansingen!). Geen verborgen kosten bij het CVA!  Je kan mogelijk genieten van extra financiële voordelen bij je inschrijving, zoals de Ondernemerskorting voor startende ondernemers, korting indien meerdere familieleden dezelfde opleiding volgen, korting bij het volgen van een studietraject dat bestaat uit meerdere cursussen enz. Bel onze opleidingsconsulenten (03 292 33 30) tijdens je inschrijving om te weten voor welke korting jij in aanmerking komt.


Overtuigd? Start vandaag nog! Schrijf je snel en eenvoudig in: Wie studeert aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs heeft een streepje voor. Moderne werkgevers hechten veel belang aan permanente bijscholing en een praktijkgerichte kennis. Onze school bouwde in de loop der jaren op dit vlak een ijzersterke reputatie op. Alle diploma’s die je behaalt via het Centrum Voor Afstandsonderwijs zijn erkend, en verhogen je kansen op de arbeidsmarkt. Jouw keuze gemaakt? Dan hoef je je alleen nog in te schrijven. Je hebt hiervoor 3 opties: 1. Je vult het inschrijvingsformulier in op www.centrumvoorafstandsonderwijs.be 2. OF je mailt naar [email protected] 3. OF je maakt gebruik van het inschrijvingsformulier op de volgende pagina (als je je rechtstreeks op één van onze locaties komt inschrijven). Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je cursusgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus loodgieter – sanitaire installaties bedraagt €379 en bevat de kostprijs van het cursusboek, de begeleiding van jouw docent en het (her)examen bij ons op school. Na ontvangst van je inschrijvingsgeld krijg je van ons een bevestigingsmail. Je krijgt je cursus dan binnen de week toegestuurd, zodat je meteen aan de slag kan! Veel succes!


INSCHRIJVINGSFORMULIER THUISSTUDIE LOODGIETER – SANITAIRE INSTALLATIES Naam: Voornaam: Straat + Huisnummer: Postcode + Gemeente: Telefoon: GSM: E-mailadres: Geboortedatum: Heb je bij ons al een cursus gevolgd?

JA - NEE

Wens je een factuur na je betaling?

JA - NEE

Bij ja, vul hier je bedrijfsnaam en BTW-nummer in: O Ik ga akkoord met de algemene voorwaarden zoals ze vermeld staan op onze website.

(handtekening)

Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je inschrijfgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus loodgieter – sanitaire installaties bedraagt €379 en bevat de kostprijs van de cursus, de begeleiding van je docent en je examen bij ons op school (en eventuele herexamens).

Veel succes met je opleiding en je verdere carrière!


Proefhoofdstuk Loodgieter sanitaire installaties

Recommend Documents