Processen en juridische aspecten LV WOZ
LV WOZ Inlichtingen Peter van den Heuij T 070-3427816
[email protected] Datum 23 mei 2011 Auteur Ruud Kathmann Bijlage:
Inleiding Voor de aanbesteding van de bouw van de Landelijke Voorziening WOZ (LV WOZ) is een heldere beschrijving van de scope van deze LV WOZ in hoofdlijnen noodzakelijk. De scope is gedetailleerd gespecificeerd in onder andere de "Catalogus WOZ-gegevens voor afnemers". In deze memo is deze scope samengevat door de werkprocessen van de betrokkenen rond de LV WOZ en de juridische aspecten van de gegevens in de LV WOZ te schetsen. Het stelsel van basisregistraties Het stelsel van basisregistraties wordt gevormd door authentieke gegevens over personen, bedrijven, adressen, verblijfplaatsen en hun ligging (percelen en topografie), voertuigen, lonen, arbeid- en uitkerings-verhoudingen, inkomens, ondergrond, en de waarde van onroerende zaken. De toegevoegde waarde van het stelsel ligt niet alleen in de gegevensverzamelingen (basisregistraties) zelf, maar vooral ook in hun onderlinge samenhang, relaties, koppelingen en afspraken op het niveau van het stelsel als geheel. Het stelsel kent een aantal gemeenschappelijke voorzieningen voor gegevensuitwisseling, terugmelding die afnemers in staat stelt fouten in de basisregistraties terug te melden en ontsluiting en gebruik. Leidende principes Er is een aantal leidende principes met betrekking tot het stelsel van basisregistraties dat het stelsel meer maakt dan de som der delen: • Eenmalige aanlevering/verzamelen en meervoudig gebruik; • Verplicht gebruik: authentieke gegevens moeten verplicht door iedere overheidsinstantie worden gebruikt; • Terugmeldplicht: indien een afnemer een fout ontdekt dan mag hij afwijken van het authentieke gegeven in de basisregistratie, maar dan moet hij dit terugmelden aan de basisregistratie; • Onderzoeksplicht: de basisregistratie heeft als plicht het teruggemelde gegeven te onderzoeken, de afnemer heeft de plicht het uiteindelijke resultaat van het onderzoek te gebruiken; • Kwaliteit: elke basisregistratie heeft een kwaliteitssysteem om er voor te zorgen dat de betreffende gegevens een zo hoog mogelijke kwaliteit hebben; • Interoperabiliteit: uitwisselbaarheid van gegevens en aansluiting op elkaars processen, eenduidige semantiek en samenwerkende infrastructuurcomponenten.
Pagina 1 van 5
Scope Landelijke Voorziening WOZ De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de Basisregistratie WOZ (BR WOZ). De BR WOZ is daarmee een decentrale basisregistratie met een registratie per gemeente (vergelijk BAG en GBA). Om te zorgen dat afnemers van deze basisregistratie niet geconfronteerd worden met 418 afzonderlijke "loketten" voor deze BR WOZ, komt er één LV WOZ. De LV WOZ gaat een kopie van de 418 decentrale registraties bevatten. De LV WOZ biedt de noodzakelijke (technische) voorzieningen aan gemeenten om te kunnen waarborgen dat de kopie synchroon is met de decentrale registratie. De LV WOZ biedt daarnaast de nodige (technische) voorzieningen aan de afnemers om gegevens uit de BR WOZ geleverd te krijgen en/of op te vragen. Alle voorzieningen voor gemeenten en afnemers zijn digitaal (gebaseerd op XML-berichtenverkeer). Het is dus bijvoorbeeld niet mogelijk een mutatie schriftelijk door te geven of een gegeven telefonisch op te vragen. Werkprocessen LV WOZ De scope van de LV blijkt duidelijk wanneer de functionaliteit van de LV WOZ wordt geplaatst in het kader van de werkprocessen van gemeenten als bronhouder van de BR WOZ en van de afnemers van de BR WOZ. Werkprocessen gemeenten Mutaties in de BR WOZ hangen samen met gebeurtenissen. Er zijn 21 gebeurtenissen gespecificeerd die aanleiding zijn tot een wijziging in de BR WOZ. Zodra een gebeurtenis zich voordoet wordt de mutatie in de (decentrale) registratie bij de gemeente verwerkt en ook direct als afzonderlijke gebeurtenis verzonden aan de LV WOZ. De belangrijkste piek van verwerking en aanlevering van gebeurtenissen doet zich jaarlijks voor in februari (sommige gemeenten januari) wanneer de nieuwe WOZwaarden bekend worden gemaakt aan de belanghebbenden. Het "nemen van een WOZ-beschikking" is een gebeurtenis die is gedefinieerd in de Catalogus WOZgegevens voor afnemers. Wanneer de beschikkingen worden verzonden worden er ook massaal berichten over deze gebeurtenis door de gemeente aan de LV WOZ geleverd. Dit leidt in deze periode tot een piek in de verwerking van berichten (circa acht miljoen berichten voor een belangrijk deel in de tweede helft van februari). De WOZ-beschikkingen hebben betrekking op WOZ-objecten die in de registratie en de LV WOZ al bekend zijn. Naast de gebeurtenis "het nemen van een WOZbeschikking" zijn er dan ook diverse berichten die betrekking hebben op het ontstaan, veranderen en beëindigen van een WOZ-object en op het actueel houden van de relatie van de WOZ-objecten met belanghebbenden, met kadastrale percelen en met BAG-objecten. Al deze gebeurtenissen (bijvoorbeeld nieuwe afbakening van objecten, nieuwe eigenaar, etc.) komen gedurende het gehele jaar voor en worden direct verwerkt en gemeld aan de LV WOZ. In de LV WOZ is dan ook direct te zien wie de actuele belanghebbende bij een WOZ-object is, ook wanneer deze belanghebbende pas recent belanghebbend is geworden en ten aanzien van deze belanghebbende zelf nog geen WOZ-beschikking is genomen. Daarnaast zijn er gebeurtenissen die de hoogte of de status van de vastgestelde WOZ-waarde beïnvloeden. Dit betreft gebeurtenissen als "indienen bezwaar en beroep" en "doen van uitspraak bezwaar en beroep". Ook deze gebeurtenissen worden direct nadat ze zich voordoen verwerkt in de gemeentelijke registratie en aangeleverd aan de LV WOZ. Alle gebeurtenissen die leiden tot een mutatie in de gemeentelijke registratie leiden ook direct tot een bericht over deze gebeurtenis aan de LV WOZ. Doordat Pagina 2 van 5
mutaties is de gemeentelijke registratie ook direct worden geleverd aan en verwerkt worden in de LV WOZ moet gewaarborgd zijn dat de kopie in de LV WOZ synchroon blijft met de originele registratie bij de gemeente. Toch heeft de gemeente altijd de mogelijkheid om op te vragen welke gegevens in de LV WOZ bekend zijn. Dit kan met de "service massale bevraging" of met de "service individuele bevraging". Wanneer er onverhoopt sprake is van een ontstaan verschil, dan bestaat de mogelijkheid één of meer synchronisatieberichten te verzenden. Op overeenkomstige wijze kan de LV WOZ (volledig elektronisch) de gemeente om één of meer synchronisatieberichten verzoeken, wanneer er mogelijk een onjuistheid is opgetreden in de verwerking. Werkprocessen afnemers voor belastingheffing De Belastingdienst, waterschappen en gemeenten gebruiken de WOZ-waarden en WOZ-gegevens voor de belastingheffing. Zij hebben daarbij een belang bij alle of in ieder geval een groot aantal van de WOZ-objecten binnen hun gebied. Gemeenten zullen de WOZ-gegevens voor de belastingheffing lang niet altijd "afnemen" via de LV WOZ. Zij kunnen immers ook direct binnen de gemeenten de gegevens overnemen. Maar wanneer bijvoorbeeld de gemeente de WOZuitvoering binnen de gemeentelijke organisatie heeft belegd, terwijl de belastingheffing geschiedt in een samenwerkingsverband met andere gemeenten (en/of waterschappen) kan het wel in de rede liggen om de WOZ-gegevens ook via de LV WOZ te betrekken voor de heffing van gemeentelijke belastingen. Bij het gebruik van de WOZ-gegevens hebben de afnemers op enig moment behoefte aan alle relevante gegevens. Dit is op het moment dat de aanslagen worden opgelegd (gemeenten en waterschappen) of het moment waarop de aangifte wordt "vooringevuld" (Belastingdienst). De afnemer kan ervoor kiezen op dat moment alle gegevens direct te ontlenen aan de LV WOZ. De "service massale bevraging" voorziet hierin. De afnemer kan er ook voor kiezen een kopie van de WOZ-gegevens in de eigen belastingadministratie synchroon te houden met de LV WOZ. Dat kan door alle mutaties die worden aangebracht in de LV WOZ ook in de eigen administratie te verwerken. De afnemer kan hiervoor een abonnement afsluiten voor alle mutaties. Op basis van dit abonnement krijgt de afnemer alle gebeurtenissen "doorgeleverd" die de gemeente aanlevert aan de LV WOZ. Het administreren van dit abonnement en het doorleveren aan de afnemer geschiedt via digilevering. De LV WOZ levert elk aangeleverd en verwerkte gebeurtenis door aan digilevering en digilevering zoekt of er een afnemer is voor wie deze gebeurtenis past binnen het abonnement en zo ja dan stuurt digilevering dit bericht door. De abonnementen op gebeurtenissen zijn in ieder geval voor de afnemers noodzakelijk om uitvoering te kunnen geven aan de verplichting om een vermindering van de WOZ-waarde actief te verwerken in de opgelegde aanslagen (artikel 18a AWR). De afnemer zal dus de gebeurtenissen "doen van uitspraak bezwaar en beroep" en "vernietigen beschikking" moeten toetsen aan reeds opgelegde aanslagen. Wanneer een afnemer over een specifiek WOZ-object gegevens wil hebben, bijvoorbeeld bij vragen van een belastingplichtige, bij bezwaar tegen de aanslag etc. heeft de afnemer de mogelijkheid de gegevens van een afzonderlijk WOZobject op te vragen ("service individuele bevraging" of eventueel "webapplicatie individuele bevraging"). Uitsluitend voor deze categorie afnemers biedt de LV WOZ in de eerste periode ook nog een overgangsvoorziening. De LV WOZ kan deze afnemers maandelijks Pagina 3 van 5
een Stuf-WOZ bestand leveren met de mutaties van de afgelopen maand. Dit bestand bevat geen xml-berichten over de gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden, maar bevat ascii-records met wijzigingen in de geregistreerde gegevens. Werkprocessen CBS als afnemer CBS heeft als afnemer een bijzondere positie. CBS gebruikt zelf niet de gegevens voor belastingheffing, maar heeft wel gegevens nodig over de belastingheffing door gemeenten in verband met het bepalen van de belastingcapaciteit van elke gemeente. Daarom zijn voor CBS ook extra gegevens in de LV WOZ opgenomen. Omdat CBS op twee momenten (vlak na verzending WOZ-beschikkingen en twee jaar later) de belastingcapaciteit bepaalt, ligt het voor de hand dat CBS op deze beide momenten de relevante gegevens massaal uit de LV WOZ ophaalt ("service massale bevraging"). Werkprocessen afnemers Basisregistratie WOZ (banken, verzekeraars en notarissen) De andere afnemers van de BR WOZ hebben uitsluitend toegang tot de gegevens die zijn gedefinieerd in de Catalogus Basisregistratie WOZ. De aanvullende gegevens die in de LV WOZ zijn opgenomen voor gemeenten, waterschappen, Belastingdienst en CBS (Catalogus WOZ-gegevens voor afnemers) zijn niet beschikbaar voor deze afnemers. Verder hebben deze afnemers alleen toegang tot de gegevens van een WOZobject, wanneer dit WOZ-object betrokken is bij bijvoorbeeld een transactie of een hypotheekaanvraag. Het betreft daarmee dus altijd individuele bevragingen. Specifiek voor deze groep afnemers biedt de LV WOZ de "webapplicatie individuele bevraging". Deze webapplicatie levert gegevens over een individueel object, nadat is vastgesteld dat de gebruiker daartoe gerechtigd is (autorisatie) en alleen die gegevens waartoe deze gebruiker geautoriseerd is. Het is ook mogelijk dat een andere serviceprovider de relevant WOZ-gegevens aanlevert als onderdeel van een bredere informatievraag. Bijvoorbeeld wanneer de notaris ter voorbereiding op een transactie de kadastrale gegevens opvraagt bij het Kadaster, kan het Kadaster de WOZ-waarde van het betreffende WOZ-object gelijk aan de notaris verstrekken. Of Dataland kan als onderdeel van de dienstverlening aan banken en verzekeraars een voorziening bieden voor het verstrekken van WOZ-waarden, wanneer een hypotheekaanvraag in behandeling is. Het Kadaster of Dataland kan daartoe de WOZ-gegevens aan de LV WOZ ontlenen (webservice individuele bevraging). Natuurlijk moet ook deze serviceproviders zorgen voor de nodige waarborgen omtrent autorisatie. Werkprocessen beheer LV WOZ Het systeem voor de LV WOZ is zodanig ontworpen en wordt zodanig gebouwd dat alle door gemeenten aangeleverde gebeurtenissen en alle door gemeenten en afnemers gestelde vragen (xml-serviceverzoeken of vragen via webapplicatie individuele bevraging) volledig geautomatiseerd worden afgehandeld. De werkprocessen rond het beheer van de LV WOZ bevatten daarom hoofdzakelijk de reguliere werkzaamheden rond gegevens beheer (back-up, beveiliging, performance, softwarereleases, etc.) Daarnaast worden de mutaties en bevragingen gelogd en hierover worden rapportages gemaakt en geanalyseerd. Deze analyses kunnen bijvoorbeeld wijzen op onwaarschijnlijk veel of weinig gebeurtenissen van een bepaalde categorie in
Pagina 4 van 5
een gemeente of onwaarschijnlijk veel of weinig opvragingen van een bepaalde afnemer. Juridische aspecten Artikel 1 van de Wet WOZ bepaalt dat het college van burgemeester en wethouders belast is met de uitvoering van de wet. Dus ook verantwoordelijk is voor de vastlegging van de WOZ-waarde en overige gegevens in de BR WOZ. Deze verantwoordelijkheid strekt zich ook uit tot de kopie van deze BR WOZ (en aanvullende gegevens gedefinieerd in de Catalogus WOZ-gegevens voor afnemers). Daarom kan uitsluitend de gemeente door het aanleveren van gebeurtenissen of door synchronisatieberichten wijzigingen aanbrengen in de kopie van de BR WOZ binnen de LV WOZ. Deze verantwoordelijkheid strekt zich ook uit tot de "authentieke gegevens uit een andere basisregistratie" die in kopie zijn overgenomen in de BR WOZ. Dit betekent dat ook de gemeente ervoor verantwoordelijk is dat bijvoorbeeld de naam-, adres- en woonplaatsgegevens van een natuurlijk persoon (overgenomen uit de GBA en via de GBA deels uit de BAG) of de naam-, adres- en vestigingsplaatsgegevens van een niet-natuurlijk persoon (overgenomen uit het Handelsregister en via het Handelsregister deels uit de BAG) correct in de LV WOZ staan. In de Wet WOZ en het Uitvoeringsbesluit kostenverrekening en gegevensuitwisseling Wet WOZ is exact gedefinieerd welke afnemers toegang hebben tot welke WOZ-gegevens. Door het registreren van de WOZ-waarde in de BR WOZ en het actueel houden van de kopie in de LV WOZ heeft de gemeente volledig voldaan aan de verplichting om gegevens te leveren aan afnemers.
Pagina 5 van 5
