Preventiebeleid in de werkplaats elektriciteit 3 de graad

V.T.I LOKEREN 1

Afd.elektriciteit

Preventiebeleid in de werkplaats elektriciteit 3 de graad

Werkgroep Basisvorming – onderwijs December 2004 Lauwereins Paul

Basisvorming P.A onderwijs December 2004

PreBes Lauwereins Paul

V.T.I LOKEREN 2

Voorwoord.............................................................................................................................. 3 1) Inleiding:............................................................................................................................ 4 1.1) indeling van deze studie......................................................................................... 4 2) De elektrische risico’s....................................................................................................... 5 2.1) Eventjes de sfeer scheppen !...................................................................................... 5 2.2) Enkele basisbegrippen die aan bod komen tijdens deze studie.............................. 6 2.3) Organisatie (zeer algemeen overzicht): .................................................................... 9 3) Inventarisatie van de veiligheidsaspecten met MUOP – model................................. 10 4) Het stappenplan in onze situatie................................................................................... 12 4.1) Bevoegdheden:.......................................................................................................... 12 4.2) Inventarisatie van de elektrische installatie en schema’s.................................... 13 4.3) Inventarisatie van de taken: ................................................................................... 14 4.3.1 Elektrotechnische oefeningen in het lokaal:..................................................... 14 4.3.2) Elektrotechnische werkzaamheden BUITEN het leslokaal .......................... 15 4.3.3) Zelfstandig onderhoudswerk door leerlingen zonder toezicht........................ 15 4.4) Het maken van de risicobeoordeling:...................................................................... 17 4.4.1) De checklist:....................................................................................................... 17 4.4.2) Risicobeoordeling:.............................................................................................. 18 4.4.3) Het inschatten van de risico’s........................................................................... 19 4.4.4) Invulblad risicoanalyse..................................................................................... 20 4.4.5) De evaluatie op de risico’s................................................................................. 22 4.5) De praktische uitwerking:....................................................................................... 24 De praktische uitwerking refnr:1.1 en 2.1................................................................. 24 Praktische uitwerking:refnr 2.1 ................................................................................. 24 Praktische uitwerking refnr. 4.1 ................................................................................ 25 4.6) Gereedschappen en persoonlijke beschermingsmiddelen..................................... 27 4.7) Periodiek controle v/d veiligheidsfuncties op de schakelposten afd. elektriciteit ........................................................................................................................................... 29 4.8) Opstellen van werkprocedures en Instructies ....................................................... 30 4.8.1) Werkhuis reglementen Afd. Elektriciteit (Versie 7.2004).................... 30 4.8.2 Veiligheidsinstructies lokaal 125................................................................ 31 4.9) Instructiekaart 1 &2 ................................................................................................ 33



V.T.I LOKEREN 3

Voorwoord Wondelgem Gent, 21 December 2004. In april 2004 werd in een vakvergadering afd. elektriciteit door directie en P.A de vraag gesteld een basiscursus “preventie, bescherming en welzijn op het werk” te volgen. Ik heb me kandidaat gesteld voor deze cursus. Na rijp overleg heb ik ook ingestemd voor een ingroeibaan T.A voor de afdelingen elektriciteit en schilderen. Mijn kandidatuur werd gunstig beantwoord door de inrichtende macht en directie van de school waarvoor dank in het vertrouwen die ze mij schenken. De steun van de huidige T.A Dhr.Leclercq A. en de collega’s waren niet onbelangrijk in het nemen van deze beslissing. De 22 jaren leservaring in de afdeling elektriciteit van het het 2de jaar tot in het 7 jaar en de c ursus “Welzijn op het werk” moeten een goede basis zijn om met Mevr. Van Durme I. ( P.A niv. I ) en Dhr Van Peteghem M. ( T.A van de afd. mechanica en hout, P.A niv. III ) het veiligheidsbeleid in de school verder te helpen uitbouwen. Een opdracht die geen sinecure is, indien je niet de voltallige schoolbevolking, van inrichtende macht tot leerling achter dit beleid kunt zetten. Eénmaal de bewustwording (een periode van doorlichting doet soms wonderen) een uitdagende taak, dat onze leerlingen enkel ten goede komt. Financiële middelen en de nodige werkuren om de veiligheidsaanpassingen in de verouderde schoolinfrastructuur te verwezenlijken blijven achterwege; De “overheid !” zal tevens moeten participeren wil hij de “Wet Welzijn van 4 augustus 1996” gerealiseerd zien in de scholen, die toch een voorbeeldfunctie heeft in de samenleving. de

Een woord van dank aan mijn vrouw die ik voor een tijdje computerweduwe heb gemaakt. Tevens aan Mevr. Van Durme I. voor de vele raadgevingen, Dhr. Van Peteghem M.en de lesgevers van PreBes die voor de bewustwording hebben gezorgd. Een deugddoend kerstverlof komt er aan, en dat wens ik aan zijn allen toe. Lauwereins Paul Kwikstaartlaan 46 9032 Wondelgem gent [email protected] Tel. Privé: 09/253.26.69 Tel. Werk :09/348.17.09



V.T.I LOKEREN 4

1) Inleiding: De laatste jaren had ik het voorrecht om over een werkplaatsklas elektriciteit te beschikken om leerlingen van het 5de jaar elektrische installatietechnieken te huisvesten. De vraag is, hoe toon ik aan dat er aan preventie van ongevallen voldaan wordt. Het preventiebeleid op elektrisch vlak richt zich grotendeels naar de bepalingen van het A.R.E.I, hoe kom ik tot een veilige exploitatie van dit werkhuis ? Ik beroep me op Art.266 A.R.E.I, werken aan elektrische installaties, dit artikel definieert de verschillende werkomstandigheden en omschrijft de toe te passen werkmethoden. 1.1) indeling van deze studie Wat zijn de elektrische risico's: Korte theoretische benadering van de onderwerpen die we in de risicoanalyse gaan tegenkomen. (bron:website prevent) (bron: netstructuren Electrabel) maken van een risicobeoordeling: (Europese norm EN1050) Deel 1, EN50110-1, hoofdstuk 6 en ,7 werkprocedures en onderhoudsprocudures Het in kaart brengen van de veiligheidsaspecten met het MUOP - model Om de geëvalueerde risico’s zoveel mogelijk uit te schakelen of te beperken tot een aanvaardbaar niveau dienen er passende technische en organisatorische maatregelen genomen worden (scan preventiemaatregelen) De technische maatregelen Omvat juiste keuze en gebruik van materiaal, en de toepassing van de juiste beveiligingen De organisatie: (bron:website prevent) Het A..R.E.I en de norm EN50110 beschrijven de organisatorische maatregelen De ergonomische maatregelen. Psychosociale maatregelen. e.a In dit werk komen enkel de technische en de organisatorische maatregelen aan bod.



V.T.I LOKEREN 5

2) De elektrische risico’s. 2.1) Eventjes de sfeer scheppen ! Elektriciteit is overal en nergens, elektriciteit is erg vertrouwd, een druk op een knop doet een lamp gloeien of stelt een machine in werking. Maar elektriciteit brengt ook gevaren mee en die worden maar al te vaak onderschat. Leerlingen in de studierichting elektriciteit opleiden, is hun als het ware “brainwashen” rond het gevaar en de risico’s die hun beroep meebrengt, vandaar dat de school en in het bijzonder de organisatie en inrichting van de werkplaats een voorbeeldfunctie moet hebben. Een eerste onderscheid, wat betreft elektrische risico’s, is dat tussen de risico’s voor de mens (verbranding, elektrocutie) en deze voor de omgeving (brand, explosie, enz….) De gevolgen van een contact van het menselijk lichaam met elektrische stroom kunnen van diverse aard zijn: - een schrikreactie (opspringen) die kan leiden tot een val of een ander ongeval; - een spierkramp die verhindert dat men zijn greep lost, waardoor het contact verlengt en de gevolgen voor het menselijk lichaam verergeren; - aantasting van de werking van bepaalde vitale organen (b.v het hart) - beschadiging van weefsels en organen.



V.T.I LOKEREN 6 Een brand en zelfs een explosie kunnen zich voordoen door abnormale verhitting van een apparaat of een stroomkring, als gevolg van een overbelasting of een kortsluiting. Om deze risico’s te vermijden, of toch te beperken, is het nodig preventiemaatregelen te treffen, dit omvat: - een veilige installatie: De voornaamste wettelijke voorschriften vinden we terug in het A.R.E.I Algemeen Reglement op de Elektrische Installatie’s.. Dit werd ingevoerd begin jaren 80’ bij Koninklijk Besluit. Het A.R.E.I wordt ook wel “de bijbel” voor de elektro-installateur genoemd. - degelijke informatie.

2.2) Enkele basisbegrippen die aan bod komen tijdens deze studie



V.T.I LOKEREN 7



V.T.I LOKEREN 8



V.T.I LOKEREN 9

2.3) Organisatie (zeer algemeen overzicht): Om veilig om te gaan met elektriciteit, zijn een aantal specifieke procedures en maatregelen voor het werken aan elektrische installaties onontbeerlijk. Welke punten kunnen tot een gebrekkige organisatie leiden? Hoe lossen we dit op ? -

Maak een overzicht van de diverse soorten werken die kunnen worden uitgevoerd door de leerlingen op een elektrische installatie op school.

-

Stel schriftelijke procedures op en ga de kennis na van deze tijdens de lessen gedurende het schooljaar.

-

Werk procedures uit en pas ze regelmatig aan, wordt gedaan tijdens de vakvergadering. Neem maatregelen op materieel en organisatorisch vlak.

-

Rangschik de werken volgens de bekwaamheid, (b.v leerlingen testen niet zelfstandig hun oefening uit).Foutzoeken op installatie’s buiten de werkplaats, enkel de betere leerlingen van een 6de jaar. 3de jaars oefeningen laten bouwen op 24 V enz…..



V.T.I LOKEREN 10

3) Inventarisatie van de veiligheidsaspecten met MUOP – model

De pijlen in dit model stellen de organisatie voor. Hier probeer ik reeds een antwoord te geven op de onderverdelingen MENS : Leerlingen afd.elektriciteit 3de graad kunnen: - Een gebrekkige kennis hebben van voorschriften, instructies en veiligheidsregels - Een gebrekkige kennis hebben in organisatie van de werkzaamheden - Een gebrekkige kennis hebben van spanningsloos werken, in de nabijheid van spanning of onder spanning werken. - Noodzakelijke gereedschappen, en PBM’s Verlies niet uit het oog het menselijk falen, het zijn nog altijd leerlingen ( grote kinderen !) van 16-17-18 jaar !!! UITRUSTING: de bouw van de elektrische installatie en de gebruikte arbeids (didactische !) – middelen. Oude of nieuwe installatie OUDE ONOVERZICHTELIJK BIJ TE GROTE GROEPEN

Overzichtelijke of onoverzichtelijke installatie

Mogelijkheid tot direct of indirect contact met elektriciteit.

JA !!

JA !! Mogelijkheid tot het ontstaan van kortsluitingen Aanwezigheid en faalkans van de veiligheidsvoorziening. Aanwezigheid van de juiste gereedschappen Toegangsregeling en – controle


Zwevend net van 3 X 230V in I.T,, doch door de vele isolatiefouten werkt het net als een T.T, m.a.w de differentieels werken gelukkig met de juiste gevoeligheid Deze materie is al een studie apart !! PreBes Lauwereins Paul

V.T.I LOKEREN 11 OMGEVING: de plaats waar de werkzaamheden worden uitgevoerd

Gemiddeld 300 Lux gemeten

Verlichtingsniveau Zicht over de werkplek (volledig overzicht mogelijk)

3 X 230V en 3 X 400V PRODUCT: de toestand van de elektrische installatie Spanningsniveau

Kleiner dan 3kA Ooit opgemeten doorAIB

Kortsluitvermogen Netstructuur

I T die zich manifesteert als een T.T !!!

Mogelijkheid tot spanningsloos maken In de werkplaats staan er 29 werkposten, afzonderlijk te bedienen met start/stop en 7 noodstoppen.



V.T.I LOKEREN 12

4) Het stappenplan in onze situatie

AIB)

Het definiëren van de bevoegdheden (BA – classificatie) Inventaris van de elektrische installatie, aanwezigheid van schema’s Inventarisatie van de taken Risicobeoordeling van de taken Toewijzen van taken naar de verschillende bevoegdheden Opstellen van werkprocedures Controle naar noodzakelijk gereedschap en PBM’s Procedure van periodieke controle, organiseren we zelf Procedure voor controlebezoek, (zou moeten gebeuren door een externe dienst

Elk onderwerp moet je in 4 stappen doorlopen 1) de uitwerking op papier 2) de programmatie 3) de uitvoering van de veiligheidsaanpassingen 4) de evaluatie

4.1) Bevoegdheden: Het werken aan elektrische installatie’s brengt risico’s met zich mee. Teneinde deze risico’s te beheersen gaat men aan de leerlingen eisen stellen. We komen op het vlak van de bevoegdheden: Voor de werkzaamheden in en buiten de werkplaats met leerlingen gelden strikte regels met betrekking tot de activiteit. Het A.R.E.I spreekt over de B.A – classificatie: In de werkplaats elektriciteit kunnen we tot de volgende classificatie komen. BA4 zijn gewaarschuwden, d.w.z personen die voldoende ingelicht zijn of bewaakt worden door bevoegde personen om gevaren te wijten aan elektriciteit, te vermijden. Naar mijn inzicht vallen leerlingen in deze classificatie. BA5 zijn bevoegden, d.w.z personen die voldoende technische kennis of ervaring bezitten om de gevaren te wijten aan elektriciteit te vermijden Naar mijn inzicht vallen de vakleerkrachten (met een paarjaar les - praktijkervaring), T.A van de afd. elektriciteit onder deze categorie. Ze zijn de werkverantwoordelijken, we stellen dat ze op de hoogte zijn van de gevaren die zich kunnen voordoen aan een elektrische installatie. Ze kennen de geldende werkprocedures, de veiligheidsinstructies en de beschermingsmaatregelen en weten deze onder alle omstandigheden correct in de praktijk toe te passen. De werkzaamheden staan volledig onder hun toezicht en verantwoordelijkheid. Ze coördineren alle activiteiten, bepalen hoe de werken worden uitgevoerd en bezorgen de nodige opleiding, instructies, P.B.M’s, gereedschappen en geven formeel de toestemming tot het aanvatten van de werkzaamheden.



V.T.I LOKEREN 13

4.2) Inventarisat ie van de elektrische installatie en schema’s De norm EN50110-1 vermeldt onder punt 4.7 zoals art.268.04b van het A.R.E.I de beschikbaarheid van bijgewerkte schema’s en documenten van de elektrische installatie In het lokaal wordt elke leiding ondubbelzinnig voorzien van een kringnummer. In de verdeelkast is er een schema voorzien die ook ondubbelzinnig aangeeft hoe elke schakelpost beveiligd wordt. Eenvoud is gewenst. Kringnummer schakelkast

Nr schakelpost



V.T.I LOKEREN 14

4.3) Inventarisatie van de taken: 4.3.1 Elektrotechnische oefeninge n in het lokaal: Normale elektrotechnische werkzaamheden, hieronder vallen de leerlingen die met installaties moeten werken in de les Voorbeelden: Installeren, uitbreiden en wijzigen van elektrische kringen, uitvoeren van metingen en proeven. Geen probleem a) Spanningsloos b) Onder spanning onderscheid tussen de handelingen:: Normale bedieningshandelingen, d.w.z er zijn geen elektrische risico’s te verwachten, weliswaar onder voorwaarde van correct gebruik van het materiaal en onder toezicht. De handelingen hebben betrekking op materiaal dat ontworpen is om zonder risico’s te worden gebruikt, aan te sluiten, los te koppelen, aan of uit te schakelen. Voorbeelden zijn: -bedienen van schakelaars -inpluggen of uittrekken van stekkers -aflezen van vaste meettoestellen

Uitdieping in deze studie !!

Uitzonderlijke bedieningshandelingen, risico’s voor elektrocutie, vlamboog Voorbeelden zijn: Bedienen van schakelaars in naakte , onder spanning staande actieve delen Leer de leerlingen meetprocedures aan om eventuele fouten (spanningsloos) te detecteren. V.b ohms doormeten van een kring, indien mogelijk !. Lamp van 100W in serie met een stuurkring (hoog – ohmig), op die manier vang je een eventuele kortsluiting op in een stuurkring.



V.T.I LOKEREN 15

4.3.2) Elektrotechnische werkzaamheden BUITEN het leslokaal

Eenvoudige elektrotechnische werkzaamheden. Voorbeelden: Vervangen lampen,starters, meting met een voltmeter op een stopcontact Elektrotechnische werkzaamheden: a) spanningsloos, met respect van het “genaakbaarheidsvolume” artikel 28 A.R.E.I en EN50110 punt 6.2(bijlage zones en afstanden) Voorbeelden: Installeren, uitbreiden en wijzigen van elektrische kringen, b) onder spanning: depannage, foutzoeken Rond 4.3.2 kan je een eindwerk op zich maken, dit wordt één van de eerste zaken die ik moet helpen organiseren binnen onze afdeling, Mevrouw Van Durme I (P.A niv. I in opleiding) heeft reeds baanbrekend werk verricht rond deze problematiek.

4.3.3) Zelfstandig onderhoudswerk door leerlingen zonder toezicht

Het antwoord op de vraag naar "de mogelijke juridische gevolgen indien leerlingen zonder aanwezigheid van een personeelslid zelfstandig onderhoudswerken uitvoeren" voert naar de kern van de leer over aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid op school. Om uit dit antwoord een sluitende procedure op te stellen voor dergelijke omstandigheden is hoe dan ook geen eenvoudige zaak. Een school heeft een toezichtsplicht op haar leerlingen Dit is gebaseerd op de wettelijke bepalingen - artikel 1384 van het Burgerlijk Wetboek die stellen dat de leraar aansprakelijk is voor de schade toegebracht door leerlingen onder toezicht1" aan derden2', tenzij kan bewezen worden dat ook door een behoorlijk toezicht het schade-toebrengend feit niet had kunnen voorkomen worden. Naast de toezichtplicht heeft de school natuurlijk ook een zorgplicht. - De leeftijd van de leerling speelt hier geen rol en de verlaging van de meerderjarigheidsleeftijd heeft hier geen veranderingen ingevoerd. - De wijze van uitoefenen van toezicht dient bepaald te worden in functie van de leeftijd en ontwikkeling - geestelijk en technisch - van de leerlingen. Met andere woorden of de leerlingen zelfstandig onderhoudswerken mogen uitvoeren, hangt af van plaatselijke omstandigheden. Juristen zouden zeggen "dit is een feitenkwestie” Een rol spelen hier: - de veiligheidsopvoeding van de leerlingen: weten zij goed hoe zij dienen te werken (3), weten zij waar zij mee bezig zijn, is er een voldoende serene sfeer enzovoort; Basisvorming P.A onderwijs December 2004


V.T.I LOKEREN 16

- de doelstelling van de opleiding: toezicht is uiteraard minder nodig voor leerlingen die zich voorbereiden op een beroep waarin zij zelfstandig dergelijke werken zullen moeten doen en mogelijk reeds doen als vakantie- of weekendwerk; - de fase in de opleiding: meer toezicht is nodig voor leerlingen die ongeacht hun leeftijd aan het begin staan van hun technische opleiding, minder voor diegenen waarvoor de technische opleiding zijn voltooiing nadert. Een school heeft een organisatie-verantwoordelijkheid Belangrijk bij deze werken zijn de instructies betreffend het uitvoeren van het w erk en de omstandigheden waarin de onderhoudswerken dienen te gebeuren. Het spreekt vanzelf dat voor leerlingen hier hetzelfde geldt als voor personeelsleden volgens het ARAB en de Codex (4). Elementen die hier een rol spelen zijn: liggen de opdrachten in een logische lijn van werken of met andere woorden is er een technisch didactische opbouw van de reeks opdrachten; zijn de noodprocedures goed uitgewerkt en is de nodige interventie-infrastructuur aanwezig en kunnen de leerlingen hiermee omgaan; zijn de leerlingen toe aan bepaald zelfstandig werk. Conclusie Het is mogelijk om leerlingen zelfstandig te laten werken indien de omstandigheden dit toelaten. Deze omstandigheden werden hierboven beschreven. Om te weten wat concreet kan in uw school is het nodig o m de genoemde elementen in kaart te brengen en regels op te stellen aangepast aan de plaatselijke situatie. Het is best om bij het opstellen van deze regels zich steeds af te vragen of het mogelijk is deze regels deugdelijk te motiveren. Een rechter zal echter steeds aanvaarden dat een nijverheidsschool geen kleuterschool is.

(1)

Dit woord betekent hier dat leerlingen onder het gezag van de school staan, het gaat dus om de tijd dat leerlingen aanwezig zijn in de school. (2) Het gaat hier om mede- leerlingen of andere personen maar niet om de leerling zelf. (3) Voor alle leerlingen geldt trouwens dat zij vertrouwd moeten gemaakt worden met de regels van goed vakmanschap. (4) Het zou absurd zijn leerlingen werkjes te laten opknappen die personeelsleden volgens het ARAB niet mogen doen. Zelfs als de psy-chomotoriek van leerlingen en de durf ervan groter is dan deze van de personeelsleden betekent dit nog met dat zij bijvoorbeeld werken op een hoogte mogen uitvoeren zonder valbeveiliging, als deze normaal voorgeschreven

Bron: Veiligheidsbeleid in het onderwijs (Federaal Ministerie van Arbeid en Tewerkstelling).



V.T.I LOKEREN 17

4.4) Het maken van de risicobeoordeling: 4.4.1) De checklist: Wie over een veilige elektrische installatie wil blijven beschikken, doet er goed aan deze installatie geregeld, dus ook na ontwerp en inbedrijfstelling, aan een nauwkeurig onderzoek te onderwerpen. Zo een onderzoek bestaat niet alleen uit metingen, maar ook uit een grondige risicoanalyse. De analyse en evaluatie kan dan tekortkomingen aan het licht brengen waaraan de nodige maatregelen gekoppeld worden om eventuele fouten, incidenten en ongevallen te voorkomen. Het gebruik van een checklist voor een risicoanalyse is handig, niet alleen wegens de tijdwinst, maar ook wegens de domeinafbakening. Van de gebruiker van de checklist wordt wel verwacht dat hij een redelijke kennis heeft van het toepassingsgebied, zodat hij niet lichtvaardig over sommige problemen heenstapt. De checklist AREI (veiligheid met kennis van zaken) uitgever Kluwer is gebaseerd op 509 veiligheidsprincipes. Voor deze studie neem ik enkel deze, die van toepassing zijn op de werkplaats elektriciteit. Ik maak een onderscheid tussen:

WERKPOSTEN

& LEERMIDDEL



V.T.I LOKEREN 18 4.4.2) Risicobeoordeling:

Eén van de peilers bij het preventiebeleid is het uitwerken van een risicobeoordeling die voor alle taken binnen de werkplaats moet opgesteld worden. De normEN50110-1 punt 4.1 is hier van toepassing. Dit is een taak die je best in teamverband vervult met enkele leerkrachten tijdens een vakvergadering. Dit vraagt enige tijd en ervaring. Een risicobeoordeling dien je op regelmatige tijdstippen aan te passen.

Een hulpmiddel in de vorm van invulbladen is handig, namelijk: Invulblad voor risicoanalyse. Invulblad voor risicoreductie. Als identificatie van de gevaren nemen we in het werkhuis: - stroomdoorgang door het lichaam, - verbranding mogelijks door een vonk, - mechanisch draaiend onderdeel.



V.T.I LOKEREN 19 4.4.3) Het inschatten van de risico’s

Bij deze fase in de risicobeoordeling gaat men voor elk geïndentificeerd gevaar het risico bepalen. Voor het inschatten van de risico’s bestaan er diverse methodes waarmee gedetailleerd de grootte en de aard van de risico’s kunnen bepaald worden. Deze methodes vertrekken van een inschatting van de verschillende risicobepalende factoren die dan via mathematisch of grafische verwerking een getal geven dat een maat is voor het risico (de risicograad). De risicograad is afhankelijk van de oordeelkundige beslissingen bij het inschatten van de verschillende risicobepalende factoren. Teneinde enige objectiviteit in te bouwen wordt de belangrijkheid van een teamgebeuren hier nogmaals onderstreept. Een interessante en snelle methode voor het inschatten van de risico’s is het gebruik van de risicograaf die wordt weergegeven in onderstaande figuur. De tabel die er bijhoort tracht een richting te geven, om discussie’s te beperken, want de waarden zijn soms een subjectieve afweging.



V.T.I LOKEREN 20 4.4.4) Invulblad risicoanalyse

Invulblad risicoanalyse

Onderwerp:oefening snelmontage onder spanning (3 X 230V) en (3 X 400V) Opsteller:Lauwereins Paul Refnr: Omstandigheden 1.1 mogelijkheid voor rechtstreekse aanraking tussen fase en aarde

Datum:14-12-2004 Latent gevaar/mogelijk gevolg of letsel E Aanraking met vinger aan actief deel 2

2.1

mogelijkheid voor rechtstreekse aanraking tussen 2 fase

Aanraking met 2 vingers aan actieve delen

3.1

Mogelijkheid van een fase naar de massa; Onrechtstreekse aanraking mogelijkheid voor aanraking met draaiende onderdelen

Losliggende spanningdraad tegen massa Losliggende snoeren draaien mee met de as, loshangende kledij draait mee, leerlingen met lange haardracht

4.1


B 2

A 1

W 3

R III

2

2

1

3

III

2

2

1

2

II

1

2

2

3

I


V.T.I LOKEREN 22 4.4.5) De evaluatie op de risico’s

Uitgaande van het resultaat van de risico-inschatting kan men een evaluatie uitvoeren. Bij evaluatie is het belangrijk af te wegen of het risico aanvaard kan worden en of er preventiemaatregelen noodzakelijk zijn. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de “aanvaardbaarheid” in functie van de verkregen risicograad. Het is moeilijk om een objectieve maatstaf te stellen voor het “aanvaardbaar” zijn van een risico. Naast de uitkomst van de risicoinschatting spelen vaak nog andere factoren een rol. Bijvoorbeeld de aanwezige veiligheidscultuur, de maatschappelijke druk (onderwijs zou een voorbeeldfunctie moeten hebben), de economische haalbaarheid (technische scholen kampen meestal met chronisch geldgebrek); Het “aanvaarden”van een risico zou alleen maar mogen indien: Alle risicobepalende factoren geïdentificeerd zijn; Het risico laag is Alle betrokkenen het risico en de preventiemaatregelen kennen De hiërargische lijn waakt over de toepassing van de preventiemaatregelen; Dit aspect wordt eve neens aangehaald in de norm EN50110. Het is de taak van de werk – installatieverantwoordelijke om hun verantwoordelijkheid op te nemen elk voor wat betreft hun bevoegdheid

Na het invullen van de risicoanalyse wordt er een invulblad gemaakt met een nieuwe risico – inschatting, deze wordt gedaan na de genomen preventiemaatregelen. Deze risico – inschatting is noodzakelijk tot evaluatie van de rest – risico’s.



V.T.I LOKEREN 23 4.4.6) Risicoreductie (preventiemaatregelen en restrisico’s)

Risicoreductie (preventiemaatregelen en restrisico’s) Onderwerp: oefening snelmontage onder spanning (3 X 230V) en (3 X 400V) Opsteller:Lauwereins Paul Refnr: risi ontwerp co 1.1 III Borden aanraakveilig maken

2.1

III

Borden aanraakveilig maken

3.1

II

Aardingsklem men voorzien

4.1

I

Beschermings kap voor de as


Afscherming/ beveiliging Veiligheids-snoeren cat3 Geisoleerde verbindings – bussen Installatiemateriaal met verzonken schroeven Signalisatie bord onder spanning Differentieel van 30 mA toepassen Alle metalen voorzien van PE Veiligheids-snoeren cat3 Geisoleerde verbindings – bussen Installatiemateriaal met verzonken schroeven Signalisatie bord onder spanning Differentieel van 30 mA toepassen Alle metalen voorzien van PE Plexi plaat niet met de hand verwijderbaar voorzien

Datum:15-12-2004 Bijkomende maatregelen (picto, instructie’s) Instructies, werkplaatsreglement Instructies, oefeningen in dienst stellen Pictogrammen

E

B

A

W

2

2

1

1

Rest Ris. II

Instructies, werkplaatsreglement Instructies, oefeningen in dienst stellen Pictogrammen

2

2

1

1

II

Periodieke controle toepassen

2

1

1

2

I

1

1

1

1

-----


V.T.I LOKEREN 24

4.5) De praktische uitwerking: De praktische uitwerking refnr:1.1 en 2.1

Veiligheidssnoeren CAT III 1000V

Automaat Vervangen !!!!

Veiligheidsbussen

Gebruik van verzonken aansluitschroeven

Praktische uitwerking:refnr 2.1 Leerling werkt onder elek spanning Duidelijk signaleren met signaallamp, moet onderworpen zijn aan periodieke controles



V.T.I LOKEREN 25 Praktische uitwerking refnr. 4.1

Mechanische afscherming van de motoras.



V.T.I LOKEREN 26 Praktische uitwerking refnr 3.1 Periodieke controle over de correcte werking van aarding en differentieel

Alle metalen onderdelen van de oefening aarden !!



V.T.I LOKEREN 27

4.6) Gereedschappen en persoonlijke beschermingsmiddelen. Bij het uitvoeren van werkzaamheden aan elektrische installaties moeten de aangepaste gereedschappen en meettoestellen aanwezig zijn en gebruikt worden volgens de regels van goed vakmanschap - Onze leerlingen 3de graad afd.elektriciteit moeten voorzien zijn van : - Gesloten volledig werkpak met logo van de school. - Veiligheidsschoenen, de school geeft de verdelers van de schoenen op met het juiste type. - Dubbel geïsoleerde schroevendraaiers, en tangen, voorzien met de volgende symbolen.



V.T.I LOKEREN 28 - Meettoestellen van de classe III



V.T.I LOKEREN 29

4.7) Periodiek cont role v/d veiligheidsfuncties op de schakelposten afd. elektriciteit Schakelpost nummer ……………

Lokaal : …………….

Datum controle : ……………Controle gedaan door :……………. Item Goede werking van de aarding differentieelschakelaar

OK / NOK

Opmerking

Kortsluitbeveiliging Start / stop handeling Staat van de veiligheidsklemmen Signalisatielampen Pictogrammen

Schakelpost nummer ……………

Lokaal : …………….

Datum controle : ……………Controle gedaan door :……………. Item Goede werking van de aarding differentieelschakelaar

OK / NOK

Opmerking

Kortsluitbeveiliging Start / stop handeling Staat van de veiligheidsklemmen Signalisatielampen Pictogrammen



V.T.I LOKEREN 30

4.8) Opstellen van werkprocedures en Instructies 4.8.1) Werkhuisreglementen Afd. Elektriciteit (Versie 7.2004) (dit reglement is een aanvulling op het schoolreglement) Het is verboden, zonder uitdrukkelijke en steeds voor elke opdracht hernieuwbare toelating, gebruik te maken van : - persluchtinstallatie en persluchttoestellen. - slijpsteen, zaagmachine en andere draaiende machines. - speciale en niet voor de normale oefening bestemd gereedschappen te gebruiken, indien de werking ervan niet persoonlijk of klassikaal uitgelegd werd. Het is verboden: - elektrische aansluitpunten in het algemeen, en oefeningen in het bijzonder, onder spanning (zowel veilige als gevaarlijke) te zetten. - op eigen houtje te experimenteren. Bij twijfel advies vragen aan de leraar. - aansluitsnoeren, draden, gereedschappen of andere materialen te gebruiken welke zichtbare gebreken vertonen, hetzij door hun structuur hetzij door beschadiging. - de werkplaats te verlaten zonder toelating. - voorwerpen zwaarder dan 25 kg op te tillen of te verplaatsen zonder hulp. - loshangende kledij of sieraden te dragen welke gevaar kunnen opleveren bij draaiende motoren en onder spanning staande toestellen. Het is verplicht: -

in de lessen praktijk een dichtgemaakt werkpak te dragen en veiligheidsschoenen voorschriften na te leven betreffende het gebruik van draaiende m achines zoals boormachines e.a. bij verspaning en slijpen een veiligheidsbril te dragen. waardevolle voorwerpen zelf bij te houden. handen te wassen na elke praktijkles. wonden onmiddellijk te melden en te laten verzorgen.

Niet naleven van vermelde afspraken ontslaat school en leraars van alle verantwoordelijkheid. Gelezen Naam : ..........................................................................................Klas :.........................................................

Te ..............................................................

Datum :....................................................... Handtekening student.

Handtekening ouders.

..................................................................

Dit reglement is opgemaakt door de vakleerkracht (en), Veiligheidsverantwoordelijke I. Van Durme en werkplaatsleiding Dit reglement is besproken samen met de vakleraar in de les praktijk elektriciteit op datum van......................... Handtekening leerkracht………………………………



V.T.I LOKEREN 31

4.8.2 Veiligheidsinstructies lokaal 125 Bijkomende afspraken werkhuisreglementen afd. elektriciteit (versie 7.2004) 1) Veiligheidsprocedure bij een indienststelling van een oefening !!!! Testen doe je altijd onder begeleiding van een vakleerkracht !!

PROCEDURE

Wanneer je in A125 een oefening test, vraag je aan de leraar of hij de spanning toekent via het hoofdverdeelbord. De oefening moet gekoppeld zijn aan de aansluitklemmen van het net met een aansluitsnoer (instructieblad 1) Bij alle oefeningen moet je de beschermingsgeleider (PE )aansluiten. (instructieblad 2) De as van de motor moet vrij zijn van hindernissen (b.v draden) Materialen, gereedschapskoffers, kledingstukken e.d.m mogen geen opstakel vormen om de oefening te testen -Foutzoeken onder spanning doe je alleen, opgelet voor onder spanning staande onderdelen. Je werkt altijd met je eigen meetlamp of meettoestel. -Hou steeds beide klemmen v/h meettoestel onder controle, je kan via het meettoestel ook geëlektrocuteerd worden. -Verlaat nooit een oefening in dienst of onder spanning.

Laat de aansluitkabel van het net NOOIT in de stekkerbussen zitten wanneer je de werkpost verlaat. De motor sluit je het laatst aan en breng je zo snel mogelijk terug bij de magazijnier.



Instructiekaart 1:

Hoe een schakeling in dienst stellen ?

V.T.I LOKEREN 32 Schakelpost, voorzien van signalisatie, pictogrammen, waarde van de spanning, veiligheidsklemmen

Op vraag van de leerling en soort oefening kent de leerkracht het net toe, 3 X 230V of 3 X 400V

2

4

Leerling schakelt onder toezicht van een vakleerkracht

3

Leerkracht stelt de schakelpost in dienst op vraag van de leerling

1

Hoofdverdeelkast, om alle29 schakelposten te sturen

Met sleutelschakelaar stelt de leerkracht de kast in dienst. Basisvorming P.A onderwijs December 2004


1

V.T.I LOKEREN 33

PE verbinden naar aftakklem

2

PE verbinden met didactisch bord

3

4

Schakelen onder toezicht van je vakleerkracht

PE verbinden naar motor

Tegen onrechtstreekse aanraking Instructiekaart 2:

Hoe een schakeling in dienst stellen ? 4.9) Instructiekaart 1 &2 Basisvorming P.A onderwijs December 2004


Preventiebeleid in de werkplaats elektriciteit 3 de graad

Recommend Documents