Prettige kerstdagen. en een

V.A.T.

NIEUWS 33e jaargang • nummer 4 • december 2013

n e g a d t s r e k e en aar g i e wj tt n e e ieu Pr n g i k k u l e g

Tuinpark V.A.T. www.vat-sloten.nl

V.A.T. NIEUWS

Tuinpark V.A.T. werd op 1 september 1919 in Amsterdam opgericht en op 10 juli 1920 bij Koninklijk Besluit Nr. 64 goedgekeurd. Ingeschreven bij Kamer van Koophandel onder V 532853

Inhoud 3 Woord vooraf 4 Mededelingen van het bestuur

Bestuur: Jac. Plooy mw. I. Zelhorst mw. J.M.E Dassen D. Nieberg

6 Een bloeiende tuin in de winter 7 Genoeg te doen op de tuin in de winter 8 Tekening door Monique Wijnschenk (tuin 127) 10 Kerstsneeuw 11 Tuintips - Winter 13 Kerststerren 15 Gereedschaponderhoud 16 Kerstversiering uit eigen tuin 20 VAT-ladder 22 Wat is uw compostpersoonlijkheid?

Redactie: I. ten Napel, tuin 139 L. Kooistra, tuin 13 R. van Kampen, tuin 128 M. Hendriks, tuin 128 M. Barkey, tuin 108 E.H.B.O: S. in de Haak, tuin 33 S. Kuiperij, tuin 113 W. Akster tuin 95 F. van Andel, tuin 73

25 Gedicht 26 De (eetbare) Paddenstoel 28 Kookrubriek 31 Heide kleurt het hele jaar door! 32 Puzzel- kinderpagina

VAN DE REDACTIECOMMISSIE

2 V.A.T.nieuws

De redactiecommissie heeft het recht artikelen in te korten of te wijzigen. Ook plaatsen wij geen anonieme brieven tenzij de naam van de afzender bekend is.

Woord vooraf Het is met gemengde gevoelens dat ik dit voorwoord schrijf. Het jaar loopt ten einde, evenals mijn taak voor het V.A.T. Nieuws. Maar zoals het afgevallen blad de bodem voedsel schenkt, zo hoop ik u te inspireren om volgend jaar uw pen in plaats van uw schoffel ter hand te nemen voor de vereniging. Hoor mij roepen, het is leuk! Leuk om uw medetuinders nader te leren kennen en hun verhalen te ontlokken. Het is spannend om je voelhorens uit te steken bij bestuur en commissies, heerlijk om te graven in boeken en tijdschriften en te grasduinen op internet. Kopij verzamelen, dat is de kwestie. Dus aarzel niet wanneer u zich geroepen voelt; de nieuwjaarsreceptie van 12 januari a.s. is een goede gelegenheid om uw belangstelling voor de redactiecommissie kenbaar te maken bij het bestuur of om uw licht op te steken bij een van de commissieleden. Want het V.A.T. Nieuws heeft nog meer nieuwe leden nodig, nu de redactie ook afscheid moet nemen van Maureen Barkey, die ons zulke mooie bijdragen heeft geschonken in de rubrieken Bikkels en Nieuwkomers. Voor dit decembernummer is het een en ander bijeengegaard, onder andere de niet te missen mededelingen van het bestuur, ideeën voor kerstversiering uit uw eigen tuin, tuintips voor in de winter en wetenswaardigheden over kerststerren, paddenstoelen en gereedschapsonderhoud. Graag vestig ik ook uw aandacht op de tuintekening van Monique Wijnschenk; haar bijdrage is inmiddels een vast item in dit blad geworden en we waarderen haar inbreng zeer. Ook de kinder- en puzzelpagina en de activiteitenladder ontbreken niet. Afijn, de redactie van het V.A.T. Nieuws wenst u veel leesplezier en voor straks prettige feestdagen en een prachtig nieuw jaar! De redactie

V.A.T.nieuws 3

www.hermansblokhuizen.nl [email protected] tel: 0653 200 937

persoonlijk advies en kwaliteit voor een betaalbare prijs

 Stapelbare Noord Europese wandbalken in diverse diktes vanaf 50mm  Draaikiep-ramen met isolatieglas  Vele opties mogelijk zoals: o Impregneren o Montage o Dakisolatie o Dakpanprofielplaten  Ook standaard schuurtje van 200x300cm  Maatwerk geen probleem  Eigen import Al vele jaren dé leverancier van blokhutten op de Amsterdamse Volkstuinen.

Flamingo met panorama ramen

4 V.A.T.nieuws

Reiger maatwerk

Mededelingen van het bestuur Paden Het bestuur verzoekt u tijdens de wintermaanden wanneer er vorst aan de grond is, niet op de paden te fietsen en/of met karren te rijden, in verband met beschadiging van de paden. Nieuwjaarsreceptie De nieuwjaarsreceptie zal gehouden worden op zondag 12 januari 2014 van 14.00 uur tot 17.00 uur in de Schakel. Jaarlijkse Snoeidag Openbaar Groen De snoeidag zal gehouden worden op zaterdag 15 februari 2014. Het bestuur roept vrijwilligers op hieraan deel te nemen. U wordt verzocht om 9.45 uur op het tuinpark aanwezig te zijn. De koffie staat klaar. Om 10.00 uur gaat ‘het snoeien’ beginnen. Tuinenverhuur/verkoop In 2014 zal de verkoop/verhuur van tuinen plaatsvinden op een zaterdag in mei en september. Via het mededelingenbord en in het VAT-Nieuws van maart 2014 zullen de data worden bekend gemaakt. Mocht u uw tuin willen opzeggen, dan ontvangen wij graag tijdig (8 weken van te voren) uw opzegging. Dit moet bijtijds in verband met het taxeren van uw tuin en tuinhuis door de TACC en de BACC. Huren van vuil- en groencontainers Heeft u in de wintermaanden veel groenafval? Dan kunt u een groencontainer huren bij het bestuur voor het afvoeren hiervan. De kosten die hieraan verbonden zijn bedragen ongeveer € 30,00. Toegangshek Het bestuur verzoekt u goed het toegangshek op slot te draaien, dit wil zeggen twee maal de sleutel in het slot omdraaien. HET BESTUUR WENST U ALLEN PRETTIGE KERSTDAGEN EN EEN GELUKKIG NIEUWJAAR EN TOT ZIENS OP DE NIEUWJAARSRECEPTIE! V.A.T.nieuws 5

Een bloeiende tuin in de winter Uw tuin hoeft het geen dag van het jaar zonder bloemen te doen. Want er zijn heesters en planten die hartje winter bloeien en zelfs heerlijk geuren om de schaarse insecten te lokken. Met deze tips creëert u eilandjes van kleur voor de somberste winterdagen. Standplaats Net zoals de zomerbloeiers stellen ook winterbloeiende planten hun persoonlijke eisen aan standplaats, zon en schaduw. Winterjasmijn De winterjasmijn (Jasminum nudiflórum) is een heester die tot 2 meter hoog kan worden. Deze sterke gevel bedekker stelt weinig eisen aan de standplaats, al kunt u hem beter niet tegen een noord muur zetten. Regelmatig opbinden en hij verrast u van december tot maart met goudgele bloemen, die mooi afsteken tegen de kale, lichtgroene takken. Tip: snij takken die nog in de knop zitten af en zet ze in een vaas op water. Ze komen binnen tot bloei en blijven vrij lang goed. Sneeuwbal De Viburnum bodnatense is een winterbloeiende sneeuwbalsoort. Deze bladverliezende heester krijgt in de winter opvallende trosjes roze bloemen die een heerlijke geur verspreiden. Het is een gemakkelijke struik die in elke goed bemeste tuingrond groeit en zowel in de zon als in de halfschaduw kan staan. Kerstroos De kerstroos (Helleborus niger) bloeit rond Kerstmis met witte bloemen. Net zoals de andere Helleborus soorten is het een gemakkelijke vaste plant die graag in de halfschaduw staat. Een bijzonder familielid is de Helleborus foetidus, in de spreektaal bekend als stinkend nieskruid. Hij bloeit vanaf december met sierlijke groene bloemen. Sierkers Ook in de uitgebreide prunusfamilie is er een soort die ‘s winters bloeit: de Prunus subhirtella ‘Autumnalis’. Deze sierkers draagt in zachte winters, van november tot de lente, kleine roze bloemetjes. Bij uw tuin-centrum vindt u hem zowel als heester als in boomvorm. In het laatste geval kan hij uitgroeien tot een boom van wel 6 meter hoog. De sierkers houdt van een plaats in de volle zon. Bron: tuincentrumsuidgeest.nl

6 V.A.T.nieuws

Genoeg te doen op de tuin in de winter Er groeien nog maar weinig planten in januari, maar er zijn toch wat klusjes in de tuin te doen. Tuinaanleg •  Maak een beplantingsplan. Niet vergeten om ook laatbloeiende planten en zomerbloeiende bollen op de verlanglijst te zetten. •  Huur een hovenier in bij grote veranderplannen. •  Leg een drainagesysteem aan om wateroverlast een halt toe te roepen. •  Plant bomen, struiken en hagen tijdens vorstvrije perioden. •  Installeer een gereedschapsrek; goed voor het gereedschap en je hoeft nooit meer te zoeken. •  Verzamel takken en twijgen en maak er klimconstructies van voor de boontjes. Voorbereiden •  Maak een plattegrond en bloeischema voor iedere border. •  Tuin inspecteren en schemaatje reparatiewerkzaamheden maken. Zolang de planten in rust zijn, kun je overal nog goed bij. •  Begin een tuindagboek. •  Meld je aan voor een plaatselijke tuincursus of -workshop. •  Maak een plan voor de moestuin. •  Bestel planten en zaden per post. •  Houd vliesdoek en noppenfolie klaar om vorstschade te voorkomen. •  Koop eindelijk die supersnoeischaar. •  Bewaar vanaf nu eierdoosjes, maaltijdbakjes en margarinekuipjes waarin straks gezaaid kan worden. Onderhouden •  Bind het leifruit nog eens goed aan. •  Huur een versnipperaar om takken voor de composthoop te versnipperen. •  Tap en sluit de waterleiding af (als dat vorige maand nog niet gebeurd is). Zo voorkom je vorstschade. •  Repareer hekken en schuttingen. Er staan nu minder planten, zodat je er makkelijker bij kunt. •  Spoel potten, bakken en zaaibakken om met heet water en een scheutje bleek. Verzorgen •  Verspreid een dun laagje compost door de border. •  Geef ook in het vroege voorjaar planten in pot water. •  Houd groenblijvers sneeuwvrij. Schud de sneeuw van hagen als buxus, conifeer en taxus om te voorkomen dat er door de zware sneeuw gaten in de hagen vallen. •  Duw wortelkluiten met de voet terug. Door de vorst komen de wortelkluiten van planten wel eens omhoog. V.A.T.nieuws 7

8 V.A.T.nieuws

•  Geef bollen in pot binnen en buiten af en toe water. •  Overwinteren een aantal kuipplanten binnen? Zet dan bij zacht weer even een raampje open. Zaaien •  Zin om aan een nieuw tuinprojectje te beginnen? Zaai vanaf half januari ijsbergsla onder glas. •  Zaai tuinkers in een bakje in de vensterbank. Tuinkers is een heerlijk voor een broodje gezond. •  Als u in het vroege voorjaar het gazon inzaait, kunnen dure graszoden achterwege blijven. Snoeien •  Knot wilgen. Takken niet weggooien, want daarmee kun je hekjes en borderranden vlechten. Takken die in de grond worden gestoken, wortelen en lopen uit. •  Snoei de leilinde. •  Als je zelf geen knotwilgen of leilinden hebt, kom dan op de jaarlijkse VAT snoeidag op 15 februari. •  Snoei fruitbomen als het niet vriest. •  Knip bij zacht weer zielige hoopjes bruine borderplanten terug. Kas •  Lap de ramen van de kas voor optimale lichtinval. •  Open op zonnige dagen ’s middags de ramen van kas en koude bak voor ventilatie. Sierbestrating •  Straatwerk en grondwerk kan zorgvuldig gebeuren met voldoende ‘inklink’ en ‘verdiepingstijd’. Verzakking achteraf wordt daarmee voorkomen. Maak de voegen van de bestrating onkruidvrij. •  Hoog de bestrating op. Voorkom daarmee dat er na regen en dooi water kan blijven staan. Je kunt daarvoor ook drainage aanleggen. Gazon •  Voorzie het gazon van een metalen of kunststof kantopsluiting, zodat je nooit meer kanten hoeft te steken. •  Zie ook bij zaaien. Dieren •  Hang een of meer nestkasten voor de vogels op. •  Schrob vogelvoerplaatsen regelmatig schoon met heet water om verspreiding van ziekten te voorkomen. •  Voerde vogels zaden, pinda’s en vetbollen, maar ook rozijnen en appels. •  Leg een loopplankje in de vijver voor de egels en sluit putten, keldergaten en afvoerpijpen af met een rooster V.A.T.nieuws 9

Kerstsneeuw In Noord-Holland wordt de sneeuwbes, Symphoricarpos albus, ook kerstsneeuw genoemd. Die naam verwijst uiteraard naar de witte of rozig-witte bessen die met Kerstmis nog altijd aan de struik hangen. Sneeuwbessen leiden de rest van het jaar een onopvallend bestaan, maar in de winter zijn de parelvormige schijnvruchtjes best opvallend. Omdat deze bessen licht giftig zijn, worden ze niet door de vogels opgegeten. Sneeuwbes wordt meestal in een groep aangeplant, maar kan ook als haag geknipt worden. Symphoricarpos albus is de bekendste en meest aangeplante sneeuwbes. Hij is afkomstig uit het oosten van Noord-Amerika, maar is in het grootste deel van West- en Centraal Europa verwilderd en/of ingeburgerd. Omdat hij zoveel wordt gebruikt en er een beetje rommelig uit kan zien, vinden veel mensen het een wat ordinaire struik. Toch is het een interessante struik die haast overal groeit, bijna onverwoestbaar is en nauwelijks enige verzorging vergt. Een van de mooiste is Symphoricarpos x doorenbosii ’Mother of Pearl’ uit de zogenaamde Doorenbos-groep. ‘Mother of Pearl’ is een fors groeiende struik die tot 1,5 meter hoog en breed kan worden, zeer geschikt voor vakbeplanting of om als losse of gesnoeide haag te gebruiken. De bessen zijn wit met een lichtroze schijn. Symphoricarpos x doorenbosii ‘Magic Berry’ heeft een meer gedrongen groeiwijze en lilaroze bessen. Symphoricarpos x doorenbosii ‘White Hedge’ heeft extra grote witte bessen. Symphoricarpos x chenaultii is met zijn diep purperroze bessen een buitenbeentje. Bron: Tuinscheurkalender

10 V.A.T.nieuws

Tuintips - Winter Onrustig is het even zweven tussen herfst en winter. Uitermate zachte temperaturen op het einde van deze maand houden de bladeren dansend aan de bomen. Het fruit daarentegen is nu wel gevallen of geoogst. Het gazon weigert koppig om in rust te gaan en vogels twijfelen tussen de voedertafel of de nestkast. Elke tuinliefhebber weet nu dat de nachtvorst eraan komt en eigenlijk zelf noodzakelijk is voor een goede ontwikkeling van alle tuinleven. Het werk vermindert en onze tijd is beperkt… dus doen we wat we kunnen. Snoeien Er zijn boomsoorten die u beslist moet snoeien voordat in het vroege voorjaar de sapstroom weer op gang komt. Het zijn de zogenaamde bloeders. Voorbeelden hiervan zijn: berk, esdoorn en noten. Bij te laat snoeien loopt het sap gewoon uit de boom en kan deze daar ernstig onder lijden. Snoei ze daarom in december of januari. Winterstek Van sommige soorten kunt u in de winter stekken nemen, we noemen dit winterstek. Voorbeelden zijn: Forsythis, Hydrangea, Salix, Ribes en Deutzia. Neem korte stukjes, bij voorkeur tussenhout, van 20 tot 30 cm takken en bundel ze. Knip de takjes recht af boven een slapend oog. Zet ze dan in vochtige aarde of zand. Zet de stekken met de groeirichting naar boven, let daarom op de stand van de knoppen. Voorkom uitdroging van de stekken. De vijver U mag in december de vijver niet meer uitvoerig gaan schoonmaken omdat veel dieren dan al in rust zijn en u ze zou verstoren. Het is nuttig om een ijsvrijhouder in de vijver aan te brengen. Hierdoor kan lucht gemakkelijker toetreden en kunnen gassen ontsnappen. Een bos stro of riet kan ook een bijdrage zijn aan luchtaanvoer in de vijver. U mag natuurlijk nimmer een wak in het ijs slaan, want dat kan het leven van uw vissen kosten. Afdekken Nog een tip voor degene die aan afdekwoede lijden. De essentie van afdekken is het aanbrengen van een luchtige laag boven de planten. Voor sommige planten kunt u strorijke oude mest gebruiken of eventueel compost of blad. Met dennentakken e.d. V.A.T.nieuws 11

kunt u vaste planten prima afdekken, maar ook noppenfolie of speciaal afdekvlies kan goede diensten bewijzen. Bedenk wel dat u alleen moet afdekken als het vriest en niet als het een bijna lenteachtige winter(dag) is. Ga uw planten ook niet bedelven onder een dikke laag turfmolm, dat is niet goed voor de planten, dan maar geen nette tuin. Algemeen Vergeet niet de buitenkranen open te zetten nadat de leiding is afgesloten. Laat de leiding leeglopen. Voorkom ook dat bakken of potten waar water in staat kapotvriezen. Soms raken de gaatjes onderin verstopt en blijft er onverhoopt toch water in de bakken staan. Mocht er veel sneeuw vallen, laat het niet op de takken van de coniferen of wintergroene heesters liggen, door het gewicht kunnen de takken anders afbreken. Bron: dutchflowerlink.nl

AL RUIM 50 JAAR HET ADRES VOOR LOODGIETERSWERK, DAKBEDEKKING, VERWARMING EN SANITAIR. Ons enthousiaste team van loodgieters, dakdekkers, verwarming- en (sanitair) installateurs staat al ruim 50 jaar voor u klaar! Ook voor o.a. zonnepanelen, boilers en waterinstallaties. Bel voor een afspraak 020 - 659 3480 of kijk op www.plooyinstallaties.nl

Tips en laatste nieuws op www.plooyinstallaties.nl

-10%

KORTING

OP ALLE SOORTEN DAKWERK* * ALLEEN VOOR LEDEN EN OP VERTOON VAN DEZE BON. NIET IN COMBINATIE MET ANDERE ACTIE’S. ÉÉN BON PER KLANT. KORTING TOT MAXIMAAL € 500,- INCL. BTW.

WWW.PLOOYINSTALLATIES.NL 020 - 659 3480 12 V.A.T.nieuws

Kerststerren De populaire kerstster behoort tot de wolfsmelkachtige en is verre familie van de cactus. De officiële naam (Euphórbia pulchérrima) is volgens de overlevering afkomstig van Euphorbos, de lijfarts van koning Juba II van Numidië. Die ontdekte de geneeskrachtige werking van planten uit het wolfsmelkgeslacht. Verzorging De kerstster is inheems in de vochtige bergstreken van Mexico en Midden-Amerika. In onze kille Hollandse winter heeft hij dan ook speciale verzorging nodig. De temperatuur moet minimaal 15 °C zijn. De kerstster houdt van een lichte standplaats, maar verdraagt tijdens de bloei geen direct zonlicht. Zorg voor voldoende vocht. De droge lucht van de centrale verwarming is vaak de oorzaak van voortijdig bladverlies. Geef uw kerstster regelmatig lauwwarm water en één keer per week een beetje kamerplantenvoeding. Variëteiten De bloemen van de kerstster zijn vrij onopvallend. Zijn populariteit dankt hij aan zijn gekleurde schutbladeren. Naast de bekende rode en witte variëteiten zijn er tegenwoordig ook kerststerren met geel, crème en roze schutblad. Ook qua vorm heeft u de keuze. Zo vindt u bij uw tuincentrum kerststerren op stam en minikerststerretjes, die u bijvoorbeeld in kerststukjes kunt verwerken. Kerstarrangementen Een kerstster kan heel goed het kleurige middelpunt vormen van een zelfgemaakt kerststukje. Er zijn twee dingen waar u op moet letten. Neem een bakje of mandje dat niet lekt, want u zult uw kerststukje water moeten blijven geven. En wees voorzichtig dat u de wortels niet beschadigt. Overhouden De kerstster is een zogenaamde korte dagplant. Hij krijgt meer gekleurde bladeren en bloemknopjes naarmate de dagen korter worden. Uiteindelijk zullen de schutbladeren groen kleuren of afvallen. Als dat gebeurt, kunt u de scheuten tot de helft terugsnoeien en de plant iets koeler zetten 12 - 15 °C). In de zomer kan hij naar buiten, maar haalt u hem half september weer binnen. Om hem weer in bloei te krijgen, mag hij nu twee maanden lang maar 10 uur licht per dag hebben. De overige 14 uur moet de plant volkomen in het donker staan. Bron: tuincentrumsuidgeest.nl

V.A.T.nieuws 13

Alle comfort van gas zonder aansluiting op het aardgasnetwerk Onze jarenlange ervaring en kennis zorgen ervoor dat Antargaz de ideale partner is voor uw propaangas in flessen, bovengrondse- en ondergrondse tanks. Betrouwbaarheid, veiligheid, kwaliteit en deskundigheid: dat is wat u van ons mag verwachten!

Kiezen voor Antargaz betekent:

De garantie voor een uitstekende service van de beste partner voor tuinders. Neem vandaag nog contact met ons op: Antargaz Nederland B.V. Postbus 76, 5430 AB Cuijk Gratis tel. nr: 0800 2855427 Website: www.antargaz.nl Mail: [email protected]

14 V.A.T.nieuws

Gereedschaponderhoud Als je het juiste tuingereedschap hebt aangeschaft, moet je dit natuurlijk ook goed onderhouden. Zo heb je er het langste plezier van. Daarnaast is het belangrijk om met goed onderhouden gereedschap te werken, zodat je je planten niet beschadigt. Hieronder volgt een lijstje met onderhoudstips. Schoonmaken Het is belangrijk om gereedschap schoon te houden. Spoel het daarom altijd na gebruik goed af. Haal er vervolgens een doek over of een (staal)borstel langs. Met een harde borstel is grond goed te verwijderen van spade, bats, vork en plantschopje. Wrijf na met een doek die voorzien is van een beetje olie. Smeer metalen delen regelmatig in met wat huishoudolie en vet houten stelen en grepen twee keer per jaar in met lijnzaadolie. Verschijnen er na een tijdje toch roestplekken? Verwijder die dan met een schuurpapiertje. Vooral snoeigereedschap moet je goed schoonmaken. Door het schoon te maken, voorkom je dat je eventuele bacteriën van de ene naar de andere plant overdraagt. Maak daarom na elke snoeibeurt de bladen schoon door hars en sappen te verwijderen. Dat gaat meestal goed met een beetje afwasmiddel. De bladen van een heggenschaar kan je schoonmaken door ze met een beetje wasbenzine af te nemen. Veilig opbergen Berg je gereedschap altijd op een veilige plek op. Stop het in een hoes of hang het op, zodat het niet beschadigt. Gereedschap dat los rondslingert wordt namelijk erg snel bot. Zorg ook dat je gereedschap goed droog is voor je het opbergt en bewaar het op een droge plek. Snoeigereedschap kan je voor de winter inspuiten met een siliconenspray voor extra bescherming. Slijpen Snoei- en takkenscharen moeten altijd scherp zijn en dus geslepen worden. Ook een schep en een schoffel kan je het beste slijpen, want dat werkt toch een stuk makkelijker. Slijp je gereedschap altijd aan het eind of het begin van het tuinseizoen. Je kunt het gereedschap vijlen met een slijpsteen of een bijlvijl. Als je nog geen ervaring hebt met slijpen kan je een workshop ‘gereedschapsonderhoud’ volgen, Zoek op YouTube en zie hoe je zelf je snoeischaar kan slijpen of laat je gereedschap slijpen door een vakman. Smeren Geef alle bewegende delen van je gereedschap geregeld een druppeltje olie. Zo blijft het soepel werken.

V.A.T.nieuws 15

Kerstversiering uit eigen tuin December is de maand van de kerstversiering. De feestdagen komen eraan, dus de sfeer wordt door de meeste langzamerhand aangepast aan de eeuwenoude traditie Kerstmis. Vele winkels staan bol van de glimmende kerstversiering en stralende feestverlichting. Prachtig, maar toch kiezen steeds meer mensen ook voor een decoratief stukje natuur. Heel traditiegetrouw eigenlijk, want lang geleden deed men het allemaal ook nog zonder alle hedendaagse kerstversiering. U zult zien dat een combinatie van natuur en trend uw huiskamer spetterend zal decoreren! Als u eens een aandachtige blik werpt in uw tuin of in het bos, zult u prachtige decoratiematerialen tegenkomen. En er is geen immense creativiteit vereist om leuke kerstversiering te maken. Materialen

De natuur kent vele prachtige vormen en kleuren, die uw huiskamer met de feestdagen net dat extra accent kunnen geven. Dat begint eigenlijk al bij uw traditiegetrouwe kerstboom. En er zijn nog veel meer materialen van Moeder Natuur, die uw decembermaand een bijzonder warme sfeer geven! Hierbij kunt u denken aan takjes met bessen, bottels, sierappeltjes, kastanjes, sliertjes van de klimop, gedroogde bloemen van Monarda en dennenappels. Het groen van coniferen staat ook erg fris tussen al die kleurrijke versiering. Net als Hulst, die haar stekelige bladvorm laat spreken. Enkele ideeën Al dat materiaal kunt u op verschillende manieren verwerken. Eenvoudig is bijvoorbeeld een grote kerstbal midden in een schaal leggen. Vervolgens legt u het gevonden materiaal er wat nonchalant (door elkaar) omheen. Of 16 V.A.T.nieuws

een kerstbal in een glazen vaas, gedrapeerd met wat klimop. Een mooie lint om de vaas en uw feestelijke creatie kan z’n plaats krijgen. Met steekschuim en corsagedraad kunt u heel creatief aan de slag. Een stuk schuim in een pot of vaas en u kunt een prachtig kerststukje maken. Gewoonweg door aan de ene kant van een stuk draad één van de materialen te bevestigen en de andere kant in het schuim te steken. Laat uw eigen fantasie uzelf verrassen! Ook erg leuk om neer te leggen of op te hangen is een krans of guirlande. U kunt de materialen ook hier weer met corsagedraad bevestigen. Veel plezier met zoeken, ontdekken en knutselen! Bron: kerstversiering-uit-eigen-tuin.nl

V.A.T.nieuws 17

18 V.A.T.nieuws

V.A.T.nieuws 19

De ladder 2013 Wanneer

Wat

Hoe laat

Wie/waar

december 14 dec

Themarondleiding: Biodiversiteit in de tropen. Deelname € 3,50 Euro (excl. entree tot de Hortus). Vooraf reserveren is niet mogelijk. Er is een maximum van 15 personen per rondleider.

14.00

Hortus Botanicus Amsterdam Plantage Middenlaan 2A, Amsterdam, 020-6259021 www.dehortus.nl

14 dec

Vocaal Ensemble Tien zingt onder leiding van JanJoost van Elburg een tweeledig á capellaprogramma met koormuziek rond Engelse renaissancecomponisten onder de titel Sorrow & Bliss. Toegang € 12.50. Kinderen en studenten € 10.00 uur. Reserveren uitsluitend via [email protected] www.vocaal-ensemble-tien.nl

20.15

Sloterkerk, Osdorperweg 28

15 dec

Maak van uw wekelijks boodschappen doen een uitje en bezoek de gezellige boerenmarkt. U kunt vanaf 10 uur terecht voor heerlijke, verse biologische producten. Groenten en fruit, brood, geitenzuivel en vlees, maar ook biologische kruiden, Italiaanse streekproducten. Ook ambachtelijk gemaakte zeep van geitenmelk en andere huidverzorgings-producten, fairtrade speelgoed en sieraden uit India zijn hier te vinden. Bij de kraampjes kan niet gepind worden!

Vanaf 10.00

Geitenboerderij Ridammerhoeve gelegen midden in het Amsterdamse Bos

15 dec

Het Hermitagekoor zal liederen zingen uit de Russisch-orthodoxe kersttraditie. De dirigente van dit koor uit Zaandam is de uit Rusland afkomstige sopraan Natalja Yakovleva. Entree bedraagt € 8,00 / Donateurs € 7,00

15.00

Sloterkerk, Osdorperweg 28

24 dec

Sluip mee door het donkere Amsterdamse Bos met een klein lampje in je hand. Luister tijdens de wandeling naar spannende verhalen en neem je eigen lichtje mee. O.l.v. Natuur is een Feest. Geschikt voor het hele gezin. Kosten: € 4,50 voor kinderen en € 2,- voor volwassenen. Graag aanmelden. Het Bezoekerscentrum ligt bij de entree van het Amsterdamse Bos.

17.00

Voor meer informatie: Bezoekerscentrum Amsterdamse Bos, 020-5456100, of bezoekerscentrum.dmo@ amsterdam.nl.

29 dec

Oliebollentocht: Loop mee met de oliebollenwandeling. Start bij het Bezoekerscentrum. Loop door een winters Bos en luister naar de verhalen van de boswachter. Bij terugkomst zijn er oliebollen en een warm drankje. Kosten: € 4,50 p.p. Max. 25 deelnemers. Graag aanmelden. Het Bezoekerscentrum ligt bij de entree van het Amsterdamse Bos.

14.00

Voor meer informatie: Bezoekerscentrum Amsterdamse Bos, 020-5456100, of bezoekerscentrum.dmo@ amsterdam.nl

20 V.A.T.nieuws

Activiteiten VAT - vet vermeld - let ook op het mededelingenbord! Wanneer

Wat

Hoe laat

Wie/waar

december 9 jan

Verlicht je fiets, skates of skateboard op originele wijze en doe mee met Light my Ride: De start is op de Nieuwmarkt en de deelnemers creëren een lint van licht terwijl ze door Amsterdam rijden. De tocht is onderdeel van het Amsterdam Light Festival en wordt tijdens dit festival voor de tweede keer georganiseerd door studenten van hogeschool InHolland. Iedereen met een ongemotoriseerd voertuig mag mee doen en kan zich aanmelden via www. amsterdamlightmyride.nl. Deelname is gratis.

19:30 - 23:00

Nieuwmarkt

12 jan

Nieuwjaarsreceptie VAT

14.00-17.00

De Schakel

25 jan

Themarondleiding: Cycadeeen. Deelname € 3,50 Euro (excl. entree tot de Hortus). Vooraf reserveren is niet mogelijk. Er is een maximum van 15 personen per rondleider.

14.00

Hortus Botanicus Amsterdam Plantage Middenlaan 2A, Amsterdam, 020-6259021. www.dehortus.nl

26 jan

Loop mee met de boswachter voor de snertwandeling. Start bij het Bezoekerscentrum. Maak samen met de boswachter een flinke wandeling door het gure winterweer. Na afloop van de wandeling staat er een kom snert klaar. De wandeling is geschikt voor het hele gezin. Kosten: € 5,50 p.p. Graag aanmelden. Het Bezoekerscentrum ligt bij de entree van het Amsterdamse Bos.

14.00

Voor meer informatie: Bezoekerscentrum A msterdamse Bos, 020-5456100, of bezoekerscentrum.dmo@ amsterdam.nl

februari 15 feb

VAT Jaarlijkse Snoeidag Openbaar Groen

09.45

Verzamelen in De Schakel, de koffie staat klaar

22 feb

Themarondleiding: Bomen en boomknoppen. Deelname € 3,50 Euro (excl. entree tot de Hortus). Vooraf reserveren is niet mogelijk. Er is een maximum van 15 personen per rondleider.

14.00

Hortus Botanicus Amsterdam Plantage Middenlaan 2A, Amsterdam, 020-6259021. www.dehortus.nl

Alle data onder voorbehoud. Zie ook de (ladder)activiteiten op onze website www.vat-sloten.nl Activiteiten VAT - vet vermeld - let ook op het mededelingenbord!

V.A.T.nieuws 21

Wat is uw compostpersoonlijkheid? Deze quiz kan u helpen uw eigen compostpersoonlijkheid te ontdekken. 1. Wanneer u een compostbak koopt: Laat u die dan door een gespecialiseerd bedrijf ontwerpen? [1] Koopt u een supermodern en uiteraard zeer duur model? [2] Koopt u de eerste de beste bak uit een doe-het-zelfzaak? [3] Maakt u er zelf een met wat oude planken? [4] 2. Wanneer u compost maakt: Meet u zorgvuldig hoeveel stikstof- en koolstofrijk materiaal u moet toevoegen? [1] Wisselt u stikstof- en koolstofrijk materiaal mooi af in aparte lagen? [2] Gooit u willekeurig stikstof- en koolstofrijk materialen door elkaar? [3] U weet niet wat stikstof- en koolstofrijke materialen zijn? [4] 3. Wanneer u compost maakt: Gebruikt u dan een compoststarter of- versneller en strooit u geregeld kalk en een stikstofrijke meststof tussen de lagen? [1] Gebruikt u alleen een compoststarter of -versneller? [2] Gebruikt u geen van beide? [3] U weet niet wat een compoststarter is? [4] 4. Voor u tuinafval in de compostbak gooit: Haalt u eerst alle steentjes, stokjes en dergelijke eruit, sorteert u alles vooraf en maalt u alles zorgvuldig fijn met de verhakselaar? [1] Hebt u geen verhakselaar maar gebruikt u bijvoorbeeld de grasmaaier om alles fijn te hakken en verwijdert u ook zorgvuldig alle ongewenste afval? [2] U haalt wel ongewenst afval weg, maar verhakselen vindt u net iets te veel moeite? [3] U gooit er gewoon alles op, zonder verhakselen of sorteren? [4] 5. Als u mag kiezen wat u in de tuin moet doen: Loopt u dan naar uw composthoop om hem te controleren en eventueel te keren? [1] U hebt wel andere voorkeuren, maar als het even kan zult u weleens langslopen? [2] Uw compostbak controleren is wel het laatste dat u spontaan zult doen? [3] U herinnert u nauwelijks waar de composthoop ligt? [4] 22 V.A.T.nieuws

6. Hoe vaak keert u uw composthoop: Wekelijks? [1] Maandelijks? [2] Om de 6 maanden? [3] Nooit? [4] 7. Hoe vaak meet u de temperatuur van uw composthoop: Dagelijks?[1] Wekelijks? [2] Maandelijks? [3] Nooit? [4] 8. Hoe warm wordt uw compost: Boven de 60 ºC? [1] Boven de 40 ºC? [2] Hij wordt niet warm? [3] U weet het niet? [4] 9. Wanneer u controleert of uw compost klaar is: Neemt u er dan een handvol uit om eraan te voelen en te ruiken? [1] Gaat u af op het aanzicht? [2] Vertrouwt u erop dat hij klaar is als hij genoeg gezakt is? [3] Gebruikt u hem wanneer u eraan denkt? [4] 10. Gebruikt u de compost: Zorgvuldig gezeefd als een soort potgrond en als mulch rond planten en op het gazon? [1] Als mulch rond planten en om onder te spitten? [2] Alleen om onder te spitten? [3] Eigenlijk gebruikt u hem nauwelijks en weet u ook niet goed waarvoor u hem zou kunnen gebruiken? [4] Tel uw score op.

V.A.T.nieuws 23

Meer dan 25 punten: ‘Natuurlijk composteerder’. U behoort tot de grote groep composteerders die het doet omdat het nu eenmaal zo hoort Maar het interesseert u niet echt. De ‘Natuurlijke composteerder’ is iemand die in een hoekje van de tuin al zijn afval opstapelt -vooral grasmaaisel waarmee hij geen weg weet- en het voor de rest vergeet. Tot hij er na enkele jaren nog eens langskomt en vaststelt dat er daar nog wat goede grond ligt. Goede compost zal het waarschijnlijk nooit worden. Tussen 20 en 24 punten: ‘Witte handschoen-composteerder’. U wilt het allemaal netjes houden en gruwt ervan dat het een onwelriekende boel wordt. Het liefst zou u een compleet afgesloten compostvat kopen, zodat er niets van te zien is in de tuin. Die composteervaten zijn natuurlijk handig en het gaat ook sneller dan in een gewone bak. Nadeel is dat die vaten vrij klein zijn en u bij een beetje tuin al snel een tiental vaten nodig zult hebben. Bovendien zal de kwaliteit van uw compost nooit optimaal zijn als u niet zorgt voor een evenwichtig mengsel van materialen en een goede verluchting. Tussen 16 en 20 punten: ‘Hightech composteerder’. U houdt haast evenveel van de compostaccessoires als van de compost zelf. U zult steeds de nieuwste technieken en de nieuwste snufjes uitproberen, zoals speciale compostvaten die kunnen worden gekanteld, een speciaal schopje om de compost moeiteloos te keren, speciale thermometers, hydrometers, kits om de zuurtegraad te bepalen, enz. Om goede compost te maken, hebt u al deze hulpmiddelen niet nodig. Minder dan 16 punten: de ‘Compostmaniak’.

U leeft voor en door uw compost. U composteert werkelijk alles, bestelt speciale meststoffen om door de compost te mengen, gaat overal in de straat om afgevallen blad bedelen en denkt zelfs tijdens het eten aan de stikstof-koolstofratio’s van de tafelrestjes. U brengt meer tijd door met uw compost dan met uw huisdier of uw auto, en bijna evenveel als met uw partner en

24 V.A.T.nieuws

Fluister ing in de natuur In ´t be s t a a n d e o k s e l v a n e l k b l a d , i s e r w e e r e e n jo n g e k n o p g e v a t . Z i j i s o o k s t e e d s v oo r d e w i n t e r k l a a r; e n k o m t d a n u i t i n h e t n i e u w e ja a r. D a t i s n u , w a a r b l a a dje s o v e r p r a t e n , e e n m e n s h e ef t d a t n i e t i n d e g a t e n . ‘t Gaat over de aanvoer van de sappen, die dan snel het gesprek af kappen. D e b l a a dje s r i t s e l e n e n t r i l l e n , d e w i n t e r k o m t , m e t a l z i jn g r i l l e n . D a a r s t a a n d e bo m e n d a n , n a a k t e n k a a l , h e t i s a l t i jd w e e r e e n t r i e s t v e r h a a l . Hu n t a k k e n k a a l o m h o o g e n t o p z w a a r, z i j r o e p e n e r g z a c h t w a t n a a r, w a t n a a r! He t i s a l s of z e z u c h t e n , z u c h t e n , verlangend naar de blauwe luchten. Ma a r e e r s t v a l t h e t b l a d i n s l i k e n d r a s , e n z o r g e n z o w e e r v oo r ‘ t n i e u w g e w a s. ‘ t O u d e b l a d m a a k t , d a t jo n g e k n o p p e n , z i c h i n p r a c h t i g jo n g g r o e n o n t p o p p e n . Z i j g l o r i ë r e n d a n , m e t f r i s s e k l e u r e n; A l s v e r s i e r i n g v oo r ’t n i e u w e ja a r g e be u r e n . Bron: gedichtenstad.nl

V.A.T.nieuws 25

De (eetbare) Paddenstoel Iedereen heeft vast wel eens een paddenstoel in het echt gezien. Vooral in de herfst staat het bos vol met schitterende paddenstoelen. Veel mensen weten echter niet precies wat een paddenstoel is. Er bestaan ook een aantal misverstanden over paddenstoelen. In dit artikel behandelen we de vraag wat een paddenstoel exact is. Zwammen en paddenstoelen behoren tot het schimmelrijk. Hier wil je liever niet aan denken als je een lekker bordje paddenstoelensoep aan het eten bent, maar het is echt zo. Paddenstoelen groeien vaak onder de grond. Ook zie je paddenstoelen tegen bomen groeien of in een mesthoop. Het grote schimmelrijk Paddenstoelen behoren niet tot het dieren- en plantenrijk. Zij vormen een geheel eigen groep in het schimmelrijk. Andere schimmels die tot het rijk van de paddenstoelen behoren zijn onder meer de schimmels op een oude boterham of op kaas. Een schimmel bestaat uit dunne draden. Als de draden eenmaal groot genoeg zijn, ontstaat de paddenstoel. Als de omstandigheden goed zijn, worden de paddenstoelen zichtbaar. Een groot misverstand is dat paddenstoelen alleen in de herfst te zien zijn. Paddenstoelen groeien namelijk het hele jaar door. Dit is afhankelijk van het soort paddenstoel. Eetbare champignons Ondanks dat paddenstoelen schimmels zijn, worden ze ook gezien als lekkernij. De bekendste eetbare schimmel is de champignon. De eetbare paddenstoel wordt sinds de jaren ’70 van de 20ste eeuw volop geconsumeerd. Champignons worden in heel Nederland gekweekt door speciale champignonkwekers. De voedingsbodem van champignons bestaat onder andere uit paardenmest en dekaarde. Het totale kweekproces van een champignon duurt zo’n zes weken. Er wordt afhankelijk van het type champignon een temperatuur tussen de 16 en 22°C aangehouden. Het oogsten van een champignon kan zowel handmatig als machinaal plaatsvinden. De handgeplukte champignons zijn voor de versmarkt, als de champignons machinaal geplukt worden, dan worden deze gebruikt voor conversen. Oesterzwam De oesterzwam wordt steeds vaker gebruikt in de Nederlandse keuken. De paddenstoel dankt zijn naam zijn oestervormige hoed. De paddenstoel wordt gekweekt in een mengsel van stro en water. Als een kweker de oesterzwam gaat oogsten dan worden ze eerst in trossen geplukt en vervolgens worden de zwammen een voor een losgesneden. Kastanjechampignon Een populaire champignon in de Nederlandse keuken is de kastanjechampignon. 26 V.A.T.nieuws

De paddenstoel kan het gehele jaar gekweekt worden. De champignon wordt gekweekt is speciale cellen. Het plukken van de champignon gebeurd handmatig. Portobello champignon De portobello champignon is een grote eetbare champignon die door een speciale manier van kweken uitgroeit tot een reuze paddenstoel. Er zijn in Nederland een aantal kwekers gespecialiseerd in het kweken van deze champignonsoort. Shiitake Oorspronkelijk komt de shiitake champignon uit China en Japan. De paddenstoel wordt dan ook met name gebruikt in de Aziatische keuken. De shiitake groeit op harde houtsoorten als eiken, beuk, tamme kastanje en okkernoot. Een shiitake is een wat duurdere paddenstoel. In Nederland wordt deze paddenstoel zeer beperkt gekweekt. Paddenstoelen kweken Een onbekende hobby in Nederland is het zelfstandig kweken van paddenstoelen. Zonde, want paddenstoelen kweken is een leuke bezigheid. In dit artikel leggen we uit hoe je het beste te werk kunt gaan. Oesterzwammen kunnen een leuke toevoeging zijn in je achtertuin. De zwam is vrij eenvoudig te kweken, maar er moet wel sprake zijn van een goede voedingsbodem. Dit vind je onder meer in een houten tuinbank of andere stammen in je tuin. Wie de zwammen in stammen wil kweken, moet deze stam minimaal een maand laten besterven. Zo vergroot je namelijk de kans op een succesvolle broed. Als de stam in de juiste staat verkeert, zaag hem dan in de gewenste lengte. Het is natuurlijk prettig als je de oesterzwammen stam nog kunt verplaatsen in de tuin. Om een goede voedingsbodem voor de zwammen te creëren, moet de stam wel vochtig genoeg zijn. Dit kun je controleren door een gat in de stam te boren, het zaagsel in je hand samen te knijpen en te kijken of het aan elkaar blijft plakken. Als dit niet het geval is, besproei dan de boomstam dagelijks met water. In het geboorde gaatje duw je vervolgens een houtdeuvel waarin een zwamvlok zit verwerkt. Afhankelijke van het type hout en de tempratuur zal de zwamvlok vanuit de deuvels binnen zes tot achttien maanden zichtbaar worden. Let op: het is belangrijk dat de stam in deze periode niet uitdroogt. Het verstandig om de stam af te dekken met stro en bladeren. Dit bevordert namelijk het groeiproces. Bron: allesoverpaddestoelen.nl

V.A.T.nieuws 27

Kookrubriek Paddenstoelensoep Benodigdheden

500 gram paddenstoelenmix (oesterzwammen, kastanjechampignons, champignons) 8 dl groentebouillon ½ dl room 20 gram bloem 1 rode ui 1 citroen 1 ei zout en peper peterselie Werkwijze

Schil de rode ui en snipper deze in kleine stukjes. Borstel de paddenstoelen schoon en snij deze in fijne plakjes. Knijp de citroen boven de paddenstoelen uit en zet vervolgens een pan op het vuur. Doe de roomboter in de pan en laat deze smelten. Fruit vervolgens de ui. Voeg de groentebouillon (houdt een klein beetje bouillon over) aan het geheel toe en breng het mengsel aan de kook. Voeg vervolgens de paddenstoelenmix toe en laat het mengsel vijf minuten gaarkoken op een laag vuurtje. Klop het ei in een kom en voeg de bloem toe. Roer het geheel goed door elkaar met een garde. Voeg de resterende bouillon en het room toe aan het mengsel en voeg het geheel aan de pan met soep toe. Laat de soep nog enkele minuten koken. Breng de soep op smaak met wat peterselie en zout en peper. 28 V.A.T.nieuws

Kookrubriek Knoflookstoelen Benodigdheden

500 gram kastanjechampignons 2 teentjes knoflook Een klein scheutje olijfolie Peterselie Zout en peper 4 sneetjes wit brood Werkwijze

Snijdt de paddenstoelen in dunne schijfjes. Giet een scheutje knoflook in de pan en pers hierboven de twee teentjes knoflook uit. Voeg vervolgens de paddenstoelen toe en voeg wat peper en zout toe. Laat het geheel even sudderen. Voeg een handje vol peterselie toe aan het geheel en wacht vervolgens tot het vocht verdampt is. Rooster in de tussentijd de sneetjes brood. Voeg, als het vocht verdampt is, de resterende peterselie toe en bak deze nog een minuutje mee. Verdeel het mengsel over de boterhammen en je hebt een heerlijk lunchgerechtje. Bron: allesoverpaddestoelen.nl

V.A.T.nieuws 29

Een heldere kijk op zekerheid Zicht, risico- en verzekeringsadviseurs biedt particulieren en ondernemers inzicht in hun financiële situatie en adviseert hen over het voorkomen, opvangen en verzekeren van financiële risico’s. Met als resultaat gemak, tijd- en kostenbesparing en de zekerheid, dat het goed geregeld is én blijft.

www.zichtadviseurs.nl

11750 ZICHT_Corp_130x90_fc.indd 1

30 V.A.T.nieuws

01-11-2011 11:11:06

Heide kleurt het hele jaar door! Heide geeft de tuin het hele jaar door kleur. Wanneer in de herfst en de winter perkplanten en de meeste vaste planten hun sierwaarde verliezen, kunnen heideplanten een prachtige overgang naar het voorjaar geven. ‘s Zomers en ‘s winters zijn er diverse bloeiende heidesoorten. De heifamilie (Ericaceae) is een grote familie van bedektzadige houtige planten. Winter-/voorjaarsbloeiers vanaf november (Erica) Na de bloei van de knopbloeiers zijn er de zogenaamde winter/voorjaarsbloeiers; Erica carnea en Erica darleyensis. De bloei begint in november en kan doorgaan tot in april. Van Erica carnea (dopheide) zijn er verschillende cultivars en de groeiwijze is verschillend; compact of spreidend. Zij zijn zeer bloemrijk, in heel veel kleuren en het gewas kan opvallen door hun prachtige herfstkleuren. De planten zijn zeer winterhard en worden daardoor ook wel sneeuwheide genoemd, omdat zij als ze bloeien opvallen in de sneeuw. Aan te bevelen soorten zijn: ‘December Red’, Winterfreude’, Wintersonne’, ‘Isabel’’, Myretoun Ruby’ en ‘Viking’. De Erica darleyensis is ook een winterheide. Deze soort is wat grover van groei en iets minder winterhard. De groeiwijze is meer opgaand en er is minder diversiteit in de bloeikleuren. Enkele soorten hierin zijn: Kramers Rote’, ‘Darley Dale’, ‘ White Glow’, ‘ Mary Helen’ en ‘J.W.Porter. Zomerheide vanaf juni: Calluna Vanaf juni bloeit de zomerheide zoals Calluna vulgaris. Calluna is een laag blijvende struikheide. Knopbloeiers vanaf augustus Vanaf augustus zijn er heidesoorten waarvan de zogenaamde knopbloeiers bloeien tot in december. Deze heide, die ook wel’ Garden Girls’ genoemd worden, kleuren in de knop en behouden daardoor zeer lang hun kleur. De volgende, absoluut winterharde Calluna-cultivars geven een geweldig kleureffect: ‘Alexandra’ (stralend rood), ‘Marlies’ (intensief paars-rood), ‘Melanie’ (zuiver wit), ‘Amethyst’ (rood-paars) en ‘Marleen’ (ook paars-rood). Ze hebben allemaal groen loof en groeien tamelijk rechtop. Voor bijen is de calluna van belang. De nectar van erica is voor het tongetje van de bij moeilijk te bereiken doordat de bloem een lange ballonvorm heeft. Tips Heide gedijt het beste in lichtzure grond en doet het dus goed bij ons op het tuinpark. U kunt wat tuinturf door de aarde mengen. Daarbij doet u ook wat gedroogde koemest voor de nodige voeding en ook compost voor de vochthuishouding. Heide mag niet uitdrogen, de planten moeten bij warm of droog weer water hebben, ook in de winter. Het beste is dat ‘s morgens te doen omdat het belangrijk is dat het gewas niet te lang nat blijft. Je kunt heide combineren met andere planten die van zure grond houden, zoals azalea, rododendron, andromeda (lavendelheide) en kleine bloembolletjes. Plant uw heideplanten op een zonnige plek, dit is bevorderlijk voor de bloei. Heide heeft verder weinig onderhoud nodig. Het is wel heel belangrijk dat vóór het planten de kluit goed vochtig gemaakt wordt en de wortels losgemaakt worden, zeker als de heide in een pot gekocht wordt. V.A.T.nieuws 31

kinderpagina

32 V.A.T.nieuws

puzzelpagina

V.A.T.nieuws 33

34 V.A.T.nieuws

! Van de redactiecommissie Kopij inleveren in de redactiebrievenbus of per email naar [email protected] op onderstaande data: •  7 februari 2014 •  11 april 2014 •  13 juni 2014 •  12 september 2014 •  14 november 2014

V.A.T.nieuws 35

Afzender: Tuinpark V.A.T. Lies Bakhuyzenlaan 17 1066 CJ Amsterdam