Pre-implantologie Botopbouw van de kaak tijdens of vóór implantatie
gemini-ziekenhuis.nl
Pre-implantologie
Wat is pre-implantologie?
3
Implantaat in combinatie met aanbrengen van bot
3
Botopbouw met bot vanuit de kaakhoek
5
Verhoging van de bodem van de neusbijholte (sinusbodem-elevatie)
6
Bottransplantatie: bot uit de bekkenkam (heup)
8
Kosten
10
Algemene instructies en leefregels voor goed herstel
10
Uw vragen
12
Notities
13
Colofon Redactie:
afdeling mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie
afdeling communicatie Vormgeving:
Grafische Dienst
Oplage:
100 / 1e druk
Druk:
Grafische Dienst
Artikelnummer: 161981/2013.10
Op alle behandelingen in het Gemini Ziekenhuis zijn de algemene voorwaarden van het Gemini Ziekenhuis van toepassing,zie www.gemini-ziekenhuis.nl of vraag bij de balie van patiëntenservicebureau 2
In overleg met uw kaakchirurg wordt uw kaakbot verhoogd of verbreed. Hierdoor wordt het plaatsen van één of meerdere implantaten (kunstwortels) mogelijk. Deze behandeling wordt daarom pre-implantologie genoemd. In deze folder vindt u uitleg over drie verschillende mogelijkheden voor pre-implantologie. Wat is pre-implantologie?
Bot aanbrengen Er zijn vier mogelijkheden voor
Met pre-implantologie bedoelen we het
pre-implantologie:
geschikt maken van de kaak voor plaatsing van een implantaat. Een implantaat is een kunstwortel van metaal (titanium) in de vorm van een schroef. Door verlies van uw eigen tanden en kiezen slinkt het kaakbot. Het kan zijn dat er daardoor niet genoeg bot meer is voor een implantaat. Er is dan een voorbereidende operatie
• implantaat in combinatie met aanbrengen van bot; • botopbouw met bot vanuit de kaakhoek; • verhoging van de bodem van de neusbijholte (sinusbodem-elevatie). • bottransplantatie: bot uit de bekkenkom (heup)
nodig waarbij de kaak met een bottransplantatie wordt verhoogd en/of verbreed. We noemen dit botopbouw.
1. Implantaat in combinatie met aanbrengen van bot
Wat is een bottransplantatie?
Als het implantaat net niet helemaal in
Bij een bottransplantatie wordt ergens in
het kaakbot geplaatst kan worden, kan
het lichaam bot weggenomen. Hiermee
de kaak worden opgevuld met (kunst)bot
wordt bot op een andere plaats in het
(figuur 1). Het implantaat moet dan wel
lichaam aangevuld. Tot nu toe is eigen bot
al stabiel in de kaak staan. Het opvullen
het beste voor botopbouw van de kaak.
van de kaak en het plaatsen van het
Soms wordt eigen bot gemengd met
implantaat gebeurt in één behandeling.
kunstbot. Maar kunstbot alleen is minder
Het voordeel is dat er daardoor minder
betrouwbaar en genezing na de operatie
operaties nodig zijn.
duurt langer. 3
Pre-implantologie
Figuur 1. Links het implantaat met ontbrekend bot en rechts met nieuw (kunst)bot met daaroverheen een membraan. Dit is een dun vliesje dat het aangebrachte bot scheidt van het tandvlees. De rode stipgeeft de plaats van de zenuw aan (in dit geval de onderkaak).
De ingreep: plaatsen implantaat en
is belangrijk om het verdwijnen van het
aanbrengen van bot
eigen bot te verminderen. Om ingroei van
U wordt poliklinisch behandeld. U neemt
tandvlees te voorkomen, wordt over het
een dag van tevoren de antibiotica in
kunstbot een membraan aangebracht.
die u voorgeschreven krijgt. U wordt
Als laatste wordt het tandvlees gehecht.
plaatselijk verdoofd. Tegelijk met het
De hechtingen worden later verwijderd.
plaatsen van het implantaat wordt de
De kaakchirurg of tandarts plaatst
kaak opgevuld met deels eigen bot en
een vervanging voor de tand. Dit kan
kunstbot. Dit houdt in dat er onder een
een tijdelijke uitneembare of tijdelijke
membraan een ruimte wordt gemaakt
vaste vervanging zijn. In totaal duurt de
waarin eigen bot aangroeit (figuur 1).
behandeling ongeveer een uur.
Hiervoor wordt schraapsel van eigen bot
4
gebruikt dat afkomstig is uit de omgeving
Het vervolg: plaatsen afdekschroef
of uit de onderkaak in het gebied achter
Als het bot en implantaat na zes maanden
de laatste kies. Dit schraapsel wordt op
goed zijn ingegroeid - dit wordt met een
het onbedekte deel van het implantaat
röntgenfoto gecontroleerd - wordt het
aangebracht, met daaroverheen meestal
tandvlees nog een keer opengemaakt.
een laagje kunstbot. Dit laagje kunstbot
Het implantaat wordt vrijgelegd.
Op het implantaat wordt een afdekschroef geplaatst. Deze is in de mond te zien. Kort
2. Botopbouw met bot vanuit de kaakhoek
hierna kan uw tandarts een kroon of brug maken en plaatsen.
Als de kaak niet breed en/of hooggenoeg is voor een implantaat, wordt de kaak daar
Mogelijke bijwerkingen en complicaties
eerst geschikt voor gemaakt. Dit is een
De kans is niet groot, maar het kan zijn
aparte behandeling. Na herstel wordt het
dat:
implantaat op de beste plaats in de kaak
• er een infectie optreedt: om dit te
geplaatst. Hierdoor komt de toekomstige
voorkomen, start u een dag voor de
kroon op het implantaat op de juistepositie
behandeling met een antibioticakuur
in de tandboog
(zeven dagen); • het operatiegebied dik wordt: dit wordt na twee tot drie dagen vanzelf minder; • er een (heftige) bloeduitstorting
De ingreep U wordt poliklinisch behandeld. U neemt een dag van tevoren de antibiotica in die u
optreedt: dit is niet ernstig en wordt na
voorgeschreven krijgt. U wordt plaatselijk
twee tot drie dagen vanzelf minder;
verdoofd. Met een kleine operatie via de
• het implantaat voortijdig zichtbaar
mond wordt met een boor een stukje bot
wordt omdat de wond niet goed
uit de onderkaak (naast de verstandskies)
geneest: het implantaat kan daardoor
gehaald. Ook wordt botschraapsel wegge-
niet goed vastgroeien. U krijgt van uw
nomen.Deze wond wordt meteen gehecht
kaakchirurg dan verdere instructies.
met oplosbare hechtingen. Het stukje bot wordt op het deel van de kaak geplaatst
Lees ook de algemene instructies en
waar het implantaat in de toekomst moet
leefregels voor goed herstel achterin deze
komen. Het wordt vastgezet met een
brochure.
schroefje en afgedekt met botschraapsel en kunstbot, waarover een membraan wordt aangebracht. Het tandvlees wordt vervolgens gehecht. De hechtingen worden later verwijderd. De kaakchirurg of tandarts plaatst een vervanging van de tand. In totaal duurt de behandeling ongeveer een uur. 5
Pre-implantologie Het komt niet vaak voor, maar het kan zijn dat algehele verdoving (narcose) nodig
3. Verhoging van de bodem van de neusbijholte (sinusbodem-elevatie)
is. Uw kaakchirurg bespreekt dit dan van tevoren met u.
Door het ontbreken van kiezen in de bovenkaak (achter de hoektanden), slinkt
Vervolg op de ingreep
het kaakbot en is er soms niet genoeg
Als de wond goed en vlot geneest, kan uw
kaakbot voor implantaten (figuur 2).
kaakchirurg na zes maanden implantaten
Doordat het bot van de kaak slinkt,
plaatsen. Vooraf wordt een röntgenfoto
wordt de neusbijholte relatief groter.
gemaakt om na te gaan of het bot goed is
Met zogenoemde sinusbodem-elevatie
aangegroeid. Het schroefje waarmee het
wordt bot in de bodem van de kaakholte
stukje bot is vastgezet, wordt tijdens deze
aangebracht.
operatie verwijderd. De ingreep Mogelijke bijwerkingen en complicaties
U wordt poliklinisch behandeld. U neemt
De kans is niet groot, maar het kan zijn
een dag van tevoren de antibiotica in die
dat:
u voorgeschreven krijgt. U wordt voor
• er een infectie optreedt: om dit te
deze ingreep plaatselijk verdoofd. De
voorkomen, start u een dag voor de
kaakchirurg maakt vervolgens aan de
behandeling met een antibioticakuur
zijkanten van de bovenkaak een luikje in
(zeven dagen);
de kaakholte (figuur 2). Het slijmvlies aan
• het operatiegebied dik wordt: dit wordt na twee tot drie dagen vanzelf minder • er een (heftige) bloeduitstorting
opzij geduwd en blijft heel. Het botluikje wordt in de kaakholte naar binnen en
optreedt: dit is niet ernstig en wordt na
boven verplaatst. Er ontstaat zo een holte
twee tot drie dagen vanzelf minder;
waarin bot wordt aangebracht. Dit kan
• een doof gevoel in een stukje wang optreedt: dit gaat meestal vanzelf weer over
6
de binnenzijde van de kaakholte wordt
eigen bot, kunstbot of een combinatie van beide zijn. Het eigen bot dat nodig
.
is, kan aan de zijkant van de onderkaak
Lees ook de algemene instructies en
in het gebied achter de laatste kies (bij
leefregels voor goed herstel achterin deze
de verstandskies) worden weggehaald.
brochure.
(Als er voldoende eigen bot in de kaak
weinig kaakhoogte
met bottransplantaat
Figuur 2: Links vóór behandeling met weinig kaakhoogte en een grote kaakholte (sinus). Rechts met een verhoogde bodem van de kaakholte en (kunst)bot. In dit geval zijn drie implantaten direct geplaatst.
aanwezig is om het implantaat stabiel te
röntgenfoto gemaakt om na te gaan of
plaatsen, wordt dit meteen gedaan.) Als
het bot goed is aangegroeid.
de kaak te smal is, wordt ook bot tegen de zijkanten van de bovenkaak aangebracht.
Mogelijke bijwerkingen en complicaties
De wond wordt vervolgens gehecht.
De kans is niet groot, maar het kan zijn
De hechtingen worden na twee weken
dat:
verwijderd.
• er een infectie optreedt: om dit te voorkomen, start u een dag voor de
Het komt niet vaak voor, maar het kan zijn
behandeling met een antibioticakuur
dat algehele verdoving (narcose) nodig
(zeven dagen);
is. Uw kaakchirurg bespreekt dit dan van tevoren met u.
• het operatiegebied dik wordt: dit wordt na twee tot drie dagen vanzelf minder; • er een (heftige) bloeduitstorting
Vervolg op de ingreep Meestal moet met het plaatsen van de implantaten worden gewacht tot het bot
optreedt: dit is niet ernstig en wordt na twee tot drie dagen minder; • het slijmvlies van de kaakholte scheurt
goed genezen is. Dit duurt ongeveer
waardoor er een verbinding ontstaat
zes maanden. Er wordt vooraf een
van de mond naar de neus: dit scheurtje 7
Pre-implantologie wordt dan afgedekt met een oplosbaar membraan (vliesje);
4. Bottransplantatie: bot uit de bekkenkam (heup)
• u een bloedneus krijgt door een scheurtje in het slijmvlies van de
Als er geen tanden en kiezen in de
kaakholte: dit is niet ernstig;
bovenkaak meer aanwezig zijn, is er
• de wond niet helemaal gesloten blijft;
meestal veel bot nodig om de kaak
de wondranden gaan wat van elkaar
geschikt te maken voor implantaten.
afstaan: met goede wondverzorging - u
Dit wordt vaak uit de bekkenkam
krijgt hiervoor aanvullende instructies -
(heup) gehaald. Aan de binnenkant
geneest de wond weer.
van de bekkenkam is meestal genoeg bot beschikbaar dat geschikt is voor botopbouw in de hele bovenkaak en soms de onderkaak.
Belangrijk! U mag drie weken uw neus niet snuiten
De ingreep U wordt voor deze ingreep twee of drie dagen opgenomen. U krijgt algehele anesthesie (narcose). Aan de zijkant van
U mag uw neus gedurende drie weken na
de heup, ter hoogte van de broekriem,
de ingreep niet snuiten. Dit is belangrijk
wordt naar keuze links of rechts een
om te voorkomen dat er lucht vanuit
snede van drie tot vijf centimeter
de bijholten onder de wond komt. De
gemaakt. Het bot wordt via deze opening
genezing verloopt hierdoor minder goed.
weggenomen, in de boven- en/of
U mag uw neus wel ophalen. Moet u
onderkaak aangebracht en vastgezet
niezen? Doe dit dan met de mond open.
met schroefjes. Bij het opbouwen van de gehele bovenkaak met bot, wordt het
Lees ook de algemene instructies en
aanbrengen van bot op de kaak vaak
leefregels voor goed herstel achterin deze
gecombineerd met het aanbrengen van
brochure.
bot in de bodem van de kaakholte (zie sinusbodem-elevatie). Voor afvoer van overtollig bloed aan de zijkant van de heup krijgt u een drain. Deze mag er een
8
dag na de ingreep uit. U komt na tien
Mogelijke bijwerkingen en complicaties
dagen terug voor controle van de wond
Na de ingreep is uw gezicht gezwollen.
en verwijdering van de hechtingen.
Dit gaat na ongeveer vier dagen tot een week vanzelf over.
Vervolg op de ingreep
Houdt u er verder rekening mee dat lopen
Meestal moet met het plaatsen van de
en belasting van de heup de eerste dagen
implantaten worden gewacht tot het bot
na de ingreep moeite kosten en pijnlijk
goed genezen is. Dit duurt ongeveer
zijn. Dit is niet zo ernstig dat u met krukken
zes maanden. Er wordt vooraf een
moet lopen. Uw heup is bovendien
röntgenfoto gemaakt om na te gaan of
sterk genoeg voor rustige dagelijkse
het bot goed is aangegroeid.
bezigheden. Maar u mag zes weken niet sporten. De klachten verdwijnen na
Bottransplantaat naar de gehele
ongeveer zes tot twaalf weken vanzelf.
bovenkaak
Verder kan het zijn dat:
Heeft u een bottransplantatie gehad voor
• er een infectie optreedt: om dit te
implantaties in de gehele bovenkaak? Dan mag het bot vier weken lang niet worden belast. Dat betekent dat u uw bo-
voorkomen, start u vlak voor de operatie met een antibioticakuur; • het operatiegebied dik wordt: dit wordt
venprothese vier weken niet mag dragen.
na vier dagen vanzelf minder;
Een eventuele onderprothese wel. Na drie
• er een (heftige) bloeduitstorting
weken maakt uw tandarts een afdruk van
optreedt: dit is niet ernstig en wordt na
de bovenkaak voor een tijdelijke boven-
twee tot drie dagen minder;
prothese.Het kan ook zijn dat uw oude
• er een breukje ontstaat in de rand
bovenprothese wordt aangepast. Als de
van de bekkenkam: dit is pijnlijk en
wond in de mond goed en vlot geneest,
hinderlijk maar hoeft niet behandeld
kan de kaakchirurg de implantaten na
te worden, wel is het belangrijk dat
zes maanden plaatsen. Er wordt dan
u rust neemt (ook komt u wat vaker
vooraf een röntgenfoto gemaakt om na te
voor controle en worden er zo nodig
gaan of het bot goed is aangegroeid. De schroefjes worden tijdens deze operatie verwijderd.
röntgenfoto’s gemaakt); • een gevoelszenuw onder de huid in het operatiegebied beschadigd raakt waardoor de huid (ongeveer zo groot 9
Pre-implantologie als een hand) aan de zijkant van het
Algemene instructies en leefregels
dijbeen minder gevoelig of gevoelloos
voor goed herstel
is: het gevoel komt meestal vanzelf terug.
Bijwerkingen De bijwerkingen van de behandelingen
Lees ook de algemene instructies en
zijn meestal niet ernstig en gaan na
leefregels voor goed herstel achterin deze
een paar dagen tot maximaal een week
brochure.
vanzelf over. Denkt u aan een beetje bloedverlies, blauwe plekken op de huid en u kunt uw mond wat minder ver open
Kosten
doen.
De kosten voor botopbouw voor
Wat kunt u doen tegen zwelling?
implantaten, vallen niet onder de
De wond in uw mond kan dik worden
basisverzekering. Bij een aanvullende
en pijn doen en uw wang kan dik
verzekering worden de kosten vaak wel
worden. Houd daarom bij thuiskomst
gedeeltelijk of helemaal vergoed.
het eerste half uur enkele blokjes ijs in een plastic zakje in een washandje tegen
Uitzonderingen
de buitenkant van uw wang of lip. De
In bijzondere gevallen kan het zijn dat
zwelling gaat na twee tot drie dagen
de basisverzekering de kosten wel
vanzelf over.
vergoedt. Meestal bij een zeer groot tekort aan kaakbot als er geen tanden
Wat kunt u doen tegen pijn?
en kiezen meer aanwezig zijn. De
U krijgt een recept mee voor de pijnstillers
vergoeding moet dan van tevoren door
paracetamol/codeïne, ibuprofen of
de kaakchirurg worden aangevraagd bij
naproxen. Het is voor goed herstel en
uw zorgverzekeraar.
genezing belangrijk dat u de pijnstillers volgens voorschrift gebruikt. Antibioticakuur Het kan zijn dat u een recept meekrijgt voor antibiotica. Het is belangrijk dat u
10
de kuur afmaakt, ook als u geen klachten heeft.
• Zorg voor goede mondhygiëne. U krijgt hier instructies voor. Voor gezond tandvlees spoelt u na het
Complicaties: bij welke klachten
poetsen gedurende een week met een
waarschuwt u het ziekenhuis?
mondspoelmiddel zoals Chloorhexidine
Neem contact op met uw kaakchirurg als:
0,2% of 0,12%. U begint één dag voor
• een echte bloeding niet vanzelf stopt
de behandeling met spoelen. (Op de
(probeer de bloeding eerst zelf te stoppen door een opgevouwen verbandgaasje op de wond te doen waar u een half uur op bijt);
dag van de ingreep hoeft u niet te spoelen: u slaat dus één dag over.) • Poets het wondgebied pas vijf dagen na de behandeling voorzichtig mee.
• u meer dan 39 graden koorts krijgt;
De rest van uw gebit mag u vanaf de
• de wond steeds dikker wordt waardoor
eerste dag na de behandeling wel
u niet meer goed kunt slikken; • u uw mond na twee tot drie dagen niet verder dan een centimeter kunt opendoen (beperkte mondopening).
gewoon poetsen. • Als u rookt, moet u hiermee stoppen. Roken is niet goed voor genezing van de wond. • Het is belangrijk dat u de
Leefregels voor goed herstel van de
voorgeschreven pijnstillers gebruikt.
wond in de mond
U functioneert daardoor beter, het eten
Voor een goed eindresultaat is het
gaat beter en het lukt dan beter om de
noodzakelijk dat de wond goed
wond schoon te maken.
geneest. Gebeurt dit niet of ontsteekt de
• Heeft u een plaatje (voor ontbrekende
wond? Dan kunt u het bottransplantaat
tanden)? Draag dit de eerste weken
(gedeeltelijk) verliezen. Het is dan veel
na de behandeling dan zo min
moeilijker om een implantaat te plaatsen
mogelijk. Door druk op het tandvlees
of soms zelfs onmogelijk. Voor goed
kan gemakkelijk een ontsteking
herstel van de wond is het daarom
ontstaan. Heeft u een bottransplantaat
belangrijk dat u zich aan de volgende
gehad voor implantaties in de
leefregels houdt.
gehele bovenkaak? Dan mag u de bovenprothese vier weken niet dragen. • U mag op de eerste dagen na de 11
Pre-implantologie behandeling alleen zacht voedsel gebruiken. Uw mondhygiënist kan u hier verder over informeren.
Uw vragen Heeft u nog vragen, maakt u zich zorgen of ontstaan er problemen? Neem dan gerust contact op met de afdeling mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie. Dat kan van maandag tot en met donderdag van 8.30 tot 16.30 uur via telefoonnummer (0220) 69 64 35. Buiten kantooruren en bij spoedgevallen kunt u contact opnemen met de dienstdoende kaakchirurg via het algemene nummer van het Gemini Ziekenhuis (0223) 69 69 69 Meer informatie vindt u ook op www.gemini-ziekenhuis/kaakchirurgie.
12
Notities ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................
13
Pre-implantologie ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................
14
............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................
15
Gemini Ziekenhuis Huisduinerweg 3 1782 GZ Den Helder (0223) 69 69 69
gemini-ziekenhuis.nl