reformatorisch familieblad
Ds. H. Zweistra
Rina Molenaar
„Als pastor probeer je bij iemands hart te komen.”
„Als ik uitgedaagd word, ga ik voor het beste.”
zelf boerenkool telen
13 januari 2016
» 33E JAARGANG » NUMMER 08
Buurt-
WhatsApps: extra oren & ogen voor de
politie
13 januari 2016 . 33e jaargang nummer 8 . losse nummers € 3,95
Josette Ho g “Mensen m ewoning: buurt-Wha oeten op de ts klagen ove App niet gaan rd honden va e blaffende n de bure n”
terdege • 13 januari 2016
Moderne buurtwacht Stormachtig is de groei van het aantal buurt-WhatsApps. Daarbij alarmeren wijkbewoners elkaar via berichten per telefoon over verdachte figuren. „Het is niet de bedoeling dat mensen met knuppels de straat opgaan.” tekst J. Visscher beeld Sjaak Verboom
9
Getuige in de bouw Na zijn aantreden als ambtsdrager besloot aannemer Gerard den Hoed zijn stille tijd te verschuiven van de late avond naar de vroege morgen. Het was hem niet alleen persoonlijk tot zegen, maar beïnvloedde ook de contacten overdag. „Ik kan het iedereen aanraden.” tekst Huib de Vries beeld Den Hoed Aannemers
Waar werkt u en waarom koos u dit beroep?
Gerard den hoed Wie:
Gerard den Hoed Leeftijd:
45 jaar Woonplaats:
Bergambacht Gezin:
Gehuwd, drie kinderen Kerk:
Hervormd (PKN)
16
terdege • 13 januari 2016
„Sinds zestien jaar ben ik verbonden aan dit familiebedrijf, als derde generatie. Dat was niet vanzelfsprekend. Wel heb ik bewust voor de bouw gekozen; dat vind ik een prachtige sector. De bouw maakt het, de bouw leeft. Daarom ben ik hts-bouwkunde gaan doen. Met mijn diploma kwam ik bij een woningcorporatie terecht. Vanaf mijn negenentwintigste zit ik in het familiebedrijf, drie jaar later kreeg ik de ruimte om leiding te gaan geven. We richten ons voornamelijk op het restaureren van monumenten, zoals oude kerken.”
Weten uw concurrenten en klanten van uw achtergrond?
„Binnen het bedrijf is vijftig procent kerkelijk meelevend. De rest kent onze regels: we verwachten wederzijds respect en vloeken wordt niet geduld. In de uitvoering van het werk stellen we hoge eisen aan de kwaliteit en staan normen en waarden hoog in ons vaandel. Omdat er in de bouwwereld wekelijks verleidingen op je pad komen, probeer ik ver verwijderd
te blijven van het randje van de wet. Vanuit het besef dat God altijd over mijn schouder meekijkt. Wij zijn niet geroepen om mensen te overtuigen, dat kan God alleen, maar wel om te getuigen. Niet in de eerste plaats met onze woorden, maar door ons gedrag. Door mijn functie ben ik vooral bezig met acquisitie. Daar is nogal eens een dinerafspraak aan verbonden. Dan vraag ik altijd even stilte. Omdat ik het gebed voor het eten wezenlijk vind, maar ook om er een statement mee af te geven. Nee, dat vind ik niet lastig. Als je erover gaat nadenken, máák je het jezelf moeilijk. Belangrijk is wel dat je het goede moment kiest.”
Leidt dat tot gesprekken?
„In deze streek ben ik geen eenling. Er zijn meer aannemers met een orthodox christelijke levensovertuiging. Bergambacht is een behoudend dorp. Ook daarbuiten weten ze waar we voor staan. Als ik een bouwproject bezoek, heb ik contact met medewerkers en onderaannemers. Die hoef ik nooit te corrigeren vanwege hun taal of gedrag. Ze kennen de cultuur
interview
“Een dag met iemand optrekken, geeft de mooiste gesprekken”
van ons bedrijf. Dat is het voordeel van mijn positie als man van de derde generatie. Mijn voorgangers hebben de toon gezet. Echt inhoudelijke gesprekken krijg je pas als je uit de groep treedt en één op één met mensen praat, bijvoorbeeld tijdens een netwerkbijeenkomst, sportieve activiteiten of projectbezoeken. Dan kan ineens iets aan de orde komen wat een opening biedt, bijvoorbeeld ziekte of tegenslag in het bedrijf. ‘Jij hebt steun aan je geloof’, kreeg ik meer dan eens te horen. ‘Die kun jij ook vinden’, is dan mijn antwoord.”
Hoe probeert u de christelijke beginselen over te brengen?
„In mijn werk weet ik me primair geroepen tot leidinggeven aan dit bedrijf, en stel ik me passief op. Mijn relaties weten hoe ik denk. Hebben ze er door omstandigheden behoefte aan om me daarop te bevragen, dan ben ik beschikbaar. Een enkele keer gooi ik zelf een balletje op, maar ik ga niet actief evangeliseren.”
Kunt u een voorbeeld geven van een bijzondere ontmoeting?
„Die heb ik vooral buiten mijn werk, op het sportieve vlak. Ik ben een liefhebber van wielrennen en fiets geregeld in clubverband. Samen een dag met iemand optrekken, geeft de mooiste gesprekken. Veel mensen weten niet meer wat ze met christenen aan moeten. Ze stoppen je in een hokje. Omgekeerd doen christenen hetzelfde met onkerkelijke naasten. Vaak zitten die met vragen die je totaal niet verwacht.”
Aan welke vorming heeft u het meest gehad?
„Aan mijn periode van acht jaar als ambtsdrager. Tot vorig jaar was ik ouderling. De regelvergaderingen werden afgewisseld door bezinningsvergaderingen rond een thema. Daar heb ik heel veel van geleerd. De predikanten hadden door hun achtergrond ook oog voor de praktijk van het christen-zijn in de breedte van de samenleving. Een van hen is politieman geweest. Ze wisten wat er in de maatschappij te koop is. Nog
belangrijker is dat ik door het pastorale werk leerde luisteren en meer gevoel kreeg voor de vraag achter een vraag.”
Moet er in de preek meer aandacht zijn voor het christen-zijn in de praktijk?
„In onze gemeente gebeurt dat regelmatig, mede door de mentaliteit van de bevolking. Het zijn hier doeners, die graag een concrete prediking horen.”
Wordt het moeilijker om voor je christen-zijn uit te komen?
„Nee, ik vind het eenvoudiger dan vroeger. Toen ik in de kerkenraad kwam, heb ik me ertoe gezet om mijn persoonlijk bezig zijn met de Bijbel naar de morgen te verschuiven. Zes uur zit ik op kantoor, voor die tijd lees ik in alle rust het Bijbelgedeelte dat aan de beurt is en het bijbehorende stukje in het dagboek. Ik merk dat dat invloed heeft op mijn leven. Ik kan het iedereen aanraden. Het zet een stempel op je dag.”
terdege • 13 januari 2016
17
Boerenkool is toch echt het lekkerst als er vorst over gegaan is
20
op 't erf
Echte winterkost: boerenkool uit de tuin Vroeger vond ik boerenkool maar zozo. Ik moest er iets van eten, maar of het echt lekker was? Ik kan me dat nu nauwelijks meer voorstellen, want tegenwoordig vind ik het heerlijk eten! tekst Jolanda Bloos beeld Jolanda Bloos en Istock
G
elukkig lusten de kinderen boerenkool ook redelijk tot graag. Zeker het stukje rookworst erbij waarderen ze... Ik heb uit ervaring echter wel gemerkt dat de boerenkool toch echt het lekkerst is als er vorst over gegaan is. En dat terwijl de stronk nog vast staat in de tuin. (Een nachtje in de vriezer leggen helpt niet.)
Zaaibedje
Verleden jaar hadden we van iemand jonge boerenkoolplanten gekregen. Die deden het buitengewoon goed. Dit jaar had ik op een zaaibedje voor het eerst zelf boerenkool en spruitkool gezaaid. Ze kwamen prima op, want ze bevonden zich in het bereik van de tuinsproeier...
Hoosbuien
Het uitpoten vond ik nog best een klus, vooral omdat het toen nogal heet was. De zaailingen
waren echter al zo fors, dat het echt moest gebeuren. Ik zocht de sterkste koolplantjes ertussenuit. Met de spa stak ik telkens diep in de grond. Daarbij hield ik hem flink schuin, zodat er een mooi gat ontstond. En dat liet ik helemaal vol lopen met water. Plantje erin, gaatje dicht. De eerste dagen hingen ze nog wat slap, maar ze kwamen wel weer bij. Het zou beslist goed gegaan zijn onder normale omstandigheden. We weten echter hoe september was: hoosbuien, die de tuin voor een deel zelfs onder water zetten. Daaronder was een gedeelte met de kolen. Daarna besloten enkele koolwitjes nog gauw hun eitjes op dat verse kolenblad te leggen... U begrijpt: nog een paar koolplanten minder. We hebben nu minder dan gehoopt. Zo zien we maar weer dat elk jaar anders is!
Koolplantje.
21
Gaan voor het beste Wie Woord en Daad zegt, kan niet om Rina Molenaar heen. Per 1 januari is ze toegetreden tot de Raad van Bestuur van de christelijke hulporganisatie. Ambitie? „Als ik uitgedaagd word, ga ik voor het beste.” tekst Richard Donk beeld Sjaak Verboom
Portret
“Ik ga graag nieuwe dingen aan”
dsaddasjkh sajhdhjkdjhksadsajhk dskjakjdakljdajsl
23
zoek het uit! De eerste Marsbewoners moeten nog arriveren, maar wetenschappers denken al na over de eerste toeristische attractie op de rode planeet. Bart van den Dikkenberg
graphic
Herbruikbaar ruimtevliegtuig KERAMISCH HITTESCHILD SOMA: Ruimtestuurmotoren
Skylon
ig
vliegtu
Ruimte
CANARDS: Voor extra stabiliteit
Sabre
(Synergistic Ai Engine – ac r-Breathing Rocket tieve compr essieraketm otor)
1
3
2
6
DUBBELE SABREMOTOREN: Waterstof gemengd met zuurstof uit atmosfeer. Wanneer luchtdichtheid wegvalt, schakelen motoren over naar volledige raketmodus met vloeibare zuurstof
4
5
7
1. OMLEIDINGBRANDERS Verbranding overtollige waterstof 2. COMPRESSOR Samenpersen lucht vóór het mengen 3. VOORKOELERS: Dicht leidingnet onttrekt warmte en lucht zakt tot -140° C in 0,01 seconden
5. LUCHTINLAATKEGEL Gesloten in conventionele raketstand Open
Dicht
6. VERBRANDINGSKAMER: Brandstofmengsel verbrandt 7. RAKETMOTORSTRAALPIJPEN
4. HETE LUCHT
Ruimteraketten lanceren is achterhaald. Het kost elke keer een raket, die daarna als ruimtepuin om de aarde cirkelt. Met een herbruikbaar vliegtuig kan dat allemaal veel Schoner en goedkoper.
26
DIGITAAL
Lampje Grote delen van de wereld moeten het nog steeds zonder elektriciteit stellen. Hun licht hebben mensen er van walmende olielampen en kaarsen. Ingenieur Elmer Ramirez from Peru’s UTEC-universiteit bedacht voor hen de ”plantlamp”, die een minimaal spanningsverschil bij de plantenwortels gebruikt om een led-lampje op te laten branden.
Nola is dood. Operaties mochten de 41-jarige vrouwelijke witte Noordelijke neushoorn niet meer baten. Een ramp volgens het safaripark van San Diego. Er zijn nu wereldwijd nog maar drie van deze neushoorns over. En die leven allemaal in het Ol Pejetareservaat in Kenia. Verlies aan leefgebied en stroperij hebben de diersoort al bijna de das omgedaan.
Natuur
Rhino dood
terdege.nl/zoekhetuit/plantlamp
Mars raakt zijn grootste maan Phobos kwijt, schreven wetenschappers van NASA onlangs in het tijdschrift Nature Geoscience. Volgens NASA trekt Mars zijn maan langzaam naar zich toe, met 2 meter per 100 jaar. Phobos zal naar verwachting niet inslaan op de planeet, maar door getijdenkrachten op een hoogte van 680 kilometer uit elkaar springen. De talloze brokstukken, zullen een ring rond de rode planeet gaan vormen, net zoals de planeet Saturnus heeft. Benjamin Black, één van de onderzoekers, denkt dat de ringen een toeristische attractie kunnen worden, als de mensheid zich daar heeft gevestigd. „Het lijkt mij leuk om naar te kijken.” Black moet nog wel 30 miljoen jaar wachten voordat zijn voorspelling uitkomt.
astronomie
lampje doet het zonder stroom!
Mars raakt maan kwijt
Techniek
Bruid van Basra Auto bouwen met 3D-Bril op rijker in onze productielijnen”, aldus Reinhard de Vries, hoofd logistiek in Wolfsburg. „De 3D-brillen brengen de samenwerking tussen mensen en machines op een nieuw niveau.” Volkswagen volgt daarin BMW dat deze manier van werken vorig jaar al invoerde. Later wil Volkswagen ook de kwaliteitscontrole verbeteren met behulp van de Google bril.
terdege.nl/zoekhetuit/bride
Architectuur
Medewerkers van Volkswagen in het Duitse Wolfsburg gaan werken met Google Glass 3D-brillen. De brillen zullen worden gebruikt door logistieke medewerkers; ze zijn behulpzaam bij het uitzoeken van onderdelen zoals windschermen en aandrijfassen. De brillen maken gebruik van technologie die geluid via de schedel naar het oor leidt, bluetooth en wifi. „Digitalisering wordt steeds belang-
De Iraakse stad Basra ligt midden in vruchtbare landbouwgebieden. En dat wil het stadbestuur graag zo houden. Omdat de stad toch wil uitbreiden, wordt de ruimte gezocht in de hoogte. Woontoren De Bruid moet soelaas bieden. Met 1152 meter is het de hoogste ter wereld. De Bruid krijgt onder meer een eigen ziekenhuis.
terdege.nl/zoekhetuit/smartglass 27
“Het wat onaangepaste van mijn opa zit ook wel een beetje in mijn karakter”
Laurens Snoek Drs. Laurens Snoek (1973) studeerde theologie in Utrecht en volgde de eerstegraads lerarenopleiding aan de VU. Hij doceerde godsdienst aan het Van Lodenstein College. Recent werd hij door de CHE benoemd tot docent pedagogiek en didactiek aan de academie theologie. In die functie is hij verantwoordelijk voor het opleiden van godsdienstdocenten. Snoek is gehuwd met Aleida van Eckeveld; ze kregen vier kinderen. Het gezin behoort tot de gereformeerde gemeente van Zeist.
interview
“Een klas is geen vat dat je vol moet gieten”
Gegrepen door de Waarheid Het leven van Laurens Snoek cirkelt rond de Bijbel. Hij studeerde theologie, werd godsdienstdocent en publiceerde onder meer een jongerenbijbel. Sinds kort leidt hij aankomende godsdienstleraren op. De betekenis van theologie ging hij steeds meer relativeren. „Het gaat om de Waarheid met een hoofdletter: Jezus Christus.” tekst Huib de Vries beeld Tineke van der Eems
terdege • 13 januari 2016
31
Deel 2
Bommenruimer staat op scherp
Met een doffe dreun vliegt een bult zand de lucht in. Een explosievenruimer brengt een brisantgranaat uit de Tweede Wereldoorlog tot ontploffing. „Zo, die is lekker geklapt.” Sergeant Niels is elke dag op pad om bommen en granaten onschadelijk te maken. „We bereiden ons altijd voor op het ergste.” tekst en beeld Gerard ten Voorde
39
interview
Pastoraat is: nabij zijn De muggenzifter, de domper, de stoomwals, de roddelaar. Al zulke mensen, en nog velen meer, komen aan de orde in ‘Pastorale ontmoetingen’, een boekje over bezinning op het pastoraat van de hand van ds. H. Zweistra te Nederhemert. tekst Jan van ’t Hul beeld Sjaak Verboom
H
et boekje bevat zeventien kleurrijke portretten van mensen van vlees en bloed, die zomaar in iedere kerkelijke gemeente kunnen rondlopen. Tegen ambtsdragers zegt de hersteld hervormde predikant: „Deze mensen zijn op uw weg geplaatst om u dicht bij uw Zender te houden. Ze werken in het pastoraat als een spiegel. En die confrontatie valt niet mee.” Bij ‘pastoraat’ denkt ds. Zweistra aan begrippen als nabij zijn, betrokkenheid en ambtelijk meeleven. Samengevat: de pastor dient te beschikken over empathisch vermogen. „Zo niet, dan is hij in de gemeente een brokkenpiloot.” „In de pastorale ontmoeting zoek je naar de schuilplaats waar de ander te vinden is, wat hem beweegt, wat hem deert. Dat vraagt een nauwkeurige luisterhouding, waarin de ander zich ten volle begrepen voelt. Echt pastoraat is daar waar de ander in zijn uniciteit gerespecteerd wordt. De ander moet zich bij je thuis voelen, zich
op z’n gemak voelen en moet er in elk geval diep van doordrongen zijn dat hij bij jou veilig is, dat de dominee met zijn verhaal niet de volgende morgen de straat op gaat.”
Drempel
Gemeenteleden kunnen een drempel ervaren om bij de predikant hun hart te luchten. „Ik doe er mijn best voor om zulke drempels weg te halen, want ze staan een goed gesprek alleen maar in de weg. Daarom laat ik wel eens blijken dat je als predikant ook wel eens met alles over de kop bent gegaan, en dat je daarin niet anders dan andere mensen bent, in hun noden en gevoelens.” De pastor is ook mens, zegt ds.
“Als pastor moet je wel eens door een oerwoud van vooroordelen heen dringen”
Zweistra. „God roept ‘mensjes uit het stof’ om Hem op een ambtelijke wijze te dienen in Zijn Koninkrijk. Ik probeer dicht bij de ander te komen, met hem mee te lijden, zonder me met de ander te vereenzelvigen. Ik blijf zelf ook iemand. Als je niemand meer zou zijn, dan zou de ander ook niets aan je hebben.” In dit opzicht moet de predikant ervoor waken dat hij niet zijn eigen verhaal gaat vertellen. „Als de dominee aan het woord is, zwijgt de ander. Dat kan niet de bedoeling zijn! Je komt om de ander te laten uitspreken, zodat hij zich ten volle kan uiten. Mijn verhaal is op dat moment niet van belang. Wanneer ik toch míjn verhaal wil vertellen, is dat reden voor de pastorant om zíjn verhaal weg te stoppen. En dat is triest. Hij heeft dat misschien al zo vaak moeten doen.”
Zelfverloochening
In het pastoraat dient de ambtsdrager open het gesprek in te gaan. „Je zit daar niet als iemand die vanuit de 47
“Een kok die enthousiast is, kookt lekker”
Dineren in het VUmc Bart van Nes (49), chef-kok van VU medisch centrum (VUmc), zal zijn patiënten nooit een opgewarmde prak voorschotelen. „Eten is onderdeel van het genezingsproces. En mag het dan ook nog een beetje smaken?!” tekst René Zeeman beeld Anton Dommerholt
interview
E
n lekker zijn de maaltijden die Van Nes en zijn twaalf collega’s aan de patiënten in het VUmc opdienen. Regelmatig ligt er een briefje op het dienblad waarin een zieke man of vrouw bedankt voor de smaakvolle maaltijd. „Eten is belangrijk. Je geneest sneller en beter als je goed eet.” Voortdurend benadrukt Van Nes dat hij niet alléén het eten bereidt. „Ik doe het samen met de collega’s. Ik probeer er alleen voor te zorgen dat de mensen plezier in hun werk krijgen of houden.” Van Nes zwaait de scepter in de kelder van het VUmc. De keuken heeft vanzelfsprekend niet de afmetingen van een kookgelegenheid in een woonhuis. Hier staan indrukwekkende roestvrijstalen kookketels keurig naast elkaar in het gelid. Aan het aanrecht kunnen gemakkelijk tien mensen werken. De koeling heeft de afmetingen van een gemiddelde slaapkamer.
Alles is brandschoon. „Hygiëne gaat voor alles. Dat geldt voor een gewoon restaurant al, maar voor een ziekenhuis helemaal. Als de inspectie ook maar iets vindt, kunnen we de tent wel sluiten.”
Altijd beter
Van Nes, geboren en getogen in Zandvoort, staat zijn hele werkende leven al achter de kachel, zoals een kok zijn fornuis noemt. „Als ze op school aan de jongens vroegen: ‘Wat wil je worden?’ dan was het politieagent of piloot. Bij mij was het kok. Na schooltijd werkte ik in een strandtent. Ergens anders doe je een krantenwijk, maar aan zee dus niet.” Na de lagere school ging Van Nes naar de Hubertus Vakschool in Amsterdam om voor kok te leren. Na zijn opleiding kwam hij in de horeca terecht. „Bij heel slechte zaken heb ik gewerkt en bij heel goede. Een eigen zaak heb ik nooit geambieerd, want dan ben je ze-
ven dagen in de week in touw. Wat ik wel wilde, was altijd meer, altijd sneller, altijd beter. Dat zit er bij mij erg in. Alles kan elke dag een stukje beter.” Na twintig jaar had Van Nes het in de horeca wel gezien. „Je moet werken als een ander vrij is: ’s avonds, in het weekend, op feestdagen. Het werd een sleur. Ik wilde wat anders.”
Dieetvormen
Naar een zorginstelling wilde Van Nes niet. Daar had hij „twintig jaar tegenaan staan trappen”, want wie daar achter de kachel stond, was naar zijn beleving geen kok. Toch kwam hij er zelf terecht. „Een kennis wees me op een advertentie van het VUmc waarin om een dieetkok werd gevraagd. Ik solliciteerde en werd als horecakok aangenomen, op voorwaarde dat ik de opleiding voor dieetkok ging volgen.” Van Nes ging op het aanbod in met in zijn achterhoofd de gedachte dat hij, als het niet beviel, dan meteen weer 69
Bijna brugpieper Wie een kind in groep 8 heeft, moet gaan kiezen voor het voortgezet onderwijs. Niet te missen advertenties in de dagbladen en grote posters op ramen en deuren van scholen vertellen dat hun school de juiste keuze is. Hoe kies je de beste school voor jouw kind? Waar moet je dan op letten? tekst Mettie de Braal illustratie Mariska
M
isschien is niet kunnen kiezen iets erfelijks. Mijn ouders hebben zich destijds langdurig beraden over de school waar ze mij naartoe zouden laten gaan. Daar had ik overigens geen enkele stem in. Van spannende CITOtoetsen die een bepaalde richting op zouden wijzen, kan ik me niets meer herinneren. De moeilijkheid zat ’m in de identiteit. Moest hun dochter nu naar de gewone PC-school in de buurt of naar een reformatorische school verderop in het land? De keuze viel uiteindelijk op de school in de buurt. Met de nadrukkelijke boodschap dat het godsdienstige klimaat daar niet het onze was. Ik
82
was allang blij dat ik niet, zoals een klasgenootje dat qua leerprestaties ver boven de middelmaat uitstak, naar de Huishoudschool hoefde. Ik kon prima leven met de twee totaal gescheiden werelden van school en thuis. In de wetenschap dat dit stukje van mijn leven een plaats had in het gebed van mijn ouders. Jaren later zijn man en ik aan de beurt om een school te kiezen voor onze oudste. De CITO-toets is best belangrijk, maar niet direct doorslaggevend. Het probleem zit dan niet in de identiteit. Het zou vanzelfsprekend de reformatorische school 11 kilometer verderop
opvoeding
Juiste info?
*
- Vraag schoolgidsen op. - Bezoek informatieavonden en bedenk vooraf wat je belangrijk vindt om te weten. Bespreek dat met een docent of locatieleider. - Heeft je kind extra ondersteuning nodig, informeer dan bij ambulant begeleiders die op de school werkzaam zijn of het onderwijs past bij wat jouw kind nodig heeft. - Bezoek samen met je kind open dagen. - Spreek met ouders die al een kind op desbetreffende school hebben.
83
