Plus-Wijzer www.50pluswijzer.nl
februari 2016
facebook.com/50PlusWijzer
Dwalen in lieflijk LISSABON
BOEDDHA in expositie
‘All you need is me’
en!
Modern sprookje
met duivelse twist
Foto: Piek
Win leu prijz ke
2
februari 2016
Plus-Wijzer
Goud weven van oud ijzer Als Angèle vijftig is vinden er ingrijpende gebeurtenissen plaats in haar leven. Ze neemt ontslag en start haar eigen bedrijf als therapeut en coach, haar geliefde verlaat haar en kort daarna overlijdt haar broer. Dan ontmoet ze Hans, haar soulmate. Zielsgelukkig laat ze alles voor hem los. Het loopt echter op dramatische wijze fout. Uit het verdriet en lijden creëert ze een stabiele en wijzere vrouw: Goud weven van oud ijzer. Dit is dan ook de titel geworden van het autobiografische boek van Angèle Evers. Na de breuk met Hans is Angèle veel te veel gaan blowen en drinken. Ook al vind ze het moeilijk om opeens cliënt in plaats van therapeut te zijn, toch gaat ze voor behandeling een maand naar een ontwenningskliniek in ZuidAfrika. Daarna verblijft ze twee maanden in een pastoraal bezinningscentrum. Ze is vastbesloten - ook vanuit haar beroep als therapeut - om de psychologische oorzaak te achterhalen en op te lossen van het steeds opnieuw mislukken van haar relaties. Angèle ontdekt dat ze last heeft relatieverslaving en van verlatingsangst. Ze leert zichzelf begrijpen en sluit vrede met haar onvolkomenheden.
Suus zingt Annie
DE BOEDDHA
van levensverhaal tot inspiratiebron
In Museum Volkenkunde is de tentoonstelling De Boeddha te zien over een van de meest inspirerende figuren uit de wereldgeschiedenis. Wat maakt het levensverhaal van deze spirituele leider zo intrigerend? Hoe wordt anno nu het boeddhisme wereldwijd beleefd? Deze en andere vragen staan centraal in deze grote tentoonstelling. Aan de hand van reportages, indrukwekkende foto’s en interviews maken bezoekerseen reis langs belangrijke boeddhistische gebieden op aarde waar het boeddhisme lang geleden betekenisvol was of waar het nu nog volop leeft. Er is aandacht voor pelgrimsplaatsen en belangrijke feestdagen die van land tot land verschillen.Van de eeuwenoude Chinese kloosters en de geboorteplaats van de Boeddha in Nepal tot de Indonesische Borobudur. En de reis voert ook door eigen land. Vier gloednieuwe documentaires geven een actuele blik op boeddhisten en boed-
dhisme in Nederland. Het is de eerste keer dat er zoveel Boeddhabeelden tegelijk uit de eigen museumcollectie gepresenteerd worden. Dat Boeddhabeelden zó van elkaar verschillen en hoe dat zit, ontdek je hier. Ook is er een zeldzaam, meer dan 35 meter lang Vessantaradoek te zien met scènes uit een vorig leven van de Boeddha. Samen met belangrijke internationale bruiklenen uit onder andere het Victoria & Albert Museum in Londen, het Musée Guimet uit Parijs, het Berlijnse Museum für Asiatische Kunst en het Asian Civilisations Museum in Singapore, vertellen deze voorwerpen het levensverhaal van de Boeddha. Zo zijn er eeuwenoude stenen Gandara reliëfs uit Pakistan en is er een indrukwekkende contactreliek met de voetafdruk van de Boeddha uit Thailand. Tot en met 14 augustus. In september 2016 is de tentoonstelling te zien in het Tropenmuseum, Amsterdam.
Zangeres en actrice Suzan Seegers was de afgelopen twee theaterseizoenen te zien met haar alom geprezen eerbetoon aan Toon Hermans. Dit seizoen zet zij een grote Nederlandse tekstdichter in de schijnwerpers: Annie M.G. Schmidt. Suus zingt Annie M.G. is tot en met 24 april te zien in heel Nederland. In dit intieme en liefdevolle theaterconcert gaat Suzan, begeleid door haar vaste pianist MarcPeter van Dijk, op zoek naar de vrouw achter het beroemde repertoire. Aan de hand van Annies eigen liedjes en gedichten schetst ze een eigenwijs en soms ietwat ondeugend portret van Annie. Bekende nummers als Het is over en Vluchten kan niet meer passeren de revue, maar ook minder bekende pareltjes als Dit is het land, waar grote mensen wonen komen voorbij. Het wordt een kleurrijke schakering van Annie’s bekende én onbekende werk.
Foto: Raymond van Olphen
Eerbetoon aan rocklegende HERMAN BROOD
Vijftien jaar na het overlijden van zijn vriend schrijft Bart Chabot, in samenwerking met Xandra Brood, een liefdevol muzikaal portret: ‘Chez Brood’. De muziektheaterproductie met een hoofdrol voor Stefan Rokebrand wordt begeleid door een strakke liveband onder leiding van Jan Rot. De voorstelling ‘Chez Brood’ is een portret waarin precaire onderwerpen niet worden gemeden. Naast junk en rebel was Herman ook vader en echtgenoot. Bart Chabot: ,,Herman wilde ooit nog een solovoorstelling maken. Die show zou Chez Brood gaan heten. Na Hazes en Shaffy werd het de hoogste tijd voor een meeslepend document over Herman. Want dat heeft hij verdiend.” Nu te zien in het theater.
Colofon Plus-Wijzer Uitgever: Spaarne Pers B.V. K.v.K. 34265164 Als bijlage in onderstaande 117.000 huis aan huis verspreide kranten: De Heemsteder, de Jutter, de Hofgeest, de Beverwijker, de Heemskerkse Courant, de Castricummer en de Uitgeester Courant. De 50Plus-Wijzer verschijnt in de volgende plaatsen: Akersloot, Bennebroek, Beverwijk, Castricum, Driehuis, Heemskerk, Heemstede, Limmen, Santpoort-N., SantpoortZuid, Uitgeest, VelsenNoord, Velsen-Zuid, Velserbroek, Wijk aan Zee en IJmuiden. Advertenties: Wendi Honcoop Tel. 06-20278532
[email protected] Redactie: Anneke Zonneveld
[email protected] Opmaak en ontwerp: Mireille Huiberts Directie: Frits Raadsheer
[email protected] Tel. 06-53951836 Kantoor: Zeeweg 189-191 1971 HB IJmuiden Tel. 0255-533900 Verspreiding: Verspreidnet B.V. Castricum Tel. 0251-674433 www.verspreidnet.nl Druk: Janssen/Pers Rotatiedruk Overname/kopiëren van advertenties en/of teksten uit deze uitgave is niet toegestaan zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. www.50pluswijzer.nl
4
februari 2016
Plus-Wijzer
Een executeur, wat doet hij allemaal? ■ Eric Ros, notaris te Velsen
In dit artikel wordt aandacht gegeven aan de functie van executeur. De executeur is degene die zorgdraagt voor de afwikkeling van uw nalatenschap. Wat hierbij komt kijken en het belang van een executeur kunt u hieronder lezen. Waarom een executeur benoemen
Het belang van het benoemen van een executeur blijkt vaak al snel na uw overlijden. Een executeur is degene die zorgdraagt voor de afwikkeling van uw nalatenschap en kan, normaal gesproken, al vrij snel een aantal urgente zaken regelen, zoals het regelen van uw uitvaart of het doen van betalingen die snel moeten gebeuren. Indien u uw erfgenamen niet wil opzadelen met de gehele afwikkeling van uw nalatenschap kan ook dit een overweging zijn om een executeur te benoemen, maar ook ingeval er binnen de familie onenigheid is of zou kunnen ontstaan na uw overlijden, kan de executeur als neutrale partij zorgdragen voor de afwikkeling. Een andere reden kan zijn dat in uw testament alleen goede doelen worden benoemd tot erfgenamen. Hoe benoem ik een executeur
Een executeur kan uitsluitend bij testament worden benoemd. Daarbij is het wel van belang dat u vertrouwen heeft in de persoon die u wilt benoemen en dat deze persoon ook voldoende kennis, ervaring en tijd heeft om deze functie goed te kunnen vervullen. Het afwikkelen van uw nalatenschap, de taak van de executeur, kost flink wat tijd en kan ook complex zijn. Naast een familielid of vriend, kunt u er ook voor kiezen om uw notaris te benoemen. De notaris beschikt, als professional, over alle kennis op het gebied van het afwikkelen van nalatenschappen. In uw testament kan er ook voor worden gekozen om meerdere executeurs te benoemen om zodoende de taken te verdelen. U zou een naast
familielid of goede vriend kunnen aanwijzen voor het regelen van de uitvaart (‘begrafenisexecuteur’) en daarnaast een professioneel executeur voor alle overige zaken. Wanneer gaat een executeur zijn werk doen
Alvorens de executeur aan de slag kan, zal er een verklaring van executele moeten worden opgesteld door uw notaris. In deze akte wordt vermeld dat in uw nalatenschap een executeur is aangesteld en dat deze persoon die taak ook heeft aanvaard. Vervolgens kan de executeur met deze verklaring aan zijn werkzaamheden gaan beginnen. Vaak wordt er in overleg met de notaris ook afgesproken dat de notaris de erfgenamen informeert en daarbij ook meldt dat er een executeur is die voor de afwikkeling van de nalatenschap zal zorgdragen. De taken van een executeur
De taken van een executeur zijn onder andere het afhandelen van de administratie, denk daarbij aan het opzeggen van de huurovereenkomst van de woning, het leegruimen van die woning, zorg dragen voor de betaling van openstaande rekeningen, het doen van aangifte inkomstenbelasting en erfbelasting en de afhandeling van de administratie waaronder begrepen het opzeggen van abonnementen en contracten. Verder zal een executeur een inventarisatie maken van hetgeen tot de nalatenschap behoort en de erfgenamen hierover informeren. Einde executele
Het moment dat de nalatenschap is afgewikkeld,
te weten het moment waarop de (eventuele) belastingaanslagen zijn voldaan en er geen verdere betalingen meer gedaan moeten worden, zal de executeur over gaan tot het afronden van zijn taak. De executeur moet op dat moment rekening en verantwoording afleggen aan de erfgenamen. De rekening en verantwoording is een overzicht van wat er is gebeurd in de nalatenschap vanaf het moment van overlijden tot het moment waarop de erfdelen kunnen worden uitgekeerd. Recht op loon en kosten
In uw testament kunt u ook bepalen of de executeur recht heeft op een loon voor zijn werkzaamheden. De wettelijke regeling bepaalt dat het loon één procent is van de waarde van uw vermogen op uw sterfdag. Hiervan mag u afwijken, u mag zelfs bepalen dat uw executeur geen loon toekomt. Naast het executeurloon mag de executeur zijn (on) kosten in rekening brengen, zoals benzinekosten, postzegels en telefoonkosten. Is er sprake van een professionele executeur dan is het gebruikelijk dat die zijn uurtarief in rekening brengt. Dit moet dan wel in uw testament zijn vastgelegd. Er is geen executeur benoemd
Wat gebeurt er als er geen executeur is benoemd? Op dat moment zullen de erfgenamen na uw overlijden samen bevoegd en verplicht zijn de nalatenschap af te wikkelen. Dit kan onpraktisch zijn als er bijvoorbeeld een erfgenaam in het buitenland woont of weigert mee te werken. Eén weigerachtige erfgenaam is al genoeg om de hele afwikkeling van de nalatenschap stil te leggen. Deze situatie kan wel gedeeltelijk opgelost worden met volmachten, maar die volmachten kunnen altijd weer ingetrokken worden. Kortom weer een reden om in uw testament een executeur te benoemen. Mocht u meer willen weten over het benoemen van een executeur en/of zijn taken of heeft u andere vragen op notarieel gebied, dan kunt u contact opnemen met ons kantoor: Notarishuis IJmond, Dokweg 31 te IJmuiden, telefoon 0255-547500 of kijk op onze website: www.nhij.nl. Wij maken graag een afspraak met u voor een vrijblijvend gesprek. U kunt ook langskomen op ons gratis inloopspreekuur, elke laatste donderdagavond van de maand op ons kantoor aan de Dokweg 31 te IJmuiden tussen 18.00 en 20.00 uur.
Leukste uitstapje begint in d’Oude Proeftuyn Samen gezellig op stap waarbij creatief werken met groen wordt gecombineerd met sportief bewegen en culinair genieten; dat biedt d’Oude Proeftuyn aan in Heemskerk. d’Oude Proeftuyn is gespecialiseerd in het organiseren van allerlei decoratieve workshops waarbij groen de hoofdrol speelt. Er kan gekozen worden uit vele voorbeelden die op de website te zien zijn. Het is daarbij mogelijk een luncharrangement te boeken die wordt aangeboden in samenwerking met restaurant Sonnevanck in Wijk aan Zee van maandag tot en met zaterdag behalve de woensdag en bij Blond in Heemskerk van dinsdag tot en met zaterdag behalve de woensdag. Deze aantrekkelijke combinatie wordt tot en met juni aangeboden. Om 9.45 uur is de ontvangst in d’Oude Proeftuyn met koffie/ thee en kruidkoek. Een half uur later begint de workshop; maak van natuurlijke materialen een lentestuk voor op tafel, de vensterbank of op de tuintafel. Om 12.00 uur begint een wandeling of fietstocht met wat lekkers voor onderweg. Een uurtje later wacht er een speciale lunch in een van beide restaurants. Het is hier ook mogelijk een dagdeel te reserveren voor een workshop en zelf hapjes en drankjes mee te nemen. Voor koffie of thee wordt gezorgd. Bel voor een afspraak tel.: 0251-241036. Wie graag een van de decoratiestukken in huis wil halen maar niet in de gelegenheid is een workshop te volgen, kan die gewoon bestellen in d’Oude Proeftuyn. Het adres is Zuiderwentweg 1 in Heemskerk. Kijk voor meer informatie op: www.doudeproeftuyn.nl.
Cinedans Festival Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de dertiende editie van het Cinedans Festival dat van 16 tot en met 20 maart plaatsvindt in EYE in Amsterdam. Cinedans presenteert vijf dagen lang de beste internationale dansfilms, documentaires en interactieve installaties. Te zien zijn onder meer de nieuwste Point Taken films, de laatste voorstelling van Lloyd Newson, de documentaire Jaap Flier, Thin Skin over choreograaf Marco Goecke en de Nederlandse première van Galloping Mind, de eerste speelfilm van Wim Vandekeybus. Ruggengraat van het Cinedans Festival zijn de selectie van ingezonden korte dansfilms. Het volledige programma staat op de website van Cinedans en van EYE.
Foto: Historische Vereniging Alkmaar
6
Alkmaar wordt kaasén chocoladestad Het Ringerscomplex in Overstad Alkmaar wordt een toeristenattractie rond smaakbeleving. De oude fabriek staat nu leeg en krijgt een gemeentelijke monumentenstatus. Arthur Dontje van Dobla Chocolade in Alkmaar is de initiatiefnemer van het plan. Hij produceert op grote schaal chocoladedecoraties en -cups en wil van Alkmaar naast kaasstad een chocoladestad maken. Bovendien moet in het gebouw de mogelijkheid komen een hogere patisserie-opleiding te volgen in een Pastry School. Naast chocolade komen er speciaalzaken op het gebied van luxe voedingsproducten, wijnen en zuivel. De Ringers chocolade- en bonbonfabriek werd in 1905 opgericht door Hendrik Ringers. Op 21-jarige leeftijd werkte hij voor de beroemde chocoladefabriek Cailler in Zwitserland waar hij het vak leerde. Hier kreeg hij de wens om in Nederland een eigen chocoladefabriek op te richten en daar de kwaliteit van de Zwitserse chocolade te evenaren. De chocolade wilde hij zelf vanaf de boon gaan maken, in tegenstelling tot andere Nederlandse chocoladefabrieken die halffabrikaten van cacao kant-en-klaar inkochten. De chocolade van Ringers werd wereldberoemd. Vooral de kersenbonbons en de likeurbonbons, maar ook hun sinaasappelchococolade. In de topjaren van de jaren 30 was er een personeelsbestand van 800 mensen en werden de producten verkocht aan 26 landen. In de jaren zestig kreeg Ringers steeds meer concurrentie van chocolade die in massaproductie werd gemaakt. De vraag naar de goede, maar dure producten van Ringers werd steeds minder. Het bedrijf werd in 1970 definitief overgenomen door Droste. De productie in de Alkmaarse fabriek werd in 1973 stopgezet. De Historische Vereniging Alkmaar en Adapt Alkmaar, een stichting voor herbestemming van Alkmaars erfgoed, pleiten al lange tijd voor een nieuwe bestemming voor de fabriek, als belangrijk industrieel erfgoed voor de stad.
Een open huwelijk Open Huwelijk is een komisch drama van de Nobelprijswinnaar voor de literatuur Dario Fo en zijn vrouw Franca Rame. Theaterproductie Vrij Zijn brengt het bekendste stuk van de Italiaanse schrijvers op de planken. Een waar vuurwerk van emoties spat van het podium en sleept het publiek daarin mee. Open Huwelijk is een hit op de internationale podia. De verhaallijn is intrigerend, nog steeds meer dan actueel en niet alleen in Italië. In Alkmaar wordt het stuk opnieuw geïnterpreteerd en door de acteurs nog kleurrijker, temperamentvoller en erotischer verteld. Producer Anderson Farah zet zijn zesde productie met de Nederlandse regisseur Marius Prein neer. Het komisch drama is op 1 en 2 april in het Vrij Zijn Theater in Oudorp/Alkmaar te zien.
februari 2016
Plus-Wijzer
De ‘aanzegvergoeding’
De Wet Werk en Zekerheid (WWZ) die in 2015 in werking is getreden heeft niet alleen de eerder besproken transitievergoeding geïntroduceerd, maar ook de zogenoemde ‘aanzegvergoeding’. Die hangt samen met de ‘aanzegverplichting’ die op de werkgever rust. Bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is de werkgever verplicht om uiterlijk één maand voor de einddatum van het contract schriftelijk aan de werknemer te berichten (‘aan te zeggen’) of het contract wordt voortgezet en zo ja, onder welke voorwaarden. Dat kan al gauw worden vergeten. De WWZ sanctioneert dat: als helemaal niet wordt aangezegd, moet de werkgever daarvoor één bruto maandsalaris aan de werknemer betalen. Het gaat dan om een kaal maandsalaris, dus zonder vakantietoeslag of andere emolumenten. Is de aanzegging te laat gedaan, dan is de werkgever een vergoeding naar rato verschuldigd. Als niet is aangezegd, eindigt de arbeidsovereenkomst nog steeds van rechtswege. Ook in het geval de arbeidsovereenkomst wel wordt voortgezet maar er niet was aangezegd, kan de werknemer aanspraak maken op de aanzegvergoeding. In die situatie kan dat wel een beetje gek overkomen; wordt het contract verlengd en gaan partijen dus tevreden met elkaar verder, vraagt de werknemer de werkgever alsnog om een vergoeding. De aanzegging moet schriftelijk plaatsvinden. Ook moet de
aanzegging de werknemer daadwerkelijk (tijdig) bereikt hebben. Uit de rechtspraak blijkt dat het versturen van een aanzegging per whatsapp aan de schriftelijkheidseis voldoet, zeker als de werknemer daarop heeft gereageerd. Het doel van de aanzegplicht is dat de werknemer tijdig duidelijkheid krijgt of zijn arbeidsovereenkomst wel of niet wordt voortgezet. Dat lijkt redelijk, maar de vraag is of dit doel in de praktijk wordt bereikt. Het is namelijk mogelijk om al bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst, in het contract zelf, een aanzegbeding op te nemen. Dat beding kan dan bij voorbaat bepalen dat de arbeidsovereenkomst niet zal worden verlengd. De aanzegplicht geldt niet bij arbeidscontracten korter dan 6 maanden, of als het gaat om een contract voor de duur van een project of bijvoorbeeld vervanging wegens zwangerschap. Ook bij faillissement van de werkgever hoeft de aanzegvergoeding niet te worden betaald. Werknemers hebben maar kort de tijd om de aanzegvergoeding op te eisen, als de werkgever deze niet uit zichzelf betaalt. Binnen 2 maanden na de einddatum van de arbeidsovereenkomst moet een verzoekschrift bij de kantonrechter zijn ingediend. Na deze termijn vervalt dit recht en kan de werknemer zijn aanspraak niet meer geldend maken.
Wilt u als werkgever of als werknemer weten wat uw rechten en plichten zijn? Neem contact op met Mirjam van der Staaij, arbeidsrechtspecialist en ervaren familierechtadvocaat. Zij is advocaat/partner bij Oass & Kasem Advocaten in Haarlem, Van Eedenstraat 9. Tel. 023 – 531 1077, email
[email protected]. Het eerste halfuur van een vrijblijvend gesprek is gratis.
8
februari 2016
Plus-Wijzer
ALL YOU NEED IS ME
In een zoektocht naar een verloren paradijs, verliest de jonge getalenteerde schilder Aad Donker de grip op zijn leven. De documentaire All You Need is Me vertelt het bijzondere levensverhaal van de Nederlandse kunstenaar. De gewaardeerde en talentvolle man verwerft samen met zijn schilderende broers Gijs en Justus begin jaren ‘90 bekendheid. Als onderdeel van het geruchtmakende After Nature collectief krijgen de gebroeders Donker snel voet aan de grond in New York. Als Gijs en Justus teruggaan naar Nederland, blijft Aad achter in New York bij zijn grote liefde Amy. Wanneer Amy een Aad uit elkaar gaan, gaat het snel bergafwaarts met hem. Waanideeën en angsten gaan hem beheersen en hij verliest de greep op de werkelijkheid. Op 31-jarige leeftijd pleegt Aad zelfmoord. Filmmaker Wim van der Aar neemt de kijker mee op een reis langs Leiden, Amsterdam, New York en Suriname, waarbij uniek archiefmateriaal wordt afgewisseld met interviews met zijn broers, Amy en After Nature oprichter Peter Klashorst.
Voor kleinkinderen zorgen voor eigen plezier Twee van de drie Nederlandse grootouders spelen een rol in de opvang en verzorging van hun kleinkinderen. Ze zien dat niet als een straf. De meeste opa’s en oma’s zorgen voor hun kleinkinderen voor hun eigen plezier en om hun kinderen te helpen. Dit blijkt uit onderzoek dat seniorenorganisatie Unie KBO verrichtte onder 750 Nederlandse 65-plussers. Puur geluk en opwinding, gevolgd door de gedachte: ik hoop maar dat alles goed gaat. Dat waren de eerste emoties van grootouders bij het bericht dat ze hun eerste kleinkind kregen. Precies 66% van de Nederlandse grootouders speelt een rol in de opvang en verzorging van hun kleinkinderen. En dit wordt niet als straf gezien, de meesten vinden het een combinatie van plezier en ze helpen tegelijkertijd ook nog hun kinderen. Het aantal uren dat ze hieraan besteden loopt zeer uiteen, gemiddeld 8,5 uur per week. De drie meest belangrijke zaken die worden meegegeven, zijn je gelukkig voelen, zelfvertrouwen hebben en eerlijk zijn. Eén op de drie grootouders wil hun kleinkinderen iets meegeven op het gebied van geloof en spiritualiteit zoals respect, naastenliefde, liefde, vertrouwen en goed zijn voor anderen. Senioren ergeren zich ook aan grootouders. Zo kunnen grootouders nergens anders meer over praten dan hun kleinkinderen, ze scheppen voortdurend op, ze verwennen hun kleinkinderen en zijn inconsequent in de opvoeding. En aldoor maar weer die eeuwige foto’s. Eén op de drie senioren zonder kleinkinderen mist het grootouderschap. Carla (69): ,,Nu herhaalt het verdriet zich nu onze leeftijdgenoten kleinkinderen krijgen.”
‘Als ik lees, dan reis ik in mijn hoofd’
Leesclubs: intelligent, actueel en populair
Het imago van de leesclub is misschien ouderwets, maar niets is minder waar. Marjolein van Herten, promovenda bij de Open Universiteit, komt in haar proefschrift ‘Learning communities, informal learning and the humanities’ tot de conclusie dat leesclubs moderne verenigingen zijn waarbij literaire onderwerpen stevig bediscussieerd worden en de sociale betrokkenheid tussen de leden groot is. Lezen is leren. Lezen verruimt je geest. Maar waarom is lezen in clubverband zo interessant? Van Herten geeft een helder antwoord op deze onderzoeksvraag. ,,Informatie en ervaringen met elkaar delen is een sociale aangelegenheid. Als je een boek gelezen hebt, ben je in een andere wereld geweest en het is prettig om hierover met iemand anders te spreken die hetzelfde heeft meegemaakt. Naast het sociale contact is het leeraspect erg belangrijk. Leden krijgen een beter zelfinzicht door de uitwisseling van diverse meningen over de boeken. De leden zijn vaak
al fervente lezers en krijgen titels van boeken aangereikt die nog onbekend waren.” Van Herten heeft onderzoek verricht naar de samenstelling en organisatie van de leesclubs. ,,In Nederland bestaan naar schatting drie- tot vijfduizend leesclubs met gemiddeld ruim negen leden per groep. Er zijn twee categorieën te onderscheiden: georganiseerd via verenigingen of bibliotheken, of clubs die spontaan zijn ontstaan. Georganiseerde clubs maken vaker gebruik van professionele begeleiding door iemand met een literatuurstudie als achtergrond, terwijl spontane groepen vaker zelf de discussie leiden. Uit het onderzoek is duidelijk gebleken dat lezen binnen een leesclub vooral vrouwen aanspreekt en een klein aantal mannen. Het opleidingsniveau is belangrijk om de discussies op een zelfde niveau te kunnen voeren. De gemiddelde leeftijd ligt rond de 65 jaar en de leden hebben vaak voldoende tijd om te lezen. De bijeenkomsten vormen voor sommigen een stok achter de deur om een boek op tijd uit te lezen. Bij oudere leden is deelname aan de leesclub een vervanging van de verminderde mobiliteit. In plaats van de fysiek kleiner wordende wereld wordt de belevingswereld groter. Eén van de respondenten verwoordde het als volgt: ‘als ik lees, dan reis ik in mijn hoofd’.
Nederlander meest tevreden over bezoek aan Praag Nederlanders zijn het meest tevreden over een bezoek aan Praag, maar ook Lissabon en Boedapest scoren goed. Over een bezoek aan Londen, maar ook over een verblijf in onze eigen hoofdstad is men aanzienlijk minder te spreken. Dit blijkt uit onderzoek van de appartementenverhuurwebsite Waytostay.com, dat onderzoek deed naar de verschillen tussen Nederlandse en Belgische reizigers. Net als bij ons vallen Praag en Lissabon ook bij de Belgen in de smaak, maar ook een bezoek aan Berlijn wordt goed gewaardeerd door de Belgische reiziger. Van alle onderzochte steden scoort Amsterdam daarentegen het laagst bij onze zuiderburen. Ook bij ons zelf wordt Amsterdam niet hoog gewaardeerd, maar Nederlanders zijn nog net iets minder tevreden over Istanbul en Londen. Nederlanders zien mei en oktober als ideale maanden om een stedentrip te plannen. In België ligt dit opvallend genoeg anders. Bij onze zuiderburen zijn vooral april, maar ook juli en september populaire maanden voor een citytrip of korte vakantie. Belgen verblijven het kortst in Amsterdam, Londen en Parijs, maar spenderen opmerkelijk lang in hun eigen hoofdstad. Met een verblijfduur van bijna zeven dagen spannen Sevilla en Madrid echter de kroon.
februari 2016
9
Plus-Wijzer
PORTRETTEN UIT RWANDA
Broadway aan de Amstel
Koninklijk Theater Carré maakte bekend dat het in de toekomst ieder jaar een Broadwayproductie naar Nederland brengt, onder de noemer ‘Broadway aan de Amstel’. Ter ere daarvan plaatste directeur Madeleine van der Zwaan in aanwezigheid van burgemeester Eberhard van der Laan, het straatnaambord ‘Broadway’ voor het theater. Carré begint de nieuwe traditie dit jaar met de musical PIPPIN (Europese première 10 maart). De producties zijn steeds te zien in de originele vorm, met Amerikaanse cast en in het Engels. Foto: Boy Hazes. Hetty Franzani verbleef twee jaar in Rwanda als vrijwilligster. Haar opdracht was het management te adviseren als Education Leadership Advisor. Omdat plannen in Afrika een beetje een probleem is, werd haar gevraagd een cursus time management te ontwerpen. Verder gaf zij Engelse les en zette kleine bibliotheken op. De komende maanden zullen in de 50PlusWijzer portretten van haar hand verschijnen over mensen in Rwanda.
CASTILLO DE MOLINA: KASTEEL BLIJKT LUCHTKASTEEL
Wachten
Ik ken haar naam niet maar ze staat er iedere morgen; ik zie haar als ik naar mijn werk ga. Voor mij staat zij symbool voor het traumatische verleden van Rwanda. Ze staat er bijna elke morgen, op de glooiing van de heuvel. Ze heeft een strategische plek uitgezocht. Vanaf dat punt kan ze de ‘main road’, de straatweg, naar twee kanten in de gaten houden. De ene kant naar het westen, naar Gitarama en de andere kant van de weg die naar Kigali gaat. Ze is niet zo jong meer maar haar leeftijd is moeilijk te schatten. Ze is erg mager en heeft meestal geen schoenen aan. Als ik haar passeer, draait ze haar rug naar mij toe en trekt een van de vele lappen, die ze heeft omgeslagen, met een nukkig gebaar over haar hoofd. Maar dat doet ze niet omdat ik een ‘muzungu’ ben; ze wil zich door niemand laten afleiden. Voor haar is maar één ding belangrijk: de weg. Want áls ze komen, dan komen ze over de weg. Vanuit het zuiden of vanuit het westen, dat is niet van belang. Als ze maar komen. En als ze komen, dan is zij de eerste die ze begroet. Dan zal ze, hoe moeizaam ook misschien, de heuvel afhollen, haar armen wijd gespreid. En ze zal huilen en lachen tegelijk, omdat ze eindelijk zijn gekomen, de kinderen waar ze al zo lang op wacht. Straks is het weer april, dan gaat haar land, Rwanda, weer herdenken. Dan worden er overal bijeenkomsten en gebedsdiensten gehouden. Maar zij doet daar niet aan mee. Want herdenken doe je alleen de doden. En dat geldt niet voor haar. Ze komen, ze komen beslist, als ze maar geduld heeft. En áls ze komen, is zij de eerste die hen verwelkomt. Ooit komt die dag!
Zilverlijn
Ruim 200.000 ouderen zijn extreem eenzaam en hebben nauwelijks sociaal contact. Daarom heeft het Nationaal Ouderenfonds een nieuw initiatief geïntroduceerd: de Zilverlijn. Vrijwilligers van de Zilverlijn bellen ouderen elke week op voor een praatje of een goed gesprek en doorbreken daarmee de stilte en eenzaamheid. In de proef zijn wekelijks 250 ouderen gebeld. Dit aantal wordt uitgebreid naar 1.500 ouderen per week. Om dit te realiseren wordt gezocht naar ouderen die gebeld willen worden en daarnaast vrijwilligers die willen bellen. Ouderen die gebeld willen worden kunnen zich aanmelden via 0900-6080100. Geïnteresseerde vrijwilligers kunnen zich bij het Nationaal Ouderenfonds melden via www.ouderenfonds.nl/zilverlijn.
San Pedro behoort tot de top 3 wijnbedrijven in Chili. Toch zullen velen wellicht nog nooit van San Pedro hebben gehoord. Het is namelijk vooral een verzamelnaam waaronder diverse wijnhuizen en eigen merken onderdak hebben gevonden. Het voordeel van groot zijn is dat de wijngaarden verspreid liggen over geheel Chili, zodat men altijd optimaal gebruik kan maken van lokale omstandigheden. Dit is natuurlijk áltijd een belangrijke factor, maar in Chili speelt er nog iets extra’s. Naast de ligging noord-zuid speelt hier nog meer de oost-west verdeling. In het oosten is, door de Andes, sprake van hoge temperaturen terwijl in het westen de invloed van het kustgebergte en de Stille Oceaan leidt tot gematigde temperaturen. Tegen de Andes zijn vooral druiven voor rode wijn voor ondermeer Cabernet Sauvignon, Merlot en Carmenère aangeplant. Witte druiven voor bijvoorbeeld Chardonnay en Sauvignon Blanc komen veel beter tot hun recht als het niet al te warm is. Deze tref je dus meer aan richting oceaan. Castillo de Molina maakt hier optimaal gebruik van en je zult dus heel wat kilometers moeten maken om alle wijngaarden te bezoeken. Gaan we dus ook niet doen. We gaan wel een bezoek brengen aan het wijnhuis in Molina. Op het label staat een fraai kasteel op een heuvel afgebeeld. Dat lijkt ons wel wat. Vanuit San Fernando rijden we door de Centrale Vallei naar het Zuiden, via Curicó. Het is officieel een snelweg, maar aardig wat medeweggebruikers zijn gewoon te voet en vooral de vele groentestalletjes naast de weg vallen op. We stopKlaas Prins , eigenaar v pen even op een klein marktje, hier an Wijnhuis Prinschenh willen we meer van weten. Onze buit of, deelt gra ag zijn pass voor wijnm is niet groot, maar we kopen toch et u en nee ie mt u mee o maar wat avocado’s, omgerekend p één van zijn wij tien cent per stuk, dat kunnen we als nreizen. rechtgeaarde Hollander natuurlijk niet laten lopen. Nu snappen we ook waarom in de meeste restaurants zo kwistig om wordt gegaan met avocado’s. Dat groene spul doen ze zowat overal bij. Bij Castillo de Molina aangekomen wacht ons helaas de teleurstelling van de dag. Overheerlijke wijn weliswaar, maar we moeten het zonder kasteel doen. Het blijkt een naam die is ontstaan op de tekentafels van San Pedro. Slechts een fata morgana dus: kasteel blijkt luchtkasteel. Wijnhuis Prinschenhof, IJmuiden
10
februari 2016
Plus-Wijzer
Koken met Chef de Cuisine
Stefan van der Meer
Cottage steak pie Ingrediënten voor zes tot acht personen: 50 gram ongezouten roomboter, 40 ml olijfolie, 2 rode uien fijngesneden, 250 gram kastanjechampignons, 2,5 eetlepel fijne bloem, 1 kg doorregen rundersukadelappen in blokjes gesneden, 2 tenen gehakte knoflook, 300 ml Guinness bier of een ander donker bier, 400 ml runderbouillon, 2 laurierblaadjes, 2 takjes geplukte tijm, 1 extra achterhouden voor de garnering, 1 eetlepel tomatenpuree, 4 takjes bladpeterselie, 400 gram bladerdeeg, peper uit de molen, zeezout. Bereidingswijze Smelt de boter en eenderde van de olie in een braadpan op middelhoog vuur. Voeg de uien, champignons, knoflook, tijm, laurierblaadjes en tomatenpuree erbij en laat het ongeveer drie minuten bakken. Neem het mengsel uit de pan en zet het apart. Meng zout en peper door de bloem en haal het rundvlees erdoorheen. Voeg de rest van de olie toe aan de pan. Bak het vlees in twee delen ongeveer vijf minuten tot het goudbruin is. Doe het mengsel van uien en champignons terug in de pan bij het vlees, voeg het bier en de bouillon toe en breng het geheel aan de kook op laag vuur. Laat het geheel onder gesloten deksel al roerende dertig minuten zachtjes stoven tot het vlees zacht is. Neem het vlees en groenten met een schuimspaan uit de pan en verwijder de laurierblaadjes. Laat de saus op middelhoog vuur zachtjes een derde inkoken, roer de peterselie erdoor, doe het vlees en groenten terug in de pan en laat het afkoelen. Verwarm de oven op 200 graden. Leg de plakjes bladerdeeg op elkaar rol ze met wat bloem uit tot een vel van een 0,5 cm dikte. Snijdt op maat voor twee ovenschalen van ongeveer een liter inhoud; randen en deegdeksels die een cm groter zijn dan de ovenschaal. Verdeel de gekoelde vulling over de ovenschalen, druk de deegrepen op de randen van de ovenschalen en bestrijk het met water, leg de deegdeksels erop en snijd het overtollig deeg weg. Druk de randen dicht met een vork en bestrijk het met het losgeklopte ei. Bestrooi het geheel met wat achtergehouden tijmblaadjes en bak het in 25 minuten af in de oven tot het deeg gerezen en goudbruin is. Heerlijk met een frisse salade. Stefan van der Meer www.vandermeerrestaurant.com
Oude Liefde, Jonge Harten
Liefdesverhalen van toen door jonge kunstenaars Oude Liefde, Jonge Harten is een nieuwe webserie over lang gekoesterde herinneringen en oude liefdesverhalen, in beeld gebracht door jonge kunstenaars. Deze serie is een samenwerking tussen aanstormend talent Jesse de Vries, de VPRO en 3LAB. Senioren halen in Oude Liefde, Jonge Harten herinneringen op over romantiek en het vinden van ware liefde in vroegere tijden. Jonge kunstenaars beelden elk één van die verhalen uit, vanuit hun eigen discipline. Jesse heeft al een verschillende intieme gesprekken met senioren gevoerd, maar staat nog open voor meer bijzondere herinneringen en liefdesverhalen om te verbeelden. Programmamaker Jesse de Vries is in 2013 afgestudeerd aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht als theater- en scenarioschrijver. Hij en 3LAB zijn vanaf november 2015 bezig geweest met de research van Oude Liefde, Jonge Harten. De VPRO heeft de kosten van deze researchfase gedekt en nu is het tijd om de productie van de serie te starten. Om de verdere financiering van de serie rond te krijgen én om het project onder de aandacht van een groter publiek te brengen is er een crowdfundcampagne gestart. De serie is naar verwachting deze zomer te zien op 3LAB. Ga naar voordekunst.nl/3lab voor een video over Oude Liefde, Jonge Harten. Op deze pagina is het ook mogelijk om in de serie te investeren.
Op bezoek bij meneer Green Bram van der Vlugt (81) en Oren Schrijver (37) staan op dit moment in het theater met de tragikomedie ‘Op bezoek bij meneer Green’. Sinds de wereldpremière in New York 1996 is deze voorstelling in 45 landen opgevoerd. Het stuk is geschreven door Jeff Baron en vertelt het verhaal van een 86-jarige weduwnaar, meneer Green, die teruggetrokken leeft in zijn verwaarloosde flat in New York. Ross, een jonge zakenman heeft hem bijna aangereden en zijn taakstraf, opgelegd door de rechter, bestaat uit een wekelijks bezoek aan de oude man. Beiden zitten niet te wachten op deze visites maar gaandeweg blijken ze meer met el-
kaar gemeen te hebben dan ze dachten. Raoul Heertje heeft het script voor deze Nederlandse voorstelling vertaald en Bruun Kuijt is verantwoordelijk voor de regie. Bram van der Vlugt speelt meneer Green, een knorrepot van 86, die alleen woont nadat zijn vrouw is overleden. ,,Ik heb wel vaker ouwe sacherijnen gespeeld. Maar de ene grumpy old man is de andere niet natuurlijk. Meneer Green is
somber en vereenzaamd na de dood van zijn vrouw en zijn manier van denken over de belangrijke dingen in het leven is zo rechtlijnig, dat het fatale gevolgen heeft gehad. Toch sluit je hem langzamerhand in je hart. Want meneer Green heeft ook heel bijzondere kwaliteiten.” Oren neemt de rol van de snelle zakenman op zich. Hij zag de voorstelling vijftien jaar geleden en droomde ervan om de rol ooit te kunnen vertolken. Zijn droom kwam uit, toen hij dit voorjaar gevraagd werd auditie te doen voor de rol van Ross. ,,Ik vind het een geweldig stuk, en ik kan echt veel kwijt in mijn rol. Het is niet zo dat het me makkelijk aan komt waaien, want dat is nooit het geval, maar deze jas past me goed. Ik begrijp die gast!” Wat is er zo uniek aan het stuk, dat het wereldwijd zo’n succes is? Bram: ,,Jeff Baron schrijft prachtige, haarscherpe dialogen, het is echt goed geschreven. Het is een komedie die schuurt. Soms moet je lachen omdat het zo erg is. Er zit een prachtig ritme in het stuk.” Oren: ,,Het thema is van alle tijden en vertelt het verhaal dat overal herkenning oproept. Hoe ver laat je de normen en waarden die je hebt meegekregen vanuit een bepaalde geloofsovertuiging je leven bepalen? Of kies je voor de liefde? Met humor die pijn doet. Prachtig.” In Nederland was de voorstelling jaren geleden te zien, met John Kraaijkamp en Dirk Zeelenberg en later Jasper Boeke. Zijn jullie bang dat het publiek gaat vergelijken? Oren: ,,Bij Kraaijkamp lag de nadruk gewild, of ongewild op de humor, maar onze Meneer Green laat de schrijnende onderliggende laag meer zien. Bram kan dat fantastisch.” Bram: ,,Dit wordt een andere voorstelling. We hebben een andere vertaling, een ander decor, overigens heel moo, ik ben een ander soort acteur en we leven in een andere tijd. Iedereen mag vergelijken, daar ben ik niet bang voor, want het gaat er niet op lijken.”
12
Opa’s en oma’s naar Speel-o-theek Annemiek Jongerius hoeft nooit aan te bellen als zij bij de kleinkinderen arriveert om een dagje op te passen. De kinderen staan allang te trappelen bij de deur om haar te verwelkomen. ,,Ze zijn altijd heel blij om mij te zien, maar dat heeft misschien vooral te maken met het speelgoed dat ik steeds meeneem voor ze”, vertelt ze lachend. Geen nieuw speelgoed, Annemiek bezoekt regelmatig de Speel-o-theek in haar woonplaats Castricum en zij is daar heel enthousiast over. ,,Toen de kinderen de deur uit gingen, is ons huis flink opgeruimd”, vertelt zij. ,,Maar nadat de kleintjes waren geboren, groeiden de kasten weer snel dicht met speelgoed. Dat was niet helemaal de bedoeling. Nu leen ik speelgoed bij de Speel-o-theek, zoals een ander boeken leent in de bibliotheek. De afwisseling is enorm; ‘s zomers neem ik leuk buitenspeelgoed mee, in de winter spelletjes, puzzels Lego of verkleedkleding. Als een van de kinderen veel interesse toont in bepaald speelgoed, weet ik meteen een cadeau voor haar of zijn verjaardag.” Zo wordt niet alleen flink wat ruimte bespaard, er wordt ook geen geld weggegooid aan speelgoed dat na een jaar ongebruikt op de kofferbakmarkt te koop wordt aangeboden voor een schijntje.
Speel-o-theek Castricum bestaat sinds 1990 en werkt met vrijwilligers. Voorzitter Natalie van der Kolk vertelt: ,,Wij willen kinderen stimuleren in hun ontwikkeling en daarom is de Speel-o-theek laagdrempelig. We hebben constructie- en educatief speelgoed, verkleedkleren, poppen, babyspeelgoed, buitenspeelgoed en meer. Ouders, grootouders en gastgezinnen kunnen hier speelgoed lenen op dinsdagochtend van 9.00 tot 10.00 uur en zaterdagmorgen van 11.00 tot 13.00 uur in de oude Augustinusschool. Leden betalen twintig euro per jaar lidmaatschap en er wordt per uit te lenen speelgoed artikel leengeld gevraagd. Dit varieert van vijfentwintig cent tot maximaal één euro per item per drie weken. Dankzij subsidie van de gemeente kunnen we de kosten laag houden.” Veel gemeenten hebben een speel-o-theek. Een echte aanrader dus om eens binnen te stappen, de kleinkinderen heel blij te maken en zelf de populairste opa of oma te worden.
Nieuwe aanbieder hoortoestellen in Castricum
Sinds begin februari is het eindelijk mogelijk zelfstandige hoorzorg te genieten in Castricum. Moen Opticiens heeft elke vrijdag van 9.00 tot 18.00 uur een HoorCare-audicien aanwezig in de winkel in winkelcentrum Geesterduin. ,,Wij leveren hooroplossingen, zwemdopjes en gehoorbescherming. Maar ook voor batterijen, een hooronderzoek, of second opinion kan iedereen bij ons terecht”, aldus Arthur van Els. ,,Ook wie problemen heeft met het huidige hoortoestel is van harte welkom in de gemakkelijk bereikbare winkel met veel parkeergelegenheid.”
Alle zorg onder één dak
februari 2016
Plus-Wijzer
,,De kwaliteit van Moen Opticiens omtrent oog-zorg is een ideale combinatie met de hoor-zorg van HoorCare. Belangstellen kunnen nu terecht voor optometrie en audiometrie, beiden van de hoogste kwaliteit onder één dak.” Moen Opticiens Geesterduin in Castricum 37 nodigt alle belangstellenden uit voor een persoonlijke kennismaking met koffie en wat lekkers. Voor meer informatie: tel.: 0251–656695.
Ans Markus - Als ik jou was...
Tot en met 17 april is in Museum de Fundatie, Zwolle, en Kasteel het Nijenhuis, Heino/Wijhe, de dubbelexpositie ‘Ans Markus – Als ik jou was…’ te zien. In Zwolle toont Markus onder meer de recente schilderijenseries ‘Verborgen Verdriet’ en ‘De pijn van oud’. Op aangrijpende wijze onderzoekt zij hierin de schaduwkanten van het leven. Recent is ook de reeks jeugdportretten van onder andere Vincent van Gogh, Frida Kahlo en Edward Hopper, waarmee Markus uiting geeft aan haar bewondering voor illustere voorgangers. Daarnaast hangt in Zwolle een ruime selectie vroeger werk. Kasteel het Nijenhuis vormt het decor voor schetsen, tekeningen en kleinere schilderijen, alsook voor de sculpturen die Markus sinds enige jaren maakt. Met deze nieuwe kant van haar toch al zo veelzijdige kunstenaarschap treedt zij nu voor het eerst naar buiten.
VINYL van
Mick Jagger bij HBO
De langverwachte dramaserie Vinyl, een idee van The Rolling Stones frontman Mick Jagger, is sinds 15 februari elke maandag bij HBO te zien. De door seks en drugs geteisterde muziekindustrie in New York vormt het decor voor de serie waarbij de muziekstromen punk, disco en hip-hop nog in de kinderschoenen staan. De kijker volgt de directeur van een succesvol platenlabel, Richie Finestra. Hij probeert wanhopig te voorkomen dat zijn bedrijf én ziel ten onder gaan zonder hierbij alles en iedereen die zijn pad kruist te vernietigen.
Anna Anna is niet goed snik. Dat klinkt keihard, maar ik kan het niet mooier maken dan het is. Ik ken haar nog niet zo lang, een goed jaar denk ik, maar hoe positief ik het ook probeer te benaderen, ik kom steevast tot dezelfde conclusie. Aanvankelijk dacht ik het wel met haar te kunnen vinden en was beslist van plan er een innige, langdurige vriendschap van te maken, maar dat zit er niet in. Sterker nog, er zijn momenten dat ik mij afvraag hoe ik op een nette manier afscheid van haar kan nemen. Ik vrees dat dit een moeizaam proces gaat worden want eenmaal binnen, laat zij zich niet zomaar aan de kant schuiven. Misschien ben ik te netjes opgevoed, het zit er ingebakken dat je niet te snel moet oordelen en het altijd van alle kanten moet bekijken. Nou dat heb ik dus gedaan. Nadat ik haar met open vizier tegemoet ben getreden, mij geduldig heb getoond en mij de tijd heb gegund aan haar te wennen, is nu de grens bereikt. Ik heb het met mijn man meerdere malen over haar gehad, want hij heeft haar tenslotte binnengehaald. Ik was vanaf het begin argwanend, maar slikte mijn wantrouwen in. Zelfs mijn kinderen hebben zich er mee bemoeid. Ook zij zijn haar spuugzat en dat wil wat zeggen. Het begon met de folders en reclames op televisie over de Anna-inzicht app, de slimme energiemeter. Je wilt natuurlijk meehelpen met alle milieuzaken en voor je portemonnee zou het ook veel schelen, wie wil dat niet? Een afspraak met
een monteur was snel gemaakt en na wat geklooi en geboor was Anna een feit. Vanaf nu kregen wij inzicht in ons energieverbruik via de gedownloade app en volgens de site ook in dat van anderen! Huh? Hoezo zou ik geïnteCOLUMN resseerd zijn in het verbruik van anderen, die informatie boeit mij precies niets. Ik keek naar de ‘teaser Anna’ op YouTube, moet u echt even bezoeken, en hoorde een hijgerige man die haar naam fluistert waarvan de essentie mij volkomen ontgaat. Het heeft in ieder geval weinig met een kachel te maken of je moet het woord ‘heet’ dubbelzinnig opvatten. Ook lees ik dat zij zelflerend is, van mij blijft leren, continu zelfs, dat zij oplicht als je haar aanraakt, stijl heeft en prachtig is afgestemd op iedere omgeving, bijna kunst. Dat kan zo wezen, maar voorlopig is onze Anna totaal de weg kwijt en geeft zij ’s ochtends zo’n enorme stoot warmte dat het hier op een bananenkwekerij lijkt. Zodra wij ons van behaaglijk dikke truien hebben ontdaan en puffend zitten bij te komen, geeft Anna de pijp aan Maarten en verandert de kamer in een vrieskist. Hup truien weer aan en wachten op de volgende hittegolf. Anna, ze spoort voor geen meter. Monique Teeling
14
februari 2016
Plus-Wijzer
Lieflijk Lissabon:
Ademloze Portugese genoegens verpakt in een stAd Als je een top tien samenstelt van favoriete Europese steden, dan wordt Lissabon daar zeker in genoemd. En dat is niet zo raar. Er zijn weinig steden in Europa die zo’n veelzijdigheid bieden als Lissabon. De parel aan de rivier de Taag heeft letterlijk en figuurlijk diverse gezichten. Op slechts tweeënhalf uur vliegen vanuit Nederland kom je in een compleet andere wereld. Sommige delen in Lissabon doen wat vervallen aan. Maar als je dan de oude stad binnentreedt, val je gelijk voor haar Zuid-Europese hart en charmes. Een smeltkroes met van alles. Hoewel de stad een metropolitisch karakter heeft, is zij zeker niet te groot. Lissabon is eigenlijk vrij compact en goed te doen voor een weekendtrip. En als de stad je hart eenmaal gestolen heeft, dan wil je zeker nog eens terug. Een kleine toer door lieflijk Lissabon. Roemrijk verleden
Lissabon was waarschijnlijk zo’n 3000 jaar geleden als nederzetting begonnen aan de Taag. Volgens legenden zou de Griekse koning Odysseus de stad hebben gesticht. De Romeinen namen zo’n 250 jaar voor Christus bezit van de stad. Na de val van het Romeinse rijk werd de stad door de Moren veroverd in de achtste eeuw. De stad Lissabona groeide uit tot een strategische handelsstad vanwege haar gunstige ligging aan de Taag die direct uitmondde op de Atlantische oceaan. In de twaalfde eeuw werd Lissabon veroverd door de kruisvaarders en werd Portugal een katholiek koninkrijk. Lissabon maakte vanaf de 15de eeuw haar Gouden Eeuw door en vormde de uitvalsbasis voor de vele ontdekkingsreizen, die van Portugal een rijk en machtig land maakten met vele overzeese gebieden. Denk daarbij aan ontdekkingsreizigers als Hendrik de Zeevaarder, Vasco da Gama, die de Indiëroute ontdekte, Barthelomeu Dias en Pedro Alvares Cabral, die Brazilië koloniseerde. In 1755 werd Lissabon getroffen door een zware aardbeving, die vele levens eiste. Onder aanvoering van de eerste minister, Marques de Pombal, werd de stad snel weer opgebouwd. In Lissabon is nog steeds een plein naar hem vernoemd, ter ere van deze wederopbouw. Na de val van de monarchie in het begin van de 20ste eeuw, verviel Portugal tot een dictatuur onder presidenten Salazar en Caetano die tot 1974 zou duren. De dictatuur leidde ertoe dat Portugal en Lissabon redelijk geïsoleerd waren van de rest van Europa. Na de vreedzame Anjerrevolutie in 1974 werd
gees als het maar zijn kan. Hier vind het kloppend hart van de Lisboetas, het volkse en het eenvoudige leven, onder de muzikale noten van de fado, het volkslied vol melancholie dat hier zijn oorsprong vindt. De legende van de fado was natuurlijk Amalia Rodriques. De talloze fadobars getuigen van de populariteit van de fado. Beneden aan de Taag vind je tevens het Fadomuseum, waarin je alles over de fado te weten komt. Verderop ten westen van de Taag, het Praça do Comércio, het beroemde plein met het standbeeld van koning José 1, die regeerde in de 18de eeuw. Het indrukwekkende plein werd na de aardbeving van 1755 aangelegd. Voorheen stond hier het koninklijk paleis dat door de aardbeving werd verwoest. De poort op het plein geeft toegang tot Rua Augusta, een van de bekendste winkelstraten in Lissabon. Op het plein stap je op het beroemde gele trammetje, lijn 28. Dit nostalgische ritje mag natuurlijk niet ontbreken. Het trammetje baant zich langs de wijk Alfama een weg naar boven. Onderweg passeren we de Sé kathedraal en kun je uitstappen vlakbij de vesting Castelo de Saõ Jorge, die stamt uit de vijfde eeuw en een magnifiek uitzicht biedt over de stad. Gebakjes eten in Belém
Portugal uiteindelijk een parlementaire democratie. Romantisch
De prachtige romantische straatjes en de huizen die betegeld zijn met de zogenaamde azelejus zijn een lust voor het oog. Het lijkt alsof de tijd heeft stilgestaan in Lissabon. De twee beroemdste volkswijken die gescheiden worden door het plein Rossio en de Avenida da Liberdade zijn de hooggelegen Barrio Alto en aflopend naar de Taag, de oudste wijk van de stad, Alfama. De Barrio Alto vormt ’s avonds een levendig uitgaanscentrum, met kleine barretjes, restaurantjes en andere etablissementen, die druk bezocht worden. Alfama is zo Portu-
Ga je ten westen met de tram de Taag af, dan kom je uit bij het voorstadje Belém. Hier vind je het beroemde Mostero dos Jerónimos, een gigantisch klooster uit de 16de eeuw. Het imposante bouwwerk is rijk versierd met ornamenten en talrijke reliëfs, in de zogenaamde Manuelstijl. Eveneens in de Manuelstijl, de beroemde Toren van Bélem. Voorheen als fort gebruikt aan de monding van de Taag is dit bouwwerk het symbool van Lissabon geworden. Dichtbij staat het monument van Hendrik de Zeevaarder, dat de ontdekkingsreizen van Portugal verhaalt. Op de achtergrond de beroemde hangbrug van de 25ste April, het symbool van het einde van de dictatuur in 1974. Maar vergeet vooral niet het koffiehuis in Belém te betreden, met de beroemde gebakjes ‘Pasteis de Belém’. Het zijn de beste van heel Portugal en het is er altijd razend druk. Het koffiehuis is binnen een lust voor het oog. Bij de entree staan enorme kasten met verschillende portwijnen. De betegelde grote zalen zitten vol met Portugezen. Laat je hart veroveren in deze stad en je wordt aan alle kanten verrast. Bart Jonker
16
februari 2016
Plus-Wijzer 1
KRUISWOORDPUZZEL
Kruiswoordpuzzel
2
3
4
5
12
Vijftig Pluswijzer nr. 25
15
Horizontaal 1. kindervoertuig; 7. bijlage bij een testament; 12. nagerecht; 13. het is in orde; 14. gewicht; 15 parkeerverbod (afk.); 17. uitwerpsel; 19. ontkenning; 21. lidwoord; 22. schenkgerei; 24. bezinksel van getrokken koffie; 27. lijmachtige stof; 28. berggeel; 30. Engelse lengtemaat; 31. zijn kans beproeven; 32. snaarinstrument; 33. veerkracht; 35. kleurling; 37. laagte tussen twee bergen; 38. geding (rechtzaak); 41. muzieknoot; 42. land in Noord-Amerika; 44. huidverharding; 46. zwemvogel; 47. door koorts verward spreken; 48. aan alle kanten ingesloten; 49. deel van gelaat; 50. laagje vuil; 52. proefopname van muziek; 54. onderwijsinstelling; 56. Nederlandse luchtvaartmaatschappij (afk.); 58. stierenvechter; 61. voorvoegsel; 62. huidblaasje; 64. ratelpopulier; 65. opspringend vochtdeeltje; 67. projectieplaatje; 68. oude lap; 70. tapkast (bar); 72. zangstem; 73. plaats in Noord-Holland; 76. bladgroente; 77. Gas Unie (afk.); 78. wijnsoort; 79. zijrivier van de Donau; 81. boomsoort; 82. gesloten; 83. plaats in Friesland; 84. troefkaart; 86. uitbarsting van een vulkaan; 87. naaktloperij. Verticaal 1. het gekochte; 2. communicatiemiddel; 3. oud (Engels); 4. wandelplaats; 5. walvisachtig zoogdier; 6. bepaalde vrucht; 7. grote roofvogel; 8. schilderslinnen; 9. rivier in Oostenrijk; 10. centraal station (afk.); 11. Chinees-Indisch gerecht (snack); 16. kostuum; 18. familielid; 20. boomsoort; 21. kaal en droog; 23. wreed Romeins heerser; 25. verpakking voor vloeistof; 26. insecteneter; 27. hoffeest; 29. deskundige inzake beoordelingen; 32. belachelijk persoon (clown); 34. koelhok op vissersboot; 36. mensaap; 37. judograad; 39. autowedstrijd; 40. traag (futloos); 42. militair in opleiding; 43. avondmaaltijd; 45. The Music Factory (afk.); 46. gemeentelijke geneeskundige dienst (afk.); 51. houterig stijf meisje; 53. afgemat; 54. Italiaans gerecht; 55. korte herenjas; 56. ruwe schets of opstel; 57. soort onderwijs (afk.); 59. heldendicht; 60. hoogtepunt van de seksuele gevoelens; 62. aardappelsoort; 63. aardappelen oogsten; 66. paraplu (afk.); 67. mannetjesbij; 69. titel (afk.); 71. Spaanse uitroep; 73. aangenaam van smaak; 74. rap (snel); 75. deel van gebit; 78. meisjesspeelgoed; 80. koor(dans); 82. technische universiteit (afk.); 85. den lezer heil (Lat. afk.).
17 23 29 33
19 25
34
39
35
21
32 37
41
42
43
46
48 50
54
49
51
52
55
56
61
57
62
66
58
68
73
77
53
63
67
72 78
59
69
70 75
79
71 76
80
83
84
86
60
64
74
82
11
27
36
45
47
10
20
31
40
9
26
30
44
65
8 14
18 24
28
38
7
13
16
22
6
81 85
87 2
74
1
23
11
79
59
32 31
70
13
29
81
19
73
64
27
36
57
44
35
68
86
26
54
20
87
U kunt de oplossing t/m vrijdag 18 maart 2016 invullen via www.50pluswijzer.nl/puzzel of sturen naar: De 50Plus-Wijzer, Zeeweg 189-191, 1971 HB IJmuiden. Vermeld daarbij uw naam, adres, woonplaats, telefoonnummer en geboortedatum.
.
Puzzel mee voor onderstaande prijzen 10 %
(h)e 0 erl vleesijke
De Eetkamer van Uitgeest
Cadeaubon t.w.v.
€100,-
Hogeweg 107, 1911 GD Uitgeest Tel. 0251-319009 www.eetkameruitgeest.nl
Win 2x een vleespakket t.w.v. € 106,75 p.st. Keuze uit varken en koe www.sameneenkoepkopen.nl www.sameneenvarkenkopen.nl
2
Kaarten Stadsschouwburg The Bootleg Sixties
Donderdag 22-4-2016
februari 2016
17
Plus-Wijzer
Foto Raymond van Olphen
Ze kennen elkaar al heel wat jaren, want Victor Löw gaf Waldemar Torenstra les op de Amsterdamse Toneelschool. Nu spelen ze samen in ‘Advocaat van de duivel’ een intrigerend spel met de waarheid.
Warm gebaar naar vluchtelingen Nederlandse ouderen hebben massaal hun hart laten spreken voor de vluchtelingen. Na de oproep voor de KBO-actie ‘Een warm gebaar’ gingen ze massaal sokken, sjaals, mutsen en truien breien om de vluchtelingen wat warmte te bieden. Het resultaat: ruim achthonderd breiwerken. Een record volgens Rode Kruis Nederland. De KBO zorgt samen met hen voor de verspreiding onder de vluchtelingencentra. ‘Hier is een warme sjaal, gebreid met sympathie door een 88-jarige! Moge de persoon die dit zal dragen met warme nabijheid omgeven worden.’ Zo staat op een van de kaartjes die in de honderden pakketjes zaten die ouderen vanuit het hele land opstuurden na de oproep van de KBO. Directeur Manon Vanderkaa van de KBO is blij en ontroerd door de vele hartverwarmende inzendingen. Nel Donkers, een actieve KBO-vrijwilligster was er ook bij toen drie Iraanse mannen na de overhandiging een eerste keuze mochten maken. Bescheiden namen zij een sjaal, en na wat aansporing ook een muts, trui of zelfgebreide sokken. Want zij vinden het toch wel erg koud in Nederland. ,,De mensen hier zijn zo goed voor ons”, was een reactie.
MODERN SPROOKJE met een duivelse twist Waldemar Torenstra speelt de jonge advocaat Kevin: ,,We willen graag iets maken over het steeds juridischer worden van de wereld. Dat kan gaan over het aanklagen van instanties, maar ook over grote bedrijven die al hun winst wegsluizen. Als je de letter van de wet het beste beheerst, en met de zwaarste jurist aan komt zetten, kom je in principe overal mee weg. Die gedachte. Zorgelijk, vind ik, als je voor democratie staat.” Zegt dan snel: ,,En dat gaan we op een prettig verpakte manier vertellen, zodat mensen een ontzettend leuke avond hebben.” Victor Löw (Milton) vertelt: ,,Het stuk speelt zich eigenlijk door Kevins ogen af. Is wat hij ziet een hele bizarre werkelijkheid, dan ziet hij de belichaming van het kwaad in menselijke vorm en ben ik voor hem de duivel in hoogsteigen persoon. Of projecteert hij zijn eigen verliezen, gevoed door het verlangen naar macht en roem, op Milton en wordt Kevin langzaam gek? Dat is een mooi spel met waarheid en illusie: is het iets buiten Kevin of zit het in hem zelf?” Te mooi om waar te zijn
Advocaat van de duivel begint in 1990 als boek van Andrew Neiderman, maar krijgt de grootste bekendheid als film (1997) met Al Pacino als de demonische Milton en Keanu Reeves als Kevin Taylor. De Brit Julian Woolford heeft er een toneelstuk van gemaakt, gebaseerd op het oorspronkelijke boek. Het verhaal in een notendop: De jonge advocaat Taylor is ontzettend ambitieus en als hij wordt gevraagd om partner te worden bij een groot en beroemd kantoor, dan aarzelt hij natuurlijk niet. Een buitensporig luxe appartement, een gigantisch salaris én veel roem vallen hem ten deel. Allemaal te danken aan Milton, het opperhoofd van het advocatenkantoor, die hem als een vader in de armen sluit. Klinkt te mooi om waar te zijn, nietwaar? Dat is ook zo. Taylor komt er, mede door zijn veranderde relatie met zijn vrouw, achter dat hij misschien wel zijn ziel heeft verkocht. Zelf blijven nadenken
Löw: ,,We leven in een tijd waarin het van groot belang is dat je aan de top staat. Dan heb je het goed gedaan. De grote vraag is: maakt dat wel gelukkig? Ik zet daar zelf mijn vraagtekens bij. Ik denk dat vriendschap en
liefde oneindig veel belangrijker zijn. En dat uiteindelijk iedereen alles daarvoor inlevert.” Torenstra: ,,Kevin wil gewoon heel graag de beste zijn. Zo is hij opgevoed. Hij heeft een droom, maar op een gegeven moment gebeuren er allerlei dingen waardoor hij het in zijn hoofd niet meer bij elkaar krijgt. Hij wil óók een leuk mens zijn en een fijne relatie hebben, en dat lukt niet meer. De voorstelling is eigenlijk het verhaal van de moderne mens, de strijd van elke man of vrouw die de top wil halen maar ook een gezellig gezinsleven wil. Eigenlijk een sprookje over goed en kwaad en wat daar tussen staat, namelijk keuze. Het bewustzijn. Kevin loopt heel lang met Milton mee, tot hij op een dag wakker wordt en denkt: nu voelt het niet goed meer. Is het dan te laat?” Verleidelijk manipuleren
In wezen weten iedereen wel wat goed en slecht is. Löw weet zeker dat iedereen zo’n innerlijk moreel kompas bezit. ,,Maar dat is dus helemaal naar de kloten te helpen. Milton gelooft niet in een geweten. Daar is hij heilig van overtuigd, dat is allemaal aangeleerd gedrag. Dus manipuleert hij Kevin zo dat hij dat ook gaat geloven. Dat vind ik wel het mooie aan deze duivel: het is iemand die iets wil en daar helemaal achter staat.” Een menselijke duivel dus? Lacht: ,,Niet van echt te onderscheiden.” Is het niet heerlijk om de ultieme slechterik, de duivel, te spelen? Löw moet weer lachen. Torenstra: ,,Hij kan het ook zo goed. Hij kan heel verleidelijk manipuleren.” Löw: ,,Dat kan alleen omdat Milton overtuigd is van zichzelf. Dat is ook zo mooi hè: niet de waarheid spreken – je voelt dat het aan alle kanten niet klopt wat hij zegt, maar er is geen speld tussen te krijgen – en er toch volledig van overtuigd zijn dat je wél de waarheid spreekt. Dat is één van de engste dingen.” Wat kan Torenstra daar als Kevin tegenover zetten? ,,Ik vind het interessant als Kevin iemand is die deze duivel uitdaagt. Die een stuk met hem oploopt als het ware. Omdat hij denkt: jij kan mij niet krijgen, ik kan topzaken doen, een harde zakenman én een gezellige familieman zijn. En daarin kan ik net een stapje verder gaan dan de rest zonder te corrumperen.” Rinske Wels
18
februari 2016
Plus-Wijzer
HAAGSE HARRY bij De Stripdagen Foto: Ruben Smit/Levende Natuur
De Stripdagen verhuizen. De 48e editie van het jaarlijkse nationale stripfestival vindt plaats in De Broodfabriek in Rijswijk op 27 en 28 februari. De Stripdagen presenteren op allerlei manieren de stand van zaken over de hele breedte van het striplandschap. Dit jaar staat onder meer de kruisbestuiving tussen strip en film centraal; met name de superheldenfilms en -televisieseries zijn populair. Bovendien vormt deze edities van het festival een hommage aan de legendarische stripheld Haagse Harry en zijn, vorig jaar overleden, geestelijke vader Marnix Rueb. Zoals altijd wordt er ook aandacht geschonken aan stripjubilea, zoals die van Tom Poes, Batman, Lucky Luke en Agent 327. Zoals ieder jaar wordt op De Stripdagen ook de Stripschapprijs uitgereikt.
Volg de rivier, de man en zijn kano
Een Sprong in de Tijd Het 25-jarige jubileumconcert Een Sprong In de Tijd van Stef Bos, is een muzikale reis door het oeuvre van de singer-songwriter. Voortdurend afwisselend tussen oude bekenden en nieuwe songs reist Stef Bos met zijn vier muzikale kompanen door de tijd. Een reis in woord en muziek en met een nieuwe cd als wapenfeit. Vijfentwintig jaar geleden brak Stef Bos door met het album Is Dit Nu Later, met liedjes als Papa en Wodka. Het was het moment waarop hij een huwelijk aanging met het theaterpubliek. Nu te zien in de theaters.
Vaar mee met de man in zijn kano. Op zijn tocht dwars door Nederland, van Lobith tot de Noordzee. De Rijn, één van de machtige aders die ons Nederland hebben gemaakt en gevormd. Levende Rivier is een pure natuurdocumentaire die natuur bijzonder dichtbij brengt. Via persoonlijke memoires gaat filmmaker en ecoloog Ruben Smit, maker van De Nieuwe Wildernis, steeds verder de rivier af. Een unieke expeditie met avontuurlijke overnachtingen langs de onbekende waterwegen. Vastgelegd in hoge kwaliteit natuurbeeld met alle planten en dieren die hij tegenkomt. Levende Rivier is een natuurdocumentaire waarbij Ruben Smit teruggaat naar de puurheid die past bij zijn stijl. Spelend met licht, scherpte en compositie brengt hij op zijn kenmerkende intieme wijze de schoonheid en verwondering voor de natuur heel dichtbij. Hij leert je kijken naar de Nederlandse natuur. Laat je zien wat je zelf niet zag. Nieuw aan Levende Rivier is dat Ruben nu zelf een rol speelt voor de camera; als gids loodst hij de kijker met zijn mijmeringen door een nieuw, spectaculair deel van Nederland. In Ruben Smit komt natuur en film samen; al jaren is hij als gepassioneerd ecoloog, fotograaf en filmer te vinden in elke uithoek van de Nederlandse natuur. Als filmregisseur van natuurfilms maakt hij zijn debuut met De Nieuwe Wildernis (2013) en de gelijknamige tv-serie bij de VARA. En dat smaakte naar meer. Daarnaast is hij gepromoveerd ecoloog bij de Wageningen Universiteit. De Levende Rivier is gemaakt door een grote crew van professionele natuurfilmers en fotografen. In alle seizoenen van 2014 en 2015 was de crew op pad in de rivieren; boven én onder water. Hij maakte gebruik van de nieuwste technieken; time lapse , slow motion, luchtopnamen, extreme macro (10:1 vergroting), spy cams, wildlife cam’s en natuurlijk onderwaterfilmtechnieken. De documentaire is voorzien van heel bijzondere, minimalistische harp-muziek van Anne van Schothorst. De volledige documentaire omvat ruim twee uur aan beeld en een ‘making of’ van circa 30 minuten. Deze zijn te bekijken op de dvd die te bestellen is via www.levende-rivier.nl. Ook is een fotoboek uitgegeven met een samenvatting prachtige beelden.
Slade naar Den Haag Slade is als één van de headliners toegevoegd aan de line-up van het festival Night at the Park dat op 25 juni zal plaatsvinden in het Haagse Zuiderpark. Slade vierde hoogtij in de jaren ‘70 en ‘80 en geldt als één van de vele invloedrijke bands in de Britse popgeschiedenis. De Amerikaanse popdiva Anastacia is ook van de partij. De zangeres, die bekend staat om haar krachtige stem, brak in 2000 door met de hit Im Outta Love en verkocht wereldwijd meer dan 30 miljoen albums. Eerder werd al bekendgemaakt dat de Zeeuwse band Racoon en Holly Johnson van Frankie Goes To Hollywood aanwezig zijn.
Outsider Art naar Hermitage Voor het eerst in Nederland komt er een Outsider Art Museum met toonaangevende kunstwerken van nationale en internationale Outsider-kunstenaars. Het museum wordt gevestigd in een nieuwe museale ruimte in de Hermitage Amsterdam. Dankzij een bijzondere samenwerking tussen museum Het Dolhuys in Haarlem, zorgorganisatie Cordaan en Hermitage Amsterdam wordt een omvangrijke Outsider ArtCollectie getoond aan een groot, internationaal publiek. Het nieuwe museum gaat op 17 maart open en richt zich op actuele Outsider Art, afkomstig uit de groeiende collectie van Het Dolhuys. Het gaat om honderden werken van tientallen Engelse, Franse, Iraanse, Japanse en Nederlandse kunstenaars. Eén van de meest beroemde kunstenaars is Shinichi Sawada (1982); hij exposeerde op de Biënnale van Venetië in 2013 die toen voor een groot deel was gewijd aan Outsider Art. Het betekende de doorbraak van deze opkomende stroming in de internationale kunstwereld. Sawada maakt op een zeer perfectionistische manier beelden van keramiek. Outsider Art wordt gemaakt door mensen die niet zijn op-
■ V.l.n.r.: Keisuke Ishino, Girl, Sawada, Zonder titel, Collectie Dolhuys, Derk Wessels, Portret Zwarte haren, Collectie Dolhuys.
geleid aan de kunstacademie. Na de Eerste Wereldoorlog kwam deze stroming volop in de belangstelling. Psychiater Hans Prinzhorn (1886-1933) publiceerde zijn boek ‘Bildnerei der Geisteskranken’ met een grote collectie werken van mensen uit psychiatrische instellingen. Veel kunstenaars lieten zich hierdoor inspireren, onder wie Salvador Dalí, Karel Appel en Asger Jorn. De Engelse kunsthistoricus Roger Cardinal lanceerde in 1972 de term ‘Outsider Art’.
