PLAYFULNESS. maak je leven intenser, en geniet ervan PAT CARON. Wie? Ja,, jij! In elke mens schuilt een kind dat wil spelen. Friedrich Nietzsche

PLAYFULNESS maak je leven intenser, en geniet ervan Wie ? Ja,, jij ! In elke mens schuilt een kind dat wil spelen. Friedrich Nietzsche

PAT

CARON

Playfulness

©

P a t C a ro n & Fo nt e in v an V re u g de, G en t, Bel g i um , 20 1 3 A ll r i ght s re ser ve d

www.playfullyYou.com

2

Playfulness

S Inhoudstafel S Inhoudstafel

3

P Hoofdstuk: over dit boek

4

E1 Hoofdstuk:

8

Ernst Wijsheid Werken Volwassenheid

Het Peter Pan-Syndroom Opvoeding Zinloos Jaloezie E 2 Hoofdstuk: wat speelsheid je zal brengen

36

Probleemoplossing: weg met die doos waarin je dacht Leven: maak jouw leven en dat van anderen 100% Actie en attractie Yeugd en gezondheid: een speelse geest kan geen oude dingen scheppen Fun, plezier en vreugde Urenlange ontspanning Leren: spelen is je beste optie om te leren L Hoofdstuk: soorten spelen

67

S Hoofdstuk: technieken

81

Technieken om een speelse kijk te ontwikkelen Technieken om in een speelse stemming te geraken Technieken om te spelen H Hoofdstuk: praktijk en hulp

123

E 3 Hoofdstuk: waarschuwing

125

I Hoofdstuk: onderzoekspistes

127

D Hoofdstuk: referenties

129


3

Playfulness

P Hoofdstuk: over dit boek De wereld is een speeltuin, en het leven duwt mijn schommel - Natty Nats Wat gaat dit boek over? Dit boek biedt een manier aan om intenser en plezieriger te leven, zelfs als de huidige omstandigheden in je leven hiervoor niet zo gunstig lijken. Dit boek gaat over waarom speelsheid ons ontgaat of zelfs afstoot. Het legt heel praktisch uit wat je kunt doen en welke technieken en training je kunt gebruiken om dit doel te bereiken. Speelsheid is een van die woorden die we allemaal kennen, maar moeilijk te definiëren vinden. Nochtans zijn de meeste mensen het erover eens dat deze eigenschap het zowel opwindend als boeiend maakt, en ze dat deel van ons dat nog steeds als kind aanvoelt, voedt. Als je twijfelt of dit voor jou belangrijk is, hebben een aantal geweldige mensen zich over dit aspect van hun leven gebogen, en zijn tot een aantal conclusies gekomen. Laten we eens kijken naar een paar: Albert Einstein zag het leven als een groot spel met een aantal regels. Zijn advies was: "Je moet de regels van het spel te leren. En dan moet je beter dan

iemand anders zien te spelen. " Hoewel deze zienswijze speelsheid laat klinken als een competitief spel, zullen we zien dat het competitief aspect van sommige spelen niet essentieel is voor de


4

Playfulness voordelen die speelsheid in je leven zal brengen. De grote historicus Johan Huizinga, in zijn studie van de menselijke geschiedenis, concludeerde dat de mogelijkheid om te spelen de belangrijkste kwaliteit vormt die de mens tot mens maakt. Hij introduceerde daarom de term Homo Ludens in plaats van Homo Sapiens. Omdat wetenschappers nu eenmaal de reputatie van ernst hebben, zou je niet denken dat ook zij veel gewicht aan het spelen geven, maar ook zij hebben goede redenen om spelen te waarderen. Als je nog niet overtuigd bent van de voordelen van een speelse levenshouding en van de haalbaarheid ervan, vermoed ik dat je ook niet overtuigd geraakt omdat anderen iets in die trant hebben gezegd, maar ik hoop van harte dat de komende hoofdstukken op zijn minst duidelijkheid zullen scheppen en een gezonde aanzet zullen geven. Mijn persoonlijke reden waarom ik al helemaal overtuigd ben, is dat ik altijd een diep gevoel van tevredenheid heb gehad, wanneer ik speelsheid in een situatie kon inbrengen. Hoewel ik dit niet bewust besefte in mijn jeugd, heb ik geprobeerd om dit fenomeen te observeren tijdens mijn volwassen jaren in mezelf en in anderen. Frustratie vierde altijd al hoogtij wanneer, om wat voor reden ook, ik niet in de speelse modus geraakte of ik er niet in slaagde om anderen uit te nodigen in diezelfde modus over te schakelen. Speelsheid is immers nog meer de moeite waard als ze gedeeld wordt. Vandaar dit boek. Ik heb nooit begrepen waarom bij het bereiken van de officieel volwassen leeftijd (of zelfs nog vroeger), velen plots daarmee ook beslissen dat de tijd om te spelen www.playfullyYou.com

5

Playfulness voorbij is, met uitzondering van enkele welomschreven beperkte omstandigheden, zoals zondagse voetbalwedstrijden of de maandelijkse gezelschapsspelavonden. Als ze al eens eerder hadden ondervonden hoe leuk deze activiteiten zijn, waarom besluiten ze ineens dat speelsheid niet meer voor hen is? Nog bizarder is wanneer volwassenen perfect beseffen hoe blij ze waren toen ze toch tot spelen werden gebracht, ze desalniettemin besluiten dat dit een uitzondering moet blijven. Groepsdruk? Onderwerping aan een latent bevel van de maatschappij dat volwassenen niet mogen spelen? Fysiek onvermogen? Verantwoordelijkheid is onverenigbaar met het spelen? Niemand beslist om niet meer te spelen, maar zo gaat het nu eenmaal? Hormonen? Volwassenen ondervinden geen prikkels om te spelen? Volwassenen hebben geen tijd om te spelen? Geen van deze redenen weerstaat onderzoek, zoals we verder zullen zien. En wat als we, in werkelijkheid, al heel de tijd vanaf het begin tot het einde, bewust of onbewust, spelen? Zelfs God speelt met dobbelstenen, volgens sommige wetenschappers.


6

Playfulness

Ik heb ook in het verleden op gezichten gemerkt dat speelsheid soms op muren van onbegrip of zelfs afkeer stuit. Ik hoop dat de uitleg en voorbeelden in dit boek zal bijdragen om tenminste deze reacties uit de wereld te helpen. Immers, begrip maakt waardering makkelijker. Speelsheid baat iedereen. En niet in het minst voor degenen die precies terughoudend zijn.


7

Playfulness

E1 Hoofdstuk: misvattingen en hinderpalen ofte :

waar gaat speelsheid niet over Mensen hebben diep ingebedde (ernstige?) misvattingen over speelsheid. Het zou niet veel zin hebben die te corrigeren als deze overtuigingen hen niet weerhielden speels te zijn. Dit is de reden waarom dit hoofdstuk essentieel is. indien je speelsheid associeert met een aantal negatieve gevoelens of ideeën, zul je jezelf weinig waarschijnlijk tot een speelse attitude laten gaan. Deze ideeën vormen dus te overwinnen belemmeringen of obstakels. Wat eerlijke zelfstudie zal de klus klaren, en dit hoofdstuk zal je hierbij effectief helpen. Zoveel is duidelijk dat niet iedereen de waarde van speelsheid apprecieert. Laten we even bekijken waarom.

Ernst Als je een toonbeeld van ernst bent, zal de waarde van speelsheid je wellicht ontgaan. Nochtans blijkt speelsheid helemaal niet het tegenovergestelde van ernst. Ten onrechte kan je geloven dat speelsheid een teken aan de wand is dat die persoon nog niet volwassen is, of niet rijp, of niet ernstig, maar onderzoek www.playfullyYou.com

8

Playfulness suggereert dat speelsheid niet gecorreleerd is met moeite om de zaken au serieux te nemen.

Als je speelsheid met gebrek aan ernst associeert, geeft dit aan dat je waarschijnlijk een harde noot te kraken hebt om speels te zijn en de waarde ervan nog niet ervaren hebt. Blijf dus verder lezen. Wanneer de situatie reeds tot wanhoop duwt, zal serieus zijn al niet veel meer baten. Dan is zeker het moment gekomen om eens speels te zijn. Naast alle voordelen die je mist door gebrek aan een speelse houding, moet je ook nog, zoals Edward Abbey, de Amerikaanse atypische milieuactivist, opmerkte, een tol betalen voor die ernst: je wordt ook nog belachelijk, zonder het misschien zelf door te hebben.

Wijsheid Even onverenigbaar met speelsheid wordt dikwijls wijsheid aangehaald, maar in feite is speelsheid verre van tegenovergesteld aan wijsheid..


9

Playfulness

Vaak blijkt trouwens bij wijze mensen een zweem van ironische speelsheid te hangen, alsof hetzij hun gelijkmoedigheid aan deze speelsheid ontspringt hetzij de speelsheid uit hun gelijkmoedigheid stroomt; ze kunnen hiermee anderen die zich in een staat van stress of angst bevinden, kalmeren en overhalen al was het tot een glimlach. Je zou kunnen opwerpen dat die mensen hun speelsheid spelen. Dat klinkt voor mij dan dat ze dubbel zo veel spelen. Of misschien, denk je, doen ze alsof ze speels zijn, maar waarom in hemelsnaam zouden ze pretenderen? Trouwens valsheid is niet een gebruikelijk attribuut van wijze mensen. Of, denk je dan, ze spelen gewoon hun speelsheid om een specifiek doel te bereiken, maar dat ze niet echt speels zijn. Dan zal je toegeven, dat speelsheid al tenminste nuttig is. Bovendien als die wijze man (of vrouw) niet echt speels is, zal hij het moeilijker vinden om zijn speelse draai op de zaken plots te voorschijn te toveren. Speels zijn, houdt ook het vermogen in om de sfeer van een situatie of een gesprek te veranderen op het meest onverwachte moment of in de meest onverwachte omstandigheden. Is dit niet iets wat een wijs man, of wie dan ook trouwens, zou moeten kunnen doen? Speelsheid is in werkelijkheid een houding, een manier van zijn, niet een manier van doen. Maar speelsheid zet wel aan iets te doen en interactief (let op de stam van dit woord -act-) te zijn met andere mensen, en dingen, die je voorheen zonder de speelse bril als vervelend beschouwde, te doen op zodanige manier dat jij en anderen er nu van genieten.


10

Playfulness

We zullen later in dit boek een aantal technieken suggereren om die speelse houding te verwerven.

Werken Dit is een zware dobber. Je zal worden geconfronteerd met sterke tegenwind van anderen en misschien van jezelf als je werk omzet in spel. Werken en spelen worden immers verondersteld twee heel verschillende dingen te zijn, en je kunt toch niet worden betaald om te spelen. Maar in feite is werk al evenmin tegenovergesteld aan spel, als ernst of wijsheid. Er is eigenlijk geen wezenlijk verschil tussen werk en spel. Het nekt mij wanneer kinderen in een zeer vroeg stadium al een verschil tussen werk en spel maken, terwijl, als je de werkelijke activiteit die zij als werk, bijvoorbeeld voor school, beschouwen, vergelijkt

met games waarmee ze mateloos dwepen, er geen objectief

verschil is. Het is jammer omdat ze zonder goede reden een afkeer ontwikkelen tegenover

school- "werk",

terwijl ze dezelfde positieve, enthousiaste houding ten

opzichte van dat ‘werk’ zouden

kunnen behouden als ten opzichte van het overige

spelen. Het enige (subjectieve) onderscheidende element tussen werk en spel is de verplichting. In het geval van werk zal de verplichting komen in de vorm van instructies van een leerkracht of van een baas of uit de noodzaak van het voorzien in je levensonderhoud. In het geval van het spel, bestaat dergelijke verplichting niet: Als je geen zin hebt om te spelen, zal in principe geen plicht je dwingen om te spelen. Er zijn tal van gevallen waar deze grenslijn van de verplichting tussen


11

Playfulness werk en spel erg fijn, wazig, of verward wordt. Als je van je werk houdt, zal je het niet zo veel doen vanwege een verplichting, maar omdat je het leuk vindt. Aan de andere kant, als je gedwongen wordt om een spel te spelen, zal het zeker meer aanvoelen als werk zolang je die verplichting niet kunt vergeten. Elk nadeel kan worden beschouwd als een uitdaging en elke uitdaging kan worden beschouwd als een spel. Dus er is geen reden waarom het werk niet een spel zou mogen zijn.

In vertaling: "Opgepast : mensen werken"


12

Playfulness

Wanneer je inderdaad kunt vergeten dat je onder verplichting werkt, en je van je werk geniet, dan ben je ook aan het spelen. Of met andere woorden (Evan Esar's woorden om precies te zijn): spelen is werken dat je graag voor niets doet. Mark Twain zei nederig: 'Wat werk ik ook heb gedaan, ik heb het gedaan omdat het

spel was. Als het werk was geweest, zou ik het niet gedaan hebben. " Als je bezorgd bent omdat met werk iets te bereiken valt , maar met spel niets, dan moet je jezelf eraan herinneren dat het spelen eigenlijk overeenkomt met werken in de kindertijd, de tijd waar veruit het meeste geleerd wordt. Wanneer wij, en zeker evidenterwijze kinderen, spelen, worden we slimmer omdat neurale verbindingen worden gevormd in de hersenen. Ook grote wetenschappers en spirituele leiders zijn vaak speels. Zoals Leo Buscaglia, schrijver en

spreker, stelt: "Het is paradoxaal dat veel

opvoeders en ouders nog steeds onderscheid maken tussen tijd voor leren en tijd om te spelen zonder de vitale verbinding tussen hen te zien." Als je nog steeds het gevoel hebt dat spelen niets ernstigs of vermeldenswaardigs volbrengt, omdat alleen het zogenaamde "echte werk" serieuze vooruitgang voortbrengt, wat dan over Tom Robbins's opmerking dat "de mens boekte

vooruitgang, niet omdat hij sober, verantwoord en voorzichtig, maar omdat hij speels, rebels, en onvolwassen is geweest "?


13

Playfulness

Volwassenheid Ik heb me altijd afgevraagd waarom volwassenen zo moeilijk aan het spelen te krijgen zijn. Waarom toch, als ze daar een paar jaar volop van konden genieten, besluiten ze plots nu ze volwassen zijn, hier niet meer van te kunnen genieten? Gewoon onbegrijpelijk is dit voor mij.

"Spelen is iets voor kinderen, en verantwoordelijke volwassenen spelen niet," hoor ik van volwassenen. Waarschijnlijk kan ik het meer horen met de stem van onze ouders of grootouders. Volwassenen toelaten te spelen klinkt inderdaad erg modern (samen met alle permissiviteit en de genotzucht die de moderne cultuur heeft meegebracht, zou diezelfde stem toevoegen). Nochtans ook oude wijze stemmen hebben zich geuit over de waarde van het spelen:

"De mens is het meest zichzelf wanneer hij de ernst van een kind in het spel bereikt." - Heraclitus van Efeze

Wat is er trouwens mis met onze kindertijdkwaliteiten? Wat is er mis mee als we die uitleven?


14

Playfulness

Er zijn natuurlijk eigenschappen uit de kindertijd die ronduit negatief zijn en daarmee ook als kinderachtig in plaats van kinderlijk bestempeld worden, zoals bijvoorbeeld gejammer of gezaag. Daar heb ik het niet over maar wel over de positieve kwaliteiten geassocieerd met kinderen of jeugd, zoals open geest, droomvermogen, lichtheid. Speelsheid maakt zeker ook deel uit van deze rij, want zij combineert precies openheid met het vermogen om te dromen. Deze jeugdkwaliteiten zijn net zo kostbaar in ons volwassen leven, maar ze hebben helaas de neiging om te vervliegen. Speelsheid is dus een kans om ze terug te krijgen We hebben allemaal reeds gehoord over ons ‘innerlijk kind’ dat we voldoende vrijheid moeten geven. Deze uitdrukking is razend populair in vooral de Angelsaksische cultuur geworden, en wordt voor alles en nog wat gebruikt. Ik meen echter, dat dit begrip nooit het rijk van de pure theorie en mooie gedachten heeft verlaten.


15

Playfulness Het basisidee van het concept van het innerlijke kind blijft niettemin geldig: we zijn ooit kinderen geweest, met al onze kinderlijke kwaliteiten. Op een of andere manier zijn we hun spoor kwijtgeraakt, of misschien verbergen ze zich in ons, maar ergens moeten ze er nog wel zijn. Zoals ik reeds op de voorpagina Nietzsche aanhaalde: "In iedere echte man schuilt

een kind dat wil spelen." Later voegde hij er zelfs een speelse, maar ietwat vrouwonvriendelijke, draai aan : "De ware man wil twee dingen: gevaar en spel. Daarom wil hij een vrouw, als meest gevaarlijk speelgoed. " Dit leidt ons tot een heel ander onderwerp dan dat van dit boek. Daarom zal ik Nietzsches opmerking laten voor wat het bedoeld is in dit boek: een voorbeeld van speelsheid. Indien verantwoordelijkheid is wat volwassenen onderscheidt van kinderen, dan zie ik geen reden waarom speelsheid verantwoordelijkheid zou uitsluiten of vice versa. De grootste pleitbezorger van het kinderlijke is Jezus, maar Hem verdenken van onverantwoordelijkheid zal niet zo best lukken. De manier waarop we handelen of zijn, ’t is te zeggen speels of niet, is geen meter voor de mate van verantwoordelijkheid die we bereid zijn te nemen. Helaas vormen ernstig, verantwoordelijk volwassen aan de ene kant en speels, onverantwoordelijk, kinderachtig aan de andere kant, associaties die dikwijls stevig in onze gedachten vastgeroest zitten.


16

Playfulness

Het Peter Pan - syndroom Terwijl je je speelsheid volop de vrije loop laat, kan je ook nog het "Peter Pansyndroom” als stempel krijgen. Laat je hierdoor van de wijs brengen. Het verwijst op een misprijzende manier naar mensen die de wereld van de kindertijd niet kunnen verlaten, zelfs lang nadat ze volwassen zijn geworden. Het woord "syndroom" impliceert een soort ziekte, of tenminste een anomalie. Deze pop-psychologie term werd bedacht door Dan Kiley in zijn boek The Peter Pan Syndrome: Men Who Have Never Grown Up, gepubliceerd in 1983. Hoewel mensen die spelen en blijven spelen als volwassenen soms te snel grote kinderen kunnen genoemd worden, of zelfs geacht te worden te lijden aan het Peter Pan-syndroom, heeft het Peter Pan-syndroom in feite niets te maken met speelsheid. Zij heeft betrekking op andere aspecten van de kindertijd verlengd tot volwassen leeftijd. Volgens Kiley: "Peter Pan is het volwassen jongetje dat, wanneer

in een relatie of bij het zoeken naar een relatie, handelt uit een behoefte aan bemoedering." Eerlijk gezegd, zie ik hier geen relatie met speelsheid. Wat is er eigenlijk mis met Peter Pan? Als het Peter Pan-syndroom verwijst naar volwassen mensen die geen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven, handelingen of beslissingen, dan ben ik het eens dat dit geen ideale dispositie is, maar dit is zeker geen exclusieve eigenschap van kinderen. Het syndroom benoemt blijkbaar ook een onvolwassen persoonlijkheid met narcistisch gedrag. Het karakteriseert mensen met deze aandoening als onbetrouwbaar, rebels, coleriek, narcistisch afhankelijk, en manipulerend.


17

Playfulness Ook hier zie ik geen bijzondere band met speelsheid, Integendeel, speelse mensen bijvoorbeeld zoeken interactie op een manier die juist geen uitstaans heeft met woede. Hoewel de term "syndroom" ons doet denken aan een ziekte of een geestelijke afwijking, is het Peter Pan-syndroom niet in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders opgesomd en wordt niet erkend door de American Psychiatric Association als een psychische stoornis. In feite, zoals Eva Ballyn schreef, "Het Peter Pan-syndroom, in de zin van de

wens om jong te blijven en geen verantwoordelijkheden te dragen, is het natuurlijke resultaat van iedereen die een goede jeugd heeft gehad. Het naïeve veiligheidsgevoel van kinderen wordt met tederheid beschouwd als een ideale staat van zijn. Hoewel de 'aandoening', die eigenlijk gewoon een visie is, een negatieve connotatie meegekregen heeft in quasi-psychologische middens, is zij eigenlijk een normaal onderdeel van de post-puberale mentaliteit. Indien echter Peter Pan volwassen verantwoordelijkheid ten nadele van geluk in zijn relaties helemaal wil mijden, dan wordt hij wel 'slachtoffer' van dit syndroom " De typische onbevangenheid en het droomvermogen van een kind zijn erg handig voor allerlei positieve dingen, waaronder speelsheid. Een voor mij nog prangender vraag in verband met Peter Pan, die mij bijblijft sinds ik hoorde dat kinderen in de afgrond vlogen (en overleden) na het zien van de Peter Pan-film of -toneelstukken, gaat over de kracht van zuiver geloof. De Peter Pan-film (of -toneel) heeft namelijk een nog veel meer confronterende consequentie gehad

dan het Peter Pan-syndroom, en dit gevolg noem ik het “Peter

Pan-Effect". Omdat het geen direct verband heeft met speelsheid, zal ik maar eventjes erop verder ingaan in dit boek, want het heeft me altijd diep geïntrigeerd www.playfullyYou.com

18

Playfulness en graag wil ik het met jullie, beste lezers, delen. Bleek dat kinderen stierven

na het bekijken van de film, omdat ze op de

vensterbank van hun ramen gingen staan en in de lucht sprongen om te vliegen. Zoals kon verwacht worden door rationele volwassenen, ploften ze op de grond en braken hun nek. Deze tragische incidenten negeren volledig het principe dat met geloof (en in het bijzonder zuiver geloof) alles kan worden bereikt. Deze kinderen geloofden

oprecht in hun vermogen om te vliegen. Geen twijfel of

rationele afweging of angst kwam het versplinteren, zoals twijfels en angst altijd onze volwassen overtuigingen onzuiver maken. Dus logisch, gezien, aangezien ze 100 procent geloofden te kunnen vliegen, hadden ze ook moeten kunnen vliegen. Dus waarom dan toch niet? Wat hapert er aan het principe ? Als je het antwoord weet, zou ik het graag willen horen : stuur mij een mailtje naar [email protected]

Ik kan zelf enkele verklaringen bieden, maar geen van hen is bevredigend.

Als je nog steeds spelen als een noodzakelijke of nuttige eerste stap in onze ontwikkeling (kindertijd) ziet, maar die verder niet veel zin heeft in de volgende stadia (volwassenheid), dan zal het volgende citaat van de beroemde 19e negentiende-eeuwse uitvinder van kleuterscholen, Friedrich Fröbel, verrassen: www.playfullyYou.com

19

Playfulness

Spelen is het zuiverste, het meest spirituele product van de mens in dit stadium, en het is tegelijk de voorafbeelding en imitatie van het totale menselijk leven, van het innerlijke, geheime, natuurlijke leven in de mens en in alle dingen. Het produceert, daarom, vreugde, vrijheid, tevredenheid, rust binnenin en buiten, vrede met de wereld. Al het goede vindt er zijn veerkracht en gaat ervan uit. Dit is natuurlijk maar de mening van een enkeling. Maar als hij tot deze markante conclusie kwam, loont het misschien wel de moeite het even uit te checken ? Wat denk je? Bovendien

het minste wat we kunnen zeggen is dat Friedrich Fröbel een

scherp waarnemer was van de menselijke ontwikkeling, in het bijzonder van de eerste stadia. Andere grote, "ernstige", "wijze", "verantwoordelijke" mensen hadden geen moeite zichzelf te zien als kinderen. Hier is hoe Isaac Newton zichzelf afbeeldt:

Ik was als een jongen aan het spelen op het strand, nu en dan eens een gladder steentje vindend of een mooiere schelp dan de gewone, terwijl de grote oceaan van de waarheid onontdekt voor mij lag.


20

Playfulness

Opvoeding Hoe cruciaal is spelen in opvoeding en onderwijs ? Hier volgt een verhaal dat illustreert hoe het spel kan gebruikt worden in het onderwijs: Lady Carlotta stapte uit op het perron van het kleine stationnetje en liep een paar keer op en af over zijn oninteressante lengte, om de tijd te doden totdat de trein tevreden zou verder rijden. Toen zag ze buiten op de weg een paard worstelen met een meer dan deftige lading, en met de karreboer van de soort die het dier dat hem aan de kost helpt, een norse haat lijkt toe te dragen. Lady Carlotta liep onmiddellijk tot het geval en paste haar gelaatskleur aan voor de strijd. Sommige van haar kennissen zijn reeds gewend haar overvloedig te vermanen over de onwenselijkheid zich overal in te mengen namens een dier in nood, “omdat het haar zaken niet zijn”. Slechts een keer heeft ze de leer van niet-inmenging in de praktijk omgezet, wanneer een van de welsprekendste voorstandsters van die leer bijna drie uur lang in een klein en zeer oncomfortabel meiboompje belegerd werd door een boze varkensbeer, terwijl zijzelf aan de andere kant van het hekken volledig opging in het maken van een aquarel-sketch, en weigerde zich in te mengen tussen het zwijn en zijn gevangene. Het is te vrezen dat ze nu de vriendschap van de uiteindelijk geredde dame moet missen. Nu miste zij slechts de trein, die reeds tekenen van ongeduld had getoond gedurende de gehele reis, toen die zonder haar wegstoomde. Ze nam de desertie op met filosofische onverschilligheid, haar vrienden en relaties waren trouwens ook al gewend haar bagage te zien aankomen zonder haar. Ze telegrafeerde een vage vrijblijvende boodschap aan haar bestemming dat ze "met een andere trein" komen zou. Voordat ze de tijd had om na te denken wat haar volgende


21

Playfulness stap zou zijn, werd ze geconfronteerd met een imposant uitgedoste dame, die een langdurige mentale inventaris van haar kleren en look leek te maken. "U moet Miss Hope zijn, de gouvernante die ik hier moest ontmoeten," zei de verschijning, op een toon die zeer weinig protest toeliet. "Zeer goed dan, als ik moet, dan moet ik," zei Lady Carlotta tot zichzelf met gevaarlijke zachtmoedigheid. "Ik ben mevrouw Quabarl," vervolgde de dame, "en waar, mag ik vragen, is uw bagage?" "Die ging elders naartoe," zei de vermeende gouvernante, conform aan de uitstekende leefregel die de afwezige altijd de schuld geeft, terwijl de bagage zich in feite perfect correct had gedragen. "Ik heb net hierover getelegrafeerd", voegde ze eraan toe, met een dichtere benadering van de waarheid. "Hoe ergerlijk," zei mevrouw Quabarl; "deze spoorwegmaatschappijen zijn zo slordig. U kunt mijn dienstmeid lenen voor de nacht. En ze leidde de weg naar haar auto. Tijdens de rit naar het Quabarl landhuis Lady Carlotta werd krachtig ingewijd in de aard van de haar zo pas opgelegde functie. Zo leerde ze dat Claude en Wilfried delicate, gevoelige kinderen waren, dat Irene het artistieke temperament sterk ontwikkeld had , en dat Viola ook aan een of ander andere mal ontsproten was die gemeengoed was voor kinderen van die klasse in de twintigste eeuw. "Ik wens dat ze niet alleen onderwezen worden," zei mevrouw Quabarl, "maar ook geïnteresseerd zijn in wat ze leren. In hun geschiedenislessen, www.playfullyYou.com

22

Playfulness bijvoorbeeld, moet u proberen om ze te laten voelen dat ze te maken hebben met levensverhalen van mannen en vrouwen die echt geleefd hebben, niet alleen met een massa namen en data die het geheugen teisteren. Frans, natuurlijk, verwacht ik dat u tijdens de maaltijden een aantal dagen in de week praat. " "Ik zal Frans vier dagen van de week en Russische in de resterende drie praten." "Russisch? Mijn lieve Miss Hope, niemand in ons huis spreekt of verstaat Russisch." "Dat zal me geenszins in verlegenheid brengen," zei Lady Carlotta koeltjes. Mevrouw Quabarl werd uit haar lood en toppositie afgeslagen. Zij was een van die onvolkomen zelfvertrouwde individuen die prachtig en autocratisch zijn, zolang ze geen tegenwind krijgen. De minste aanzet van onverwachte weerstand brengt ze gauw in geïntimideerde en defensieve toestand. Wanneer de nieuwe gouvernante haar bewondering over de grote nieuwgekochte en dure auto uitte, en lichtjes zinspeelde op de superieure voordelen van een of twee andere merken die net op de markt waren gebracht, werd de verlegenheid van haar werkgeefster bijna abject. Haar gevoelens waren die die een generale in lang vervlogen oorlogen zouden bezield hebben, wanneer zijn zwaarste strijdolifant smadelijk van het slagveld verdreven zou zijn door slingeraars en speerwerpers. Bij het diner die avond, hoewel versterkt door haar man, die meestal haar adviezen dupliceerde en

haar morele steun leende, herwon Mevrouw Quabarl

niets van haar verloren terrein. De gouvernante schonk zichtzelf niet alleen vastberaden wijn in, maar hield ook nog het woord met veel vertoon van www.playfullyYou.com

23

Playfulness kritische kennis over diverse wijnaangelegenheden, waarover de Quabarls moeite zouden gehad hebben te poseren als deskundigen. De vorige gouvernantes hadden hun gesprek over het onderwerp ‘wijn’ beperkt tot een respectvolle en ongetwijfeld oprechte uitdrukking van hun voorkeur voor water. Wanneer deze echter zelfs zo ver ging om een wijnfirma aan te bevelen in wiens handen je niet erg mis kon gaan, vond Mevrouw Quabarl het tijd om het gesprek terug te leiden tot meer vertrouwde banen. "We kregen zeer bevredigende referenties over u van Canon Teep," merkte zij op, "een zeer achtenswaardig man, zou ik denken." "Drint als een vis en slaat zijn vrouw, maar anders een heel lief man," zei de gouvernante onverstoorbaar. "MIJN BESTE Miss Hope, ik ga ervan uit dat u overdrijft," riepen de Quabarls in koor. "Men moet in gerechtigheid toegeven dat er enige provocatie is," vervolgde de gouvernante. "Mevrouw Teep is de meest irriterende bridge-speelster met wie k ooit zat; haar aankondigingen zou een zekere mate van wreedheid in haar partner doen vergeven, maar om haar te besproeien met de inhoud van de enige soda-water sifon in het huis op een zondagmiddag, wanneer men geen ander kon krijgen, bewijst een onverschilligheid voor het comfort van anderen die ik niet helemaal kan beamen. U denkt misschien dat ik wat haastig in mijn oordelen ben, maar het was praktisch vanwege dat sifonincident dat ik vertrok. " "We zullen hier een andere keer over praten, 'zei mevrouw Quabarl haastig. "Ik zal hier nooit meer op zinspelen," besliste gouvernante kordaat. www.playfullyYou.com

24

Playfulness

Meneer Quabarl vond een welkome afleiding door te vragen met welke studies ze van plan was de volgende morgenklas te openen. "Geschiedenis om te beginnen," informeerde ze hem. "Ach, geschiedenis," merkte hij wijselijk op, "in uw onderwijs moet u er op letten om ze te interesseren in wat ze leren U moet hun het gevoel geven dat ze te maken hebben met de levensverhalen van mannen en vrouwen die echt geleefd hebben. " "Ik heb haar dat alles al gezegd," viel mevrouw Quabarl in. "Ik geef geschiedenisles volgens de Schartz-Metterklume methode," zei de gouvernante ietwat hautain. "Ach, ja," antwoordden haar toehoorders, die het opportuun achtten om vertrouwdheid te tonen al was het met de naam. "Wat zijn jullie, jongens, hier aan het doen ?" vroeg mevrouw Quabarl de volgende ochtend, toen ze Irene nogal somber aan bovenaan de trap vond, terwijl haar zus er depressief en ongemakkelijk achter haar op de vensterbank achter haar hing met een wolvevachtdeken half over haar. "geschiedenisles," kwam het onverwachte antwoord. "Ik word verondersteld in Rome te zijn, en Viola daar is de wolvin, geen echte wolf, maar het symbool dat de Romeinen gebruikten - ik weet niet meer

waarom Claude en

Wilfried gingen de sappige vrouwen halen. " "De sappige vrouwen?"


25

Playfulness "Ja, ze moeten die schaken. Ze wilden niet, maar Miss Hope had een van vaders zwepen mee. " Een luid, boos geschreeuw uit de richting van het grasveld trok mevrouw Quabarl daarheen in allerijl, in de vrees dat de tuchtiging nu al in uitvoering zou zijn. Het protest kwam echter voornamelijk van de twee kleine dochters van de conciërge, die getrokken en voortgeduwd werden in de richting van het huis door de hijgende en wild-uitziende Claude en Wilfried, wiens taak nog lastiger gemaakt door de zo niet erg krachtdadige toch onophoudelijke aanvallen van het broertje van de gevangen maagden. De gouvernante, zweep in de hand, zat nonchalant op de stenen balustrade, en presideerde over de scène met de koude onpartijdigheid van krijgsgodin. Een woedend en herhaald refrein van 'Ik zal het aan mamma zeggen" steeg van de conciërgekinderen op, maar de hardhorende conciërge, was voor het moment ondergedompeld in haar zorgen met de wastobbe. Na een ongeruste blik in de richting van de conciërgerie (de goede vrouw was begiftigd met een krijgshaftig humeur dat soms het voorrecht van doofheid is), vloog Mevrouw Quabarl verontwaardigd uit om de worstelende gevangenen te redden. "Wilfried! Claude! Laat onmiddellijk die kinderen gaan! Miss Hope, wat heeft dit in hemelsnaam te betekenen? ' "Vroegromeinse geschiedenis, de Sabijnse vrouwen, weet u wel. Dit is de Schartz-Metterklume methode om kinderen geschiedenis te laten begrijpen door ze die zelf te laten acteren. Het fixeert het in hun geheugen, weet u ? Natuurlijk, als, dankzij uw tussenkomst, de jongens nu door het leven zullen moet gaan met de gedachte dat de Sabijnse vrouwen uiteindelijk ontsnapten, kan ik hiervoor niet verantwoordelijk gesteld worden. " www.playfullyYou.com

26

Playfulness

"U bent misschien heel slim en modern, Miss Hope," zei mevrouw Quabarl stevig, 'maar ik zou graag willen dat u met de volgende trein vertrekt. Uw bagage zal u worden nagezonden zodra die toekomt. " "Ik ben niet zeker waar ik de komende dagen zal vertoeven," zei de ontslagen lerares, " u mag mijn bagage houden tot ik u mijn adres telegrafeer. Het zijn maar een paar koffers en wat golf-clubs en een luipaardjong. " "Een luipaardjong" hijgde mevrouw Quabarl. Zelfs bij haar vertrek lijkt deze buitengewone persoon voorbestemd om een spoor van onheil achter te laten. "Nou, eigenlijk is het nu al meer een half-volwassen luipaard., weet u dat hij een kip elke dag en meestal een konijn op zondag krijgt. Rauw rundvlees maakt hem te prikkelbaar. Doet u maar geen moeite voor de wagen,

ik voel

dat een wandeling mij deugd zal doen. " En stapte Lady Carlotta uit de Quabarl horizon. De komst van de echte Miss Hope, die zich van dag had vergist, veroorzaakte een opschudding die deze goede juffrouw nog nooit geïnspireerd had. Uiteraard was de Quabarl familie jammerlijk bedrogen geweest,, maar een zekere mate van opluchting begeleidde deze constatatie. "Hoe vervelend voor jou lieve Carlotta," zei haar gastvrouw, toen de lang verwachte gast uiteindelijk aankwam, "hoe erg vermoeiend je trein te missen en in een vreemde plaats te moeten overnachten!" "Nee, hoor," zei Lady Carlotta, "helemaal niet vermoeiend - voor mij toch."


27

Playfulness Ik hoop dat dit verhaal overvloedig bewijst hoe spelen van of met geschiedenis (of een andere studierichting)

de beste resultaten geeft voor het aanleren.

Sorry, ik kon het niet laten om dit mooie verhaal in te lassen en om een beetje te spelen. Lady Carlotta weet hoe ze haar leven, anderen en omstandigheden moet bespelen, en ze weet hoe het spel te gebruiken om iets aan te leren, maar natuurlijk helpt ze het spel voor de kinderen om zeep omdat ze er de dwang van de zweep voor aanwendt. Waar het heel speelse, maar fictieve personage van Lady Carlotta (uit Saki's Beasts en Super-beesten) misschien niet van bewust was, is dat er tal van real life gezaghebbende auteurs duidelijk hebben gemaakt dat indien het spelen al belangrijk is voor volwassenen, het absoluut cruciaal voor kinderen is. Laten we eens kijken naar enkele onder hen

Volwassenen die leraren bekritiseren omdat ze kinderen toestaan te spelen, zijn zich ervan niet bewust dat spelen het belangrijkste middel is om te leren in de vroege kindertijd. Het is de weg waarlangs kinderen hun innerlijk leven verzoenen met de externe werkelijkheid. In het spel ontwikkelen kinderen geleidelijk aan concepten van causale relaties, het vermogen om te discrimineren, te oordelen, te analyseren en te synthetiseren, te denken en te formuleren. Kinderen geraken geabsorbeerd in hun spel en het plezier om het tot een voldoende einde te brengen grift een concentratiegewoonte in die nuttig zal zijn bij andere leerprocessen.. - BASS Early Years adviesteam

Het wordt steeds duidelijker door middel van onderzoek op de hersenen maar ook in andere studiegebieden, dat een kind moet spelen. Spel fungeert als een voorwaarts mechanisme dat volwassen moedig, creatief en rigoureus denken voedt. Spelen is als een reservoir vol water. Hoe dieper het reservoir, hoe meer water www.playfullyYou.com

28

Playfulness kan worden opgeslagen, en gebruikt tijdens droge tijden. Een kwaliteitsvolle beginlevensloop zal bevorderlijk zijn om te spelen. Het zal volwassenen nodig hebben die zijn opgeleid om te werken met jonge kinderen en die zijn geïnformeerd over hoe kinderen leren spelen, en hoe kinderen leren in een gemeenschap. - Tina Bruce, hoogleraar aan de London Metropolitan University

Spelen geeft kinderen de kans om te oefenen wat ze leren .... Ze moeten spelen met wat ze weten waar te zijn om meer uit te zoeken, en dan kunnen ze gebruiken wat ze leren in nieuwe vormen van spel. - Fred Rogers van Mister Rogers 'Neighborhood

Spelen is een belangrijke weg om te leren omgaan met angst. Het geeft het kind een veilige ruimte waar ze kunnen experimenteren met schorsing van de regels en beperkingen van de fysieke en sociale realiteit. In het spel, het kind wordt meester in plaats van onderwerp .... Spelen laat het kind passiviteit overstijgen en brengt hem in de positie van de actieve doener van wat er omheen gebeurt.. -Alicia F. Lieberman, het gevoelsleven van de Peuter

Wanneer kinderen spelen, onthouden ze. Zij zijn zich niet bewust dat ze aan het leren zijn, maar ze zijn zeker bewust plezier te hebben. Als je eens een goede buiklachbeurt krijgt met je broers en zussen of ouders of vrienden, dan blijft die bij je. En het mooie is dat dit zo natuurlijk komt; als we het maar toelaten. Rebecca Krook, Play Facilitator voor kinderen met een handicap

Spelen is de belangrijkste activiteit van het kind in het leven, door te spelen leert het de vaardigheden om te overleven en vindt een bepaald patroon in de verwarrende wereld waarin hij werd geboren.- Lee, 1977


29

Playfulness Spelen fungeert als een integrerend mechanisme dat kinderen in staat stelt gebruik te maken van ervaringen uit het verleden, zich voor te stellen op verschillende manieren, verbanden te leggen, mogelijkheden te verkennen, en een gevoel van zingeving te ontwikkelen .... Het integreert cognitieve processen en vaardigheden die helpen bij het leren. Sommige van deze processen en vaardigheden ontwikkelen zich spontaan, anderen moeten bewust worden aangeleerd om het leren efficiënter te maken. We zouden allemaal graag onze kinderen succesvolle leerlingen zien te worden. - Bennett et al.., 1996 Spelen is een essentieel onderdeel van het leven en van vitaal belang voor de ontwikkeling van elk kind. Het is de manier waarop kinderen de wereld om hen heen verkennen en vaardigheden ontwikkelen en oefenen. Het is essentieel voor de fysieke, emotionele en spirituele groei, voor de intellectuele en educatieve ontwikkeling, en voor het verwerven van sociale en gedragsmatige vaardigheden. Spelen is een algemene term toegepast op een breed scala van activiteiten en gedragingen die het kind voldoen, creatief zijn voor het kind, en door het kind vrij gekozen worden. Kinderen spelen op hun eigen en met anderen. Hun spel kan onstuimig en energiek of rustig en contemplatief, lichtvoetig of zeer ernstig zijn. (Hampshire County Council en de Eerste Jaren Ontwikkeling en Kinderopvang Partnership) Spelen laat het kind toe onopgeloste problemen uit het verleden op te lossen in symbolische vorm en op directe of symbolisch om te gaan met de huidige problemen. Het is ook zijn belangrijkste instrument om zichzelf voor te bereiden op de toekomst en haar taken. - Bruno Bettelheim, kinderpsycholoog Nauwkeurige observatie van spelende kinderen suggereert dat ze te weten komen over de hele wereld op dezelfde manier als wetenschappers over nieuwe fenomenen te weten komen en nieuwe ideeën testen. Jonge kinderen zijn misschien niet in staat om nieuwe ideeën in hun hoofd met woorden te vormen, maar soortgelijke www.playfullyYou.com

30

Playfulness processen gelden nog steeds voor wetenschappers. Tijdens deze verkenning, worden alle zintuigen gebruikt om te observeren en conclusies te trekken over objecten en gebeurtenissen door middel van eenvoudig soms ruw, wetenschappelijk onderzoek. Judith Roden, docent, Canterbury Christ Church University College

Het gaat niet zozeer wat kinderen leren door te spelen, maar wat ze niet zullen leren als we hen niet de kans laten om te spelen. Vele functionele vaardigheden, zoals lezen, schrijven en rekenen kunnen geleerd worden, hetzij door te spelen of door middel van instructie-de vraag is hoeveelheid stress het kind krijgt. Echter, vele overlevingsvaardigheden zoals medeleven, zelfregulering, zelfvertrouwen, de gewoonte van actieve betrokkenheid en de motivatie om te leren kunnen niet worden onderwezen. Ze kunnen alleen worden geleerd door middel van zelf-geleide ervaring (dwz door te spelen). -Susan J. Oliver, Playing for Keeps Spelen bouwt het soort van vrij-en-makkelijk, probeer-het-uit, doe-het-zelf karakter uit waaraan onze toekomst behoeft heeft. We moeten meer zelfbewust en meer expliciet in onze lof en ondersteuning zijn want kinderen maken gebruik van ongestructureerd speelmateriaal.: "Dat is goed Je gebruikt je eigen ideeën ....". "Prima! Je deed het op jouw manier ...."Prachtig! Je bedacht dat allemaal zelf. -James L. Hymes, Jr, gespecialiseerde auteur over de ontwikkeling van het kind De activiteiten die de gemakkelijkste, goedkoopste en leukste zijn om te doen-zoals zingen, spelletjes spelen, lezen, verhalen vertellen, en gewoon praten en luisterenzijn ook de beste voor de ontwikkeling van het kind. Spelen kan een deel van de complexe wereldervaring van kinderen miniaturiseren, en reduceren tot begrijpelijke afmetingen, en hen te helpen begrijpen hoe de wereld werkt. - Prof. dr. Jerome Singer, Yale University


31

Playfulness Jonge kinderen worden gecontroleerd door de verwachtingen, schema's, grillen, en de regels van de volwassenen. Het spel is de enige keer dat ze de controle over hun wereld nemen. - Sheila G. Flaxman Kinderen leren, door spel, zichzelf te matigen, keuzes te maken en zelfvertrouwen te ontwikkelen. Door te spelen, kunnen kinderen proberen en opnieuw proberen tot ze slagen of beslissen wanneer om hulp vragen , wanneer op te geven, of wanneer te plannen en voornemens te wijzigen, zonder het gevoel dat deze pogingen een mislukking waren. Kinderen ontrafelen, door het spel, de wereld in hun eigen tempo, genieten van nieuwe ervaringen zoals ze zich ontvouwen, reconstrueren en herzien ze. In wezen is het kind in controle. Deze actieve verkenning, deze betrokkenheid en het gevoel van verantwoordelijkheid voor de activiteit en ervaring stelt het kind in zijn kracht en tevreden. - Heaslip, 1994

Hoewel dit boek voornamelijk gericht is op volwassenen, omdat er geen duidelijke behoefte bestaat om kinderen nog meer aan te zetten tot spelen dat ze al van nature geneigd zijn,, leek het mij belangrijk eraan te herinneren niet alleen hoe natuurlijk, maar ook hoe belangrijk het is voor kinderen om te spelen. .

Zinloos Zelfs als je je hebt doorgeworsteld door alle vorige (mentale) obstakels, kan je nog steeds denken dat spelen niet voor jou is, omdat je van mening bent dat spelen zinloos noch constructief is Omdat tijd kostbaar is, wie wil tijd verspillen aan nutteloze, zinloze activiteiten? Vooraleer we zin en nut geven aan het spelen, wil ik jou eraan herinneren dat je


32

Playfulness dan even zo veel bezwaar mag hebben tegen tal van andere vormen van menselijke activiteit om dezelfde reden. Een van de grootste pleitbezorgers van nutteloosheid) is kunst. Nutteloosheid wordt zelfs als voorwaarde beschouwd om iets kunst te noemen. En desondanks wordt kunst doorgaans positief onthaald. Maar we hoeven geen precedenten van zinloosheid aan te halen om spelen te rechtvaardigen. Spelen is zinvol. Hier is wat de befaamde historicus John Huizinga, die de uitdrukking "Homo Ludens" bedacht, schreef: "Elke vorm van spelen betekent iets. Het gaat verder dan de grenzen van puur fysieke of zuiver biologische activiteit. Het heeft een belangrijke functie - dat wil zeggen, het heeft zin ". Of zelfs nog veel sterker

is G.K. Chesterton's overtuiging dat "Het ware doel van

het menselijk leven is spelen. De aarde is een klas, de hemel is een speeltuin. " Nog niet voldoende? Hier is hoe het hindoeïsme het ziet, uit Luisteren naar Hindoes door Robert Jackson en Dermot Killingley: ".Spelen is essentieel voor het leven van

het universum"

Jaloezie Ben je geconfronteerd met jaloezie, kritiek of andere negatieve attitudes bij wie getuige is van uw speelsheid, dan kan je je zeker mentaal weren.. Mensen die niet in staat zijn om te genieten van het leven, gunnen het dikwijls ook niet aan anderen, en zullen trachten te voorkomen dat ook anderen genieten. Diep van binnen zijn ze jaloers op je vermogen om te genieten, maar omdat ze denken dat ze het zelf

niet kunnen doen, zullen ze eerder jouw vreugde

veroordelen in plaats van hun eigen trieste leven.


33

Playfulness Een groot spel is hier voor jou weggelegd: proberen die die negatievelingen te verleiden tot

spelen. Een grote uitdaging maar dit is dan des te meer spel. Als je

wint, zal de ervaring zeer lonend zijn voor beide spelers. Als je verliest, heb je nog steeds gespeeld. Dit boek geeft je winnende wapens, argumentatie, middelen en drive. Ik heb altijd gevonden dat spelen met kinderen zeer eenvoudig is. Het vergt in principe geen grote inspanning en ze geven vreugde onmiddellijk terug Maar spelen met volwassenen, met name met volwassenen, a priori wars van spelen,

is al veel minder makkelijk, maar daarom niet minder lonend. Telkens als

ik erin slaagde om toch iets van spel uit te lokken uit voorheen niet erg speelse omstandigheden of mensen, kreeg ik een zeer warm, bevredigend, verlichtend wederzijds gevoel, alsof er een stem zei: "Zie je, eigenlijk is alles goed in deze wereld. " Zal ik hier eens een persoonlijk verhaal vertellen ? Op een grimmige winterdag, geraakte ik op de ene of andere manier op de Grote Markt in Brussel. Mensen stonden in kleine groepjes verspreid over het hele plein, meestal nog met grimmige gezichten ook (of was dat mijn verbeelding?). De drang kwam in mij op om te zien of ik al die bevroren mensen aan het spelen kon brengen in een groot spel. Dus liep ik op goed geluk af naar een individu, tikte zijn schouder en riep dat hij ‘eraan’ was, wat betekende dat hij nu iemand moest tikken. Na korte tijd, slaagden we erin de helft van het plein aan het spelen te krijgen. Dit was zo'n glorieus moment. Het produceerde zo veel stralende gezichten. Op een gegeven moment, tikte ik zelfs een van de politieagenten in dienst, en probeerde ook hem te in het spel te lokken, maar begrijpelijkerwijze lukte het niet met dit ‘slachtoffer’. . Mijn poging zorgde wel voor serieuze lachbuien bij een aantal van de omstaanders die het gebeuren gadesloegen.


34

Playfulness

De hele episode bleek een zeer opwindende ervaring en daarbij ook nog gratis en ‘no strings attached’ (wat zeker ook nog bijdroeg tot de schoonheid ervan). Het gevoel van vreugde zinderde nog

lange tijd nadien door. Natuurlijk heb ik niet

iedere deelnemer gevraagd hoe hij of zij zich voelde, maar de veelbetekenende de gezichtsuitdrukkingen, zelfs bij de niet actieve deelnemers, waren voldoende. In de technieken die ik verder in het boek zal uitleggen, zal je begrijpen dat dit niet zou hebben gewerkt met zomaar een spelletje. Wat ik beschreven als ‘lopen op goed geluk af op een individu’ was in feite helemaal niet zo lukraak..


35

Playfulness

E2 Hoofdstuk: wat speelsheid jou zal geven

"Speelsheid is een van de meest onderschatte voordelen van het mens zijn! " Eerlijk gezegd, kan ik me geen nadelen inbeelden. Het verlies van prestige of te komen

gezag voor een ernstige man of vrouw hoeft niet voor

omdat er geen onverenigbaarheid bestaat tussen ernst en speels, zoals

we hebben gezien in het vorige hoofdstuk. Trouwens, wat je ook aan autoriteit, gefundeerd op angst, zou inboeten, zal ruimschoots worden gecompenseerd met de versterking van die autoriteit door welwillendheid en genegenheid.. Bovendien zal speelsheid je voordelen opleveren, zowel onmiddellijk als in de toekomst. Welke voordelen? Om maar enkele te noemen: leven(sintensiteit), vreugde, ontspanning, creativiteit, interesse, aantrekkelijkheid, efficiëntie, jeugd, en schoonheid. Natuurlijk hoef je mij niet op mijn woord te geloven. Probeer het gewoon. In de tussentijd zal ik uitbreiden en uitleggen in de volgende pagina's hoe al deze goodies-goodies te voorschijn komen. Sommige van deze voordelen verschijnen en komen van pas meer specifiek in de


36

Playfulness sfeer van het privé-leven, andere in professionele context, maar de meeste in beide.. Dus als je deze speelse kwaliteit wil verwerven of ontwikkelen voor een bepaald gebied van je leven, zal ze automatisch ook zeer nuttig zijn in andere gebieden waarvoor je ze oorspronkelijk misschien niet bestemd had.

Problemen kunnen oplossen: Verhoog je creativiteit !

"Noodzaak kan dan misschien de moeder van Uitvinding zijn, maar Spelen is zeker de vader. " -Roger von Oech, Creativiteit Guru Wil je meer creativiteit in je professionele leven? In je artistieke activiteiten? In je vrije tijd? In je relaties? In het dagelijks leven? Overal welkom, niet ? En gelijk heb je. Er is geen goede reden om de creativiteit te beperken tot bepaalde gebieden van je leven of een aantal specifieke zogenaamde creatieve professionals zoals kunstenaars en architecten. En, eigenaardig genoeg,

met dezelfde bizarre discriminatie als bij creativiteit,

hebben we de neiging om spelen te beperken tot recreatie. Omdat spelen, per definitie (zie hoofdstuk L), meestal een element van ongewoonheid bevat, leidt het automatisch tot meer creativiteit. Creativiteit, zowel uit het

zingen als uit het spelen, is een activiteit van de www.playfullyYou.com

37

Playfulness rechter hersenheflt. Zelfs architecten, hoe creatief ook ze al horen te zijn, zullen profiteren van meer speelsheid zoals dit concreet voorbeeld van Steve Tompkins, tv-schrijver ons vertelt:

“Twee 15-jarigen kregen de kans om wat input geven in de bestelling van een nieuw auditorium en vertelden de architecten precies wat ze wilden, in een woord: speelsheid. Het auditorium is een hoefijzer van rood gegolfd plastic en industrieel metaalwerk. Een volwassen cliënt voor een 120-zitjes auditorium zou nooit met dit idee zijn opgekomen en ik denk wij trouwens ook niet ... We zouden nooit aan een elliptisch theater hebben gedacht. Het heeft iets weg van een Victoriaans speelhuisje, en van glamour.” Iedereen is creatief, en iedereen kan spelen. Ontbreken alleen nog de tijd en de gelegenheid. Natuurlijk, als je nooit die tijd of de gelegenheid wil nemen, kan je het nooit eens uitleven of zelfs geloven dat je ook creatief of speels kan zijn. Ik herinner me het lezen van een artikel van een paar jaar geleden (de naam van tijdschrift ontgaat me) dat de resultaten van een studie behandelde waaruit bleek dat hoe speelser de persoon, hoe productiever hij is in zijn werk.. Dit is een interessant concept voor de zakenwereld. Speelsheid zal uw creativiteit stimuleren op alle gebieden van je leven. Het spel zal ook functioneren als een kruisbestuiving tussen al die verschillende gebieden. Bijvoorbeeld, wat je doet uit routine thuis kan worden toegepast als een spel in je werkomgeving, en vice versa. Een rollenspel met je kinderen is zeer vergelijkbaar met de brainstorm techniek van de zes denkhoeden zoals gebruikt in professionele vergaderingen en seminars, verklaard door Edward de Bono, auteur van The 6 Thinking Hats. Kortom, deze techniek bedeelt een andere hoedkleur toe aan iedere www.playfullyYou.com

38

Playfulness deelnemer. Elke hoedkleur geeft een virtueel exclusief prisma waardoor de deelnemer de situatie of het probleem waarover gebrainstormd wordt, bekijkt. De deelnemer met de witte hoed ziet en drukt alleen de feiten uit ,de rode hoed enkel de gevoelens en emoties, de zwarte hoed de risico's, de gele hoed de positieve kanten, de groene hoed de nieuwe ideeën, en de blauwe hoed het grote plaatje.

De briljant creatieve acteur en schrijver John Cleese van Monty Python bevestigde dit treffend: "Als je creatieve werknemers, wil, geef ze genoeg tijd om te spelen." Mensen minder bekend om hun humor, maar die hun hele leven hebben geobserveerd hoe ons brein werkt, zoals de beroemde psychiater Carl Jung, hebben ook de rol van spel in creativiteit erkend : "Zonder dit spelen met fantasie, kan geen creatief

werk ontstaan. Wat we verschuldigd zijn aan het spelen met onze verbeelding is onberekenbaar " En in dezelfde geest van dezelfde auteur:" Het creëren van iets nieuws wordt niet bereikt door het intellect, maar door het spelinstinct dat in actie treedt vanuit innerlijke noodzaak " Even speels kijken naar een probleem lost het al. In feite op. Het probleem


39

Playfulness verandert vaak in een uitdaging. Alle creatieve middelen om de uitdaging te winnen zijn van harte welkom, en je zult het ermee eens zijn dat je meer gemotiveerd bent een manier te vinden om een uitdaging te winnen dan jezelf te verdiepen in een probleem.

Ik heb me altijd verbaasd over het wonder van het spelen dat energie schept uit het niets. Als de blues je te pakken hebben of je voelt je leeg of laag in energie, en als het je lukt om jezelf tot spelen te brengen (bij voorkeur een fysiek spel), stijgt

je energieniveau. Ik heb geen goede verklaring voor dit fenomeen. Zuigen we

deze energie uit de omgeving, of krijgen we ze omdat we ze in de eerste plaats geven ? Ik heb geen idee. Maar het werkt. De moeilijkheid kan er evenwel in zitten om genoeg energie op te roepen alleen maar om te beginnen te spelen, maar een aantal van de technieken waarop ik zal ingaan verder in dit boek (zie hoofdstuk S) biedt daar een oplossing voor.

Jaren geleden, wou ik naar Japan, maar ik had geen geld om dit te doen. Ik speelde toen met het idee en besloot een brief aan een reeks bedrijven te sturen waarvan ik wist dat ze ook interesse hadden voor de Japanse markt. Ik schreef hun dat ik naar Japan wilde en vroeg of ze me zouden willen sponsoren. Natuurlijk kleedde ik het een beetje commerciëler in,, maar in werkelijkheid was ik gewoon aan het spelen. Als ik won, des te beter. Als ik verloor, wat had ik dan precies verloren ? Hoewel ik toen nog in mijn tienerjaren zat, herinner ik me nog helder dat ik de hele zaak bedacht als een spel. En het werkte ook nog, want een beetje later ging ik voor het eerst naar Japan op kosten van een bedrijf.

Een andere brief die nog succesvoller was en ook beroemd werd, is de brief waarin www.playfullyYou.com

40

Playfulness het jonge Amerikaanse meisje Samantha Smith Brezjnev vroeg om vrede. We kunnen haar niet meer vragen hoe ze tot dit idee kwam en hoe ze eigenlijk tot actie overging omdat ze, spijtig genoeg, onze wereld enkele jaren geleden verliet. Maar kunnen we niet afleiden uit de leeftijd die ze op het moment van het schrijven van die brief, had, namelijk 11,

dat ze dit enkel als spel kon gedaan hebben, want in

welke andere modus zou een elfjarig meisje kunnen handelen, zelfs al hadden ouders of leraar ook een belangrijke rol in het spel.

Met speelsheid, heb je de creativiteit om problemen op te lossen. Weg met die doos waarin je ooit dacht!


41

Playfulness

Leven: maak er een 100% leven van ! Speelsheid creëert interactie. Hoe meer interactie met je medemensen, hoe intenser je onvermijdelijk zult voelen je leven wordt. Met speelsheid, kan je leven op 100 procent ... en leven scheppen om je heen! Als ik schrijf "interactie," bedoel ik vooral de interactie met onze medemensen, maar die interactie hoeft niet noodzakelijk enkel met mensen te gebeuren. Het kan ook met een van onze omringende elementen. Natuurlijk heb je meer kans een reactie van een persoon te ervaren dan van een boom. Hoewel sommige mensen het talent hebben, of zal ik zeggen de training, om te communiceren met bomen, is dit vermogen, ik geef toe, niet erg gebruikelijk, althans niet in de huidige westerse cultuur. Door deze interactie, wordt

onze onderlinge verbondenheid met alle mensen en

met alle dingen in het universum een veel tastbaarder gevoel. De Japanners gebruiken het woord “ningen” om het begrip mens uit te drukken. En dit woord “ningen” betekent etymologisch "relatie".

En gelijk hebben ze. Zijn niet onze

bewuste of onbewuste relaties de essentie van wat we zijn?

人間 In die zin geeft spelen, omdat het ons aanzet dingen te doen met elkaar op een onbevangen manier, eenvoudigweg een groter gevoel van verbondenheid, en zal ons www.playfullyYou.com

42

Playfulness leven hierdoor ook voller en intenser voelen. Als een extra bonus, veroorzaakt spelen plezier op een oppervlakkig niveau en vreugde in de diepte, dankzij deze grotere intensiteit.

Ik heb meermaals de kans gehad om de universaliteit van speelsheid te testen. Zij is een instrument om verbinding te maken met mensen uit elke cultuur, veel sterker nog dan zuivere taal.

Heel wat jaren geleden, doorkruiste ik een deel van de Sahara op kameelrug in het gezelschap van drie lokale Bedoeïenen aan het doorkruisen. Communicatie was zeer beperkt vanwege de taalbarrière en waarschijnlijk ook door de eigenaardigheid van mijn opname in hun groep. In de avond hielden we halt en zetten ons kamp op in de woestijn. Dit was een van de meest bijzondere nachten die ik me kan herinneren. Vanwege de kou, kon ik de slaap niet vatten, en had dus niets anders te doen dan in ontzag te staren naar de met miljoenen duidelijk zichtbare sterren fel verlichte hemel . Hoewel dit prachtig fonkelend schouwspel boven mij draaide, pijnigde ik mijn hersenen om spelletjes te bedenken die ik de volgende dag aan mijn drie stevige maar zwijgende metgezellen zou kunnen voorstellen.

Toen ze wakker werden de volgende ochtend, had ik mijn strijdplan klaar. Ik verdeelde ons groepje van vier in twee groepen van twee en toonde hen wat ik van hen verwachtte. Het vergde enige volharding, maar ze schenen toch te begrijpen: de twee teams gingen tegen elkaar racen tot de volgende zandheuvel en weer terug, maar wel te verstaan in kruiwagenpositie (de ene staat en houdt de benen van de andere die op zijn handen moet voortschrijden). Het was te vermoeiend om te voltooien, en geen van beide teams kon de eindlijn bereiken, maar wat hadden we


43

Playfulness plezier samen. Ik wed dat de kamelen ook nog niet volledig uit hun lachbui geraakt zijn.

Als opleidingsniveau een probleem is om te spelen, dan ligt het probleem aan de zijde van de 'ontwikkelde' en niet andersom. Spelen komt natuurlijk, zeker met kinderen, maar ook met volwassenen, zolang de opvoeding het aan banden legt.

Ik heb prachtige spelervaringen met eenvoudige mensen over de hele wereld, en meer specifiek in Maleisië, in China, in India, enz. Taalcommunicatie was bijna onbestaande elke keer. Het is juist in deze omstandigheden dat u die onderlinge verbondenheid kan voelen op een bijna tastbare manier.

Hoger of academisch opgeleide mensen aan het spelen krijgen is meestal een serieuzere uitdaging, maar je kunt ze vangen op hun eigen terrein. Dit verhaal gebeurde terwijl ik in Japan werkte in een van de grootste, meest prestigieuze en ernstigste Japanse bedrijven. Ik wilde een uitje organiseren met mijn Japanse collega's, maar ik vond een restaurant en de gebruikelijke onzin die er meestal op volgt in half of geheel dronken toestand, niet zo’n aantrekkelijk idee. Omdat Japanners een naam hebben voor bijna alle mogelijke al dan niet feestelijke bijeenkomsten (bijvoorbeeld "welcome party" of "afscheidsfeest"), vroeg ik mijn collega's, allemaal hoogopgeleide bedienden en managers, of ze graag zouden uitgenodigd worden op een ‘boomklim’-party. Ik heb altijd van bomen gehouden, en Tarzanitis is bij mij een constante aandoening. Hoewel mijn collega's voorzichtig, zo niet terughoudend, reageerden, dachten ze dat omdat ik, de Europese collega, dit als de normaalste zaak ter wereld vroeg, dit soort party waarschijnlijk heel trendy was in Europa, en dus moesten ze het ook maar doen om ‘in’ te zijn. Dit verhaal


44

Playfulness gebeurde in 1989, dus lang voordat de rage van de adventure parks en andere avontuurlijke klim- en looppaden in de bomen in Europa zich ontpopte.

Op dat moment zou ik in Europa ongetwijfeld uitgelachen geworden zijn en met een kluit in het riet gestuurd geweest zijn. Maar niet zo in Japan, waar ik mijn collega’s naar een perfecte plek in een bos niet ver van Kamakura voerde. We verzonnen allerlei spelletjes ter plaatse, met en zonder touwen. Een daarvan noemden we boomhuppelen, waar we van een jonge soepele (en nagenoeg onbreekbare) boomstam naar de volgende ernaast sprongen. Natuurlijk hadden we allemaal een geweldige dag, met veel gelach, gevoel van verbinding met elkaar en


45

Playfulness met de natuur, en toffe blijvende herinneringen. Een paar maanden later verliet ik Japan, dus kon ik niet meer getuigen of boomklimfeestjes zo populair in Japan werden als ze de reputatie hadden te zijn in Europa.

In het geval je nog steeds niet overtuigd bent van de universaliteit en het vermogen van het spelen om barrières te doorbreken, wat denk je dan de prachtige foto's van de ijsbeer die speelt met de hond? We hebben het hier over een vitale leven-beschermende barrière die wordt overschreden: ijsberen zijn dodelijk voor dieren ter grootte van een hond. Natuurlijk zijn polaire beren en honden beide bekend als grote spelers, maar niet noodzakelijkerwijs met andere soorten dan hun eigen soort.

Er zijn nog andere redenen waarom spelen vreugde en intensiteit voortbrengt. In feite precies tegenovergesteld aan de oppervlakkigheid waarmee spelen dikwijls gekoppeld wordt.

Echt spelen heeft geen verborgen agenda: spelen ter wille van het spelen. Hoewel er gekonkelfoes en snode plannen als onderdeel van het spel kunnen voorkomen, kun je niet spelen (in de ware zin van het spelen) bewust met het oog op een langere termijn doelstelling die buiten de tijdsgrenzen ligt van het spel dat je op dat moment speelt. Het spelen is in wezen vrij en vrijblijvend. Dat betekent dat je je in het heden bevindt, je bent niet bezig met een baat dat je in de toekomst zal toevallen. Kortom: je kan maar in het nu spelen!

Westerlingen hebben het meestal lastig het nu te (be)leven zonder plannen of gekonkel. De meeste Afrikaanse culturen presenteren veel meer neiging tot leven


46

Playfulness in het nu. En tonen ze trouwens geen gelukkigere gezichten dan de meeste van de westerse? Die laten ook kinderen zien.

Interessant hoe de beroemde lijn van Scarlett in Gone with the Wind: "Morgen is

een andere dag" heel anders wordt geïnterpreteerd, afhankelijk van de cultuur. Voor Scarlett en de meeste westerlingen, betekent dit dat de focus ligt op morgen, en in de avondschemering van vandaag, zijn we al aan het denken aan morgen. Voor andere culturen betekent het laat ons vandaag de dag genieten met wat we nu hebben, en laat ons nog geen zorgen maken over morgen. Omstandigheden van morgen kunnen trouwens heel anders uitdraaien dan verwacht.

Scarlett speelt blindemannetje of is het blindevrouwtje ?

Dus spelen geeft je de kans om te leven in het heden, en maakt het heden daarmee intenser. Wanneer je je in het nu bevindt, kan je jezelf voelen leven terwijl als je in het verleden of in de toekomst vertoeft, dit logischerwijs onmogelijk zal blijken.


47

Playfulness

Hier ligt ook het verband met onze gezondheid, althans onze emotionele gezondheid. Maar emotionele gezondheid is zeker een goede basis voor de lichamelijke gezondheid. Het is niet helemaal duidelijk welke eerst komt: de gezondheid of speelsheid, zoals het verhaal van de kip en het ei. Dr Susan Lacombe merkt op dat hoe emotioneel gezonder we worden, hoe makkelijker het wordt speels te zijn. Omdat hoe gezonder we worden, hoe ‘aanweziger’ we ook worden.

Misschien denk je nu bij jezelf: "ik heb geen kans ooit speels te worden, want ik

voel me niet emotioneel in orde. Speelsheid is gewoon een teken aan de wand, een symptoom, een bijproduct van emotionele gezondheid. Dus hoe kan ik speels terwijl ik mij niet goed voel? Moet ik het faken ? "

Laten we op dit punt terugkomen als we gezondheid specifiek behandelen in een later hoofdstuk. Mijn punt is gewoon dat wanneer je speelt, je in het nu bent, en als je in het nu bent, kan je denken en voelen niet ziek worden met allerlei angsten uit het verleden of zorgen voor de toekomst.

Een andere reden waarom het spelen met iemand je leven intenser maakt is dat, in tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, ben je helemaal je tijd niet aan het verspillen, zoals Plato samenvatte: "Je kunt meer ontdekken over een persoon in een uur spelen dan in een jaar spreken."

In mijn eigen ervaring, is dat zeker het geval met kinderen, Plato's zin heeft zich veelmaals bewaarheid. Gewoon met kinderen op hun niveau verstoppertje spelen bijvoorbeeld, onthult zo veel meer echte informatie over hun karakter, hun dromen, www.playfullyYou.com

48

Playfulness hun zwakheden, hun genegenheid dan enig ander middel kan ik me voorstellen.

Ik bevond me reeds vaak in een groep volwassenen die, toen hen gevraagd werd naar een manier om een intens moment door te brengen hier en nu, of in gebruikelijkere (maar veel minder sterke) termen iets voor te stellen om een goed moment door te brengen, niet veel wildere ideeën zullen uiten dan te gaan voor een drankje (impliciet: alcoholdrank).

Telkens toen ik erin slaagde om de groep aan het spelen te krijgen zelfs voor een spel zo onnozel als Die Grosse Bertha (zie hoofdstuk over technieken), zelfs al waren ze in hun 3-delige pakken, kregen ze een lading energie en leven met een diep gevoel van tevredenheid. Deze toonden ze op hun gezichten en in hun commentaren achteraf.

Spelen houdt ons vitaal en levend. Het geeft ons een onvervangbaar enthousiasme voor het leven. Zonder dat, smaakt het leven gewoon niet lekker. (Lucia Capacchione, creativiteit Guru en kunst Therapeut) Of anders gezegd maar even zo negatief: het leven voelt incompleet:

De menselijke behoefte om te spelen is krachtig. Als we die negeren, voelen we dat er iets ontbreekt in ons leven. (Leo Buscaglia, Professor en Motivational Speaker)

Spelen met geen ander doel dan interactie is onschuldig maar zal ongetwijfeld meer leven in je leven brengen.


49

Playfulness Ik heb nooit echt begrepen waarom mensen blijkbaar gehoorbeschadigende heavy metal muziek, of drugs, of zelfs Red Bull nodig hebben om opgewonden te geraken en zich goed te voelen. Je kan dit alles en meer op elk moment in je leven met eenvoudig spelen bekomen en zonder negatieve nasleep. We zullen dit nog verder zien als we het zullen hebben over plezier en vreugde.

Actie en Attractie Actie: hoe zaken aan het bewegen en gedaan krijgen? Zoals we eerder uitlegden, spelen induceert actie, reactie en interactie. Het is beweging, of een uitnodiging om te bewegen. Het is een variant op de normale gang van zaken. Het zal onvermijdelijk reacties veroorzaken op deze onverwachte variant.

Op een zeer praktische manier, helpt spelen je om in actie te schieten omdat het de a priori onaangename of te moeilijke taak die je maar bleef uitstellen lichter maakt. Je hoeft niet te zoeken naar excuses meer om het niet te doen, want met een speelse twist lijkt deze taak nu plots niet zo moeilijk, noch overdonderend noch afstotend meer.

Een situatie, een taak, of een persoon benaderen op een speelse manier verlaagt je angstdrempel die je tot inertie of inactie kan bevriezen.


50

Playfulness

In-actie? Hoe dan ook, spelen maakt lichter. Lasten verliezen hun waarde, hun zware gevoel van ernst.

Bovendien door iemand te verleiden mee te spelen, kan je die persoon makkelijker ertoe brengen iets te doen wat je wilt terwijl dit zonder spel niet zou gelukt zijn. Je kan dit manipulatie noemen, maar de actie hoeft niet negatief te zijn. Het idee is niet om die persoon te misleiden. Maar het spelen met iemand creëert een verbinding, en in een meer of mindere mate merkbare bereidheid om samen iets te doen. Spelen maakt dat mensen de dingen in een ander licht zien. Wat is er mis met het presenteren vanuit een ander gezichtspunt?


51

Playfulness Attractie: hoe word je aantrekkelijk en behoud je die aantrekkelijkheid?

get that twinkle back in your eyes Speelsheid zal je zeker ook aantrekkelijker maken, want het onderscheidt je van de rest. Het zorgt er ook voor dat mensen je associëren met het idee van plezier. Ik ben trouwens niet de enige die tot deze conclusie komt:

Uiterlijke schoonheid is niet genoeg, om aantrekkelijk te zijn moet een vrouw woorden, humor, speelsheid, sweet-talk, en lachen gebruiken om de gaven van de natuur te overstijgen "(Petronius, Romeinse schrijver) Natuurlijk is dit nog meer van toepassing bij een man. Bij vrouwen is bekend dat ze minder aangetrokken worden tot puur fysieke kwaliteiten dan mannen. Dus, al was het voor een keer, Probeer Lichtheid Als Ye Fans Uit Lieverleed elders gaan zoeken.

In een meer prozaïsche en praktische context, geeft spel je gewoon een middel om het ijs te breken.


52

Playfulness Met de vraag aan een wildvreemde op een feestje "wil je verstoppertje spelen?" creëer je een aparte

opening die je al zeker van de rest onderscheidt. Ze kan een

spontane lach uitlokken, en op zijn minst een glimlach. Deze reactie zal je zelfvertrouwen vergroten omdat het ‘middelpunt van je dromen’ je excentriek gedrag vergeven onder het excuus van spel. Als het je om wat voor reden dan ook niet vergeven wordt, dan mist dat ‘middelpunt’ waarschijnlijk enig gevoel voor humor, en kan je je afvragen of het middelpunt in kwestie wel het mikken waard is.

Op deze manier bewapent spel je om een wildvreemde of een nieuwe omgeving te benaderen. Trouwens, je hoeft je niet te richten op een bepaalde persoon. Speelsheid geeft je die fonkeling, die twinkeling in het oog die, zonder te worden gericht op iemand in het bijzonder, anderen tot jou zullen aantrekken.

Het risico bestaat dat je potentiële ‘prooi’ voor een volwassen relatie jou met een kinderachtige, onverantwoordelijke idioot zal verwarren, precies het tegenovergestelde van waar die ‘prooi’, misschien ook op zoek naar een potentiële partner om een gezin te stichten, rationeel naar uitkijkt, maar in feite vertelt deze reactie meer over die ‘prooi’ dan over jou.

Deze reactie bewijst ook zijn of haar onwetendheid over speelsheid als een van de beste cementen van welke relatie dan ook.

Dr John Gottman, bekend om zijn onderzoek naar koppels, kon met een zekere mate van nauwkeurigheid de koppels die gingen samenblijven, er uit pikken. Hij codeerde en analyseerde uren en uren van met video opgenomen interacties tussen koppels in een ter beschikking gesteld appartement waartoe hij de koppels op week-end had


53

Playfulness uitgenodigd. Hij besloot dat speelse koppels een betere kans om samen te blijven hadden dan de andere, vooral in tijden van conflict.

Speelsheid tussen twee partners, zelfs of vooral in tijden van spanning, kan de onvermijdelijke pijn en misverstanden kalmeren. Ze zal onvermijdelijk de sfeer verlichten, de perspectieven in nieuw evenwicht brengen, en serieuze hoop op verzoening geven. Samen spelen verbetert de communicatie en uit communicatie komt wederzijds begrip. Als je relatie in een doodlopend straatje gesukkeld is, laat je speelsheid dan de tafels omdraaien, verras je partner, en ontdek nieuwe kansen. Je preuts voordoen, of plagen (zonder te overdrijven) zijn voorbeelden van speels gedrag in deze context. Speelsheid is een grote emotionele bron. Bovenvermeld en ander onderzoek hebben aangetoond dat het koppel dat samen speelt, vaak samenblijft.

Trouwens, zoals Jay Leno het kort maar krachtig stelde: je kunt niet boos blijven

op iemand die je aan het lachen brengt. Om een extreem voorbeeld te nemen. Mijn vrouw en ik hebben, om het cru te zeggen, afgezien van onze kinderen, slechts speelsheid in gemeen. Geen gemeenschappelijk project, geen gemeenschappelijke visie, geen gemeenschappelijke belangen, geen gemeenschappelijk intellectueel niveau, geen gemeenschappelijke cultuur...

Ik ben ervan overtuigd dat speelsheid in beide partners volstaat voor een duurzame relatie. Logisch, natuurlijk, als deze speelsheid verdwijnt om wat voor reden ook, blijft niets over om de relatie te redden. www.playfullyYou.com

54

Playfulness

Sterker nog, elke keer dat onze relatie gespannen geraakt, is het omdat een of beide zijn of haar speelsheid verloor of vergat. Je kan je afvragen wat eerst komt: druk op de relatie of verlies van speelsheid? Je kunt ook opperen dat als de relatie de mist in gaat, het zeer moeilijk wordt om speels te blijven met je partner. Het punt is echter, er is weinig kans dat je relatie mis gaat als beiden hun speelsheid kunnen behouden.

Hoe je die verloren speelsheid (of dat verloren paradijs) herstelt, is natuurlijk een andere kwestie, en het succes ervan zal afhangen van de wil van beiden om de relatie te redden en de mate waarin de relatie al verziekt is. Als de wil aanwezig www.playfullyYou.com

55

Playfulness is en als de relatie de partners nog niet emotioneel gesloopt heeft, biedt het hoofdstuk over technieken verder in dit boek soelaas.

Jeugd en gezondheid: blijf jong en gezond ! Jeugd: Sommige mensen zouden hun afnemende zin om te spelen ten onrechte willen toeschrijven aan het natuurlijke proces van veroudering. Zoals ik al eerder heb uitgelegd, is er geen goede reden om de natuurlijke speelsheid van je kindertijd plots bij volwassen leeftijd overboord te gooien. Er is geen fysiologische reden die je dwingt om je speelsheid af te werpen.

We stoppen niet met spelen omdat we oud worden, we worden oud omdat we stoppen met spelen -George Bernard Shaw Misschien worden met de ouderdom het leven en de verantwoordelijkheden te zwaar, maar dit is slechts de manier waarop ze beslissen naar de dingen te kijken. Als je inderdaad gebukt loopt onder dat gewicht, moet je precies meer speelsheid in je leven krijgen, om niet door die last te worden verpletterd.

Gezondheid: Wanneer ik het over gezondheid heb, bedoel ik vooral de mentale, emotionele of psychische gezondheid. Deze gezondheid moet zich in principe automatisch vertalen in lichamelijke gezondheid, aangezien ons lichaam uitdrukt wat er binnenin geestelijk omgaat. Sinds ons lichaam ons niet kan bedriegen, blijkt het meestal veel eerlijker en correcter dan wat we zeggen of zelfs bewust denken. Natuurlijk ben ik hier niet aan het pleiten om geen acht meer te slaan op lichamelijke kwalen, maar eerder dat deze aandoeningen als nuttige wegwijzers www.playfullyYou.com

56

Playfulness fungeren voor wat er op minder zichtbare of tastbare manier gebeurt. De meeste deskundigen beschouwen speelsheid precies als een van deze wegwijzers, zichtbaar maar niet tastbaar. Wel te verstaan dat deze keer hij je niet wijst naar iets dat verkeerd loopt, maar integendeel kondigt hij blijde nieuws: je zenuwstelsel is in goede gezondheid. Met andere woorden, speelsheid is een teken van emotionele gezondheid.

teken of een wegwijzer ?

Hier volgt de mechanische verklaring volgens de psychotherapeut dr. Suzanne Lacombe:

Terwijl ik mij verdiepte in de psychotherapie en emotioneel gezonder werd, kwam mijn gevoel van speelsheid terug. Door terug te kijken op de loop der jaren, realiseerde ik me dat als ik ouder werd mijn zenuwstelsel meer en meer geactiveerd geraakt was, met andere woorden, het was lang in ontregelde toestand. Hoe meer geactiveerd we zijn, hoe moeilijker het is voor ons zenuwstelsel om "los te laten." Dit loslaten maakt een buiklach mogelijk, of een schaterlach die spontaan van binnen uit barst. Wanneer het zenuwstelsel sterk wordt geactiveerd, staat het in wezen "op alert." De spieren worden strak getrokken in afwachting van gevaar. Hormonen pulseren door je lichaam klaar voor gevecht of vlucht. In deze staat, gaat het natuurlijk moeilijker om speels www.playfullyYou.com

57

Playfulness te ontspannen. Je brein laat alarmbellen rinkelen. Maar als je zenuwstelsel meer geregeld wordt, werkt ook het energetisch proces beter. Op het einde van de dag ben je niet meer leeggetapt. Uiteraard is de vraag hoe jet het moet regelen. Door te ontspannen is een evident antwoord. En spelen zal precies dat voor je doen (zoals verderop uitgelegd). Je zal me waarschijnlijk hier stoppen omdat we op zoek zijn naar hoe je dat systeem regelt om speelsheid krijgen als gevolg van die regeling, en nu zeg ik dat ze als oorzaak moet gezien worden: bedenkelijke logica op zijn zachtst gezegd. Maar in plaats van oorzaak of gevolg, is mijn punt gewoon dat emotionele gezondheid en speelsheid gecorreleerd zijn. Als je de ene hebt, krijg je automatisch de andere als een bonus en vice versa. Is het niet de moeite waard op zijn minst eens te proberen?

Fun, plezier en vreugde: geniet van je leven ! Vreugde:

Een diep vreugdevol leven is zo intens en zo vol van een leven als je

maar kunt ervaren, met als bijkomend voordeel dat het aangenaam is.. Tezelfdertijd speels en somber te zijn lijkt mij een onmogelijke opdracht. Speelsheid fungeert eigenlijk als tegengif voor neerslachtigheid omdat ze tot actie, reactie en interactie leidt. Ik beweer geenszins dat je verdriet moet negeren of vermijden. Integendeel, het kan heel goed zijn om verdriet te ervaren en ‘te beleven’. Sommige culturen zijn meer geneigd dan anderen om zich te koesteren in bijvoorbeeld melancholie, en zelfs, hoe paradoxaal dit ook mag klinken, om ervan te genieten. Maar het blijft ook nuttig www.playfullyYou.com

58

Playfulness om uit die zwartgallige bui te kunnen stappen wanneer je dat wil, in plaat van je te laten meeslepen in een neerwaartse spiraal. Een speelse houding kan je net zoveel plezier brengen uit een onnozel spel dan van een nieuwe auto, net als een kind zo veel plezier put uit een duur getelecommandeerd speelgoed vliegtuig als uit het ontdekken van een kleine groene worm. Een paar jaar geleden, belandde ik in een godvergeten hoek van het immense Rusland, in het gezelschap van nieuwe vrienden. Naarmate de tijd verstreek, wist ik dat het onvermijdelijk moment van afscheid zou aanbreken en terug te keren naar de bewoonde wereld. Terwijl dit moment langzaam maar zeker opdoemde, overviel ook somberheid mijn vrienden met wie ik een heerlijke dag hadden gedeeld. Met slechts weinig tijd in het vooruitzicht, vond ik het dubbel droevig om die dan nog te verspillen in melancholie. Hoewel het al voorbij middernacht was, stelde ik voor buiten te gaan spelen. Mijn vrienden waren niet zeker wat ik in gedachten had en, eerlijk gezegd, ik ook niet, maar ik had ergens en slee toevallig gezien, en met veel sneeuw en een slee, heb je niet veel fantasie nodig. Snel waren we aan het lachen, stoeien, trekken, gooien, duwen in de sneeuw, en verdwenen was die sombere sfeer. In plaats daarvan hebben we een onvergetelijk moment toegevoegd aan onze herinneringen. Sneeuw nodigt van nature uit om te spelen, je hoeft geen structuur of regels om te spelen, en in principe ben je in de winter al voldoende ingeduffeld, zodat de dikte van de sneeuw plus die van je kleding lichamelijk letsel onwaarschijnlijk maken.


59

Playfulness Fun: Speelsheid betekent in staat zijn dingen te doen voor de pure vreugde van ze te doen. Het betekent je te ontspannen en je te laten dragen door een situatie waarheen ze je voert. Met een speelse houding, kan zelfs hard werken voorbijvliegen. Zoals we eerder hebben opgemerkt, het enige verschil tussen werk en plezier is verplichting. Vergeet de verplichting door je te concentreren op de activiteit zelf in plaats van op het waarom van die activiteit. Je kan bijna elk zwoegen, verveling of karwei omvormen in een lichte en leuke activiteit als je het maar kan zien als spel. Natuurlijk moet je je geest daarop inzetten, en hierin zal een speelse houding je enorm helpen. Een extreem voorbeeld is te vinden in Roberto Benigni’s beroemde prachtige film ‘La vita é bella’, waar de ergste episodes uit de Tweede Wereldoorlog omgetoverd worden tot een geweldig spel dank zij de mateloze speelsheid van een vader. Lijden en ontberingen veranderen in spel hoeft niet zo extreem zijn. Een uitdaging toevoegen aan een onaangename of saaie activiteit zal het al snel veel aangenamer en spannender maken. Als de activiteit in kwestie al moeilijk is en dit trouwens de reden is waarom je het gevoel van karwei hebt, dan is de uitdaging er al. Je moet het gewoon nog zo kunnen zien. Natuurlijk moet de uitdaging je enigszins aanspreken, en dat zal ze ook op voorwaarde je een speelse houding hebt ontwikkeld. Een uitdaging is slechts één soort spel, en één van de makkelijkste om overal toe te passen. Technieken om uitdagingen te creëren zal in een later hoofdstuk worden toegelicht. Zelfs als je je nog geen speelse manier van denken eigen gemaakt hebt, kun je niet ontkennen dat een als dusdanig gepercipieerde uitdaging een beue activiteit minder beu maakt. www.playfullyYou.com

60

Playfulness

Urenlange ontspanning Het is duidelijk dat spelen ontspant. Waarom zouden mensen spelen associëren met vrije tijd als het niet zo was?

Waar is onze gewone vrolijkheidsmeester? Welke geneugten zijn er in de buurt ? Is er geen spelen om de angst van een martelend uur te verlichten? William Shakespeare Zelfs stressvolle games, voor zover ze niet constant noch verplicht zijn , zullen je ontspannen omdat ze je permanente zorgen doen vergeten terwijl het spel duurt. En opnieuw, tijdens het spelen, ben je in het heden, in plaats van je zorgen te maken voor een of andere toekomstige probabiliteit.

Spelen vermindert stress, verbetert het leven, en verhoogt de creativiteit. Wie wenst zicht dat niet toe? -Stevanne Auerbach, Dr Toy Nieuwe mensen ontmoeten kan een verlammende beproeving zijn, vooral voor verlegen mensen. In een cocktail party gegooid wordt waar je niemand kent behalve de hond van de gastheer kan dus een ware marteling zijn.


61

Playfulness

Maar als je deze arena kunt intreden met een speelse attitude, verandert de arena in een speeltuin.

Hier is waarom het werkt:

• Ten eerste, mensen ontmoeten mekaar op feestjes in de eerste plaats om zich te vermaken, zodat er geen reden is om spel en humor uit te sluiten. Dus daar gaat je angst om uit de context te vallen.

• Ten tweede, de ongewone touch die spel kan toevoegen aan een gesprek, zal ervoor zorgen dat mensen zich jou zullen herinneren (tenminste toch voor de duur van de party).

• Ten derde, zal het spel het leuk maken tenminste al voor jou, zelfs als dat voor niemand anders het geval mocht zijn.

• Ten vierde, zal je in het nu staan, terwijl je de reacties op je spel van de anderen gadeslaat en je volgende zet plant of uitspeelt, in plaats van je doodsbenauwd te voelen door je min of meer fantasierijke voorstellingen van wat mensen over je denken.

Toegegeven, spelen op een feestje loopt veel vlotter makkelijker met een medeplichtige. Met deze assistent kunt u de initiële regels van het spel afspreken, maar onnozel die ook zijn. De opdracht kan bijvoorbeeld luiden: zoek twee personen met dezelfde naam en presenteer ze aan elkaar. Je kan zelf beslissen over de


62

Playfulness regels, maar met je handlanger kunnen jullie elkaar bijvoorbeeld uitdagen om de opdracht te vervullen binnen 15 minuten. Dit spel werkt zelfs beter als beide even verlegen zijn. De des te grotere uitdaging intensifieert het spel.

Tussen haakjes, hiervoor hoeft met geen alcohol naar binnen te gieten. Als het je lukt om je speelsheid op te roepen, hoef je geen alcohol; speelsheid neemt je mee in haar eigen wonderwereld. Tussen haakjes waarom ik het in de titel van deze paragraaf heb over urenlange ontspanning, is omdat de met speelsheid verkregen ontspanning ook urenlang kan blijven nazinderen, maar vooral omdat ik de ‘u’ nodig had voor een speels woord. Had de jeugd je dit misschien al duidelijk gemaakt?

Leren: leer met plezier en gemak Spelen maakt leren makkelijker.

“Speelsheid betekent ook dingen verkennen en doen, enkel om het plezier van ze te doen. Het betekent zich ontspannen, spontaan reageren, en zich laten leiden door een situatie waar ze je naartoe brengen wil. Met een speelse houding, wordt leren en ontdekken leuk. "

Wanneer kinderen spelen, kunnen zij niet bewust zijn dat ze aan het leren zijn, maar ze zijn zeker bewust plezier te hebben. En het mooie eraan is dat het natuurlijk gebeurt ... als we het maar toelaten.


63

Playfulness Zoals ik Leo Buscaglia eerder citeerde, is het paradoxaal dat veel opvoeders en ouders nog steeds onderscheid maken tussen een tijd om te leren en een tijd om te spelen zonder het vitale verband ervan in te zien.

Het moet duidelijk zijn voor ieder van ons, uit eigen ervaring en uit onze waarneming, dat we met spelen leren en zelfs dat we het beste leren door te spelen.

Ik heb het geluk om heel wat talen te spreken. Behalve de verplichte talen van op school, leerde ik ze allemaal op een speelse manier. Zelfs grammatica, vaak beschouwd als het beuste schoolvak en zeker een ondergewaardeerd onderwerp op school, is een set van spelregels die je de sleutel tot hoe mensen denken in een bepaalde taal of cultuur, schenkt. Grammatica geeft je de blauwdruk van een buitenlands brein. Is het niet bijzonder opwindend te ontdekken dat twee mensen in verschillende delen van de wereld hetzelfde idee kunnen formuleren en overbrengen met volledig verschillend gestructureerde elementen? Hoe verder de vreemde taal is vanaf je eigen idioom, hoe wonderlijker (in plaats van 'hoe moeilijker') het wordt. Hier volgt bijvoorbeeld een eenvoudig idee geformuleerd in het Nederlands: "Ik heb geen tijd." In het Russisch zal hetzelfde idee klinken als

"Niets van tijd bij mij”'

of in het Turks: "Mijn tijd is niet bestaande "of in het Japans "Tijd is nederig niet bestaand."

Herinnert dit niet aan wiskundige spelletjes, waar te kennen en op een abstracte hoeveelheid en functie toe te passen regels je in staat stellen om tot een theoretische resultaat te komen. Het enige verschil is dan dat je met een vreemde www.playfullyYou.com

64

Playfulness taal dit theoretische resultaat op een spreker van die taal kan testen en aan de hand van zijn onmiddellijke reactie zien of je mentale berekeningen en constructies correct waren.

Na zo’n zin in deze abstracte manier in mijn gedachten gevormd te hebben in zo’n exotische taal en ze gevuurd te hebben op een “inboorling”, en terwijl ik nauwelijks begreep wat ik zei, maar wel wist uit de theoretische toepassing van de grammaticaregels dat ze een bepaalde betekenis moest hebben, had ik het geluk om een antwoord te krijgen. Meestal ging het gesprek daar ook al stoppen omdat ik hun antwoord niet kon begrijpen, maar ik kan je verzekeren dat de momenten waarop ik antwoord kreeg onder de meest opwindende van mijn leven zijn. Op deze momenten wordt immers een echte menselijke verbinding gevormd, hoe kort ook, en deze verbinding werd gevormd dankzij pure theorie. Deze fase van het taalleren kan nauwelijks taalbeheersing worden genoemd, maar het is een begin, dat je genoeg energie, stimulatie, en nieuwsgierigheid naar het volgende niveau taalverwerving geeft voor lange tijd. Je kan ook de woordenschat van een vreemde taal leren met evenveel plezier als je zou hebben met het invullen van een kruiswoordraadsel. Wat is het verschil eigenlijk? Hoe ik mij uitdruk in een vreemde taal


65

Playfulness Een andere speelse en uiterst efficiënte methode om een taal te leren is naar liedjes in die taal luisteren en reproduceren.

Muziek brengt ons naar een andere bekende speelse methode. Leren vioolspelen kan erg lastig blijken indien niet op een speelse manier aangeleerd. Maar met de Suzukimethode, die in wezen een speelse methode is, zal je leercurve veel steiler stijgen. In wezen laat de Suzuki-methode je toe van de viool te genieten door je eenvoudige herkenbare stukken (en waarmee je dus enige binding en voeling hebt) laten spelen. Het idee van verplichte, lang en vervelend oefenen (wat meestal geassocieerd wordt met het leren van een muziekinstrument) wordt weggespoeld in de afvoer met deze methode, en je kunt bovendien sneller resultaten te bereiken. Het kan toch niet voor niets zijn dat de gebruikelijke uitdrukking ‘een instrument bespelen’ luidt en niet ‘op een instrument zwoegen ‘


66

Playfulness

L Hoofdstuk: soorten spelen Ik heb reeds gul het de woorden "spel" en “spelen” over het hele boek gehanteerd, dat je nu je greep op het woord waarschijnlijk kwijt bent, omdat ze in zoveel verschillende situaties en toegepast op zoveel verschillende activiteiten gebruikt werden.

En zo is het ook. Spelen omvat een breed scala van menselijke (of zelfs dierlijk) gedrag. De speler kan alleen zijn, of hij kan zijn spel delen met een andere speler of vele andere spelers. Bovendien hoeft deze andere speler niet per se bewust te weten dat met hem gespeeld wordt.

Ik kan geen boek schrijven over spelen zonder het op zijn minst proberen te definiëren. Mijn voorstel van definitie zal tenminste, hoop ik althans, de ingrediënten duidelijk maken, die je nodig hebt om een activiteit in wezen speels te maken,

en de enorme scala aan mogelijkheden categoriseren om een beter begrip

van het fenomeen te krijgen. Laten we het de definitie van de 4A’s noemen:

1. Activiteit: Spelen is een vrij gekozen uitdaging om een doel te bereiken a. Met de uitdaging in een richting b. Met de uitdaging in beide richtingen


67

Playfulness 2. Acteurs (= Spelers): a. Aantal spelers: i. alleen; ii. in team met echte, denkbeeldige of niet-menselijke team-leden b. type spelers: i. echte menselijke ii. denkbeeldige iii. niet-menselijke concurrenten 3. Accessoires: a. Met behulp van een specifiek object (bijv. een bal) b. In een afgebakend bereik c. Zonder afbakening 4. Aanvullende Vaardigheden en Voorwaarden: a. met meer, of juist minder dan normaal, van je fysieke capaciteiten (kracht, reflexen, snelheid, behendigheid, lenigheid, omvang, evenwicht, springen, coördinatie, uithoudingsvermogen, zintuigen, stabiliteit, acrobatiek, mikvermogen, enz.); b. met meer of juist minder dan normaal van je mentale vermogens (vooruitziende blik, visie, observatie, strategie en tactiek, aftrek, geheugen, concentratie, herkenning, fantasie, tekenvaardigheid, magie, bedrog, associatievermogen, woordenschat, berekening, imitatiekunst, gevoel voor muziek, gevoel voor woord, enz.); c. met meer bewust gebruik dan normaal van je sociale identiteit


68

Playfulness (persoonlijkheid, uiterlijk, biografie, maatschappelijke rol,) of juist minder, namelijk door het te veranderen; d. met gebruik van toeval, wat betekent dat je minder je normale vaardigheden gebruikt of zelfs uitsluit, en probeert te profiteren van extra-normale vermogens; e. met behulp van een combinatie van de vorige vier Zoals u kunt zien, de verscheidenheid aan mogelijkheden - met al deze kriskras vermelde factoren en omstandigheden - heeft geen limiet.

De uitdaging om een doel te bereiken klinkt erg sportief en nogal hard, maar die uitdaging kan zo onschuldig zijn als het proberen om een glimlach op iemands gezicht of zelfs alleen maar een reactie, welke dan ook, te krijgen. De uitdaging kan ook zodanig verzacht worden dat de stimulerende kracht ervan volledig wordt vervangen door de aantrekkingskracht van het plezier en van de verbinding die spelen produceert.

Ook het bepalen van een doel is maar de eerste stap om het spel in gang te krijgen met de neuzen min of meer in dezelfde windrichting, maar gedurende het spel kan het worden vergeten of vervangen of afgeleid tot iets anders. En hier ligt een analogie tussen spel en het leven, waar het belangrijkste niet de bestemming is, maar de weg die ertoe leidt. Met andere woorden, wat belangrijk is, is niet wat je doet, maar hoe je het doet. Denk aan de beroemde slogan van de Olympische Spelen:


69

Playfulness het belangrijkste is niet te winnen, maar deel te nemen.

Trouwens , als je de doelstelling te veel benadrukt, kan je het verschil tussen werk en spel verliezen omdat de dwang om dat doel met alle middelen te bereiken je vastpakt Dit is wat er gebeurt met topsporters.

Sport is, in theorie, maar één soort van hoofdzakelijk fysiek spel dat niet alleen creatieve spanning tolereert maar ook stimuleert. Sport is één van de weinige vormen van spel dat ook bij volwassenen systematisch wordt aangemoedigd. Je kan echter een sport beoefenen,

en het spelgehalte sterk verminderen of zelfs

helemaal te niet doen, als je het tot een routine (geen ongebruikelijke elementen meer, cf. definitie) laat verworden, of als je het onder verplichting doet (dan is het werk), of, als er geen interactie is met andere spelers (hoewel dit laatste niet noodzakelijk is, verbetert het zeker de kwaliteit van het spelen). Weinig spel blijft maar over

in deze omstandigheden.

Verslaving is een andere vorm van dwang waardoor je het karakter van spelen verliest.

Je zal hebben opgemerkt dat spelen ons in staat stelt onze capaciteiten of identiteit uit te ten tonele te brengen. Het lijkt mij dat we onze vreugde putten uit het spelen precies wanneer we actief onze mogelijkheden en talenten benutten. Alsof ergens diep van binnen we trots op onze mogelijkheden zijn en het ons blij maakt wanneer ze bewust gebruikt worden. Alsof het ons een kick geeft wanneer we diep beseffen wat voor rijk begadigde wezens we zijn, met eindeloze nog niet ontdekte of benutte mogelijkheden. En elk spel tilt een tipje van de sluier.


70

Playfulness

Hoe zit het met spelen waar regels deze vermogens of identiteit beperken of zelfs uitsluiten? Deze uitsluitingen helpen ons alleen maar om nog meer bewust te worden van de waarde van deze tijdelijk versperde capaciteiten of identiteitsaspecten en minder gebruikt potentieel.

Typisch voor het spelen is natuurlijk de actieve beslissing om iets ongebruikelijks te doen.

Alle definitiecomponenten van het spel zijn echter niet altijd even aanwezig. Afhankelijk van het soort spel of van de deelnemers, ligt soms de nadruk op de activiteit of op de uitdaging, of op het ongebruikelijke of op het effect van interactie. Waar het ook ligt, het is een en al voordeel. Zelfs in hetzelfde spel kunnen verschillende drijvende krachten de deelnemers aan het spelen houden en ervan laten genieten. Een speler kan genieten van de uitdaging, een ander van de activiteit zelf, nog een andere kan het gevoel van samenhorigheid of de sensatie van het ongewone waarderen. Alles zal afhangen van de stemming en de persoonlijkheid van de speler. In feite kan je de negen persoonlijkheidstypen van het enneagram (perfectionist, helper, motivator, romanticus, analist, loyalist, enthousiasteling, baas, bemiddelaar) toepassen en in het licht van de persoonlijkheid wat iemand om mee te spelen motiveert, bepalen. We zullen hierop verder ingaan in het hoofdstuk over technieken.

Bovenstaande definitie laat toe spelen categoriseren ter wille van verduidelijking en inspiratie van wat het spel allemaal kan zijn. De twee grote categorieën zijn individueel en sociaal spel (ook wel collectief of interactief genoemd). Er is een


71

Playfulness fundamenteel onderscheid tussen hen, en we moeten toegeven dat individueel spel een zwakkere vorm is omdat de verbinding en het diep bevredigend gevoel van verbondenheid nauwelijks zal optreden met individueel spel. Aan de andere kant zullen de andere kenmerken van het spelen (zoals plezier, lichtheid, leerzaamheid, ontspanning, in het heden, actie etc.) net zo goed te vinden zijn.

Elk van deze twee algemene categorieën kunnen worden onderverdeeld in subcategorieën fysieke spelen en intellectuele spelen of combinaties daarvan. Sommige spelen kunnen worden ondergebracht in elke categorie, afhankelijk van de manier waarop ze gespeeld worden en de bijzondere aspecten van het spel in kwestie. Bijvoorbeeld, kan rollenspel even lichamelijk als intellectueel, individueel als sociaal zijn. Aangezien het echt niet kan bestaan zonder een intellectuele inbreng, zal je het hieronder vinden onder intellectuele spelen, maar het zou eigenlijk evenwel elders kunnen gecategoriseerd worden. Ik zal over het rollenspel nog uitbreiden in het hoofdstuk over technieken, aangezien het een techniek op zichzelf vormt.

Zoals je zult zien, tonen verschillende soorten spel zeer verschillende gedragspatronen, maar ze voldoen allemaal op een of andere manier voldoen aan onze definitie van spel en zullen ze de reeds genoemde voordelen opleveren.

Laten we dieper in een aantal van deze categorieën gaan.


72

Playfulness Fysieke spelen Fysiek spel is mijn favoriet, omdat hier alle voordelen van het spelen het best tot hun recht komen, en het is de eenvoudigste vorm. Een no-brainer.

Ons lichaam jubelt zozeer wanneer het uitgenodigd wordt te spelen, dat het ons dubbel en dik beloont voor het gebruik ervan. Misschien is mijn voorkeur te wijten aan het feit dat het grootste deel van mijn activiteiten, net als voor veel andere mensen in het Westen, niet langer veel geëist wordt van de prachtige fysieke mogelijkheden die ons lichaam biedt.

Leren over zelfbeweging structureert de kennis van je ervaringswereld - het is een manier om kennis te vergaren, en eigenlijk volgt ook ons denken, door middel van beweging en spelen, een bewegend patroon. Bijvoorbeeld, de spelgedreven beweging van omhoogspringen vormt

een les over zwaartekracht als over ons

lichaam. En de hersenactiviteit die deze beweging in ons brein aansteekt, bevordert het leren. Innovatie, flexibiliteit, aanpassingsvermogen, veerkracht hebben hun wortels in beweging. De spelgedreven genoegens die automatisch voorkomen bij verkennende lichaamsbewegingen, bij ritmische klankontwikkelling bij dreumesen (door het bewegende van hun stembanden), bij locomotieve en rotatieve activiteiten,


73

Playfulness motiveren deze bewegingen zijn intrinsiek speels. Ze boetseren de hersenen en bereiden de speler voor op het onverwachte en ongewone.

We hoeven gelukkig niet te begrijpen hoe menselijke beweging werkt en hoe het ons denken vormt, om ervan te genieten. Speel gewoon, beweeg en gebruik je lichaam, raak aan, laat die spieren werken, spring, rol, draai, buig, adem, en je zult de voordelen van het spel plukken.

Het belang van fysiek spel, zoals het rough-and-tumble bij dieren en mensen, werd reeds wetenschappelijk aangetoond. Het is noodzakelijk voor de ontwikkeling en het onderhoud van de sociale bewustwording, samenwerking, eerlijkheid en onbaatzuchtigheid. De aard en belang worden in het algemeen niet erkend, vooral door leerkrachten van kleuters en lagere scholen, die vaak normaal rough-andtumble spelgedrag zoals slaan, duiken, worstelen, (alles met een glimlach onder vrienden die vrienden blijven) niet als spelgedrag, maar als anarchie die aan banden moet gelegd worden. Gebrek aan ervaring met dit patroon van spelen belemmert het normale geven-en-nemen die noodzakelijk zijn voor sociale beheersing en wordt gekoppeld aan een slechte controle over gewelddadige impulsen in het latere leven.

Intellectuele spelen Subtype: Spelen met een voorwerp. Voor de duidelijkheid, een spel met voorwerp vereist meestal ook fysieke capaciteiten, dus dit subtype kan voor het grootste deel ook onder de categorie’


74

Playfulness fysieke spelen’ vallen. Deze categorieën zijn natuurlijk niet waterdicht, maar hebben enkel de bedoeling om de dominante eigenschap aan te geven.

Spelen met voorwerpen is een spelpatroon dat reeds het kleine kind overal op een van nature uit leuke manier toepast op de omringende wereld, en schept zijn eigen gevoel van speelsheid. Reeds vroeg kent het kind zeer persoonlijke kenmerken toe aan speelgoed, en terwijl zijn vaardigheden in het manipuleren van objecten (dwz. op pannen slaan, van steen tot steen springen, enz.) zich ontwikkelen, worden de verbindingen in zijn hersenen verrijkt. Spelen met de handen met allerlei voorwerpen, helpt de hersenen ontwikkelen verder dan louter manipulatieve vaardigheden, met spelen als motor van deze ontwikkeling. De correlatie tussen de vaardigheid bij volwassenen om effectief problemen op te lossen en de aanmoediging bij het kind om voorwerpen te manipuleren werd vastgesteld. De wetenschap van geleidelijk complexer spel met voorwerpen en de relatie tot de totale competentie heeft de belangstelling voor onderzoek naar ‘werkvaardigheid’ in de zakenwereld aangewakkerd. Een tekort aan tijd gespendeerd aan dingen met eigen handen te repareren in de jeugdjaren, zou wel eens kunnen een tekortkoming in het oplossen van complexe problemen als volwassene betekenen. Voor een goede research engineer, bijvoorbeeld, kan de tijd doorgebracht op de middelbare school in herstelling van auto's of het bouwen van vliegtuigmodellen net zo belangrijk zijn als het diploma, vooral als


75

Playfulness die ingenieur ook verondersteld wordt te functioneren als een innovatieve probleemoplosser.

Subtype: transformerende en creatieve spelen. We kunnen door fantasiespel de werkelijkheid van het gewone leven overstijgen en in dit proces nieuwe ideeën laten ontkiemen, ze vormen en her-vormen. Met verrijkte omstandigheden en toegang tot nieuwheid, neemt onze spel-drive ons spontaan mee in deze regionen. Of nu Einstein gezeten op een zonnestraal een plezierritje aan lichtsnelheid maakt, of een lichtvoetige groep ontwerpers hun fantasie de loop laten bij een nieuw product,

elk

gebruikt zijn eigen speelsheid om te innoveren en te creëren. De meeste talen gebruiken het woord "spel" voor het spelen van een instrument, niet onschuldig, omdat het terecht hoort in dit subtype van spelen.

Subtype: spelen met verhalen De wereld en zijn onderdelen, en zijn eigen plaats daarin begrijpen is een centraal aspect van de ontwikkeling bij kinderen. Terwijl we www.playfullyYou.com

76

Playfulness opgroeien, betrekt de constante voeding met verhalen die de zaken verlevendigen en ons anderen en onszelf helpen begrijpen (van ouders die vertellen hoe het was toen ze jong waren tot verhalen uit de media)

ons in een never-ending plezierige

ervaring. Ze laten ons toe ons eigen innerlijk bewustzijn te verruimen en ons persoonlijk verhaal, terwijl het ‘gesponnen’ wordt, te verrijken met plezier. "In welke film speelt je leven zich nu af?" Als het veel weg heeft van een komedie, dan is je spelkoker waarschijnlijk meer dan halfvol.

De kunst van het verhaal om een gevoel van tijdloosheid, plezier, en plaatsvervangende betrokkenheid te scheppen, identificeert het met spel.

Subtype: rollenspel Dit subtype is vergelijkbaar met spelen met verhalen. Het belangrijkste verschil is de meer actieve persoonlijke betrokkenheid van de speler.

Het vermogen van jonge kinderen om het besef van hun eigen geest en die van anderen te ontwikkelen gebeurt door fantasiespel. Het blijft de geest voeden heel


77

Playfulness het leven lang en blijft de sleutel tot innovatie en creativiteit. Studies gebaseerd op ontbering bevestigen het belang van dit spelpatroon, daar het begrijpen en vertrouwen van anderen en het ontwikkelen van overlevingsvaardigheden afhangen van de aanwezigheid van dit patroon.

Sociale spelen (in tegenstelling tot individuele spelen) Van het eenvoudige ravotten van jonge dieren tot de meest complexe scherts tussen vrienden, krijgt sociaal spel een streepje voor op individueel spel. Het helpt immers het diepe, blijvende, warme, gezellige, ontspannen, vrolijk gevoel van onderlinge verbondenheid te versterken. Het kan zelfs een Aha-Erlebnis opleveren. De meeste, zo niet alle religies presenteren de realisatie van onderlinge verbondenheid als ‘het’ doel te bereiken. Zonde dan toch om het zo licht van de hand te wijzen als onbelangrijke nevenwerking. Zoals ik al eerder schreef, het is ook de definitie van het menselijk wezen in de Japanse taal. Godsdiensten zouden misschien spelen wat meer moeten promoten om hun ideaal te verwezenlijken.


78

Playfulness

Vieringen zijn bijzondere gevallen waar spelen kan worden gebruikt om de noodzakelijke bewuste verbondenheid te bereiken. Ik vermeld ze hier even ter wille van hun specifieke aansluiting bij deze onderlinge verbondenheid.

Wanneer een kind oogcontact met haar moeder maakt, ervaart elk een spontane golf van emoties (vreugde). De baby reageert met een stralende glimlach, de moeder met haar eigen glimlach en ritmische geluiden (babypraat). Het is bekend uit de gegevens van elektro-encephalogrammen (EEG) en andere beeldvormende technologieën dat de rechter cerebrale cortex, die de emotionele controle organiseert, op dat moment is "afgestemd" in zowel baby als moeder. Dit vormt ook de basis voor een speelse in- en opstelling.

Elk spelen met anderen veroorzaakt bonding, vooral, maar niet noodzakelijkerwijs, als de spelers in hetzelfde team zitten,

Bovenop de verbinding die spelen creëert, zal tegenspoed dat verbindingseffect vergroten: hoe slechter de kansen of hoe groter de obstakels voor spelers in


79

Playfulness hetzelfde team, hoe intenser de hechting. Dit werkt ook in geval van reëel gevaar. Maar waar anders dan in het spel kan je tegenspoed creëren zonder risico? Als je dat hechtend gevoel wil, maar niet per se het reële risico, dan is spel voor jou de oplossing.

Spel integreert je in een groep en voorziet in de behoefte om tot iets of iemand te behoren.

Je kan in principe ook alleen op je eentje vieren, maar is het de moeite waard op je eentje te staan juichen? Wat je ook doet, wordt sterker als het gedeeld wordt. Ritueel is dan ook vaak nodig om dit sociale spelpatroon in toom te houden.


80

Playfulness

S Hoofdstuk: technieken "Het is een gelukkig talent te weten hoe te spelen." - Ralph Waldo Emerson, filosoof, dichter, essayist

Dit hoofdstuk is onderverdeeld in drie secties:

1. Technieken om een speelse houding (S1) te verwerven 2. Technieken om in een speels humeur te geraken (S2) 3. Technieken om concreet te spelen (S3)

Hou hierbij in gedachten de woorden van Jerome Bruner, een psycholoog en professor: "Het belangrijkste kenmerk van het spel- voor kind en volwassene-is

niet de inhoud, maar de modus. Spelen is een benadering van de actie, niet een vorm van activiteit. " De beheersing van de technieken van de tweede en derde sectie zal makkelijker verlopen als je die van de eerste sectie onder de knie hebt.

Maar als je voelt dat

sectie 1 niet zo goed lukt, of dat je je deze speelse attitude

niet kan eigen maken, hoezeer je ook probeert, dan kan je net zo goed rechtstreeks naar sectie 2 of zelfs 3 gaan, gewoon onder het motto: ‘gewoon doen’. Niet denken, (wat meestal angst om concreet in actie te treden alleen maar versterkt, actie. Dit gaat over de algemene vraag: wat komt eerst: denken of handelen? Logisch komt het denken voor het handelen, maar onze actie beïnvloedt ons denken: het is geen eenrichtingsverkeer, maar een wederzijds proces. Dus als je blokkeert op het denken, vergeet het en werk aan het doen.


81

Playfulness “Laat nooit je gedachten in de weg zitten om iets goeds te beleven" (Jason Mraz, muzikant)

S1 Technieken voor een speelse kijk op het leven "Spelen? Zo-o-ot ! Nooit van mijn leven! " Hoor je dit dikwijls in je hoofd? Zie je jezelf in een van de onderstaande beschrijvingen? • Je hebt altijd verondersteld

of op zijn minst sinds je volwassen geworden bent,

dat je gewoon niet het type bent om te spelen. Maar wat als deze veronderstelling verkeerd is ? Loop je alle voordelen die we eerder hebben besproken mis ? Waarom niet aannemen dat je geboren bent om te spelen, net als iedereen? • Je hebt toevallig gewoon niet geen speelse kijk op het leven. Maar wat als we eigenlijk allemaal al samen spelen, maar de meesten van ons er gewoon niet bewust van zijn ? Je weet wel, het leven is een toneel en wij zijn de toneelspelers. • Je hebt je speelse kijk op het leven verloren omdat het leven je serieuze klappen heeft toebedeeld. Er is geen ruimte of tijd voor het spelen meer. Maar wat als de slagen precies ook zo hard aanvoelen,

omdat je er de speelsheid

niet meer van kunt inzien? Als je jezelf herkent in een of meer van deze beschrijvingen, dan zullen technieken


82

Playfulness en oefeningen je helpen een speelse houding te ontwikkelen, zodat je kunt profiteren van alle eerder vermelde bonussen van speelsheid. Natuurlijk heb je weinig kans deze attitude aan te kweken en definitief eigen maken met slechts één oefening. Er een gewoonte van maken, zal ze echter wel verankeren in je geest.

Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP) Het ontwikkelen van een speelse houding is een geestelijke kwestie. Dingen zien op een bepaalde manier is een (meestal onbewuste) beslissing die we elke seconde nemen, omdat elke situatie kan worden gezien als goed of slecht, als speels of saai, veelbelovend of dood, mooi of lelijk, en ga zo maar door. Door te kijken via de verschillende filters of programma's die we in onze geest draaien, zien we op een of andere manier. Met andere woorden, "de schoonheid zit in de ogen van de

toeschouwer." Zelfs het schrijven van een boek kan worden gezien als een zware beue opdracht, maar interessanter wordt het als je het ziet als spelen met een idee en ze moedwillig laten groeien, ze in de lucht gooien, ze transformeren, ze laten ontsnappen en ze terugpakken, en ze zo met fantasie te kleuren, en ze te bevleugelen met paradox.

"Er is niet zoiets als goed of slecht, ons denken maakt het zo."-William Shakespeare Dus hoe krijgen we deze programma's in onze geest om de juiste films te draaien, of meer precies kunnen we de gewenste programma’s inschakelen en de ongewenste uitschakelen? Dit is precies wat neuro-linguïstisch programmeren (NLP) doet. Diverse NLP-technieken zijn beschikbaar voor iedereen. We zullen hier een paar voorstellen.


83

Playfulness

Laten we beginnen met een plezierig speelmoment uit de kindertijd te herinneren. De meeste mensen zullen gemakkelijk iets in hun geheugen vinden, maar de kans bestaat dat als je jezelf herkend hebt in een van de hierboven vermelde beschrijvingen, er geen enkel onmiddellijk opkomt. Misschien is het eerste dat in je geest te voorschijn komt een onaangename ervaring.

Neem dan die situatie hoe negatief die ook was, en maak er een zwart-wit film van in je geest. Ga naar het laatste filmbeeld (in zwart-wit) en spoel terug met krakende geluiden, eerst langzaam en daarna sneller (net als die oude filmprojectoren van vroeger), tot aan het begin van de situatie waarin zij nog zwanger was van positieve beloften. Daarmee heeft je geest

de verbindingen met de negatieve emoties die je tot

nu toe hierbij had, gewist of verward. Nu moet je de lege film weer invullen, kleuren en geluid geven, en snel voordat je geest dezelfde of soortgelijke negatieve verbindingen terugvindt en herstelt. Maak nu de film zoals je had gewenst dat die zou verlopen, en zorg ervoor dat wat je ziet in de nieuwe film is wat je ziet met je eigen ogen, en je jezelf dus niet ziet.


84

Playfulness De audio-effecten in de film niet vergeten: gelach (van jou en van de anderen), ademen, geloop, verrassingen, opwinding, geschreeuw. Deze keer, gebruik je nu, met behulp van nieuwe high-tech, een kleurenfilm, die ook geuren en gevoelens bevat. Dus voeg wat geuren, zoals vers gras waarop je aan het

rollen bent, of de geur van popcorn op de plaatselijke

kermis, .... Zet er ook gevoel in, zoals de spanning aan het begin of tijdens het spelen, of een warm buikgevoel, of de gezonde vermoeidheid na een fysieke inspanning met die uitgelatenheid,

en dat berustend gevoel van dat

alles goed is aan het eind.

Als je het geluk hebt om je vele aangename spelervaringen te kunnen herinneren, maar je jezelf toch in de beschrijvingen aan het begin van dit hoofdstuk terugvindt, dan hebben waarschijnlijk gezaghebbende personen met goede bedoelingen je verteld dat je de leeftijd bereikt hebt waar ernstige, volwassen mensen niet spelen. Nou, hoor dan dat verbod opnieuw in je hoofd, maar laat die stem nu eens een heel andere kwaliteit aannemen. Laat ze tot je spreken met een zeer sexy stem, intonatie, ritme, en ademhaling, of op een zeer hoge belachelijke toonhoogte. Stel je Cameron Diaz of George Clooney voor die je in je oren dezelfde zin die je placht te horen, fluisteren,

maar nu met die sexy stem. Dit zal een dubbel effect

hebben omdat het de negatieve context vernietigt waar je dat zinnetje gewoonlijk laat gelden, het verwart de connecties tussen deze zin en je emoties. Trouwens, wanneer uitgesproken door Cameron Diaz of George Clooney op deze manier kan het alleen subtiel en ironisch uitnodigen om te spelen (zij het op een intieme manier), zelfs als letterlijk zij het tegenovergestelde zeggen.


85

Playfulness Je denkt misschien dat dit vergezochte tricks zijn. Nou ja, het zijn technieken, maar ze zijn leuk, en ze werken. Dus waar wacht je nog op? Als het idee van spelen je maag doet draaien, je vel laat krimpen of je haar omhoog doet schieten, dan moet ik je vooreerst al feliciteren voor het heldenfeit dat je erin geslaagd bent om dit boek, ondanks al deze nogal onaangename sensaties, al zo ver te lezen.

Vervolgens wil ik je graag volgende techniek aanbieden om je van

deze nare reacties te ontdoen: Stap 1: localiseer dat naar gevoel of emotie in je lichaam, vat de beweging en baan die dat gevoel volgt: is het een lus of een lijn, of een halve cirkel, of naar rechts of naar links of

omhoog of omlaag, of naar binnen of naar buiten. Zonder

beweging verliest de emotie haar momentum (momentum komt van het Latijnse werkwoord movere - bewegen - net als "emotie" trouwens) en kracht en dan heb je ook niets meer om kwijt te geraken. Stap 2: Zodra je het gevoel hebt gelocaliseerd en de beweging ervan kunt volgen, visualiseer het uit je lichaam. Visualiseren het enkele centimeters voor je lichaam en laat het precies in de omgekeerde richting bewegen. Stap 3: Plaats het terug in je lichaam. Probeer het patroon op dezelfde manier om te keren eerst langzaam

en daarna sneller. Wees je bewust van wat je voelt. Het

zal nu niet meer onaangenaam zijn. Voeg een aangenaam gevoel eraan toe. Herinner je een dag, een gebeurtenis, of een moment waar je je prima, ontspannen, krachtig, of gemotiveerd voelde. Vergeet ook niet alle details van de omringende context - kleuren, texturen, geluiden en geuren - om het tafereel levendiger te maken. Localiseer ook dit gevoel en beweging in je lichaam.

Terloops gezegd, met deze techniek van het lokaliseren en percipiëren van www.playfullyYou.com

86

Playfulness gelukkige, positieve gevoelens en hun bewegingen, kan je is een bank van gevoelens creëren die je later op aanvraag kunt tappen. Handig, niet ? Je kan deze bank spijzen met gevariëerde producten: het gevoel klaar te zijn om de wereld te veroveren, het gevoel om vrede met iemand gesloten te hebben, het gevoel om te winnen, het gevoel te delen, het gevoel bij machte te zijn, het gevoel van diepe voldoening, het gevoel succesvol te zijn, het gevoel iets nuttigs gedaan te hebben, het gevoel iets te hebben geïnspireerd, het gevoel te vliegen, het gevoel van verbondenheid met God of met het universum of met een persoon, het gevoel de spieren van je lichaam te hebben gebruikt, het gevoel dankbaar te zijn, het ahagevoel, het gevoel iets te ontdekken, het gevoel beschermd te zijn, het gevoel zinvol te zijn, het gevoel om er op het juiste moment op de juiste plaats te zijn, het gevoel te een doel te hebben, het gevoel geleid te zijn, het gevoel van vrijheid, het gevoel competent te zijn, het gevoel van vertrouwen (van jezelf of van anderen), het gevoel van verliefdheid, het gevoel van liefde (als dat concreet genoeg is),... Dit zal jou in staat stellen, ver buiten het bereik en de context van dit boek, je emoties te beheersen en te richten op een zeer effectieve en prettige manier. Je hoeft je emoties niet passief te ondergaan zonder enige middel van verweer of beïnvloeding. Om een of andere bizarre reden weten de meesten van ons weten hoe negatieve gevoelens te creëren en te versterken, maar we hebben geen flauw idee hoe ze te verzwakken of kwijt te spelen, en hoe je in de plaats positieve gevoelens schept. Met deze techniek komt hopelijk hierin verandering. Laten we terugkeren naar ‘ons spel’. Zodra je het positieve gevoel dat je wilt gebruiken, vastgepakt hebt,

laat het dan dezelfde baan een paar keer sneller en

sneller volgen. Zelfs als het positieve gevoel aanvankelijk zeer zwak (vooral in vergelijking met het originele negatief gevoel) was, zal het groeien met deze herhaalde beweging. In het geval je de plaats van je negatieve gevoelens in of op je lichaam moeilijk te www.playfullyYou.com

87

Playfulness pakken krijgt, stel je het gevoel in een bepaalde kleur op een wit vel papier voor. Teken in je geest de beweging die het maakt in die kleur. Dan verander je de kleur naar die die je associeert met positiviteit en teken het patroon in de tegenovergestelde richting van eind tot begin. Wat als na al die oefeningen, trucs, tricks en technieken, je je nog steeds niet kunt voorstellen te spelen? Waarom dan niet eens spelen zonder na te denken op voorhand hoe je eruit zult zien of hoe je je zal voelen? Misschien moet je gewoon een keer bewust spelen om een voorstelling van jezelf te krijgen en met de toegevoegde kennis nu van hoe je je werkelijk voelt als je speelt. Misschien word je dan geconfronteerd met de moeilijkheid dat e gewoon niet weet hoe of wat te spelen. Dit is begrijpelijk als je de gewoonte van het spelen al lang geleden verloor. Vergeet niet dat het niet eens zou in de gedachten van de meeste kinderen zou opkomen om te vragen wat spelen is. Het is overduidelijk voor hen, dus waarom niet meer voor jou? Als je geen inspiratie hebt voor een concreet spel, lees verder S3. Kinderen. Hier is een andere techniek veel dichter bij de grond. Het is een beetje prozaïsch dit een techniek noemen, maar het is een van de beste: Speel met kinderen. Dit klinkt zo eenvoudig, maar veel mensen doen het maar zelden of helemaal niet, of

halfslachtig, of spelen als volwassenen in een typisch volwassen rol.

Wanneer was de laatste keer dat je speelde met kinderen op hun niveau, eindigend met dezelfde soort modderige kleren die ze deden, zonder de typisch volwassen rol van leraar, voogd, of scheidsrechter in beslag te nemen? Als dit uw eerste voorzichtige stappen (terug) in de wereld van speelsheid zijn, geef ik de raad om fysieke, eenvoudige spelletjes met kinderen van 4 tot 8 jaar te spelen. Fysieke want

dit zal je immer drukke geest buitenspel te stellen. Spelen www.playfullyYou.com

88

Playfulness met kinderen van 4 tot en met 8, omdat kinderen op die leeftijd niet oordelen: ze accepteren, kijken met wondere en verwonderde ogen, verheugen zich. Je riskeert geen afwijzing. Zelfs als je lichamelijk gehandicapt bent, zal dit nooit een probleem zijn voor kinderen in deze leeftijdsgroep. Ze zullen een manier vinden om je handicap heen, en hun spel zonder tegenstribbeling aanpassen.

Natuurlijk kan je nu opwerpen, is het niet omdat je speelt met kinderen dat je kijk op het leven daarmee ook zal veranderen. Nou, misschien wel, want het geeft zeker een ander perspectief op het leven (zolang je het gewoonlijke 'volwassen' gedrag maar opgeeft). En waarom, kan je verder opperen, zou je het bepaald perspectief op het leven dat je tijdens het spelen met kinderen verkrijgt, extrapoleren naar je gewone leven? Wel, waarom niet? Waarom kan je iets dat voor zoveel vreugde zorgt, niet meer functioneren of niet meer wenselijk zijn, alleen maar omdat we een enkele jaren ouder geworden zijn? Laat

je speelsheid gewoon los op het alledaagse leven. Het is er en wacht op je om

ermee uit te pakken. Zal ik nog eens het citaat van Nietzsxhe vermelden: "In iedere echte mens zit er

een kind verborgen dat wil spelen." ? Ik speel vaak met kinderen, omdat ik geen lonender manier kan bedenken om tijd door te brengen. Ik geef toe dat ik me helemaal assimileer met hen en vice versa. Na korte tijd, zien ze niet meer dat ik duidelijk veel ouder en groter ben. Ik ontvang het bewijs hiervan bijvoorbeeld met hun onschuldig, commentaar als ze www.playfullyYou.com

89

Playfulness vertellen dat ik mijn mama moet vragen om toestemming, of als ze vragen of ik even hard kan rennen als zij. Boek. Hier is een eenvoudige techniek: Lees dit boek opnieuw.

Voorbereiding. Voorbereiding is een zware dobber, omdat mensen speelsheid

van

nature associëren met spontaniteit. Erger nog, je kan niet nep speels zijn. Als je probeert om je voor te doen als speels en anderen hierin te misleiden, dat is dat een spel op zich, maar weinig succesvol je in je poging ook bent. Trouwens, het werkt zoals ook lachyoga: zelfs als je geen zin hebt om te lachen, door jezelf te dwingen om te lachen, zal je uiteindelijk van harte lachen. Jezelf voorbereiden voor speelsheid betekent niet dat je bedoelingen nep zijn. Verrassing is een geweldige manier om speelsheid te creëren, maar vergt vaak enige voorbereiding. Kostuums of andere rekwisieten kunnen ook functioneren als voorbereiding om je af te stemmen op de speelse bui. Als het idee niet spontaan in je opkomt om je klaar te maken voor speelsheid, dan beslis je dat dan maar bewust te doen. Er is niets mis met dat besluit, en hoe meer je het beslist hoe meer speelsheid een tweede natuur zal worden en spontaan opkomen, zonder hiervoor bewust te beslissen. Voor veel mensen is speelsheid niet iets wat je bewust leert, maar dat betekent niet dat dit niet kan worden geleerd of ontwikkeld.


90

Playfulness


91

Playfulness

S2 Hoe bezorg je jezelf een speelse bui ? Spelen? Oh nee, niet nu, ik ben niet in de stemming vandaag! Het is jouw goed recht om niet in de stemming zijn, natuurlijk. Maar wat als je hieraan toegeeft dag na dag? Waarom zou je het leven willen missen, het zout van het van het leven (zie eerdere hoofdstukken)? En kijk eens aan, de natuur bood ons royaal een aantal zeer eenvoudige manieren aan om in de stemming quasi-mechanisch te geraken: Springen. Ja, gewoon op en neer springen. Springen en voel hoe je stemming oplicht. Zelfs als je in de straat loopt, neem de gelegenheid te baat om op een drempel te springen en hop, weer naar beneden, of op ergens een blok of parkeerplaats paal of wat je ook op je weg tegenkomt. Het lijkt erop dat onze geesten lichter worden op hetzelfde moment dat we onszelf fysiek ook tillen. Trampolines, die heel populair zijn geworden in de afgelopen tien jaar, maakt de sprong hoger en makkelijker, maar je hoeft echt geen trampoline te vinden om op een neer te springen. Jodelen. U hoeft ook geen Zwitserse of Oostenrijkse bergen om het juiste decor voor jodelen te krijgen.


92

Playfulness Gewoon jodelen. Jodelen is een soort zang waar de stem verandert van normale tot falsetstem en weer terug.

Je jodeltechniek heeft misschien nog niet helemaal

aanvaardbare normen bereikt, maar probeer het toch maar eens. Ik daag je uit in een sombere, depressieve, of luie sfeer te blijven hangen na een jodelsessie.

Zingen vertoont een soortgelijk effect, maar ik vind het veel minder effectief dan jodelen. Sneeuw. Sneeuw is een geschenk uit de hemel, niet alleen om alles mooi te maken, maar ook om ons tot spelen uit te nodigen. Het opent een breed scala aan speelmogelijkheden die gewoon heel moeilijk te weerstaan zijn, zo lang je weet dat je goed gekleed voor de gelegenheid bent. Als het sneeuwt, zorg ervoor om naar buiten te komen in die sneeuw, en voel je stemming veranderen en verlichten. Sneeuwbal gevechten, stoeien, rollen zijn slechts een paar seconden verwijderd. Niet tegenstribbelen, geen pasklare excuses zoals onaangepaste kleding gebruiken, gewoon doen !

Regen. Dit is nog een geschenk uit de hemel, in alle mogelijke betekenissen. Wees niet bang voor regen. Zal het je haar of je pak naar de vaantjes helpen? Zeker niet voor altijd.

Natuurlijk hoef je niet in een storm te gaan lopen. Een motregen

zal al even goed de klus klaren. Gene Kelly hoefde zijn stemming niet te veel te forceren tijdens zijn zingen in de regen. Die komt namelijk automatisch, zolang je je maar geen zorgen maakt over de gevolgen van de regen op je uiterlijk figuur. www.playfullyYou.com

93

Playfulness

Zingen onder de douche is een ander bekend fenomeen waaruit de verlichtend effect van watergetokkel op je hoofd blijkt. Accessoires en rekwisieten. Een bal per dag houdt de dokter ver. Nou, ja, ik weet wel dat het oorspronkelijke Engelse spreekwoord

(an apple a day keeps the doctor

away) het over een appel heeft, maar ik vind dat een bal dezelfde roeping heeft. Als je een bal bij de hand hebt, is het een permanente uitnodiging voor jou en anderen om te spelen. Zelfs Zuster Emmanuelle, de Frans-Belgische non die prachtig humanitair werk verrichte in onder meer de sloppenwijken van Caïro, nam meer dan eens haar toevlucht tot een bal om haar wanhopige medemensen te bewegen. De rode neuzen van CliniClowns in Europa fungeren even zo als informatiebord: OK, jongens, dit is het moment om te spelen! Als je niet per se een rode neus wil dragen, zal een speciaal kledingstuk of andere artefacten op dezelfde manier werken. Lachen. Ik heb de lachyoga en de manier waarop die je in een lachbui voert, vermeld, zelfs als je niet in de mood was om te lachen of je niets om te lachen had. Maar eens in die toestand, word je vanzelf ook klaar en open om te spelen. Buikspieren. Op een lage tak van een boom of stronk zitten, je voeten blokkeren, naar achter omlaag buigen, en weer op, en weer naar beneden en omhoog en omlaag, etc. Hou je hoofd en nek los. Ja, het klopt, je bewerkt je buikspieren, maar niet alleen dat. De www.playfullyYou.com

94

Playfulness zenuw die tussen je buikspieren naar je zygomaticus en enkele andere neurale centra in je hoofd loopt, samen met de aritmische ademhaling, activeren ongecontroleerd lachen. Zo niet bij jou, dan op zijn minst met toeschouwers. (Sorry dat ik even met jou lach, maar ik kon het niet laten). Dit werkt misschien niet even systematisch bij iedereen, maar wel bij velen. En, vergeet niet, het is ook goed voor je lijn en je uithoudingsvermogen.


95

S3 Technieken om te spelen Laten we nu aannemen dat je nu al speelse tintelingen voelt, maar je bevindt je in een situatie waar je nog steeds niet weet hoe of wat te spelen.

Aanstekers of Triggers Alle elementen zijn voorhanden: het spel, de speelse situatie, de potentiële spelers, maar je weet gewoon niet hoe het geheel te activeren in spel. Hier zijn enkele suggesties. Maak er een uitdaging van: of je daagt jezelf uit, of je daagt iemand anders uit, je ben zowiezo aan het spelen. Het maakt niet uit hoe saai of vervelend de activiteit is. Door toevoeging van een uitdaging, wordt ze motiverender en lichter. Trouwens, als je de uitdaging met glans doorstaat, zal je een bevredigend gevoel krijgen, ongeacht hoe futiel de uitdaging ook was. Als je de uitdaging niet haalt, dan verlos je je in ieder geval van de verveling, zolang de uitdaging duurde. Zelfs als je denkt dat je niet het type bent om van uitdagingen te genieten of als je altijd al concurrentie haatte, vergeet niet dat spelen niet hoeft te gaan om meer dit of meer dat. De bedoeling kan gewoon zijn proberen iemands aandacht te krijgen of je lach met iemand te delen. Maar het begrip uitdaging is, zoals we hebben gezien in de definitie in een eerder hoofdstuk, essentieel voor de meeste vormen van spelen. Wie een uitdaging niet kan smaken,

geef toch nog niet op. Overweeg dat het gewoon een

middel is om speelsheid te creëren en te bereiken, maar het is geen doel op zich.

Playfulness

Misschien ook de moeite waard erachter te komen waarom je niet geniet van uitdaging houdt. Misschien was je in het verleden te vaak aan de verliezende kant van de uitdaging, dus je hecht nu een gevoel van afkeer aan deze gebeurtenissen. Je hebt misschien een hekel aan het verliezen, zodat je liever ook niet het risico neemt. Als je je hierin herkent, bedenk dan dat het spelen een beslissend voordeel ten opzichte van de levensomstandigheden die het spel simuleert. Je wint in alle gevallen: het plezier te winnen als je wint, en het gemak waarmee je een nederlaag kunt vergeten, met de eenvoudige gedachte: het is maar een spel. Deze gedachtegang leidt ons uiteindelijk naar spirituele hoogten. Is ons leven niet maar een spel, waar we onze bestemming moeten bereiken door het overwinnen van kleine of grote obstakels, en met meer of minder troeven die we vanaf het begin of tijdens het spel meekrijgen? Ons lot weten we niet tot we de bestemming bereiken. Bijkomende moeilijkheid in het spel ook is dat lot, obstakel, en troeven verwisseld worden. Geld, macht, uiterlijk, prestige, gezag, liefde, vreugde, pijn, verdriet: zijn dit nu obstakels, troeven, kortere wegen, bonussen, of doelstellingen? Wat ze ook zijn, ze herkennen en ze in de juiste categorie plaatsen is zeker een uitdaging en niet van de makkelijkste. Kunnen we trouwens echt verliezen? We zullen onze bestemming toch ooit wel bereiken. Misschien verliezen we door de reis naar de bestemming vervelend te maken, maar de uitdaging kunnen we niet echt verliezen. Maar dan is er geen probleem, kan je opmerken! Dit is nu precies het punt. Het idee van een uitdaging dient alleen om de reis interessant en spannend te maken. Het maakt dat je beweegt. Het maakt dat je leven voelt. Trouwens, naast de eigenlijke onmogelijkheid de uitdaging te verliezen, als je nog steeds het gevoel hebt alsof je verliest, dan kan je het ook hier altijd verlichten met even te denken :"het is maar een spelletje." www.playfullyYou.com

97

Playfulness

Kietelen. Ga iemand kietelen of word zelf gekieteld. Kietelen werkt in beide richtingen. Je riskeert niets met kinderen en ze zijn bereidwillige slachtoffers. Volwassenen kietelen vereist een beetje meer tact, maar is net zo plezierig, of zelfs meer. Druk het uit. Verkondig al dan niet uit volle borst, maar in elk geval duidelijk: "en nu spelen!" Iemand verlangt misschien in je buurt om te spelen, net zoals jij, en wacht op een gelegenheid, net zoals jij, en nu heb je die gelegenheid geschapen. Indien geen dergelijk speelklaar persoon in de nabijheid vertoeft, zal de incongruiteit van je verkondiging op zijn minst verbazing wekken, en een verandering in stemming van het gesprek te weeg brengen. Dat is al een hele prestatie en moet al volstaan. Je hoeft alleen nog maar in te vullen in met enig spel. Verrassen. Wat een verrassing!

Verrassing creëert op zijn minst een reactie.

Dit is het begin van een spel. Zoek jezelf een handlanger. Het is makkelijker te starten met spelen als je iemand weet

die net zo enthousiast is als jij om te spelen . Samen te beslissen

wat je gaat spelen en hoe je anderen betrekken gaat vormt een onderdeel van het spel op zichzelf is al leuk. Het bouwt automatisch compliciteit op. Een (toekomstige) bijvoorbeeld

dus zou perfect die rol kunnen spelen.

Ritme. Tik tik tik, of tik-tak-ka-tak-ka-tien of wat dan ook te tikken,te slaan, te klikken, met de voet, hand, of de tong, brengt je in de swing. Met behulp van een beat kun je iemand anders ook nog met je mee aan het swingen krijgen. Natuurlijk loopt er een fijne lijn tussen het uitlokken van een speelse reactie en overlast veroorzaken. Gezond verstand en goede manieren zullen je aangeven waar deze fijne lijn getrokken wordt. www.playfullyYou.com

98

Playfulness

Ritme bouwt muziek. En wat is het werkwoord dat we gebruiken voor muziek? We spelen muziek, natuurlijk. Touwtrekken. Als het je lukt om een paar deelnemers te krijgen, zal het moeilijker en moeilijker voor de anderen worden om niet mee te doen in dit spel, dat vrijwel altijd enthousiasme produceert, hernieuwde energie en uitgelaten plezier. Alle generaties kunnen gemakkelijk gecombineerd worden, zelfs de breekbare, met de nodige voorzorg. Een touw is het enige noodzakelijk accessoire, maar ook die kan worden vervangen door een laken bijvoorbeeld. Handschoenen (afhankelijk van het soort touw) kunnen ook ter beschikking gesteld worden om alle uitvluchten niet mee te doen te vermijden.

Knipogen. Een glinstering in iemands oog opvangen volstaat reeds om te beginnen te spelen. Natuurlijk kan dit ook een romantische spel worden. Als je nog geen zulke glinstering hebt opgevangen, knipoog dan eens gewoon, zonder bijzondere bijbedoeling in je achterhoofd, behalve dat je klaar bent om te spelen en dit wil delen met iemand anders. Kijk of je een reactie kan uitlokken. Als alleen verwonderde gezichten reageren op je knipogen, dan is dit al meer dan een opening. Je kan beantwoorden, bijvoorbeeld in de trant van "Ik wil graag iets spelen vandaag" (je kan de naam van een bepaald spel toevoegen, als je niet wilt dat het seksueel verkeerd begrepen wordt), of " Ik zou graag de sfeer wat verlichten, en vroeg me af of iemand anders in dezelfde speelse bui was. Ik dacht dat je eruitzag als een perfecte handlanger. Heb ik gelijk? ' Timing. Een situatie kan al dan niet rijp zijn voor het spelen. Het juiste www.playfullyYou.com

99

Playfulness moment vangen om de stemming om te slaan in een speelse is een uitdaging. Je timing kan op de kop juist of helemaal ernaast zijn, maar je kan altijd proberen. Het niet weten maakt de uitdaging groter en interessanter. Dat de de situatie er zich op het eerste zicht niet lijkt toe te lenen, hoeft je niet af te schrikken. Sterker nog, ik weet eigenlijk van geen situatie die niet zou kunnen winnen van een speelse inbreng hoe serieus of stijf het er allemaal ook uitziet. Beslissing. Tenzij je wilt wachten tot de omstandigheden voor jou beslissen, zal het effectiever zijn dat je zelf beslist om te spelen. Met die stevig genomen beslissing, zullen de omstandigheden zich beter aan je beslissing aanpassen. Nauwkeuriger geformuleerd, zal je geest treffender de omstandigheden zien om het spel te scheppen. Zoals met alles, moet je eerst beslissen om een stap voorwaarts te zetten.

Wat zullen we spelen? Wat moet je aanvangen

als je je realiseert dat je wat speelsheid nodig hebt,

maar geen idee hebt wat te spelen? Allerlei spelen zijn al in overvloed uitgevonden, maar het potentieel om nieuwe spelen of nieuwe nuances of wendingen te bedenken blijft net zo eindeloos. Als je geest niet opkomt met een aantal ideeën voor een spel, neem dan de verschillende elementen van de 4A’s definitie van spelen en speel met die elementen. Hier is een voorbeeld: Je moet een kamer stofzuigen en je haat stofzuigen. Zie hoe je deze afstotende taak kan veranderen in spelen:

1. Je probeert te stofzuigen terwijl je op een voet staat. 2. Je probeert een liedje correct te zingen met alle woorden tijdens het www.playfullyYou.com

100

Playfulness stofzuigen. 3. Je stofzuigt de hele oppervlakte met uitzondering van een vierkant om te zien of er iemand het zal merken. 4. Je probeert te stofzuigen terwijl je je uiten aankleedt. 5. Je probeert te stofzuigen terwijl je jezelf de allures van een onwaarschijnlijke poetsvrouw (of –man) geeft, zoals bijvoorbeeld een zeer snobistische vrouw, als de paus, als een van je geliefde filmsterren, als een van je favoriete stripfiguren. 6. Je probeert om wat ritme in het geluid van de stofzuiger te detecteren. 7. Je probeert om je bewegingen bij het stofzuigen om te zetten in een elegant ballet. 8. U bedenkt een sprookje met jezelf en de stofzuiger als hoofdpersonages om je kinderen of kleinkinderen diezelfde avond te vertellen. 9. Je probeert om het stofzuigingswerk binnen een vooraf gedefinieerde (quasi onmogelijk te bereiken) tijd te voleindigen. 10. Je stofzuigt na een andere persoon (die eventueel ook nog stofzuigt of schoonmaakt met een ander hulpmiddel) te hebben vastgemaakt aan jezelf rug aan rug.


101

Playfulness

11. Je kiest een cd uit je collectie zonder te kijken en als het toevallig die cd is die je in je gedachten had, bent je voor deze keer vrijgesteld van stofzuigen . 12. Je probeert het stofzuigen te voleindigen voordat een andere speler een andere (al dan niet afgesproken) taak te beëindigt.

De lijst kan ik oneindig lang aanvullen, met oneindig veel variaties. Om te begrijpen hoe, laten we ingaan op de elementen van die definitie die ik eerder met de 4 A's voorstelde: Activiteit In ons voorbeeld met de stofzuiger, zal je het werkwoord 'proberen' in bijna elke variatie opmerken. Het is de eenvoudige vertaling van uitdaging in welke activiteit dan ook. De meeste mensen (maar niet alle, toegegeven, zoals we eerder zagen) reageren opgewonden op een uitdaging . Laten we gebruik maken van deze natuurlijke reactie. Zoals al eerder gesuggereerd, is het belangrijkste doel van de uitdaging niet per se te winnen, maar om mensen aan het spelen te krijgen en om eventueel reactie en interactie van anderen te krijgen. Uitdaging zal je opwinding, maar geen ongezonde stress geven. Die stress komt maar als je vergeet dat je aan het spelen bent. En als je het vergeet, kan een beetje spanning je niet schaden. Zowiezo kan je naar believen door je te herinneren dat het maar een spelletje is. Acteurs Stofzuigen is in wezen een individuele activiteit met slechts een acteur, jezelf. In de spelvariaties met het stofzuigen hierboven noemde ik tenminste drie www.playfullyYou.com

102

Playfulness voorbeelden waar andere actoren betrokken zijn. Spelen met meer spelers is meestal mooier dan puur individueel spelen omdat het interactie impliceert en geeft je het gevoel met elkaar verbonden te zijn. Dus als je een kans om je spel uit te breiden naar andere spelers ziet, vat die kans. In de stofzuigersvoorbeelden, variant

3, 10 en 12 worden andere spelers erbij

betrokken, maar zoals je kunt zien, hoeft in variant 3 de andere speler er zelf niets van te merken dat met hem gespeeld wordt. Sterker nog: je hoeft zelf niet te weten wie de andere speler is. In feite, spelen in geluksspelen de rol van de andere speler of van een van de andere spelers God, het noodlot, of de omstandigheden. Dit geldt ook zo in het leven. Het enige verschil met het echte leven is dat in geluksspelen je bewust bent van de rol van deze andere speler. Ligt hier weer een verband tussen spelen en spiritualiteit? Zijn dobbelstenen geen bewuste uitnodiging om bovennatuurlijke (of in ieder geval ongecontroleerde) krachten concrete effecten te laten zien in ons leven, of om er vertrouwd mee te geraken , of om ze te begrijpen? Variatie 11 nodigt het lot, God, of geluk uit met je mee te spelen. Accessoires Variatie 4 maakt gebruik van kleding als accessoires. Zoals je je wellicht gemakkelijker dan bij de andere A’s kunt voorstellen, zijn de mogelijkheden met accessoires eindeloos. Neem bijvoorbeeld een gebruikelijk spelaccessoire zoals een bal. Hoe kan dit een accessoire worden om speels te stofzuigen ? Eenvoudig: je zet de bal (laten we het bij een tennisbal houden) op je hoofd en probeer hem daar in evenwicht te houden tijdens het stofzuigen. Een van de grote voordelen van het spelen en speelsheid is dat het niets vereist tenzij je attitude.

Accessoires, als die al nodig zijn, kunnen worden

geput uit wat beschikbaar is om je heen. Iedereen weet dat de armste kinderen net zo goed, zo niet beter, als de rijkeluis kinderen spelen. In feite ontwikkelt www.playfullyYou.com

103

Playfulness het gebrek aan direct beschikbare accessoires hun creativiteit en vindingrijkheid.

Aanvullende vaardigheden Mijn doel in dit hoofdstuk is niet om alle mogelijke ludieke activiteiten die je kan doen of alle vaardigheden die je kunt gebruiken, op te lijsten. Ten eerste, zou de lijst eindeloos zijn, en, ten tweede, zou dit vervelend voor jou en mij zijn. In plaats daarvan, wil ik je een aantal technieken, trucs en inzichten meegeven die je op natuurlijke wijze zullen inspireren tot het juiste spel op het juiste moment.

Lichamelijk of mentaal. Wanneer we bewust de mogelijkheden van ons lichaam en geest rekken en ervan gebruik maken, produceren we plezier en voldoening. Variaties 1 en 7 met de stofzuiger buiten fysieke capaciteiten uit. Variaties 2 en 8 de geestelijke vermogens. Zoals de definitie aangeeft, gaat het over dingen anders doen, of het nu onze vermogens uitbreidt (zoals in variaties 2, 7 en 8) of (zoals in 1) beperkt. Beperken is niet helemaal het juiste woord, want door het beperken of uitsluiten van een bepaalde capaciteit, dwingen we andere onvermoede of zelden gebruikte vermogens om de uitdaging aan te gaan. Natuurlijk, vermogens zijn nooit puur fysiek. Het gaat meestal om combinaties van fysieke en mentale elementen in hetzelfde spel.

Ritme is een eenvoudig spel op zich, dat de geestelijke en meestal fysieke concentratie vereist. Ik schreef "eenvoudig", maar ritme kan naar believen eenvoudig of complex worden gemaakt al dan niet met andere spelers. Een van mijn favoriete spelactiviteiten is wanneer alle spelers dezelfde ritmische beweging afspreken. Op de aldus eerder gedefinieerde beats, geeft de speler aan het woord,

het woord door aan een andere speler die aangeduid www.playfullyYou.com

104

Playfulness wordt door een eerder afgesproken naam, cijfer, functie of teken. Dit spel heeft vele variaties en draagt verschillende namen in verschillende landen. Het mooie ervan is dat je geen accessoire behoeft. Vaak reduceert het spel de spelers tot ongecontroleerd lachen. Blijkbaar lijken op het eerste zicht normaal begaafde mensen elementaire vermogens te verliezen zodra zij mentale, fysieke, en ritmische elementen moeten combineren. Het gebeurt met de beste van ons.

Dansen. Met ritme, betreden we het rijk van de dans. Alle dansen zijn een groot spel. Nogmaals, wanneer het activiteit gedeeld wordt, versterkt ook het effect. Zodat individueel geklungel in een donkere disco met weinig of geen interactie niet dezelfde voordelen produceert als ballroom dans of, meer nog, als volksdansen. Natuurlijk, als je blijft piekeren over de juiste passen, mis je ook de interactie met de andere dansers of zelfs met het publiek. Toevallig vond ik op het internet een interessante observatie: "We maakten grapjes met onze studenten dat de balzaal de goedkoopste vorm van huwelijksconsultatie is. We zagen naar stelletjes binnenkomen die niet eens wisten dat ze een probleem hadden, en in twee of drie weken tijd begon je een verandering in het taalgebruik te zien: speelsheid was erin teruggekomen." Een voordeel van de meeste volksdansen is dat je geen specifieke partner nodig hebt, zodat je de lijdensweg niet moet ondergaan van een partner te moeten kiezen of als partner gekozen te worden Je voegt je gewoon aan de rij toe. De meeste passen heb je ook snel onder de knie. Als je geheugen je in de steek laat voor de volgende pas, dan kijk je rond en kopieer je buur. Dit zal meestal de klus al klaren. Ik ben een grote fan van volksdansen omdat ze je uitnodigen om plezier te hebben en op zo’n natuurlijke manier te spelen. Je kan voor een tijd vergeten hoe goed (of hoe slecht) je eruit ziet.

Fysiek contact. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe gunstig fysiek contact kan zijn. In mijn ervaring, helpt het niet alleen lichamelijke of kinesthetische mensen, maar ook (en misschien zelfs nog meer) intellectuele mensen. www.playfullyYou.com

105

Playfulness

Lichamelijk contact is iets waar we vaak naar hunkeren, bewust of onbewust. Maar onze Westerse samenleving en de opvoeding zien het niet altijd door de vingers, behalve in spel, dus laten we er dan ook ten volle van genieten. Plezier zal zeker niet ontbreken in variatie 10.

Worstelen (tenminste de speelse, niet te agressieve variant) is ook zo’n fysiek spel waar je je lichaam voelt leven. Het hoeft geen pijnlijke ervaring te zijn. Lichamelijk contact komt als een bijkomende bonus. Ik beschouw in elk geval een bereknuffel als een bonus.

Acrobatie is een ander type van fysiek contact. Hoe weinig talent je denkt te hebben, je kan altijd wel iets acrobatisch uitvoeren. Het zal je voldoening geven, zeker als je het met anderen doet. Natuurlijk wil je daarom je nek of een ander deel van je lichaam nog niet breken, en is het dus aangewezen om het aan te passen aan je vaardigheden en conditie. Ik ben er echter zeker van dat bijna iedereen op iemand anders schoot kan zitten, of een brug proberen te maken mekaars handen ineengehaspeld, maar met mekaars voeten zo ver mogelijk van elkaar. Helaas, moet ik toegeven dat, hoe verleidelijk ook, het uitvoeren van de flick-flack niet voor iedereen weggelegd is. Naaste mekaar liggen en rollen over elkaar op de grond, of in de sneeuw of ingepakt in slaapzakken, is een van mijn favoriete spelen. Probeer al eens alleen een zacht glooiende , met gras begroeide heuvel naar beneden te rollen. Zelfs lopen op blote voeten is een eenvoudig maar lonend spel. Loop door drassige gronden, op dik gras, op warme stenen, of in diep zand. Als dit heel dom en riskant klinkt, vergeet niet dat het spelen je niet vrijstelt van de evaluatie van de reële gevaren en van de juiste voorzichtigheid of bescherming (zonder hierin te moeten overdrijven).


106

Playfulness Ik weet zeker dat je in deze paragrafen over lichamelijk contact ook seks verwacht, en terecht. Vergeet echter niet dat spelen niet gelijkstaat met fysiek contact, dus seks staat ook niet gelijk met spelen. Speelsheid veronderstelt andere elementen dan alleen fysiek contact. Routine en dwang, die vaak seks teisteren, zijn antagonistisch met speelsheid. Misschien is het begrijpelijk dat veel mensen het voorspel (let op het woord "spel") belangrijker en leuker vinden dan seks zelf. Graag verwijs ik naar een ander boek dat je op dit gebied zeker kan inspireren (Cupid’s Poisoned Arrow, van Marnia Robinson).

Routine breken Spelen is het beste middel om routine te breken, en je kunt dit toepassen op elke routine. Neem nu eens gewoon lopen of stappen als routine-activiteit: eindeloos, een been na het andere bewegen. In feite, is het uitgegroeid tot zo'n routine dat de meeste mensen zich niet bewust zijn van wat hun lichaam doet tijdens het lopen, en ze ondertussen kunnen denken aan een miljoen andere dingen tijdens het lopen. En dat is prima. Als je niets over te denken hebt (gebeurt dit met jou ook?) Of beter gezegd als je misschien aan niets wilt denken, pas dan een ritme toe aan je looppas, zoals bijvoorbeeld de zware tijd op elke linkerstap. Voeg er wat uitdaging toe voor je geest: je telt elke stap, en bij elke tel met een zeven of een veelvoud van zeven, wisselt het ritme (met een wisselpas) van links naar rechts en omgekeerd. Dit spel wordt nog beter en breekt al helemaal de routine, als je het ritme en de uitdaging kunt delen met een andere wandelaar.


107

Playfulness Een andere manier om de routine te breken, of om een speelse twist eraan toe te voegen, bereik je door

het tegenovergestelde van wat je verwacht te doen. In het voorbeeld van het lopen, kan je achteruit lopen. Niet erg praktisch, daarmee ben ik het eens, maar het zal ongetwijfeld een reactie veroorzaken en zeker nieuwe perspectieven openen.

Rollenspel Net als met het idee van uitdaging, kunt je een rollenspel toepassen op bijna elke activiteit, en een karwei in een interessant of leuk spel omtoveren. Zoals de definitie van spelen het al aangaf, een gedaante- of identiteitswisseling, weg van de gewoonlijke gedaante of identiteit, laat je hierin slagen. Variatie 5 met de stofzuiger biedt inspiratie voor mogelijke rollen of maskers die je kunt opzetten: geniet! Me een groep spelers, je identiteit en rollen of zelfs maar je naam uitwisselen is een eenvoudige en leuke activiteit. Maar let wel, je zou verbaasd kunnen staan hoe anderen jou spelen! Herinner je ook nog de hoedentechniek. Je hebt een bepaald gezichtspunt, afhankelijk van de kleur van de hoed die je draagt. Dit soort rollenspel heeft zijn waarde bewezen in diverse professionele en andere contexten.

Encyclopedie Indien, na al deze suggesties, je nog steeds niet weet wat te spelen, of als je wilt ontdekken wat andere mensen hebben gespeeld door de eeuwen heen, raadpleeg dan een encyclopedie, zoals de petit Larousse des Jeux. Je leert www.playfullyYou.com

108

Playfulness allerlei spelletjes en spelen, in ieder geval die die voldoende vaste vorm hebben gekregen, en klassiek genoeg zijn om naam en vemelding in zo’n encyclopedie te verdienen. Zij kunnen worden opgelijst volgens categorieën, zoals bijvoorbeeld kaartspelen zon’ categorie vormt, en de meeste vergen een beetje voorbereiding, een aantal accessoires, of een minimaal aantal spelers.

Publieke vijand nummer 1: piekeren over hoe je eruit ziet Misschien zie je er niet bijzonder intelligent uit als je stofzuigt met iemand aan je rug vastgebonden als in variatie 10, maar who cares? Het gaat er niet om er goed, mooi of slim uit te zien. Je hoeft niets aan anderen te bewijzen, zelfs niet aan je baas. Je mag ervoor kiezen herinnerd te worden als een stijve, serieuze, arrogante professor, of als een warme, vrolijke, bescheiden, levendige leerling. Zodra je je realiseert dat niemand er een rooie duit om geeft, kan je meedoen aan vreugdevolle spelen, je afstand opgeven en het leven niet blijven missen. Gekke spelletjes zijn zeer aangenaam, zelfs voor zeer verstandige mensen. Een van hen, Horatius, zei een tijd geleden: Misce stultitiam consiliis brevem; dulce est desipere in loco, wat betekent "Meng een beetje dwaasheid

met je voorzichtigheid:. Het is goed gek te zijn op het juiste moment" Onze zelfbewuste (als je het positief wilt noemen) of narcistische (minder positief) neiging bezig te zijn met hoe we eruit zie, zal onze speelsheid altijd belemmeren of zelfs helemaal verpesten. In het spelen, of over het algemeen in het leven wat dat betreft, vormt ze vaak een barrière voor echte interactie, en deze parasitaire gedachten, die irrelevant voor het spel zijn, verhinderen ons volledig onder te dompelen in het spel. Ik beweer niet dat hoe vuil of stinkend je jezelf laat gaan, het geen gevolgen heeft op de bereidheid van anderen met jou te spelen. Als je niet over het geringste gevoel voor ritme beschikt, zal je waarschijnlijk er niet al te best in een dans uitzien, maar dat is niet eens het probleem. Het probleem is dan dat www.playfullyYou.com

109

Playfulness het zeer moeilijk zal zijn om met jou te dansen. Trouwens het betekent misschien gewoon dat je je niet aan de regels houdt. Zoals in elk spel, zijn er regels. Bij dans, een van de meest fundamentele regels bestaat erin het ritme te volgen. Als je de basisregels niet volgt, ben je in feite een ander spel aan het spelen. Dat is prima, maar je speelt dan in je eentje.

Regels In onze maatschappij waar vrijheid een van de belangrijkste waarden of doelstellingen zinnebeeldt, kunnen regels worden veracht als ongedierte dat aan onze heerlijke vrijheid vreet. Maar er valt veel te zeggen ter verdediging van regels.

Caravaggio’s visie op kaartspelen

1) Als je een regel hebt voor het spelen, dan hebt je in ieder geval ook al www.playfullyYou.com

110

Playfulness een consensus of een verbinding met de andere spelers waarop je kunt bouwen. 2) Regels laten je toe je te concentreren op bepaalde gebieden door uitsluiting van sommige anderen en die te ontwikkelen. Bijvoorbeeld, door het uitsluiten van het gezichtsvermogen in het blindemansspel, krijg je een kans om te functioneren met andere zintuigen en die te ontwikkelen, terwijl die anders overweldigd zouden zijn door onze dominante gezichtszin. Door het uitsluiten of beperken van een aantal gebruikelijke capaciteiten of vrijheden, ontdekken we ook wat van essentieel belang is. Anders verwarren we al te snel ‘gebruikelijk’ met essentieel’ of zelfs met ‘best’. 3) Regels maken vaak dingen makkelijker. In plaats van te kiezen uit de eindeloze verscheidenheid van mogelijke acties, beperken regels die tot een veel kleiner aantal. Regels functioneren als richtlijnen. 4) Regels helpen om spelers gelijk te stellen in weerwil van soms evidente ongelijkheden. De regels van de geluksspelen dienen deze functie zeer duidelijk, tenzij je concludeert dat sommige mensen op een permanente en systematische wijze met meer puur geluk dan anderen gezegend zijn. Als dat zo is, en als je niet een van ‘gelukzakken’ bent, hou het dan bij niet-geluksspelen. 5) Sommige regels opereren latent of zijn inherent zijn aan de situatie of aan ons, zodat we er niet eens van bewust zijn. Een spel zonder regels, net zoals het leven zonder regels, is een mythe. Nemen we volgende regel als voorbeeld: het is niet toegestaan om je rug achterover te buigen, met andere woorden, als je deze regel overtreedt, wordt het spel beëindigd omdat je je rug gebroken hebt. Deze regel wordt nochtans nooit expliciet vermeld. “Natuurlijk niet !" zal iedereen www.playfullyYou.com

111

Playfulness reageren, dit is evident. Maar toch is het een regel, een limiet of een beperking die inbreuk maakt op je vrijheid. "Natuurlijk," zal iedereen weer reageren. Als we begrijpen dat we allemaal dezelfde beperking hebben, dan is het niet nodig om dat nog eens expliciet te gaan stellen. Je hebt gelijk, als alle spelers het eens over de regel zijn, dan is er ook geen probleem. (Terloops gezegd, zullen de contorsie-artiesten onder jullie niet dezelfde beperking als de anderen in dit specifieke geval hebben!) Regels zijn er altijd, zowel over het algemeen in het levensspel, in het bedrijfsleven of in de eigenlijke spelen, maar je moet ze eerst kennen om in staat te zijn goed te spelen. Albert Einstein stelde het onomwonden:

"Je moet de regels van het spel leren. En dan moet je het beter dan wie ook spelen.” 6) De schoonheid van sommige spelen is dat ze zo universeel zijn, dat hun regels onmiddellijk worden herkend en door wildvreemden aanvaard. Dit is het geval met tikkertje. Zoals ik al zei in het begin van dit boek, kan ik niet begrijpen, waarom, als kinderen hier zo goed in zijn , de meeste volwassenen dat niet meer zouden zijn. 7) Hoe overweldigend regels ook lijken, regels zijn maar regels. Ze hebben geen absolute waarde, zelfs niet de gouden regels: "De gouden regel is dat

er geen gouden regels zijn " -George Bernard Shaw, of "De gouden regel is van geen enkel nut voor jou, tenzij je beseft dat jij aan zet bent" Frank Crane. Douglas MacArthur, en als legergeneraal moet hij het best wel weten, relativeert de waarde van regels nog verder: "Regels zijn

meestal gemaakt om gebroken te worden en zijn er te vaak om er zich achter te verschuilen". Maar, kan je je dan afvragen, is het dan goed om vals te spelen? Als de spelers zijn overeengekomen, zelfs stilzwijgend, dat het goed is om vals te spelen, dan wordt dit gewoon een andere regel. Maar laten we eerlijk zijn, als deze overeenkomst ontbreekt, dan bederft


112

Playfulness valsspelen het spel, en daarmee ook alle voordelen die we er konden uithalen.

Trouwens, zoals Oscar Wilde ietwat dubbelzinnig schreef: "Men moet altijd

eerlijk spelen, wanneer men de winnende kaarten heeft”. Ga er dus vanuit dat je de winnende kaarten hebt.

George de La Tour had de winnende kaarten ,door, maar ook het ontbreken van een overeenkomst

Spelregels tasten niet echt je vrijheid aan, de ware vrijheid ligt in je keuze om te spelen. En daar zit ook het verschil met verslaafde gokkers die hun vrijheid verloren om voor het spelen te kiezen.

Help! Spelers gevraagd Je wilt spelen, maar je ziet gewoon niet hoe andere potentiële spelers tot


113

Playfulness spelen te verleiden. Je kan het potentiële spel zien in een situatie, en je zelfs voorstellen hoe heerlijk samen spelen zou zijn, maar je weet niet hoe je de anderen aan het spelen moet krijgen. Je hebt helemaal gelijk om je speelsheid te proberen te delen met anderen, omdat het spelen met anderen heel effectief je batterijen oplaadt. Het geeft je gewoon meer leven. Het geheim is het delen of met andere woorden de interactie met anderen. Hoe moet je nu mensen aan het spelen krijgen? We hebben het er al eerder over gehad dat de meeste mensen het erover eens zijn dat spelen voor aanstekelijke opwinding kan zorgen. Het voedt dat deel van ons dat nog steeds als kind voelt. Dus kunnen we hier niet uit afleiden dat alle mensen potentieel bereidwillige spelers zijn? Dus kies maar uit wie of neem ze allemaal. Als je je kans op succes wilt vergroten of je kans op afwijzing wil verminderen, kan je enkel die mensen selecteren die naar alle waarschijnlijkheid onmiddellijk positief op je vraag om spel zullen reageren: Kinderen, zullen zeker spelen zodat je geen negatief antwoord van hen hoeft te vrezen. Maar misschien is dat te gemakkelijk voor jou en heb je een grotere uitdaging nodig. Zoals we eerder vermeld, kunnen mensen die snobistisch, afstandelijk of onbereikbaar lijken vormen zeker een grotere uitdaging, maar als het lukt is het spel nog meer de moeite waard voor jou en voor hen. Als je begint met kinderen die aan je kant staan, zal je ook goede bondgenoten hebben om volwassenen ook mee te krijgen. Train jezelf om alert te zijn op de signalen die sociaal spel aankondigen (zoals www.playfullyYou.com

114

Playfulness een speels gezicht, de lichaamstaal en speelse gebaren). Net als honden ook aangeven te willen spelen met de speelbuiging en kwispelende staart, beschikken ook mensen over dergelijke signalen. Steek hun reactie met het lont van een knipoog, een glimlach, of een ongewone beweging, woord of accessoire (bijv. sokken van verschillende kleuren). Vestig oogcontact. Weet je nog hoe het speelse oogcontact tussen moeder en baby tot glimlachen aanzet en de hersenen op elkaar afstemt. Laat ons duidelijk stellen dat in deze context het oogcontact geen ander doel mag hebben dan een open speelse interactie. Als je er seksuele ondertoon aan toevoegt, dan ben ik niet verantwoordelijk voor de gevolgen vandien. Ook tot een reactie aanzetten is niet hetzelfde als het smeken om aandacht. Zorg ervoor dat de richting goed zit:

de aandacht gaat uit naar de anderen, zonder

vacuumzuigerseffect naar jou toe. Als dit allemaal je nog steeds niet helpt aan een speelkameraad, laten we een aantal technieken bestuderen die voor jou duidelijk zullen maken wat precies welke mensen doet bewegen. Typologieën categoriseren mensen in functie van verschillende criteria. Een dergelijke typologie is het enneagram, dat een nuttig hulpmiddel is om je te helpen ontdekken wie meer kans heeft om in te gaan op jouw uitnodiging te spelen, of wat hem of haar motiveert om te spelen. Het enneagram onderverdeelt mensen in negen categorieën. Elke categorie toont een reeks van typische persoonlijkheidskenmerken, reacties, en zelfs (psychische) aandoeningen. De naam van elke categorie lijkt soms misleidend want het neemt maar één kenmerk van die categorie, maar hij verankert ze beter in je geheugen. Hier volgen de beschrijvingen van het Enneagram Instituut van Don Richard Riso en Russ Hudson: en van Tiiouw volgens Joost Vander Leij.

Type Een: De Hervormer Het principiële, idealistische, perfectionistische type. Eenen zijn www.playfullyYou.com

115

Playfulness gewetensvol en ethisch, met een sterk gevoel van goed en kwaad. Ze zijn leraren, kruisvaarders, en pleiten voor verandering: altijd streven om dingen te verbeteren, maar bang een fout te maken. Goed georganiseerd, ordelijk en veeleisend, ze proberen om hoge normen te handhaven, maar kunnen ontaarden in perfectionistische kritiekasters. Hun problemen zijn meestal wrevel en ongeduld. Op hun best, zijn ze wijs, veeleisend, realistisch, edel, moreel heroïsch. Type Twee: De Helper Het verzorgende, interpersoonlijke type. Tweeën zijn empathisch, oprecht en hartelijk. Ze zijn vriendelijk, vrijgevig, en offeren zichzelf op , maar kunnen ook sentimenteel doen en overmaats vleien. Ze hebben goede bedoelingen willen dicht bij anderen, maar kunnen ook dingen doen enkel om zich voor anderen noodzakelijk te laten voelen. Problematisch zijn dikwijls hun bezitterigheid en de erkenning van hun eigen behoeften. Op hun best :zijn ze onzelfzuchtig en altruïstisch, en tonen ze onvoorwaardelijke liefde voor anderen. Type Drie: De Succesvolle Ondernemer Het aanpasbare, succes-georiënteerde type. Drieën zijn zelfverzekerd, aantrekkelijk en charmant. Ambitieus, competent, en energiek, kunnen ze zich ook sterk status-bewust voordoen en gedreven door drang naar promotie op het werk. Ze zijn diplomatisch en evenwichtig, maar kunnen zich ook te veel zorgen maken voor hun imago en voor wat anderen van hen denken. Hun problemen zijn vaak werkverslaving en concurrentievermogen. Op hun best: aanvaarden ze zichzelf, zijn ze authentiek alles wat ze lijken te zijn- inspirerende rolmodellen voor anderen. Type Vier: De Individualist Het introspectieve, romantische type. Vieren zijn zelfbewust, gevoelig, en ingehouden. Ze zijn emotioneel eerlijk, creatief en persoonlijk, maar www.playfullyYou.com

116

Playfulness kunnen ook humeurig en nombrilistisch zijn. Ze onthouden zich van contact met anderen door hun gevoel van kwetsbaarheid en broosheid, en kunnen daardoor ook minachten en zich vrijgesteld voelen van gewone manieren van doen. Hun problemen zijn meestal melancholie, genotzucht en zelfmedelijden. Op hun best: geïnspireerd en zeer creatief, zijn ze in staat om zichzelf te hernieuwen en hun ervaringen te transformeren. Type Vijf: De Analist Het opmerkzame, cerebrale type. Vijven zijn alert, inzichtelijk, en nieuwsgierig. Ze zijn in staat om zich te concentreren op het ontwikkelen van complexe ideeën en vaardigheden. Onafhankelijk, innovatief en inventief, kunnen ze ook in beslag genomen worden door hun gedachten en denkbeeldige constructies. Ze geraken los van de wereld, hooggespannen en intens. Hun problemen zijn vaak excentriciteit, nihilisme, en isolatie. Op hun best: zijn ze visionaire pioniers, vaak op hun tijd vooruit, en in staat om de wereld te zien op een geheel nieuwe manier. Type Zes: De Loyalist Het toegewijde, veiligheidsgerichte type. Zessen zijn betrouwbaar, hard werkend, en verantwoordelijk. Uitstekende "probleemoplossers," zij voorzien de problemen en bevorderen samenwerking, maar zijn ook defensief, ontwijkend, en angstig. Ze lopen op stress en klagen er over. Ze kunnen voorzichtig en besluiteloos zijn ,maar ook reactief, uitdagend en opstandig. Hun problemen zijn meestal zelf-twijfel en achterdocht. Op hun best: zijn ze innerlijk stabiel, zelfstandig, en komen moedig op voor zichzelf en voor anderen. Type Zeven: De Enthousiasteling Het drukke, productieve type. Sevens zijn extravert, optimistisch, veelzijdig en spontaan. Speels, levenslustig, en praktisch, ze kunnen ook hun vele talenten verkeerd toepassen, en zo over hun toeren draaien, verstrooid, en ongedisciplineerd. Ze zoeken voortdurend naar nieuwe en spannende www.playfullyYou.com

117

Playfulness ervaringen, maar kunnen worden afgeleid en uitgeput door steeds in gang te blijven. Hun problemen zijn ongeduld en impulsiviteit. Op hun best: richten ze hun talenten op waardevolle doelstellingen, steeds positief waarderend, vreugdevol en tevreden. Type Acht: De Baas Het krachtige, agressieve type. Achten zijn zelfverzekerd, sterk en assertief. Beschermend, vindingrijk, beslissend, nemen ze geen blad voor de mond, maar ze kunnen ook egocentrisch en dominant zijn. Achten hebben het gevoel dat ze hun omgeving en vooral mensen moeten controleren, en worden daarbij soms confronterend en intimiderend. Vaak treden problemen op met hun temperament en kunnen ze zich niet kwetsbaar tonen. Op hun best gebruiken ze hun kracht om het leven van anderen te verbeteren, heldhaftig, grootmoedig, en inspirerend. Type Negen: De Bemiddelaar Het makkelijk, zichzelf wegcijferend type. Negens accepteren, vertrouwen en zijn stabiel. Ze zijn meestal geaard, ondersteunend, en creatief, maar kunnen

ook al te bereid zijn om mee te lopen met anderen om de vrede

te bewaren. Ze willen alles vlot laten verlopen en zonder conflicten, maar ze hebben ook de neiging emotioneel afstandelijk te zijn, problemen te vereenvoudigen of alles wat tegen de borst stoot gewoon te negeren. Hun problemen zijn traagheid en koppigheid. Op hun best: zijn ze ontembaar en nemen ze alles in ogenschouw, en zijn ze in staat om mensen samen te brengen en conflicten te genezen.

Klaarblijkelijk zal je makkelijk speelkameraadjes onder de types 7 vinden. Maar ook de andere types kunnen tot spelen gemotiveerd worden, voor zover het verzoek inspeelt op hun specifieke drijfveren:


118

Playfulness Type 1: We moeten iets doen om hier een perfecte sfeer te krijgen, en met het juiste spel moet dit lukken. Ik weet zeker dat je een idee hebt wat we zouden kunnen spelen. Type 2: Ik moet een handlanger hebben om een groot spel aan de gang te krijgen. Wil je me helpen? Type 3: Je ziet eruit als de persoon die dit kan managen: we moeten ervoor zorgen dat ieder hier een fijne tijd heeft, en de kans krijgt elkaar te leren kennen. Het idee is om dit spel te spelen, wil jij het presenteren? Type 4: Ik weet dat je altijd goede ideeën hebt. Kan je een spel verzinnen? Type 5: Kijk, ik heb dit moeilijk spel in het achterhoofd. Het is een hele uitdaging. Wat denk je? Type 6: We moeten ervoor zorgen dat hier alles goed gaat, dus dat is waarom ik voorstel te spelen. Iedereen zal hier plezier aan beleven. Type 7: Kom, we spelen. Type 8: Hey, chef, kan je dit spel leiden? We hebben iemand met gezag nodig. Type 9: Iedereen wil spelen, en we hoeven alleen maar te beginnen. Doe je mee?

Misschien klinkt dit wat manipulatief. Nou, dat maakt deel uit van het spel, toch? Als het werkt, is het allemaal voordeel en plezier, niet alleen voor jou, www.playfullyYou.com

119

Playfulness maar ook voor hen. Dus wat is het probleem? Bovendien hebben al deze voorbeelden betrekking op de persoonlijkheid van de betrokkenen en op de ware aard van een situatie (weliswaar bekeken door een bepaalde prisma). Een manier om mensen te motiveren bestaat erin ervoor te zorgen dat ze er hun voordeel in zien. Nu moet je er nog achterkomen wat voor type iemand is. Dat is een geweldig spel op zich en geeft je mogelijkheden om te communiceren met je medemens. Naast de eigenschappen, hierboven beschreven voor de verschillende types, proberen te herkennen, kan je volgende eenvoudige vragen ook rechtstreeks afvuren om de mogelijkheden enigszins te beperken. Hieronder vind je typische vragen (geïnspireerd op de Nederlandse enneagram expert Joost van der Leij) en de antwoorden in het cursief die je moet krijgen op ze in deze of gene type te kunnen plaatsen. Wees ervan bewust dat woorden alleen niet volstaan, het is de hele houding ten opzichte van de vraag (mimiek, intonatie, tempo) die hem of haar ‘verraadt’ Type 1: Ben je een perfectionist? Ja. Ben je beter gediend door jezelf of delegeer je graag ? Door mijzelf. Type 2: Vind je het leuk om anderen te helpen? Ja. En verwacht je er iets voor terug ? Ja of nee. Liefde en aandacht? Ja. Type 3: Ben je emotioneel? Ja. Hoe ga je ze te behandelen? Wat bedoel jet? Heb je verschillende rollen in verschillende groepen? Ja. Type 4: Ben je speciaal en uniek? Ja, en of. Overrompelen de schoonheden der natuur jou? Ja. Type 5: Analyseer je eerst de situatie of ga je er gewoon voor? Analyseren. Betere lange uren en hoog salaris of veel vrijheid en lager salaris? Vrijheid. www.playfullyYou.com

120

Playfulness

Type 6: Ben je altijd in twijfel? Ja. Hou je een nauwkeurig zicht op de maatschappelijke positie van iedereen ? Ja. Type 7: Heb je problemen? Nee. Zal je proberen om twee activiteiten die praktisch onmogelijk te combineren zijn, toch te combineren? Ja. Hou je van het spelen? Ja. Type 8: Duw je mensen weg als ze je in een wachtrij voorbijsteken? Ja. Heb je vertrouwen in je eigen opvattingen? Ja. Type 9: Sta je open voor de mening van anderen? Ja. Vertoon je uitstelgedrag?

Ja.

Niet Speelbaar? Je bent wanhopig om te spelen, maar je weet gewoon niet hoe een spelloze situatie in een speelse om te vormen. Dit betekent dat je al volledig overtuigd bent van de voordelen van het spelen, maar je hebt nog niet helemaal een speelse houding kunnen ontwikkelen. Was dit het geval, dan kon je het spelpotentieel in elke situatie snel ontwaren. Ga dus even terug naar het begin. (herinnert dit je niet aan sommige spelen ? Het ganzenspel bijvoorbeeld?) Beeld jezelf in gedachte in Stel jezelf voor in gedachte als een negenjarig kind. Wat zou jij gedaan hebben? Hoe zou dat kind de situatie opgevat en tempo, stijl aangepakt hebben ?

“Als men niet goed speelt, is het spel niet zo leuk. Als dat voorkomt, geef ik mezelf de opdracht gewoon buiten te gaan spelen zoals ik deed toen ik een kind was. - Thomas J. Watson, Sr, industrieel, de oprichter van IBM


121

Playfulness

Strips Ik heb gemerkt dat mensen die heel weinig speelsheid in hun dagelijks leven aan de dag leggen, soms intens kunnen genieten van stripfiguren, zoals Hagar of Felix of Garfield, of Bollie en Billie, die schitteren door hun speelsheid. Je zou kunnen tegenwerpen dat de strips niet erg realistisch zijn. Dat is eigenlijk ook de reden waarom het strips zijn, maar we hebben het vooral over de personages en niet noodzakelijkerwijs over de situaties. Dus als deze stripfiguren je aan het lachen brengen, waarom zou hetzelfde gedrag als dat van je striphelden jezelf en anderen niet aan het lachen brengen in het echte leven? Hoe zou je stripheld zich gedragen in een specifieke spelloze scène uit het echte leven? Ik weet zeker dat hij -en dus ook jij-

een manier zou vinden

om de situatie op zijn minst op te vrolijken.


122

Playfulness

H Hoofdstuk: praktijk en hulp Naast dit boek, hebben we ook andere dingen voor jou in petto. Nu je de uitdaging hebt gehaald door het lezen van dit boek, ben je meer dan ooit klaar om te gaan voor het grootste aller spelen: het leven. Mijn oprechte wens is dat mensen blijven spelen met elkaar, in plaats van te stoppen van zodra ze zich volwassen wanen, zodat ze een voller, intenser en aangenamer leven kunnen leiden. Zou het niet geweldig zijn als mensen anderen tot spelen stimuleren. Een manier om dat te doen is dit boek te lezen en het in praktijk te brengen. Een andere manier is om speelgroepen op te zetten, die vanzelfsprekend spelen, maar die ook mekaar uitdagen tot meer speelsheid buiten de gebruikelijke of voorgedefinieerde speelsessies. Speelsheid is een houding die niet kan worden beperkt tot een paar uur per week. Om je hierbij te helpen, bieden wij seminaries, workshops of trainingen in verschillende delen van de wereld. Geactualiseerde informatie over de geplande evenementen kan je in principe terugvinden op onze website www.playfullyYou.com, of je kan ons een mailtje sturen naar [email protected]. Ook improvisatieliga’s geven een mooie kans om speelsheid te trainen. Wij kunnen ook speel-facilitators en speelsheid-coaches bieden. Indien je hiervoor belangstelling hebt, richt je verzoek aan [email protected] Naast algemene trainings en evenementen, die voor iedereen toegankelijk zijn, organiseren we ook seminaries en trainingen ter ondersteuning van bepaalde www.playfullyYou.com

123

Playfulness groepen. Ze bevatten oefeningen speciaal ontworpen voor de specifieke groepen en hun doelstellingen. Voor de bedrijfswereld, stellen we trainings voor specifiek gericht op - Het ontwikkelen van o creativiteit, interactie en communicatie via speelsheid. o zakelijke strategieën door middel van Lego - het implementeren, aan de hand van spelen, van o een nieuw werkproces o nieuwe bevoegdheden o de fusie van verschillende afdelingen - Het welzijn van de werknemers in het kader van de psychosociale belasting. Speelsheid vormt een antwoord op overmatige stress, burn-out, conflicten, vijandige werksfeer, en pestgedrag in een bedrijf. Recent won deze tak van het welzijn op het werk trouwens aan belang door het nieuwe wetsontwerp van 12 juli 2013. Voor de medische wereld, stellen we programma’s voor die specifiek gericht zijn op: • centra voor drugverslaafden en kick-off periodes • centra voor mindervaliden • centra voor ouderen • mensen die met depressie kampen Voor de sociale sector, organiseren we tevens klassen met klemtoon op het speelse aspect om te helpen bij kinderen en adolescenten hun leerachterstand in te halen. We vormen ook belangstellenden tot speelsheid-coach. E-mail ons voor meer informatie op [email protected].


124

Playfulness

E3 Hoofdstuk: opgelet !

Dit boek bevat een aantal ludieke activiteiten op zichzelf. Jouw deel van het spel is om het te vinden. Blijf dus spelen, zelfs als je nog niet gevonden hebt waar het spel precies verstopt zit in dit boek. Oeps !

Een hint: je weet dat je op het juiste spoor zit wanneer je over een spiraalvormig soort inktvlek struikelt. Ik hoop dat je mij vergeeft voor het spelen met jou, zonder jouw expliciete toestemming.

Had ik je toestemming moeten vragen? Of krijg je het gevoel gebruikt te zijn? Je kan altijd weigeren om te spelen, wat jammer voor jou en voor mij zou zijn want zoals uitgelegd is er geen echt nadeel te spelen, maar wel als je niet speelt. Dank zij het geweldige vermogen van de menselijke geest, kan alles worden omgezet in spelen. Alles (of bijna alles) kan leuk gemaakt worden, maar dit www.playfullyYou.com

125

Playfulness betekent niet noodzakelijk dat alles belachelijk mag gemaakt worden. Dus waar moeten we stoppen? Het antwoord op deze vraag zal variëren met verschillende culturen en individuen. Elke samenleving heeft haar regels, en ieder individu heeft zijn of haar grenzen. Het sleutelwoord is "respect". Maar het lijkt mij eerlijk te zeggen dat wij te veel gevallen afzien van spelen gewoon omdat we denken dat het niet passend is in die omstandigheden. Enkel al het idee van speelsheid aanvaard te krijgen, is reeds een uitdaging.


126

Playfulness

I Hoofdstuk: onderzoekspistes Met de komst van Brain Imaging Technology, kunnen deze natuurlijke neigingen zoals spelen, zo belangrijk voor adaptatie in een veranderende wereld, beter worden begrepen en bevorderd. Spelen + Wetenschap = Transformatie. De wetenschap van het sociale spel is complex, maar kan selectief worden bestudeerd. Het NIFP heeft een bijzondere belangstelling voor de spelen tussen kleuter en ouder, en voor een beter begrip van de tekenen die het sociale spel aankondigen en in stand houden. (Zoals een speels gezicht, diverse speelse lichaamstaal zoals bijvoorbeeld het kwispelen bij honden) Het bevorderen van sociaal spel en evaluatie van de effecten bij de senioren maakt ook deel uit van de NIFP-prioriteiten. Het staat bekend, dank zij electro-encephalogrammen en andere beeldvormende technieken, dat de rechter cerebrale cortex, die de emoties controleert, wordt "gestemd" op de golflengtes van zowel baby als moeder. Is dit hetzelfde met andere gevallen van interconnectie? De drang om met anderen te spelen wordt vaak gedreven, onafgezien van het plezier,

door de wens om te worden aanvaard, ergens toe te behoren.

Kinderen beginnen dit proces door "parallel" te spelen, dat wil zeggen zonder veel besef van de gevoelens of de status van de speelpartner, maar als de ontwikkeling verder haar gang gaat, ontstaan vriendschappen, empathie voor een ander wordt gevoeld, met samenspelen als de smeltkroes waarin ze wordt verfijnd. Loyaliteit tegenover de groep en genegenheid komen te voorschijn, en daarmee ook de eerste beginselen van een functionerende gemeenschap. En er is een jonge wetenschap die zoals het NIFP gelooft, baat zou hebben bij verder www.playfullyYou.com

127

Playfulness onderzoek hierin. Bij dieren, lijkt groepsspel (in het Engels affiliative play) te worden aangestoken door het vrijkomen van bepaalde hormonen en neurotransmitters, maar het gevoel van ergens toe behoren vereist werkelijke speelervaring. Dit gebied van onderzoek zou ook wel eens gevolgen hebben voor de preventie van geweld en andere aspecten van sociaal welzijn.


128

Playfulness

D Hoofdstuk : referenties Dr Suzanne D. Lacombe, webpage: October 21, 2009 NLP: Joost van der Leij, Richard Bandler Enneagram: The Enneagram Institute, Joost van der Leij Saki: “Beasts and Superbeasts” “Le petit Larousse des jeux,” Encyclopedia. Cupid’s Poisoned Arrow, Marnia Robinson

Referenties voor sociale spelen Allen, and Bekoff, M. (1994) Intentionality, social play, and definition. Bio. Phil. V. 9. 63-74.

Bekoff, M. (1978) Social play, structure, function and the evolution of a cooperative social behavior. In: The Development of Behavior: Comparative and Evolutionary Aspects. 367-383.

Damasio, A.R. (1998). Emotion in the perspective of an integrated nervous system. Brain Research Reviews, 26, 83-86. Groos, K. The play of man. New York: Appleton, 1901.

Huizinga, J. Homo Ludens: A study of the play element in culture. Boston: Beacon, 1938.


129

Playfulness Smith, P.K. (ed.) (1984) Play in animals and humans, Basil Blackwell

Schore, A.N. (2000). The self-organization of the right brain and the neurobiology of emotional development. In M.D. Lewis & I. Granic (Eds.), Emotion, Development, and Self-Organization, New York: Cambridge University Press, 155-185.

Schore, A.N. (1994). Affect regulation and the origin of the self: The neurobiology of emotional development. Mahwah, NJ: Erlbaum.

Schore, A.N. The seventh annual John Bowlby memorial lecture. Minds in the making: attachment, the self-organizing brain, and developmentally-oriented psychoanalytic psychotherapy. British Journal of Psychotherapy, 17, 299-328.


130

Playfulness Referenties voor spelen rond bonding en behoren: Iacoboni, M. Understanding others: Imitation, language, empathy. In: Perspectives on imitation: from cognitive neuroscience to social science, (Hurley, S., and Chater, N., eds), Cambridge, MA: MIT Press.

Opie. I. (1993) The People in the Playground. New York, Oxford Univ. Press.

Sutton-Smith, B. (1976) Current research and theory on play, games and sports. In T. Craig (ed.) The humanistic and mental health aspects of sports, exercise, and recreation. Chicago: American Medical Assn.

Referenties over vieringsspelen:

Abrahams, R.D. (1987) An American Vocabulary of Celebrations. In A. Falassi (ed) Time out of Time, Essays on the Festival. Albuqerque: Unviversity of New Mexico Press, 173-183.

Bateson, G. (1956) The message “this is play” In B. Schaffner (Ed) Group Process. NY Josiah Macy, 145-242.

McMahon, F. (1993) Regional sports: “Playing” with politics in the Adirondacks. New York Folklore, XIX (3) 4: 59-73.


131

Playfulness Referenties over verbeeldingsspelen: Singer, Dorothy G. with Singer, Jerome L. (1990). The house of make-believe: Children's play and the developing imagination.

Singer, Jefferson A. and Salovey, Peter (eds.) At play in the fields of consciousness: Essays in honor of Jerome L. Singer. 1999.

Singer, Jerome L. Child's world of make-believe: Experimental studies of imaginative play. 1973.

Singer, Jerome L. and Switzer, Ellen. Mind play: The creative uses of fantasy. 1980.

Sutton-Smith, Brian. The ambiguity of play. Cambrige, MA: Harvard University Press, 1997.

Sutton-Smith, Brian. Play and learning. 1980.

Sutton-Smith, Brian. Toys as culture. 1992.

Winnicott, D. W. Playing and reality. London: Routledge, 1999.


132

Playfulness Referenties voor spelen met verhalen:

Brown, S. (1998) Play as an organizing principle. (Bekoff, M and Byers J.,Eds) Animal play, evolutionary, comparative, and ecological perspectives, Cambridge Univ Press, Ch 12, 243-259

Paley, V.G.(1981) Wally’s stories. Cambridge MA: Harvard University Press.

Paley, V.G. (1992) You Can’t Say You Can’t Play. Cambridge MA: Harvard University Press.

Peyton, Jeff (2006) www.puppetools.com

Referenties voor spelen met voorwerp:

Stephens, Rick and Elane V. Scott, Workforce readiness: the Boeing Corporation.

Wilson, Frank, (1999) The hand: How its use shapes the brain, language, and human culture. Vintage.


133

Playfulness Referenties voor rough- and- tumble-spelen: Brown, S. (1969) A pilot study of young murderers." Longitudinal Comparison of Life Experiences with Matched Cohorts. Hogg Foundation Annual Lecture, Austin, Texas.

Johnson J. (1998) Play development from ages 4-8. In Play from birth to12 and beyond: contexts, perspectives, and meanings (Fromberg, D. & Bergen, D. Eds.),. New York, Garland, 146-153.

Pelligrini, A.D. (1988) Rough-and-tumble play from childhood through adolescence. In Play from birth to12 and beyond: contexts, perspectives, and meanings (Fromberg, D. & Bergen, D. Eds.),. New York, Garland, 401-408.

Schaefer M. & Smith P.K. (1996) Teachers Perception of play fighting and real fighting in primary school. Educational Research, 38, 173-181.

Referenties voor fysieke spelen: Forencich, Frank, (2001) Play as if your life depended upon it. ISBN: 0972335803

Ito, Maseo, (1993) Movement and thought identical control mechanisms by the cerebellum. Trends in the neurosciences 16, 448-450.


134

Playfulness Sheets-Johnstone, Maxine, (1999) The primacy of movement, Johns-Benjamin Vol. 14, Advances in Consciousness Research

Referenties voor

transformatieve-integratieve spelen:

Gross, J.J., Mauss, I.B., Levenson, R.W., Wilhelm, F. H. The tie that binds? Coherence among emotion, experience, behavior and physiology. Emotion (2005) Vol. 2, 175190.

Leslie, A.M. (1987) Pretense and representation: The origins of theory of mind.

Psychological Review, 94, 412-426.

Stevens, V. (2006) Transparency to transformation.

Stevens, V. (2003, May). Metaphor and the poetics of the unconscious. Paper presented for Psychoanalysis and the Humanities Lectures, Cambridge University, UK.


135

Playfulness Rugflap: 

Als je

niet tot het vreugdevolle type meent te behoren, en meent er niets aan te

kunnen doen,

wees nu eens serieus ...



Als je altijd al een intens leven heb willen leiden, hier komt hoop



Als je jong van hart, gezond van geest, en aantrekkelijk voor anderen, blijf lezen



Als je eens buiten hokjes en krijtlijntjes wil denken, zal dit je creativiteit oppeppen



Als je je werk leuk wil maken, zul je hier het kader vinden om er in te slagen.



Als leren

voor jou een moeilijke klus is,

zal dit je helpen leren met gemak en

plezier.



Als je altijd al gedacht hebt, dat je, Godzijdank, een ernstige person bent, zal dit je gedachten

verrijken



Als stress je leven naar de vaantjes helpt, lees dit boek



Als je dit allemaal gedaan hebt, zal je een (om Rudyard Kipling even te parafraseren) Homo ludens zijn !


136

PLAYFULNESS. maak je leven intenser, en geniet ervan PAT CARON. Wie? Ja,, jij! In elke mens schuilt een kind dat wil spelen. Friedrich Nietzsche

Recommend Documents