Archiefnummer
0612
Inventaris van de Documentatiecollectie
PIET ZWART (1885-1977) 1926-1990’s
Ramses van Bragt Den Haag 2007
INHOUD
1.
Inleiding 1.1. Archief dat door Piet Zwart zelf is gevormd 1.2. Overige verblijfplaatsen van archief van en over Piet Zwart
3
2.
Inventaris
5
3.
Index op namen van afzenders en geadresseerden
6
2 Documentatiecollectie Piet Zwart, RKD Documentation Collection Piet Zwart, Netherlands Institute for Art History (RKD)
1. Inleiding In een tijdsbestek van twee jaar (circa 1983-1985) hebben Sjarel Ex en Els Hoek circa 10 M3 archiefbescheiden van en over typograaf Piet Zwart (1885-1977) die her en der in diens Wassenaarse huis waren bijeengebracht, gestructureerd, gelezen, ontcijferd, onderzocht en tenslotte n.a.v. hiervan vervolgonderzoek gepleegd. Dit onderzoek was ten behoeve van een publicatie bij uitgeverij Veen/Reflex over Piet Zwart. Deze publicatie is uiteindelijk niet verschenen omdat Sjarel Ex en Els Hoek respectievelijk bij het Centraal Museum en bij de Volkskrant emplooi kregen. Ze ontvingen ten behoeve van hun onderzoek voor de duur van 1 jaar (0,7 fte) een beurs van de Nederlandse Organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek (ZWO). Eind juli 2007 heeft Sjarel Ex de ‘Documentatiecollectie Piet Zwart’ aan het RKD geschonken. 1.1 Archief dat door Piet Zwart zelf is gevormd De ‘Documentatiecollectie Piet Zwart’ valt in twee duidelijke delen uiteen; archief dat door Piet Zwart is gevormd en archief van en over Zwart dat bij instellingen en particulieren is aangetroffen. Het archief dat door Zwart zelf is gevormd is, is door Ex en Hoek in kaart gebracht in het huis in Wassenaar dat Zwart van 1926 tot aan zijn dood heeft bewoond. Van dit materiaal zijn fotokopieën en foto’s gemaakt (vervaardigd door fotograaf Alexander Moes), en het geeft een goed beeld van het uitgebreide netwerk van kunstenaars met wie Zwart in contact stond. Bovendien geeft deze documentatie in het woonhuis van Zwart een goed inzicht in materiaal dat Zwart ter inspiratie aanwendde als kunstenaar (tijdschriften, boeken etc.). Ex en Hoek hebben de weduwe van Piet Zwart, Nel Zwart(-Cleyndert), gesproken en zij heeft op verzoek van Ex en Hoek aanvullende opmerkingen gemaakt bij hun inventarisatie. 1.2. Overige verblijfplaatsen van archief van en over Piet Zwart Sjarel Ex en Els Hoek hebben hun inventarisatie verricht in de periode dat het archief Piet Zwart al over verschillende instellingen verspreid was geraakt, zoals bij het Haags Gemeentemuseum. In 1976 kocht deze instelling honderden kabeladvertenties, ontwerpen, en meubels. Verder heeft de familie Zwart een groot gedeelte van het archief verkocht aan de antiquair Arthur Cohen (thans overgenomen door diens vrouw, in New York). Een ander gedeelte belandde bij onder andere Museum Boijmans Van Beuningen. Daarnaast verwierven ook het Stedelijk Museum Amsterdam, het Getty Center in Santa Monica, en het Centraal Museum in Utrecht delen uit het archief Zwart. Deze laatste instelling kocht van één van de zonen van Piet Zwart, Peer Zwart, advertenties die Zwart in de jaren twintig van de vorige eeuw ontwierp voor de Nederlandse Kabelfabriek (NKF). Zie verder het Centraal Register Vormgevingsarchieven (CRVa, www.rkd.nl/crva/) voor een opsomming van de verblijfplaatsen van archiefbescheiden van en over Piet Zwart bij instellingen buiten het RKD.
3 Documentatiecollectie Piet Zwart, RKD Documentation Collection Piet Zwart, Netherlands Institute for Art History (RKD)
Raadpleging Het archief is openbaar. Citeerinstructie RKD, Den Haag, Documentatiecollectie Piet Zwart, archiefnummer 0612, inv.nr ... De heer Ex heeft als voorwaarde opgenomen dat in geval van publicatie, in enigerlei vorm, van gegevens geput uit de aantekeningen van Ex en Hoek, de raadpleger gehouden is in zijn publicatie duidelijk te vermelden dat hij gebruik heeft gemaakt van de vele gegevens, bijeengebracht, ontsloten en gestructureerd door Sjarel Ex en Els Hoek
4 Documentatiecollectie Piet Zwart, RKD Documentation Collection Piet Zwart, Netherlands Institute for Art History (RKD)
2.
Inventaris
1-2
Transcripties van brieven van Piet Zwart aan Nel (Zwart-)Cleyndert, 1926-1927, 1930, 1932, 1937, 1942, met register, 1986. 1 pak en 1 omslag 1 Transcripties door Sjarel Ex en Els Hoek van brieven van Piet Zwart aan Nel (Zwart-)Cleyndert, 1926-1927, 1930, 1932, 1937, 1942. 1 pak 2 Register houdende een overzicht van de personen genoemd in brieven van Piet Zwart aan Nel Cleyndert, 1986
3
Transcripties en kopieën van ingekomen en uitgegane stukken van en aan Piet Zwart, 1920s-1970s. 1 pak N.B. Zie ook de ‘Index op namen van afzenders en geadresseerden genoemd in inv.nrs. 1-4’
4
Kopieën van artikelen over Piet Zwart in ‘Het Vaderland’ en in eigentijdse periodieken en catalogi, 1927-1930s. 1 omslag
5
Kopieën van recente (pers)artikelen en tentoonstellingscatalogi over Piet Zwart, 1970s-1980s. 1 pak
6-7
Inventarisaties door Sjarel Ex en Els Hoek van de aanwezigheid van archiefbescheiden van en over Piet Zwart bij de Dienst Eshetische Vormgeving (D.E.V.), het Gemeentearchief Rotterdam, het Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst (N.D.B., Amsterdam), het Nederlands Postmuseum en het Haags Gemeentemuseum (HGM), 1980s. 2 pakken 6 Dienst Eshetische Vormgeving (D.E.V.), Gemeentearchief Rotterdam, Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst (N.D.B, Amsterdam, inmiddels: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam) en het Nederlands Postmuseum 7 Huis van Piet Zwart te Wassenaar en het Haags Gemeentemuseum
8
Namenlijst van direct betrokkenen uit de omgeving van Piet Zwart; typoscript, en een inventarisatie van het archief Piet Zwart in diens woonhuis te Wassenaar en in het N.D.B. (Amsterdam), 1980s. 1 pak N.B. Met N.D.B. wordt bedoeld het Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst (N.D.B, Amsterdam, inmiddels: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam)
9
Foto’s en andere reproducties van archiefbescheiden van Piet Zwart. 1 pak
5 Documentatiecollectie Piet Zwart, RKD Documentation Collection Piet Zwart, Netherlands Institute for Art History (RKD)
3
Index op namen van afzenders en geadresseerden die voorkomen in de inv.nrs. 1-4
Adviesbureau voor Commerciële Bedrijfsorganisatie Albers, Josef Allner, Heinz Artibus Scarum, Vereeniging (Arnhem) Bayer, Herbert Bergmann Michel, Ella Beroepsorganisatie van Nederlandse Interieurarchitecten (BNI) Birnie, Milah Brattinga, Pieter Cassandre, A.M. Connerman & Co. Coppens, Jan Domela(-Nieuwenhuis), Cesar Dijk, Ir. J. van (industriefotograaf) Eesteren, C. van Eisler, M. Elffers, Dick Faust, Leo Film und Photo Filmreclame, diverse instanties voor Focus (uitgeverij) Genootschap Nederland-Nieuw Rusland Gesellschaft für Kulturelle Verbindung der Sovjetunion mit dem Auslande (‘WOKS') Giedeon Gouwe, W.F. Heller, Theodor Hoofdcommissie van de Normalisatie (Den Haag) Hoyer, B. Hulsekamp, Joh. T. Humpries, Lund (uitgever) Hijmans, J.B. (foto- en projectiehandel) Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs (IvKNO) Jongert, Jac. Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën N.V. Kristalunie Maatsricht Kunstkring Heemstede Landesgewerbemuseum Stuttgart Links Richten (Bond van arbeiders en proletarische schrijvers) Lissitsky, El Luitgaarden, Gebroeders van (aannemers) Lyddon, Hanford & Kimball (New York) Meller, P. 6 Documentatiecollectie Piet Zwart, RKD Documentation Collection Piet Zwart, Netherlands Institute for Art History (RKD)
Mels, Dr. W.H,. van Menalda, Elisabeth Metz & Co Meyer, Hannes (directeur Bauhaus Dessau) Müller, Fridolin Multifilm (filmfabriek Haarlem) Münchner Bund Nederlandse Rotogravure Nederlandse Spoorwegen Nová Bratislava (periodiek) Nijgh & Van Ditmar (uitgever) Opbouw (en CIAM) Penaat Permanente Prijsvraag Commissie Peterhans Philips (gloeilampen) Plantijn (drukkerij) Polak, Hans Pomona’s Voedsel Uitzending (P.V.U., Utrecht) Prins (secretaris van het Genootschap Nederland-Nieuw Rusland) Proost, Firma PTT Rasch, Brüder Reclame, De (periodiek) Reesink & Co., H.J. Ring ‘Neue Werbegestalter’ (NWG) Rood, Ir. A.H. van Rossmann, Zdenêk Rotterdamsche Lloyd Sandberg, W.H. Seuphor, M. Scholte Schouten, J.L. Schuitema, P. Schwitters, Kurt Siemens-Schuckertwerke (Den Haag) Société auxiliaire des expositions du palais des beaux-arts (Brussel) Sonneveld, A.H. (Rotterdam) Spencer, Herbert Staatliche Museen/Staatliche Kunstbibliothek Starlift N.V. Ned. Fabriek van Liften en Transportwerktuigen) Stichting de Nederlandsche Deelneming aan de Tentoonstelling te Parijs 1937 Studio Publications, The (Londen) Teulings (Grafische Kunst Inrichting) TRIO (drukkerij) 7 Documentatiecollectie Piet Zwart, RKD Documentation Collection Piet Zwart, Netherlands Institute for Art History (RKD)
Tschichold, Jan Typomundus (periodiek) UFA (Universum Film Aktiengesellschaft) VANK (Vereeniging voor Ambachts- en Nijverheidskunst) Vereenigde Glasfabrieken Schiedam/Leerdam Verkeersseinen Commissie (VANK) Vermeulen, Jan Vollenhoven, J. van. Stoomolieslagerij en Graanhandel Waldorp, N.V. Nederlandsche Instrumentenfabriek (Den Haag) Wereldkroniek (periodiek) Wereld-Vrouwen-Comit-Comité tegen Oorlog en Fascisme Wernink’s Betonpaal N.V. Wils, Jan Wijk, J.H. van Ziegler, Franz Zwart-Cleyndert, Nel N.B. Komt voor in inv.nrs. 1-2 en 4
8 Documentatiecollectie Piet Zwart, RKD Documentation Collection Piet Zwart, Netherlands Institute for Art History (RKD)