2013 3 kwartaal e
Indien onbestelbaar retour aan: Doelen 8 4875 AD ETTEN-LEUR (NL)
Phila-Info
In dit nummer: Mars-3 ruimtesonde mogelijk teruggevonden op Mars
De West-Brabantse Verzameldag 2013 zondag 24 november in Etten-Leur
1
Phila-Info
Postzegelvereniging Philatelica West-Brabant Bijeenkomsten in 2013 Clubavond Iedere 3e donderdagavond van de maand vanaf 19:00 uur 17 januari, 21 februari, 21 maart, 18 april, 16 mei, 20 juni, 19 september, 17 oktober, 21 november en 19 december.
Ruilmiddag Iedere 1e dinsdagmiddag van de maand van 13:30-16:30 uur 8 januari, 5 februari, 5 maart, 2 april, 7 mei, 4 juni, 2 juli, 3 september, 1 oktober, 5 november en 3 december.
Plaats Huurdersbelangenvereniging Etten-Leur Liesbosweg 40c 4872 NE Etten-Leur
3e kwartaal 2013
Adverteerders Autobedrijf Knobel Auto Motor Service Bagijn Gereedschap Bike Life Blom Verkeersschool Bolleboom v.o.f. Buiks C1000 Jac Heijmans Dekkers Kapsalon Gelens Bouwbedrijf Goossens Keukens W. Goossens Govaert Optiek Haest-Luystenburg Hermans oldtimer verhuur Hermans BV Hout leeft Jan de Wit & Zn Jos de Rijk Autobedrijf Kaatje Jans Marc Verwiel vakfotograaf Mekes juwelier Meubelmakerij Lotus Mireille Couture Ton van Unen Het Turfschip Van Son Schoenen Van Halteren BV Vermeulen trappen Vreugde Meubelen
Ereleden en leden van verdienste
Erelid
Erelid
M.E. Benneker Zevenbergen
T. van der Heul Zandvoort
• • •
Leden van verdienste: P.J.M. Boes, Ulvenhout C.J. Jongenelis, Etten-Leur A.A.A. Sellemans, Etten-Leur
Voor een bezoek van de commissie ‘nalatenschappen’ kunt u zich wenden tot de voorzitter: W. van Wijk, Tamboerhof 7, 4871 LP Etten-Leur, tel.: 076-503 19 20
3e kwartaal 2013
2
Phila-Info
Postzegelvereniging Philatelica West-Brabant www.filawb.nl
Bestuurssamenstelling Voorzitter
Secretaris/ledenadministratie
Wilfred van Wijk Tamboerhof 7 4871 LP Etten-Leur tel.: 076-503 19 20
August Coppens Doelen 8 4875 AD Etten-Leur tel.: 076-503 55 24
[email protected]
[email protected]
Penningmeester
Rondzendingen
Geert Engelen Parklaan 26 4702 XE Roosendaal tel.: 0165-56 94 30
Tini Ernest Mechelenstraat 17 4879 ZS Etten-Leur tel.: 076-503 47 18
[email protected]
[email protected]
Veiling(-aankopen)
Bankrekeningen •
Jan Lathouwers Heliotroopdijk 57 4706 JN, Roosendaal tel.: 0165-55 88
•
Algemeen (contributie, nieuwtjes, veilingen, supplementen): 202.09.09 t.n.v. Postzegelvereniging Philatelica West-Brabant, Etten-Leur Rondzendingen: 202.09.03 t.n.v. P.v. Philatelica West-Brabant rondzending, Etten-Leur
Functionarissen van de vereniging • • • •
Website & redactie ledenblad: Patrick de Rooij, Wipakker 19, 4872 XG, Etten-Leur,
[email protected] of
[email protected] Nieuwtjesdienst: Jan Lips, Entstraat 34, 4731 XH, Oudenbosch,
[email protected] Veilingen: Aart van der Griend, Kasselstraat 18, 4875 BC, Etten-Leur,
[email protected] Vijfcentboeken: Ton Sellemans
Inhoudsopgave Van de voorzitter
3
7
Het Vaticaan en de wetenschap
16
4
West-Brabantse Verzameldag 2013 Contributie 2014
De vereniging gaat ook de regio in! Kort verenigingsnieuws
9
Nieuwe uitgiften 2e helft 2013
19
4
Mars-3 teruggevonden?
11
Phila-Info
3
3e kwartaal 2013
Van de voorzitter Als deze Phila-Info van het derde kwartaal bij u in de bus valt is de tweede helft van 2012 alweer in volle gang! Velen van ons hebben weer niet stilgezeten tijdens de vakantieperiode zoals voor het voorbereiden van de Phila-Info zelf, het verwerken van nieuwe aanschaf, het rondzendverkeer en…..het voorbereiden van De WestBrabantse Verzameldag 2013 op 24 november in de Nieuwe Nobelaer te Etten-Leur. In deze Phila-Info zijn, een aantal (zeer) belangrijke onderwerpen opgenomen en ik wil u vragen het artikel met betrekking tot de contributie en de verschillende soorten lidmaatschap aandachtig door te nemen. In dit voorwoord wil ik in het bijzonder ingaan op het distribueren van onze Phila-Info. Het is inmiddels weer vele jaren geleden dat de eenvoudige Phila-Info op A5-formaat veranderd is naar de gedrukte kwaliteit op A4-formaat zoals het nu voor u ligt. Over de afgelopen jaren heeft onze Phila-Info zich verder ontwikkeld met als belangrijke verandering de artikelen die nu grotendeels door eigen leden worden geschreven en ingediend. Een andere verandering ligt in de enorme (snelle) veranderingen op het vlak van internet en computers. Wij hebben kunnen vaststellen dat veel leden met deze trends en veranderingen meegegaan zijn. Eerder dit jaar hebben wij de leden gevraagd wie de Phila-Info digitaal wil ontvangen, dit als zogeheten PDF per e-mail of de “link” naar het bestand op onze website www.filawb.nl. De aanmeldingen waren boven verwachting en een flink aantal Phila-Info’s worden nu dan ook digitaal verstuurd. Wij willen u allen uitnodigen eens een Phila-Info van de website te lezen en/of te halen. U kunt deze dan ook per gewenste bladzijde(s) of zelfs deel van een bladzijde afdrukken. De kwaliteit van de tekst en foto’s is net zo goed of zelfs beter en bovendien in kleur! Zoals u bekend zal zijn, heeft PostNL de tarieven weer verhoogd naar €0,60 wat een frankering van €1,80 (!!) per Phila-Info betekend. Neem hierbij dat na 1 november 2013 geen “gulden”-postzegels meer gebruikt mogen worden, de advertentie-inkomsten teruglopen in combinatie met tijdgebrek om adverteerders te werven, en de noodzaak om kosten te reduceren is een feit. Het bestuur heeft er dan ook voor gekozen de Phila-Info voortaanmet ingang van 2014 digitaal te verzenden, tenzij u opgeeft de Phila-Infa als gedrukt exemplaar te willen ontvangen. U kan dat doen via
[email protected] of door de bon op bladzijde 10 in te leveren. Heeft u toegang tot internet dan hopen wij dat u geen gedrukte Phila-Info aanvraagt om zo met elkaar de kosten onder controle te houden. Tot ziens op de dinsdagmiddagen en donderdagavonden en kom ook eens langs in de regio zoals Huis ten Halve, Oudenbosch en Zevenbergen. We hopen u allen zeker te zien op zondag 24 november op de West-Brabantse Verzameldag 2013 in de Nieuwe Nobelaer in Etten-Leur! Wilfred van Wijk Voorzitter
Phila-Info
4
3e kwartaal 2013
De vereniging gaat ook de regio in! Zoals u weet zijn de reguliere bijeenkomsten van de vereniging in ‘Het Huurdershuis’ in Etten-Leur (zie bladzijde 1). Onze vereniging is echter ook regelmatig elders in de regio te vinden. Misschien wel dicht bij u in de buurt. U vindt ons in 2013 ook nog bij: • Ruilbeurs Huis ten Halve: 7 september, 5 oktober, 2 november en 7 december 2013; 13:00-16:00 uur; • Postzegelvereniging Oudenbosch: 29 september, 27 oktober, 24 november en 22 december 2013; 10:00-13:00 uur; • Zevenbergen (Sportcentrum Lindonk, Kristallaan 25, 4761 CZ Zevenbergen): 12 oktober, 9 november, 14 december 2013; 13:00-17:00 uur. De toegang tot deze bijeenkomsten is gratis, behalve de bijeenkomsten in Zevenbergen. Daar geldt 1 euro intree. Kijk op onze website voor meer informatie en routebeschrijvingen.
Kort verenigingsnieuws De nieuwe penningmeester stelt zich voor Ik ben Geert Engelen, 63 jaar, getrouwd en vader van drie kinderen die al uit huis zijn. Ik woon in Roosendaal. Mijn postzegelleven bestond jarenlang alleen uit het bekijken van de maandelijkse rondzending en het lezen van Phila-Info en Filatelie. Sinds enkele maanden heb ik meer tijd. Daarom bezoek ik nu geregeld de clubavonden en heb ik me gemeld toen er een oproep werd gedaan voor een nieuwe penningmeester. Ik zal proberen deze taak net zo accuraat en transparant te vervullen als Sylvia dat gedaan heeft. Met de medewerking van de andere bestuursleden die al door de wol geverfd zijn en met jullie medewerking wat betreft het secuur afrekenen van de rondzendingen en het op tijd betalen van de contributie gaat dat vast wel lukken.
Het nieuwe bestuurslid stelt zich voor Ik ben Jan Lathouwers, 57 jaar, getrouwd en vader van twee volwassen kinderen. Ik ben inmiddels al zo’n 29 jaar lid van Philatelica West-Brabant en bezoek tegenwoordig vrijwel maandelijks de verenigingsavond. Ik ben sinds enige tijd als vrijwilliger actief bij de vijfcentboeken en met kopen en verwerken van veilingkavels ten behoeve van de verenigingsboeken. Tijdens de laatste algemene ledenvergadering bracht de voorzitter onder de aandacht, dat het bestuur uit een even aantal (4) personen bestaat, waardoor er dus situaties kunnen ontstaan waarbij de stemmen kunnen staken (evenveel voor- als tegenstemmers). Om dit te voorkomen wilde het bestuur graag een extra lid aantrekken. Na
Phila-Info
3e kwartaal 2013
5
enig overwegen heb ik besloten mij als aspirant bestuurslid aan te melden. Ik hoop een goede bijdrage te kunnen leveren aan de werkzaamheden van het bestuur en naar tevredenheid van u als leden.
Overzicht van beschikbare themaboeken De vereniging beschikt over een groeiend aantal boeken in de zogeheten vijfcenthoek. Naast de boeken per land en de boeken met het betere materiaal, gaat het om een hele lijst met boeken op thema. In de onderstaande tabel is een actueel overzicht opgenomen van de beschikbare themaboeken van de vereniging. Apen Architectuur Auto Airmail Amerikaanse presidenten Bruggen Bomen Bergen Beren Brandweer Ballonnen Bloemen Beroepen Bekende personen Circus Dans Europa zegels Filmsterren Fruit Fietsen Geweidragers Handen Heraldiek Hoofddeksels Hond en kat Insecten Kind Klok Katachtigen Kerst (Nederland)
Kerst (Wereld) Kikkers Klederdracht Kerken Kastelen Keramiek Krabben Landbouw Landen Langoren Moeder en kind Militairen Muziek Machinezegels Maskers Motoren Munt-op-zegel Molens Olympische Spelen Olifanten Prehistorische dieren Postzegel-op-postzegel Paddestoelen Paard Papier op druk Posterijen Padvinders Pauzen Reptielen Rode Kruis
Rijtuigen Ruimtevaart Schilderijen Schelpen Slangen Schepen Sport Sprookjes Stadspost Stripfiguren Torren Treinen Uniformen Vlinders Vlaggen Vissen Voetbal Vliegtuigen Vuurtorens Vogels Vervoer Vlagstempels Watervallen Wielrennen Wapens Verenigde Naties Velletjes Zoogdieren
Phila-Info
3e kwartaal 2013
6
Huldigingen ALV 16 mei 2013 Tijdens de afgelopen Algemene Ledenvergadering zijn weer een aantal mensen gehuldigd. Voor het eerst sinds jaren waren er dit keer geen leden die 25 jaar lid zijn van onze vereniging. Maar dat werd ruimschoots goedgemaakt door Jos Boes. Hij werd gehuldigd omdat hij 60 jaar trouw lid is van de Federatie. Hij kreeg een luxe bierpakket om dat te vieren. Daarnaast werden Sylvia de Rooij en Christ Jongenelis in het zonnetje gezet. Sylvia omdat zij na 7 jaar afscheid nam als penningmeester. De voorzitter herinnerde er in zijn toespraak nog eens aan hoe zij de boekhouding 7 jaar geleden met veel inspanning op orde heeft weten te brengen en nu een gezonde en goeddraaiende boekhouding overdraagt.
Christ Jongenelis werd bedankt voor zijn inzet voor de Phila-Info nu hij na een periode van stapsgewijs afbouwende per 1 januari zijn laatste werkzaamheden (de distributie van het blad) heeft overgedragen. Was dat dan alles? Nee, want ook voor alle andere aanwezige leden was er een verrassing. Iedere aanwezige kreeg een boek over de geschiedenis van de post in Nederland uitgereikt. En uiteraard waren de consumpties van het huis, zoals bij elke Algemene Ledenvergadering.
Phila-Info
3e kwartaal 2013
7
West-Brabantse Verzameldag 2013 Ieder jaar organiseren Philatelica West-Brabant, Postzegelvereniging Breda en Postzegelvereniging Oosterhout samen de West-Brabantse Verzameldag. Deze is bij tourbeurt in één van de gemeenten. Na Breda en vorig jaar Oosterhout, is het dit jaar de beurt aan Etten-Leur. Op zondag 24 november 2013 vindt de West-Brabantse Verzameldag 2013 plaats in de Nieuwe Nobelaer in Etten-Leur. De dag begint om 10:00 uur en duurt tot 17:00 uur. De toegang is gratis en voor iedereen vrij toegankelijk. Voor elk wat wils Op de West-Brabantse Verzameldag vindt u natuurlijk postzegels, maar ook voor munten, boeken, sigarenbandjes, suikerzakjes, lucifermerken, enzovoorts, kunt u er terecht. Er zal verkoop zijn, maar er zijn ook voldoende tafels beschikbaar om onderling vrij te ruilen. Er zal ook een veiling gehouden worden voor de leden van de deelnemende verenigingen. Meer informatie over die veiling en de aangeboden kavels verschijnt te zijner tijd op de website www.filawb.nl. Tafelhuur en kavels aanbieden voor de veiling is mogelijk Het is mogelijk om een tafel te huren als u zaken te koop wilt aanbieden. De tafels kosten €10, inclusief 1 kop koffie en 1 broodje. Voor inlichtingen over, of het huren van een tafel kunt u terecht bij dhr. G. Engelen, tel.: 0165-569430 of
[email protected]. U kunt ook kavels voor de veiling aanbieden via
[email protected]. Bereikbaarheid De Nieuwe Nobelaer ligt centraal in Etten-Leur (Anna van Berchemlaan 2, 4872 XE EttenLeur) en is gemakkelijk bereikbaar per auto of openbaar vervoer. Er is een bushalte voor de hoofdingang en die halte ligt op de drukke busroute tussen NS station Etten-Leur en het Busstation Centrum. Bent u slecht ter been en reist u per OV, dan is het mogelijk om afgehaald te worden bij het NS station Etten-Leur. Meldt u zich daarvoor tevoren aan bij het bestuur. Parkeren Op zondag 24 november is het in Etten-Leur koopzondag. Dat betekent dat diverse parkeerplaatsen die dag betaald parkeren zijn. Dit geldt ook voor de parkeerplaatsen aan de voorzijde van de Nobelaer en aan de overzijde van de Anna van Berchemlaan bij het park! Er zijn in de directe omgeving echter voldoende gratis parkeerplaatsen beschikbaar. Op de volgende bladzijde is een kaart opgenomen waarop deze zijn aangegeven. Routebeschrijvingen en nadere informatie Op de website www.filawb.nl zal de komende tijd de nodige nadere informatie worden bekendgemaakt. Ook zult u er routebeschrijvingen voor de auto aantreffen. U kunt natuurlijk ook de straat of postcode in de TomTom invoeren (Anna van Berchemlaan 2, 4872 XE EttenLeur). Voor het openbaar vervoer is een routebeschrijving te vinden via 9292.nl.
Phila-Info
8
3e kwartaal 2013
Phila-Info
9
3e kwartaal 2013
Contributie 2014 Zoals elk jaar vindt u in de Phila-Info van het derde kwartaal een oproep om uw contributie voor het volgende jaar te voldoen. Waarom zo vroeg? Dat is omdat onze vereniging een deel van de contributie afdraagt aan de federatie. En de federatie moet daarna de verlenging van de abonnementen op het blad Filatelie regelen. Om dit alles op tijd te laten gebeuren vragen wij u om uw contributie 2014 vóór 29 oktober 2013 te voldoen. Uw tijdige betaling bespaart uw vereniging veel kosten aan het voorschieten van de afdracht en het innen van te laat betaalde contributie. U wordt verzocht uw contributie over te maken op rekeningnummer 2020909 t.n.v. Philatelica West-Brabant onder vermelding van uw lidnummer en ‘contributie 2014’. Deze gegevens zijn nodig voor de snelle afhandeling. U kunt natuurlijk ook contant betalen op onze clubbijeenkomsten. De contributiebedragen zijn voor 2014 hetzelfde als voor 2013, inclusief de waardebon voor de vijfcenthoek. Nog even op een rijtje: Gewoon lidmaatschap De contributie voor het gewone lidmaatschap bedraagt € 35,00. In dit lidmaatschap zit ook het lidmaatschap van de bond en het maandblad Filatelie begrepen. Gereduceerd lidmaatschap Voor leden die geen behoefte hebben aan het maandblad Filatelie en lidmaatschap van de Bond heeft de vereniging een gereduceerde lidmaatschap. De contributie voor het gereduceerde lidmaatschap bedraagt € 20,00. Overstappen Indien u wenst over te stappen naar een andere vorm van lidmaatschap dan moet u deze wijziging vóór 29 oktober 2013 doorgeven aan de secretaris. U kunt dat doen met het formulier dat u elders in dit blad vindt. U kunt het uitknippen en opsturen naar secretariaat Philatelica West-Brabant, Doelen 8, 4875 AD, Etten-Leur. Of de pagina op uw computer kopiëren, invullen en mailen naar
[email protected]. Een brief of e-mail mag ook, maar vergeet dan niet in de brief of e-mail uw naam en adres te vermelden en vermeld voor de duidelijkheid ook naar welke lidmaatschapsvorm u wilt overstappen. De waardebon Deze waardebonnen liggen, als u de contributie heeft betaald, in 2014 voor u klaar bij de vijfcenthoek tijdens de verenigingsbijeenkomsten en de bijeenkomsten in de regio waar de vereniging bij aanwezig is. De totale waarde van de waardebon is € 5,-. De waardebon is op lidnummer en niet overdraagbaar. U kunt wel een ander lid of persoon machtigen of het bestuur contacteren in geval u niet de mogelijkheid heeft de avonden en/of middagen te bezoeken. De waardebon is in 2014 geldig op de verenigingsavonden, soosmiddag en op andere locaties in de regio waar wij staan voor al het verenigingsmateriaal, vijfcentboeken, boeken met beter materiaal, partijtjes etc., maar dus niet voor het rondzendverkeer, nieuwtjesdienst en dergelijke. De waarbon dient in maximaal twee keer besteed te worden. Het bestuur hoopt op uw medewerking. Indien u de vereniging wilt steunen door iets meer over te maken dan uw contributiebedrag, dan is uw vereniging u daar dankbaar voor. Geert Engelen Penningmeester
Phila-Info
3e kwartaal 2013
10
Overstapformulier lidmaatschap Philatelica West-Brabant NB: moet binnen zijn op uiterlijk 29 oktober 2013 Naam:
Lidnr.:
Adres: Postcode:
Woonplaats:
Ik stap over naar: (aankruisen wat van toepassing is) □ Gereduceerd lidmaatschap
□ □ Datum:
□
Gewoon lidmaatschap
Partnerlidmaatschap Jeugdlidmaatschap Plaats:
Handtekening:
Lever dit formulier in op een bijeenkomst of stuur het op naar: Philatelica West-Brabant, Doelen 8, 4875 AD Etten-Leur
Ja, ik wil graag de Phila-Info op papier blijven ontvangen! Naam:
Lidnr.:
Adres: Postcode:
Woonplaats:
Lever dit formulier in op een bijeenkomst of stuur het op naar: Philatelica West-Brabant, Doelen 8, 4875 AD Etten-Leur
Postzegelshow ®
POSTEX 2013 Apeldoorn
18 19 oktober 20
Americahal Laan van Erica 50 7321 BX Apeldoorn bereikbaar met: • Trein (station De Maten) • Auto A50 afrit 24 Apeldoorn-Teuge • Gratis parkeren Open: vrijdag zaterdag zondag
10.00 tot 17.00 uur 10.00 tot 17.00 uur 10.00 tot 16.15 uur
entree € 5,00 met ledenpas KNBF of tegen inlevering van onderstaande waardebon € 4,00
laatste nieuws op www.postex.nl
Activiteiten o.a: • Tentoonstelling • Veel handelaren uit binnen- en buitenland • Postex® Jeugdhoek • Dubbeltjes boeken • Postzegelberg. Gratis postzegels uitzoeken • Creatief met Postzegels met demonstratie • Jubilerende verenigingen • Workshops • Postadministratie(s) • Gespecialiseerde verenigingen die zich presenteren • Jaarlijks wisselende demonstraties van niet filatelistische activiteiten • GRATIS CATALOGUS
volg ons op: www.faceboek.com/postexapeldoorn www.twitter.com/postexapeldoorn
UITNODIGING
tegen inlevering van deze strook krijgt U één euro KORTING op de toegangsprijs (niet in combinatie met andere akties)
Dit jaar wordt alweer de 15e editie van Postex gehouden, in de Americahal te Apeldoorn (rolstoelvriendelijk!) op 18, 19 en 20 oktober, vrijdag en zaterdag van 10:00 tot 17:00 uur en zondag van 10:00 tot 16:00 uur. Entree: 5 euro, inclusief catalogus. Korting met de Bondspas, jeugd t/m 17 jaar heeft gratis toegang. PostNL PostNL is aanwezig met een verkoopstand waar u ook uw eigen persoonlijke postzegels kunt laten printen. PostNL geeft bovendien diverse Beurspostzegels uit, o.a. voor de Dag van de Postzegel, een Prestigeboekje en presenteert een speciaal poststempel. Handelaren Er zijn zo’n 50 handelarenstands aanwezig waarvan ruim 30 NVPH-stands in de grote zaal. Er zijn ook verschillende buitenlandse handelaren. Gespecialiseerde verenigingen Zeven gespecialiseerde verenigingen vieren een jubileum. De verenigingen zijn –net als veel andere verenigingen- aanwezig met een tentoonstelling en een promotiestand. Tentoonstelling Er zijn bijna achthonderd tentoonstellingskaders te bewonderen. De jubilerende verenigingen vullen veel kaders met op de vereniging gerichte tentoonstellingen. In de wedstrijdklasse doen inzenders mee in alle klassen. Gratis en goedkope postzegels De NVPV organiseert een grote dubbeltjeshoek, een enorme postzegelberg waar alle betalende bezoekers aar hartenlust 60 seconden gratis postzegels uit mogen halen, en er is een speciaal ontworpen persoonlijke postzegel die gratis is af te halen bij de Postex-infostand. KNBF De Koninklijke Bond van Filatelistenverenigingen is aanwezig met het Audio Visueel Centrum, er zijn presentaties van dia lezingen en dvd-presentaties. Ook zijn er keurmeesters aanwezig die u kunnen informeren over het keuren van postzegels. De nieuwe persoonlijke postzegel van de Bond is te koop, gewijd aan het AVC. Ook is er weer een enveloppe van de Dag van de Postzegel. Jeugd Voor de jeugdige postzegelverzamelaars biedt Postex, met JFN ondersteuning, vele attracties. JFN laat o.a. zien hoe je postzegels moet afweken, je verzameling kunt opbouwen en bladen kunt maken voor je collectie. Meer Het Maandblad Filatelie is aanwezig met een promotiestand. Er is een bijzondere tentoonstelling van het Mobiel Grafisch Museum met een presentatie over het drukproces op oude machines. In de Crea Doe hoek wordt dit jaar weer aandacht geschonken aan de creativiteit van mensen die op een andere manier met (beschadigde) postzegels bezig zijn dan de gebruikelijke verzamelaar. Postex-informatiestand Bij de Informatiestand, direct links als u de grote zaal betreedt, kunt u terecht met al uw vragen over de postzegelshow Postex en de NVPV. U kunt hier ook uw gratis postzegel ophalen. Meer uitgebreide informatie kunt u vinden in het Postex-nummer van Filatelie in oktober en op www.postex.nl. In de Nieuwsrubriek van de website vindt u steeds het laatste nieuws. U kunt ons volgen op www.facebook.com/postexapeldoorn
.www.twitter.com/postexapeldoorn
Phila-Info
11
3e kwartaal 2013
Mars-3 teruggevonden? Het lijkt wel een gewoonte aan het worden. Iedere keer als het ledenblad net naar de drukker is, verschijnt er een bericht in de media wat nu nét een leuke aanleiding is om over te schrijven. Zo ook afgelopen kwartaal. Op 12 april 2013 verscheen namelijk in de internationale pers het bericht dat NASA met hulp van amateurastronomen mogelijk de resten van de Mars-3 ruimtesonde van de Sovjet-Unie hebben teruggevonden op Mars. Zowel de zoektocht, als de missie uit de jaren ’70 zijn de moeite van het vertellen waard. De Space Race naar Mars De jaren ’50 en ’60 staan bekend om de race naar de ruimte tussen de VS en de Sovjet-Unie. In eerste instantie gingen de Sovjets aan kop met de eerste satelliet Spoetnik (1957) en de eerste man in de ruimte (1961, Yuri Gagarin). Maar de VS had de primeur om als eerste een man op de maan te zetten (1969, Neil Armstrong). Maar wat niet iedereen zich nog herinnert, was dat er toen ook een race naar Mars en Venus gaande was. Mensen daarheen sturen was ondenkbaar, maar robots en satellieten, dat zou toch Neil Armstrong op de maan in 1969 wel moeten kunnen. Ook hier was de Sovjet-Unie erg bedreven in en streden de VS en Sovjet-Unie alsof hun leven ervan afhing.
Herdenkingszegel van Mars-1
Al in 1960 begon de Sovjet-Unie aan hun Marsprogramma en lanceerde in 1962 een eerste missie naar Mars: Mars-1. Die missie bestond uit het lanceren van twee sondes, maar die missie mislukte. Desondanks werd dit in 1987 door de Sovjet-Unie nog herdacht met een speciale postzegel. Een volgende missie in 1969, Mars-2, mislukte ook. Het viel gewoon niet mee om een sonde naar Mars te sturen met de beperkte techniek van toen. Bedenk wel even dat op het moment dat Mars het dichtst bij de Aarde staat, Mars nog steeds 100 keer verder weg is dan de maan. En bedenk ook dat microchips voor noodzakelijke elektronica pas in die tijd uitgevonden werden. In de VS nota bene! Toch mocht een sonde in totaal niet veel meer wegen dan een kleine auto, omdat die anders te zwaar was voor de raket. Veel functionaliteit kon die sonde dus niet hebben, maar dat maakte nog niet veel uit. Überhaupt een ruimtevaarttuig bij Mars in de buurt krijgen was al prestatie genoeg!
Maar ook de VS was in die tijd bezig. Nu kijkt men terug op die tijd alsof het alleen ging om de Mercuryen Apollo-programma’s om een man op de maan te krijgen. Maar men was tegelijkertijd bij NASA ook bezig met sondes naar Mars en naar Venus. De voorloper van het Apollo-programma: Project Mercury. Bedoeld om ervaringen op te doen met bemande ruimtevaart als opstapje naar de maan.
Phila-Info
3e kwartaal 2013
12
Alsof men het niet al druk genoeg had. Maar men móest de Sovjets voorblijven, op alle terreinen, tegen elke prijs. Dus startte men al begin jaren ’60 met het Marinerprogramma. Terwijl de Sovjet-Unie met Mars-1 en Mars-2 pech had, lukte het de VS in 1965 om met Mariner 4 voor het eerst een sonde langs Mars te laten vliegen. Mariner 4 zond de eerste foto’s ooit van Mars van dichtbij genomen terug naar Aarde. Vage foto’s met weinig wetenschappelijke waarde, maar toch. Mariner 4 staat ironisch genoeg niet op zegels van de US, maar wel van het Oostblok.
Zo zou het afkoppelen van de Marssonde van het moederschip van Mars-1 er ongeveer uitgezien moeten hebben…
Mars-2
In 1971 beschikte de Sovjet-Unie over betere technologie en was het hoog tijd de VS weer in te gaan halen in de race naar Mars. Nu hadden de Sovjets genoeg kennis en techniek verzameld om een sonde te maken die niet alleen maar naar Mars kon gaan en rondjes kon cirkelen, maar ook kleurenfoto’s kon maken, allerlei metingen kon doen en dat alles kon doorzenden naar Aarde. Maar dat was nog niet alles. Als klap op de vuurpijl kon er ook nog een marslander afgezet worden. Dat was de missie van Mars-3. Gelanceerd in 1971, aankomst bij Mars in 1972. De marslander van Mars-3, waarvan men nu de restanten denkt te hebben teruggevonden, is vereeuwigd op een post-
Phila-Info
13
3e kwartaal 2013
zegel van de Sovjet-Unie. De Mars-3 missie was ten dele succesvol. De sonde kwam aan bij Mars. De sonde cirkelde een tijd rond, waarbij veel foto’s gemaakt werden en teruggestuurd. Daar zaten ook de eerste eerste kleurenfoto’s van Mars bij. De landing op Mars in 1972 lukte ook, ondanks een grote stofstorm op Mars. Alleen kort na de landing ging die kapot, net toen de sonde begonnen was om de eerste foto die het genomen vanaf de grond te gaan doorzenden naar Aarde. De eerste, en lange tijd ook enige foto vanaf de grond op Mars, was een halve vage foto waarop maar weinig te zien viel. Wat er misgegaan is, is altijd onduidelijk gebleven. Men gaat ervan uit dat de lander beschadigd is geraakt door de stofstorm. Dat was niet zomaar een storm, maar eentje die over de hele planeet woedde en die ongekend fel was. De grap was dat er rond dezelfde tijd ook een weer Mariner-sonde van de VS in de buurt was. Deze zou ook landen, maar vanwege diezelfde storm was had NASA besloten dat niet te doen en werd de sonde maar in een baan om Mars gebracht. De Sovjets konden dat met de Mars-3 sonde niet, omdat die voorgeprogrammeerd was.
De mislukte foto van de Mars-3 sonde
Om de landing mogelijk te maken hadden de Sovjets namelijk alle grenzen opgezocht. Er kon echt niks fout gaan of tegenzitten. De raket had het absolute minimum aan brandstof meegekregen, om de sonde zo vol mogelijk te kunnen proppen met meetapparatuur en techniek. Zo paste er wel een goede camera met een grote rol film in, ontwikkelapparatuur, plus een scanner om die foto’s in te scannen en per radio door te zenden. Dat klinkt nu raar en omslachtig, maar de digitale camera was toen nog niet uitgevonden. Het maken van de foto’s en de vlucht zelf was zoals gezegd allemaal voorgeprogrammeerd. Zo was men niet afhankelijk van een constante goede radioverbinding met de Aarde. Een kleinere radio bespaarde bovendien weer extra gewicht. En zo werd ook bespaart op navigatie. Maar het gevolg was wel dat men niet heel nauwkeurig wist waar de sonde geland was. Alleen bij
Phila-Info
14
3e kwartaal 2013
welke krater in de buurt, zo ongeveer. En zoals gezegd was het niet mogelijk de sonde bij te sturen. Het ging in 1972 echt alleen om de eerste foto’s, waarbij de Sovjets dus de grenzen van het toen technisch haalbare opzochten. De eerste echte herkenbare foto van het oppervlak van Mars werd op 20 juli 1976 genomen door de Amerikaanse Viking 1-lander. Maar daar bleef het zo ongeveer wel bij. Het was gewoon nog steeds heel moeilijk realiseerbaar met de toenmalige techniek.
Haarscherpe foto genomen door Curiosity vanaf het oppervlak van Mars.
Echte sprongen voorwaarts werden pas weer gemaakt zo’n 30 jaar later, toen er robots van NASA landde die zich ook konden voortbewegen en met veel betere camera’s en meetinstrumenten aan boord. Vanaf eind jaren ’90 werden verschillende marsrovers op Mars afgezet zoals de Sojourner in 1997, Opportunity en Spirit in 2004 en het meest recent op 6 augustus 2012 Curiosity. Zowel Opportunity en Curiosity zijn nog steeds operationeel. Spirit is ondertussen kapot. In 2009 viel de motoriek uit en 2010 hield de rover er na 6 jaar helemaal mee op. Maar bedenk dat zowel Opportunity als Spirit maar gemaakt waren om slechts 90 dagen mee te gaan! Overigens, ook de Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft geprobeerd landers op Mars te zetten, maar zonder succes. Landen ging wel, maar vervolgens lukte steeds niet om radiocontact te maken. De (mogelijke) herontdekking 41 jaar later Het terugvinden van de sonde ging niet vanzelf. Men wist immers niet precies waar die geland was. En dan nog, is het is maar een klein ding van maar een paar honderd kilo. Dat is zoeken naar een speld in een hooiberg. Nu cirkelen er tegenwoordig verschillende satellieten rond Mars en er zijn duizenden gedetailleerde foto’s van bijna het hele oppervlak van Mars. Maar dan nog: zoek tussen al die duizenden foto’s van duizenden vierkante kilometers eindeloze vlakten (ook al weet je ongeveer waar je moet zijn), maar eens dat ene kleine stipje
Phila-Info
15
3e kwartaal 2013
terug. Tenminste, als de lander al niet diep onder het stof bedolven is na al die jaren. En ook al kunnen computers tegenwoordig veel, dit soort kwarteitjes kunnen mensen nog steeds veel beter dan welke supercomputer dan ook. Medewerkers van NASA hebben daarom een modern middel ingezet: vrijwilligers. Crowd sourcen heet dat. Ofwel letterlijk vertaald naar het Nederlands: uitbesteden aan de menigte. Het werkt als volgt: men verdeeld stapels foto’s of andere data in vele kleine stapeltjes. Men maakt deze vervolgens openbaar via het internet. Mensen die dat willen kunnen steeds één stapeltje downloaden en zelf bekijken aan de hand van een vraag die ze gesteld is. Foto’s waarop men iets ziet waarvan men denkt: ‘hé, dit vergt nader onderzoek’, stuurt men terug. Zo kan een heel stapel gegevens zonder al te veel moeite gesorteerd worden. Hetzelfde wordt trouwens op grote schaal gedaan met opnamen van radiotelescopen. Mensen die dat leuk vinden downloaden een computerprogrammaatje die op de eigen PC op de achtergrond steeds pakketjes data download, doorrekent en de uitkomst terugstuurt naar bijvoorbeeld NASA. Een beetje zoals een antivirusprogramma werkt. Het voordeel is dat duizend hobbyisten wereldwijd zo hetzelfde werk kunnen doen als één supercomputer, maar dan tegen een fractie van de kosten. Alleen maar omdat ze het leuk vinden om mee te helpen aan wetenschappelijk onderzoek!
En zo ging ook de zoektocht naar de Mars-3 lander van start. En warempel, men zag iets. Zou dat het zijn? Het lijkt wel de parachute waarmee de sonde destijds geland is… Nu zijn de foto’s nog niet duidelijk genoeg, dus men weet het nu nog niet zeker. Maar wie weet. NASA heeft in elk geval de bovenstaande samengestelde foto’s vrijgegeven. Binnenkort vliegt er een satelliet over die speciaal close-up foto’s zal gaan maken. Wie weet of we dan kunnen zeggen dat Mars-3 eindelijk teruggevonden is. Patrick de Rooij Bronnen: V.G. Perminov 'The Difficult Road to Mars; A Brief History of Mars Exploration in the Soviet Union', NASA, Washington DC USA, 1999 Foto’s NASA Zegels eigen collectie auteur
Phila-Info
16
3e kwartaal 2013
Het Vaticaan en de wetenschap Nu er weer eens van paus gewisseld is, waren de ogen van de wereld weer even op Vaticaanstad gericht. Aangezien het dit jaar ook nog eens 60 jaar geleden is dat de werking van DNA ontdekt werd, is het aardig eens stil te staan bij de historisch gezien nogal wisselende haat-liefdeverhouding tussen de wetenschap en het geloof, aan de hand van postzegels die het Vaticaan zelf heeft uitgegeven.
Historisch gezien is die verhouding tussen de Kerk en de wetenschap nogal wisselend. In de middeleeuwen waren beide één en hetzelfde. Dat veranderde echter toen de wetenschap zich meer en meer zelfstandig ging ontwikkelen en vragen ging stellen bij sommige dogma’s van de Kerk. Dat brengt ons bij de eerste postzegelserie van het Vaticaan die het bespreken waard is, namelijk de serie naar aanleiding van de 500ste sterfjaar van Nicolas Copernicus. Deze geleerde was opgeleid als geestelijke, maar nooit tot priester gewijd. In plaats daarvan verrichtte hij allerlei technischinhoudelijk werk. Hij was het die als eerste wiskundig berekende dat de aarde om de zon draaide en niet omgekeerd. Dat deerde de Kerk toen nog niet zo zeer, omdat het ‘maar’ een wiskundige theorie was en niet meer dan dat. Dat werd anders toen later Galileo Galilei met observaties en meer bewijs kwam, en daarbij verwees naar de oudere publicatie van Copernicus. Dát stond de Kerk niet aan, want het was in strijd met de officiële leer. Galileo Galilei kreeg aldus te maken met het gewicht van de Kerk en het werk van Copernicus werd toen ook meteen maar (zij het maar enkele ‘pauzen’ lang) op de lijst van verboden boeken gezet (de Index). En zo kan het dat Nicolas Copernicus wel op een zegel verschijnt van het Vaticaan, maar Galileo Galilei niet. Terwijl beide in tal van andere landen geëerd zijn met een zegel. Kennelijk zit daar toch nog oud zeer.
Phila-Info
17
3e kwartaal 2013
In later tijden ging de Kerk zelf ook meer aan wetenschap doen zoals wij die ook kennen heden ten dage. Die interesse voor wetenschap gaat tot op de dag van vandaag. Eén van de bekendste figuren is de Duitse pater Mendel. Hij ontdekte door experimenten met bonenplanten hoe erfelijke eigenschappen zich via progressieve en regressieve genen doorgegeven worden. Nog steeds is dat basisstof tijdens de biologielessen op de middelbare scholen. Mendel is daarmee de belangrijkste grondlegger van de moderne biologie, ook al duurde het dus nog tot 1953 voordat men wist van DNA. Maar Mendel was geen beroepswetenschapper, hij was een pater die het ‘erbij deed’. Alleen was daar binnen de Kerk ondertussen de tijd nu iets meer rijp voor. Wellicht opmerkelijker, maar haast onbekend bij het grote publiek was Angelo Secchi. Hij was een geestelijke annex wetenschapper die de zon bestudeerde, Hij werd ook het hoofd van het kerkelijke observatorium. Jazeker, de RK Kerk heeft al eeuwen een eigen observatorium dat wetenschappelijk onderzoek doet naar het heelal. Er is ook een postzegel van dat observatorium, die hier is afgebeeld. Maar goed, terug naar Secchi. Hij bestudeerde zonnevlekken (maar was niet de ontdekker ervan) en ontwikkelde diverse meetapparaten voor deze observaties die nog steeds gebruikt worden. Hij was ook degene die het licht van de zon en sterren ging gebruiken om te kijken uit welke elementen deze bestaan (al was het verschijnsel op zich ook al door anderen ontdekt). Simpel gezegd houden bepaalde chemische elementen bepaalde delen van het licht tegen. Dus door naar het zichtbare spectrum van het licht van een ster te kijken en dan te turven waar licht ontbreekt, kan je zien welke elementen aanwezig zijn. De moderne wetenschap kan nu niet meer zonder deze methode. Het is basis van de moderne astronomie (niet te verwarren met astrologie overigens), maar ook in de chemie wordt deze truc benut. Op de hier afgebeelde zegel is dit alles mooi uitgebeeld. Te zien is een weergave van een zonnevlam waar hij zoveel nieuwe kennis over verzamelde, een weergave van een absorptiespectrum van licht, en één van de instrumenten die hij uitgevonden heeft voor zijn waarnemingen. Kaart van het zichtbare spectrum van licht, met daarop de plaatsen waar de verschillende elementen (bijv. Na = natrium of Fe = ijzer) een zwarte lijn veroorzaken doordat die golflengte van het licht geabsorbeerd wordt.
Phila-Info
18
3e kwartaal 2013
Tegenwoordig heeft de RK Kerk nog steeds belangstelling in de wetenschap. Niet alleen het zojuist genoemde observatorium bestaat nog steeds, het Vaticaan herbergt ook een enorme collectie oude geschriften uit alle uithoeken van de wereld. Die worden bewaard in de zogenaamde Apostolische Bibliotheek. Daarnaast bewaart het Vaticaan ook een enorme hoeveelheid kunst en etnografische voorwerpen die bijna nergens meer bewaard zijn gebleven. Ook dat is voor de wetenschap van groot belang. De grap is, is dat veel van die kunst en voorwerpen helemaal niks met het christelijke geloof te maken hebben. En zo gaat de ogenschijnlijke wat vreemde verhouding tussen Kerk en wetenschap tot op de dag van vandaag door, en verschijnt er af en toe weer eens een postzegel van het Vaticaan om dat te illustreren.
Wie op deze plattegrond van Vaticaanstad gaat zoeken met een vergrootglas kan nog wel de bibliotheek en het museum ontdekken. Ja, zelfs de zendmast van Radio Vaticaan. Het observatorium daarentegen niet. Die is jaren geleden al uit Vaticaanstad verhuisd. Eerst naar het pauselijk buitenverblijf en daarna nog verder weg. Er is zelfs al een dependance in de VS.
Patrick de Rooij Bronnen: wikipedia Afbeelding: General Chemistry: Principles, Patterns, and Applications; B. Averill en P. Eldredge Zegels eigen collectie auteur
Phila-Info
19
3e kwartaal 2013
Nieuwe uitgiften 2e helft 2013 Het uitgifteprogramma van PostNL voor de tweede helft van 2013 is bekend. Hieronder staan de geplande postzegeluitgiften voor 2013 voor u op een rij.
12 augustus • 125 jaar KNZB: postzegelvel met 10 verschillende postzegels (gegomd) • Grenzeloos Nederland-België: postzegelvel met 6 verschillende postzegels (3 thema’s gegomd) 9 september • Da’s toch een kaart waard!: postzegelvel met 3 gelijke postzegel (gegomd) • 100 jaar Vredespaleis: postzegelvel met 10 verschillende postzegels (gegomd) 18 oktober • Dag van de Postzegel: postzegelvel met 10 gelijke postzegels (gegomd) 4 november • Kinderpostzegels 2013: postzegelvel met 6 verschillende postzegels met bijslag (gegomd) 19 november • Decemberzegels 2013: postzegelvel met 20 verschillende postzegels (zelfklevend) 30 november • Permanente postzegels Koning Willem-Alexander • 200 jaar Koninkrijk: postzegelvel met 10 postzegels waarvan 2 verschillend (gegomd) *) Alleen lokaal verkrijgbaar **) Alleen het verzamelvel is opgenomen in de Jaarcollectie Nederlandse Postzegels 2012 Bron: PostNL
Posttarieven Met ingang van 1 augustus 2013 zijn de posttarieven wederom verhoogd. Een ansichtkaart versturen kost nu 60 cent. Daarnaast zijn met ingang van 1 november 2013 zegels met waarden in gulden niet meer frankeergeldig.
Aanmeldingsformulier Secretariaat p.a. Doelen 8 4875 AD Etten-Leur T: (076) 50 35 524 E:
[email protected] I: www.filawb.nl Ondergetekende geeft zich hierbij op als kandidaat voor het lidmaatschap van Postzegelvereniging Philatelica West-Brabant. Naam: Adres: E-mailadres: Geboortedatum:
………………………… ………………………… ………………………… …………………………
Voorletters:
………………………
Postcode:
M/V
………………………………
Telefoon:
………………………………
Woonplaats:
………………………………
Soort lidmaatschap (kruis uw keuze aan):
□ Volledig lidmaatschap (met maandblad ’Filatelie’) □ Partnerlid (een familielid is al lid) □ Gereduceerd lidmaatschap (zonder maandblad) □ Jeugdlid (< 18 jaar) Verzamelgebied: Verzamelgebied:
Land
Gebruikt/Ongebruikt
………………………… …………………………
………………………… …………………………
Themaverzameling Onderwerp:
*)
…………………………………………..
Ik wil deelnemen aan het rondzendverkeer: Ik wil deelnemen aan de nieuwtjesdienst:
ja/nee ja/nee
Ik ben nooit eerder / reeds eerder lid geweest van een bij de Federatie I.V. Philatelica aangesloten vereniging. (Indien van toepassing s.v.p. oud lidnummer hier invullen: …………………………). Handtekening: Plaats:
…………………………
Datum:
…………………………
*) Deze velden zijn niet verplicht.
*)
Druk: Grafisch Centrum Etten-Leur - Mon Plaisir 89 - (076) 501 05 46 - www.grafisch-centrum.nl
