Pedagogisch beleidsplan en voorwaarde scheppend beleid
Peuterspeelzaal St. Joseph ‘De voorbereiding op de basisschool’
Opsteller: Mariska Kaijser (leidster PSZ St. Joseph) Peuterspeelzaal St. Joseph Kerklaan 26 9564 PA Zandberg (Dr) Versie 1.0_definitief_november 2015
Inhoud 1.
Inleiding en opbouw ........................................................................................................................ 4 Visie ................................................................................................................................................. 4 Missie............................................................................................................................................... 4 Doelen en richtlijnen voor een goede peuterspeelzaal .................................................................. 4
2.
Een veilige omgeving ....................................................................................................................... 5 Veiligheidsrichtlijnen ruimte ........................................................................................................... 5 Preventie ......................................................................................................................................... 5 Richtlijnen voor toezicht.................................................................................................................. 5 Groepsgrootte ................................................................................................................................. 5
3.
Een gezonde omgeving.................................................................................................................... 6 Richtlijnen voor ongevallen en noodsituaties ................................................................................. 6 Richtlijnen voor het omgaan met zieke kinderen ........................................................................... 6 Richtlijnen voor gebruik en schoonhouden van de ruimte ............................................................. 6 Richtlijnen voor persoonlijke hygiëne ............................................................................................. 6 Richtlijnen voor tussendoortjes en traktaties ................................................................................. 6
4.
Een professionele omgeving ........................................................................................................... 7 Organisatievorm .............................................................................................................................. 7 Bestuur ............................................................................................................................................ 7 Leidsters .......................................................................................................................................... 7 Richtlijnen voor het observeren en volgen van de ontwikkeling .................................................... 7 Richtlijnen voor het signaleren van problemen .............................................................................. 7 Signaleren ........................................................................................................................................ 7 Doorverwijzen ................................................................................................................................. 8 Ondersteuning leidsters .................................................................................................................. 8 Kindermishandeling ......................................................................................................................... 8 4-Ogen/4-oren principe................................................................................................................... 8 Buitengewone opvang..................................................................................................................... 9 Plaatsing van chronisch zieke en gehandicapte kinderen ............................................................... 9
5.
Een gezellige omgeving ................................................................................................................. 10 Wenochtenden .............................................................................................................................. 10 Variatie en structuur ..................................................................................................................... 10 Dagelijks afscheidsritueel .............................................................................................................. 10 Dagdeelrimte ................................................................................................................................. 10
2
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
Afscheid van PSZ St. Joseph........................................................................................................... 12 6.
Doelen en richtlijnen voor de ontwikkeling van peuters .............................................................. 13 Ontwikkeling van lichaam, motoriek en zintuigen ........................................................................ 13 Ontwikkeling van sociaal emotionele vaardigheden..................................................................... 13 Vriendjes maken ............................................................................................................................ 13 Omgangsvormen ........................................................................................................................... 13 Conflicten en straffen .................................................................................................................... 14 Ontwikkeling van verstand en creativiteit..................................................................................... 14 Voorwaarden voor cognitieve ontwikkeling ................................................................................. 14 Ontwikkeling van taal en spraak ................................................................................................... 14 Richtlijnen voor communicatie en interactie ................................................................................ 15 Ontwikkeling identiteit en zelfredzaamheid ................................................................................. 15 Richtlijnen bevorderen zelfredzaamheid ...................................................................................... 15
7.
Het voorwaarde scheppend beleid ............................................................................................... 16 Personeelsbeleid ........................................................................................................................... 16 Werktijden ..................................................................................................................................... 16 Financieel beleid............................................................................................................................ 16 Maandelijkse bijdrage per kind ..................................................................................................... 16 Verzekeringen................................................................................................................................ 16
8.
Informatiebeleid ............................................................................................................................ 17 Dagverslag ..................................................................................................................................... 17 Informatie over opvoeding............................................................................................................ 17 Ouderavond ................................................................................................................................... 17 15-Minuten gesprek ...................................................................................................................... 17 Overdracht Peuter naar basisonderwijs ........................................................................................ 17 Privacy ........................................................................................................................................... 17
9.
3
Tot besluit ...................................................................................................................................... 18
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
1. Inleiding en opbouw Voor u ligt het Pedagogisch beleidsplan van peuterspeelzaal St. Joseph (PSZ). Dit plan heeft tot doel inzicht te geven in het beleid dat PSZ St. Joseph nastreeft ten aanzien van de opvang en begeleiding van de peuters die gebruik maken van de peuterspeelzaal. Het plan is opgebouwd volgens het principe: visie, missie en doelen. De visie beschrijft datgene wat de PSZ voor ogen heeft met peuterspeelzaalwerk, de stip op de horizon. De missie is voor ons datgene waar we voor staan, waarmee wij verwachten onze visie te kunnen bereiken. Binnen deze missie zien wij een aantal doelen, concrete zaken die we willen bereiken, en richtlijnen die ons helpen om deze doelen te bereiken. Het beleidsplan eindigt met het onderdeel voorwaarde scheppend beleid, dit zijn zaken die niet direct samen hangen met het pedagogisch beleid, maar die ons helpen om het pedagogisch beleid op goede wijze ten uitvoer te brengen. Dit is geen vastliggend plan maar een werkwijze, die wij toetsen, evalueren en waar nodig bijsturen. Daar waar wij ‘ouders’ schrijven, bedoelen wij uiteraard ‘ouders en verzorgers’. Visie PSZ St. Joseph wil kinderen uit de omgeving een plek bieden waar ze op natuurlijke wijze de richting en ervaring vinden die ze nodig hebben voor een start op school en in hun verdere leven. Missie PSZ St. Joseph is een veilige, gezonde, professionele en gezellige peuterspeelzaal. Peuters vanaf 2 jaar tot en met 4 jaar ontwikkelen zich bij ons op motorisch, sociaal, emotioneel, taalkundig en verstandelijk vlak. Voor ons is elke peuter uniek, met een eigen karakter en een natuurlijke drang om zich te ontwikkelen. Om deze ontwikkeling te stimuleren, bieden wij een omgeving die plezierig, veilig, herkenbaar en uitdagend is. De leidsters zorgen voor een positieve begeleiding, rust en regels, staan stil bij de ontwikkeling van de peuters en leren de peuters respect te laten krijgen voor elkaar en hun omgeving. Wij wijzen de peuters de richting naar een menswaardige toekomst voor henzelf en voor de wereld waarin zij leven. Wij leren ze delen, recht doen aan elkaar, verdraagzaam te zijn naar elkaar, samen feest te vieren en verdriet te delen. De ouders vertrouwen hun peuters toe aan de zorg van onze leidsters. Wij streven naar een open en actief contact met de ouders. Doelen en richtlijnen voor een goede peuterspeelzaal Onderstaande doelen zijn afgeleid uit de missie, ze hebben betrekking op PSZ St. Joseph als opvangplek en geven inzicht in het beleid dat wij hanteren om de locatie te laten voldoen aan de eisen die wetgever, gemeente en ouders aan een peuterspeelzaal stellen.
4
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
2. Een veilige omgeving Er wordt jaarlijks een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) opgesteld. Veiligheid binnen de PSZ kent vele facetten. Ouders moeten er op vertrouwen dat hun peuter niets kan overkomen en dat als er iets gebeurt, er snel professionele hulp is. Het gebouw moet een gezonde, schone en veilige plek zijn. Veiligheidsrichtlijnen ruimte De ruimte die de PSZ gebruikt is onderdeel van basisschool St. Joseph. De ruimte staat los van de basisschool en wordt tevens gebruikt door de BSO. De ruimte is goedgekeurd door brandweer en GGD. Het meubilair is afgestemd op de kinderen. Preventie 1 Keer per jaar oefent de PSZ een ontruiming en wekelijks lopen de kinderen aan een ‘ontruimings’koord. Daarnaast zijn er preventieve maatregelen genomen om ongevallen en rampen te voorkomen, er zijn voldoende brandblusmiddelen en een goede nooduitgang, er hangt een ontruimingsplan, er ligt een presentielijst binnen handbereik en alle schoonmaakmiddelen staan buiten het bereik van de kinderen. Er zijn geen gevaarlijke stoffen binnen de speelruimte aanwezig. Richtlijnen voor toezicht - Ieder dagdeel is er minimaal 1 leidster en 1 vrijwilligster aanwezig; - Er staat altijd minimaal één beroepskracht voor de groep; - Vrijwilligers en beroepskrachten in opleiding staan nooit alleen of samen voor de groep, maar altijd naast een beroepskracht; - Maximaal 10 minuten staat een leidster in haar eentje voor de groep; - Het buitenspelen gebeurt op een afgesloten terrein onder toezicht. Groepsgrootte De maximale groepsgrootte van de groepen op de PSZ is 13 peuters. Alleen bij overgang van peuter naar basisschool kan het voorkomen dat de groep uit 14 peuters bestaat.
5
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
3. Een gezonde omgeving Vanzelfsprekend wordt in en om de PSZ niet gerookt. Daarnaast hanteren wij een aantal richtlijnen voor een zo gezond mogelijke omgeving. De PSZ zorgt voor fruit en drinken. Alle kinderen krijgen fruit op een eigen bordje aangeboden, hierdoor is duidelijk welk kind wat opeet en drinkt (visie hierbij is: ‘zien eten, doet eten’). Richtlijnen voor ongevallen en noodsituaties - Leidster heeft BHV en vrijwilligster heeft kind-EHBO - Een arts is te raadplegen in geval van nood; - Leidster van de BSO fungeert als achterwacht voor de leidsters (indien niet aanwezig zijn dit de leerkrachten van de basisschool); - Als er iets met het kind gebeurt wordt direct contact met de ouders opgenomen; - Contactgegevens van de ouders zijn op meerdere plaatsen beschikbaar (in lokaal en in school). Richtlijnen voor het omgaan met zieke kinderen - Als kinderen ziek zijn, mogen ze niet gebracht worden, de beoordeling hiervan ligt bij de ouders, maar koorts, overgeven, diaree en besmettelijke ziektes (krentenbaard, waterpokken) zijn is voor ons een indicatie dat kinderen te ziek zijn om te komen; - Als ouders een ziek kind komen brengen mogen de leidster weigeren om het kind op te vangen. Beoordeling hiervan ligt bij de juffen. - Als kinderen ziek worden tijdens de les en het is in het belang van het kind beter om opgehaald te worden, worden ouders ingelicht en verzocht hun kind te halen; - Als een kind niet lekker is, kan het eventueel op kussens gaan liggen rusten; - Zodra gemeld wordt dat een kind een besmettelijke ziekte heeft wordt dit gemeld aan de andere ouders middels dagverslag en groepsapp (dit betreft o.a. ziektes zoals waterpokken en hoofdluis. - Er wordt geen medicatie door de leidsters gegeven/toegediend Richtlijnen voor gebruik en schoonhouden van de ruimte - De leidsters ruimen zelf op en maken zelf schoon; - Dagelijks wordt de ruimte door een bedrijf gereinigd; Richtlijnen voor persoonlijke hygiëne - Kinderen worden ondersteund bij het zindelijk worden Als dit heel laat is wordt hierover een gesprek aangegaan met de ouders; - Kinderen hebben zelf een tasje bij zich met hierin reservekleding, indien niet zindelijk een aantal luiers en luierdoekjes; - Na het naar de wc gaan wassen de kinderen hun handen met vloeibare zeep (zeeppompje). Hier wordt nadrukkelijk toezicht op gehouden. Richtlijnen voor tussendoortjes en traktaties - De PSZ zorgt voor fruit en drinken; - Wij houden rekening met diëten en allergieën (onderdeel van inschrijfformulier); - Bij verjaardagen dient de traktatie verantwoord te zijn voor peuters (2 tot 4 jaar).
6
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
4. Een professionele omgeving PSZ St. Joseph garandeert ouders en peuters een professionele en stabiele (nauwelijks aan verandering onderhevige) plek. Dit doen wij door op een vaste locatie, vaste tijden en tegen een vast tarief opvang te verzorgen. Tevens hebben wij vaste en zeer ervaren leidsters, met een arbeidscontract en werken wij nauwelijks met invalkrachten. De leidsters werken op vaste dagen. Ons personeelsbeleid is er op afgestemd om deze ervaring en stabiliteit te waarborgen. Organisatievorm Peuterspeelzaal St. Joseph is gevestigd bij basisschool St. Joseph in Zandberg. De peuterspeelzaal valt onder de basisschool, die op zijn beurt onder Stichting Primenius uit Oude Pekela valt. Bestuur Peuters verblijven gemiddeld 1 ½ tot 2 jaar op de peuterspeelzaal. Dit is een relatief korte tijd om een zeer sterke relatie met de ouders op te bouwen en te werken aan een grote ouderbetrokkenheid. Toch ziet de PSZ dit als een belangrijke voorwaarde voor goed functioneren. Om die reden is er voor gekozen om een ouder-advies commissie (OAC) voor de PSZ te hebben. De OAC draagt op vrijwillige basis zorg voor continuïteit en geeft gevraagd en ongevraagd feedback op het functioneren van de peuterspeelzaal en haar medewerkers. Enkele malen per jaar vindt er een overleg plaats waarin de leidster en de OAC de dagelijkse gang van zaken en het beleid bespreken. Tevens kan de OAC op andere momenten besluiten tot een overleg. Leidsters Op PSZ St. Joseph is een leidsters geschoold op minimaal niveau SPW3 of vergelijkbaar. De gediplomeerd leidster is tevens belast met het voeren van een correcte administratie, dit betreft zowel inschrijvingen en aanwezigheid. Alle leidsters zijn in het bezit van een verklaring omtrent gedrag (VOG). Richtlijnen voor het observeren en volgen van de ontwikkeling Uiteraard volgen de leidsters de kinderen gedurende hun aanwezigheid. Als hen dingen opvallen bespreken ze die eerst onderling. Vervolgens, als daar aanleiding voor is, delen ze de observatie met de ouders. Meestal op een zo informeel mogelijke wijze, bijvoorbeeld bij het halen of brengen. Het streven is te komen tot één uniforme aanpak van bepaald gedrag thuis en op de peuterspeelzaal. Observaties van problemen hebben uitsluitend betrekking op opvallend ‘anders’ gedrag of (zorgwekkende) achterstanden in de ontwikkeling. De PSZ legt observaties nooit officieel op schrift vast. Richtlijnen voor het signaleren van problemen In een peuterspeelzaal bestaat altijd de kans dat er sprake is van afwijkingen in gedrag en houding van de peuters. Het is de plicht van de leidsters om hier alert op te zijn en actie op te ondernemen. Signaleren De leidsters van de PSZ zijn voortdurend in contact met de groep en beoordelen het (speel)gedrag van de peuters volgens normatieve waarden. Hierbij kijken zij naar de houding en het gedrag van het kind naar andere kinderen en naar de leiding. Tevens observeren ze spelgedrag. Leidsters maken aantekeningen indien er sprake is van afwijkingen en bespreken deze allereerst met elkaar om tot een eenduidige mening te komen, ofwel is het structureel gedrag of een incident. Vervolgens bespreken de leidsters dit met de intern begeleidster (IB’er)en daarna benaderen zij, indien nodig, de ouders voor een gesprek.
7
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
Doorverwijzen Indien de leidsters van mening zijn dat er professionele hulp noodzakelijk is, en de ouders hiermee instemmen, dan zal de leidster van de PSZ contact zoeken met de desbetreffende instantie(s). Het consultatiebureau wordt hier nagenoeg altijd over geïnformeerd en bij betrokken. In onderstaand figuur staat de manier van werken vanuit de visie van PSZ St. Joseph; oftewel het kind staat centraal. thuis
Yorneo (vroeg erbij)
Medisch kinderdagverblijf
kindcentrum Professionele ondersteuning
Peuterspeelzaal
IB’er
kinderfysio
GGD
Aangepast onderwijs
(pleeg)ouders
BSO
logopedie
Jeugdzorg
Kind
(regiecentrum Bescherming & Veiligheid)
Basisschool
Taaltrein
Ambulante hulp
Pleegzorg consultatiebureau
Ondersteuning leidsters Conform de geldende wet- en regelgeving voldoen de leidsters aan de vastgestelde opleidingseisen. Leidsters worden eventueel periodiek bijgeschoold op zowel pedagogisch gebied als ook op hun vaardigheden m.b.t. communicatie, brandpreventie, ziekte en ongevallen, enz. Het pedagogisch handelen, de organisatie en uitvoering in de praktijk en de aansturing van dit alles zijn onderwerpen die in overleggen met de leidsters en directie aan de orde komen. Kindermishandeling Bij vermoeden van mishandeling of verwaarlozing, zullen de leidsters het protocol Kindermishandeling volgen, tevens zal bij constatering van mishandeling contact worden opgenomen met bevoegd gezag. Dit protocol ligt ter inzage bij de directrice van de basisschool. 4-Ogen/4-oren principe Het kan voorkomen dat een leidster alleen is met de kinderen. Hieronder beschrijven wij hoe wij hier mee omgaan met inachtneming van het 4-ogen/4-oren principe. De momenten waarvoor deze afspraken gelden zijn bijvoorbeeld: - Kortdurend: even naar de wc o.i.d; door een uitsparing (raam zonder glas) in de muur tussen speelruimte en hal/toiletruimte is een leidster nagenoeg niet alleen met een kind; - Toezicht bij buitenspelen; een leidster is niet langdurig en structureel alleen buiten met kinderen. Het buitenspelen geschiedt over het algemeen op de speelplaats die zichtbaar is vanuit de hal en sportlokaal vanuit de school en vanaf het schoolplein van de basisschool. - Indien een leidster voor > 10 minuten de groep moet verlaten wordt altijd een leerkracht of onderwijsassistent van de basisschool ingezet.
8
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
Buitengewone opvang Indien een ouder niet in staat is het kind door onvoorziene omstandigheden op tijd op te halen, zal een van de leidsters verantwoordelijkheid nemen voor het kind. De leidster blijft dan bij het kind of neemt het mee naar huis zolang als nodig. Plaatsing van chronisch zieke en gehandicapte kinderen De leidsters staan open voor de plaatsing van chronisch zieke en gehandicapte kinderen, maar het moet wel mogelijk zijn binnen de groep. Dit is bijvoorbeeld afhankelijk van de samenstelling van de groep op dat moment.
9
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
5. Een gezellige omgeving Een van de belangrijkste redenen voor ouders om voor PSZ St. Joseph te kiezen is de kleinschaligheid en gezelligheid. Deze zaken zijn afhankelijk van de leidsters, de kwaliteit van onderwijs en de inrichting van de ruimte. De visie van PSZ St. Joseph houdt bij de inrichting van de ruimte rekening met een low-tension-space (minimaal prikkelende omgeving). Hierdoor wordt de fantasie van kinderen gestimuleerd en wordt spelenderwijs geleerd. Wenochtenden Bij PSZ St. Joseph zijn geen "wenochtenden". Kinderen die ingeschreven worden zijn eenmalig met hun ouder(s) op bezoek geweest tijdens een dagdeel dat de PSZ draait. Na inschrijving komt het kind naar de PSZ en draait met de groep mee. Tevens is gebleken dat het wennen zeer snel gebeurd wanneer de kinderen eenmaal bij ons op de peuterspeelzaal zijn en zij weten hoe de ochtend verloopt. Variatie en structuur Verschillende kinderen zitten bij elkaar in één groep. Variatie binnen de groep is er in leeftijd, taal, sociale klasse en ontwikkeling. Er is geen vaste verhouding tussen jongens en meisjes. Dit hangt af van de inschrijving. Gezelligheid binnen de PSZ bestaat naast de variatie ook uit structuur en voorspelbaarheid. Hiertoe bieden wij een ‘vast’ dagdeelrimte met vaste terugkerende rituelen. Activiteiten zijn uitnodigend, maar nooit verplicht. We werken met thema’s zoals bijvoorbeeld de seizoenen en stimuleren het samenwerken en samen spelen. Opruimen gebeurt altijd samen met de kinderen: samen spelen, samen (spelenderwijs) opruimen. Dagelijks afscheidsritueel Het leren afscheid nemen is een belangrijk onderdeel van de gang van een kind naar de PSZ. Het is voor een kind van groot belang dat het goed afscheid heeft kunnen nemen van de ouder om zich de ochtend veilig en goed te voelen. Er is voor alle kinderen de mogelijkheid om ieder dagdeel te wennen door even te kleien met de ouder, voordat afscheid genomen wordt. Belangrijk voor het weggaan van de ouder is een ‘echt’ afscheid-moment. Dagdeelrimte De tijden in onderstaande dagindelingen zijn richttijden. Afhankelijk van ‘hoe het loopt’ en wat er gebeurd kan een activiteit langer of korter duren. OCHTEND Tijd 8:30 uur 8:45 uur
9:00 – 9:45 uur
10
Activiteit Brengen van peuters (Samen met (groot)ouder/oppas) vrij spelen Samen opruimen In de kring gaan zitten Namen lezen Liedje zingen Wie iets wil vertellen mag dat doen Thema voorbereiding/inleiding Kinderen worden in 2 groepjes verdeeld (o.b.v. leeftijd) en gaan thema-werkje uitvoeren Wanneer klaar mag kind in bouwhoek spelen
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
10:00 uur
10:45 uur 11:45 uur
12:00 uur
of boekje lezen (voorlezen) Fruit eten o Fruit benoemen o Bakjes tellen o Liedje zingen (smakelijk eten) o Fruit uitdelen (alles proberen) Ranja drinken Vrij spelen Luiers worden verschoond Benoemen wat we ’s ochtends gedaan hebben Laatste verhaaltje voorlezen (thema gericht) Naar de ouders op de parkeerplaats (aan loopkoort) Juffen ruimen op en zetten klaar voor de middaggroep
MIDDAG Tijd 13:15 uur 13:45 uur
14:00 uur
15:00 uur
15:15 uur
Activiteit Brengen van peuters (Samen met (groot)ouder/oppas) vrij spelen Samen opruimen In de kring gaan zitten Namen lezen Liedje zingen Wie iets wil vertellen mag dat doen Thema voorbereiding/inleiding Kinderen worden in 2 groepjes verdeeld (o.b.v. leeftijd) en gaan thema-werkje uitvoeren of Spelen in lokaal, gymzaal of buiten Benoemen wat we ’s ochtends gedaan hebben Laatste verhaaltje voorlezen (thema gericht) Naar de ouders op de parkeerplaats (aan loopkoort) Juffen ruimen op
Naast bovengenoemde schema kunnen er nog speciale ‘activiteiten’ zijn zoals:
Verjaardag; ouders zijn vanaf 10:30 uur welkom om samen (tot 12:00 uur) het verjaardagsfeest te vieren. Iedere 1ste dinsdagochtend van de maand is er van 8:30 – 9:00 uur koffie/thee drinken. Dan is er de gelegenheid om met elkaar te praten of samen met je kind(eren) te spelen. Sinterklaas; samen met de basisschool wordt Sinterklaas gevierd.
Daarnaast zijn er nog andere activiteiten zoals:
11
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
Sint Maarten; ouders komen 1 avond op de peuterspeelzaal om de lampion van hun kind(eren) in elkaar te zetten. Kerstmarkt; de kinderen knutselen iets in elkaar en dit wordt dan op de kerstmarkt verkocht (hulp van aantal ouders bij het knutselen). 15-minuten gesprek in november en maart. Diverse acties (o.a. potgrond verkoop, rommelmarkt, lege flessen actie) vanuit de oudervereniging (OV) om extra activiteiten voor de kinderen mogelijk te maken. Hiervoor worden ook de ouders van de peuters benaderd om te helpen. Grote schoonmaak; 2x per week komt de schoonmaakster op de peuterspeelzaal, maar dit is voor het ‘standaard’ schoonmaken. Daarnaast wordt er 1 of 2x per jaar een grote schoonmaak gepland welke gedaan wordt door de juffen en er wordt hulp gevraagd aan de ouders.
Afscheid van PSZ St. Joseph Kinderen zien tijdens hun peuterspeelzaaltijd andere kinderen naar de basisschool gaan. Voorafgaand hieraan hebben kinderen een aantal wen-dagen. Hierover wordt met die kinderen in de kring gesproken en horen de jongere kinderen hoe het gaat. Over het algemeen is het zo dat een kind zelf aan begint te geven dat hij/zij ook 4 wordt en dus naar de ‘grote’ school mag. Ook deze kinderen hebben dan wen-dagen en praten hierover in de kring. Op hun laatste peuterspeelzaaldag tracteren de kinderen en vieren we hun 4de verjaardag. Veel kinderen gaan vanaf PSZ St. Joseph naar de St. Josephschool. ’s Ochtends en ’s middags voor aanvang van de lestijd spelen kinderen op het kleuterplein. Hierdoor hebben ze al enig contact met de juffen van groep 1 & 2 en ‘spelen’ ze met hun toekomstige klasgenootjes. Ook wordt er nog wel eens op het kleuterplein gespeeld tijdens de PSZ en spelen de kleuters ook buiten.
12
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
6. Doelen en richtlijnen voor de ontwikkeling van peuters PSZ St. Joseph draagt bij aan de persoonlijke en natuurlijke ontwikkeling van peuters op een aantal cruciale gebieden. Ontwikkeling van lichaam, motoriek en zintuigen Vooral in de eerste levensjaren groeien peuters hard en leren ze steeds meer de mogelijkheden van hun eigen lichaam kennen, gebruiken en vergroten. De peuterspeelzaal is een plek waar de peuters zich plezierig en veilig kunnen voelen waardoor zij op ontdekking gaan en al spelenderwijs zich verder kunnen ontwikkelen. De leidsters bieden de peuters speelgoed, materiaal en activiteiten aan om deze ontwikkeling te stimuleren. Er zijn mogelijkheden voor vrij spelen, zowel alleen als ‘samen’ en mogelijkheden om groepsgewijs iets creatiefs te doen. De leidsters hebben hierin een actief sturende rol. Het spelmateriaal in de speelzaal is aangepast aan de leeftijd van de peuters. Bij de keuze van het spelmateriaal wordt aandacht besteed aan de grove motoriek, zoals rennen, klimmen, fietsen, balspellen etc. Maar ook aan de fijne motoriek, zoals knutselen, puzzelen, prikken, verven, kleuren, knippen, scheuren, plakken, etc. Lichamelijk contact tussen leidsters en kinderen is belangrijk. Het heeft een sterk effect op de kinderen. Een aai over de bol, een knuffel, even op schoot zitten of een handje vasthouden zijn bij PSZ St. Joseph heel vanzelfsprekende omgangsvormen. De zintuiglijke ontwikkeling wordt gestimuleerd door het gebruik van kleuren, verschillende soorten materiaal en door het doen van spelletjes die met horen, voelen, ruiken en proeven te maken hebben. Ontwikkeling van sociaal emotionele vaardigheden Peuters doen dagelijks veel nieuwe indrukken op en maken veel emoties door. Vrolijkheid, enthousiasme, boosheid, angst, verdriet en pijn. We helpen de peuters deze emoties te verwerken en ermee om te leren gaan, uiteraard passend bij de leeftijd en ontwikkelingsfase van de betreffende peuter. We doen dit door open te staan voor signalen die peuters geven en door emoties met ze te delen. Als peuters moeite hebben met hun emoties om te gaan, besteden we hier extra aandacht aan. Door het opbouwen van een vertrouwensband met de peuters en het bevorderen van het gevoel van eigenwaarde worden de peuters geholpen emoties te delen met de leidsters en de andere peuters in de speelzaal. Wanneer emoties afgereageerd worden door agressief gedrag wordt dit door de leidsters afgeremd en worden peuters geholpen boosheid of frustraties op een andere manier te verwerken. Bij ongewenst gedrag zoals bijten, schoppen, slaan, schreeuwen, etc. wordt een kind gestraft door het in de groep op een stoeltje te laten zitten om tot rust te komen. Daarna wordt het gedrag besproken, maakt het kind het goed met juf en/of peuter en mag het kind verder spelen. Ouders worden bijna altijd van deze voorvallen op de hoogte gebracht. Vriendjes maken Kinderen bezoeken de peuterspeelzaal gedurende een periode in hun ontwikkeling waarin veel gebeurt op het gebied van contact met andere mensen en met name leeftijdgenoten. In het begin zijn de kinderen nog vaak op zichzelf gericht, maar langzaam leren kinderen ‘samen’ spelen. Rondom het spelen met andere kinderen bestaat dikwijls een te grote verwachting. Ouders denken soms dat hun kind vanaf het begin zal gaan samen spelen en vriendjes maken. Het is meestal een belangrijke motivatie hun kind naar de speelzaal te laten gaan. De kinderen zijn daar op de leeftijd waarop ze op de PSZ komen echter nog niet aan toe. Omgangsvormen We vinden het belangrijk dat de peuters leren vaardig te worden in de omgang met kinderen en volwassenen om zich heen en dat ze oog krijgen voor wat er in hun omgeving gebeurt. De jongste peuters zijn nog niet in staat rekening te houden met de wensen van anderen. Er is aandacht voor normale omgangsvormen zoals het gebruik van ‘alsjeblieft’ en ‘dank je wel’ en het even wachten als
13
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
iemand anders aan het praten is. De leidsters streven een duidelijke en uniforme lijn na, aangezien kinderen die meerdere dagdelen komen verschillende leidsters meemaken. Door de peuters te begeleiden in hun omgang met elkaar, leren zij rekening te houden met elkaar, te luisteren naar elkaar en respect te hebben voor de wensen, mogelijkheden en onmogelijkheden van de ander. Conflicten en straffen De leidsters laten het contact tussen kinderen onderling zoveel mogelijk gebeuren. Daarentegen zoekt de leidster actief contact met alle kinderen. Ook gaan zij in op vervelende opmerkingen zoals: ‘Met jou speel ik niet’. Bij conflicten of ruzies tussen de kinderen, zullen de leidsters eerst ruimte laten aan de kinderen om het zelf op te lossen. Als dit niet lukt, grijpen ze in, door uit te leggen en erover te praten. Wanneer eenzelfde kind vaak gecorrigeerd moet worden, proberen de leidsters dit in een positieve vorm te gieten. Heel af en toe wordt een kind gestraft. Het wordt dan in de groep op een stoeltje gezet, daarna praat een leidster met het kind en vraagt in eerste instantie aan het kind of het ook weet waarom het op het stoeltje zit. Daarna volgt een uitleg door de leidster over het gedrag en de mogelijke gevolgen (op een ander). Ontwikkeling van verstand en creativiteit Peuters leren spelenderwijs en in hun eigen tempo. Enerzijds moeten ze de kans krijgen om zelf te ontdekken en nieuwe dingen uit te proberen. Anderzijds bieden de leidsters ook actief spelmateriaal aan om peuters ermee bekend te maken. Peuters die een eenzijdige belangstelling hebben krijgen stimulansen aangereikt om andere activiteiten te ondernemen. Voor het verloop van de verstandelijke ontwikkeling is de belangstelling, houding en stimulans van de leidsters van groot belang. Spelmateriaal is daarbij een hulpmiddel. Voorwaarden voor cognitieve ontwikkeling De leidsters en het aanbod zijn belangrijk bij deze ontwikkeling, het is echter minstens zo belangrijk dat de omgeving en context aan een aantal voorwaarden voldoet. Zonder deze drie voorwaarden is het lastig om tot een gezonde ontwikkeling van cognitieve (verstandelijke en creatieve) vermogens te komen: 1. Veiligheid: pas wanneer de peuters zich lekker voelen, gaan ze dingen ontdekken; 2. Rust: teveel lawaai of drukte in de omgeving kunnen peuters belemmeren zich te concentreren; 3. Structuur: het aanbieden van structuur helpt peuters hun omgeving te begrijpen. Ontwikkeling van taal en spraak Stimulering van taal en spraak is binnen onze peuterspeelzaal van groot belang. Vooral in de eerste jaren verwerven peuters dit communicatiemiddel. Bij het aanbieden van liedjes, verhaaltjes en (prenten)boeken en tijdens de dagelijkse gang van zaken, goed voorbeeld doet goed volgen, speelt de taalstimulering spelenderwijs een grote rol. Activiteiten - Een verhaaltje voorlezen; - Gesprekjes van kind tot kind; - Gesprekjes tussen leidster en kind; - Dagelijks kringgesprek; - Zingen; - Kinderboekenweek en voorleesontbijt. Materialen - Voorleesboeken; - Kijkboeken; - Poppenkast. 14
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
Richtlijnen voor communicatie en interactie - Leidsters spreken geen ‘babytaal’; - Leidsters gebruiken veel lichamelijke- en handgebaren; - Naast gesproken taal wordt ook op lichaamstaal gelet; - Bij ruzies wordt eerst gekeken of de kinderen het zelf op kunnen lossen, pas als dat niet lukt komt een leidster tussenbeide. Ontwikkeling identiteit en zelfredzaamheid Elke nieuwe peuter wordt voorgesteld. Peuters nemen geen eigen speelgoed mee naar school, dit om te voorkomen dat het kwijtraakt, kapot gaat of vergeten wordt. Ook vinden kinderen het hun ‘eigen’ speelgoed, waardoor onnodig conflicten ontstaan. Knutselwerk van de peuters blijft meestal even in de klas hangen. Omgaan met verschillen is heel gewoon op de PSZ, waarbij steeds een balans wordt gezocht tussen de eigenheid van de PSZ en de verschillende achtergronden en opvoedingsstijlen thuis. Dit helpt de kinderen in de ontwikkeling van hun eigen identiteit te midden van een groep met verschillende individuen. Richtlijnen bevorderen zelfredzaamheid - Taken en opdrachten; - Experimenteren en te hulp schieten; - Zelf naar de wc gaan, jas pakken en aantrekken, pakjes openmaken en dergelijke; - Door aanmoediging en waardering krijgen de peuters het gevoel dat zij wat kunnen en gaan zij weer een stapje verder in hun ontwikkeling, hiermee bevorderen wij het zelfvertrouwen.
15
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
7. Het voorwaarde scheppend beleid Personeelsbeleid Er is een geschoolde leidsters met een arbeidscontract op PSZ St. Joseph. Gezien de kleinschaligheid van de organisatie is er geen specifiek personeelsbeleid. De leidsters houden zelf in de gaten van welke cursussen het noodzakelijk dan wel wenselijk is dat zij die volgen. Voor de categorie wenselijke cursussen geldt dat, deze op kosten van Stichting Primenius kunnen worden gevolgd als de financiële situatie het toelaat. Bij vertrek van een leidster zullen de achterblijvende personeelsleden in overleg met het bestuur zorg dragen voor het werven van nieuw personeel, hierbij is het ‘passen’ binnen de groep en ervaring van het grootste belang. Kennis van en actieve toepassing van dit pedagogisch beleidsplan is vereist voor leidsters en bestuursleden. Werktijden Een ochtenddeel is van 8:15 uur tot 12:15 uur en een middagdeel is van 13:00 uur tot 15:30 uur. Daarnaast wordt er door de leidster en de vrijwilligsters tijd besteed aan het dagelijks klaarzetten, afwassen en schoonmaken binnen de PSZ. De leidster is daarentegen ook verantwoordelijk voor allerlei neventaken die behoren bij de ontwikkeling van peuters op de PSZ en nevenactiviteiten t.b.v. de continuïteit van de PSZ. De taakomschrijving dient nog door Stichting Primenius goedgekeurd en afgegeven te worden. Financieel beleid PSZ St. Joseph ontvangt vanuit de gemeente Borger Odoorn een subsidie (zgn. stoeltjessubsidie) en de ouders betalen een bijdrage per kind per maand. Het is onduidelijk op welke wijze de financiële huishouding van PSZ St. Joseph georganiseerd is. Dit wordt gedaan vanuit Stichting Primenius. Investeringen en overige uitgaven worden door de leidster in overleg met de directrice van de basisschool gedaan. Maandelijkse bijdrage per kind Nieuwe kinderen betalen eenmalig inschrijfgeld en daarnaast wordt maandelijks een vast bedrag betaald. Ouders zijn verplicht een machtigingsformulier te ondertekenen, waarbij zij akkoord gaan dat het verschuldigde maandbedrag van hun rekening wordt afgeschreven. Indien het incasseren van het verschuldigde bedrag niet mogelijk blijkt wordt eerst een melding aan de ouders gedaan. Bij een 2de mislukte incasso worden administratiekosten in rekening gebracht. In de zomervakantie wordt gedurende een maand (juli of augustus, afhankelijk van de vakantiedata) geen ouderbijdrage betaald. Bij ziekte van het kind wordt doorbetaald. Verzekeringen Om financiële risico’s in te dekken zijn de volgende verzekeringen afgesloten: - Aansprakelijkheidsverzekering - Ongevallenverzekering - Verzuimverzekering (incl. Arbodienst). Bij langdurige ziekte worden na 42 dagen (eigen risico) de loonkosten vergoed.
16
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
8. Informatiebeleid Binnen de website van de St. Josephschool (www.stjosephzandberg.nl) is een website van de peuterspeelzaal ingericht voor ouders en toekomstige ouders. Ook het informatieboekje over de PSZ is via de website beschikbaar. Dagverslag Iedere ochtendgroep krijgt een dagverslag mee naar huis. In dit dagverslag staat kort de ochtend beschreven, opvallendheden in de trend van ‘wist u dat ….’ en bijzonderheden zoals data 15minutengesprekken, lampion maken, Sinterklaasfeest etc, maar ook als er knutselmateriaal (bijv. herfstbladeren, kastanjes, lege eierdozen etc) nodig is. Ook is er per PSZ groep een Watsapp groep beschikbaar waarin uitsluitend ouders op vrijwillige basis aan toegevoegd worden en die 1 of meer kinderen in de betreffende groep hebben. Via de groepsapp wordt alleen maar algemene informatie gedeeld of algemene vragen gesteld. Individuele informatie wordt altijd persoonlijk medegedeeld. Informatie over opvoeding De leidsters zijn zelf een belangrijke bron van informatie en advies rondom opvoedingsvragen. Zij hebben vele jaren ervaring en zijn extra geschoold. Adviseren van ouders kan plaatsvinden in informele gesprekjes bij halen en brengen. Bevindingen van de leidsters worden naar voren gebracht. Bij complexere aangelegenheden zullen de leidsters de ouders wijzen op andere deskundigen of instellingen. Ouderavond Eén keer per jaar wordt er samen met de basisschool een ouderavond georganiseerd. Er wordt stilgestaan bij thema’s die spelen en die een relatie hebben met de opvoeding van (kleine) kinderen. Daarnaast biedt deze avond ouders de mogelijkheid om vragen te stellen aan leidsters, leerkrachten, directie etc, maar ook zeker om elkaar te ontmoeten en te leren kennen. 15-Minuten gesprek Twee keer per jaar (oktober en maart) wordt er individueel met de ouders gesproken over hun kind(eren). Dit gesprek gaat grotendeels over de ontwikkeling van de peuter, maar ook andere onderwerpen kunnen besproken worden. Met het bespreken van opvallendheden in de ontwikkeling van kinderen wordt niet gewacht tot de 15-minuten gesprekken, maar hier worden ouders zo spoedig mogelijk van op de hoogte gesteld. Overdracht Peuter naar basisonderwijs De leidster heeft geregeld contact met de kleuterjuffen op de basisschool en in het laatste half jaar van het kind op de PSZ ook specifiek over het kind. Dit geldt zowel voor de St. Josephschool (ca. 90% van de peuters gaat naar deze school), maar ook voor omliggende scholen indien kinderen hier naar toe gaan. Privacy Ten aanzien van de persoonlijke gegevens van ouders en kinderen neemt PSZ St. Joseph de privacywetgeving in acht. Ouders worden indien nodig (en ook bij twijfel) om toestemming gevraagd.
17
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)
9. Tot besluit Dit pedagogisch beleidsplan is boven alles een leidraad waarmee PSZ St. Joseph zorg wil dragen voor een continue hoge kwaliteit van pre-schools-onderwijs. De leidsters en directie toetsen de werking ervan in de dagelijkse praktijk en bespreken dit meerdere malen per jaar tijdens formele- en informele overleggen. Indien nodig zullen er nieuwe, herziene versies, geschreven worden. Voor vragen en/of opmerkingen kunt u zich melden bij Mariska Kaijser (leidster peuterspeelzaal St. Joseph) of Anne Marie Boels (directrice St. Josephschool)
18
Pedagogisch beleidsplan Peuterspeelzaal St. Joseph Zandberg (Dr)