perspectief? Wat is universeel ontwerp? Zelfgestuurd traject voor collega s

24/11/2015

Doelen je weet wat universeel ontwerp en Universal Design for Learning (UDL) inhouden je hebt zicht op toepassingsmogelijkheden van universeel ontwerp in de klas en op school je bent geïnspireerd om met je team op stap te gaan met universeel ontwerp

2

Ontwerp tijdsverloop Intro & doelen (5’) Wat is universeel ontwerp + oefening beelden (25’) situering UDL en redelijke aanpassingen + oefening (20’) Toepassingen vanuit onderzoek: voorwaarden & succesfactoren (20’) Op stap met UDL: oefening eigen materiaal + afsluiting (20’)

3

Meirsschaut, Monsecour en Wilssens, 2015

Wat is universeel ontwerp?


Zelfgestuurd traject voor collega’s www.arteveldehogeschool.be/universeelontwerp Raadpleeg de leidraad Deel 1 ‘Op-stap naar redelijke aanpassingen’ (schema’s UDL, + zeker hoofdstuk 2-3) en Deel 2 ‘een ruimer kader’ (zeker p. 13-15) Bekijk een filmpje, bv. UDL at a glance http://www.youtube.com/watch?v=bDvKnY0g6e4 Verken de site http://www.cast.org/our-work/about-udl.html#.VgrYQXrtlBc Reflecteer: Heb ik mijn doel bereikt? Wat wil ik nog leren? ‘je weet wat universeel ontwerp en Universal Design for Learning (UDL) inhouden’ Benodigde tijd: ong. 1u

4


Universeel ontwerp als raamwerk/ perspectief?

Wij vragen ons af… Wanneer in een klas voor zeer veel leerlingen specifieke aanpassingen nodig lijken, naast de reguliere aanpak, is de ‘reguliere aanpak’ dan wel voldoende op maat van alle leerlingen ontworpen?

5

‘Het ontwerpen van producten, omgevingen, programma’s en diensten die door iedereen in de ruimst mogelijke zin gebruikt kunnen worden, zonder dat er een aanpassing of speciaal ontwerp nodig is…’ (VN-verdrag, 2006, art 2)

6


1

24/11/2015

Wat als iedereen anders leert?

Universeel ontwerp in onderwijs:

Universeel ontwerp in onderwijs: Universal Design for Learning (UDL)

vertrekt van diversiteit als de norm: leerwinst voor iedereen realiseert toegankelijkheid: optimaliseren van accommodatie, leermaterialen, heldere taal,… springt flexibel om met doelstellingen, methoden, … én blijft de lat hoog leggen voor iedereen ontwerpt vooraf = vaak efficiënter, relatief minder duur en minder stigmatiserend UDL < Rose & Meyers, CAST (USA)

www.siho.be/udl 7

8



Universeel ontwerp voor leren 1. Waarom leer ik?

?

2. Wat leer ik?

?

3. Hoe leer ik? Beantwoord de volgende vragen (individueel - met je buur):

?

Ik leer graag wanneer…

(waarom)

Ik begrijp informatie het best als… (wat) Elke lerende is uniek in zijn leren Hersenen, hersennetwerken en leren? Complex samenspel => meer onderzoek nodig 9

Ik kan het beste tonen wat ik geleerd heb als… (hoe)

10


Oefening: principes & richtlijnen

Zelfgestuurde verdieping

Kies een beeld Ga op zoek naar twee collega’s met een principe in dezelfde kleur (of werk individueel) Bekijk (per drie) je beelden. Lees de richtlijn en criteria. Zoek er telkens voorbeelden bij. Klaar? Breng je drie beelden in het negenveld. 10 min je verdiept je in richtlijnen

Beelden zeggen (voor sommigen) meer dan woorden UDL at a glance Tijd: 4 min 36 sec http://www.youtube.com/watch?v=bDvKnY0g6e4

Whazzup? Tijd: 5 min 57 sec https://www.youtube.com/watch?v=A8QWLrI-G78

inzicht verdiepen door informatie op verschillende manieren aan te bieden

en criteria, legt verbanden met eigen ervaringen 11



12


2

24/11/2015

Basis: ons onderzoek in 2013-2014

Scholen in het onderzoek 3 netten: OVSG, Katholiek Onderwijs Vlaanderen, GO! 30 leraren en leerlingenbegeleiders

UDL in Vlaamse secundair onderwijs Wie? leraren, leerlingenbegeleiders en leerlingen Wat herkennen en vinden ze van UDL? Welke mogelijkheden zien ze om individuele redelijke aanpassingen te vertalen naar een meer universele aanpak?

13

14


Universeel ontwerp en redelijke aanpassingen

Leerlingen in het onderzoek A-stroom

B-stroom


BUSO

1e

Wat als… Brecht Lucas Olivia Veerle Hatim … op je school zaten?

2e ASO

BSO

TSO

BUSO

3e 4e 5e 6e

Kan je individuele redelijke aanpassingen vertalen naar een meer universeel ontwerp?

19 meisjes + 23 jongens = 42 leerlingen 15


Oefening: universeel ontwerp en redelijke aanpassingen

16


Meer inclusief onderwijs? Inclusief onderwijs: diversiteit is de norm

HOE ?

Bespreek per twee een aantal redelijke aanpassingen die je voor één leerling doet in welke mate kan je deze aanpassingen vertalen naar een meer universele aanpak?

Universeel Ontwerp Redelijke aanpassingen

individuele aanpassingen leren vertalen naar een universele aanpak 17


18


3

24/11/2015

Universeel ontwerp en zorgcontinuüm

Oefening: Wauters versus Waes Bespreek met je buur: Welke principes of richtlijnen van universeel ontwerp passen Wauters en/of Waes al goed toe? Welke verbetersuggesties heb je voor hen? inzicht in principes en richtlijnen verwerking en toepassing (10 min)

19


Praktijkervaring in onze onderzoeksscholen Wat herkennen leraren en leerlingen van UDL? Lesmateriaal en reflecties? Succesfactoren? UDL en zorgcoördinatie/ leerlingenbegeleiding?

20


Wat herkennen leraren en leerlingen van UDL? Het was voor mij verrassend om na zo’n geleerde titel te zien dat het heel dicht bij is. Leraar of leerlingenbegeleider

Ik vind het allemaal heel herkenbaar: betrokkenheid van leerlingen, leerkrachten die daarop moeten inspelen door met diverse vormen te werken…

(bij het zien van alle vormen van informatie die op andere scholen gebruikt worden):

Amai, ik krijg het gevoel dat ik in de verkeerde school zit als ze dat allemaal doen in een andere school… 21


Lesmateriaal:

22


Succesvol universeel ontwerpen dankzij…

toepassingen mogelijk bij alle leeftijden en niveaus diverse vormen van ‘wat’ en ‘hoe’ gaan samen: zienluisteren-doen-beleven-tonen-overleggen-reflecteren… afwisseling in ‘wat’ en ‘hoe’ verhoogt zinvol ‘waarom’ belang van toepassingen vanuit reële leefwereld véél geleerd: over leerinhouden én universeel ontwerp loslaten: niet alles zelf willen sturen of in de hand hebben 23


24


4

24/11/2015

Succesvol universeel ontwerpen dankzij…

Succesvol universeel ontwerpen dankzij… diverse hulpbronnen:

Vooraf: wie is mijn doelpubliek? Tijdens en na: a.d.h.v. feedback en zelfreflectie je les aanpassen, struikelblokken wegwerken,… Leerlingen stimuleren om te reflecteren 25


Nood aan een nieuwe cultuur

filmpjes op Youtube schema met de drie principes voorkennis over differentiëren uit banaba Zorgverbreding & Remediërend Leren technische mogelijkheden Smartschool om cursus op te bouwen huistaken leerlingen (dan moet je niet alles zelf uitwerken) leuke flap: voorbereiding om leerlingen te laten brainstormen Logboek: middel om hen te laten ondervinden wat ze geleerd hebben Les al eens ‘gewoon gegeven als klassieke herhalingsles’, in combinatie met een ganzenbordspel. (Door dit een beetje uiteen te trekken, kwam ik gemakkelijker bij een UDL-les). feedback van de leerlingen: zeer leerrijk 26

Nood aan keuzes maken

Mentaliteitsverandering: het moet kunnen wanneer de les even 'buiten de lijntjes van het gangbare' kleurt Nu: Schoolcultuur waarin leerlingen niet gewend zijn om hun eigen leerproces in handen te nemen; het belang van juiste verwachtingen: laat leerlingen wennen aan meer open opdrachten, meer zelfstandig en volgens eigen keuzes werken, …

27



Waar stuur ik, waar laat ik leerlingen sturen? Welke vormen van evaluatie voorzie ik voor deze les? Welke principes en richtlijnen verwerk ik in welke les? Alle principes en richtlijnen in één enkele les verwerken, lukt niet altijd. De tijd van een lesuur is te kort lessenreeks

28


Succesfactoren Nood aan tijd en logistieke mogelijkheden Lessen meer universeel ontwerpen = intensieve tijdsinvestering (vooral in het begin) Werkvormen, bronnen,… zoeken/ ontwikkelen vraagt tijd en logistieke ondersteuning

29


Vakoverschrijdend samenwerken Samenwerking tussen gewoon en buitengewoon onderwijs Voldoende ruime lokalen, voorzien van nodige materiaal Voldoende uren om voor te bereiden, inhaallessen te geven,… Schoolbeleid dat steunt Niet te theoretisch, snel zelf aan de slag gaan met UDL Leerplannen / handboeken: als hulpmiddel, geen keurslijf De leerlingen kennen, op maat werken Cultuur(-switch), transparantie in doelen: leerlingen hieraan laten wennen 30


5

24/11/2015

UDL en zorgcoördinatie/leerlingenbegeleiding Specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen: toetssteen voor universeel ontworpen onderwijs Inzetten in leerlingenbegeleiding en/of ook in coachen van collega’s mandaat?

Op stap met UDL Start small… Loui Lord Nelson, 10 september 2014

UDL zelf in begeleiding van leerlingen inzetten Met ouders werken volgens principes van UDL Samenwerken met leraren? Kansen tot coaching UDL Kansen van UDL aangeven op schoolniveau 31


32


Op stap met UDL 1. Kies een thema dat je inhoudelijk goed kent/ ligt. Neem je leermateriaal bij de hand. 2. Bekijk het schema met de principes & richtlijnen Welke richtlijnen pas je al toe? Zet een + Welke inspireren je, welke wil je nog meer toepassen? Zet een ! Zijn er richtlijnen waarvan je nog niet weet hoe ze toe te passen? Zet een ? 33

Meirsschaut, Monsecour en Wilssens, 2015, p. 19-24 www.arteveldehogeschool.be/universeelontwerp

Op stap met UDL 3. Betrek anderen, UDL doe je niet alleen: werk je les(senreeks) uit samen met een collega of kritische vriend (pedagogisch begeleider, CLB,…). Bekijk samen de +, ! en ? inspireer en coach elkaar Doel: samen bekijken hoe universeel een les al ontworpen is verkennen waar er mogelijkheden zijn om nog universeler te ontwerpen 35


34


Op stap met UDL 4. Pas je ontwerp aan op basis van de !! Richt je eerst op een groep die je al kent (talenten en onderwijsbehoeften) Hou rekening met het moment, beschikbare lokalen, materialen, teamcultuur… Alle richtlijnen in één enkele les verwerken, lukt niet altijd. De tijd van een lesuur is te kort. Je kunt UDL beter inbouwen in een lessenreeks. 36


6

24/11/2015

Op stap met UDL 5. Probeer je ontwerp uit

Op stap met UDL 6. Evalueer en stuur bij:

Houd de drie principes daarbij in je achterhoofd.

Wat ging er goed? Wat wil ik nog anders? Grijp je kans om je bijgestuurde les of een vervolg aan een groep te geven (Nieuwe groep = andere onderwijsbehoeften: voor hoe meer diverse groepen je een les ontwerpt, hoe universeler je ontwerp wordt…)

1. Leert iedereen graag? Is iedereen gemotiveerd? 2. Begrijpt iedereen wat hij leert? 3. Kan iedereen actief tonen wat hij leert en geleerd heeft 37


Op stap met UDL: bijsturen Het leven zoals het is: Lenny Heeft een goed inzicht in dit vak (wat?) Kan bij mondelinge toets tonen wat hij geleerd heeft (hoe?) Is erg zenuwachtig bij schriftelijke toets, onzeker? Faalangstig? (waarom?)

38

Oefening: feedback (Alleen, per twee, drie of vier) Denk aan een concrete leerling die weinig gemotiveerd is (waarom?) weinig inzicht heeft (wat?) weinig doelgericht leert (hoe?)

Bespreek welke principes, richtlijnen & criteria je kan inzetten voor deze leerling en zijn groep? Je ziet de drie principes in hun onderlinge samenhang Je leert richtlijnen & criteria inzetten om lln te begeleiden

Wat heeft Lenny nodig om… 39



40


Bronnen Feedback? Wat blijft jou bij over wat je hier hoorde, dacht, deed, over het waarom- wat - hoe?

Meer weten? [email protected] [email protected] [email protected]

41


Meirsschaut, Monsecour & Wilssens (2015). Universeel ontwerp in de klas en op school. Op-stap naar redelijke aanpassingen. Arteveldehogeschool Gent. www.arteveldehogeschool.be/universeelontwerp CAST (2011). Universal Design for Learning Guidelines version 2.0. Wakefield, MA,: Author. www.cast.org www.udlcenter.org www.siho.be/udl http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v =A8QWLrI-G78 http://www.youtube.com/watch?v=bDvKnY0g6e4 42


7

perspectief? Wat is universeel ontwerp? Zelfgestuurd traject voor collega s

Recommend Documents