PERSMAP ANDRÉ DEVAERE 1 april – 20u15 - Concertstudio Kortrijk
CD-VOORSTELLING Op vrijdag 1 april om 20u15 vindt in de Kortrijkse Concertstudio de eerste CD- voorstelling van het voltallig oeuvre van André Devaere plaats. Deze jonge virtuoos verrast u met zijn minutieuze klavier- en componistenwerk. De voorstelling is een uitgebreide presentatie van wat André Devaere heeft bijgedragen aan de (Kortrijkse) muziek. André Devaere is een geboren en getogen Kortrijkzaan die leefde begin de twintigste eeuw. De pianist-componist studeerde aan het Brusselse Conservatorium waar hij verschillende diploma’s behaalde met als hoogtepunt zijn virtuositeitsdiploma in december 1909. Hij was altijd op zoek naar nieuwe klanken en akkoordbewegingen en voelt zich op die manier verwant met de Franse impressionisten van zijn tijd. Een grootse carrière mocht van hem verwacht worden, maar helaas gooit de Eerste Wereldoorlog roet in het eten van deze jonge belofte. Amper vierentwintig sneuvelt Devaere op de slagvelden aan de Ijzer. De pianowerken van André Devaere getuigen van een grote voorkeur voor harmonische complexiteit. Devaere koos voor harmonie tussen dissonante en niet-opgeloste akkoorden, wat een verwijzing is naar de nieuwe Franse stijl van het impressionisme waarvan hij een voorvechter in Vlaanderen was. Naast zijn repertorium pianowerken waagde hij zich ook aan liederen en orgelwerken. Ook daarin werd de romantische invloed telkens doorgetrokken. Wat kan u verwachten van de CD-voorstelling? Twee pianosolo’s gebracht door Hans Ryckelynck. Diezelfde zal ook twee liederen van André Devaere brengen samen met Hilde Coppé (zang). Daarnaast ziet u de videopresentatie van het project André Devaere en komen gastsprekers Tom Devaere, Hannelore Devaere en Christine Depuydt u wat meer vertellen over de pianovirtuoos.
BIOGRAFIE André Devaere werd geboren te Kortrijk op 28 augustus 1890 als tweede zoon van Octaaf Devaere uit een gezin van 12 kinderen. Het gezin Devaere woonde in de Broelkaai, naast de Broeltorens. Vader Octaaf was organist-titularis van het Schyven-orgel aan de SintMaartenskerk, en gaf André zijn eerste muzieklessen. André Devaere is een oud-leerling van het Sint-Amandscollege waar hij in zijn jonge jaren werd ingeschakeld om de misvieringen in de kapel aan het orgel te begeleiden. In 1903 werd hij als enige uit 15 kandidaten geselecteerd om een plaats in te vullen in de pianoklas van het Koninklijk Muziekconservatorium te Brussel van de toen heel gekende pianovirtuoos Arthur De Greef, zelf een leerling van Franz Liszt en een goede vriend van Edvard Grieg. In 1905 werd het gezin Devaere getroffen door de dood van moeder Herminie Basyn, die stierf aan de gevolgen van tubercelose. Vader Octaaf bleef achter met negen nog levende kinderen van 2 tot 16 jaar oud. In juni 1907 behaalde de jonge André zijn eerste diploma piano in Brussel met het maximum van de punten. Het was tot ieders verbazing dat de toenmalige directeur Gevaert het publiek de toestemming gaf te applaudisseren, iets wat tegen alle gewoontes indruiste.
Op 1 juli 1907 werd André Devaere met een huldetocht in Kortrijk ontvangen. De stoet liep van het station, via het stadhuis waar hij door burgemeester Reynaert werd ontvangen, naar hun woning aan de Broelkaai. Dit alles werd georganiseerd door het speciaal opgerichte “Devaere-Comiteit” olv Raphaël De Bo, collega organist van vader Octaaf. De Bo was toen organist van de OLV-kerk te Kortrijk. Na dit eerste succes werd André Devaere gevraagd om concerten te geven. André Devaere studeerde verder aan het Brusselse Conservatorium en behaalde er verschillende prijzen. Het ultieme werkstuk werd het Virtuoiteitsdiploma, dat voor de derde maal in de geschiedenis van het conservatorium werd georganiseerd op 7 december 1909. Hij behaalde het diploma met de grootste onderscheiding met felicitaties van de jury. Op 2 januari 1910 werd hij een tweede keer gehuldigd op het Kortrijkse stadhuis n.a.v. het behaalde diploma. Tijdens deze gelegenheid kreeg hij van burgemeester Reynaert een bundel partituren. André Devaere speelde zijn laatste recital in het Kortrijkse stadhuis op 17 mei 1914. In augustus 1914 slaat het noodlot toe. Hij wordt ingelijfd bij het 27ste linieregiment. Hij maakte van bij het begin de hele chaotische terugtocht van het Belgisch leger mee om zich dan in te graven aan de Ijzer nabij Nieuwpoort. Hij maakte de eerste slag aan de Ijzer mee, inclusief de onderwaterzetting van het gebied tussen de Ijzer en de spoorwegberm Nieuwpoort-Diksmuide. Het regiment van André Devaere werd voor deze verdediging door Albert I gedecoreerd als ridder in de Leopoldsorde. Op 10 november 1910 drongen de Duitsers in een ultieme stormloop door tot aan de Ijzer. Tijdens dit offensief werd André Devaere nabij St.-Joris-aan-deIJzer dodelijk in de longen getroffen. Hij wordt overgebracht naar Calais waar hij op 14 november 1914om 4 uur 's morgens overlijdt aan zijn verwondingen. Hij was 24 jaar oud.
ZIJN COMPOSITIES Pianowerken De pianowerken van André Devaere getuigen van een grote voorkeur voor harmonische complexiteit. Ze zijn helemaal ingebed in de laatromantische stijl van het einde van de negentiende eeuw waar het falen van de klassieke harmonie uiteindelijk de aanleiding gaf tot het atonale werk van Arnold Schönberg. Devaere koos voor een harmonisch weefsel dat dissonante en niet opgeloste akkoorden aaneen rijgt, een onverholen verwijzing naar de nieuwe Franse stijl van het impressionisme waarvan hij een voorvechter in Vlaanderen was. Op geen enkele plaats vindt de jonge componist mentale rust. De verticaliteit in de pianowerken is het resultaat van een sterke invloed door het orgelspel van zijn vader en hoewel geschreven aan de piano, zijn de twee sonates en de kortere fragmenten toch duidelijk orkestraal gedacht. Uit de commentaren van zijn tijdgenoten weten we dat hij de piano graag als orkest benadert en voortdurend op zoek gaat naar een subtiel klankcoloriet. Een aantal transcripties uit zijn studietijd en een aantal verloren composities wijzen op zijn interesse om ook voor orkesten te gaan schrijven.
Liederen Devaere speelde niet alleen het grote romantische repertorium maar waagde zich ook aan de volkomen nieuwe stijl van componisten als Ravel en Debussy. Deze invloed klinkt niet alleen door in zijn pianowerken maar ook in zijn liederen. De eerste drie uit dit opus 1 werden in de korte periode tussen eind november en midden december 1911 geschreven. Het vierde lied is verloren gegaan. De teksten zijn allemaal van romantische Franstalige dichters, een voor de hand liggende keuze in het culturele klimaat van het vooroorlogse België
Orgelwerken De pedaalaanduidingen zijn veelvuldig en uiterst gedetailleerd wat op een uitgebreide kennis van het instrument duidt. André was natuurlijk zeer vertrouwd met het orgel waarop zijn vader speelde. Octaaf Devaere was vanaf 1890 organist-titularis was van het Schyven-orgel van de SintMaartenskerk te Kortrijk. Verder vallen de vele aanduidingen in het Frans op zoals “comme une mélopée lointaine” en “sans rigueur dans la mesure”, helemaal in de geest van de nieuwe muziek van die tijd, denken we maar aan soortgelijke commentaren in composities van bijvoorbeeld Erik Satie.
.
POST-HUME HULDIGING DOOR STAD KORTRIJK Op 14 november 1920, de zesde verjaardag van zijn dood, werd in de Kortrijkse Stadschouwburg een bas-reliëf van André Devaere, zittend aan het klavier, ingehuldigd. Het werd ontworpen door de gekende Kortrijkse beeldkunstenaar Godfried Devreese. Deze plaat is door verbouwingswerken in de vergetelheid geraakt. In 1992 werd ze teruggevonden en ter gelegenheid van een concert met Kortrijkse componisten weer ingehuldigd. De plaat hangt er nu nog steeds. De stad Kortrijk eerde André Devaere in 1949 met een straatnaam, de André Devaerelaan. In 2007 subsidieerde de stad (mbv de erfgoedcel) de uitgave van zijn complete oeuvre (uitgegeven bij een Duitse uitgeverij uit München). Veel musici zijn overtuigd over de kwaliteit van de composities. Een opname drong zich op, waaraan de Stad Kortrijk en het Cultuurcentrum Track graag aan meewerkten.
INFO & TICKETS Ticketprijs: 11 euro Uit in Kortrijk Schouwburgplein 14- 8500 Kortrijk Tel. 056 23 98 55 www.cultuurcentrumkortrijk.be Open van ma tot vr van 10:00 tot 12/30 & van 13:30 tot 18:00 Gesloten op di en do voormiddag.
LOCATIE Concertstudio Kortrijk – Conservatoriumplein 1, 8500 Kortrijk
PRAKTISCHE INFO Fotografie: André Devaere vzw Communicatie: Jan Ovaere –
[email protected] – tel. 0473 86 28 5 VZW André Devaere : Tom Devaere
[email protected] www.andredevaere.net, www.cultuurcentrumkortrijk.be
