Pensioenen lokale besturen: gisteren, vandaag en morgen www.uantwerpen.be/nl/personeel/ria-janvier/ 0
DE AANBEVELINGEN VAN DE ‘Commissie Pensioenhervorming 2020-2040’ www.pensioen2040.belgië.be 1
Wettelijke pensioenen – Ambtenaren
‘HUIDIGE’ REGELING 2
RUSTPENSIOEN • Toegang tot het pensioen • Berekening van het pensioen • Betaling van het pensioen
3
TOEGANG TOT HET PENSIOEN • Normale / Wettelijke pensioenleeftijd - ‘Ambtshalve’ definitieve ambtsneerlegging - Doorgaans 65 jaar - Na de normale / wettelijke pensioenleeftijd? • Vlaamse lokale besturen
• Vervroegd rustpensioen 4
Vervroegd rustpensioen REGEL
UITZONDERINGEN
JAAR
Minimum- Loopbaanleeftijd voorwaarde
Loopbaan op 60 jaar
2013
60,5 jaar
38 jaren
40 jaren
2014
61 jaar
39 jaren
40 jaren
2015
61,5 jaar
40 jaren
41 jaren
Vanaf 2016
62 jaar
40 jaren
42 jaren
Loopbaan op 61 jaar
41 jaren
© Pensioenhervorming Di Rupo
5
Toegang tot het pensioen Andere invulling loopbaanvoorwaarde • Met inbegrip van diplomabonificatie - Niet bij regularisatie van de studiejaren in het werknemersstelsel
• Verhogingscoëfficiënt - Preferentiële behandeling van begunstigden met een preferentieel tantième (infra) - Geen tegenhanger in het werknemersstelsel 6
Ziektepensioen • (Definitieve) lichamelijke ongeschiktheid Ongeacht de leeftijd Grond tot definitieve ambtsneerlegging • Tijdelijk / Definitief pensioen • Interactie met het (statutair) ziekteverlof
• Ambtshalve pensionering Na 365 kalenderdagen afwezigheid wegens ziekte vanaf de 60e verjaardag 7
PENSIOENBEREKENING Aanneembare diensten (D)
Refertewedde (RW)
Effectief gepresteerde diensten ‘Gelijkgestelde’ diensten Bonificaties (o.a. diploma)
Baremieke wedde Gemiddelde van de laatste 10 (5) jaar Niet begrensd
D Tantième
x RW
≤
e 3/4
RW
1/60 (1/55 – 1/50 – 1/48 (…)) 8
Maxima • Relatief plafond - 3/4e van de wedde die als grondslag diende voor de pensioenberekening
• Absoluut plafond (Wijninckx) - 46.882,74 euro (index 138,01) x 1,6084 - 75.406,20 euro / jaar of 6.283,85 euro / maand 9
Indexering & herwaardering • Automatische indexering • Automatische perequatie = herwaardering - Iedere twee jaar verhoging op basis van de gemiddelde verhogingen van het ‘loon’ van de actieven in de betrokken korf
14
Wettelijke pensioenen – Ambtenaren
FINANCIERING 15
Financieringssystemen • Openbare Schatkist: federale overheid, gemeenschappen & gewesten, onderwijs • Pool der Parastatalen - ‘Intern’ solidair systeem • Gesolidariseerd pensioenfonds van de provinciale en plaatselijke besturen - ‘Intern’ semi-solidair systeem 16
Gesolidariseerd pensioenfonds van de provinciale en plaatselijke besturen • Basispensioenbijdrage - Wettelijke basispensioenbijdrage - Effectieve basispensioenbijdrage
• Responsabiliseringsbijdrage - Gedeeltelijke responsabilisering - Volledige responsabilisering
• Regulariseringsbijdrage 17
Toekomst van de pensioenen in de overheidssector
SENSIBILISERING 18
Uitdagingen • Dubbele vergrijzing in het kwadraat (= 2) • Vervroegde uittrede • Financiële (on)houdbaarheid • Complexiteit annex onbegrijpelijkheid • Verander(en)de gezinspatronen 19
Dubbele vergrijzing2 • Stijgende levensverwachting • Toename aantal gerechtigden rustpensioen - Groei van gemiddeld 3,39% per jaar - Verdrievoudiging tussen 1980 & 2013
• PLUS: omgekeerde leeftijdspiramide 20
15
10
0 1841 1847 1853 1859 1865 1871 1877 1883 1889 1895 1901 1907 1913 1919 1925 1931 1937 1943 1949 1955 1961 1967 1973 1979 1985 1991 1997 2003 2009 2015 2021 2027 2033 2039 2045 2051 2057
Stijgende levensverwachting
30
25
20
1940
1841 Mannen
Vrouwen
1965
5
Levensverwachting vanaf 65 jaar (1841-2060) 21
2 Dubbele vergrijzing Evolutie toekomstige gepensioneerden AMBTENAREN
CONTRACTANTEN
23
Vervroegde uittrede • Reden van oppensioenstelling (2014) - Ziekte = 12,07% - Vervroegd = 65,54% - Leeftijdsgrens = 12,83%
• Gemiddelde ‘pensioenleeftijd’ - Vlaamse lokale besturen • Zonder ziektepensioen = 61,18 jaar • Met ziektepensioen = 60,09 jaar 24
Financiële (on)houdbaarheid • Theoretische bijdragevoet (2013) - Gesolidariseerd pensioenfonds PPB = 47,35%
Impliciete bijdragevoet (%) 2007 2011 2020 2030 2040 2050 2060
AMBTENAREN
49,3 56,0 67,8 80,7 87,8 90,0 91,4
JAARLIJKSE VERHOGING (procentpunt) 2007- 2011- 2020- 20402011 2020 2040 2060
1,7
1,3
1,0
0,2
27
Toekomst van de pensioenen in de overheidssector
AANBEVELINGEN CPH 30
Schrappen particulariteiten • Geen loopbaanvoorwaarde van 5 jaar (meer) • Geen verlies van pensioenrechten (meer) bij zwaarste tuchtstraf - Ontslag van ambtswege versus afzetting
31
TOEGANG TOT HET PENSIOEN • Algemeen: loopbaanduur > leeftijd - Cf. pensioenhervorming Di Rupo (supra) - Vervroegde pensionering • Met semi-actuariële ‘correctie’ • Impact voor hoger geschoolden?
- Normale pensioenleeftijd? • Enkel simulaties… 32
Toegang tot het pensioen • Afschaffing diplomabonificatie - Scenario’s (geen concrete timing)
• Afschaffing verhogingscoëfficiënt - Versus Di Rupo = 1,05 na 2022
Identieke invulling ‘loopbaanvoorwaarde’ in alle stelsels 33
Hervorming ziektepensioen • Dubbele ratio - Verbetering voor (jonge) ambtenaren met korte loopbaan - Afblokken ontsnappingsroute via ambtshalve pensionering
• Toepassing ZIV-uitkeringen (& werkloosheid) • Interferentie rechtspositieregelingen - Bevoegdheidskwestie - Naar het model van het ‘gewaarborgd loon’? 34
PENSIOENBEREKENING • Weren tijdelijke (contractuele) diensten - Uitzondering: tijdelijke statutairen onderwijs
• Afschaffing diplomabonificatie - Scenario’s (geen concrete timing)
• Selectievere toepassing preferentiële tantièmes - Belastende / zware functies? - Sociale partners… 35
Pensioenberekening • Eindwedde middelloon - In de lengte • Budgettaire neutraliteit (α) = voorstel
- In de breedte • Van wedde naar bezoldiging (α tilde)
- Waarom? 36
Pensioenberekening • Behoud systeem aanneembare diensten - Niet of deels bezoldigde verloven • Regulator = 20% werkelijke diensten
- Zesde staatshervorming (≠ CPH) • Limitatieve lijst (voor de toekomst)
- Volledig bezoldigde verloven • = Effectieve diensten 37
Pensioenberekening • Behoud relatief plafond • 3/4e eindbezoldiging • Geen ‘gezinsmodalisatie’
- Te herwaarderen absoluut maximum
• ‘Semi-actuariële’ correcties (bonus / malus)
38
GEZINSDIMENSIE • Overlevingspensioenen - Di Rupo: (tijdelijke) overgangsuitkering
- Billijke overlijdensdekking - Wettelijk samenwonen = huwelijk
• Afschaffing wezenpensioenen
• (Echt)scheiding - Splitsing - Afschaffing overlevingspensioen na echtscheiding 40
Aanvullend advies CPH Zware beroepen Deeltijds pensioen
41
Toekomst van de pensioenen in de overheidssector
AANVULLENDE PENSIOENEN 42
EERSTE PIJLER BIS • KAPITALISATIE in het wettelijk stelsel - Naast repartitie - Gemengde financieringstechnieken • Nieuwe contractanten in overheidsdienst - 3% uit ‘alternatieve financiering’ 43
Toekomst van de pensioenen in de overheidssector
FINANCIËN 44
FINANCIËN “In de overheidssector zal zich op korte termijn hoe dan ook nog een sterke stijging van de uitgaven manifesteren, wat voor de lokale besturen leidt tot een specifiek financieringsprobleem omdat zij zelf geresponsabiliseerd zijn voor de pensioenuitgaven; een bijkomende externe financiering voor de lokale besturen is onafwendbaar”. Citaat uit voorstellen van de Commissie Pensioenhervorming 2020-2040 voor een structurele hervorming van de pensioenstelsels 45
De pensioenplannen van de nieuwe federale regering: een analyse Johan Janssens 46
