Pelgrimage vader Theodoor van der Voort

Pelgrimage vader Theodoor van der Voort   

Week 1  Deventer – Paderborn 

 

  De eerste weeketappe zit er op. Gisteravond ben ik in Paderborn aangekomen, waar ik dank zij  de bemiddeling van mijn vriend Geert van Dartel, secretaris van de Katholieke Vereniging voor  Oecumene, verblijf in het studentenhuis voor orthodoxe studenten van het Ostkircheninstitut.  Ruim 200 kilometer heb ik deze week afgelegd, regelmatig het Jezusgebed biddend, en met  pauzes voor de Uren en de lunch. Ik ben grotendeels door Westfalen getrokken, een streek met  een  sterk  katholiek  karakter.  Onderweg  zie  je  veel  kruisbeelden  en  heiligenbeelden.  Bij  een  daarvan,  van  de  H.  Agatha,  heb  ik  het  Derde  Uur  gebeden.  Een  bijzonder  beeld  is  me  bijgebleven: een beeld van Jezus met het kruis op Zijn schouders. Daaronder stond de volgende  tekst:  Halt! Bleibt steh'n, Du Wandermann,  Und schaue Deinen Heiland an,  Der Dir mit allem helfen kann.  Dat kun je dan mooi doen als je te voet bent.  Ik loop op Google Maps. Die leiden je langs verschillende wegen. Soms loop je langs een drukke  weg met veel vrachtverkeer, waarbij een fiets‐ en wandelpad ontbreekt. Dat is niet zo prettig.  Af en toe loop je over bospaadjes en moet je regelmatig de kaart raadplegen om te controleren  of je nog wel op het juiste pad zit. Het lopen op zich is goed gegaan. De eerste twee dagen met  constante regen waren niet echt prettig, maar het had erger gekund. Ik had de wind nog in de  rug. Tot mijn verbazing is het terrein nog steeds vrij vlak. Alleen aan het eind van de derde dag  waren er wat heuvels, uitlopers van het Teutoburger Woud. Laat daar nou net het fiets‐ en  wandelpad zijn opgebroken! Er was wel een Umleitung aangegeven, die me enthousiast heuvel  op en heuvel af joeg, nog afgezien van de twee kilometer extra weg. Dit soort dingen gebeuren  natuurlijk aan het eind van de dag, wanneer je de haven in zicht hebt en daar ook wel naar  verlangt.   

     

1 

  De mensen die ik onderweg spreek, vinden het geweldig wat ik aan het doen ben. Elke dag  moet ik ook enkele mensen teleurstellen die me een stuk mee willen nemen. In Rheda ben ik 's  avonds een Griek tegengekomen. Hij wilde graag dat ik zijn zaak, een ijssalon, zou zegenen met  mijn borstkruis, dat ik van Patriarch Bartholomeos heb gekregen. Als dank kreeg ik van hem  een gebedssnoer, zodat ik er nu met twee loop om niet te vergeten dat ik moet bidden.  Morgen  vier  ik  hier  de  Liturgie.  Daarna  gaat  het  verder  richting  Weimar.  Gisteren  kwam  ik  onderweg over een bult en zag links, recht vooruit en rechts allemaal heuvels. Het wordt de  week met de grootste afstand van de hele pelgrimage. Vergeet me niet in uw gebeden.  Gods zegen en hartelijke groet,   Aartspriester Theodoor    

Week 2  Paderborn ‐ Weimar 

 

  Deze  week  zou,  gezien  de  afstand,  de  zwaarste  moeten  zijn.  Het  is  echter  nog  behoorlijk  meegevallen. Ik heb de zaterdagmorgen gebruikt om de laatste 23 kilometer naar Weimar af  te leggen. 450 kilometer zitten er nu op. Inderdaad is het landschap heuvelachtig geworden,  maar op sommige dagen zijn de hoogteverschillen niet groot. Verder leg je relatief per dag toch  een vrij kleine afstand af, en daar past maar een beperkt aantal stijgingen in. Meer dan zeven  heb ik er niet gehad. Woensdag was het wel erg pittig: eerst een klim om uit het dal van de  Werra  te  komen,  op  de  heuvelrug  die  Hessen  van  Thüringen  scheidt,  daarna  wat  naar  beneden  en aan het eind van de dag nog een klim naar Rodeberg, waar ik zou overnachten.  Het dorpje bleek 500 meter boven zeeniveau te liggen. Dat is wellicht het hoogste punt dat ik  tijdens deze pelgrimage bereik.  Zondag was ik in de orthodoxe kerk in Paderborn. Ik werd meteen naar de priester gebracht die  stond biecht te horen. Toen de biechteling klaar was, begroette vader Sergij me hartelijk. Hij  vroeg of ik gewaden bij me had. "Vader, ik ben te voet, hoe zou ik dat kunnen?", antwoordde  ik. Vader Sergij  vertelde dat de kerk die ze gebruiken mogen, een museum is. Er wordt voor  hen open gedaan  en daarna gaat de kerk weer op slot. Hij had maar één stel gewaden hier. Ik  antwoordde dat dat niet erg was. Ik zou in het altaar bidden. Ik kreeg echter een orarion om,    

     

2 

 

zoals een diaken bij de priesterwijding, waardoor dat op een epitrachiel lijkt en werd ingezet  bij de prosforen. Toen de Liturgie begon, heb ik enkele verlate biechtelingen opgevangen. Zo  kon ik me toch nog nuttig maken. De kerk stond goed vol, zo'n 160 mensen. Veel ouders met  kleine  kinderen.  Het  koor  zong  goed,  maar  wat  langzaam  naar  mijn  idee.  Het  meest  opmerkelijke was het grote aantal altaardienaren. Er waren er wel veertien, tussen de zeven  en ruim twintig jaar oud. De oudere hadden nogal wat werk aan het in het gareel houden van  de  jongste.  De  altaartafel  stond,  zoals  normaal  is  in  een  oude  katholieke  kerk,  tegen  de  achtermuur. Bij intochten ging door beide zijdeuren een aantal altaardienaren naar buiten. Aan  het  eind  van  de  dienst  verwelkomde  vader  Sergij  met  uitgebreid  en  hartelijk.  Hij  vertelde  waarmee ik bezig was, en riep de mensen op mij desgewenst een lijstje namen mee te geven,  voor wie ik in Servië bij de relieken van de H . Theodoor Tiron zou bidden. Ik kreeg het kruis in  mijn hand gedrukt, dat de aanwezigen kwamen vereren en vooral tegen het eind kreeg ik een  aantal  briefjes  in  mijn  hand  gedrukt.  Velen  wensten  me  een  goede  pelgrimage.  Een  ouder  echtpaar wilde mij uitnodigen te komen eten. Vader Sergij had nog een doop. Ik zei dat ik zo  snel mogelijk weg wilde, want ik had nog 25 kilometer voor de boeg. Ze bleven aandringen en  ik  gaf  toe.  Wel  moest  ik,  op  verzoek  van  vader  Sergij,  nog  met  een  Duitser  praten,  die  net  orthodox was geworden en nog wat vragen had. Ze zeiden dat ze zouden wachten. Toen ik  klaar was met het gesprek, zag ik ze niet meer. Eerlijk gezegd was ik er niet erg rouwig om. Ik  ging terug naar het studentenhuis, at daar snel nog wat en ging op pad.  Ik heb geen stad In Duitsland gezien, waar de Rooms‐Katholieke Kerk zo prominent aanwezig  is  als  Paderborn.  In  de  hoofdstraat  een  grote  winkel  met  liturgische  gewaden,  winkels  van  katholieke uitgeverijen en het klokgelui beheerst de stad. Zondagmorgen om kwart voor zeven  wordt er al langdurig geluid. Maandag verliet ik Westfalen en kwam in Hessen. Opeens geen  kruisbeelden  meer,  en  beeldde  ik  me  dat  in,  of  waren  de  mensen  hier  nou  stugger?  Het  landschap was zoals ik me dat had voorgesteld: golvende velden met bossen op de toppen van  de heuvels en om de drie, vier kilometer een vriendelijk dorpje. Wat is Duitsland eigenlijk een  mooi land. Veel kleine stadjes met veel vakwerkhuizen. Bijzonder viel Hannoverisch Münden  op, waar de Werra en de Fulda samenkomen en de Weser begint. Het weer was goed, droog  en iets te warm, maar goed te doen.  In Witzenhausen vroeg de hoteleigenaar waar ik vandaan kwam. Toen ik antwoordde dat ik  die  ochtend  uit  Hofgeismar  was  vertrokken,  zei  hij:  "Ons  Touristenamt  biedt  wandeltochten  naar Hofgeismar aan. Die duren drie dagen, met twee overnachtingen. En u doet dat in één  dag?!" "Ach, ik ben nog jong," antwoordde ik. In Rodeberg was nog een wandelaar in het hotel.  We ontmoetten elkaar tijdens het avondeten en hebben wat met elkaar gesproken. Hij werkt  bij een bank, heeft een goede baan, maar is niet gelovig. Hij benijdde me, omdat ik wel geloof  en dat ook uitdraag. Bij hem gaat het in zijn werk alleen maar om geld en zijn er, in zijn ogen,  geen blijvende resultaten.   Ook deze week ben ik een mooi gedicht tegenkomen. Lang niet zo stichtend en verheven als  dat in het vorige bericht, maar ik wil het u niet onthouden.   Als Moses an den Felsen klopfte,  Oh, welcher Wunder Wasser tropfte,  Doch viel schöner ist es hier!  Du klopft an’s Glas  der Wirt bringt Bier!   

     

3 

Wel, dat is het voor vandaag. Ik ga naar de kerk voor de Liturgie.  Hartelijke groet, Gods zegen!   Aartspriester Theodoor    

Week 3  Weimar ‐ Mariánské Lazně (Marienbad) 

 

  Drie van de acht weken zitten er al weer op. Het gaat snel! Het is weer een interessante week  geweest. Eerst natuurlijk de diensten in Jena. Ik werd zaterdagavond om zes uur bij de kerk van  Weimar opgehaald en per auto naar Jena, 30 kilometer verderop, gebracht. De Metten waren  net begonnen. De kerk is gehuisvest in een deel van de bovenverdieping van een gebouw dat  als  kleuterschool  heeft  dienstgedaan.  Vier  jaar  geleden  is  de  parochie  er  ingetrokken,  maar  e.e.a.,  ook  de  ikonostase,    moet  nog  worden  afgemaakt.  Na  de  Vigilie  hebben  we  thee  gedronken, wat gegeten en nader met elkaar kennis gemaakt. Bij een van de parochianen die  vlakbij woont, heb ik kunnen overnachten.  De volgende ochtend heb ik me over de prosforen ontfermd, terwijl vader Michaīl zich bezig  hield met het biechthoren. De kerk en de daarachtergelegen koffieruimte stonden goed vol. Het  was  een  fijne  dienst  met  een  goed  koor  en  zo'n  zeventig  gelovigen.  Vader  Michaīl  had  me  gevraagd vlak voor de slotzegen zijn parochianen iets over mijn pelgrimage te vertellen. Dat  heb ik natuurlijk graag gedaan. Ik heb de gelovigen het kruis mogen aanbieden en veel mensen  wensten me een goede voortzetting van mijn pelgrimage toe.  Tijdens de thee stelde vader Michail zijn parochianen voor voortaan de Vigilie in twee etappes  te gaan vieren. Hij wilde voortaan graag om drie uur in Weimar met de Vespers beginnen. Daar  staat de mooie,  maar ook vrij kleine kerk uit 1860. Grootvorstin Maria Pavlovna, de zuster van  onze koningin Anna Pavlovna, ligt daar begraven. Vervolgens wilde hij dan naar Jena komen,  waar verreweg de meeste parochianen wonen, om er om vijf uur met de Metten verder te gaan.  Dan  konden  degenen  die  wilden  biechten  dat  zoveel  mogelijk  tijdens  de  Metten  doen.  Dit  voorstel vond algemene bijval. Tijdens de thee heb ik nog kennis gemaakt met een jonge vrouw  uit India, die in Jena met haar proefschrift bezig is. Ze studeert medicijnen en verdiept zich in  bepaalde complicaties tijdens de zwangerschap. Als ze klaar is, wil ze terug naar India. Zij is  tijdens haar studie in Nottingham orthodox geworden.   

     

4 

 

  Vader Michaīl bracht me per auto naar het station van Weimar, vanwaar ik mijn voettocht zou  voortzetten. Het was inmiddels kwart voor twee en 34 graden. Ik kan u verzekeren, dat het niet  echt  meeviel.  Ik  kon  het  water  dat  ik  kwijtraakte  bijna  niet  aanvullen.  Toen  ik  na  veertien  kilometer in het stadje Magdala ‐ mooie naam trouwens! ‐ een Gasthof tegenkwam, besloot ik  het voor die dag voor gezien te houden. De hoteleigenaar liet weten dat er vanaf zeven uur  steaks geroosterd zouden worden in de binnentuin. Nadat ik me wat verfrist had, heb ik me  naar die binnentuin begeven. Hele gezinnen waren ervoor samengekomen. Het echtpaar met  wie  ik  de  tafel  deelde,  vertelde  me  dat  deze  steakavonden  zich  in  de  buurt  in  een  grote  populariteit mogen verheugen. Toen het mijn beurt was om mijn steak in ontvangst te nemen,  begreep ik meteen waarom.  Maandag was het weer 34 graden. Ik was echter vroeg vertrokken en kon Neustadt an der Orla,  mijn reisdoel voor die dag, ten koste van veel zweetdruppeltjes, bereiken. Het was wel constant  drinken geblazen om niet uit te drogen. De dag daarna was het iets minder warm en zou het  regenfront,  dat  o.a.  in  Nijmegen  zo  heeft  huisgehouden,  ook  hier  passeren.  Het  viel  hier  alleszins mee: één bui van tien minuten met flink wat wind. Ik was net ter hoogte van twee  bushokjes  gekomen  en  nam  plaats  op  het  bankje  in  het  meest  geschikte  hokje,  met  de  achterkant  tegen  de  wind.  Toen  ik  's  avonds  in  mijn  volgende  verblijfplaats,  Pausa,  kwam,  begon het wat langer te regenen. Maar toen was ik al binnen! Op woensdag verliet ik Thüringen  en kwam in Saksen. Ik kreeg de indruk dat de mensen hier wat minder stug waren. Ik moest  meer aanbiedingen afslaan een stuk mee te rijden. Het landschap bleef zeer lieflijk: weiden,  maïsvelden en beboste heuvels, met hier en daar een dorpje. 's Avonds wachtte me een nieuwe,  nog  niet  meegemaakte,  verrassing.  Toen  ik  bij  het  hotel  aankwam  in  het  bovenop  een  rots  gelegen Adorf ‐ zusje van het Groningse Adorp? ‐ stond op de deur de waarschuwing dat de  deur  klemde  en  dat  je  stevig  moest  duwen.  Maar  ook  als  ik  mijn  hele  gewicht  er  tegenaan  gooide hielp het niet. Het telefoonnummer van het hotel stond bij de ingang, in de aanbeveling  van het hotel, vermeld. Toen ik dat nummer belde, volgde de automatische mededeling dat het  nummer onbekend was. Net op dat ogenblik kwam er een mevrouw langs, die bevestigde wat  ik inmiddels al vreesde: het hotel was dicht! Ze gaf me de raad het bij "Zum Schwarzen Bären"  een honderd meter terug te proberen. Daar verhuurden ze ook kamers. Ik daarheen om er een  mededeling op de deur te vinden, dat ze wegens ziekte gesloten waren. Onderweg was ik een  wat vage kroeg gepasseerd en ik besloot daar mijn probleem neer te leggen. Ik bestelde een  biertje  en  legde  de  waardin  mijn  probleem  uit.  Ondertussen  vertelde  een  aantal  van  de  stamgasten dat ze mij die middag per auto waren gepasseerd. De waardin had inmiddels een  telefoongesprek  gevoerd  en  zei  dat  ik  een  kamer  zou  krijgen  op  een  paar  honderd  meter  afstand in het gebouw van de Schützenverein. Ik bedankte haar zeer en ging daarheen. Het was  een groot gebouw, waar de gewone ingang moeilijk te vinden was. Op de begane grond leek  alles  uitgestorven,  op  de  eerste  verdieping  was  er  een  ruimte  van  een  of  andere  krachtsportvereniging. Alle deuren gingen open, maar er was geen mens. Toen maar naar de  tweede verdieping. Daar was een deur met "Privat" erop. Toch maar aangeklopt. Een vrouw  deed open en zei dat ik toch op de benedenverdieping moest zijn, in het achterste deel. Dat  bleek te kloppen. Daar was een vrouw die het telefoontje had gekregen. Ze gaf me de sleutel  van  een  kamer  op  de  tweede  verdieping.  En  ja,  ik  kon  er  ook  nog  eten.  's  Avonds  even  na  negenen ging ik nog een biertje halen. Diezelfde vrouw bediende me, en de volgende morgen    

     

5 

 

  had zij om zeven uur het ontbijt weer klaar! Ze zat er niet mee dat ze zulke lange dagen moest  maken. Dat hoorde er gewoon bij! De kamer met een overigens prima ontbijt kostte negentien  hele euro's!   Donderdag ging ik door een dichtbebost dal omhoog, toen weer naar beneden een dorpje in,  en  weer  omhoog  om  eruit  te  komen.  De  grensovergang  met  de  Tsjechische  Republiek  kenmerkte zich door een niemandsland van wel een kilometer lengte, met veel leegstaande en  vervallen gebouwen. En dit was dan de grensovergang tussen de voormalige broederlanden  DDR en ČSSR! Snel kwam ik in het eerste Tsjechische dorp aan. Op een erf waren wat kinderen  aan het spelen. Ik probeerde te vragen of er in het dorp een eetgelegenheid was. Van een stoel  stond  een  grote  man  op,  die  ik  nog  niet  bemerkt  had.  Hij  nodigde  me  uit  onder  een  plastic  overkapping  aan  een  waarschijnlijk  door  hemzelf  getimmerde  tafel  plaats  te  nemen.  Hij  maakte me duidelijk dat hij in Engeland had gewerkt en negen kinderen had. Het was nu  moeilijk met die crisis. Ik nam aan dat hij er daarom een informeel, eenvoudig restaurant bij  deed.  Per  slot  van  rekening  had  hij  mij  gevraagd  of  ik  een  spinazieschotel  wilde.  Er  kwam  inderdaad een bord met spinazie à la crème en twee grote meel‐ en aardappelballen met daarin  gerookte stukjes spek. Stevige kost! Toen ik wilde afrekenen, werd dat afgewezen. Hij stelde er  een eer in mij te ontvangen! Een van zijn kinderen wilde met zijn mobieltje een foto van me  maken. Uiteraard vond ik dat goed. Ik heb hem hartelijk bedankt voor zijn gastvrijheid en ben  verder  gegaan  naar  Františkovy  Lázně  (Franzensbad).  Daar  aangekomen,  zag  ik  aan  lantaarnpalen advertenties voor de vele hotels. Er was er ook een van Hotel Bajkal! Daar wilde  ik uiteraard heen. Het lag aan de weg waarlangs ik het Kurort binnenkwam. Er was plaats en  ik kreeg een prachtige kamer. Het hotel had ook een binnenzwembad en daar heb ik lekker nog  even gebruik van kunnen maken.  Gisteren verder naar Mariánské Lazně, oftewel Marienbad. Die Tsjechische namen met al die  diacritische  tekens  blijf  ik  maar  lastig  vinden.  Het  landschap  waar  ik  doorheen  trok  was  schitterend: velden en groene weiden met op de achtergrond beboste heuvels. Minder prettig  was dat ruim de helft van de route langs een vrij drukke weg voerde met veel vrachtverkeer.  Één vrachtwagen had zo'n luchtverplaatsing dat mijn skoefja en petje erdoor werden afgerukt.  Om wat meer beschutting tegen de zon te hebben, heb ik onder mijn paarse skoefja, teken van  mijn aartspriesterlijke waardigheid, een blauw petje met klep. Dat heb ik een paar jaar geleden  in Asturië gekocht. Er staat een kruis op, met daarvoor een α en daarachter een ω. Het geheel  maakt deel uit van het wapen van Asturië. Ik vind dat zo'n petje wel onder mijn skoefja kan en  vind  het  ronduit  stijlloos  dat  het  geheel  door  een  passerende  vrachtauto  wordt  afgerukt.  Mariánské Lazně is vrijwel volledig in haar negentiende‐eeuwse luister hersteld en stikt van de  Duitse toeristen. Dat maakte het vinden van een plek om te overnachten er niet makkelijker op.  Uiteindelijk is het toch gelukt. Vandaag even naar de kerk geweest, zodat ik die morgenochtend  makkelijker kan vinden. Het is nog steeds droog hier, maar wel een stuk koeler geworden. Met  15 graden is het wel bekeken. Verder heb ik begrepen dat we hier ca. 600 meter hoog zitten,  dus het record van Rodeberg van vorige week is gesneuveld. De 600 kilometer heb ik inmiddels  volgemaakt.  Ik  krijg  steeds  meer  vertrouwen  dat  ik  met  Gods  hulp  en  uw  gebeden  deze  pelgrimsreis tot een goed einde zal kunnen brengen  Met hartelijke groet en Gods zegen,    

     

6 

Week 4  Mariánské Lazně – České Budĕjovice 

 

  Vanuit Budweis, České Budĕjovice, schrijf ik u dit verslag. De helft zit er nu op, althans wat de  tijd  betreft.  Qua  afstand  ben  ik,  met  843  kilometer,  al  over  de  helft.  Deze  week  is  vol  verrassingen geweest, meestal leuke, maar ook minder fijne.  Enfin, laten we beginnen waar we geëindigd waren. Zondagmorgen naar de kerk gegaan. Door  de priester, vader Josef, hartelijk ontvangen. Hij vroeg of ik mee wilde dienen en voor de Liturgie  biecht wilde horen. Er waren nl. ook wat Russen en zijn Russisch was kennelijk wat minder dan  het mijne. Ondertussen repeteerde het koor het prokimen, de troparen en kondaken, en voor  de zekerheid, het cherubijnenlied. Uren werden niet gelezen. Het kerkvolk, zo'n vijftig man, was  duidelijk gemengd: wat vaste bezoekers en verder toeristen en kuurgasten. Het was fijn om de  Liturgie te mogen vieren.  Het is elke week weer een hoogtepunt. Na de dienst mocht ik me  voorstellen aan de aanwezigen en over mijn pelgrimage vertellen. Ook hier waren er er veel die  me een gezegende pelgrimage toewensten. Na de dienst nodigde vader Josef me uit voor de  lunch. Omdat hij nog wat mensen te woord moest staan, vroeg hij de altaardienaar me alvast  mee  te  nemen  naar  het  restaurant.  Zo  geschiedde.  In  de  auto  maakten  we  nader  kennis.  Vladimirs wortels liggen bij de Krimtartaren. Zijn grootvader is na de Eerste Wereldoorlog naar  Tsjechoslowakije geëmigreerd. Zijn vader heeft hem er steeds van weerhouden de Sovjet Unie  te  bezoeken,  en  ook  in  Rusland  is  hij  nooit  geweest.  Ondertussen  reden  we  in  de  richting  vanwaar ik die ochtend was komen lopen. En ja, zelfs hier ging Vladimir linksaf! Maar dat kon  toch  niet?!  Hij  stopte  voor  het  hotel  waar  ik  had  overnacht,  en  waar  ik  zaterdagmiddag  èn  zaterdagavond zo heerlijk had gegeten. Ik schoot in een onbedaarlijke lach en legde daarna  Vladimir uit, wat de reden van mijn lachbui was. Toen we binnengingen, verscheen er een grote  grijns op het gezicht van de eigenaar: we hadden de avond tevoren afscheid genomen en ik had  hem uitgebreid gecomplimenteerd met zijn keuken. Even later kwam vader Josef binnen, en  uiteraard kreeg ook hij het hele verhaal te horen. Vader Josef reageerde met de opmerking dat  ook  de  plaatselijke  bevolking  dit  restaurant  op  zijn  waarde  weet  te  schatten.  Een  viertal  parochianen  schoof  ook  aan.  En,  ja,  gek  hè,  we  hebben  weer  heerlijk  gegeten!  Vader  Josef  vertelde wat van de geschiedenis van de kerk. Die is in het tweede kwart van de negentiende  eeuw gebouwd op kosten van een rijke Rus en enkele joodse artsen. In het seizoen zijn er meer  mensen. Het aantal vaste parochianen is klein. Ik vroeg zijn commentaar op het gegeven van    

     

7 

  de EU, dat de Tsjechische Republiek het meest ontkerkelijkte land van de EU zou zijn. Volgens  hem is dat niet waar, maar een gevolg van de combinatie van de vraagstelling bij de laatste  volkstelling  en  de  Tsjechische  mentaliteit.  Toen  is  de  vraag  over  de  religie  waartoe  men  behoort, facultatief gesteld. En Tsjechen doen niet meer dan ze moeten, dus hebben ze niets  ingevuld. Niet gelovig dus! Verder vertelde hij dat de hele grensstreek na 1945 is ontvolkt. Zelfs  kerkhoven werden ontruimd. Zo bang was men dat de plaatselijke bevolking de wijk naar het  buitenland zou nemen.  Enfin,  na  de  heerlijke  lunch  werd  ik  teruggebracht  naar  de  kerk  en  vandaar  ben  ik  verder  getrokken  in  zuidoostelijke  richting.  Ik  had  het  plaatsje  Toplá  uitgekozen  als  overnachtingsplaats. Daar staat een groot klooster van de Praemonstratensers (Norbertijnen).  Een gedeelte is als gewoon hotel in gebruik, een deel weer als klooster. Voor het geval het hotel  vol  zou  zijn,  kreeg  ik  nog  de  naam  van  enkele  paters  mee.  Dan  kon  ik  wellicht  in  het  gastenverblijf  van  het  klooster  overnachten.  Een  van  deze  paters  had  de  familienaam  Lobkowicz, een in deze streek bekend adellijk geslacht, eigenaren van een bierbrouwerij.  Het verlaten  van Marienbad was een  hele klim. Ik  kwam langs  de  skilift, op  zo'n 700 meter  hoogte en langs nog een heel stel hotels, tot ik de hoogvlakte had bereikt. Het was ronduit koel.  Met twaalf graden was het wel bekeken en af en toe miezerde het wat. Verder verliep de reis  voorspoedig. Het hotel had nog plaats, dus ik hoefde de paters niet te storen.  Maandag  was  het  weer  zwaar  bewolkt  en  miezerig.  De  temperatuur  was  prima  om  te  wandelen. Ik had echter een ander probleem. Volgens internet waren er onderweg geen hotels.  Nu zijn er meer hotels dan op internet staan, maar ik zou onderweg wel moeten vragen. Toen  ik  's  morgens  op  een  kaart  stond  te  kijken  die  langs  de  weg  op  een  informatiebord  was  aangebracht,  stond er opeens een boer naast me. Hij vroeg of ik koffie wilde. Ik volgde hem  naar zijn boerderij. Vee had hij niet. Hij verbouwde vooral aardappelen, uien en frambozen.  Nog voor zijn vrouw de koffie had gebracht, vroeg hij of ik wodka dronk. Toen ik dat bevestigde,  haalde  hij  ergens  een  drieliterfles  met  zelfgestookte  frambozenbrandewijn  vandaan  en  een  borrelglaasje. Hij schonk mij het glaasje vol. Ik op mijn beurt gaf hem een maatbekertje wodka  uit  mijn  heupflacon.  Zijn  frambozenbrandewijn  was  prima  spul!  Zo  hebben  we  op  elkaars  gezondheid gedronken. Toen hij daarna een 0,7literfles begon schoon te maken en een trechter  tevoorschijn haalde, was de zaak duidelijk. Ik zei hem dat ik geen fles frambozenbrandewijn  mee kon en wilde nemen. We bereikten een compromis: ik goot mijn wodka uit mijn heupflacon  in zijn fles, en daarna vulde hij mijn heupflacon met frambozenbrandewijn.  Het landschap was wel vlakker geworden,  maar er zaten verraderlijk diepe dalen tussen. Daar  hebben de Tsjechen in het midden van de jaren dertig hun verdedigingslinie aangelegd tegen  Nazi‐Duitsland. Gefunctioneerd hebben ze echter niet, omdat ze na het Verdrag van München  van  1938  in  handen  van  de  Duitsers  kwamen.  De  onderdrukte  woede  hierover  voel  je  nog  ademen uit de teksten bij deze bunkers. Terecht, natuurlijk.  Onderweg verschenen steeds vaker kruisbeelden. Nog steeds met Duitse tekst. Die hebben dus  het Nazi‐bewind, de "ontduitsing" na 1945 en de socialistische staat overleefd.  Op een van de kruisbeelden vond ik de volgende tekst:  Sieh, o Sünder, sieh mich hangen,   Eil mich nicht so schnell vorbei.  Denn ich habe das Verlangen,  daß mein Tod dir zum Heile sei. 

     

8 

 

 

Ritmisch wat haperend, maar mijn God, wat is er allemaal voor onrecht gebeurd in deze streek!  Tegen  het  einde  van  de  middag  bleek  dat  er  in  een  groot  dorp,  waar  ik  was,  geen  overnachtingsmogelijkheid was. Die zou er wel zijn in een dorp acht kilometer verderop. Daar  ben ik dus heen gegaan. Er was inderdaad een restaurant met gastenverblijf. Er zat een groep  boeren  en  jagers  aan  een  grote  tafel.  Er  kwamen  er  nog  een  paar  binnen  met  een  dubbelloopsgeweer. Van tijd tot tijd steeg van die tafel een bulderend gelach op.  Dinsdag  was  het  weer  iets  beter,  maar  nog  steeds  aan  de  kille  kant.  Er  waren  nog  steeds  kruisbeelden langs de weg, maar nu waren de opschriften in het Tsjechisch. Ik wilde die dag  Spálené Poříčí bereiken. Daar was een hotel. (Spálené Poříčí! Wat zou ik graag een uitzending  van het Groot Dictee van de Tsjechische Taal willen bekijken. Hoeveel Tsjechen kunnen op de  juiste plaatsen hačeks en accenten plaatsen en weten op welke "u" wel en op welke geen rondje  geplaatst moet worden?! Alleen dat al!) Het was een prachtig golvend landschap, met al wat  kalende velden. De oogst wordt nu binnengehaald. Ook was het een heel eind, en het laatste  deel moest ik zelfs in het donker lopen. Om vijf over negen kwam ik bij het hotel aan. Toen bleek  dat  de  receptie  om  negen  uur  sloot.  Er  was  geen  deurbel.  Dan  maar  bonken.  Geen  reactie.  Telefoonnummer opgezocht en gebeld. Niemand antwoordde. Enfin, ik was net nog een kroeg  gepasseerd. Wellicht konden ze me daar helpen. Voor het hotel stond een auto en daarnaast  een jongeman. Ik heb hem aangesproken. Hij maakte duidelijk dat er vlakbij een wijncafe was.  Daar  kon  ik  het  proberen.  Ik  daar  dus  naartoe.  Er  was  nog  een  heel  gezelschap  binnen.  De  waard stelde me direct gerust en legde de sleutel van mijn kamer op tafel.  Woensdag was het weer wat beter. Af en toe zon, en ook wat warmer dan de dagen ervoor. Ik  zou die avond overnachten op een camping annex guesthouse, die kennissen van ons op het  Metzelaarplein deze zomer hadden overgenomen.  Ik had  ze  de dagen daarvoor al een  paar  mailtjes  gestuurd.  Ze  wisten  dus  waar  ik  ongeveer  uithing,  maar  toch  was  het  een  grote  verrassing toen ik tegen het middaguur een auto met een Nederlands kenteken me tegemoet  zag  komen  rijden  en  de  inzittenden  onze  "buren"  bleken  te  zijn.  Ze  kwamen  me  een  kop  Nederlandse koffie brengen! Geweldig! Even bijgepraat en toen weer verder. In het dorp een  paar  kilometer  verder  wilde  ik  lunchen.  Toen  ik  bij  het  plaatselijk  restaurant  gekomen  was,  stond de eigenaar net een mededeling op de deur te plakken, dat ze voortaan pas om drie uur  open zouden gaan. Toen hij merkte dat ik te voet was, maakte hij een gebaar van "Ga maar  naar  binnen!"  Ik  kreeg  een  gesmolten  kaasje  met  brood  en  wat  bier  daarbij.  Ondertussen  barstte er toch nog onverwacht een enorm onweer los. Het hagelde, bliksemde en donderde,  en de stroom viel uit. Ik ben binnen gebleven tot het weer droog was. Ik hoefde alleen het bier  te betalen. Dat is geen probleem met de prijzen in de dorpen: 87 cent voor een halve liter!  De ontvangst in het Guesthouse Plíškovice, bij onze "buren" was heel fijn. Samen met enkele  andere gasten hebben we van een heerlijke maaltijd genoten, met koffie en appeltaart toe. De  appels waren uit de eigen boomgaard. Ik had een enorm appartement tot mijn beschikking en  heb, zoals steeds deze reis, heerlijk geslapen.  Donderdagmorgen had de herfst, of al de winter?, zijn eerste plaagstootjes uitgedeeld. Het was  drie graden en langs de weg lag smeltende sneeuw. Ik liep die dag naar Písek. Mooi landschap,  weer wat vlakker dan de dag ervoor. In Písek vond ik in het centrum een hotel. Er was plaats,  dus na al dat geloop eerst maar een biertje. Vrijwel direct kwam er een man binnen, die mij  met "Grüß Gott" begroette. Martin, een Oostenrijker en technicus. Enfin, we raakten in gesprek.    

     

9 

  Hij bleek met een aantal collega's uit andere landen in dit hotel te zitten. We besloten samen  te gaan eten. Het bleek om een groep van "Faurecia" te gaan. Met een tiental van hen zijn we  naar een Italiaan gegaan. Reuze gezellig en lekker! Allen wilden weten wie ik was en wat ik hier  deed. Heel interessante gesprekken gevoerd. Martin vond dat ik bij de groep hoorde en stond  erop alles te betalen: drankjes, maaltijd en overnachting op kosten van het bedrijf! Ik heb me  dat toch maar laten aanleunen.   Vrijdag van Písek naar het zuiden gelopen. Weer prachtige uitzichten en leuke ontmoetingen.  Een bakkerswagen stopte om me mee te nemen. Toen ik dat niet wilde, moest ik toch zeker een  vers  broodje  pakken.  Ik  heb  een  lekker  bruin  puntbroodje  genomen  en  daar  hartelijk  voor  bedankt. Even verder kwam een lerares met enkele leerlingen op de fiets me achterop. Ze vroeg  me waarom ik hier was en wat ik hier deed. Tegen de avond bereikte ik Hluboká nad Vltavou.  Ik zat dus aan de bovenloop van de Moldau. Daar heb ik overnacht.   Vandaag  heb  ik  de  laatste  negen  kilometers  naar  Budweis,  České  Budĕjovice,  afgelegd.  Inmiddels is de nazomer terug. Het stadje bestaat dit jaar 750 jaar. Het is echt een pareltje! Een  enorm plein in het midden van de stad. Midden op het plein een enorme fontein!   Mijn hotel ligt vlak bij het orthodoxe kerkje. Ze beginnen morgen al om half negen! Ik stop er  nu mee en maak me gereed voor de nacht.  Volgende zondag in Wenen! En dan met matuška aan mijn zijde!  Lieve mensen, het allerbeste,   Gods zegen en tot de volgende keer!   Hartelijke groet,    

Week 5  České Budĕjovice ‐ Greifenstein 

 

  Het  is  weer  een  bewogen  week  geweest.  Zondag  ben  ik  naar  de  kerk  in  Česke  Budĕjovice  geweest.  Mijn hotel  lag vlak bij de kerk, wat gezien het vroege  uur van  de aanvang van  de  dienst, half negen, wel zo handig was. Vader Jan ontving me vriendelijk in het kleine kerkje. De  altaarruimte was eveneens erg klein. Ook hier zat het altaar vast aan de achtermuur. Vader  Jan had echter een mooie oplossing voor het gebrek aan ruimte. Ik kreeg een epitrachiel om en  mocht alle ektenia's bidden. De aanwezigen, een man of veertig, vormde een redelijke afspiege‐   

     

10 

 

  ling  van  de  bevolkingssamenstelling.  Na  de  die  dienst  stelde  vader  Jan  me  voor  aan  zijn  parochianen. Mijn Tsjechisch is nog steeds minimaal, maar volgens mij vertelde hij dat ik te  voet op reis was naar het Heilig Land. Enfin, de mensen wensten me een goede pelgrimage.  Vader Jan had nog een panichide en een huwelijk, en vertrouwde me toe aan een gezin, vader,  moeder en dochtertje van een jaar of twaalf, dat me mee zou nemen voor de lunch. Vader Jan  zou  ook  komen.  Het  was  echter  net  tien  uur  geweest,  dus  onderweg  werd  gestopt  bij  een  benzinestation om lekkere broodjes in te slaan. We reden daarna door naar een dorpje in de  buurt. Bij Simeon en Maria thuis lekker koffie gedronken. Simeon was geoloog, maar heeft zich  om laten scholen tot programmeur. Hij heeft zich ook  een tijd intensief beziggehouden met  katholieke theologie en is door de kerkvaders op het spoor van de Orthodoxe Kerk gekomen.  Toen vader Jan kwam, gingen we aan tafel. Daarna afscheid genomen van deze vriendelijke en  gastvrije mensen en met vader Jan teruggereden naar de kerk om mijn reis voort te zetten.  Het bleek nog een hele klim te zijn om het Moldaudal uit te komen. Af en toe was het best steil,  tot 12% toe. Boven had je wel een mooi uitzicht op de stad en de omgeving. Er bleek een straffe  oostenwind te staan. Die had ik mooi tegen. Mijn rjasa was een goed zeil, geschikt om de wind  op te vangen. Nogal vermoeiend lopen dus. Die oostenwind zou ik vrijwel de hele week houden,  bij  oplopende  temperaturen.  Tegen  de  avond  bereikte  ik  het  stadje  Borovany,  waar  een  eenvoudig hotel met een prima restaurant me gastvrijheid verschafte.  Maandag was mijn laatste dag in de Tsjechische Republiek. Ik liep door donkere bossen, een  natuurreservaat, langs eenzame wegen met weinig of geen verkeer. In de loop van de ochtend  kwam ik door een dorpje, waar een boer gras stond te maaien. Behalve de gebruikelijke groet,  riep hij: "Pivo", bier!, en wees naar een gebouwtje langs de kant van de weg. En, ja, dat was de  plaatselijke  bierbrouwerij,    waar  de  verkoop  al  in  volle  gang  was.  Het  begon  juist  wat  te  regenen. Toen ik het bier op had, was de regen ook vrijwel opgehouden. Dat kwam mooi uit!  Tussen de middag kwam ik door een plaatsje, waar ook nog een restaurant was. Een stevige  hap gekregen, goulash met Knödel en twee halve liters bier voor nog geen vijf euro! Tegen de  avond  bereikte  ik  weer  de  bewoonde  wereld,  het  Tsjechische  grensplaatsje,  České  Velenice.  Daar  vond  ik  een  hotel,  zonder  restaurant,    maar  die  waren  in  de  directe  omgeving  wel  te  vinden.  Dinsdagmorgen vroeg wandelde ik Oostenrijk binnen. Bij de bakker van het grensstadje Gmünd  ontbeten en daarna verder op weg. Tot de middag liep alles voorspoedig. Er was zelfs tussen  de  middag  een  restaurant  dat  open  was,  maar  kort  daarna  ging  er  van  alles  mis.  Mijn  voorzichtigheid om in de loop van de dag geen kamers per internet te reserveren bewees haar  juistheid maar weer eens. Het eerste probleem was de batterij van mijn tablet. Die liep om een  voor mij onverklaarbare reden leeg. Toen Google Maps mij een onbewegwijzerde onverharde  landweg op wilde sturen en ik nog maar 7% capaciteit had, besloot ik eerst te zorgen dat mijn  batterij weer werd opgeladen. Er was daar een garagebedrijf en ik zocht en vond iemand aan  wie ik mijn probleem kon uitleggen. In de woning ernaast huisde een Großfamilie. Ik kon mijn  batterij opladen en kreeg ondertussen een kop koffie. Uiteraard wilde men weten waar ik heen  wilde. Toen ik vertelde dat ik die onverharde weg op wilde, richting Ottenstein, werd dat me  ten  zeerste  afgeraden.  Die  leidt  nl.  over  een  militair  oefenterrein  en  zonder  Sondergenehmigung loop je kans op een hoge boete! Zij spraken uit ervaring. Enfin, toen mijn  batterij weer wat was opgeladen, heb ik de weg maar genomen die langs het oefenterrein    

     

11 

 

  voerde.  Om  de  paar  honderd  meter  stonden  gele  borden  met  in  het  Duits  en  Engels  de  waarschuwing,  dat dit militair terrein was, de toegang was verboden en je leven in gevaar was  als  je  het  gebied  toch  betrad.  Na  een  half  uur  begonnen  luide  knallen  uit  het  gebied  op  te  klinken. Die duurden meer dan een uur. Ik was zeker niet onopgemerkt gebleven, als ik toch  voor die onverharde weg had gekozen. Enfin, de weg die ik volgde, ging over in een weg die als  de nieuwe rondweg om Zwettl werd aangekondigd. Die weg was nog in aanbouw, stond niet  volledig op Google Maps, en wat erger was, ook afslagen waren komen te vervallen, en die  moest ik natuurlijk net hebben! Ik liep wel, maar kwam niet dichter bij mijn doel van die dag,  Ottenstein.  Ik  werd  Zwettl  ingedreven,  al  wilde  ik  dat  niet.  Toen  ik  tegen  zessen  een  hotel  tegenkwam, besloot ik dat het verstandiger zou zijn te stoppen voor vandaag en mijn "verlies"  te nemen. De hoteleigenaar bood me een eenvoudige kamer op de bovenverdieping aan, waar  ook enkele arbeiders sliepen, die elke ochtend om vijf uur opstonden. Omdat vijf uur ook voor  mij een normale tijd is, vond ik dat prima. Met die arbeiders heb ik 's avonds kennis gemaakt,  en ja, zij legden die nieuwe rondweg om Zwettl aan, die mij die middag problemen had bezorgd.  Woensdagmorgen deed mijn batterij weer normaal. Minder eenvoudig was het verlaten van  Zwettl.  Een  steile  weg  leidde  vanuit  het  dal  naar  boven.  Niederösterreich  is  niet  overal  Flachösterreich! Het landschap was echter heel mooi. Meertjes, bos, landerijen en leuke dorpjes  wisselden elkaar af. Ook steile afdalingen en klimpartijen overigens. Tussen de middag weer  een goed restaurant gevonden en 's avonds overnacht in een klein plaatsje.  Donderdagmorgen had ik vrijwel direct een lange afdaling en lag het heuvelland achter me.  Dorpjes wisselden elkaar in hoog tempo af en ik bevond me in een gebied waar wijnbouw een  belangrijke bron van bestaan is. Bij een slagerij annex Imbiß werd ik aangesproken door een  man die aan een tafeltje een biertje zat te drinken. Hij bleek wijnbouwer te zijn. De oogst was  net begonnen. Hij had net eten gekocht voor zijn personeel. Met die droge en warme zomer,  die ze hier achter de rug hadden, zou het een prima wijnjaar worden. De temperatuur lag 's  middags op zo'n 25 graden, behoorlijk warm dus. Tegen de avond kwam ik langs een huis, waar  kamers  werden  verhuurd.  Daar  besloot  ik  te  overnachten.  Ik  kreeg  een  enorm  ruim  appartement ter beschikking.   Vrijdagmorgen moest ik bij de plaatselijke bakker ontbijten. Om half zeven was het daar al vrij  druk. De klanten wilden ook wel weten wat die pater daar deed. Ik heb dus een paar keer verteld  van mijn  pelgrimage. Toen ik wilde afrekenen, zei de bakkersvrouw dat dat  niet  hoefde. De  broodjes en de koffie werden me graag geschonken. Na een klein uur bereikte ik de Donau.  Langs de rivier loopt een fietspad en dat kon ik mooi volgen. Aan de andere kant waren hier en  daar wat zomerhuisjes, voor het overgrote deel op dat moment niet bewoond. De zon brak al  gauw door. Het zou dertig graden worden. Ik moest regelmatig water drinken en dan is een  liter  zo  op.  Toen  ik  weer  een  aantal  zomerhuisjes  naderde,  hoorde  ik  een  grasmaaier.  Daar  moest iemand zijn. Ik vroeg om water en werd binnengeroepen. Rosa en Helmut, een bejaard  echtpaar, woonden daar de hele zomer. Rosa had haar hele jeugd in Spanje doorgebracht. We  hebben uitgebreid kennis gemaakt en ik kreeg een koel biertje. Ik kon daarna weer verder in de  warmte. Na zo'n anderhalf uur bereikte ik een waterkrachtcentrale. Over de dam stak ik de  Donau over en kwam in contact met een groep Amerikaanse toeristen op de fiets. Die wilden  ook weten wat ik aan het doen was. Toen ik vertelde dat Servië mijn doel was, flapte een van  die typisch Amerikaanse vrouwen eruit: "Dan loopt u toch de verkeerde kant op!" Ze wees aan    

     

12 

 

  welke kant ik volgens haar uit zou moeten gaan om in Servië te komen. Het sloeg echt nergens  op. Dat zei ik ook. Ze schoot in de lach en wilde met me op de foto. Vooruit, dan maar! In het  dorp aan de zuidoever aangekomen, besloot ik daar te lunchen en vervolgens de trein naar  Wenen  te  nemen.  Dinsdagmorgen  zou  ik  dan  de  trein  terug  nemen  en  vanuit  dit  dorpje,  Greifenstein, mijn pelgrimage voortzetten. Steden, met al die voetgangerslichten, zijn onhandig  als je door wilt lopen. In de lommerrijke tuin van een hotel met uitzicht op de Donau genoten  van een heerlijk visgerecht, volgens de kaart op Servische wijze bereid. Daarna naar Wenen  gereisd en het appartement betrokken dat wij voor een paar dagen gehuurd hadden. Het ligt  driehoog en er is geen lift, maar voor de rest is het prima. Er is zelfs een wasmachine. Daar heb  ik gauw mijn rjasa en podrjasnik  ingestopt. Die  konden  een goede wasbeurt  wel gebruiken.  Boodschappen gedaan, nog even de stad in geweest en toen naar het vliegveld om Matuschka  af te halen.  Zaterdagmorgen wat van de stad bekeken. Nog steeds heerlijk weer. Dan komt Wenen heel  plezierig over met die statige gebouwen, parken en brede wegen. Tussen de middag gegeten  met  de  Oostenrijkse  directeur  van  Kirche  in  Not.  Hij  is  destijds  een  keer  met  mij  naar  het  Russische Verre Oosten geweest. Dat was een nogal avontuurlijke reis geweest, onder meer  door een nachtelijke rit met een minibusje van Chabarovsk naar Vladivostok, gereden door een  majoor der militie. Enfin, leuk om elkaar weer te zien, herinneringen op te halen en te vertellen  waar we nu mee bezig zijn. Uiteraard wist hij ook een leuk restaurant, waar we gezellig buiten  konden eten.  Voor de Vigilie zijn we naar de Russisch‐Orthodoxe kathedraal gegaan. Mooie kerk, goed koor,  redelijk wat mensen. Bij het Polyeleon kwam ook vader Chrysostomos Pijnenburg naar buiten.  Bij het vereren van het Evangelie herkende hij me. Vader Chrysostomos is ikonenschilder en  heeft  onze  huwelijksikonen  geschilderd.  Tegen  het  einde  van  de  dienst  konden  we  nog  wat  woorden wisselen. Mijn brief had  hem niet  bereikt. Daarom was hij verrast ons  te zien. We  besloten dat we maandag na de feestliturgie van de Geboorte van de Moeder Gods, samen  zouden  gaan  eten.  Het  is  nu  zondagmorgen  en  we  gaan  zo  naar  de  Servisch‐Orthodoxe  kathedraal voor de Liturgie.   Lieve mensen, hartelijke groet en Gods zegen!     We hebben in Wenen veel moeite gedaan om op internet te vinden hoe laat de Liturgie in de  Servisch‐Orthodoxe kathedraal zou beginnen, maar dat lukte niet. We zijn er dus maar op goed  geluk naar toe gegaan. Toen we binnenkwamen, werd direct duidelijk dat ze tegen het slot van  de Metten zaten. De kerk was al goed vol. Veel ouders met kinderen. Ik werd meteen naar de  altaarruimte  geleid.  De  priester  begroette  me  vriendelijk.  Mij werd  niet  gevraagd  of  ik  mee  wilde dienen. Later hoorde ik van vader Chrysostomos, dat dit daar niet gebruikelijk is. Servische  priesters  die  in  Wenen  verblijven,  gaan  naar  de  Russisch‐Orthodoxe  kathedraal  als  ze  mee  willen dienen. In hun "eigen" kathedraal krijgen ze die mogelijkheid niet. Vlak voor de Liturgie  begon, kwam een jonge priester de altaarruimte binnen. Hij verwelkomde me heel hartelijk.  Toen ik mijn naam noemde, vertelde hij dat hij wist dat ik met een pelgrimage bezig was. Hij is  nl.  de  secretaris  van  het  bisdom  en  had  mijn  mailtjes  gelezen.  Verder  vertelde  hij  dat  de  bisschop  in  een  andere  parochie  in  Wenen  de  dienst  deed,  in  een  kerk  die  gewijd  is  aan  de  Geboorte van de Moeder Gods. Het parochiefeest werd daar vandaag al gevierd. Het Kathedra‐   

     

13 

 

  le koor was met de bisschop meegegaan, zodat hij nu, samen met nog een zanger de diensten  moest zingen. Hij nodigde ons uit om na de Liturgie naar die parochie toe te gaan voor het  vieren van het parochiefeest. Bij de uitreiking van de H. Gaven merkte ik dat de kerk afgeladen  vol  was.  Er  gingen  veel  mensen  ter  communie.  Na  de  Liturgie  werden  we  in  de  kanselarij  uitgenodigd  voor  een  kopje  koffie  en  een  glaasje  šljivovica  uit  het  klooster  Studenica.  De  secretaris, vader Slaviša, had het, zoals te verwachten was voor iemand met die functie, nog  even druk om mensen te woord te staan en hun bepaalde formulieren te overhandigen, maar  toen gingen we met zijn auto naar de parochie van de Geboorte van de Moeder Gods. Van de  buitenkant te zien was het een grote barokke kerk. Binnengekomen daalden we af in een ruimte  onder de kerk, waar enkele honderden mensen verzameld waren. Er stonden tafels met eten  en drinken, maar die maaltijd na de Liturgie was kennelijk net afgelopen. Men was bezig om  alles gereed te maken voor het vertonen van een film over een project om de kerk te verbouwen  tot een multifunctioneel complex, met als kern uiteraard een echte orthodoxe kerk in de beste  Servische traditie. We raakten in gesprek met iemand, die de architect van het plan bleek te  zijn. Deze man, meneer Bobić, was voor deze presentatie uit Servië overgekomen. Voor de film  begon, konden we bisschop Andrej begroetten, die ons hartelijk verwelkomde en zei dat hij het  jammer vond, dat we niet naar deze kerk gekomen waren voor de Liturgie. Hij nodigde ons uit  voor de maaltijd na de presentatie. De film was prachtig. Begonnen werd met de geschiedenis  van  de  kerk.  De  barokke  kerk  was  in  de  Tweede  Wereldoorlog  zwaar  beschadigd.  Alleen  de  twee torens stonden nog redelijk ongehavend overeind. In de jaren vijftig werd de kerk hersteld  met  constructies  van  gewapend  beton.  Het  interieur  werd  hier  en  daar  van  moderne  schilderingen  voorzien.  In  de  loop  der  jaren  groeide  het  aantal  Serviërs  in  Wenen  tot  ruim  200.000. Er werd een beroep gedaan op kardinaal Schönborn van Wenen om een extra kerk.  Deze barokke kerk werd aan de Servisch‐Orthodoxe Kerk overgedragen, omdat die groot is en  zoveel bijruimtes heeft. De film ging verder met het verbouwen van de kerk. Daarbij werd niet  direkt  duidelijk  wat  inmiddels  was  gerealiseerd,  en  wat  volgens  de  plannenmakers  nog  gebeuren moest. Het resultaat zag er echter heel mooi uit. Later, bij navraag, bleek dat vrijwel  alles  nog  moest  gebeuren.  Alleen  het  souterrain,  waar  we  nu  waren,  was  voor  een  groot  gedeelte klaar. De realisatie van het project gaat m.i. een paar jaar duren en een paar miljoen  euro kosten, maar gezien de enthousiaste reacties ziet men het wel zitten. Wat ongetwijfeld  meehelpt is de warme persoonlijkheid van bisschop Andrej. Hij weet goede mensen om zich  heen te verzamelen, hen te stimuleren en met liefde te leiden. Na de film duurde het nog een  tijdje voor we naar de eetzaal werden geleid. De bisschop kon zich niet eerder vrijmaken. In de  eetzaal stond een grote u‐vormige gedekte tafel met plaats voor zo'n vijftig mensen. Aan een  muur  hing  een  portret  van  kroonprins  Aleksandr.  We  kregen  een  plaats  toegewezen.  Vader  Slaviša  kwam  tegenover  ons  terecht.  Rechts  van  mij  zat  een  Duitse,  die,  zo  bleek,  ook  wat  Servisch sprak. Zij kwam uit Düsseldorf, en is al jaren bevriend met het gezin waar bisschop  Andrej uit voortkomt. Samen met diens moeder, een Duitse, was zij voor dit feest naar Wenen  gekomen. Zij is kunstenares en haar was gevraagd het wapen te ontwerpen voor het bisdom  van  bisschop  Andrej,  dat  Oostenrijk,  Zwitserland,  Italië,  en  tot  mijn  verbazing,    ook  Malta  omvat.  Ik  vroeg  vader  Slaviša  hoeveel  Serviërs  er  wel  op  Malta  wonen.  Dat  bleken  er  drieduizend  te  zijn!  Regelmatig  vliegt  er  een  priester  heen  om  daar  de  Liturgie  te  vieren  en  pastorale zorg te bieden. De maaltijd bestond uit meerdere gangen en was zeer geanimeerd.    

     

14 

 

  De  bediening,  door  een  aantal  jonge  mannen,  was  prima.  Bisschop  Andrej  stond  op  een  gegeven moment op om alle deelnemers aan de maaltijd voor te stellen en hen te danken voor  hun komst. Ook de voorzitter van de Servische culturele vereniging bleek er te zijn en sprak een  paar bemoedigende woorden. Tegen het eind kwam een tiental seminaristen binnen, die samen  een  mooi  koor  vormden  en  enkele  liturgische  en  folkloristische  gezangen  uitvoerden.  De  bisschop zong enthousiast mee. Toen we van de bisschop afscheid namen, was het al half vijf  geweest. Om vijf uur zou in de Russisch‐Orthodoxe kathedraal de Vigilie beginnen, maar we  besloten dat het voor vandaag genoeg was geweest. We gingen terug naar ons appartement.  Toen we na een tijdje de stad weer ingangen, stapten we in de buurt van de Russisch‐Orthodoxe  kathedraal de bus uit en botsten bijna tegen vader Chrysostomos op, die de bus in wilde. We  vertelden hem dat we die middag zolang bij de Serviërs geweest waren, maar de volgende dag  zeker voor de Liturgie naar de kathedraal zouden komen.  Maandagmorgen dus op tijd naar de kathedraal. Ik had me ingesteld op een dienst met weinig  mensen, een enkele koorzanger, en een of twee priesters. Maar nee hoor! Er waren een paar  honderd  mensen,  veel  moeders  met  jonge  kinderen,  acht  priesters,  één  diaken,  zo'n  tien  altaardienaren, en het koor was nog groter dan op zaterdagavond. Wat een prachtige dienst!  Het  koor  zong  het  Trishagion  van  Tsjaikovskij,  dat  ik  zo  schitterend  vind,  en  ook  de  andere  koorstukken waren even mooi. Het was fijn om hier samen de Liturgie te vieren. Er hing een  goede  sfeer,  veel  beter  dan  die  welke  ik  er  bij  eerdere  bezoeken  aan  deze  kathedraal  had  geproefd. Er was ook een priester uit een grote kerk in het centrum van Moskou. Verder waren  er  o.a.  archimandriet  Georgij  (Vostrel),  die  ik  ken  uit  de  periode  waarin  ik  in  Leningrad  studeerde,  en  een  jonge  Servische  priester,  vader  Radoslav,  die  ook  aan  deze  kathedraal  verbonden is. Omdat er zoveel mensen waren, werd de Communie op vier plaatsen uitgereikt.  Na de Liturgie werden we uitgenodigd voor de maaltijd en konden we nader met elkaar kennis  maken.  Vader  Radoslav  maakte  tijdens  de  maaltijd  de  opmerking  dat  de  huidige  vluchtelingengolf Europa terugwerpt op haar christelijke waarden. Zijn we alleen maar een rijk,  welvarend en zelfgenoegzaam deel van de wereld, of hebben barmhartigheid, medelijden en  mensenliefde hier nog steeds betekenis? Ik kreeg uiteraard van mijn maaltijdgenoten de beste  wensen mee voor het welslagen van mijn pelgrimage. Ik moest vertellen wat mijn ervaringen  tot  dusverre  waren  geweest.  Vader  Chrysostomos  had  om  half  twaalf  een  huwelijk.  We  besloten dat we tegen enen terug zouden komen. We zijn nog even lekker op een terrasje gaan  zitten.  Met  vader  Chrysostomos  zijn  we  daarna  eerst  naar  zijn  ikonenatelier  gegaan.  Indrukwekkend te zien wat daar allemaal aan prachtige ikonen hangt! Vervolgens zijn we nog  een klein hapje gaan eten om nog wat bij te praten en oude herinneringen op te halen. Daarna  werd het langzamerhand tijd om terug te gaan naar het appartement, en ons klaar te maken  voor matuschka's vertrek. De reis naar het vliegveld verliep voorspoedig, en we waren mooi op  tijd. We konden terugzien op een fijne tijd in Wenen!   

     

15 

 

Week 6  Greifenstein ‐ Gyõr 

 

  Dinsdagmorgen  per  S‐Bahn  terug  naar  het  punt  waar  ik  vrijdagmiddag  gebleven  was.  Het  betekende een paar maal overstappen. Niet alle aansluitingen waren optimaal en ik kon pas  om negen uur beginnen te lopen. Eerst langs een steile heuvelrug. Het Derde Uur heb ik weer  eens in een bushokje gebeden. Tijdens het gebed kwam een oude dame het hokje binnen en  ging zitten. Toen ik klaar was, vertelde ze dat ze net uit de mis kwam. Veel van mijn gebeden  teksten  had  ze  niet  begrepen,    maar  ze  had  het  fijn  gevonden  dat  ze  een  deel  had  kunnen  meemaken. Vervolgens leidde de route over een fietspad langs de Donau. Dat liep lekker rustig.  Er waren verschillende eetgelegenheden langs de route, speciaal gericht op fietsers, die er die  dag in een redelijk aantal waren. Onder de bomen, bij de Donau, heb ik daar kunnen lunchen.  Ik bereikte zo de landelijke buitenwijken van Wenen, ging voor de tweede maal de Donau over  en  liep  langs  een  dode  rivierarm,  een  watersportgebied,  verder.  Een  stuk  of  twintig  voetgangerslichten moest ik me laten welgevallen. De weg voerde door dorpen die door de stad  waren geannexeerd. Tegen het eind van de middag kwam ik in een van die dorpen langs een  kapperszaak. Matuschka had me gezegd dat ik mijn haar moest laten bijwerken, als ik daar  eens tijd en gelegenheid voor had. Ik besloot er binnen te gaan. Dan had ik ook even pauze.  Binnengekomen werd ik hartelijk verwelkomd door twee mannen en een vrouw die de zaak  runden. De mannen waren van het Patriarchaat Antiochië, een van hen was diaken. De dame  was lid van de Servisch‐Orthodoxe kerk. Hoe de verhoudingen precies lagen, is me tijdens het  korte  bezoek niet duidelijk geworden.  Waarschijnlijk is  ze de schoonmoeder van een van de  twee mannen. Enfin, tijdens het knippen wat verder gepraat en kennis gemaakt. Daarna kreeg  ik nog een kop koffie aangeboden. Er kwam toen nog een klant binnen. Later die avond zouden  we elkaar weer tegenkomen. Hij was een van de leidende personen in het restaurant waar ik  overnachtte. We herkenden en begroetten elkaar, maar tot verdere consequenties heeft dat  niet geleid. De kapper mocht ik echter niet betalen. Het werd als een zegen beschouwd dat ik  hun kapperszaak bezocht had. Een eindje verder besloot ik dat het genoeg was voor die dag.  Het zou spoedig donker worden. Toen ik langs een restaurant met kamerverhuur kwam, besloot  ik daar te blijven slapen.   

     

16 

 

  Woensdagmorgen was ik al gauw Wenen uit. De route volgde een grote, niet al te drukke weg.  Later ging die over tertiaire wegen met hier en daar een dorpje. Tegen lunchtijd kwam ik in een  dorpje met een restaurant. Helaas was woensdag de Ruhetag. Iets anders kwam niet in zicht,  dus heb ik een deel van mijn noodrantsoen, mueslirepen, aangesproken. Ook moest ik ergens  aanbellen om mijn watervoorraad aan te vullen. Dat is soms lastiger en tijdrovender dan het  lijkt,  omdat  in  de  dorpen  vaak  niemand  thuis  is.  In  nog  een  dorp  verder  bleek  er  wel  een  restaurant te zijn. Het werd een late lunch, met een karper. Kort daarop ging ik voor de derde  keer de Donau over. Aan de andere zijde was een groot rotsmassief. Daar tegenaan ligt het  stadje Hainburg  an der Donau, nog compleet met stadsmuur en  poorten. Heel mooi! In het  centrum heb ik een hotel genomen. Het werd geleid door Hongaren.  Donderdagmorgen  weer  vroeg  op  pad.  Hoewel  ik  te  voet  ben,  zou  ik  die  dag  drie  landen  bezoeken, Oostenrijk, Slowakije en Hongarije. Er stond een harde wind. Hoewel ik die mee had,  was het niet erg prettig lopen. De route voerde langs het rotsmassief, over een vrij drukke weg  richting Slowakije. Bij de grensovergang stond een zuil met daarop een afbeelding van de Pietà.  Daar  heb  ik  het  Derde  Uur  gebeden.  Na  een  tijdje  bereikte  ik  het  eerste  dorp  in  Slowakije,  officieel deel uitmakend van de stad Bratislava. Er stond een politieauto met zwaailicht bij de  toegang tot het dorp. Toen ik dichterbij gekomen was, stapten er twee jonge agenten uit die  mijn paspoort wilden zien. Ze vroegen waar ik heen ging en waren duidelijk verrast door het  antwoord. Maar alles was in orde. Ik kon verder. In het dorp was een restaurantje waar alleen  politieagenten en arbeiders zaten te eten. De aangeboden maaltijd vormde zeer stevige kost:  goulash met Knödel. Daar kon ik goed verder op lopen. Nadat ik vertrokken was, kwam ik die  politiewagen  weer  tegen.  Kennelijk  patrouilleren  ze  tussen  de  Slowaaks‐Oostenrijkse  en  de  Slowaaks‐Hongaarse grens.  Opnieuw stopten de agenten bij me. Ze wilden nu een selfie met  me maken! Na enige tijd kwam het tweede en laatste Slowaakse dorp in zicht. Op het kerkhof  heb ik het Zesde Uur gebeden. De opschriften op de graven, ook de recente, waren soms in het  Slowaaks, soms in het Duits en dan weer in het Hongaars. Kennelijk is de bevolking er sterk  gemengd. Toen ik het dorp bijna door was, zag ik een levensmiddelenwinkel met een trappetje  ervoor. Ik besloot er een biertje aan te schaffen en dat op het trappetje in de zon op te drinken.  Het volgende, Hongaarse dorp was nog ver weg, en bovendien verwachtte ik geen Hongaarse  flappentap aan de grens. Terwijl ik stond af te rekenen kwam er een vrouw binnen die in het  Russisch goedendag zei. Ik beantwoordde haar groet en we raakten even in gesprek. Ik ging op  het trappetje mijn biertje drinken. Zij bleef nog even in de winkel. Toen ik verder ging, kwam zij  naar buiten en we liepen samen op. Een klein stukje verder bleken er twee eettentjes te zijn,  met een terrasje. "Had ik dat geweten, dan had ik daar mijn biertje gedronken!", merkte ik op.  "Daar werk ik", zei de vrouw en ze vroeg of ik al gegeten had, want ze hadden er een goede  keuken. Ik antwoordde dat ik daar niet aan twijfelde, maar wel slechts één maag had. Enfin,  toch maar even naar binnen gegaan. De vrouw vroeg of ze me een lijstje namen van personen  mocht meegeven, voor wie ik dan in Novo Hopovo kon bidden. Dat was natuurlijk goed. Terwijl  ik mijn biertje dronk, schreef ze de namen op. Het biertje mocht ik niet betalen. Het passeren  van de Hongaarse grens had bijna iets illegaals. Van Google Maps moest ik in de bocht van een  weg die op Slowaaks grondgebied bleef, de vangrail overklimmen en een bospad inslaan. Het  pad ging over in een onverharde weg, die naar een eveneens onverharde dam langs de Donau  leidde. Hier en daar waren installaties die de waterstand in de Donau en in parallelle water‐   

     

17 

 

  partijen regelden. Het is een indrukwekkend natuurgebied, niet zo breed natuurlijk, maar wel  kilometers lang. Op een gegeven moment zag ik een arend overvliegen. Je komt er ook niemand  tegen. Na ruim een uur moest ik die dam af, de waterpartij over en in de richting van een dorpje  lopen. Daar was een hotel waar ik heen wilde. Er bleek een zwembad met sauna aan vast te  zitten.  Altijd  prettig  aan  het  eind  van  de  dag.  In  het  bubbelbad  bij  het  zwembad  zaten  wat  mannen  die  elkaar kennelijk goed kenden. Nadat ik  me in het bubbelbad had  geïnstalleerd,  raakte ik met een van hen in gesprek. Hij vertelde dat het allemaal collega's van hem waren  van de Audi in Győr. Ze hadden hier een seminar. Daarna nog met de hele groep een biertje  gedronken.  's  Avonds  zat  ik  in  het  restaurant  op  mijn  bestelling  te  wachten  toen  zij  ook  binnenkwamen. Gelijk werd me gevraagd  bij  hen te  komen zitten. Alleen eten  is toch niets!  Enfin,  met  zo'n  groep  is  het  uiteraard  wel  veel  gezelliger.  István,  die  me  had  aangesproken  begon over het vluchtelingenprobleem en de Hongaarse reactie daarop. Hij noemde zich een  nationalist en vertelde dat veel mensen in Hongarije geen moslims wilden opnemen. Hongarije  heeft 150 jaar onder moslimoverheersing geleefd,  lang genoeg om daar de buik meer dan vol  van te hebben. De wetten en gewoonten van dat soort mensen staan hun gewoon niet aan. Hij  vond  het  fijn  dat  ik  de  abdij  van  Pannonhalma  ging  bezoeken,  al  was  hijzelf  lid  van  de  Hervormde Kerk.  Vrijdagmorgen begon het af en toe te druppelen. Niet genoeg om de poncho uit de rugzak te  halen, wel om de regenhoes om de rugzak te doen. Al gauw ging de route over onverharde  veldwegen. Af en toe was er een stuk bos. Tegen tweeën kwam ik in een dorpje met een tentje.  Dat zou om twee uur opengaan. Ik besloot even te wachten, en ja, daar ging de deur open. Eten  hadden ze echter niet. Of jawel, een stukje pruimentaart en ook nog een paar stukjes brood  met paprika. Twee kilometer verder, in het volgende dorp, zou er wel een plaats zijn waar ik  kon eten. Die heb ik echter niet kunnen vinden. Inmiddels was het beginnen te regenen en had  ik mijn poncho aangedaan. Al gauw had ik de grote weg bereikt en ging het verder richting  Raab (Gyõr). Er was vrij veel verkeer en door spoorvorming werd er vaak veel water opgespat.  Soms  kwam  dat  zelfs  in  mijn  gezicht  terecht.  Niet  echt  prettig.  Langs  die  weg  moest  ik  nog  twaalf,  dertien  kilometer  lopen.  Als  er  op  een  gegeven  moment  een  slaapgelegenheid  was  geweest langs de weg, was ik daar gestopt, maar er diende zich niets aan. Tegen de avond  bereikte ik Öttepény, waar een hotel zou zijn. Dat was er inderdaad. Helaas hadden ze geen  plaats. Het werd echter door Serviërs geleid. Ze boden aan naar onderdak voor me op zoek te  gaan  en  mij  er  dan  naar  toe  te  brengen.  Zo  werd  ik  naar  Raab  gebracht,  waar  ik  kon  overnachten  in  een  pension  tegenover  de  thermen.  Voor  alle  gedane  moeite  mocht  ik  niet  betalen. Ondertussen was het al laat geworden. Ik ben de nabij gelegen binnenstad ingegaan  en heb daar wat gegeten. Het regende nog steeds wat.  Gedurende de nacht merkte ik dat het met mijn rechtervoet niet goed ging. De teen naast mijn  grote teen had al weken geleden een blaar opgelopen. Ik gebruik de zalf  "Geh Wohl", heel goed  spul voor je voeten als je veel moet lopen. Als je dat er opdeed, ging het inderdaad wel weer,  maar helemaal over was het niet gegaan. In Wenen had ik soda gekocht en mijn voeten enkele  malen per dag in een sodavoetbad gehouden. Ook had ik speciale teenpleisters gekocht en die  er  opgedaan,  maar  de  ontsteking  was  er  nog  steeds  en  begon  zich  nu  over  de  voet  uit  te  breiden. De volgende ochtend nog even goed gekeken en toen besloten dat ik echt medische  hulp nodig had. Na het ontbijt heb ik de dienstdoende man in het hotel gevraagd me advies te    

     

18 

 

  geven. Hij stelde me voor naar de eerstehulppost van het ziekenhuis te gaan. Hij zou een taxi  bellen. Tja, daar zat ik nu. Verder gaan zat er voorlopig niet in. De teller was op 1158 kilometer  blijven  staan  en  zou  daar  voorlopig  blijven.  Toch  realiseerde  ik  me  dat  de  pelgrimage  haar  vruchten al had afgeworpen. Vóór de pelgrimage zou ik door deze teleurstellende ontwikkeling  enorm  gebaald  hebben  en  opstandig  zijn  geworden.  Nu  aanvaardde  ik  die  niet  eens  met  gelatenheid,  maar  in  rust  en  vrede.  Even  na  negenen  was  ik  bij  de  eerstehulppost.  Er  waren  vrijwel geen patiënten en ik was zo aan de beurt. Er was echter niemand die iets anders  dan Hongaars sprak. Na een half uur kon iemand zich vrijmaken die redelijk Duits sprak en kon  begonnen  worden  met  het  invullen  van  de  lijst.  Bloeddruk,    bloedsuikerspiegel  en  nog  iets,  waarvoor ik mijn vinger in een klemmetje moest doen, werden gemeten. Toen moest ik op een  brancard  gaan  liggen.  Ik  was  nu  gehospitaliseerd!  Verdere  onderzoeken  volgden  met  elektroden op armen, benen, borst en buik. Opeens kwam er iemand van het personeel die me  in het Grieks aansprak. Ik was als Theodorus Nikolaas opgenomen en iemand met die namen  moest  wel  Grieks  spreken,  begreep  ik  uit  haar  woorden.  Mooi  niet  dus!  Ook  werd  bloed  afgenomen  en  van  de  voet  werden  twee  röntgenfoto's  gemaakt.  Toen  verscheen  er  weer  iemand die vertelde wat ik al verwacht had. Ik kreeg een antibioticakuur voorgeschreven. Het  uitschrijven van het recept vergde nog vijf kwartier. Toen kwam een dokter me vertellen dat ik  maandagmorgen om acht uur bij de afdeling chirurgie moest terugkomen voor controle. Verder  moest ik bedrust houden en het been hoog houden. Allemaal mooi en aardig, maar hoe moet  dat als je eerst nog lopend naar de dichtstbijzijnde apotheek moet en dan terug naar het hotel?  Af en toe moet je ook nog wat eten ook...  Enfin, medicijnen opgehaald, wat gegeten. Het was  inmiddels  twee  uur.  In  een  kroeg  een  taxi  besteld.  In  het  hotel  wat  gerust  en  toen  naar  de  thermen gegaan. Weldadig dat warme water! Aan het eind van mijn verblijf daar zat ik aan de  waterbar, op een krukje tot je heupen in het water. Naast mij kwam een gezin zitten, vader,  moeder en dochtertje. De vader zat naast me en begon een gesprek. Hij bleek uit Miskolc in het  noordoosten  van  het  land  te  komen,  had  veel  in  Duitsland  gewerkt  en  was  een  verwoed  motorrijder.  We  vonden  elkaar  in  onverwachte,  vriendelijke  ontmoetingen  onderweg  en  de  schoonheid van de natuur en sommige stadjes en dorpjes.  Vanmorgen was er zo te zien geen vooruitgang met de voet. Wel kon ik al een stuk beter lopen.  We gaan er maar van uit dat de vooruitgang is ingetreden. Vanmorgen heb ik mijn been vrijwel  voortdurend horizontaal kunnen houden. Ben net wezen lunchen, en ook daar lukte het. In ieder  geval blijf ik tot woensdag hier. Dan hoop ik de ca. twintig kilometer naar Pannonhalma weer  te voet af te kunnen leggen. Met Gods hulp hoop ik dan de laatste week weer helemaal te voet  te doen. We zien wel.  Bid voor me! Hartelijke groet en Gods zegen!   

     

19 

 

Week 7  Gyõr ‐ Baja 

 

 

Zondag heb ik nog via Internet proberen te achterhalen wanneer er diensten zijn in de Servisch‐ Orthodoxe  kerk  ter  plekke.  Dat  lukte  maar  niet.  Niet  dat  ik  daarheen  had  kunnen  gaan  ‐  daarvoor was mijn actieradius nog te zeer beperkt ‐ maar ik wilde het gewoon weten. Later  bleek waarom ik die gegevens niet kon vinden. Er is wel een kerk die als Servisch‐Orthodoxe  kerk  gebouwd  is,  maar  momenteel  houden  de  Grieks‐Katholieken  (geünieerden)  er  hun  diensten.  Ook  nog  even  een  paar  uur  naar  de  thermen  geweest.  Heerlijk  dat  warme  mineraalwater.  Het  complex  is  zo  groot  dat  ik  de  dag  ervoor  twee  zwembekkens  niet  had  opgemerkt.  Maandagmorgen  weer  naar  het  ziekenhuis  gegaan.  Ik  moest  me  op  de  afdeling  chirurgie  melden, maar ben toch maar eerst naar de eerstehulppost gelopen om te vragen mij te helpen.  De afdeling chirurgie is in het Hongaars sebészeti szakrendelés. Dat vind je in je eentje natuurlijk  nooit.  Er  was  meteen  een  kordate  dame  die  Duits  sprak.  Ze  ging  me  vooruit,  leverde  mijn  papieren in bij de balie en liet me op een van de stoelen plaats nemen. Na een uurtje was ik  aan de beurt. Een vriendelijke jonge arts en een paar verpleegsters ontvingen me. De wond  werd  schoongemaakt  en  nu  wel  verbonden.  Het  ontstekingsfront  op  mijn  voet  werd  afgetekend.  Woensdagmorgen  moest  ik  weer  terugkomen  voor  controle.  Ik  werd  doorverwezen naar de financiële administratie, waar ik een zeer gematigde rekening moest  betalen.  Woensdagmorgen dus weer naar het ziekenhuis, nu met de bus. Het stadsvervoer meende ik  inmiddels redelijk bestudeerd en begrepen te hebben. Het bleek weer een stuk beter te gaan.  De voet werd weliswaar opnieuw verbonden, maar een stuk minder rigoureus. Verder kreeg ik  de opdracht vrijdag of zaterdag opnieuw naar de voet te laten kijken. Ik had de stille hoop die  dag naar de Aartsabdij van Pannonhalma te kunnen lopen, maar dat zat er dus nog niet in. Ik  besloot  met  de  trein  te  gaan.  Op  het  busvervoerschema  bij  de  haltes  stond  een  treintje  getekend bij Győr Gyárváros. Daar zou ik heen moeten, dacht ik. Wel was het vreemd dat daar  maar  weinig  bussen  heengingen.  Toen  ik  de  uitstaphalte  naderde  begon  ik  steeds  meer  te  twijfelen,  en  ja  ik  was  naar  de  plaatselijke  versie  van  Deventer  Colmschate  gereden!  Het  hoofdstation was elders. Contact opgenomen met het klooster, want ik zou de afgesproken    

     

20 

 

  trein niet meer kunnen halen. Toen ik doorgegeven had dat ik twee uur later zou komen, bleek  dat  de  trein  naar  Pannonhalma  ook  hier  stopte.  Maar  ik  ontdekte  dat  te  laat.  Hij  kwam  al  binnen,  op  een  ander  perron.  Dat  lukte  ook  niet  meer.  Gelukkig kon  ik  de  humor  van  beide  fouten  inzien.  Met  de  trein  naar  het  hoofdstation  gereden.  Toen  ik  daar  aankwam  en  naar  buiten ging, bleek het hoofdstation op, ook voor mij nog, loopafstand van mijn hotel te liggen.  Ik heb even gegeten in een restaurant waar ik eerder was geweest.  In Pannonhalma werd ik door twee paters afgehaald. De gastenpater bleek docent Duits te zijn,  zijn plaatsvervanger docent wiskunde. Aan de abdij is nl. ook een gymnasium verbonden. De  meeste van de ruim driehonderd leerlingen zijn intern. De abdij is op een hoge rots gelegen en  domineert de omgeving. Ik kreeg een grote kamer in het hoofdgebouw. Jammer genoeg werd  de  kerk  juist  gerestaureerd.  Die  was  niet  toegankelijk.  De  diensten  werden  in  een  van  de  kleinere kapellen gehouden. 's Avonds ben ik naar de Vespers geweest, die gevolgd werd door  de Avondmis. Er waren een stuk of vijftien monniken, onder wie vrij veel jongere. Dat is een  goed teken. Het is toch wel indrukwekkend mee te bidden met het koorgebed dat vanaf deze  plaats  al  meer  dan  duizend  jaar  lang  ten  hemel  opstijgt.  Daarna  was  er  een  maaltijd  in  de  barokke  refter.  De  schilderingen  zijn  in  een  latere  periode  (opnieuw?)  aangebracht.  In  de  gangen  hangen  schilderijen  met  bijbelse  motieven,  landschappen,  portretten  van  heiligen,  abten en vorsten. Keizer Franz‐Josef I, in Hongarije uiteraard koning Franz‐Josef I, zag ik er in  het voorbijgaan ook tussen hangen. Donderdagmorgen, na de Lauden, heb ik een audiotoer  door het klooster gemaakt. In feite kwam die neer op een uitgebreid bezoek aan de bibliotheek.  Dat  was  interessant.  Een  mooi  gebouw  en  heel  veel  oude  banden,  waarvan  er  een  paar  tentoongesteld  waren.  Ook  indrukwekkend  was  het  arboretum,  vanwaar  je  ook  de  enorme  kruidentuin kon zien. 's Middags aan tafel maakte ik kennis met een oude monnik, pater Paulus,  die alleen Duits sprak. Hij heeft destijds uit een Oostduits klooster moeten vertrekken, toen dat  gebied Pools werd, had in een of twee Duitse benedictijner abdijen gezeten, en was nu hier  terechtgekomen.  Hij  had  bij  de  diensten  een  tablet,  met  daarop  de  Hongaarse  teksten,  de  fonetische uitspraak en de vertaling in het Duits.  Ik had besloten vrijdagmorgen door te reizen naar Baja, de plaats waar ik die dag te voet had  moeten aankomen. Hopelijk zou ik vandaar zondag de laatste weeketappe weer te voet kunnen  afleggen. Vrijdagmorgen mijn slippers verruild voor mijn wandelschoenen. Het verband had ik  de avond tevoren al verwijderd. Door een van de Engelssprekende monniken werd ik naar het  station gebracht. In Raab (Győr) had ik in principe aansluiting op de Eurocity naar Belgrado,  maar daarvoor moest je een toeslagkaartje en een plaatsreservering hebben. De overstaptijd  van zeven minuten was te krap om dat voor elkaar te krijgen. Ik zou de volgende verbinding  moeten nemen, met een uur extra reistijd en enkele keren extra overstappen. Toen ik echter in  Raab aankwam, bleek de Eurocity vijf minuten vertraging te hebben. Gauw naar het loket en  voor  €  2,64  (!)  de  zitplaatsreservering  en  toeslag  gekocht.  Voor  mij,  als  65+‐er  is  openbaar  vervoer  in  heel  Hongarije  gratis.  Een  tijdje  geleden  heeft  de  regering  hier  bepaald  dat  alle  bejaarden gratis met de trein,  bus, tram en metro mogen. Geen enkele volgende regering heeft  gewaagd die regeling terug te draaien. Vervolgens hebben de EU‐tjes in Brussel de Hongaren  erop gewezen dat het gelijkheidsbeginsel binnen de EU inhoudt dat ook alle andere EU‐burgers  gratis van het openbaar vervoer gebruik moeten kunnen maken. Best leuk, natuurlijk! Tot de  stations rond Boedapest was de trein vrij vol. Daarna had ik de coupé voor me alleen. Er was    

     

21 

 

  ook  een  restauratierijtuig,  waar  ik  tussen  de  middag  kon  lunchen.  Ik  had  al  een  hotel  gereserveerd.  Het  bleek  idyllisch  te  zijn  gelegen,  aan  een  dode  arm  van  de  Donau.  Er  werd  geroeid  op  het  water.  Het  was  zo  met  de  namiddagzon  heerlijk  op  het  terras.  Wat  het  restaurant betreft had ik het ook weer getroffen. 's Avonds kwamen er nogal wat mensen eten.  De baas sprak Duits, maar toen hij merkte dat ik ook wat Servisch sprak, was het met zijn Duits  gedaan. Ik kreeg van hem een heerlijke visschotel met drie verschillende riviervissen.  Vanmorgen  naar  het  ziekenhuis  gegaan.  Dat  pakte  verbazingwekkend  efficiënt  uit!  Bij  de  portiersloge vroegen ze me op te schrijven voor welke ziekte ik kwam. Toen belde een van de  portiers  en  nam  de  ander  me  mee  naar  binnen.  Bij  de  kliniek  stond  er  al  iemand  me  op  te  wachten, die me in wat moeizaam Engels vertelde dat dokter László zo zou komen. Die jonge  arts  kwam  na  een  minuut.  Hij  sprak  goed  Engels.  Ik  vertelde  het  hele  verhaal  van  mijn  pelgrimage en de ontstane problemen zo compact mogelijk, tot en met de opdracht van het  ziekenhuis  in  Raab  vandaag  weer  naar  de  voet  te  laten  kijken.  Bloeddruk,  hartslag  werden  gemeten, de voet bekeken. Erg tevreden was hij niet. Er werd een bloedmonster ter analyse  afgenomen.  Verder  werd  besloten  een  chirurg  erbij  te  halen.  Die  was  er  ook  vrijwel  direct,  wederom een jonge, goed Engelssprekende arts. Hij informeerde uitvoerig hoeveel ik al gelopen  had en hoeveel en hoelang ik nog moest. Beide artsen leken zeer onder de indruk. De chirurg  toonde zich wat minder negatief over de situatie. Beide geneesheren overlegden met elkaar in  het  Hongaars.  Ik  zou  een  sterk  antibioticum  ingespoten  krijgen,  en  de  wond  zou  worden  schoongemaakt.  Ook  kreeg  ik  een  nieuwe  kuur  antibiotica  voorgeschreven.  Maar  het  belangrijkste was dat ze er geen bezwaar tegen zagen de pelgrimage te hervatten. Morgen  mag ik weer verder! Beide artsen en de Duitssprekende verpleegsters dankte ik hartelijk. Voor  alle goede zorgen en het antibioticum hoefde ik niet te betalen. Vervolgens heb ik de medicijnen  bij de apotheek opgehaald en ben op zoek gegaan naar de twee Servisch‐Orthodoxe kerken  hier. De eerste vond ik makkelijk en was nog open ook. Helaas was er helemaal niemand, ook  niet om toe te zien dat er niets in de fraai ingerichte kerk beschadigd zou worden. Er was wel  informatie aanwezig, maar geen woord over de uren waarop de diensten gehouden worden.  Waarschijnlijk zijn die er alleen maar af en toe. In de kerk stond ook een sarcofaag met opschrift  (vertaald  uiteraard):  priester  Miloš  Apić  martelaar  1914‐1941.  Op  internet  heb  ik  met  enig  zoeken ‐ er is nl. nog een Miloš Apić, een basketbalspeler,  en die is zo te zien bekender ‐ kunnen  vinden  wie  hij  was.  Hij  was  parochiepriester  hier  in  Baja  toen  de  Duitsers  in  april  1941  Joegoslavië  binnenvielen.  De  Hongaren,  bondgenoten  van  de  Duitsers,  beschuldigden  vader  Miloš ervan dat hij vanaf de toren van zijn kerk met lichtsignalen informatie doorgaf aan het  Joegoslavisch  leger.  Hij  werd  opgepakt,  onder  marteling  verhoord  en  kort  daarop  doodgeschoten. Weer een geval van onrecht uit die tijd, waarvan bij ons waarschijnlijk nooit  iemand heeft gehoord.  De tweede Servisch‐Orthodoxe kerk kon ik nog vinden aan de hand van  een scheefgezakt torentje, maar de deur van het complex waar die kerk deel zou uitmaken was  gesloten.  Wel, beste mensen, dit was het dan weer voor deze week. Vergeet me niet in uw gebeden!  Gods zegen en hartelijke groet,   

     

22 

 

Week 8  Baja – Novo Hopovo 

 

  Zaterdagmiddag even na vijven ben ik nog een keer naar de Servisch‐Orthodoxe kerk in Baja  gegaan. Nu was zowel het hek als de deur gesloten. Het was duidelijk: er zou die avond geen  dienst zijn, en waarschijnlijk de volgende ochtend evenmin.  Zondagmorgen was het al vroeg lekker weer. Ik kon op een terrasje ontbijten en had een mooi  uitzicht op het spiegelgladde water. Daarna ben ik begonnen met de wandeling naar Dávod,  een dikke twintig kilometer richting Servische grens. Ik was benieuwd hoe mijn rechtervoet het  zou houden, maar die gaf geen krimp. Toen ik het Derde Uur aan de kant van de weg stond te  bidden, stopte er een auto. Een jong gezin stapte uit: vader,  moeder en twee dochtertjes. De  vader kwam vlak bij mij staan, en sloeg geregeld een kruis. De dochtertjes waren wat ongedurig  en lawaaiig. Moeder had moeite om ze tot enige rust te brengen. Toen ik klaar was, bleek dat  het niet alleen vroomheid was, die hen tot stoppen had gebracht. De moeder vroeg om geld.  Ze hadden geen werk en de kinderen moesten eten. Ik stopte haar wat geld toe dat ze dankbaar  aanvaardde, en weg reden ze weer.  Hoewel we de grens steeds dichter naderden, zag ik geen Servische tegenliggers. Als er mij al  buitenlandse auto's tegemoetkwamen, waren het Oostenrijkers. Zou die grens wel open zijn?  Tegen het eind van de ochtend werd ik door een stel op zwaar bepakte toerfietsen ingehaald.  Even verderop kwam ik ze weer tegen. Ze hadden een pauze ingelast. Ze spraken me aan en we  maakten kennis. Het bleken Spanjaarden te zijn, die richting Azië aan het reizen waren. Ook zij  hadden geen idee of ze verderop de grens over konden. Ze gingen het gewoon proberen. Rond  lunchtijd  zag  ik  in  een  dorpje  een  bord  met  een  verwijzing  naar  een  restaurant  500  meter  linksaf. Ik besloot de gok te wagen. Het zat goed deze keer: ruim binnen de 500 meter was een  restaurant met een veranda aan het water. Er zaten meer mensen te lunchen. Aan een tafeltje  naast me zat een jong gezin: pa ‐ type gewichtheffer ‐ lief moedertje en een kindje van ruim  een jaar. We knikten elkaar een paar keer vriendelijk toe, zeker toen zij opstapten. Toen ik mijn  Servische čevapčiči wilde afrekenen maakte de serveerster duidelijk dat dit gezin dat al voor  mij had gedaan. Ja, het bier ook. Onvoorstelbaar zoiets! Tegen drieën naderde ik Dávod. Ik liep  over een veldweg toen me twee oude mannen op de fiets tegemoet kwamen. Ze hielden stil.  Een van hen bleek redelijk goed Engels te spreken. Uiteraard wilden ze weten wat ik daar deed.  Ik  vertelde  over  mijn  pelgrimage.  "Bent  u  dan  niet  bang?",  vroeg  de  man.  Ik  antwoordde:  "Hoezo? Zojuist hebben wildvreemde mensen mijn lunch betaald!" Hij keek me ongelovig aan    

     

23 

 

  en zei hoofdschuddend: "En dagelijks worden hier mensen beroofd!" Tja, verschil van ervaring,  denk  ik.  Kort  daarop  bereikte  ik  mijn  onderdakadres.  Het  was  een  appartementencomplex.  Maar er was niemand. Het huisnummer was gelijk aan dat van de buren. Aangebeld bij het  hek, terwijl een woedende hond ertegen opsprong. Geen reactie. Bij herhaald bellen evenmin.  Juist op dat moment kwam een man op een fiets langs die me in zo'n net Duits aansprak, dat  ik  vermoedde  eerder  met  een  Hongaarssprekende  Duitser  te  doen  te  hebben  dan  met  een  Duitssprekende Hongaar. Hij wees op een telefoonnummer op de gevel en belde dat voor mij.  Er volgde een gesprek in het Hongaars en toen dat afgelopen was, zei hij dat er binnen tien  minuten iemand  zou  komen.  Het was lekker weer  en tegenover  het appartementencomplex  lagen boomstammetjes. Daar ging ik maar even op zitten. De overbuurvrouw kwam naar me  toe  met  koude  citroenlimonade.  Inderdaad  kwam  er  binnen  de  tien  minuten  een  auto  aanrijden.  Er  stapte  een  vriendelijke  vrouw  uit,  die  een  paar  woorden  Duits  sprak.  Ik  kreeg  sleutels  en  mij  werd  mijn  appartement  getoond.  Het  zag  er  keurig  uit,  compleet  met  een  eetkeuken. Toen verdween ze weer. Ik was de enige gast in het hele complex. Was ik even blij  dat ik die dag een beetje bijtijds was aangekomen! Na me wat te hebben opgefrist, ben ik het  dorp ingegaan. Er was een driesterrenhotel vlakbij, maar dat was helaas gesloten. Of dat was  omdat het seizoen voorbij was, of dat het definitief gesloten was, weet ik niet. Wel was zeker  dat ik daar die avond niet kon gaan eten, zoals ik van plan was. Het dichtstbijzijnde restaurant  bleek het restaurant te zijn, waar ik 's middags had geluncht. Dat was geen optie. De terugweg  in het donker over die veldweg was niet te doen. Er was wel een kroeg waar je een biertje kon  drinken.  Dat  was  tenminste  nog  iets.  Verder  moest  ik  het  dan  maar  hebben  van  de  goede  herinneringen aan mijn middagmaal en van mijn noodrantsoen. Daar heb je dat immers voor!  Leuk is natuurlijk anders.  's  Nachts  regende  en  onweerde  het  wat.  's  Morgens  spetterde  het  nog  wat  na.  De  weersverwachting voor die dag was echter goed. Ook ontbeten op mijn noodrantsoen en vroeg  op pad gegaan. Ik wist immers niet hoeveel tijd het zou kosten om de grens over te gaan, en  tot Sombor, de stad in Servië waar ik wilde overnachten, was het 37 kilometer. In Dávod waren  de winkels nog dicht, maar in het volgende dorp, drie kilometer voor de grens, ben ik richting  centrum gegaan, en vond ik al gauw een winkeltje. Een zoet maanzaadrolletje, wat salami en  chocolademelk vulden zo mijn wat karige ontbijt aan. Misschien een rare combinatie, maar ik  kon er goed op lopen. Zo vlak voor de grens begonnen verschillende talen gangbaar te worden.  In het dorp waren de straatnamen ook in het Servisch weergegeven, zelfs keurig in cyrillisch  schrift!  De  grens  kwam  in  zicht  en  er  kwamen  juist  wat  auto's  door.  Druk  was  het  niet.  De  Hongaarse grensbewaakster kwam uit een gebouwtje en wees me aan bij welk hokje ik moest  zijn.  Even  paspoort  laten  zien  en  klaar  was  Kees.  Het  Hongaarse  hek  met  prikkeldraad  en  daarvoor een aangeharkte kale strook was goed waarneembaar en kwam niet prettig over.  Honderd meter verder stond een Servische grensbewaker al te gebaren bij welk hokje ik moest  zijn. Hij was reuze vriendelijk, geïnteresseerd in mijn reisdoel en onder de indruk van de hele  onderneming. We hebben nog even staan praten, want veel was er niet te doen. Een stempel  in mijn paspoort en toen Servië in. Het zevende en laatste land dat ik op mijn pelgrimage zou  aandoen. Het eerste dorp was klein en onderscheidde zich qua structuur niet van de Hongaarse  dorpen voor de grens, en van de Servische die voorlopig zouden volgen. Lintbebouwing met een  voetpad langs de huizen, wat bossages en bloemperken tussen het voetpad en de rijweg. Dit    

     

24 

 

  deel van Servië is onder keizerin Maria Theresia op de Turken veroverd. De dorpen die toen  werden  gebouwd  waren  nationaal  van  karakter.  Bovendien  hadden  deze  mensen  dezelfde  godsdienst.  Zo  waren  er  o.a.  Servische,  Hongaarse,  Slowaakse  en  Duitse  dorpen.  De  Duitse  dorpen  hebben  om  begrijpelijke  reden  na  de  Tweede  Wereldoorlog  hun  Duitse  karakter  verloren, maar de overige zijn, generaties later, nog steeds als zodanig herkenbaar. De grootste  kerk is die van de oorspronkelijke bewoners en de straatnaambordjes zijn ook nog steeds niet  alleen in het Servisch, maar ook in de taal van de oorspronkelijke bewoners. In het tweede, wat  grotere dorp heb ik iemand gevraagd of er een geldautomaat was. Helaas was die er niet. Wel  in het volgende dorp, Bezdan, zes kilometer verder. Even later, nog in hetzelfde dorp, kwam ik  langs een terrasje waar wat mannen koffie en / of šljivovica zaten te drinken. Ze riepen me. Ik  besloot naar hen toe te gaan. De serveerster vertelde ik dat ik heel graag koffie zou willen,  maar nog geen Servisch geld had. Mocht ik met euro's of forinten betalen? Ze gebaarde me  plaats te nemen. De mannen vroegen naar het doel en de aard van mijn reis. Ze vonden het erg  interessant  wat  ik  aan  het  doen  was.  De  koffie,  echte  Griekse,  Turkse,  hier  Servische,  was  heerlijk. Toen ik de serveerster vroeg wat voor geld ze wilde hebben, zei ze dat het zo goed was.  Dit was tekenend voor de rest van de pelgrimage. Ik had al geen klagen gehad over de manier  waarop  ik  bejegend  was,  maar  Servië  slaat  alles.  Sommige  automobilisten  die  stopten  smeekten me in te stappen, en ik heb nog niet de helft van mijn consumpties hoeven te betalen.  In Bezdan was er inderdaad. een geldautomaat en ik kreeg er een vracht aan bankbiljetten uit.  Tien dinar, acht cent, is al een bankbiljet! Na de lunch, toen ik Bezdan bijna verlaten had, kwam  ik langs een garagebedrijf annex restaurant, ΔιονιΣ, geheten. Tot Sombor, het einddoel van die  dag was het nog een eind. Dorpen tussendoor zouden er niet zijn. Mede geïntrigeerd door de  combinatie, besloot ik er een biertje te gaan drinken. Toen ik binnenkwam wist ik niet wat ik  zag.  Het  leek  wel  een  Tito  museum.  Allerlei  statieportretten,  plastieken,  foto's  van  de  ex‐ president van Joegoslavië. Hoe kon dit nu in Servië, waar de monarchie weer zo'n beetje in de  steigers staat? Ik sprak mijn verwondering hierover uit bij de baas. We raakten in gesprek en  hij  liet  me  een  ander  deel  van  zijn  restaurant  zien,  een  zaal  met  lange  tafels,  met  aan  het  hoofdeinde tegen de muur ikonen van de H. Johannes de Doper en de H. Nikolaas. Dat had hij  ook! Ik moest nog een biertje nemen en vertellen waar ik vandaan kwam. De twee serveersters  mengden zich in het gesprek. Het werd heel gezellig. Ik heb toegegeven dat wat meer "eenheid  en  broederschap"  ‐  de  leuze  van  Tito's  Joegoslavië  ‐  Servië  voor  veel  ellende  gespaard  zou  hebben.  Enfin,  interessant  allemaal,  maar  ik  moest  echt  verder.  Het  werd  al  donker  toen  ik  Sombor binnenkwam. De matige straatverlichting en de vele bomen maakten het zoeken naar  een hotel er niet eenvoudiger op. Met hulp van wat voorbijgangers lukte het uiteraard wel. Ik  kwam terecht in een goed restaurant, dat ook gastenkamers heeft. Prima gegeten en heerlijk  geslapen.  Dinsdagmorgen was het weer nog steeds goed. Ook nu stond een stevige wandeling op het  programma.  In  een  van  de  dorpjes  onderweg  werd  ik  bij  een  terrasje  door  een  paar  kerels  geroepen. Ze waren benieuwd naar het doel van mijn reis. Ik vertelde dat ik naar Novo Hopovo  op weg was, maar nu eigenlijk een gelegenheid zocht waar ik kon lunchen. Een van hen, een  jongrman die het terrasje bleek te runnen, zei dat ik plaats moest nemen. Er was maar een  eetgelegenheid in het dorp, ruim honderd meter terug. Als ik wist wat ik wilde hebben, dan zou  hij dat telefonisch doorgeven en kwamen ze het brengen. Ondertussen konden wij dan nog wat    

     

25 

 

  praten. Hij zou ook nog een vriend bellen, een leraar geschiedenis op de school vlakbij. Die sprak  Russisch. Enfin, die verscheen na vijf minuten,  begeleid door een zestal van zijn leerlingen uit  de onderbouw, die kennelijk ook wel eens wilden zien wie hun dorp aandeed. Een oudere man,  die ook aan het gesprek deelnam, verontschuldigde zich voor de gebeurtenissen in Srebrenica.  We  hebben  het  over  veel  dingen  gehad.  Ik  mocht  bij  vertrek  alleen  het  eten  betalen.  Twee  dorpen verder, een Hongaars dorp, zocht ik een rustpunt. Ik vond een winkeltje, waar ze een  stoel voor me neerzetten. Ik vertelde dat ik in Odžaci wilde overnachten, maar niet wist of daar  een hotel o.i.d. was. Een jongeman die daar hielp, vertelde dat er vlak voor Odžaci een brug  was. Bij die brug was een restaurant "de Groene Tuin". Daar hadden ze ook gastenkamers. Zijn  peetoom leidde de zaak. Kijk, dat was een handige tip. Bij het verlaten van het dorp kwam ik  langs een grote katholieke kerk met een heilige bron. Helaas was het hek dicht en kon ik niet  bij die heilige bron komen. Wel heb ik er het Negende Uur kunnen bidden. De informatie van  de jongeman was juist. Bij de brug was een restaurant en ze waren nog open ook. Er was ook  nog een kamer vrij. Prima dus. Ik ging zitten en nog voor de "peetvader" mij de menukaart had  kunnen overhandigen, riep een van de gasten hem toe: "Ik betaal het eten van de priester!" Je  durft na zo'n ervaring bijna geen restaurant meer in te gaan. Enfin, heerlijk gegeten en lekker  geslapen.  Woensdagmorgen  weer  verder.  De  route  leidde  niet  direct  langs  het  mooiste  deel  van  de  pelgrimage: grotendeels verlaten velden, wat bossages, maar wel vlak. Het was eerst mistig,  later werd het heiig. In Odžaci eerst mijn noodrantsoen aangevuld. Dat bleek niet direkt nodig,  want in het dorp waar ik rond etenstijd was, was iets te eten. Vlak voor Bački Petrovac, een  Slowaaks  en  evangelisch  dorp,  waar  ik  wilde  overnachten,  heb  ik  nog  even  bij  een  benzinestation gepauzeerd. De mensen daar konden me vertellen dat er in Bački Petrovac een  hotel was, Aroma geheten, en waar ik dat zou kunnen vinden. De aanwijzingen klopten exact  en zo had ik weer een goed onderdak gevonden.  Donderdagmorgen was het zwaar bewolkt en de lucht zag er dreigend uit. Het woei hard, tegen  het stormachtige aan, en ja, de wind zat tegen. In de luwte van een benzinestation wilde ik het  Derde Uur bidden. Ik had mijn rugzak net neergezet toen de pompbediende kwam vragen wat  ik wilde drinken. Ik heb geantwoord dat ik eerst ging bidden en dan zou binnenkomen. Ook hij  was een en al interesse. Tegen lunchtijd bereikte ik het dorp Rumenka. Het begon te regenen.  Aan een voorbijgangster vroeg ik waar een restaurant was waar ik kon lunchen. Ze wees me  de weg. Het restaurant was niet opvallend, maar heb er heerlijk gegeten. De porties waren wel  erg groot. We hadden er met drie man van kunnen eten. Toen ik de eigenaar vertelde dat ik  naar Novo Hopovo onderweg was, toonde hij me een kalender van een agrarisch bedrijf in de  buurt. Daarin stonden foto's van alle zestien kloosters in de Fruška Gora, dus ook van Novo  Hopovo.  Intussen  was  de  regen  opgehouden.  Al  gauw  bereikte  ik  Novi  Sad,  mijn  laatste  pleisterplaats.  Hier  waren  hotels  te  kust  en  te  keur.  Al  gauw  had  ik  onderdak  gevonden.  's  Avonds heb ik in een volkskroeg tegenover het hotel naar de voetbalwedstrijd Albanië ‐ Servië  gekeken.  Dank  zij  de  aanwezige  heethoofdige  Serviërs  was  dat  een  bijzondere  ervaring.  De  jukebox stond ook vol aan en er werd driftig gepaft. Het enthousiasme kende geen grenzen  toen de Serviërs in blessuretijd de stand alsnog van 0‐0 op 2‐0 in hun voordeel wisten te krijgen.  Onze orthodoxe broeders hebben dat stelletje struikrovers weer eens hun plaats gewezen!   Vrijdag had ik nog maar negentien kilometer af te leggen tot Novo Hopovo. Ik had besloten het    

     

26 

 

  rustig aan te doen. Ik zou Novi Sad verlaten via de brug over de Donau, die de NAVO in de jaren  negentig  nog  heeft  vernietigd.  Aan  de  andere  kant  van  de  rivier  zou  ik  lunchen  en  dan  de  heuvels intrekken voor de laatste tien kilometer. Toen ik op punt van vertrek stond kwam er  een mailtje van het Aartsbisdom binnen. Op 11 november  zou  een  pastorale  vergadering in  Parijs worden belegd. De dag daarvoor zou de Aartsbisschop zijn naamdag vieren. Ook dan zou  er een Liturgie zijn, gevolgd door een receptie. De dekens werd gevraagd te verifiëren of de  gehele geestelijkheid van hun dekenaat deze uitnodiging had ontvangen. Dat betekende een  extra uurtje werk: mailtje doorsturen,  retourtje Parijs plus hotel boeken. Enfin, de laatste dag  had een mooie, afwisselende route. Eerst de stad uit, toen de Donau over en verder via een  oeverbos,  dat  overging  in  een  park.  In  het  plaatsje  waarin  ik  vervolgens  kwam  vond  ik  een  visrestaurant met uitzicht op de Donau. Ik koos er tolstolobik, een vis die ik voor het laatst met  mijn ruige  Russische vrienden in Wolgograd had gegeten. Heerlijk! Daarna ging het via  een  prachtige  groene  vallei  met  hier  en  daar  een  huisje  omhoog.  Eerst  geleidelijk,  maar  daarna  steiler tot  wel 8 %. De weg was druk, veel vrachtverkeer. Op ruim 400 meter hoogte was de  top bereikt. Ik bereikte het klooster net toen de klokken begonnen te luiden voor de Vespers. Ik  ging de kerk binnen, een traditioneel gebouwde kruisvormige kerk met een koepel, van binnen  helemaal beschilderd met fresco's. Na de Ikoon begroet te hebben, zag ik links de schrijn met  de  relieken  van  de  H.  Theodoor  Tiron.  Het  was  een  ontroerend  moment  het  doel  van  mijn  pelgrimage te zien. Ik ging erheen, knielde neer en vereerde de relieken van mijn naamheilige.  Tijdens de dienst kwam een van de monniken naar me toe en bracht me naar de altaarruimte.  Ik kreeg er een stoel aangewezen. Na de dienst maakte ik met een aantal van hen kennis, en  werd ik naar mijn kamer in het hoofdgebouw gebracht. Daarna gingen we naar de keuken,  waar ik wat te eten kreeg. Ze hadden me duidelijk verwacht.  Zaterdagmorgen begonnen de diensten om zes uur. Eerst de Metten, dan de Liturgie. Er zijn vijf  monniken in het klooster. Een van hen, vader Teodor, celebreerde. Ik merkte dat er op het altaar  geen zevenarmige kandelaar stond. In plaats daarvan waren er twee enkelvoudige kandelaars.  Daartussen stond een groot evangelieboek. Alleen vader Teodor ontving de Communie. Na de  diensten was er koffie. Gegeten wordt er in het klooster tweemaal per dag: om 10.30 en om  16.30 uur. Da's wel even wennen. Vrijwel direct daarna begon de stroom bezoekers op gang te  komen. Er verschenen vier bussen tegelijk. De hele dag zijn er bezoekers, soms wat meer, soms  wat minder. Mensen komen er hun kind laren dopen, stelletjes komen er trouwen. Het klooster  heeft geen internetverbinding. Eigenlijk wilde ik de zaterdagse krant ophalen. Ik besloot op zoek  te gaan naar een café in de buurt. In Servië hebben die vrijwel altijd gratis internet. Het was  even zoeken, maar ik vond een wijnhuis. Toen ik binnenkwam zag ik dat dit een heel chique  restaurant was. Het zat goed vol. Ik was ook rond etenstijd. Bij de receptie stond een bank. Ik  vroeg of ik daar misschien plaats mocht nemen en een biertje drinken. Dat mocht. Ik kon de  krant er snel ophalen. Tot mijn afgrijzen kwam de ober met een flesje Heineken aanzetten. In  het buitenland smaakt dat even beroerd... Enfin, niets laten merken. Het ging immers eigenlijk  om de krant. Toen ik wilde afrekenen, werd dat afgewimpeld. Het was goed zo, werd er gezegd.  Gisteravond na de Vigilie vroeg  Archimandriet Pavle me of ik vandaag de Liturgie mee wilde  celebreren. Wat fijn! Dat vond ik uiteraard een grote vreugde.   Vanmorgen om negen uur hebben we de Liturgie gevierd. De Uren werden niet gebeden. Het  was een bijzonder feestelijke gebeurtenis voor me. De schrijn van de H. Theodoor Tiron werd    

     

27 

  geopend. Er waren ook zo'n veertig mensen van buiten voor de Liturgie gekomen. Mannen en  vrouwen stonden apart. Tot mijn verbazing waren de mannen in de meerderheid en was de  groep oude mannen veel kleiner dan die van de jongere. Na de Liturgie werden de relieken van  de H. Theodoor vereerd. Er lag plexiglas over de relieken. Bij de met een aër bedekte schedel  was een uitsparing gemaakt, zodat je de bedekte schedel met een kus kon vereren. Direct na  de Liturgie kwam er een grote groep middelbare scholieren uit Banja Luka. Ze gedroegen zich  keurig en wisten kennelijk goed waar ze zich bevonden. Met een aantal kerkgangers werd koffie  en  šlivovica  gedronken.  De  monniken  onderhielden  zich  vriendelijk  en  ontspannen  met  de  aanwezigen. Daarna was de maaltijd. Er was nu ook vis en wijn aanwezig. Zojuist heb ik, net  als gisteren, bij de relieken van de H. Theodoor Tiron voor een groot aantal mensen, o.a. voor  u allen, gebeden. Morgen wil ik dat nogmaals doen. Dinsdag wil ik vertrekken naar Boedapest.  Ik hoop dan woensdagmorgen in de Russisch‐Orthodoxe kathedraal de Liturgie van Pokrov mee  te kunnen vieren. Na  aankomst van matuška gaan  we voor een  paar  dagen  naar Belgrado.  Vandaar  hopen  we  nog  samen  op  één  dag  heen  en  weer  te  reizen  naar  Novo  Hopovo.  Het  makkelijkste zou zijn om deel te nemen aan een georganiseerde excursie, maar ik heb geen  idee of dat gaat lukken.    Ik ben dankbaar voor deze pelgrimage die me veel vreugde heeft gegeven, voor het hier mogen zijn  en  hier  mogen  bidden.  Ik  verheug  me  echter  na  zo'n  lange  tijd  op  het  weerzien  met  u  allen.  Tot  binnenkort!   Gods zegen en hartelijke groet,   

 

 

     

28