Pedagogisch beleidsplan Jor&Daan 2014

 

Pedagogisch  beleidsplan  Jor&Daan  2014                                                                                         1

Inleiding  en  verantwoording     Kinderdagverblijf  Jor  en  Daan  opende  in  1981  haar  deuren.  De  eerste  discussies  over  het   pedagogisch  beleid  zijn  gevoerd  door  de  leden  van  de  initiatiefgroep  die  al  voor  1981  actief   was.  De  uitgangspunten  van  de  initiatiefgroep  vormen  nog  steeds  de  basis  voor  het  huidige   pedagogisch  beleid.     In  het  pedagogisch  beleid  leggen  wij  onze  visie  en  werkwijze  in  de  omgang  met  de  kinderen   vast.  Het  geeft  aan  wat  we  doen,  door  wie,  voor  wie,  op  grond  van  welke  uitgangspunten  en   met  welk  doel.  Het  pedagogisch  beleid  geeft  een  punt  in  de  tijd  weer.  Het  omschrijft  van   waaruit  er  op  dit  moment  gewerkt  wordt  binnen  het  kinderdagverblijf.  Het  is  bedoeld  ter   ondersteuning  van  de  praktijk  en  gericht  op  het  gezamenlijk  vaststellen,  ontwikkelen  en   uitdragen  van  één  visie.         Het  pedagogisch  beleid  maakt  deel  uit  van  het  totale  beleid  van  het  kinderdagverblijf.  Onder   het  totale  beleid  vallen  het  ouder-­‐,  organisatie-­‐,  personeels-­‐,  financieel-­‐,  accomodatie-­‐    en   extern  beleid.  Het  overkoepelende  beleid  is  het  IJsterk  beleid.  We  gaan  uit  van  de  4   basisdoelen  van  Professor  J.M.A.  Riksen-­‐Walraven  die  zijn  opgenomen  in  de  Wet   Kinderopvang  (2005).     1. Het  bieden  van  emotionele  veiligheid  aan  het  kind   2. Ontwikkelen  van  persoonlijk  competenties  van  het  kind   3. Ontwikkelen  van  sociale  competentie  van  het  kind   4. Overdracht  van  waarden  en  normen     (  moeten  we  deze  4  punten  niet  benoemen  bij  de  uitgangspunten  bij  hoofdstuk  2)     De  uitgangspunten  van  Jor  en  Daan  sloten  het  meest  aan  bij  de  ideeën  van  Celestin  Freinet,   een  onderwijspedagoog.  Wij  hebben  zijn  theorie  vertaald  naar  kinderen  tot  vier  jaar.  (bijlage   1)   Het  pedagogisch  beleid  brengt  samen  wat  er  in  de  loop  van  de  jaren  is  vastgelegd  en  vaak  al   automatisch  werd  toegepast  in  de  praktijk.  Daarnaast  zijn  met  name  de  kinderen  zelf  en  de   verhalen  en  ervaringen  van  de  groepsleiding  onze  grootste  inspiratiebron  geweest.  Hun   dagelijks  leven,  met  vallen,  opstaan  en  verder  gaan  is  veel  boeiender,  levendiger  en   genuanceerder  dan  wij  met  woorden  kunnen  vastleggen.       Het  pedagogisch  beleid  wordt  elk  jaar  op  inhoud  en  bruikbaarheid  getoetst  door  het  team   en  de  oudercommissie*.  Het  pedagogisch  beleid  is  doorlopend  in  ontwikkeling  en  aan   verandering  onderhevig.  Het  integreren  van  andere  pedagogische  inzichten,  zoals   bijvoorbeeld  die  van  Gordon  (bijlage  2)  en  Steiner(bijlage  3),  hebben  invloed  op  het   pedagogisch  beleid.  Maar  ook  financiële-­‐  of  ouderbelangen,  zoals  het  uitbreiden  van  het   aantal  plaatsen  voor  baby’s,  kunnen  vragen  om  bijstelling  van  het  pedagogisch  beleid.     Jor  en  Daan   Jor  en  Daan  is  gevestigd  in  een  karakteristiek  pand  dat  speciaal  voor  de  kinderopvang  is   ontworpen.  U  kunt  ons  vinden  op  de  hoek  van  de  Willemstraat/Palmdwarsstraat  in  hartje   Jordaan.  Het  is  een  transparant  gebouw  waarin  veel  kleuren  zijn  verwerkt.  De  vele  aparte   hoekjes  en  verschillende  niveaus  maken  het  voor  kinderen  een  spannend  en  uitdagend   gebouw.  We  hebben  twee  speelplaatsen:  één  voor  de  baby’s  en  één  voor  de  dreumesen  en   2

peuters.  De  dreumesen  en  de  peuters  gaan  met  mooi  weer  vaak  naar  de  speeltuinen  in  de   buurt  en  na  16.30  uur  (behalve  maandag)  mogen  de  peutergroepen  gebruik  maken  v/d   speelplaats  van  de  Theo  Thijsenschool.       Tijdens  onze  creatieve  activiteiten  is  er  veel  aandacht  voor  het  leven  van  alledag.  Belangrijk   daarin  zijn  de  buurt,  de  seizoenen,  de  feesten  en  de  huishoudelijke  taken  in  het   kinderdagverblijf.  Wij  doen  jaarlijks  mee  aan  de  straatspeeldag.  We  besteden  aandacht  aan   cultuur,  muziek  en  beweging.  Dit  stimuleert  de  persoonlijke  en  sociale  competenties  van  het   kind.  Waarden  en  normen,  feesten  en  rituelen  worden  zo  overgedragen  in  een  vorm  die   aansluit  bij  het  dagelijkse  leven  op  Jor&Daan.       Een  voorbeeld  hoe  dit  in  de  praktijk  werkt:   We  hechten  veel  waarde  aan  ritme  en  rituelen.  Herhaling  en  herkenning  zijn  belangrijk  voor   jonge  kinderen.  Het  dagprogramma  bestaat  daarom  ook  uit  steeds  weer  terugkerende   activiteiten  zoals  “de  kring”.  De  kring  is  een  gezamenlijk  moment  waarin  de  activiteiten  voor   die  dag  met  de  kinderen  worden  besproken.  In  de  kring  staat  zowel  het  individuele  kind  als   het  groepsgebeuren  centraal.     Elke  maand  wordt  op  de  gang  met  alle  groepen  gezongen  om  de  nieuwe  maand  te   verwelkomen.         “Jor  en  Daan  is  iedere  dag  weer  bijzonder”         *  In  de  tekst  gebruiken  we,  voor  het  leesgemak,    ‘ouders’  als  we  ‘ouders  en/of   verzorg(st)ers’  bedoelen  en  hij/zijn  voor  het  kind.                                           3

Hoofdstuk  1  Doelstelling  en  uitgangspunten  van  kinderdagverblijf  Jor  en  Daan     Doelstelling   Het  bieden  van  professionele  dagopvang  aan  kinderen  in  de  leeftijd  van  10  weken   tot  4  jaar.     De  opvang  van  de  kinderen  richt  zich  op:   • Kinderen   Het  begeleiden  van  kinderen  in  het  leven  en  het  leren  in  een  groter  sociaal  verband  dan   dat  van  de  thuissituatie,  als  verbreding  van  de  opvoeding  thuis.  Hiertoe  worden  zij  onder   deskundige  leiding  in  groepsverband  samen  gebracht  in  speciaal  voor  de  kinderen   gecreëerde  ruimtes.   • Ouders   Ouders  de  mogelijkheid  bieden  om  de  opvoeding  van  hun  kind  te  delen  zodat  zij  de   gelegenheid  krijgen  om  het  te  combineren  met  werkzaamheden.  Dit  door  een   pedagogisch  verantwoord  opvoedingsmilieu  voor  het  kind  aan  te  bieden.     Uitgangspunten   1.  Kinderopvang  zou  een  basisvoorziening  moeten  zijn   Ouders  moeten  de  mogelijkheid  hebben  om  te  kiezen  voor  een  gerichte  verbreding  van  de   opvoeding  thuis.  Wij  zijn  van  mening  dat  de  samenleving  medeverantwoordelijk  is  voor  de   opvang  en  opvoeding  van  jonge  kinderen.  Kinderopvang  moet  geschieden  door   professionele  medewerkers  en  toegankelijk,  bereikbaar  en  betaalbaar  zijn  voor  iedereen  die   dat  wenst.     2.  Kinderopvang  moet  een  meerwaarde  voor  kinderen  hebben   Groepsopvoeding  in  een  kinderdagverblijf  biedt  het  kind  andere  mogelijkheden  dan  de   opvoeding  thuis:  het  ontwikkelen  van  persoonlijke  en  sociale  competenties  spelen  hier  een   hoofdrol.   • Er  zijn  leeftijdgenoten  in  een  groep  die  groot  genoeg  is  om  keuzes  te  maken  voor   vrienden  en  vriendinnen  en  klein  genoeg  is  om  te  overzien.  Dit  biedt  emotionele   veiligheid  om  een  kind  op  te  vangen  in  veilige  fysieke  omgeving  van  een  vertrouwde   stamgroep.   • Er  zijn,  zowel  binnen  als  buiten,  speelmogelijkheden,  aangepast  aan  de  ontwikkeling   van  het  kind.   • Andere  volwassenen  nemen  de  verzorging  en  opvoeding  van  de  ouders  over.  Juist   binnen  deze  nieuwe  verzorgingsrelatie  kan  het  kind  zich  gaan  hechten  aan  anderen   dan  de  ouders  en  van  jongs  af  aan  vertrouwen  in  anderen  krijgen.     • Het  kind  krijgt  een  eigen  plek  los  van  de  leefwereld  van  de  ouders.  Het  kind  leert  de   wereld  zelfstandig    te  verkennen  en  krijgt  de  kans  om  zelfvertrouwen  en   zelfstandigheid  op  te  bouwen.   • Wellicht  gelden  er  andere  opvoedingsnormen  dan  thuis.  Als  een  kind  op  jonge   leeftijd  ervaart  dat  normen  bij  mensen  horen  en  niet  absoluut  zijn,  kan  het  een   flexibel  denkmodel  ontwikkelen.     • Kinderen  ontmoeten  mensen  uit  verschillende  milieus  en  culturen  zodat  zij  van  jongs   af  aan  leren  omgaan  met  verschillen  die  in  onze  multiculturele  samenleving  bestaan.  

4

•

Meerdere  volwassenen  hebben  een  relatie  met  het  kind  waardoor  zij  ideeën  en   ervaringen  kunnen  uitwisselen  en  elkaar  kunnen  ondersteunen.  

  3.  Jor  en  Daan  is  een  buurtvoorziening   Jor  en  Daan  is  ontstaan  vanuit  de  buurt  en  is  gevestigd  in  het  noordelijk  deel  van  de     Jordaan.  Ook  kinderen  met  een  beperking  en/of  sociaal-­‐emotionele  problemen  zijn  welkom.   Hun  plaatsing  is  afhankelijk  van  de  problematiek  en  onze  mogelijkheden.     Jor  en  Daan  is  als  een  kleine  samenleving  gekoppeld  aan  de  buurt.  Een  samenleving   bestaande  uit  een  aantal  groepen  die  een  geheel  vormen.  Een  kind  op  Jor  en  Daan  maakt   deel  uit  van  vier  sociale  systemen:  het  gezin,  de  eigen  groep  binnen  Jor  en  Daan  ,  Jor  en   Daan  als  geheel  en  de  buurt.     Hoofdstuk  2  Doelstellingen  en  uitgangspunten  in  de  omgang  met  het  kind     Doelstelling   Het  bieden  van  een  omgeving  waarin  wij  het  kind  begeleiden  om  zichzelf  optimaal  te   ontwikkelen,  zodat  het  kind  zich  vanuit  respect  voor  zichzelf  en  zijn  omgeving,  veilig  en   waardevol  voelt;  een  uniek  deel  van  een  groter  geheel.  Hierbij  nemen  we  de  4  basisdoelen   van  Riksen-­‐Walraven  in  acht.     Uitgangspunten   1.  Visie  op  de  ontwikkeling  van  kinderen   Wij  gaan  ervan  uit  dat  elk  mens  vanaf  het  prilste  begin  een  geheel  eigen  aard  heeft  en  de   natuurlijke  drang    heeft  om  zich  in  eigen  tempo  en  naar  eigen  kunnen  te  ontwikkelen.     2.  Visie  op  het  verzorgen  en  opvoeden  van  kinderen  door  professionele  pedagogisch   medewerkers   Bij  de  ontwikkeling  van  een  kind  is  zowel  de  rol  en  het  handelen  van  de  groepsleiding  als  die   van  de  omgeving  van  belang.  De  groepsleiding  begeleidt,  stimuleert  en  stuurt  kinderen   vanuit  een  eigen  mens-­‐  en  maatschappijbeeld,  persoonlijke  ervaringen  en  opleiding.  Het   pedagogisch  beleid  geeft  het  gemeenschappelijke  kader  aan  van  waaruit  wij  werken  met  de   kinderen.  Binnen  dit  kader  heeft  iedere  pedagogisch  medewerker  de  ruimte  om  zijn  of  haar   persoonlijke  kleur  aan  het  werk  te  geven.     3.  Visie  op  het  verzorgen  en  opvoeden  van  kinderen  in  een  groep     Groepsopvang  vormt  de  basis  van  onze  methodiek.  Er  wordt  gewerkt  met  vaste  pedagogisch   medewerkers  op  vaste  groepen.  Er  zijn  2  doorstroomrichtingen,  waardoor  kinderen  bij  hun   vriendjes  blijven  gedurende  vier  jaar.  Kinderen  komen  op  vaste  dagencombinaties  zodat   zoveel  mogelijke  dezelfde  leidsters  en  kinderen  om  zich  heen  hebben.  Door  hiervan  uit  te   gaan  maken  wij  optimaal  gebruik  van  de  meerwaarde  die  een  groep  kan  hebben.   Bijvoorbeeld  om  saamhorigheid  in  de  groep  een  kans  te  geven  stellen  wij,  volwassenen,  ons   terughoudend  op;  wij  zien  het  als  onze  eerste  taak  om  het  kind  en  de  groep  te  begeleiden  in   plaats  van  te  sturen.  De  regels  op  een  groep  dienen  om  de  veiligheid  te  garanderen  en   ruimte  te  scheppen  voor  elk  individueel  kind  om  zich  te  ontplooien.      

5

4.  Visie  op  het  verbinden  van  de  twee  leefwerelden  van  het  kind   Wij  erkennen  de  unieke  waarde  van  de  thuissituatie  van  het  kind  en  respecteren  deze.  Het   kind  moet  zich  veilig  en  geborgen  kunnen  voelen  bij  de  verschillende  opvoeders.  Het  is   belangrijk  om  de  emotionele  veiligheid  te  waarborgen  op  het  kinderdagverblijf.  Wij  vinden   het  van  belang  dat  de  ouders  en  pedagogisch  medewerkers  hiertoe  uitwisselen  en   samenwerken.  Het  uitwisselen  gebeurt  bij  de  breng  en  haal  momenten  en  tijdens  een   uitgebreider  oudergesprek.        Hoofdstuk  3   Verantwoording  van  onze  pedagogische  visie  en  werkwijze     In  aansluiting  op  onze  opvattingen  over  kinderopvang  en  de  omgang  met  het  kind  werd   gezocht  naar  een  pedagogische  visie  waarin  de  uitgangspunten  te  herkennen  zijn.  Begin   jaren  tachtig  was  er  nauwelijks  methodiek  ontwikkeld  voor  dagopvang  en  opvoeding  van   kinderen  jonger  dan  vier  jaar  in  een  groep.  De  kinderopvang  stond  in  de  kinderschoenen.   Binnen  het  onderwijs  waren  diverse  methode  ontwikkeld  voor  kinderen  vanaf  vier  jaar  zoals   die  van  Montessori,  Dalton,  Steiner  en  Freinet.  De  uitgangspunten  van  Jor  en  Daan  sloten   het  meest  aan  bij  de  ideeën  van  Celestin  Freinet,  een  onderwijspedagoog.  Wij  hebben  zijn   theorie  vertaald  naar  kinderen  tot  vier  jaar.       Al  werkende  bleek  Freinet  onvoldoende  handvatten  te  bieden  voor  met  name  het  vorm   geven  aan  een  democratische  benadering  van  en  communicatie  met  heel  jonge  kinderen;  zij   zijn  verbaal  nog  niet  zo  ontwikkeld  als  schoolkinderen.  De  methode  van  Thomas  Gordon   bood  die  mogelijkheid  wel.     Naast  Gordon  en  Freinet  staan  wij  open  voor  ideeën  van  andere  pedagogen.  Zo  hebben  wij   het  belang  van  ritme  en  rituelen,  maar  ook  het  vieren  van  feesten  en  van  het  wisselen  van   de  seizoenen  overgenomen  uit  de  antroposofie  van  Rudolf  Steiner.  Het  activiteitenaanbod   word  hierop  aangepast  door  bijvoorbeeld  te  werken  met  themaweken.  In  de  bijlage  1,2  en  3   staan  beschrijvingen  van  de  pedagogische  visie  van  Gordon,  Freinet  en  Steiner.            Hoofdstuk  4   De  basis  van  onze  methodiek     4.1  Het  kind  zoveel  mogelijk  op  laten  groeien  in  de  leef-­‐  en  werkgemeenschap  van   volwassenen     Jor  en  Daan  lijkt  in  eerste  instantie  totaal  niet  op  de  leefgemeenschap  van  volwassenen.  Het   hele  kinderdagverblijf  is  afgestemd  en  ingericht  voor  het  opvangen  van  groepen  jonge   kinderen:  wc's,  speelhuizen  en  speelhoeken  op  kindermaat  wekken  de  indruk  dat  Jor  en   Daan  een  speelparadijs  is,  totaal  anders  dan  wat  het  kind  thuis  of  elders  in  het  leven   aantreft.     Wij  willen  kinderen  niet  alleen  een  speelparadijs  bieden,  maar  vinden  het  juist  belangrijk  dat   het  kind  opgroeit  met  de  echte  zaken  van  het  leven.  Wij  gaan  ervan  uit  dat  het  leven  zelf   alles  in  petto  heeft  voor  de  ontwikkeling  van  het  kind.  De  ontwikkeling  van  de  grove   motoriek  kan  gestimuleerd  worden  door  het  leren  stapelen  met  speciaal  ontworpen   blokken,  maar  ook  door  bekers  en  borden  te  stapelen  wanneer  de  tafels  worden  afgeruimd.   6

Het  zelf  een  boterham  smeren  met  een  mes  vraagt  van  een  anderhalf  jarig  kind  veel  van  zijn   concentratie  en  stimuleert  de  fijne  motoriek.  Wij  nemen  de  tijd  om  de  kinderen,  waar   mogelijk,  te  betrekken  bij  de  werkzaamheden  binnen  het  kinderdagverblijf.  Kinderen  willen   graag  leren  van  volwassenen  en  dezelfde  dingen  kunnen  doen.  Het  samenwerken  met   volwassenen  gebeurt  soms  ook  buiten  de  eigen  groep,  bijvoorbeeld  post  rondbrengen  of   helpen  in  de  keuken  zijn  dan  favoriete  activiteiten.     Natuurlijk  is  er  de  verleiding  om  als  volwassene  iets  snel  te  doen.  Je  hebt  minder  troep  en   het  gaat  sneller  dan  de  kinderen  erbij  betrekken.  Wij  zien  het  echter  als  een  onderdeel  van   ons  werk  om  kinderen  mee  te  laten  doen  en  op  maat  gesneden  zinvolle  taken  te  geven.   Hierbij  richten  wij  ons  vooral  op  het  werk  binnen  het  kinderdagverblijf;  een  beker  uit  de   keuken  halen,  de  was  vouwen,  de  bedden  verschonen,  koken,  tafeldekken,  koeken  uitdelen,   opruimen,  tafel  schoonmaken  en  helpen  met  klussen.  Voor  ons  is  het  steeds  een  uitdaging   om  te  ontdekken  hoeveel  de  kinderen  al  zelf  kunnen  en  wat  ze  leuk  vinden  om  te  doen.  Niet   omdat  we  ze  bezig  willen  houden,  maar  om  hen  uit  te  dagen  in  hun  ontwikkeling  en  inzicht   en  verantwoordelijkheid  te  geven.  Bovendien  zijn  kinderen  trots  op  wat  ze  zelf  gedaan   hebben;  het  geeft  ze  zelfvertrouwen  en  verhoogt  de  zelfredzaamheid  waardoor  ze  minder   van  ons,  de  volwassenen,  afhankelijk  zijn.  Een  kind  krijgt  de  kans  zijn  eigen  persoonlijke  en   sociale  competenties  te  ontwikkelen  en  daarbij  wordt  rekening  gehouden  met  zijn  eigen   tempo.       Voor  jonge  kinderen  is,  naast  de  vertrouwde  situatie  thuis  en  het  kinderdagverblijf,  de  buurt   de  volgende  stap  waar  herkenning  optreedt.  Herkenning  van  vertrouwde  punten  geeft   voldoening  en  emotionele  veiligheid.  De  buurt  vormt  een  onderdeel  van  hun  leefwereld.   Wanneer  mogelijk  trekken  we  erop  uit  om  boodschappen  te  doen,  eenden  te  voeren,  naar   de  speeltuin  of  de  kinderboerderij  te  gaan.  Wij  lopen  hierbij  niet  gehaast  van  A  naar  B,  maar   staan  stil  bij  wat  de  kinderen  onderweg  tegenkomen,  zoals  hun  eigen  huis,  een  poes  voor   het  raam  of  een  huis  dat  gebouwd  of  gesloopt  wordt.  Bij  deze  activiteiten  gaan  de  kinderen   onder  toezicht  de  wijde  wereld  ontdekken.       4.2  Het  kind  serieus  nemen  en  aanvaarden  zoals  het  is  'ongeacht  zijn  leeftijd'     Ons  uitgangspunt  in  de  benadering  van  kinderen  is  dat  elk  kind  een  eigen  aard  heeft  en  de   natuurlijke  drang  om  zich  in  eigen  tempo  en  naar  eigen  kunnen  te  ontwikkelen.  Wij   accepteren  het  kind  zoals  hij  is  en  nemen  hem  serieus  in  al  zijn  uitingen.  Wij  staan  open  voor   alle  emoties  (bijvoorbeeld  boosheid,  blijdschap,  verdriet,  eenzaamheid,  verlegenheid,   angstig,  beledigd  of  uitbundig  zijn).  Een  kind  dat  huilt  bij  het  afscheid  nemen  kan  bij  ons   rekenen  op  begrip  zodat  hij  zich  gekend  voelt  in  zijn  verdriet.  Wij  vangen  het  kind  op  en   leiden  hem  niet  meteen  af  omdat  hij  zo  snel  mogelijk  op  zou  moeten  houden  met  huilen:   huilen  heeft  een  functie,  net  als  lachen  of  andere  emoties.  Een  kind  mag  verdriet  hebben.     Wij  streven  ernaar  om  de  eigenheid  van  ieder  kind  te  accepteren  en  te  waarderen.  Het  ene   kind  kan  snel  lopen,  praten  of  tellen,  een  ander  troost  of  helpt  graag  en  een  derde  maakt   prachtige  tekeningen.  Zo  willen  wij  elk  kind  de  ruimte  bieden  om  zich  naar  eigen  aard  te   ontwikkelen.     Wij  willen  de  kinderen  niet  betuttelend  behandelen  of  aanspreken.  Het  gaat  ons  hierbij   7

vooral  om  de  toon  en  de  manier  waarop  we  tegen  de  kinderen  praten.  Wij  kiezen  er   bijvoorbeeld  voor  om  niet  onnodig  verkleinwoordjes  te  gebruiken.  "Wil  je  nog  een   boterham?"  klinkt  heel  anders  dan:  "  Wil  je  nog  een  boterhammetje?".    Het  laatste  kan  een   ongelijke  benadering  van  het  kind  in  de  hand  werken,  waardoor  het  moeilijker  is  om  het  kind   serieus  te  nemen.     Wij  willen  kinderen  zoveel  mogelijk  de  ruimte  geven  om  zelf  keuzes  te  maken.  Soms  is  er   echter  geen  keuze  mogelijk.  Bijvoorbeeld  bij  het  naar  bed  gaan  of  rusten  stralen  we  uit  dat   slapen  of  rusten  moet.  Conform  de  Gordon-­‐methode  gaan  wij  ervan  uit  dat  een  kind  een   oprechte  reden  heeft  om  iets  te  doen.  Een  dreumes  die  steeds  alle  kasten  leeghaalt  doet  dit   niet  om  ons  te  pesten,  maar  is  op  onderzoek  uit.  Conflicten  tussen  kinderen  onderling  zien   wij  in  eerste  instantie  als  een  zaak  van  twee  mensen  waar  wij  ons  niet  te  snel  in  moeten   mengen.  Bij  het  ontwikkelen  van  sociale  competenties  van  kinderen  besteden  wij  aandacht   aan  het  kijken  wat  er  vanuit  het  kind  zelf  komt.  Wij  lossen  een  conflict  niet  op  door  te   zeggen  dat  ze  moeten  stoppen  met  ruzie  maken.  Als  een  kind  iets  dierbaars  afgepakt  wordt   of  als  een  kind  graag  met  een  fiets  wil  spelen  waar  een  ander  kind  op  zit  dan  nemen  we  die   gevoelens  serieus.  We  helpen  de  kinderen  zo  nodig  het  probleem  op  te  lossen  door  actief   naar  hen  te  luisteren  en  hen  samen  te  laten  zoeken  naar  een  oplossing  die  voor  beide   bevredigend  is.     We  betrekken  de  kinderen  bij  wat  er  gaat  gebeuren  door  te  overleggen,  maar  ook  door  hard   op  te  denken  en  te  vertellen  wat  we  doen  of  gaan  doen.  Hierdoor  leert  het  kind  van  baby  af   aan  dat  taal  een  communicatiemiddel  is.  Door  te  zeggen  wat  je  gaat  doen,  laat  je  het  kind   tegelijkertijd  weten  wat  je  van  hem  verwacht.  Hierdoor  kan  hij  zich  hierop  voorbereiden.  Een   kind,  hoe  jong  ook,  heeft  er  recht  op  om  betrokken  te  worden  bij  wat  er  met  hem  gebeurt.   Pas  dan  heeft  het  kind  macht  over  de  situatie  en  kan  hij  aangeven  of  hij  mee  wil  werken  of   niet.  We  zeggen  niet  alleen  wat  we  van  het  kind  verwachten,  maar  strekken  ook  onze  armen   uit  en  zoeken  (oog)contact.  Je  kunt  bijvoorbeeld  snel  een  washand  over  het  gezicht  halen  na   het  eten.  Wij  betrekken  het  kind  hierbij  door  hem  erop  voor  te  bereiden:  je  zoekt   oogcontact  en  zegt  wat  je  gaat  doen  of  je  laat  het  kind  het  zelf  doen,  al  dan  niet  voor  de   spiegel.       Daarnaast  willen  wij  het  kind  de  kans  geven  om  al  doende  te  leren.  Wij  willen  vertrouwen   hebben  in  de  mogelijkheden  en  creativiteit  van  het  kind.  Trek  je  bijvoorbeeld  je  benen  in  als   er  een  baby  komt  aangekropen  of  geef  je  hem  de  kans  om  te  ontdekken  hoe  hij  er  over  heen   kan?  Durf  je  de  kinderen  te  vertrouwen  door  hen  de  kans  te  geven  alleen  op  de  gang  te   spelen?  Luister  je  als  een  kind  huilt  eerst  of  hij  er  zelf  uitkomt  (wanneer  het  kind   bijvoorbeeld  door  een  ander  getroost  wordt)  of  dat  het  kind  je  echt  nodig  heeft?       4.3  Het  belang  van  vrije  expressie  voor  het  kind       Wij  zien  spel  niet  alleen  als  ontspanning  maar  ook  als  een  middel  voor  het  kind  om  zich  vrij   te  uiten  en  zichzelf  te  zijn.  Als  in  de  kring  een  trommel  rond  gaat,  zal  de  één  er  zachtjes  een   tik  op  geven,  terwijl  de  ander  zijn  hele  lichaam  ervoor  gebruikt,  een  derde  kan  er  flink  op   gaan  trommelen  en  moeilijk  stoppen  terwijl  het  vierde  kind  niet  wil  omdat  het  schrikt  van   het  effect  van  de  trommel.   Wij  begeleiden  en  stimuleren  de  kinderen  door  regelmatige  afwisseling,  maar  zeker  ook   8

herhaling  van  het  aanbod.  Jonge  kinderen  ontlenen  veiligheid  en  zekerheid  aan  iets  dat   herkenbaar  is,  zij  vragen  niet  telkens  om  iets  nieuws.  Het  kan  zijn  dat  kinderen  steeds  weer   vragen  om  dat  ene  boek,  liedje  of  grapje  waar  je  zelf  al  lang  op  uitgekeken  bent.       Door  vertrouwd  te  raken  met  elkaar,  de  activiteiten  en  de  materialen  kunnen  kinderen  hun   eigen  moment  en  manier  kiezen  om  deel  te  nemen  aan  activiteiten.  Terwijl  het  ene  kind   bijvoorbeeld  uitbundig  meedoet  met  dansen  kijkt  de  ander  op  veilige  afstand  al  puzzelend   toe.  De  keer  erop  kan  het  zijn  dat  het  kind  misschien  wel  mee  durft  te  dansen.     Wij  willen  lichamelijke,  emotionele,  verstandelijke  en  sociale  ontwikkeling  evenredig  aan   bod  laten  komen  via  het  aanbieden  van  een  gevarieerd  dagprogramma,  waarin  vrij  spel  en   gerichte  activiteiten  elkaar  afwisselen.  Gerichte  activiteiten  vinden  vaak  plaats  met  een  deel   van  de  groep,  kinderen  worden  niet  gedwongen  om  hier  aan  mee  te  doen.  Tijdens  de   activiteiten  vinden  wij  het  belangrijk  dat  het  kind  de  ruimte  krijgt  om  plezier  te  hebben  door   ontspannen  en  creatief  naar  eigen  inzicht  aan  het  werk  te  gaan.  Het  gaat  ons  niet  om  het   resultaat,  maar  om  de  beleving  en  de  voldoening  van  het  kind  tijdens  en  na  de  activiteit.       Naast  weloverwogen  samengesteld  speelgoed,  wordt  er  ook  gebruik  gemaakt  van   gebruiksartikelen.  Denk  bijvoorbeeld  aan  een  toetsenbord,  een  telefoon,  een  pan,  een  glas,   een  bezem,  tijdschriften,  tassen,  hoeden  en  andere  kledingstukken.  Het  kunnen    ook   kosteloze  materialen  zijn,  zoals  herfstbladeren,  zand,  water,  kastanjes,  schelpen  en  lappen   stof.  Een  kind  dat  bijvoorbeeld  met  herfstbladeren  speelt,  voelt  de  structuur  en  de   breekbaarheid  van  de  bladeren,  ruikt  de  geur,  kan  er  in  gaan  liggen  of  de  bladeren  omhoog   gooien  en  zien  hoe  ze  langzaam  neerdwarrelen.  Wij  streven  ernaar  om  (als  het  droog  is)   dagelijks  met  de  kinderen  naar  buiten  te  gaan.     4.4  Een  democratische  samenleving       Wij  vinden  het  belangrijk  om  een  pedagogisch  klimaat  te  scheppen  waarin  basisregels   gelden  op  het  gebied  van  veiligheid,  respect,  de  ruimte  en  de  materialen.  Wij  hechten   waarde  aan  een  pedagogisch  klimaat  waarbij  de  kinderen  betrokken  worden  in  het  maken   en  naleven  van  regels  en  afspraken.  Als  zij  deze  zelf  mede  gemaakt  hebben,  kennen  zij  de   achtergrond  en  kunnen  zij  zich  er  verantwoordelijk  voor  voelen.  Regels  en  groepsafspraken   zijn  dus  niet  bedoeld  als  keurslijf:  ze  kunnen  worden  aangepast  aan  de  groep  en  de  situatie   op  dat  moment.  Wij  gaan  er  vanuit  dat  niet  elke  afspraak  altijd  voor  iedereen  hoeft  te   gelden,  uitzonderingen  mogen  en  horen  erbij.  Zonder  alle  structuur  te  verliezen  is  het   mogelijk  om  open  te  staan  voor  overleg,  initiatieven  en  meningen  van  de  kinderen.  Een  kind   dat  een  keer  niet  mee  wil  doen  in  de  kring  zullen  wij  niet  verplichten.  Wel  leggen  we,   voorafgaand  aan  de  kring,  de  consequenties  uit  van  het  niet  mee  doen  (het  kind  mist  de   liedjes  ed.).     De  Gordon-­‐methode  geeft  ons  praktische  houvast  om  de  kinderen  vanuit  een  democratische   houding  te  benaderen.  Hierdoor  kunnen  wij  hen  de  ruimte  bieden  om  van  jongs  af  aan  op   hun  niveau  mee  te  beslissen,  op  te  komen  voor  zichzelf,  initiatieven  te  ontwikkelen  en   samen  te  leven.  Kinderen  mee  laten  beslissen  kost  tijd,  geduld  en  een  houding  gebaseerd  op   vertrouwen  in  het  kind.  Wij  vinden  het  belangrijk  om  kinderen  inzicht  in  situaties  te  geven   zodat  zij  deze  kunnen  overzien.  Wij  geven  de  kinderen  verantwoordelijkheid  door  ze  uit  te   9

nodigen  om  zelf  keuzes  te  maken  en  eigen  oplossingen  te  bedenken.       Wij  bieden  kinderen  een  eigen  plek  in  de  groep,  als  individu  en  als  groepslid.  Kinderen   hebben  het  recht  om  zichzelf  te  zijn,  maar  zij  zijn  ook  lid  van  de  groep.  Wij  willen  kinderen   helpen  om  hun  wensen  kenbaar  te  maken.  Dus  niet:  "kinderen  die  vragen  worden  over   geslagen",  maar  wij  leren  kinderen  om  op  een  juiste  manier  te  vragen.  Ook  verwachten  we   dat  kinderen  zich  inspannen  en  inzetten  voor  de  groep;  naar  elkaar  luisteren  en  opruimen   hoort  hier  bijvoorbeeld  bij.     Kinderen  leren  bij  Jor  en  Daan  al  doende  wat  het  betekent  om  in  een  steeds  groter   wordende  samenleving  te  leven,  hun  terrein  neemt  met  de  jaren  toe.  De  eigen  plaats  vinden   in  relatie  tot  anderen  vinden  wij  een  belangrijke  meerwaarde  die  wij  kinderen  kunnen   bieden.       4.5  Gezamenlijkheid  geeft  plezier,  voldoening  en  het  verbindt  mensen     Jor  en  Daan  is  een  groot  kinderdagverblijf  waar  kinderen  worden  opgevangen  in  een  groep.   Wij  vinden  het  belangrijk  om  de  groep  optimaal  te  benutten  en  vorm  te  geven.   Groepsopvang  vormt  de  basis  van  onze  methodiek.  Wij  streven  ernaar  om  een  band  tussen   de  kinderen  en  daarmee  de  groep  daadwerkelijk  een  kans  te  geven.  Daarnaast  hanteren  wij   vaste  dagencombinaties  die  we  trachten  overeen  te  laten  komen  met  de  werkdagen  van  de   groepsleiding.  Dit  voorkomt  dat  de  groep  iedere  dag  een  andere  samenstelling  heeft.  Een   minimum  aantal  van  twee  vaste  plaatsingsdagen  zien  wij  daarom  als  basisvoorwaarde  om   een  groep  een  groep  te  kunnen  noemen.  Alle  kinderen  uit  een  groep  krijgen  hierdoor  de   kans  om  elkaar  te  ontmoeten  en  te  leren  kennen.  Echter,  een  gevoel  van  gezamenlijkheid   kan  pas  ontstaan  als  kinderen  zich  veilig  voelen.  Nadat  kinderen  weten  bij  welke  groep  ze   horen,  gaan  ze  zich  thuis  voelen,  op  onderzoek  uit  en  ontdekken  dat  er  meer  is  dan  de   vertrouwde  pedagogisch  medewerker  of  kinderen  uit  de  eigen  groep.  Om  saamhorigheid   een  kans  te  geven  maken  wij  een  zorgvuldige  afweging  tussen  basisveiligheid  en  uitdaging.     Horizontale  groepen:  meer  op  maat,  maar  ook  meer  wennen     Horizontale  groepen   Door  de  beperkte  oppervlaktes  van  de  groepsruimtes  en  de  afgelegen  buitenruimte,  bleek   het  gebouw  in  de  praktijk  slecht  bruikbaar  voor  verticale  groepen:  groepen  waarin  kinderen   van  verschillende  leeftijden  ondergebracht  zijn.  De  jongste  en  oudste  kinderen  zaten  elkaar   veel  in  de  weg  waardoor  de  groepsleiding  een  erg  sturende  rol  kreeg;  iets  wat  niet  in  onze   werkwijze  past.     Wij  hebben  daarom  voor  horizontale  groepen  gekozen;  groepen  waarin  kinderen  in  dezelfde   leeftijd  zitten.  De  inrichting  van  de  ruimte,  de  materialen  en  de  activiteiten  kunnen  hierdoor   meer  op  maat  zijn  wat  de  kinderen  een  grotere  mate  van  bewegingsvrijheid  biedt.  In  de   peutergroepen  kunnen  scharen  en  lijm  op  kinderhoogte  staan.  De  peuters  kunnen  zelf  het   initiatief  nemen  om  wat  te  pakken  zonder  afhankelijk  te  zijn  van  de  volwassenen.  Ook  komt   er  water  uit  de  kranen,  die  op  kinderhoogte  zijn  geplaatst.  Bij  de  dreumesen  staan  scharen   en  lijm  'hoog'  en  komt  er  alleen  water  uit  de  kraan  als  de  pedagogisch  medewerker  de   tussenkraan  open  zet.  Bij  de  baby’s  is  er  een  groot  bad.  Er  is  voor  gekozen  om  de   10

groepsruimtes  zo  in  te  richten  dat  er  een  goed  evenwicht  is  tussen  veiligheid  en  uitdaging.   Kinderen  kunnen  bij  ons  klimmen  en  klauteren  en  dat  levert  wel  eens  een  blauwe  plek  op.   Wij  vinden  dat  dit  kan  omdat  het  bij  het  leven  hoort;    leren  met  vallen  en  opstaan.  Wij  leren   de  kinderen  er  mee  om  te  gaan  dan  ze  er  bij  weg  te  houden.     Het  wennen   Door  de  horizontale  groepen  moeten  de  kinderen  een,  twee  of  drie  keer  wennen  aan  een   nieuwe  groep  en  groepsleiding.  Steeds  is  er  weer  die  uitdaging  van  de  nieuwe  ruimte,   materialen  en  herkenning  doordat  ze  weer  groepsgenootjes  van  vroeger  ontmoeten.  Naast   deze  emoties  is  er  ook  vaak  de  angst  voor  het  onbekende;  het  afscheid  nemen  van   vertrouwde  zaken  en  volwassenen  waar  ze  aan  gehecht  zijn.     Kinderen  die  nieuw  zijn,  wennen  via  een  zorgvuldige  wenprocedure  die  minimaal  vier  dagen   duurt.  Bij  het  kennismakingsgesprek  bespreken  we  hoe  het  wenschema  eruit  ziet  en  krijg  je   een  wenboekje  mee  met  alle  belangrijke  informatie  van  de  groep.   Tijdens  het  wennen  zijn  er  in  Jor  en  Daan  bepaalde  rituelen  hieronder  beschrijven  we  die.   Als  je  kind  al  bij  Jor  en  Daan  zit  en  gaat  naar  de  volgende  groep  (intern  wennen)  maken  we   een  wenschema  dat  vooraf  ook  bij  de  ouders  bekend  is.  De  kinderen  die  van  de   dreumesgroep  naar  de  peutergroep  overgaan  plakken  de  laatste  dagen  voor  dat  hij  naar  de   volgende  groep  gaat  een  puzzelstukje  op  hun  foto.  Als  de  foto  compleet  is  gaat  hij  naar  de   volgende  groep.  Als  een  peuter  afscheid  gaat  nemen  maken  we  3  afscheidsdieren  en  zo   tellen  we  de  laatste  dagen  op  Jor  en  Daan  af.   Kinderen  die  naar  de  volgende  groep  gaan  zijn  al  vaker  op  de  nieuwe  groep  geweest   bijvoorbeeld  tijdens  onze  maandelijkse  opendeurendag.   Sommige  kinderen  hebben  ondanks  alle  zorgvuldigheid  echt  moeite  met  de  overgang,  bij   anderen  is  dit  minder  zichtbaar.    Aan  het  meerdere  keren  overgaan  naar  een  andere  groep   zitten  nadelen,  maar  net  zo  goed  voordelen.  Sommige  kinderen  zijn  eerder  toe  aan  nieuwe   uitdagingen,  anderen  hadden  misschien  nog  even  moeten  blijven.  Ook  dit  hoort  bij  het  leven   van  alle  dag;  afscheid  nemen  met  een  lach  en  een  traan  en  daarna  verder  groeien  en   opnieuw  ontdekken.  Wij  willen  de  kinderen  niet  behoeden  voor  het  onbekende,  maar   begeleiden  hen  zorgvuldig  in  het  wennen  aan  nieuwe  situaties.  Dit  doen  we  door  als  vaste   leidster  met  het  kind  voor  de  wenperiode  al  een  aantal  keer  naar  de  nieuwe  groep  te  gaan.     Dagindeling   Alle  groepen  op  Jor  en  Daan  hebben  een  dagindeling  die  overeenkomt  met  elkaar.   De  tijden  wijken  per  groep  iets  af  in  verband  met  de  leeftijd  van  de  kinderen.  De  precieze   tijden  vind  je  in  het  wenboekje  van  de  groep.   8-­‐9.15  uur  kinderen  worden  gebracht   9.15-­‐9.30  uur  laatste  ouders  nemen  afscheid   9.30  begint  de  dag  op  Jor  en  Daan   verschonen  of  naar  de  WC   Fruit  eten  en  drinken   Activiteit  binnen/buiten  met  groep  of  met  heel  Jor  en  Daan   Tussen  11.30  en  12  uur  gaan  we  lunchen   13-­‐15  uur  Slapen  de  kinderen,  de  rusters  (peuters  die  geen  behoefde  hebben  om  te  slapen)   liggen  van  13.30  uur  tot  14.30  uur  een  boek  te  lezen.   15-­‐15.30   15.30  uur  aan  tafel  daar  eten  en  drinken  we  nog  wat  met  elkaar.   11

Vanaf  16  uur  tot  18  uur  kunnen  de  kinderen  worden  opgehaald.   Tussen  16  uur  en  18  uur  spelen  we  binnen  of  buiten.     Hoofdstuk  5    kwaliteit  en  voorwaarden       Stamgroepen     Er  zijn  6  stamgroepen  op  Jor&Daan.  Baby  1  en  Baby  4  en  Dreumes  2  en  Dreumes  5  en  Peuter   3  en  peuter  6.  1,2,3  en  4,5,6  zijn  twee  aparte  doorstroomrichtingen.  Hier  wordt  niet  in   geschoven  zodat  kinderen  altijd  bij  dezelfde  leeftijdsgenootjes  op  de  groep  blijven   gedurende  4  jaar.Elke  groep  heeft  3  vaste  pedagogisch  medewerkers.         Leeftijd  bij  plaatsing     Babygroep:   Vanaf  10  weken  (overgang  naar  de  dreumes  groep  is  tussen  15  en  18   maanden)     Hier  kan  de  marge  wat  soepeler  zijn  mits  de  overgang  naar  de   volgende  groep  niet  geblokkeerd  wordt.  Per  dag  9  kinderen.     Minimaal  2  pedagogisch  medewerkers   Dreumesgroep:   Vanaf  een  jaar,  tot  2  jaar  en  5    maanden   Hier  kan  de  marge  wat  soepeler  zijn  mits  de  doorstroming  naar  de   peutergroep  niet  geblokkeerd  wordt.  Per  dag  11  kinderen.   Minimaal  2  pedagogisch  medewerkers   Peutergroep:     Vanaf  2  jaar  en  5  maanden.   Plaatsing  van  een  nieuw  kind  voor  het  derde  jaar.  Per  dag  14  kinderen.   Minimaal  2  pedagogisch  medewerkers   Wij  houden  ons  aan  de  beroepskracht-­‐kind-­‐ratio.  Dit  kun  je  vinden  op  www.1ratio.nl     De  diensten  van  de  pedagogisch  medewerker  zijn:  vroege  dienst  8.00-­‐16.30,  tussendienst   8.30-­‐17.00  en  late  dienst  9.30-­‐18.00.  Er  wordt  altijd  met  minimaal  3  vaste  pedagogisch   medewerkers  opgestart  om  8.00  en  om  18.00  afgesloten.  De  pedagogisch  medewerkers   hebben  tussen  13.45  en  14.45  een  half  uur  pauze.  Er  wordt  niet  afgeweken  beroepskracht-­‐ kind-­‐ratio  alleen  volgens  het  toegestane  3  uurs  regeling.  Dit  betekent  dat  er  tussen  9.30  uur   en  16.30  uur  2  pedagogisch  medewerkers  op  de  groep  zijn.     Elk  kind  heeft  zijn  eigen  stamgroep  waar  hij  gedurende  de  dag  activiteiten  onderneemt,  eet   en  slaapt.  Een  kind  verlaat  zijn  eigen  groep  als  hij  gaat  wennen  of  op  de  gang  gaat  spelen.   Eén  keer  in  de  maand  houden  we  een  ‘opendeuren-­‐dag’  en  mag  een  kind  op  andere  groepen   spelen.  Kinderen  verlaten  hun  groep  ook  om  naar  de  keuken  te  gaan  om  dingen  te  halen  of   weg  te  brengen.  De  oudere  peuters  mogen  de  groep  verlaten  om  op  de  speelgang  te  spelen,   dit  gebeurt  na  toestemming  van  de  groepsleiding,  de  pedagogisch  medewerker  kijkt   geregeld  even  boven  en  ook  de  andere  groepen  die  uitzicht  hebben  op  de  gang  houden   toezicht.  De  kinderen  die  op  de  gang  spelen  weten  wat  de  regels  zijn.  Bijvoorbeeld  de   kinderen  mogen  niet  van  de  trappen  af  naar  de  andere  groepen,  kantoor  of  keuken.   Daarnaast  gaan  de  kinderen  van  ons  kinderdagverblijf  veel  ‘de  buurt  in’.  Dit  gebeurt  onder   leiding  van  de  eigen  groepsleiding  en  soms  met  meerdere  stamgroepen  tegelijk.   Tijdens  vakanties  is  er  een  mogelijkheid  om  groepen  samen  te  voegen.  De  babygroepen  zijn   aan  elkaar  gekoppeld  en  groep  2  en  3  en  groep  5  en  6.  Dit  is  voor  de  rust  en  veiligheid  voor   12

de  kinderen.  De  kinderen  kunnen  alvast  kennismaken  met  de  volgende  groep  en  de   pedagogisch  medewerker  van  de  nieuwe  groep.  De  kinderen  kennen  de  pedagogisch   medewerker  van  de  vorige  groep  al.  Dit  zorgt  voor  een  stuk  rust  en  regelmaat  tijdens  een   samenvoeg  periode.     Wij  bieden  ouders  de  mogelijkheid  indien  er  plek  is  een  extra  dag  of  dagdeel  (8-­‐13  uur)  af  te   nemen.  Dit  kan  echter  alleen  in  overleg  met  de  pedagogisch  medewerker  en  alleen  op  de   eigen  stamgroep.     Kinderen  moeten  de  tijd  krijgen  om  zich  thuis  te  gaan  voelen  met  elkaar,  het  personeel  en   het  gebouw  zodat  vertrouwen  en  veiligheid  kunnen  groeien.  Om  dit  te  kunnen  bereiken   plaatsen  wij  kinderen  voor  minimaal  twee  dagen.       Kinderen  van  verschillende  leeftijden  willen  wij  zoveel  mogelijk  recht  kunnen  doen  wat   betreft  aandacht,  verzorging,  activiteiten  enz.  Hiertoe  werken  wij  met  horizontale  groepen   (passend  op  de  ontwikkelingsfasen)  waarbinnen  de  leeftijden  gespreid  zijn.  In  een   babygroep  worden  bijvoorbeeld  vier  (incidenteel  vijf)  zuigelingen  (leeftijd  tot  9  maanden)   per  dag  opgevangen.     Saamhorigheid  binnen  de  eigen  groep     Wij  vinden  het  belangrijk  om  het  kind  vanaf  het  begin  tot  het  einde  van  de  dag  de  veiligheid   van  een  vertrouwde  groep  en  vertrouwde  groepsleiding  te  bieden.  De  pedagogisch   medewerker  werken  op  vaste  dagen.  In  de  groepsopbouw  en  samenstelling  streven  wij  naar   overzichtelijke  en  hechte  groepen.  Daarnaast  bieden  wij  het  kind  houvast  door  een  vast   dagritme  met  vaste  rituelen  aan  te  bieden.  Als  een  kind  gewend  is  aan  de  andere  kinderen   uit  de  groep  en  bekend  is  met  het  dagritme  en  de  rituelen,  zie  je  dat  het  kind  minder  steun   nodig  heeft  van  de  vertrouwde  volwassenen;  het  ontplooit  eigen  initiatief  en  gaat  alleen  of   met  anderen  op  onderzoek  uit.     Doordat  de  kinderen  de  kans  krijgen  om  elkaar  te  leren  kennen  en  onderlinge   vriendschappen  op  te  bouwen  kunnen  zij  steun  aan  elkaar  hebben  en  minder  van  ons   volwassenen  afhankelijk  zijn.  Als  een  peuter  bijvoorbeeld  nog  een  boterham  wil  kan  hij   "worst"  roepen  of  "ik  wil  worst".  Hier  zal  weinig  gehoor  aan  gegeven  worden  want  elk  kind  is   geconcentreerd  bezig  met  het  eigen  brood  dat  gesmeerd,  gesneden  en  opgegeten  moet   worden.  De  volwassene  kan  dit  oplossen,  via  het  aangeven  van  de  worst,  maar  ook  het  kind   wijzen  op  het  feit  dat  niemand  het  hoort  omdat  niemand  zich  aangesproken  voelt.  Zo   ervaart  het  kind  dat  een  naam  erbij  noemen  het  gewenste  effect  heeft.  De  worst  wordt   opgepakt,  doorgegeven  en  komt  aan  bij  het  kind  waarna  iedereen  weer  voldaan  verder  gaat.   In  de  dreumesgroep  kun  je  de  kinderen  erop  wijzen  dat  de  worst  gevraagd  wordt.  Doordat   de  acties  van  de  kinderen  op  elkaar  betrokken  worden  kan  er  worden  samengewerkt:  de   worst  wordt  doorgegeven.  In  de  babygroep  worden  de  baby’s,  als  zij  wakker  zijn,  bij  het  eten   of  bij  de  kring  aan  tafel  geschoven.  De  baby’s  volgen  de  groepsactiviteiten  heel  aandachtig,   op  hun  niveau  betrekken  we  hen  bij  de  groep.       Naast  het  doelbewust  kinderen  bij  elkaar  betrekken,  zijn  in  het  dagprogramma  op  de  groep   veel  gezamenlijke  activiteiten  opgenomen:  de  kring,  het  eten,  het  vrij  spel  binnen  en  buiten   13

of  doen  van  een  gerichte  activiteit.  Binnen  het  dagprogramma  bewaken  wij  dat  er  ruimte  is   voor  zowel  rust  als  actie.  Alle  kinderen  slapen  of  rusten  's  middags  zodat  zij  even  op  zichzelf   kunnen  zijn.       Pedagoog  Steiner  benadrukt  het  belang  van  ritmes  en  rituelen  met  kleine  kinderen,  vooral   omdat  zij  nog  geen  tijdsbesef  hebben.  Ritme  geeft  hen  houvast  in  de  tijd:  "Papa/mama  komt   je  na  het  slapen  halen"  is  een  gevleugelde  uitspraak.  Ook  rituelen  scheppen  een  sfeer  van   gezamenlijkheid  en  bieden  houvast  en  veiligheid.  De  groepsrituelen  die  wij  gebruiken  leiden   de  onderdelen  van  het  dagritme  als  het  ware  in,  het  kind  weet  hierdoor  wat  er  gaat   gebeuren  en  kan  zelfstandig  initiatieven  nemen  waardoor  de  groepsleiding  een  minder   sturende  rol  heeft.  Bijvoorbeeld  bij  het  naar  buiten  gaan  van  dreumesen  verzamelt  de  groep   zich  bij  de  commode.  Zodra  er  gezegd  wordt:  "We  gaan  naar  buiten"  zie  je  kinderen   afbreken  waar  ze  mee  bezig  waren  en  bij  de  commode  gaan  zitten  wachten,  zij  weten   precies  wat  er  gaat  gebeuren.       Het  dagritme  en  de  rituelen  zijn  afhankelijk  van  de  leeftijdsgroep.  Met  name  jonge  baby’s   volgen  hun  eigen  ritme.  Als  iets  niet  goed  verloopt  op  een  groep  kijken  wij  of  het  dagritme   en  de  rituelen  goed  gekozen  zijn.       Naast  de  dagelijkse  rituelen  hebben  wij  ook  rituelen  rondom  bijvoorbeeld  het  vieren  van   verjaardagen  en  afscheid.     Nog  een  paar  voorbeelden:   Elke  groep  heeft  een  ritueel  om  afscheid  te  nemen  van  de  ouder(s).  Het  kind  en  zijn  ouder   kunnen  ook  een  eigen  ritueel  maken.  Bijvoorbeeld  eerst  samen  een  activiteit  doen  (een   boekje  lezen  of  een  puzzel  maken)  en  dan  met  de  pedagogisch  medewerker  of  alleen   zwaaien  op  de  kist  of  voor  het  raam.  Als  een  ouder  een  ritueel  een  keer  in  de  haast  vergeet   of  niet  na  kan  komen,  merk  je  pas  echt  het  belang  ervan.     Door  de  kring  als  vast  startpunt  van  de  dag,  worden  de  kinderen  bewust  van  elkaar.  We   verwelkomen  de  kinderen  en  vragen  wie  er  naast  hen  zitten,  wie  er  niet  is,  waar  diegene  dan   is,  we  bespreken  wat  we  gaan  doen  die  dag,  vragen  of  iemand  iets  wil  vertellen  en  er   worden  liedjes  gezongen.       De  peutergroepen  hebben  een  ritueel  waardoor  twee  pedagogisch  medewerkers  veilig  met   veertien  kinderen  in  de  buurt  op  pad  kunnen  gaan.  Elk  kind  houdt  een  knoop  vast  van  een   lang  touw.  Het  touw  verbindt  de  kinderen  met  elkaar:  zij  laten  niet  zomaar  los.       Het  groepsboek   Freinet  stelt  dat  je  door  het  vastleggen  van  gebeurtenissen,  de  belevenissen  van  de  kinderen   meer  dan  een  vluchtige  plek  geeft.  Wij  hebben  dit  vorm  gegeven  middels  een  groepsboek.   De  groepsboeken  bestaan  uit  tekeningen  of  foto's  die  over  het  leven  van  de  eigen  groep   vertellen.  De  groepsleiding  maakt  hierin  tekeningen  die  de  kinderen  inzicht  geven  in  datgene   wat  gaat  gebeuren  of  gebeurd  is.  Het  boek  helpt  om  de  kinderen  voor  te  bereiden  op  een   activiteit  of  om  afspraken  en  emotionele  gebeurtenissen  vast  te  leggen.  Als  bijvoorbeeld  de   klusjesman  komt  is  dit  niet  alleen  reuze  interessant  maar  vaak  ook  angstig,  boren  in  beton   14

maakt  veel  lawaai.  Door  hierover  een  tekening  te  maken  geven  we  niet  alleen  de  klusjesman   een  plaats,  maar  ook  hun  angst.  Voor  de  kinderen  is  het  een  boek  dat  leeft  omdat  het  hen   iets  over  henzelf  vertelt.  Zo  gebruiken  wij  ook  wen-­‐  en  afscheidsboekjes  of  foto's  van   kinderen  en  medewerkers  op  de  groep  om  situaties  beeldend  te  maken.     Saamhorigheid  binnen  het  totale  kinderdagverblijf     Het  gebouw   Wij  willen  de  kinderen  de  ruimte  geven  om  te  ontdekken  en  te  ervaren  dat  hun  eigen  groep   deel  is  van  een  groter  geheel.  De  groepen  onderling  zijn  verbonden  door  deuren  die  van  tijd   tot  tijd  open  staan.  De  openheid  van  het  gebouw  bevordert  onderling  contact:  kinderen   kunnen  vanaf  de  dreumes  in  de  peutergroepen  kijken,  vanaf  de  gang  in  alle  groepen  maar   ook  in  het  kantoor  en  de  keuken  zodat,  als  ze  er  aan  toe  zijn,  ze  zelf  iets  op  kunnen  halen  of   weg  kunnen  brengen.  Op  de  speelgang  kunnen  kinderen  anderen  ontmoeten  of  op  visite   gaan  bij  de  baby-­‐  of  dreumesgroep  waar  ze  eerst  bij  hoorden.     Het  uitwisselen  van  kinderen  en  pedagogisch  medewerker     Wij  bieden  kinderen  de  mogelijkheid  om  wanneer  mogelijk  in  een  andere  groep  te  spelen  of   mee  te  eten.  Dit  kan  bijvoorbeeld  de  groep  zijn  waar  zij  op  gezeten  hebben,  of  de  groep   waar  hun  broertje  of  zusje  zit.  Ook  kan  dit  de  oudere  groep  zijn  waar  zij  straks  naar   overgeplaatst  zullen  worden.  Soms  wisselen  kinderen  van  groep  om  onderlinge  contacten   tussen  groepen  te  bevorderen  of  nieuwe  uitdagingen  aan  te  bieden.  Daarnaast  hebben  wij   afspraken  bijvoorbeeld  bij  het  opvangen  van  een  groep  tijdens  besprekingen  van  de   groepsleiding  om  de  kinderen  vertrouwd  te  maken  met    de  andere  pedagogisch   medewerker.     Gezamenlijke  feesten  en  activiteiten   Onze  manier  van  feest  vieren  en  activiteiten  doen  zijn  geïnspireerd  door  Steiner.  Wij  hebben   ruimte  gemaakt  voor  feesten  en  activiteiten  met  alle  kinderen  in  het  kinderdagverblijf.  Zo   zingen  wij  bijvoorbeeld,  elke  eerste  werkdag  van  een  nieuwe  maand  met  elkaar  op  de  gang.   Samen  zingen  straalt  iets  feestelijks  uit,  het  verbindt  jong  en  oud.  Ook  vieren  wij  de   seizoenen  waarin  we  aandacht  schenken  aan  de  verandering  van  de  geuren  en  kleuren  van   het  jaarritme  in  de  natuur.  De  programma's  van  de  seizoenfeesten  duren  elk  ongeveer  twee   weken.  Zij  zijn  zo  samengesteld  dat  zij  deels  op  de  groep  en  deels  in  het  hele   kinderdagverblijf  gevierd  worden.       We  vieren  ieder  jaar  het  sinterklaas-­‐  en  het  kerstfeest.  De  ene  groep  zal  een  kerststal  onder   de  boom  zetten  terwijl  een  andere  groep  hier  niet  voor  kiest.  Wij  laten  de  teams  vrij  om  dit   wel  of  niet  te  doen.  De  sfeer  die  bij  een  kerststal  hoort  kun  je  pas  overdragen  als  je  er  mee   bekend  bent.  Niet  alle  beroepskrachten  zijn  van  huis  uit  vertrouwd  met  het  kerstverhaal.  In   de  omgang  met  elkaar,  de  kinderen  en  de  ouders  gaan  wij  uit  van  respect  en  tolerantie  voor   elkaars  achtergrond  en  cultuur.  Wij  kiezen  er  daarom  niet  voor  om  hier  één  lijn  in  te  trekken.       5.6  Volwassenen  bieden  het  kind  structuur,  veiligheid,  vertrouwen  en  houvast   Structuur,  veiligheid,  vertrouwen  en  houvast  liggen  verankerd  in  onze  werkwijze.     Opvoeders  sturen,  begeleiden  en  stimuleren  kinderen  vanuit  eigen  ervaringen,  mens-­‐  en   maatschappijbeeld  en  opleiding.  Inleven  in  kinderen  en  hen  vrijlaten  vraagt  een  open   15

houding  ten  aanzien  van  eigen  grenzen,  waarden  en  normen.         Elk  kind  is  anders,  zo  ook  elke  pedagogisch  medewerker.  Daarnaast  spelen  stemming,   energie  en  de  omstandigheden  van  het  moment  een  rol.  Wij  vinden  het  belangrijk  dat  er  ook   voor  de  volwassenen  ruimte  is  voor  individuele  verschillen.  Wij  streven  naar  een  onderlinge   samenwerking  die  gebaseerd  is  op  respect,  waardering  en  vertrouwen,  zodat  wij  uitstralen   dat  het  kind  ook  bij  een  andere  pedagogisch  medewerker  in  goede  handen  is.  Wij  willen  een   warme,  open  en  energieke  sfeer  uitstralen,  een  sfeer  van  gezamenlijkheid.       De  sfeer  binnen  een  groep  wordt  gemaakt  door  zowel  kinderen  als  volwassenen.  Het  is  de   taak  van  de  groepsleiding  om  een  programma  aan  te  bieden  dat  vorm  geeft  aan  ons   pedagogisch  beleid  en  aansluit  op  de  sfeer,  energie  en  wensen  van  zowel  de  kinderen  als  van   henzelf.  Als  de  kinderen  druk  zijn,  zal  de  groepsleiding  de  ene  dag  voorstellen  om    met  de   hele  groep  naar  een  speeltuin  in  de  buurt  te  gaan.  Op  een  andere  dag  kan  het  zijn  dat  zij   liever  de  groep  splitsen  in  een  deel  dat  naar  buiten  gaat  en  een  deel  dat  binnen  blijft.     We  beleven  plezier  met  de  kinderen  maar  zijn  ook  wel  eens  geïrriteerd  of  boos.  Kinderen   kunnen  veel  in  volwassenen  los  maken.  Inzicht  hebben  in  eigen  emoties  is  belangrijk.  Welke   belangen  spelen  mee?  Hoe  komt  het  dat  het  gedrag  deze  emotie  bij  je  oproept?  Ben  je  moe?   Wij  hebben  dagelijks  overleg  waarin  de  pedagogisch  medewerker  ervaringen  met  elkaar   uitwisselt  en  het  werk  op  elkaar  afstemt.  Daarnaast  worden  zij  begeleid  in  de  uitvoering  van   het  werk  door  de  leidinggevende.  Deze  ondersteunt  de  pedagogisch  medewerker  in  het   krijgen  van  inzicht  in  hun  rol  zodat  zij  kunnen  groeien  in  het  werk.     Wij  observeren  veel  en  wisselen  uit  zodat  we  kunnen  checken  of  onze  visie  persoonlijk  is  of   gedeeld  wordt.  Aan  de  hand  van  observatielijsten  wordt  elk  kind  regelmatig  besproken.  Zo   kunnen  we  elk  kind  individueel  volgen,  eventuele  problemen  signaleren  en  dit  met  de   ouders  bespreken.       5.7  Normen  moeten  niet  onderwezen  maar  beleefd  worden     Volwassenen  moeten  het  kind  de  ruimte  geven  om  de  consequenties  van  zijn  keuzes  of   gedrag  te  ervaren.  Het  kind  krijgt  verantwoordelijkheid  naar  draagkracht.  Onze  normen  zijn   gebaseerd  op  respect  voor  elkaar,  de  ruimte  en  het  materiaal,  pijn  doen  of  stuk  maken  mag   niet.  Toch  stellen  wij  niet  dat  je  altijd  aardig  voor  elkaar  moet  zijn  of  dat  je  alles  moet  delen.   Ook  zeggen  we  niet  dat  een  kind  stout  is.  Wij  gebruiken  ook  hier  de  Gordon-­‐methode,   omdat  die  ervan  uitgaat  dat  een  kind  iets  doet  om  aan  een  bepaalde  behoefte  te  voldoen.   Het  is  onze  taak  om  kinderen  inzicht  te  geven  in  situaties.  Zonodig  verwoorden  wij  hun   gevoel  en  benoemen  hun  gedrag,  laten  hen  zien  wat  het  effect  ervan  is  en  geven  hen  de   ruimte  om  eigen  oplossingen  te  bedenken.  Wij  zien  het  als  onze  taak  om  het  kind  en  de   groep  te  begeleiden  door  hen,  naast  een  gevarieerd  dagprogramma,  ruimte  te  geven.   Gericht  sturen  en  stimuleren  doen  wij  pas  in  tweede  instantie.  Als  de  veiligheid  van  een  kind   in  het  geding  is  grijpen  wij  in.  Zo  ook  als  het  kind  na  herhaaldelijke  ondersteuning  en   begeleiding  niet  in  staat  is  om  zichzelf  te  corrigeren.  Wij  stellen  grenzen  als  het  kind  zelf   geen  antwoord  vindt.     Wij  gaan  ervan  uit  dat  een  kind  een  oprechte  reden  heeft  om  iets  te  doen.  Als  een  baby  of   dreumes  bijvoorbeeld  iets  pakt,  kan  blijken  dat  daar  een  ander  kind  mee  aan  het  spelen  was.   16

Deze  kan  gaan  huilen,  slaan  of  bijten.  Net  zo  goed  kan  het  kind  iets  anders  pakken  en  zich  er   niet  aan  storen.  Het  is  niet  aan  ons  om  direct  te  oordelen  en  te  handelen.  Wij  willen  hen   eerst  de  ruimte  geven  om  er  zelf  of  samen  uit  te  komen.       Inzicht  krijgen  in  wensen  en  emoties  die  spelen  in  situaties  is  één  van  de  moeilijkste  kanten   van  het  werk.  Je  ziet  niet  altijd  alles  en  er  kan  zoveel  tegelijkertijd  gebeuren  in  een   kindergroep.  Jonge  kinderen  zijn  dikwijls  nog  niet  in  staat  om  hun  wensen  en  gevoelens   onder  woorden  te  brengen.  We  leren  hen  dan  om  te  zeggen  wat  ze  bedoelen  of  we   verwoorden  het  voor  ze  als  ze  daar  nog  te  klein  voor  zijn.  Als  een  boze  dreumes  "nee"  mag   zeggen  tegen  een  ander  kind  komt  dit  vaak  uit  hun  tenen  en  maakt  het  de  ander  veel   duidelijk.       Wij  staan  stil  bij  de  oorzaak  van  gedrag  en  zoeken  zo  nodig  samen  met  de  kinderen  naar  een   passende  oplossing  voor  wij  op  ongewenst  gedrag  in  gaan.  Bij  het  uitleggen  van  en  inzicht   geven  in  ruzies  en  afspraken  kan  het  tekenen  van  de  situatie  (oorzaak,  gevolg  en  oplossing)   in  het  groepsboek  een  goede  functie  hebben.  Het  geeft  de  ruzie  een  plek  en  biedt  houvast   om  er  met  het  kind  later  op  terugkomen.  Ook  kan  het  kind  het  zelf  nog  eens  inzien  en   herbeleven.  Herhaling  en  herkenning  zijn  waardevol  in  het  leerproces  van  jonge  kinderen.       Benoemen  en  verwoorden  volgens  de  Gordon-­‐methode  is  niet  in  elke  situatie  effectief  of   nodig.  Als  een  kind  moe  is  kan  op  schoot  nemen  soms  volstaan.  Teveel  praten  kan  er  toe   leiden  dat  het  kind  niet  meer  reageert  of  zich  ertegen  verzet.  Even  mogen  huilen  of  boos   zijn,  maar  ook  een  enkel  woord,  of  lichamelijk  contact  zijn  soms  effectiever.       Kinderen  leren  hier  omgaan  met  andere  volwassenen  die  weer  andere  normen  en  waarden   kunnen  hebben  dan  hun  ouders.  Ze  leren  dat  anderen  je  ook  kunnen  troosten  en  begrijpen,   dat  er  meer  mensen  zijn  die  je  kunt  vertrouwen.  Ook  maken  zij  kennis  met  verschillende   mensen:  groot,  klein  en  uit  andere  milieus  en  culturen.       Medewerkers  Jor  en  Daan   De  pedagogische  medewerkers  worden  ongesteund  door  een  kok,  stagiaires  en  een   leidinggevende.  Alle  pedagogisch  medewerkers  spreken  Nederlands  met  de  kinderen,   hebben  een  diploma  volgens  de  Cao  Kinderopvang,  beschikken  over  een  geldige  Verklaring   omtrent  het  gedrag.  Er  is  nooit  een  pedagogisch  medewerker  alleen  in  het  pand  aanwezig.   Het  inzetten  van  stagiaires  gebeurt  via  het  bpv  beleid.  We  streven  er  naar  om  jaarlijks  1   stagiaire  per  groep  op  te  leiden.  De  stagiaire  staat  altijd  naast  een  vaste  medewerker  op  de   groep.     Overleg  oudercommissie   Minimaal  8  keer  per  jaar  wordt  er  een  oudercommissie  vergadering  gehouden  (zie   ‘Reglement  Oudercommissie’*).    De  oudercommissie  bestaat  uit  7  leden.  Er  wordt  gestreefd   naar  een  ouder  van  elke  stamgroep.             17

Relatie  met  de  praktijk   Alle  pedagogisch  medewerkers  zijn  bekend  met  het  pedagogisch  beleid.  Pedagogisch   medewerkers  krijgen  een  training  in  de  Gordon-­‐  en  de  Freinetmethodiek.  Elke    6  weken  is  er   een  werkbespreking  per  stamgroep  met  de  leidinggevende  daarin  worden  o.a.  het   pedagogisch  handelen,  welzijn  van  de  kinderen,  praktische  zaken  besproken.  Daarnaast  zijn   er  ander  overlegvormen  met  een  team.       Informatievoorziening  naar  ouders   Zie  ‘Informatieboekje,  huisregels  en  de  website  en  nieuwsbrieven’.  Er  is  1  keer  per  jaar  een   algemene  ouderavond  en  elke  stamgroep  heeft  daarnaast  nog  een  ouderavond  voor  zijn   eigen  ouders.     Kwaliteitshandboek  IJsterk  Kinderopvang   Alle  pedagogisch  medewerkers  zijn  hiervan  op  de  hoogte  en  worden  geïnformeerd  als  er   updates  zijn.  Het  kwaliteitshandboek  ligt  ter  inzage  op  het  kantoor  van  de  leidinggevende.   De  meldcode  huiselijk  geweld  en  kindermishandeling  is  hier  in  opgenomen.  De   leidinggevende  is  aandachtsfunctionaris  en  zorgt  er  voor  dat  dit  onderwerp  wordt  besproken   in  werkbesprekingen.       Veiligheid,  gezondheid  en  Hygiëne     Ieder  jaar  voert  elke  groep  en  de  leidinggevende  een  risico  inventarisatie  uit.     Er  wordt  dan  geïnventariseerd  welke  risico’s  kinderen  kunnen  lopen  en  welke  maatregelen   er  genomen  dienen  te  worden  om  deze  te  verminderen.     Calamiteiten   Er  zijn  altijd  twee  vaste  pedagogisch  medewerkers  aanwezig  tijdens  de  openingstijden  van   het  kinderdagverblijf,  zodat  in  het  geval  van  calamiteiten  één  van  deze  medewerkers  met   het  kind  meekan  naar  bijvoorbeeld  de  huisarts  of  het  ziekenhuis.   Per  dag  zijn  er  in  ieder  geval  2  BHV  ers  in  huis.   Meer  informatie  over  onze  afspraken  en  regels  omtrent  calamiteiten  kunt  u  vinden  in  onze   werkinstructies  calamiteiten,  in  het  kwaliteitshandboek  dat  ter  inzage  op  kantoor  en  op  de   groepen  ligt.  Elk  jaar  is  er  ontruimingsoefening.     Vier  ogenbeleid       Het  vier-­‐  ogen  principe  houdt  in  dat  er  altijd  een  volwassene  moet  kunnen  meekijken  of   meeluisteren.  Dat  betekent  dat  een  pedagogisch  medewerker  nooit  alleen  is  met  een  of   meerdere  kinderen  binnen  of  buiten,  zonder  dat  iemand  haar  kan  zien  of  kan  horen   gedurende  alle  momenten  van  de  dag.     Ouders  en  oudercommissies  worden  jaarlijks  geïnformeerd  over  de  invulling  van  het  vier-­‐ ogen-­‐principe  op  hun  locatie  (bv.  via  de  website  en  nieuwsbrieven).     Jor  en  Daan  heeft  boven  de  groepen  een  gang  waar  je  alle  dreumes  en  peutergroepen  kan   zien.  Baby  1  kan  ook  van  de  gang  worden  gezien  en  babygroep  4  heeft  een  deur  waarin  een   raam  in  zit.  Er  heerst  een  open,  professioneel  werkklimaat  waarbij  de  drempel  om  elkaar  op   bepaalde  gedragingen  aan  te  spreken  zo  laag  mogelijk  is  (open  aanspreek  cultuur).  Alle   groepen  hebben  een  tussendeur  waarop  de  volgende  groep  te  bereiken  is.  De  groepen   hebben  voldoende  ramen  waardoor  er  toezicht  kan  zijn  van  buitenaf.       18

  Bijlage  1   Celestin  Freinet  (1896-­‐  1966)       Celestin  Freinet  was  een  Franse  onderwijspedagoog.  Hij  werkte  als  onderwijzer  in  een   dorpschool  en  ondervond  dat  de  kinderen  niet  of  nauwelijks  geïnteresseerd  waren  in  de   klassikaal  aangeboden  lesstof.  Door  te  experimenteren  raakte  hij  ervan  overtuigd  dat  het   klassikale  onderwijs  te  ver  af  stond  van  de  ervarings-­‐  en  interessewereld  van  de  kinderen.  Hij   zag  in  dat  hij  zijn  aandacht  vooral  moest  richten  op  wat  de  kinderen  zelf  interesseerde,  het   kind  en  zijn  leven  stond  centraal  voor  hem.       Hij  probeerde  middelen  en  nieuwe  technieken  te  ontwikkelen  om  het  leven  van  de  kinderen   in  de  school  te  halen.  Hij  ging  veel  met  hen  naar  buiten  en  haalde  een  drukpers  binnen  de   school  waarmee  de  kinderen  hun  ervaringen  vast  konden  leggen.  Zo  werden  ervaringen   meer  dan  vluchtige  belevenissen.  Freinet  maakte  kennis  met  de  leefsituatie  van  de  kinderen   en  hun  ouders,  veelal  arbeiders  en  boeren.  Hij  hielp  hen  bij  het  opzetten  van  coöperaties  en   streed  met  hen  voor  betere  werkomstandigheden.     De  pedagogische  uitgangspunten  van  Freinet     1.  Het  kind  zoveel  mogelijk  op  laten  groeien  in  de  leef-­‐  en  werkgemeenschap  van   volwassenen  door  hen  levensechte  situaties  en  materialen  aan  te  bieden.  Spelen,  leren  en   werken  liggen  dicht  bij  elkaar.       2.  Het  kind  serieus  nemen  en  aanvaarden  zoals  het  is.  Een  kind  wordt  geen  mens,  maar  is   een  mens.     3.  Het  belang  van  vrije  expressie  voor  het  kind  als  middel  om  zich  vrij  te  uiten  en  zich  te  laten   kennen  zoals  het  is.     4.  Het  ideaal  van  een  democratische  samenleving  waar  respect  is  voor  elkaar  is  en  iedereen   zowel  rechten  als  plichten  heeft.     5.  Gezamenlijkheid  geeft  plezier,  voldoening  en  het  verbindt  mensen.     6.  Volwassenen  moeten  het  kind  structuur,  veiligheid,  vertrouwen  en  houvast  bieden   Tegelijkertijd  is  het  belangrijk  dat  zij  zich  inleven  in  het  kind  en  hem  vrij  laten  in  het   ontdekken  van  de  wereld  om  hem  heen.     7.  Normen  moeten  niet  onderwezen,  maar  beleefd  worden.  Volwassenen  moeten  het  kind   de  ruimte  geven  om  de  consequenties  te  ervaren  van  zijn  keuzes  of  gedrag.  Het  kind   ontwikkelt  op  deze  manier  verantwoordelijkheid.             19

Bijlage  2   Thomas  Gordon     Thomas  Gordon  was  een  Amerikaans  klinisch  psycholoog.    Hij  werd  vooral  bekend  vanwege   zijn  zogenaamde  Gordon-­‐methode.  Hij  introduceerde  begrippen  als  actief  luisteren  en  de  ‘ik-­‐ boodschap’  in  de  communicatie  tussen  mensen  (zie  principes  en  uitgangspunten).  Hij   lanceerde  een  methode  om  de  opvoedingsstijl  en  de  relaties  tussen  ouders  en  kinderen  te   verbeteren.  Het  sloot  aan  bij  de     ‘anti-­‐autoritaire  opvoeding’  (die  een  reactie  was  op  de  voorheen  autoritaire  opvoedingsstijl)   van  die  tijd.  Later  paste  hij  de  methode  ook  toe  op  andere  situaties  zoals  onderwijs,  sociale   reclassering,  kinderopvang,  en  dergelijke.     Gordon  werkte  onder  andere  als  therapeut  met  ouders  en  kinderen.  Daar  constateerde  hij   dat  veel  ouders  het  gedrag  van  hun  kind  probeerde  te  veranderen  door  macht  te  gebruiken   via  een  systeem  van  belonen  en  straffen.  Op  de  lange  duur  werkte  dit  vaak  niet.  Overtuigd   van  de  schadelijke  effecten  die  het  langdurig  gebruik  van  macht  met  zich  mee  brengt,   ontwikkelde  hij  een  methode  die  alternatieven  aanreikt  zoals  de  Gordon  cursus  'Effectief   omgaan  met  kinderen'.  De  cursus  richt  zich  op  een  basishouding  van  respect  en  openheid  en   biedt  opvoeders  praktische  handvatten  voor  de  communicatie  met  hun  kind.     Gordon  vindt  het  belangrijk  dat  kinderen  kunnen  opgroeien  tot  psychisch  gezonde  mensen.   De  basis  vindt  hij  een  warme,  open  relatie  tussen  opvoeder  en  kind  gebaseerd  op  wederzijds   respect  en  liefde.  Door  hun  band  te  versterken  beoogt  hij  het  zelfrespect  en   verantwoordelijkheidsgevoel  van  het  kind  te  vergroten.  Gordon  reikt  luister-­‐  en   confrontatievaardigheden  aan  die  opvoeder  en  kind  de  kans  geven  om  bij  conflicten  en   probleemsituaties  effectief  in  actie  te  komen  zonder  dat  het  de  relatie  schaadt.       Principes  en  uitgangspunten  van  de  Gordon  Methode     1.  Mensen  hebben  behoeften  en  willen  die  bevredigen.  Kinderen  zijn  niet  stout,  zij  doen  of   zeggen  iets  om  aan  hun  behoeften  te  voldoen.     2.  Opvoeders  kunnen  niet  al  het  gedrag  van  kinderen  aanvaardbaar  vinden.     3.  Opvoeders  zijn  soms  inconsequent  omdat  zij  mensen  zijn  met  veranderende  gevoelens  en       gedachten.     4.  Opvoeders  hoeven  niet  altijd  één  lijn  te  trekken,  ieder  mens  is  anders.     5.  Als  opvoeders  gedrag  van  kinderen  willen  veranderen,  kunnen  zij  dit  het  beste  doen  door   aan  te  geven  welk  gedrag  hen  hindert  en  welke  last  zij  hiervan  ondervinden.  Dit  noemt   Gordon  een  'ik-­‐boodschap'.  Een  'ik-­‐boodschap'  stemt  overeen  met  wat  de  opvoeder  voelt  en   denkt.     6.  Het  is  vaak  effectiever  om  de  omgeving  van  het  kind  te  veranderen  dan  te  proberen  het   gedrag  van  het  kind  te  veranderen.     20

7.  Wanneer  conflicten  in  overleg  opgelost  worden,  winnen  beide  partijen  en  krijgt  men  een   betere    relatie.     8.  Niet  alle  problemen  hebben  betrekking  op  de  relatie  tussen  opvoeder  en  kind.  Kinderen   kunnen  zelf  of  samen  een  probleem  hebben.  Opvoeders  kunnen  kinderen  helpen  hun  eigen   problemen  op  te  lossen  door  acceptatie  te  tonen  en  actief  te  luisteren.  Door  actief  te   luisteren  kunnen  opvoeders    de  bedoeling  en  de  gevoelens,  die  ze  horen  in  de  boodschap   van  het  kind,  verwoorden.  Op  deze     manier  geven  ze  het  kind  feedback  en  kunnen  ze   checken  of  ze  het  kind  goed  begrepen  hebben.                                                                                 21

Bijlage  3     Rudolf  Steiner  (1861-­‐  1925)     Rudolf  Steiner  was  een  Oostenrijkse  filosoof.  Hij  is  de  grondlegger  van  de  antroposofie  en   een  inspiratiebron  voor  biologisch/dynamische  landbouwmethoden.       Jor  en  Daan  vindt  in  de  filosofie  van  Steiner  overeenkomsten  met  Freinet:  respect  voor   elkaar  en  de  wereld  om  ons  heen,  geen  uitbuiting  maar  samenwerking,  aansluiting  bij  de   zintuiglijke  en  emotionele  belevingswereld  van  kinderen.  Ook  hecht  hij  belang  aan  het   betrekken  van  kinderen  bij  het  leven  door  hen  inzicht,  taken  en  verantwoordelijkheid  te   geven.  Wij  hebben  datgene  overgenomen  van  Steiner  wat  ons  inspireerde.     Principes  en  uitgangspunten  van  Steiner       1.  Het  ritme  van  het  jaar,  gevormd  door  de  seizoenen,  beïnvloedt  en  bepaalt  het  biologisch   ritme  van  de  mens.     2.  Kinderen  zijn  ontvankelijk  voor  de  sfeer  van  feesten:  het  samen  zijn,  de  verwachting,   donker  en  licht,  geuren  en  kleuren.     3.  Belangrijk  bij  het  vieren  van  feesten  is  de  verbondenheid  die  kan  ontstaan  met  degenen   met  wie  je  de  feesten  voorbereidt  en  viert.     4.Goede  en  warme  herinneringen  aan  gevierde  feesten  werken  door.  Zij  vormen  mede  de   basis  van  je  vermogen  om  vriendschap  en  saamhorigheid  een  plaats  te  geven.     5.  Door  het  vieren  van  feesten  die  op  traditie  gebaseerd  zijn,  staan  we  in  contact  met  onze   geschiedenis.  Feesten  krijgen  zo  een  plaats  en  bestaansrecht.     6.  Steiner  werkt  met  ritme  en  rituelen  die  voortkomen  uit  het  beleven  en  ervaren  van  de   wereld  via  de  zintuigen.  Vooral  voor  jonge  kinderen  zijn  herhaling,  herkenning  en  zintuiglijke   beleving  belangrijk.        

22