PATIËNTEN INFORMATIE. Colostomie of stoma

PAT I Ë N T E N INFORMATIE

Colostomie of stoma

Inhoudsopgave Wat is een stoma  Het materiaal De opvangsystemen De afsluitsystemen Toebehoren  De keuze van het materiaal  De zorg  Het vervangen van het materiaal  Voorbereiding  Uitvoering  Enkele raadgevingen en tips  De huid  Baden en douchen  De geuren  Vervangingsmateriaal  Bloed in het zakje  Constipatie en dunne stoelgang  Voedingsadviezen  Kledij  Sociaal leven, gezin en intimiteit   Sociaal leven  Zwanger  Initmiteit  Werk, vakantie en sport  Werk  Op vakantie  Sporten  Rechten terugbetaling  Contactpersonen  AZ Lokeren  Zelfhulpgroepen

2

4 4 4 5 6 8 8 8 9 9 11 11 11 12 12 12 12 14 16 16 16 16 17 17 17 17 18 18 19 19 19

Mevrouw, mijnheer Je bent opgenomen in het AZ Lokeren voor een colostomie of een stoma. In ons land zijn er meer dan 20 000 stomapatiënten, dit wil zeggen dat deze patiënten operatief een kunstmatige uitgang (al dan niet tijdelijk) voor stoelgang of urine hebben gekregen. Dankzij een enorme vooruitgang op het gebied van chirurgische technieken kan je je leven na de operatie hervatten zoals voorheen: je kan sporten, gaan werken, op vakantie gaan, normale kleren dragen enz. Het huidige materiaal is discreet en geruisloos waardoor je je geen zorgen hoeft te maken om met een stoma opgemerkt te worden. Het komt vaak voor dat je je angstig en onzeker voelt bij het verlaten van het ziekenhuis. Dat is normaal. Je kan steun vinden bij familie, vrienden of andere stomapatiënten. De beslissing om erover te praten hangt af van jouw karakter. Maar je mag je vooral niet afsluiten van anderen, het zijn dikwijls deze mensen die je kunnen helpen. Ook je familieleven zal weer normaal verlopen. Als je kinderen hebt, kan je hen uitleggen wat een colostomie is en hun vragen open en eerlijk beantwoorden. Na het lezen van deze brochure heb je ongetwijfeld nog vragen, aarzel zeker niet deze te stellen. Deze brochure is een algemene leidraad. Soms loopt jouw behandeling in de praktijk anders dan staat beschreven in deze brochure. Wij wensen je alvast succes met de behandeling en een spoedig herstel.

3

Wat is een stoma Een stoma of colostomie is een kunstmatige uitgang voor stoelgang of urine. Zowel jonge als oude mensen kunnen deze operatie ondergaan. Er zijn 3 soorten stoma’s: •  Colostoma: de dikke darm (colon) is beschadigd door ziekte of een ongeval. •  Ileostoma: de dunne darm (ileum) is beschadigd door ziekte of een ongeval. •  Urostoma: dit is een stoma om urine op te vangen. Miljoenen mensen over de hele wereld hebben een stoma en hebben geleerd hiermee te leven. Ook jij kan weer een normaal leven leiden als je de volgende fundamentele punten respecteert: •  Volg, vooral in het begin, het opgelegde dieetschema. •  Besteed voldoende aandacht aan de verzorging van jouw stoma. Bij het aanbrengen van een stoma wordt het gezonde uiteinde van de darm op de huid van de onderbuik aangesloten zodat de ontlasting langs daar kan plaatsvinden. Elke ingreep op de dikke darm kan aanleiding geven tot het aanleggen van een stoma, al dan niet definitief. Je kan een operatie voor een stoma ondergaan omwille van verschillende oorzaken: •  Verstoppingen en perforaties (vaak via spoedgevallen) waarbij beslist wordt een stoma, al dan niet tijdelijk, aan te brengen. •  Vooraf geplande ingrepen bij ontstekingsziekten (bv. ziekte van Crohn) en tumoren.

Het materiaal De opvangsystemen De aard van de ontlasting vraagt om speciaal aangepast opvangmateriaal. Hiervan bestaan twee vormen:

4

•  De eendelige systemen: Dit systeem bestaat uit een gesloten opvang-

zakje met een solitaire huidbeschermingsplaat. Wanneer je het opvangzakje vervangt, moet je ook de huidbeschermer vervangen. •  De tweedelige systemen: Dit systeem bevat een steunplaat en een sluitring, waar het gesloten opvangzakje op aansluit. De steunplaat kan zo verschillende dagen blijven zitten, zelfs wanneer je het zakje vervangt. Wanneer de ontlasting erg vloeibaar is, gebruiken we materiaal voorbehouden voor ileostoma’s. Dit materiaal bestaat eveneens in een één- en tweedelig systeem. Het verschil is dat je de opvangzakjes kan legen en dat ze afgesloten worden met een soort knijper, namelijk de klem. Meer informatie hierover vind je in onze brochure over ileostoma. De afsluitsystemen De afsluitplug of dop zorgt ervoor dat je zeker geen lekkage ervaart bij je stoma. Het gebruik van de afsluitplug is verbonden met het spoelen, een techniek die de darm regelmatig ledigt. De afsluitplug houdt de stoma open. De dop houdt de stoelgang op tussen twee spoelbeurten of tussen twee natuurlijke ontlastingsperioden. Zo worden gassen gefilterd (geruisloos) door de actieve houtskool van de dop. Het comfort en de discretie van dit materiaal is voor stomadragers van onschatbare waarde. De darmspoeling De dikke darm wordt twee- tot driemaal per week geledigd. De linkse colostomadrager kan miniopvangzakjes gebruiken, of nog beter, afsluitplugs die onmiddellijk in de stoma worden aangebracht. Ook hier is comfort en discretie van groot belang. De gecombineerde systemen Bij sommige linkse colostoma’s kunnen we geen spoeling toepassen omdat het traject van het einde van de dikke darm het toedienen van water niet toelaat of omdat de ontlasting moeilijk verloopt.

5

We kunnen dan een andere oplossing aanbieden: een combinatie van opvangzakjes en afsluitplugs. De dop mag zonder gevaar twaalf uur gedragen worden wanneer je niet kan spoelen. De spontane ontlasting gebeurt dan op een later tijdstip wanneer de dop verwijderd is en je opvangmateriaal hebt aangebracht. Deze techniek is bijzonder doeltreffend. Toebehoren Deze toebehoren worden soms beschouwd als ‘gadgets’, maar hebben hun nut zeker bewezen bij het verbeteren van het comfort en het gevoel van veiligheid. Steungordels De steungordels sluiten rechtstreeks aan op het opvangzakje van het tweedelige systeem. Ze zijn meestal niet noodzakelijk, maar ze bezorgen een niet te onderschatten veiligheidsgevoel. Voor een eendelig systeem bestaat er een plastic ring die je tussen de solidaire steunplaat en het opvangzakje bevestigd. Beschermhoezen Beschermhoezen, bestaande uit katoen of ongeweven stoffen, zorgen voor bescherming van de huid. Buiten het vermijden van huidirritatie zorgt dit ook voor het discreet wegstoppen van het opvangzakje en het verminderen van eventueel geluid (geruis). Convexe ringen voor tweedelige opvangsystemen Bij een ingevallen stoma wordt irritatie voorkomen doordat de convexe ring meer druk geeft rond de stoma. Reinigende producten Reinigende producten vergemakkelijken het losmaken van de steunplaat en het verwijderen van eventuele resten van kleefstoffen. Er bestaan ook reinigende tissues wat handig kan zijn voor onderweg of op reis. Beschermingspasta’s Beschermingspasta’s vormen een vochtdichte ring tussen de huid rond de stoma en tussen het materiaal en de huid. Wanneer de onderbuik onregelmatig is, kan je met behulp van de pasta een egaal oppervlak bekomen om het opvangmateriaal veilig aan te brengen. Deze pasta’s hebben ook een helende functie bij bv. huidirritatie. 6

Beschermingspoeders Beschermingspoeders absorberen het vocht ten gevolge van een licht geïrriteerde of gekwetste huid. Ze hebben ook een helend effect. Filters De meeste fabrikanten leveren opvangzakjes met geïntegreerde filter uit actieve houtskool. Sommige modellen beschikken niet over dit soort filter. Er bestaan kleine aparte filters die je op het zakje klikt. De gassen zullen daardoor worden doorgelaten, maar de filter zal de slechte geuren neutraliseren. Dit verhoogt je comfort en je zelfvertrouwen. Ontgeurende poeders Deze poeders neutraliseren de slecht geurende stoffen en vermijden dat de geuren zich vastzetten in het opvangzakje. Ontgeurende pillen Deze pillen neutraliseren de slecht geurende stoffen en vermijden dat de geuren zich vastzetten in het opvangzakje. Wegwerpzakjes Dit is een discrete en geurloze verpakking om de opvangzakjes in de vuilnisbak te gooien. Er zijn ook stomazakjes op de markt met een oplosbaar binnenzakje dat je door het toilet kan spoelen. Propjes watten, van het ‘tandarts’-type Tijdens het verzorgen en het vervangen van het opvangsysteem kan dit watje de spontane ontlasting verhinderen door het watje in de stoma te plaatsen. Deze propjes zijn effectiever dan afsluitsystemen die gebruik maken van papieren zakdoekjes, stoffen lapjes en kompressen. Gekromde scharen Wanneer je de opening in de huidbeschermingsplaat moet aanpassen, kan je met een gekromde schaar gemakkelijker een juist passende opening uitknippen. Je kan de schaar ook gebruiken om, indien nodig, de haren rond de stoma af te knippen.

7

De keuze van het materiaal De keuze van het materiaal hangt af van een aantal factoren: •  ligging van de stoma •  grootte van de stoma •  reliëf onderbuik •  huidtype •  activiteit in het dagelijkse leven •  tolerantie t.o.v. de huidbeschermer of de kleefstof •  enz. De opvangsystemen zijn allen even doeltreffend en vertonen veel gelijkenissen. Je mag verschillende systemen uittesten om zo het systeem uit te kiezen waar je je het beste bij voelt. De grote verschillen in het materiaal liggen in de stijfheid van het zakje, de werking van het sluitsysteem of de soepelheid van de huidbeschermingsplaat. Het grote voordeel van het eendelige systeem is de soepelheid en de afwezigheid van een sluitring. Dit materiaal is bijzonder goed geschikt voor actieve patiënten of patiënten met een onregelmatig huidoppervlak rond de stoma. Toch moet je dit systeem vaker vervangen dat het tweedelige systeem. Statistisch is bewezen dat een tweedelig systeem minder risico op irritatie geeft. Ook lekken komen slechts zelden voor en de steunplaten kunnen 2 à 3 dagen ter plaatse blijven.

De zorg Het vervangen van het materiaal De regel schrijft dat je het systeem moet vernieuwen wanneer dit nodig is. Het niet tijdig vervangen kan leiden tot geurhinder en verkleuringen. Het beste moment om het materiaal te vervangen is in het begin van de voormiddag doordat je minder ontlasting hebt na de nacht. 8

Voorbereiding Je kan de verzorging van de stoma het beste uitvoeren in een rustige ruimte voorzien van warm water zoals de badkamer. Maar een klein waterbakje dat je meeneemt naar een andere kamer is ook voldoende. Je voorziet ook volgende items: •  Neutrale zeep, liefst niet-geparfumeerd. •  Een meetkaart om na te kijken of de stoelgang niet van vorm is veranderd. •  Een nieuw opvangsysteem, al op maat geknipt. •  Een papieren zakdoekje of watje om de stoma af te stoppen. •  Een klein schaartje, liefst gekromd, om de steunplaat uit te knippen. •  Een plastic zakje om het gebruikte materiaal weg te werpen. •  Een spiegeltje. •  Een zachte handdoek, niet-steriele kompressen of een haardroger om de huid te drogen en de plaat van het zakje op te warmen. Uitvoering We geven je hieronder mee hoe de stomaverzorging uit te voeren bij een tweedelig opvangsysteem. Gebruik je een eendelig systeem, pas dan je verzorging aan aan deze uitleg. Het lijken veel stappen, maar in werkelijkheid duurt het vervangen slechts tien minuten. 1. Leg het volgende klaar: nieuw opvangmateriaal, steunplaat, opvangzakje, meetkaart, potlood, kromme schaar. 2. Zorg voor verluchting van het opvangzakje, d.w.z. zorg ervoor dat de twee vellen van het materiaal niet aan elkaar blijven plakken en zo de ontlasting kunnen verhinderen. 3. Knip de steunplaat op maat uit. Doe dit zo nauwkeurig mogelijk, naar maat en vorm van de stoma. Zorg voor een marge van 2 à 3 mm. Als je vooraf uitgeknipt materiaal gebruikt, mag je deze stap overslaan, tenzij het nodig is de steunplaat bij te werken. 4. Neem voorzichtig het oude materiaal weg. Maak dit van boven naar onder los. 5. Stop de stoma af met een kompres, een papieren zakdoek of een watje. 6. Reinig de stoma met lauw water en neutrale zeep. Gebruik niets anders! (Maak je geen zorgen wanneer de stoma licht bloedt. Dit kan voorkomen en is normaal). 9

7. Zie je nog kleine kleefresten na deze zorg, laat het dan zo. Dikwijls is het een teken van een klein huidletsel. 8. Droog de huid rond de stoma voldoende. Dit kan je doen met niet-steriele kompressen of een zachte handdoek. Je kan ook een haardroger gebruiken, maar let erop dat je deze op een veilige afstand van de stoma houdt en dat de droger ingesteld staat op lauwe lucht. Vermijd te hevige wrijvingen op en rond de stoma. 9. Gebruik beschermingspasta. Breng dit in een dun laagje aan rond de stoma. Dit doe je voordat je de steunplaat aanbrengt. De pasta zorgt voor een vochtdichte ring en helpt plooien en holtes weg te werken. 10. Kleeft het materiaal niet goed genoeg dan kan je het soepeler maken door het warm te wrijven met je handen of de haardroger te gebruiken. 11. Breng het opvangzakje langs de onderkant aan en neem dan het propje of watje uit de stoma. Klik de rest van de sluiting goed vast op de steunplaat. Heb je een eendelig systeem dan haal je het propje of watje er pas uit wanneer de onderkant van de solidaire huidbeschermingsplaat al is aangebracht. 12. Trek even aan het zakje om zeker te zijn dat alles stevig zit.

10

Enkele raadgevingen en tips De huid Gebruik nooit andere producten dan lauw zuiver water en neutrale zeep. Een goede huid rondom de stoma is je beste bondgenoot. Je kan kleine letsels oplopen door het kleefmateriaal. Gebruik hiervoor nooit ontsmettende producten of ether. Dit verkleint het kleefvermogen en verhoogt het risico op lekken, nog meer irritatie enz. Aarzel niet het verplegend personeel of je specialist te contacteren bij een duidelijke verslechtering van de kwaliteit van de huid. De irritatie rond de huid kan goed genezen wanneer je er snel bij bent. Wanneer je ze niet verzorgt kunnen deze letsels uitgroeien tot brandwonden. De huid onder de huidbeschermer moet droog blijven. Om ongewenste lekkages te vermijden, moet je, bij het aanbrengen van nieuw materiaal, de huid perfect droog maken. Het gebruik van een haardroger is hierbij het meest aangewezen omdat het wrijving en aantasting van de huid vermijdt. Zorg dat er geen haren of ontstoken haarklieren aanwezig zijn rond de stomazone. Knip de haren gewoon af met de gekromde schaar. Scheer de zone in geen geval! Ook ontharingsproducten zijn af te raden. Zorg dat het materiaal vochtdicht is. Bij constante lekkage van het systeem kunnen ook ernstige huidproblemen ontstaan. Indien de huid beschadigd blijft, kan het wisselen van systeem ook een oplossing bieden. Baden en douchen Het dragen van een stoma hindert het baden of douchen niet. Om zeker te zijn bij het nemen van een douche kan je een kleefband gebruiken om de bovenrand te verstevigen. Je gaat het best in bad of in de douche net voordat je een vervanging uitvoert.

11

De geuren Veel mensen hebben last van de geuren die blijven hangen in de lokalen waar ze hun opvangmateriaal vervangen hebben en dit vooral buitenshuis. Een eenvoudig middel om dit te voorkomen is het aansteken van één of meerdere lucifers. De verbranding van de zwavel vernietigt deze ongewenste geuren. Wanneer de stoelgang ongewone geuren geeft, dan moet je je dieet herbekijken. Ook hebben sommige medicijnen effect op de stoelgang. Kan je de reden niet vinden, raadpleeg dan je specialist. Vervangingsmateriaal Zorg er steeds voor dat je reservemateriaal bij je hebt. Bloed in het zakje Dat is volledig normaal. Door de wrijvingen tussen de stoma en opvangmateriaal of door te hevige wrijvingen bij de verzorging kan er bloed in het stomazakje zitten. Dit is niet gevaarlijker dan het bloeden van je tandvlees. Als je vaak en lang bloedingen hebt, dan is het toch aangewezen je specialist te raadplegen. Als de bloeding niet vast te stellen is of de bloeding komt van binnenin de stoma, raadpleeg dan zo snel mogelijk je specialist. Constipatie en dunne stoelgang Iedereen heeft wel eens last van constipatie of diarree, ook stomapatiënten. De oplossingen van het gezond verstand blijven dan ook voor jou van toepassing. Je moet enkel rekening houden met het beperkte opvangvermogen van het materiaal. Wanneer je te lang hinder ondervindt, contacteer dan je specialist.

12

Voedingsadviezen Je bezit nog steeds een gezond en goed werkend spijsverteringsstelsel. Je kan dus gewoon eten zoals voor je operatie, al moet je enkele regels in acht nemen. Een streng dieet volgen is overbodig, maar vooral tijdens de eerste maanden is het belangrijk enkele voedingsadviezen te volgen. Vermijd voedsel dat darmgisting in de hand werkt en constipatie of diarree veroorzaakt. Enkele simpele tips helpen je al heel wat op weg:

•  •  •  • 

Kauw je voedsel goed. Gebruik je maaltijden op een vast tijdstip. Eet geen kauwgom. Vermijd bier en koolzuurhoudende dranken die kunnen leiden tot diarree of hinderlijke gasvorming.

Het kan zijn dat je specialist je aanraadt om normaal te eten. Volg zijn advies zeker op. Indien je specialist je toch adviseert je voeding aan te passen, doe dit dan zeker de eerste maanden na je operatie. Nadien kan je beetje bij beetje je menu uitbreiden. Er bestaat voeding die de ene patiënt goed verdraagt en waar de andere patiënt niet goed tegen kan. Het is een kwestie van langzaam uitproberen. De tabel op pagina 16 geeft je slechts enkele richtlijnen. Je zal etenswaren zien die onder de noemer ‘te vermijden’ staan, maar die je toch kan verdragen. Ga hierbij voorzichtig te werk: als je een te vermijden gerecht probeert, voeg deze dan één voor één aan het menu toe. Eet deze gerechten ook niet meer wanneer je ze niet verdraagt.

13

Voedingsmiddel Dranken

Graangewassen Zetmeel

Aanbevolen •  mineraal water zonder koolzuurgas •  wijn (kleine hoeveelheden) •  koffie en thee •  groentenbouillon Drink zoveel mogelijk tijdens de maaltijd. •  gekookte aardappelen •  rijst •  tapioca •  deegwaren

Voorgerechten Kaas

•  niet-gefermenteerde kaas

•  magere platte kaas Fruit

•  geschilde vruchten

Te vermijden •  koolzuurhoudende dranken (spuitwater, bier, champagne, cider enz.) •  sterke dranken (likeur, aperitief) •  sterke thee of koffie •  ijskoude dranken •  gedroogde groenten (bonen, spliterwten) •  frieten

•  salades •  vinaigrette •  vette of gefermenteerde kaas

•  geitenkaas •  Roquefort •  gedroogd fruit

(appel, peren, perzik) (noten, krenten) •  gepocheerde vruchten •  pruimen •  meloen •  rabarber •  appelsienen Zuivelproducten •  afgeroomde melk •  volle melk •  yoghurt •  slagroom Groenten •  rauwe groenten •  laxatieve groenten (gepelde tomaten, (spinazie, zuring) malse sla, aubergine) •  look •  fijne kruiden •  champignons •  gekookte groenten •  uien met harde vezels •  komkommer (sperziebonen, •  spruiten andijvie, wortelen, •  groenten die veel vezels prei) bevatten

14

Voedingsmiddel Vetstoffen

Eieren Brood en gebak

Vis

Soepen Vlees Gevogelte

Aanbevolen •  verse boter •  margarine •  olijfolie •  arachideolie •  maïsolie •  zonnebloempitolie •  zachte of hardgekookte eieren •  goed gebakken wit brood •  beschuit •  toast •  brood of gebak op basis van afgeroomde melk, suiker, rijst en griesmeel •  schaaldieren •  magere vis (tong, forel, wijting kabeljauw, tarbot) bij voorkeur gekookt, uit de oven of geroosterd

•  soep van verse •  •  •  •  •  •  • 

groenten geroosterd of gebraden in de oven mager magere hesp wit (kalfsvlees) rood (rund- of paardenvlees) kip konijn

15

Te vermijden •  gebakken vet •  frituurvet •  gesmolten vet

•  •  •  • 

broodkruim boerenbrood volkorenbrood gebak met chocolade, volle melk, likeur of fruit •  ijsroom

•  vette vis (tonijn, ansjo•  •  •  •  •  • 

vis, zalm) gefruite vis gerookte vis sardienen makreelfilet haring in blik soep uit blik of zakjes

•  vlees in sausen •  vet vlees (varkens- of •  •  •  •  • 

schapenvlees) wild afgestorven vlees pastei rookworst pensen

Kledij Waarom zou je je anders kleden dan voor de ingreep? Het soort opvangzakje kan aangepast worden naargelang je activiteit: werken, sporten, zonnebaden enz. Laat je in ieder geval niet gaan en blijf jezelf verzorgen. Er zijn een aantal beperkingen, maar die zijn vanzelfsprekend: draag niet al te spannende of knellende kledingstukken. Wanneer je als vrouw geen kleedje meer durft dragen, gebruik dan het bovenstuk van een panty als korset wanneer je onzeker bent. Op het strand kunnen vrouwen gemakkelijk een badpak dragen (een bedrukt badpak kopen is een goede tip) en de mannen dragen gewoon een ruime short. Als je daar toch problemen bij ondervindt kan je eventueel een maaltijd overslaan en een darmafremmend middel gebruiken zoals Immodium® zodat je de stoma even kan afnemen. Voor de praktische regeling hiervan kan je terecht bij je stomatherapeut of stomaclub.

Sociaal leven, gezin en intimiteit Sociaal leven Uit angst voor allerlei ongemakken verkiezen sommige stomapatiënten hun familieleden of vrienden niet op de hoogte te brengen. Dit is niet altijd een goede oplossing. Het zou veel beter zijn vrienden en familie wel in te lichten. Zij kunnen veel steun bieden en je herstel vergemakkelijken. Zwanger Een stoma betekent niet dat je niet zwanger mag worden. Wel is het wenselijk 1 à 2 jaar te wachten na een stomaoperatie. Raadpleeg je gynaecoloog en je specialist indien je zwanger wil worden. Het spreekt vanzelf dat medische opvolging tijdens een zwangerschap noodzakelijk is. Wanneer je zwanger bent, zal de diameter van de stoma toenemen. Dat is geen probleem, want je past gewoon de diameter van je zakje aan. In enkele zeldzame gevallen brengt een zwangerschap een verhoogd risico tot darmontstekingsziekten met zich mee. 16

Intimiteit Vanzelfsprekend zal je vragen hebben over seksualiteit. Aarzel niet deze te stellen aan de verpleegkundige. Als vrouw ervaar je je fysieke seksualiteit misschien anders, als man heb je misschien pijnlijke erecties. Wanneer je met je partner over je stoma praat en het niet probeert te verbergen, dan zal het hernemen van je seksuele leven gemakkelijker verlopen. Praten met je partner is van groot belang. Enkel wanneer je in alle openheid over je problemen kan praten, is er plaats voor tederheid. Panikeer in ieder geval niet als blijkt dat meteen na de operatie bepaalde dingen niet blijken te werken. Met het verstrijken van de tijd (soms tot twee jaar) komt meestal alles in orde. Aarzel niet advies te vragen aan de verpleegkundige of je specialist. Ook kan je praten met lotgenoten via een stomaclub.

Werk, vakantie en sport Werk Wij raden je aan zo snel mogelijk terug te gaan werken. Na enkele maanden zou dit al moeten lukken. Als je zwaar lichamelijke arbeid verricht, is het aangewezen een overplaatsing aan te vragen. Stomaverzorging op het werk Neem voor de zekerheid een toiletzakje mee met natuurlijke zeep, kompressen of toiletpapier, reinigende doekjes en enkele reservezakjes. Op vakantie Je kan zeker op vakantie gaan als je enkele voorzorgsmaatregelen neemt. Wees op je bestemming voorzichtig met voedsel en drank. Drink enkel mineraalwater en wees behoedzaam voor het lokale eten. Afhankelijk van de warmte en voeding kan soms een zwelling van de stoma ontstaan. Wees niet bezorgd en leg koude kompressen op de stoma. 17

Bij warmte kan het ook zijn dat door transpiratie de kleefkracht vermindert. Verwissel vlugger van zakje dan gewoonlijk: elke dag of om de twee dagen, naargelang de aard van je stoma. Houd steeds je materiaal in je handbagage. Koffers kan je immers verliezen of ze kunnen te laat op je bestemming aankomen. Reis je met de wagen dan vormt de veiligheidsgordel geen enkel probleem. Kamperen is ook mogelijk. Er zijn zelfs stomapatiënten die op wereldreis gaan. Sporten Je mag elke individuele of collectieve sport beoefenen behalve sporten waar brutale contacten mee gepaard gaan zoals boksen, karate, worstelen enz. Als je een linkerstoma hebt, dan mag je gerust zonder zakje gaan zwemmen. Een simpel verbandje met een plug volstaat op voorwaarde dat het tijdstip van de normale stoelgang niet nadert. Weet je niet zeker of je je sport mag beoefenen, vraag dan raad aan je stomatherapeut of specialist.

Rechten terugbetaling Colostoma: tweedelig systeem Driemaandelijkse dotatie: 35 peristomale steunplaten met bevestigingssysteem en 180 gesloten opvangzakjes met beveiligingssysteem. Colostoma: eendelig systeem Driemaandelijkse dotatie: 18 gesloten opvangzakjes met huidbeschermer of kleefstof. Irrigator Om de zes maanden: één volledige spoelingtest (één- of tweedelig systeem). Om de drie maanden: opvang en/of continentiemateriaal en 30 afvoerzakjes. Toebehoren •  één- of tweedelige systemen •  om de drie maanden: 120 g beschermingspasta •  om de zes maanden: 55 g beschermingspoeder •  om de zes maanden: 1 steungordel 18

Contactpersonen AZ Lokeren • Indien gehospitaliseerd op heelkunde A: Hoofdverpleegkundige: tel. 09 340 82 60 • Indien gehospitaliseerd op de heelkunde B: Hoofdverpleegkundige: tel. 03 340 83 60

Zelfhulpgroepen Trefpunt Zelfhulpgroep vzw Informatie over alle bestaande zelfhulpgroepen tel. 016 23 65 07 www.zelfhulp.be Contactadres regio Sint-Niklaas: Julien Hulstaert Oudstrijderslaan 10 A3 9160 Lokeren tel. 09 348 42 09

19

60500474 - © AZ Lokeren 2014

Algemeen Ziekenhuis Lokeren Partner van het UZ Gent Lepelstraat 2 9160 LOKEREN Onthaal tel. 09 340 81 11 fax 09 340 81 91 Dienst heelkunde A tel. 09 340 82 60 Dienst heelkunde B tel. 03 340 83 60 www.azlokeren.be [email protected]

Auteur/verantwoordelijke: Herman Lanoye