Op vakantie met een stoma,….. en sporten
De voorbereiding EERST EN VOORAL: KIES EEN LEUKE BESTEMMING! Wat doe ik voor de reis? -
-
-
-
Maak een overzicht van uw materialen: merk, typenummer, artikelnummer en gegevens van de leverancier in het land van bestemming. Zo heeft u een goed overzicht wanneer u op zoek bent naar extra materiaal. Als u gaat kamperen, informeer dan voor vertrek naar de sanitaire voorzieningen. Zoek voor vertrek de adressen op van ziekenhuizen en/of apothekers en bandagisten in het land van bestemming. Zo weet u altijd waar u terecht kunt met problemen of voor het verkrijgen van nieuw materiaal Ook een stomapaspoort is heel nuttig, dit bevat al je medische gegevens Bij een reis naar de tropen is het een aanrader om voorafgaand aan de reis even met een tropenarts te praten, vooral als je een ileostomie hebt. Die kan je adviseren over de nodige medicatie of inentingen en de opname daarvan Zorg voor een goede reis/annuleringsverzekering Boek een kamer in het hotel met toilet.
Wat mag ik zeker niet vergeten in mijn bagage? -
-
Neem voldoende opvang- en verzorgingsmateriaal mee in uw handbagage, in geval dat uw koffers zoekraken Verdeel uw opvangmateriaal over verschillende koffers Neem voor de hele vakantie voldoende materialen mee, liever iets te veel dan te weinig! Voor colostomadragers is het nuttig om enkele ileostomazakjes mee te nemen voor het geval dat u diarree krijgt Bij het gebruik van 1-delig materiaal is het raadzaam om ook 2-delig materiaal mee te nemen. Dit om, bij vaker vervangen van de materialen, huidproblemen te voorkomen In vakantielanden met hogere temperaturen transpireert u meer dan gewoonlijk. Ook het vaker zwemmen, zonnen, actief bezig zijn, ander (meer gekruid) voedsel zorgen ervoor dat u vaker uw materiaal zult moeten vervangen Wanneer u thuis reeds de platen uitknipt, moet je geen schaar in je handbagage meenenem en voorkom je problemen bij eventuele douanecontroles. Zorg voor een goede reisapotheek: Imodium Instant of enterol poederzakjes (of capsules) als voorzorgmaatregel om diarree op te vangen. Ileostomiedragers kunnen enkele zakjes ORS (Oral Rehedration Salts) meenemen om overmatig verlies van zouten en mineralen te compenseren. Eventueel ook wat zoute drop of zouttabletten Colostomiepatiënten kunnen medicijnen tegen verstopping meenemen
-
Neem voor de zekerheid altijd een verzorgingsproduct mee om huidirritatie te voorkomen en eventueel te genezen Neem uit voorzorg barrièrecreme of poeder mee Al wat u thuis gebruikt aan medicijnen en medische hulpmiddelen, zal u ook tijdens uw reis nodig hebben. Vochtige reinigingsdoekjes met een neutrale Ph -waarde zijn ook steeds handig in de handbagage Bij het bezoek aan een warme streek kan je katoenen beschermhoezen gebruiken om over het zakje te trekken die je huid beschermen bij het transpireren. Ook voor diegene die irrigeren, neem voldoende stomamateriaal mee. Tijdens de vakantie kan irrigeren soms niet het gewenste resultaat geven Stomawoordenboekje
Waar moet ik tijdens de reis op letten? Algemeen -
Neem voor onderweg wegwerpzakjes en extra toiletpapier mee Zorg dat uw reisgenoten op de hoogte zijn, voordat een ‘vreemde arts’ in geval van nood moet ingrijpen Er zijn geen beperkingen op reisafstand of vervoermidden
Auto / bus -
-
-
-
Vraag op uw reisbureau of er een toilet aanwezig is aan boord van de bus, en laat op uw reisdocumenten zetten dat u tijdens de reis te allen tijde gebruik moet kunnen maken van het toilet aan boord Als u met de auto op vakantie gaat, leg uw materiaal dan goed beschermd weg, indien u uw auto verlaat. Laat de auto bij voorkeur in de schaduw achter om te hoge temperaturen te voorkomen. Het stomamateriaal mag niet te lang in de wagen blijven liggen, omdat te warme of te erg wisselende omgevingstemperaturen de huidplaten kunnen vervormen. Bewaar het stomamateriaal op een droge plaats, bijvoorbeeld koelbox. Inpakken in aluminiumfolie kan ook isolerend werken. Vraag toegang tot de invalidentoiletten langs de autobanen. Deze toiletten zijn ruim en hebben de benodigde faciliteiten als een wastafel en een afvalbak
Vliegtuig -
-
Je kan via het reisbureau een doktersattest bezorgen aan de vliegmaatschappij. Afhankelijk van de maatschappij waarmee u vliegt mag u 5 tot 7kg. extra bagage meenemen. Geef bij de douane aan dat je stomadrager bent, om problemen bij het fouilleren te voorkomen. Indien u een stoma draagt, mag u bij het fouilleren de aanwezigheid eigen van medisch geschoold personeel. Het is mogelijk dat men in het vliegtuig iets meer last heeft van winderigheid. Breng voor je het vliegtuig opstapt een nieuw zakje aan en let erop dat het voorzien is van een filter.
Het verblijf Materiaal
-
-
Als je naar een warm land gaat of een land met een hoge vochtigheidsgraad, ga je makkelijker transpireren. Hierdoor zal de plaat sneller loskomen. Speciale poeder zal ervoor zorgen dat de huid droog en de kleefkracht van de huidplaat verhoogt. Een gordeltje kan je hier ook extra zekerheid geven. Bewaar je materiaal ter plaatse op een koele droge plaats. Het water op reis is niet altijd even zuiver. Let hierop bij het irrigeren van de stoma. Gebruik daarom flessenwater of water dat je kookt en laat afkoelen.
Sporten
Sport is gezond, en ook met een stoma weerhoudt het je niet om nu ook aan sport te doen. Wel is een voldoende lange herstelperiode noodzakelijk voor je het sporten hervat. Mits een paar voorzorgsmaatregelen en aangepaste materialen is er veel mogelijk. Eens je jezelf hierin overwonnen hebt, kan je op vakantie op een comfortabele en relaxte manier allerlei sporten beoefenen.
Zwemmen Lekker in het water ronddobberen kan met een stoma. Je kan de gewone zakjes gebruiken of de kleinere stomacaps die je tijdelijk aanbrengt voor het zwemmen. Stomacaps zijn zowel te bekomen voor colo-, ileo- als voor urostomiedragers. De caps voor urostomie bevatten geen filter en kunnen ongeveer 100ml water opvangen. Het vocht wordt geresorbeerd, zodat er geen water in de stomacap blijft staan. Colo- en ileostomiepatiënten kunnen eveneens gebruik maken van stomaplugs. Een soort van afsluitende tampon, in te brengen in de stoma. - Het zakje kan je camoufleren onder een zwembroek of badbak. Een voorkeur gaat naar felbedrukte of zwemkledij met fronsjes, ribbeltjes of plooien. Hierdoor is het zakje minder zichtbaar ook al vult het zich met stoelgang. - Knip voor je gaat zwemmen de hoeken van de vierkante platen rond, hierdoor heeft het water minder grip op de afgeronde plaat. - In sommige gevallen wordt de plaat gefixeerd met stroken waterbestendige kleefpleister als extra beveiliging. - Wanneer een zakje voorzien is van een filter, plak je deze best af vooraleer je gaat zwemmen - Na het zwemmen wordt best een volledige stomazorg uitgevoerd en brengt men het vertrouwde materiaal weer aan.
Atletiek Mag zonder problemen worden uitgevoerd.
Balsporten Kunnen zeker beoefend worden. Zelfs het raken van de bal aan de stoma geeft zelden beschadiging. Duiken Zowel een colo- als ileostoma geven weinig problemen tijdens het duiken. Een uitzondering hierop is een Koch-pouch (continent stoma). Omdat er hier tijdens het opstijgen (procedure bij het afsluiten van de duiksessie) lucht uitzet, kan er een trauma of scheur in de darm optreden als de druk te hoog wordt. - Vermijd op voorhand dranken en voeding die gassen opwekken. - Breng een nieuw zakje aan zodat er voldoende ruimte is om de darm te ledigen. - Een wetsuit is aan te raden bij het duiken. Het houdt het stomazakje mee op zijn plaats en behoudt mee de lichaamswarmte in het pak zodat de kleefkracht behouden blijft. - Duiken tot op 70m. diepte geeft geen probleem. Andere sporten waaronder wandelen, joggen , fietsen, skieën en paardrijden…. kunnen zonder problemen worden uitgevoerd. Sporten met rechtstreeks lichamelijk contact, bv. gevechtssporten zijn af te raden, hierbij bestaat het risico dat zowel de stoma als het materiaal beschadigd worden.
Zonnebaden Bij het zonnen moet je de stoma afdekken om uitdroging van het slijmvlies te voorkomen.
Voeding en vocht
Vocht -
-
-
-
Bij hoge temperaturen ga je meer transpireren. Daarom is het belangrijk dat je voldoende drinkt; ongeveer 2 liter vocht per dag en voor ileostomiepatiënten 2.5 liter per dag. Ook bij urostomiepatiënten is dit belangrijk. De urine wordt door te weinig te drinken geconcentreerder en dit kan nadelige gevolgen geven voor de huid. Ook de plak van de plaat raakt hierdoor eerder verzadigd. Voorzichtigheid bij het gebruik van water op reis is geboden omdat dit niet steeds zo zuiver is als bij ons. Let op met kraanwater, ijsklontjes en waterijsjes. Gebruik bij twijfel uit voorzorg flessenwater of water dat gekookt en afgekoeld is. Koolzuurhoudende dranken en bieren zorgen voor extra gasvorming.
Voeding -
-
In Zuid Europa gebruikt men vaak olijfolie. Dit kan extra prikkeling geven van de darmen. Ook worden daar vele rauwe groenten gebruikt zoals tomaat en paprika wat ook extra prikkeling kan geven. In Zuid-Amerika en Aziatische landen worden vaak veel pittige kruiden gebruikt, wees verstandig indien u op voorhand weet dat u hier op reageert.
-
-
-
In vele landen gebruikt men geen brood, vaak zijn de maaltijden daar vezelarm. Colostomiedragers lopen hier een hoger risico op obstipatie, gebruik dus zeker voldoende voedingsvezels Let op met eten uit een kraampje op straat of een markt. Let erop dat vlees en vis goed doorbakken zijn bij het barbecueën. Rauw vlees of vis kunnen bacteriën bevatten en zo eventueel diarree veroorzaken. Extra gasvorming kan worden veroorzaakt door het eten van koolsoorten, nieuwe aardappelen, onrijpe banaan of meloen, prei, ajuin, peulvruchten, paprika, komkommer en spruiten. Voldoende zoutinname is geboden, vooral bij ileostomapatiënten; 14 a 15 gr per dag. Groenten steeds goed wassen en koken indien mogelijk. Vers fruit schillen voordat je het eet.
Irrigeren Op vakantie is het water niet altijd even zuiver. Let hierop bij het irrigeren van de stoma. Gebruik bij twijfel steeds flessenwater of water dat je kookt en laat afkoelen. Let erop dat het water dat wordt gebruikt voldoende warm is. Mensen die irrigeren moeten voldoende materiaal meenemen omdat men op vakantie niet altijd even lang stoelgangvrij blijft. Het resultaat is dikwijls minder goed dan in de thuissituatie.
Wat te doen bij diarree? -
Gebruik bouillon of zouttabletten. Bij verlies aan mineralen kan je deze met ORS aanvullen. Gebruik Imodium Instant of Enterol poederzakjes (of capsules) Gebruik eventueel droge biscuits of crackers om de stoelgang terug vaster te maken. Blijf zeker drinken!! Wanneeer de diarree aanhoudt, raadpleeg dan een arts, zeker ileostomiedragers, zij kunnen op zeer korte tijd volledig gedeshydrateerd raken.
Taal Voor vele mensen is de taal nog een struikelblok om op vakantie te gaan. Men kan zich meestal wel een beetje behelpen, maar wanneer het om stoma’s en het bijbehorende materiaal gaat, zijn we allemaal een beetje leek, analfabeet. Bij de Nederlandse stomavereniging ‘Harry Bacon’ kan men het stomawoordenboekje verkrijgen waarin in alle talen de belangrijkste vragen over stoma zijn opgenomen. Informatie hieromtrent kan men vinden op de site www.stomaverniging.nl of op het mailadres
[email protected].
BIANCA HENS WENDY DE WEYER Imeldaziekenhuis Bonheiden
