Wilhelmina Ziekenhuis Assen
Vertrouwd en dichtbij
Informatie voor patiënten Chirurgie
Als u een stoma krijgt
1
Als u een stoma krijgt Binnenkort krijgt u een stoma. In deze brochure vindt u informatie over het verzorgen van uw stoma. Uitgebreide instructies krijgt u tijdens uw opname op de chirurgische afdeling van de afdelingsverpleegkundige en de gespecialiseerd chirurgieverpleegkundige. Algemene informatie over een darmoperatie vindt u in de WZA-brochure ‘Darmoperatie; fast track-methode’.
Stoma Een stoma is een kunstmatige uitgang voor urine of ont-
lasting. Tijdens een operatie wordt een stukje darm door de buikwand naar buiten gebracht. Hierdoor ontstaat een nieuwe uitgang van de darm in de huid van de buik. De urine of ontlasting kan hierdoor het lichaam verlaten. Speciaal opvangmateriaal zorgt ervoor dat de urine of ontlasting wordt opgevangen. Sommige patiënten hebben tijdelijk een stoma nodig, anderen krijgen een blijvende stoma. Een tijdelijke stoma kan nodig zijn om bijvoorbeeld een ziek darmdeel rust te geven, om een verstopping in de darmen te omzeilen of om de verbindingsnaad tussen twee aan elkaar gehechte darmuiteinden na een darmoperatie rust te geven. Voor de Voorafgaand aan uw opname hebt u een intakegesprek operatie gehad bij de gespecialiseerd chirurgieverpleegkundige.
Tijdens het gesprek is al het een en ander verteld over de stoma die u krijgt en de zorg eromheen. Ook hebt u een ‘oefensetje’ meegekregen om thuis in uw eigen tempo alvast wat te kunnen oefenen met het verzorgen van uw stoma.
2
Plaats van de Het is belangrijk dat de stoma op een goede plaats zit, stoma zodat u er zo min mogelijk last van hebt bij uw bewegingen
en dagelijkse activiteiten. Ook moet u de stoma zelf goed kunnen zien, zodat u deze goed kunt verzorgen. Op de dag voor de operatie wordt in overleg met u bepaald waar de stoma moet komen. Als zeker is waar de stoma moet komen, wordt er op die plek op uw huid één stip getekend. Is het nog niet helemaal duidelijk, dan worden er twee stippen getekend zodat de chirurg tijdens de operatie een keuze kan maken. Stomasysteem Voor het verzorgen van uw stoma kunt u kiezen uit een
eendelig en een tweedelig systeem. Bij het maken van een keuze krijgt u advies en begeleiding van de gespecialiseerd chirurgieverpleegkundige. Als het gekozen systeem u niet bevalt, kunt u altijd overstappen op ander materiaal. Eendelig systeem Bij een eendelig systeem zijn de huidplak (een huidbeschermend plaatje rond de stoma ) en het opvangzakje één geheel. Bij het verschonen worden zowel de huidplak als het zakje vervangen. Het verwisselen moet vaker gebeuren dan bij een tweeledig systeem. Tweedelig systeem Bij een tweedelig systeem is het opvangzakje aan de huidplak geklikt. Het zakje kan naar behoefte worden geleegd of verwisseld. De huidplak blijft normaal gesproken twee tot vier dagen zitten. Na de operatie krijgt u eerst een eendelig opvangsysteem.
3
Stappenplan Na de operatie begeleiden de verpleegkundigen u bij de ver-
zorging van uw stoma. Aan de hand van een stappenplan leert u hoe u steeds zelfstandiger uw stoma kunt verzorgen. Er is geen vast moment waarop begonnen wordt met het stappenplan. Er wordt gestart op het moment dat u zich fit genoeg voelt. Ook is het altijd mogelijk om van het plan af te wijken als dat vanwege uw gezondheidstoestand nodig is. Dag 1 Net na de operatie is de stoma gezwollen. Uiteindelijk slinkt de stoma, maar het kan wel acht tot tien weken duren voordat de stoma zijn uiteindelijke vorm heeft. De eerste dag na de operatie krijgt u uitleg over de verzorging van uw stoma en kunt u meekijken als de verpleegkundige uw stoma verzorgt. Ook kunt u alvast wat wennen aan de stoma. De verpleegkundige maakt een mal om de huidbeschermende plak op maat te kunnen maken. Dag 2 De tweede dag wordt verder uitgelegd hoe u de stoma het beste kunt verzorgen. Met hulp van de verpleegkundige leert u hoe u zelf met behulp van de mal een huidbeschermende plak kunt knippen. Daarna mag u proberen om het stomazakje van de huid af te halen. Als u zover bent, kunt u ook proberen om de stoma schoon te maken en een nieuwe stomazakje aan te brengen. Wanneer het stomazakje geleegd moet worden, kunt u onder begeleiding van de verpleegkundige oefenen met het legen van het zakje. Dag 3 De derde dag knipt u onder begeleiding van de verpleegkundige zelf een mal voor de huidbeschermende plak. Ook oefent u nog een keer hoe u het stomazakje moet vervangen en hoe u het op een handige manier kunt legen. Daarnaast krijgt u van de verpleegkundige aanvullende informatie over het verzorgen van een stoma.
4
Dag 4 Op de vierde dag maakt u kennis met het tweedelige opvangsysteem . U krijgt uitleg en gaat praktisch aan de slag. U knipt zelf weer een mal en oefent met het vervangen van het stomazakje. Dag 5 Op de vijfde dag is het de bedoeling dat u uw stoma helemaal zelfstandig kunt verzorgen. Als u nog vragen hebt, kunt u die natuurlijk stellen aan de verpleegkundige. Als u het prettig vindt dat uw partner of een familielid ook weet hoe uw stoma moet worden verzorgd, kunt u deze vragen om erbij te zijn als er uitleg wordt gegeven. Met ontslag Voordat u met ontslag gaat, hebt u een ontslaggesprek met
de gespecialiseerd chirurgieverpleegkundige. Tijdens het gesprek komt onder andere aan de orde welke stomamaterialen er zijn, in hoeverre u met uw voeding rekening moet houden en hoe u in het dagelijks leven het beste met uw stoma om kunt gaan. Mocht u na uw vertrek uit het ziekenhuis nog niet in staat zijn om zelf uw stoma te verzorgen, dan kan de transferverpleegkundige van het ziekenhuis in overleg met u thuiszorg regelen.
Vragen? Als u na uw ontslag uit het ziekenhuis nog vragen hebt, kunt u contact opnemen met de gespecialiseerd chirurgieverpleegkundige (telefoonnummer (0592) 32 55 49) of met de polikliniek Chirurgie (telefoonnummer (0592) 32 52 10).
Hebt u een opmerking of een klacht? Als u niet tevreden bent over de (medische) zorg die u in het ziekenhuis krijgt, verzoeken wij u om dat door te geven. U kunt dat doen aan degene die direct verantwoordelijk is of aan de ombudsfunctionaris van het ziekenhuis. Deze is bereikbaar via: e-mailadres:
[email protected] telefoonnummer: (0592) 32 56 24/32 55 55 (maandag t/m donderdag) postadres: WZA t.a.v. ombudsfunctionaris, postbus 30 001, 9400 RA Assen Meer informatie over de klachtenprocedure vindt u op www.wza.nl/patienten/een-klacht
© 2013 Wilhelmina Ziekenhuis Assen
Europaweg-Zuid 1 Postbus 30001 9400 RA Assen Telefoon (0592) 32 55 55 www.wza.nl
chiru32 0612
Wilhelmina Ziekenhuis Assen
