Passiespelen Tegelen zijn een belevenis Brief bisschop Wiertz b.g.v. Roepingenzondag Overweging in de meimaand - Mariamaand

5

Jaargang 42 - mei 2015

Passiespelen Tegelen zijn een belevenis Brief bisschop Wiertz b.g.v. Roepingenzondag Overweging in de meimaand - Mariamaand

www.weeknederlandsemissionaris.nl

week nederlandse missionaris

Luisteren met je hart Steun de Week Nederlandse Missionaris Pinksteractie 16 t/m 24 mei 2015

Steun ons op IBAN: NL30 RABO 0171 2111 1

Week Nederlandse Missionaris productie door Mensen met een Missie

Sinds 1968

www.harryvroomen.nl

inhoud Abbie Chalgoum speelt bij de opvoering van de Tegelse Passiespelen de hoofdrol. Bijna drie uur lang staat hij op de immense bühne van het openluchttheater in het middelpunt van de opvoering om het passieverhaal van Jezus inhoud en gezicht te geven. Hoe hij zich inleeft in zijn rol, daarvan geeft onze voorpagina een proeve bij een intens speelmoment…

1

De nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) houdt de gemoederen al geruime tijd bezig. Als je alle berichten in de media zou moeten geloven zou de wereld met ingang van 1 januari drastisch veranderd zijn. Maar voor de meeste mensen is het leven gewoon verder gegaan. Zeker als je nu nog geen zorg nodig hebt, zul je weinig merken van alle veranderingen. En mogelijk vraag je je af waar al die commotie voor nodig is. Maar inderdaad: op het terrein van zorg en jeugdhulp, werk en inkomen is heel veel veranderd. In die veranderende wereld oriënteren Hub Vossen van de Dienst kerk en Samenleving en de zijnen zich met name op de plaats van de diaconie binnen het geheel. Daarover bericht hij

18

Op deze pagina een impressie van de opvoering van de paasmusical ‘Lilli en de ongelofelijke comeback’. Deze musical werd op een aanstekelijke manier voor het voetlicht gebracht door de KISIkids uit ons bisdom, bijna veertig in getal. Daarbij geholpen door de KISI Keys van de nationale organisatie. Daarmee komt na vier jaar een einde aan dit initiatief dat ondersteuning vanuit het bisdom kreeg. Maar ten einde is het niet want er wordt een doorstart gemaakt naar parochiële Kisi-kinderclubs. Eén is er al actief in Herten. Men hoopt dat er op meerdere plekken in het bisdom een kinderclub van de grond kan worden getild…

20

10

Op 10 mei is het zover: de première van de vijfjaarlijkse Passiespelen in Tegelen.Voor deze 20ste editie zorgen nieuwe tekst, (ver)nieuw(d) decor, nieuwe spelers én veel oudgedienden voor een heel nieuwe uitvoering van het oude verhaal. Wij bezochten een repetitie in het openluchttheater De Doolhof, waarvan de foto’s getuigen

De vierde zondag van Pasen staat ieder jaar in het teken van de bijzondere roepingen. Tijdens deze Roepingenzondag wordt wereldwijd speciaal aandacht gevraagd voor roepingen tot het godgewijde en religieuze leven. In zijn brief voor Roepingenzondag roept bisschop Frans Wiertz ons op om open te staan voor God die met ons wil communiceren. Op deze pagina’s de volledige tekst van deze brief

14

Onder het motto ‘Kom aan boord’ vond op 18 april de Christoffeldag voor vormelingen plaats. Het werd een zinnige én gezellige dag in en om de Sint-Christoffelkathedraal te Roermond en diverse andere locaties in de bisschopsstad. Een kleine fotografische impressie van deze dag

21

Onder de naam ‘Het licht op ons pad’ werd na jarenlange voorbereiding een doorlopend catecheseproject voor kinderen van 6 jaar t/m/ 16+ in het licht gegeven. Enige tijd geleden verscheen het laatste van de in totaal 30 boeken. Zeker in een tijd waarin geloofsonderricht heel belangrijk is, een aanrader voor wie met zijn kinderen serieus met geloof bezig wil zijn

22

In deze Mariamaand mei willen we het gebed dat ten grondslag ligt aan alle Mariadevotie ‘Het Weesgegroet’ overwegend bezien. Dat met hulp van een bezinnende tekst van Koen Vanhoutte die we enige tijd geleden in een parochieblad aantroffen. De manier waarop hij met zijn overweging het beeld van Maria opnieuw voor ons inkleurt is eigentijds en bijbels tegelijk. Het is boeiend hoe hij de rijke inhoud van dit gebed voor ons doet oplichten. Daar bewust bij stilstaan, heeft waarde. Want hoe vaak gaan we niet al te gedachteloos met dit gebed om

28

En verder 4 Liturgische kalender 4 Kathedraalkalender 5 Kolom bisschop 6 Loewende Klokken 16 Kruisen en Kapellen in Limburg 23 Grenzeloos 24 Carolushuis 25 Geloven in de praktijk 26 Kerkgeschiedenis 30 Agenda’s bisschoppen 31 Puzzel

mei 2015

DE SLEUTEL

3

Liturgische kalender ZONDAG 17 MEI 2015 ZEVENDE ZONDAG VAN PASEN wit eerste lezing : Hand.1,15‑17.20a.20c‑26 tussenzang : ps.103,1‑2.11‑12.19‑20ab tweede lezing : 1 Joh.4,11‑16 evangelie : Joh.17,11b‑19

VRIJDAG 8 MEI 2015 GEDACHTENIS VAN DE HH.WIRO EN PLECHELMUS, BISSCHOPPEN, EN OTGER, DIAKEN* wit eerste lezing : Hand.15,22-31 tussenzang : ps.57,8-12 evangelie : Joh.15,12-17 ZONDAG 10 MEI 2015 ZESDE ZONDAG VAN PASEN wit eerste lezing : Hand.10,25-26.34-35.44-48 tussenzang    : ps.98,1-4 tweede lezing : 1 Joh.4,7-10 evangelie     : Joh.15,9-17 DINSDAG 12 MEI 2015 GEDACHTENIS VAN DE H.PANCRATIUS, MARTELAAR rood eerste lezing : Hand.16,22‑34 tussenzang : ps.138,1‑3.7c‑8 evangelie : Joh.16,5‑11 WOENSDAG 13 MEI 2015 FEEST VAN DE H.SERVATIUS, BISSCHOP wit eerste lezing : Sir.50,1‑11 of 1 Kor.2,1‑10a tussenzang : ps.96,1‑3.7‑8a.10 evangelie : Mt.24,42‑47 DONDERDAG 14 MEI 2015 HOOGFEEST VAN DE HEMELVAART VAN DE HEER wit eerste lezing : Hand.1,1‑11 tussenzang : Ps.47,2‑3.6‑9 tweede lezing : Ef.1,17‑23 of Ef.4,1‑13 of 1‑7.11‑13 evangelie : Mc.16,15‑20 VRIJDAG 15 MEI 2015 GEDACHTE­NIS VAN ALLE HEILIGE BISSCHOPPEN VAN MAASTRICHT* wit eerste lezing : Hand.18,9‑18 tussenzang : ps.47,2‑7 evangelie : Joh.16,20‑23a

4

De Sleutel

mei 2015

ZONDAG 24 MEI 2015 HOOGFEEST VAN PINKSTEREN   rood eerste lezing : Hand.2,1‑11 tussenzang : ps.104,1.24.29‑31 tweede lezing : 1Kor.12,3b‑7.12‑13 of Gal.5,16‑25 evangelie : Joh.20,19‑23 of Joh.15,26‑27;16,12‑15 MAANDAG 25 MEI 2015. TWEEDE PINKSTERDAG rood eerste lezing : Hand.19,1b‑6a tussenzang : ps.104,1.24.27‑28.30‑31 evangelie : Joh.14,15‑17 ZONDAG 31 MEI 2015 EERSTE ZONDAG NA PINKSTEREN. HOOGFEEST VAN DE H.DRIEEENHEID DRIEVULDIGHEIDS­ZONDAG wit eerste lezing : Deut.4,32‑34.39‑40 tussenzang : ps.33,4‑6.9.18‑20.22 tweede lezing : Rom.8,14‑17 evangelie : Mt.28,16‑20 VRIJDAG 5 JUNI 2015 GEDACHTENIS VAN DE HH.BONIFATIUS, BISSCHOP, EN GEZELLEN, MARTELAREN rood eerste lezing : Tob. 11,5‑17 tussenzang : ps.146,2abc.7‑10 evangelie : Mc.12,35‑37 ZATERDAG 6 JUNI 2015 GEDACHTENIS VAN DE H.NORBERTUS, BISSCHOP wit eerste lezing : Tob. 12,1.5‑15.20 tussenzang : Tob. 13,2.6‑8 evangelie : Mc.12,38‑44 ZONDAG 7 JUNI 2015 TWEEDE ZONDAG NA PINKSTEREN. HOOGFEEST VAN HET H.SACRAMENT VAN HET LICHAAM EN BLOED VAN CHRISTUS. SACRAMENTSDAG wit eerste lezing : Ex.24,3‑8 tussenzang : ps.116,12‑13.15‑18 tweede lezing : Hebr.9,11‑15 evangelie : Mc.14,12‑16.22‑26

Kathedraalkalender

H. Missen Zaterdags om 17.30 uur (echter niet op 9 mei, vanwege Stadsprocessie) en zondags om 11.30 uur. Openstelling kerk De kathedraal is dagelijks geopend van 14 tot 17 uur; met in de maand mei een speciale expositie betreffende de European Liberation Route. Torenbeklimming De toren van de kathedraal kan tot en met oktober elke zaterdag om 14.30 uur en 15.30 uur worden beklommen. Entree: € 2,50. Tevens vinden in de komende weken in de SintChristoffelkathedraal te Roermond de volgende bijzondere vieringen of activiteiten plaats: Donderdag 7 mei 18.00 uur Nightfever: evangelisatieviering in en om de kathedraal (tot 21 uur) Donderdag 14 mei 10.30 uur Pontificale eucharistieviering bij gelegenheid van het hoogfeest van de Hemelvaart van de Heer met vocale medewerking van de Schola Sancti Christofori en het Hertens Mannenkoor. 14.00 uur Light-time: evangelisatieviering in en om de kathedraal (tot 16.30 uur) Zaterdag 23 mei 16.30 uur Vigilieviering van Pinksteren met Rozenkransgebed en om 17.30 uur eucharistieviering. Zondag 24 mei 10.30 uur Pontificale eucharistieviering bij gelegenheid van het hoogfeest van Pinksteren met vocale medewerking van de Schola Sancti Christofori. Maandag 25 mei 11.30 uur Eucharistieviering bij gelegenheid van Tweede Pinksterdag. Zondag 31 mei 15.00 uur Kathedraalconcert door het SchützMonteverdi Consort. Donderdag 4 juni 14.00 uur Light-time: evangelisatieviering in en om de kathedraal (tot 16.30 uur). 19.00 uur Pontificale eucharistieviering bij gelegenheid van Sacramentsdag met aanstelling van diverse buitengewoon bedienaren van de eucharistie ten behoeve van verschillende parochies en instellingen in het bisdom. Zingen in de kathedraal? Koren en muziekgezelschappen die ook willen zingen of spelen in de kathedraal kunnen daartoe contact opnemen met [email protected] Rondleidingen op afspraak Parochiegroepen die graag een op de interesses van de groep gerichte rondleiding door de kathedraal zouden willen hebben, kunnen daartoe contact opnemen met [email protected] Website Kijk ook eens op www.kathedraal-roermond.nl

Colofon De Sleutel Maandelijks magazine over geloof en leven. Uitgave Kerkelijke Stichting Verkondiging van het bisdom Roermond. Verschijnt 11 maal per jaar. Een (post)abonnement kost € 29,00 per jaar Redactie Frans van Galen (hoofdredacteur) Gijsbrecht Dieteren Redactiemedewerkers Drs. Ton Storcken sma (Missie) Drs. Hub Vossen (Kerk en Samenleving) Drs. Francis Keyers (Psychologie en Levensbeschouwing) Dr. Paul Hamans (Geschiedenis) Matheu Bemelmans (Kruisen en Kapellen in Limburg) Redactieadres Neerstraat 49, 6041 KB Roermond; tel. 0475-386821; fax 0475-386847 e-mail: [email protected] Vormgeving en druk Tonnaer, Kelpen-Oler Administratie/Abonnementen De Sleutel Postbus 470, 6040 AL Roermond tel. 0475-386860; fax 0475-386850 e-mail: [email protected] Foto’s Foto-archief bisdom Roermond Redactiemedewerkers De Sleutel Advertenties Borgerpark Media Vlodropperweg 62 Postbus 8027, 6060 AA Posterholt tel. 0475-711 362 e-mail: [email protected] www.borgerparkmedia.nl Een abonnement kan elk moment ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij vier weken voor het einde van een kalenderjaar wordt opgezegd. Ter voldoening van het abonnementsgeld wordt u automatisch een accept­girokaart toegezonden. Adreswijzigingen gaarne vier weken van tevoren met vermelding van het oude en nieuwe adres of door middel van gewijzigde adresband. © IBR ISSN 0167-3610 Het bisdom Roermond is via het internet te bezoeken op het adres: www.bisdom-roermond.nl www.de-sleutel.nl

PASSIESPELEN TEGELEN Op 10 mei aanstaande start het nieuwe seizoen van de Passiespelen in Tegelen. Om de vijf jaar komt een groot gedeelte van de bevolking in beweging in Tegelen rond de passiespelen. Lang tevoren wordt er al gepland, wordt de tekst nog eens ter hand genomen, wordt een regisseur aangezocht. De spelers komen bij elkaar. De rollen worden verdeeld. In menig gezin zijn er mannen en vrouwen, jongens en meisjes betrokken bij dit vijfjaarlijkse Tegelse gebeuren. Het lijden en sterven van Jezus lijkt overigens ook in onze geseculariseerde tijd aan aandacht en inspiratie niet in te boeten. In de Goede Week werd, ditmaal vanuit Enschede, ook dit jaar weer ‘The Passion’ uitgezonden. Miljoenen mensen volgen dan het lijdensverhaal van Jezus via televisie in een setting van hedendaagse liederen, zangers en acteurs. En ik vernam dat in sommige parochies dit jaar de musical ‘Jesus Christ Superstar’, en in andere parochies een tocht met kruis, net als in ‘The Passion’ met hedendaagse liederen, is uitgevoerd. En het lijkt wel of de uitvoering van de ‘Matthäus Passion’ elk jaar nog wint aan belangstelling en deelname. Terwijl het soms lijkt of in ons christelijk Europa voor velen Christus uit het zicht is geraakt, blijkt voor vele anderen Zijn leven, en vooral Zijn lijden, dood en verrijzenis aangrijpend, herkenbaar in het eigen leven. En soms een openbaring. In Tegelen is het concept dit jaar het concept van de evangelies, geschreven vanuit het perspectief van de Emmaüsgangers. Van de verrezen Jezus die met ons meeloopt. + Frans Wiertz bisschop van Roermond + Frans Wiertz, bisschop van Roermond

mei 2015

DE Sleutel

5

Loewende Klokken Iedere dag Pasen… Qua achterliggende gedachte heeft de Vastentijd iets weg van Nieuwjaar. Beide gelegenheden nodigen bij uitstek uit om het eigen leven te bezien. Wat gaat er goed of naar behoren, wat gaat er slecht en zou beter kunnen. Persoonlijke voornemens kunnen gemaakt worden. Zij kunnen het eigen leven nieuwe richtingen geven, maar direct of indirect ook van invloed zijn op het leven of de levens van anderen. Het betekent niet zelden een verlaten van de ‘comfort-zone’: een afleggen van de gemakzucht van eigen zekerheden om met open vizier het onzekere avontuur van naastenliefde aan te gaan. Een avontuur dat Iemand tweeduizend jaar geleden aanging. Al was de uitkomst van dat avontuur voor Hem allerminst onzeker. Maar het diende een doel waarvoor Hij zijn leven veil wilde hebben: de mensen verzoenen met Zijn Vader. De zoen van Judas leidde expliciet tot Zijn ondergang, tot Zijn zoenoffer, waardoor wij God weer konden ‘zoenen’ en dat in de oorspronkelijke betekenis van het woord: waardoor wij met Hem verzoend werden.

Hulpbisschop De Jong leidde de kruiswegviering in de kathedraal

Rond en met Pasen, het feest van de Verrijzenis, vieren wij dit grootse gegeven in een bestek van slechts drie dagen. Maar wij mogen daar vaker, ja zelfs iedere dag bij stilstaan. Om dat bewustzijn op te roepen, plaatsen wij hier nog enige afbeeldingen van liturgische plechtigheden die horen bij hét christelijke feest bij uitstek! Zoals het paus Benedictus XVI het verwoordde: “De verrijzenis van Christus is de toegang tot een leven niet meer onderworpen aan de eindigheid van de tijd maar een leven ondergedompeld in de eeuwigheid van God. In de verrijzenis van Jezus begint een nieuwe toestand in het mens zijn, die ons dagelijks leven verlicht en omvormt en een toekomst opent kwalitatief verschillend en nieuw voor heel de mensheid. Dat is de reden waarom S. Paulus niet alleen de verrijzenis van de Christenen onafscheidelijk verbindt met die van Jezus, maar dat hij eveneens aanduidt hoe wij het paasmysterie moeten beleven in het dagelijks leven.”

In de Pancratiuskerk in Heerlen was een prachtig paastafereel

6

Bisschop Wiertz ontstak voor de paaswake het vuur aan de paaskaars,

opgebouwd waar zelfs heel wat schoolklassen zich lieten informeren over

bijgestaan door diaken Klein

het belangrijkste feest dat de Kerk kent… (foto’s bisdom Roermond)

De Sleutel

mei 2015

Loewende Klokken Filippino’s vieren Mariafeest De meimaand is in de Filippijnen een feestmaand ter ere van Maria. In dorpen en steden door het hele land wordt de ‘Flores de Mayo’ gevierd. Met dit festival, ter ere van de Heilige Maagd Maria viert men het einde van het droge seizoen. De Filipinos’s die over de hele wereld zijn uitgezwermd - naar schatting zo’n 12 miljoen van wie ongeveer 86.000 in ons land - zijn gehecht aan dit Mariafeest. In heel wat plaatsen besteden zij daar op hun eigen wijze aandacht aan. In Meerssen vindt in dit kader op 30 mei voor de tiende keer de Flores de Mayo plaats. In de St. Josef Arbeiderkerk in Meerssen-West wordt de heilige Mis gevierd, opgeluisterd door het Himig Filipina Choir. Deze viering krijgt op andere wijze een vervolg in Gemeenschapshuis De Stip waar eten wordt geserveerd en DJ Ruud en de Colorful Swingband voor de muzikale noot zullen zorgen. De entree kinderen tot 12 jaar gratis - bedraagt € 5,-. Hoe zeer de Mariaverering leeft moge overigens wel blijken uit het voorbeeld van Baclaran: een

De Flyer voor de viering in Meerssen-West

Een deel van de website van het nationale Mariaheiligdom in Baraclan

van de plaatsen in de Filippijnen - ten zuiden van de metropool Manilla - waar het feest van Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand op een voor ons ongekende wijze wordt gevierd. Daar bevindt zich het grootste bedevaartsoord op de Filippijnen waar Maria onder deze titel wordt vereerd. Dit Mariafeest is een van de belangrijkste feesten in het leven van een Filippijnse katholiek. De door de Redemptoristen gestichte kerk, is alle dagen van het jaar 24 uur per dag open. Vooral op woensdag is het er een drukte van belang. Iedere woensdag verzamelen zich in Baclaran minstens 80.000 gelovigen voor de zogeheten Novena: de klassieke naam voor de Mariaviering en processie ter ere van Maria.

Sacramentsprocessie in centrum Weert ‘Terug van weggeweest’ is van toepassing op de Sacramentsprocessie in het centrum van Weert. De Broederschap Weert organiseert op 4 juni aanstaande zoals ze schrijft ‘op Sacramentsdag 4 juni een klassieke Sacramentsprocessie in het stadscentrum van Weert’. Na de avondmis om 19.00 uur in de Sint Martinuskerk start de processie om 20.00 uur op de Markt om te eindigen in de tuin van de Abdij Maria Hart van de Zusters Birgittinessen aan de Maasstraat. Naar verwachting lopen er tientallen groepen en een paar honderd deelnemers mee. Volgens de proost van Broederschap Weert staan de Sacramentsprocessies weer volop in de belangstelling. Daarom vond de Broederschap het na jaren afwezigheid hoog tijd dat opnieuw een stadsprocessie door de straten van Weert zou trekken. “Onze Sacramentsprocessie heeft een devoot en religieus karakter”, legt Gert-Jan Tullemans, broedermeester en organisator uit, “wij zijn blij dat er zoveel enthousiasme bij de deelnemers, het publiek en de ondernemers is. Het geloof is er nog steeds!” Aan de processie nemen diverse priesters van parochies,

acolieten, misdienaars, zusters Birgittinessen, broederschappen uit Nederland, Mariadraagsters, pages, schutterijen, koren, muziekkorpsen, vrouwen- en ouderenverenigingen en scoutinggroepen deel.

De website van de Broederschap laat zien dat ze door het jaar heen aan tal van activiteiten deelneemt

mei 2015

DE Sleutel

7

Loewende Klokken Heiligen in beeld Scherpenheuvel is een van de bekendere bedevaartplaatsen in het Vlaamse Land. Honderdduizenden vinden ieder jaar de weg naar het heiligdom. Onder hen ook de deelnemers aan de jaarlijkse vierdaagse voetbedevaart die langs 120 kilometer voert van Wyck-Maastricht naar Scherpenheuvel. Die vond dit jaar overigens voor de 201ste keer plaats van 4 t/m 7 mei. In Scherpenheuvel kunnen zij, hun collega-pelgrims en andere belangstellenden nog tot zondag 28 juni een expositie bezoeken die een overzicht geeft van 10 eeuwen beeldcultuur. Dit aan de hand van een vierhonderdtal beelden. Hans Geybels stelde de tentoonstelling samen waarin de productie van heiligenbeelden te volgen is, van in de middeleeuwen tot nu. Te zien is uniek beeldhouw- en snijwerk van honderden jaren geleden - de oudste beeldjes op de tentoonstelling dateren uit de vijftiende eeuw en zijn gemaakt van pijpaarde - maar ook de resultaten van de hedendaagse massaproductie ontbreken niet: de jongste zijn onlangs gemaakt van plastiek in … China. Daarbij is ook een unieke publicatie verschenen met een uitgebreid overzicht van de productiecentra. De tentoonstelling is voor belangstellenden te bezoeken op zaterdag, zon- en feestdagen van 13.30 – 17.30 uur in de Barokgang achter de Basiliek in Scherpenheuvel. De toegang is gratis.

Het affiche dat aandacht vraagt voor de tentoonstelling in Scherpenheuvel

Torenrenovatie mogelijk dankzij crowdfunding Voor de renovatie van de toren van de Basiliek Onze Lieve Vrouw van het Heilige Hart in Sittard wordt ingezet op financiering door crowdfunding. De eerste tot basiliek verheven kerk van Nederland hoopt via crowdfunding 50.000 euro op te halen. Bij het project speelt ABN AMRO MeesPierson Instituten & Charitas een begeleidende rol. Dit onderdeel van de private bank begeleidt onder andere kerkbestuurders en zorgt onder andere voor het online platform waar investeerders zich kunnen aanmelden. De Basiliek Onze Lieve Vrouw van het Heilige Hart verwacht voor de renovatie 100.000 euro nodig te hebben. Een belangrijk deel van dit bedrag hoopt de kerk op te halen via crowdfunding en het overige deel komt uit de beschikbare eigen middelen. Crowdfunding is een alternatieve manier van financieren, waarbij er direct contact is tussen investeerder en ondernemer. Kerken kunnen de opbrengst uit crowdfunding goed gebruiken, omdat hun inkomsten de laatste jaren zijn teruggelopen. Daarom zoeken ze nieuwe, eigentijdse initiatieven om de financiële middelen te vergroten. Crowdfunding sluit daarop aan. Het gaat niet alleen om geld inzamelen, maar het blijkt

8

De Sleutel mei

2015

ook een manier om - naast kerkgangers - andere doelgroepen te betrekken bij de kerk. Tijdens de succesvol verlopen crowdfunding pilot voor restauratie van de bogen van de Utrechtse Domkerk werd in 2014 ruim 50.000 euro opgehaald. Het project in Sittard is een vervolg op deze pilot. Eind deze maand en wel op zaterdag 30 mei wordt in en rond de Basiliek de bedevaart van de Binnenstadsparochie gehouden en wordt een dag later het Jaarfeest gevierd en vindt de bedevaart vanuit SittardOverhoven plaats. Meer info: www.rk-kerDe toren van de Basiliek wacht op ken-sittard.nl/basiliek. renovatie (foto bisdom Roermond) htm

Loewende Klokken Investituur ridders van het Heilig Graf in Maastricht In de Sint-Servaasbasiliek in Maastricht vond het weekeinde van 18/19 april de plechtige investituur plaats van nieuwe leden in de Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem. Ten overstaan van mgr. Ad van Luyn, emeritusbisschop van Rotterdam, spraken zaterdag 18 april drieëntwintig nieuwe edelvrouwen en ridders hun gelofte uit. De celebranten, gasten, leden en novieten trokken die morgen vanaf Het Theater aan het Vrijthof in een stoet naar de basiliek. Daar legden de nieuwe leden hun gelofte af en werden zij door de landscommandeur met de ordemantel bekleed en ontvingen zij de ordetekenen. In de aansluitende pontificale eucharistieviering waren naast bisschop Van Luyn mgr. Hans van den Hende (bisschop van Rotterdam) en mgr. Jan Hendriks (hulpbisschop van Haarlem-Amsterdam) celebrant. De Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem is een kerkelijke werkorde uit de 12e eeuw. Als belangrijkste opdracht ondersteunt de orde geestelijke, charitatieve, culturele en sociale projecten in het Heilig Land. VerIn een lange stoet ging het over het Vrijthof dieping van het genaar de basiliek van Sint Servaas loofsleven en onderlin-

De aanstaande ridders bij de eedaflegging (foto Jean-Pierre Geusens)

ge broederschap zijn, naast de caritas, de pijlers van de orde. Momenteel telt de orde zo’n 30.000 leden, van wie 320 in Nederland. De investituur van nieuwe leden vindt elk jaar in een ander bisdom plaats. De Nederlandse landscommanderije staat onder leiding van de landscommandeur Michael Brenninkmeijer en onder de geestelijke leiding van de grootprior mgr. Hurkmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch. Mondiaal wordt de Orde geleid door de grootmeester Edward kardinaal O’Brien en de grootprior van de Orde mgr. Fouad Twal, patriarch van Jeruzalem.

Vicaris Maessen koninklijk onderscheiden Op de vooravond van de jaarlijkse Lintjesregen bij gelegenheid van Koningsdag heeft mgr. René Maessen (69) een koninklijke onderscheiding ontvangen. Hij is benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Maessen is onder meer bisschoppelijk vicaris voor liturgie en kerkmuziek en pastoor-deken van Thorn. René Maessen werd in 1974 tot priester gewijd. Vervolgens was hij kapelaan in Voerendaal, pastoor van Chèvremont, pastoor van de Sint-Servaasparochie te Maastricht en in 1985 tevens lid van het Kathedraal Kapittel van Roermond. In 1991 werd Maessen benoemd tot vicaris-generaal van het bisdom Roermond. Bij breve van 5 februari 1991 benoemde de paus hem tot ereprelaat van Zijne Heiligheid. In 1999 besloot Maessen in te treden bij de trappisten van abdij Lilbosch in Pey-Echt, maar omdat zijn hart toch meer uitging naar de zielzorg, besloot hij uiteindelijk om toch weer in de parochiepastoraal te gaan werken. Daartoe benoemde de bisschop hem in 2004 tot deken van het dekenaat Thorn en pastoor van

Thorn en Wessem; en in 2009 tevens tot pastoor van Ell, Hunsel, Neeritter en Ittervoort. In 2005 benoemde de bisschop hem tevens weer tot kanunnik van het Kathedraal Kapittel van Roermond en sinds 2007 bisschoppelijk vicaris voor liturgie en kerkmuziek. Daarnaast is hij sinds dat jaar ook voorzitter van de Sint-Gregoriusvereniging in het bisdom Roermond en sinds 2006 voorzitter van de stichting Caritas Banneux. Bovendien was hij jarenlang voorzitter van de stichting Limburgse Bedevaarten. Maessen, die vorig jaar zijn 40-jarig priesterjubileum vierde, ontving de onderscheiding vanwege zijn maatschappelijke verdiensten.

mei 2015

DE Sleutel

9

cultuur

Vijfjaarlijkse Passiespelen Tegelen gaan van start

Lente in Galilea Het is deze zondagmiddag rustig, rijdend richting Tegelen. De Amstel Gold Race wordt deze dag duidelijk niet in NoordLimburg verreden. Onderweg zie je door de velden deze en gene wandelaar trekken. Genietend van de voorjaarszon die uitbundig zijn stralen uitstrooit over de velden waar de aanstaande gezaaide of gepote vruchten der aarde uit hun winterslaap soms al zichtbaar ontwaken. De lentebloesem in de bomen straalt uit dankbaarheid voor de voorjaarswarmte. Alsof zij aanvoelt dat de ‘lente in Galilea’ nu echt in aantocht is…

tekst Frans van Galen foto’s bisdom Roermond

10

De Sleutel

mei 2015

Het Sanhedrin

‘Volledige doorloop’ Dat blijkt een waarheid - we passen ons aan deze periode in het jaar aan - als een ‘lammetje’ te zijn. Je merkt het als je dichter en dichter bij het Openluchttheater De Doolhof in Tegelen komt. De wegen rond het theater zijn dicht omzoomd met auto’s. Degenen die er gebruik van maken, bevinden zich in het theater. Dolende door De Doolhof hoef je maar af te gaan op de geluiden die zij voortbrengen. En als het over zo’n vierhonderd mensen gaat, dan wordt met iedere pas die je maakt duidelijker waar zij zich bevinden. Zij zijn in volle voorbereiding voor de eerste echte ‘volledige doorloop in vol ornaat’ - zoals dat blijkbaar in theatervaktermen heet - met kostuum, grime, haarwerk en alle drum-und-dran en moet iedereen dus in kleed en onder pruik geholpen worden. Dat vereist veel overleg en vraagt om heel wat commentaar. De ‘strakke’ planning om met de repetitie

te beginnen wordt dan ook niet echt gehaald. Maar regisseur Cees Rullens raakt daar niet echt opgewonden van. Voor de tweede maal in successie de artistiek leider van het Spel heeft hij bergen ervaring in het werken met de passiespelers. Hoe je het ook wendt of keert, het zijn uiteindelijk allemaal amateurs. Maar wel allemaal met een passie voor of het verhaal of het spel of voor beiden… Na vele maanden van - vaak urenlange - repetities, komt het verhaal nu voor de eerste maal volledig echt tot leven. Nog net geen generale repetitie maar het gaat al aardig in die richting. Geduldig maar gestadig wordt zo toegewerkt naar de première van het Spel. Die gaat door op 10 mei aanstaande. De eerste in een reeks van 25 voorstellingen die naar verwachting meer dan 40.000 bezoekers zullen trekken. Bezoekersaantallen die ook nodig zijn, willen de cij-

De voetwassing

fers op de eindafrekening van deze 20ste editie van de Passiespelen niet in het rood geschreven worden. Het mag dan wel de kleur van de Passie zijn, op een financieel lijdensverhaal zit niemand te wachten binnen de organisatie.

Bekend gezicht… Die wordt geleid door Wim Beurskens. In het dagelijks leven huisarts maar ook gestudeerd theoloog. Waarschijnlijk geen must voor een voorzitter van de Passiespelen, maar wel een pre als je hem - naast vooral regisseur Cees Rullens, tekstschrijver Patrick Lateur en hoofdrolspeler Abbie Chalgoum - links en rechts ziet ‘optreden’ in de media als warm pleitbezorger van het spel en in zijn geval vooral de inhoudelijke kant ervan. Overigens: ook wij willen probe-

ren hem voor de komende editie van dit blad te strikken. Bij de repetitie ook even aanwezig, blijkt zijn aanwezigheid met zijn achtergrond in de pauze gunstige neveneffecten te kennen. Een Romeinse soldaat met een duidelijk Limburgse tongval heeft zich bij de worsteling met het kruis van Christus een flinke splinter in zijn vinger binnengehaald. En ja als er een dokter ‘in de zaal’ is, zijn de wegen in de gezondheidszorg in een keer erg kort. Oftewel: als de spelers pauzeren, heeft de voorzitter het druk. Want heb je een bekend gezicht binnen de ‘tableau de la troupe’, wordt bij voortduring een beroep gedaan op je informatieve, contactuele en bemoedigende vaardigheden. Het kost Beurskens ogenschijnlijk geen moeite al prijst hij zich wel gelukkig dat hij dankzij de inzet van heel wat capabele men-

Jezus in gebed

sen heel wat taken en verantwoordelijkheden heeft kunnen delegeren. Het maakt het hem zelfs mogelijk om drie weken voor de première even enkele dagen op adem te komen in Rome waar hij rust hoopt e vinden in zijn vaste Romeinse tijdelijke verblijfplaats bij de pater Theatijnen. Voor wie het nog weet: de congregatie van de voormalige geestelijken in Blerick, de gebroeders Bronneberg…

Puntjes op de i…

Judas verraadt zijn Meester

De repetitie rolt voortvarend over de immense Bühne. Vergeleken met vijf jaar geleden is een behoorlijk veranderd Bijbels landschap gecreëerd. De bühnebouwers hebben zich ongekend uit kunnen leven. De waterpartij tussen toneel en toeschouwers bijvoorbeeld is gedempt en vol gestort met ‘woestijnzand’. De afstand tussen spelers en kijkers wordt daarmee verkleind en word je als toeschouwer eerder in het verhaal ingezogen. Muren en hekwerken zijn verschenen die diepte geven aan het geheel en perspectief bieden aan het spel dat op twee niveaus wordt gespeeld. Een spel dat op deze repetitiedag voor een lekenoog al heel aardig voor het

mei 2015

DE Sleutel

11

cultuur

De geseling

Petrus kijkt toe terwijl Jezus zijn kruis draagt

voetlicht wordt gebracht. Maar dat zijn duidelijk andere ogen dan die van Rullens en zijn assistente. Tijdens de drie uren durende repetitie hoor je ze niet maar zie je ze alleen aantekeningen maken en zich van links naar rechts bewegen om hun moverende redenen. Die worden na de repetitie bij de nazit duidelijk. En soms meer dan duidelijk wanneer de regisseur puntsgewijs - als hij tenminste zijn vele aantekeningen zelf nog kan lezen - zijn - vooral - kritiekpunten over de aandachtige cast uitstrooit. Of het er nou om gaat of de ge-

Een weeklagende menigte

12

De Sleutel

mei 2015

seling steviger moet worden aangepakt, dat de massa de breedte van het speelterrein moet benutten, Christus zijn tekst op die plaats rustiger of juist heftiger moet spreken, dat de achtergrond bij de sterfscene van Judas Iskariot lichter moet worden vanwege het contrast, puntsgewijs spreekt hij alle gebreken aan. Zo werd het best een lange nazit, want alle puntjes moeten nog op de i worden gezet... Met zijn enthousiasmerende inzet maakt Rullens in daad duidelijk wat de woordenboekomschrijving van regisseur stelt: “Leidende persoon

Het is volbracht...

bij de enscenering, opvoering of opname, spelleider. Is de tussenpersoon tussen de auteur en de uitvoerenden. Hij ziet erop toe dat de in het werk aanwezige bedoelingen op consequente wijze worden geïnterpreteerd en helder in het spel naar voren komen.” Het laatste deel van de laatste zin lijkt zo belooft deze bijna finale repetitie - bij het Passiespel anno 2015 in de ware betekenis van deze woorden bewaarheid te worden.

Regisseur Cees Rullens geeft na afloop van de repetitie aan cast en crew aan wat er fout en wat er goed was gegaan ...

Passiespelen bezoeken? Op zondag 10 mei 2015 gaat in Tegelen de 20ste editie van de Passiespelen in première. Het is de eerste van een reeks van 25 voorstellingen. De laatste voorstelling is op zondag 13 september 2015. Het vijfjaarlijks evenement van Het Tegelse Passiespel – ontstaan in 1931 – is uitgegroeid tot een theatergebeurtenis van internationale allure en speelt zich af tegen de achtergrond van het majestueuze decor gebouwd in Openluchttheater De Doolhof in Tegelen. De regie voor Passiespelen 2015 is in handen van Cees Rullens, die ook tekende voor de regie van de vorige Passiespelen. Deze keer gaat de regisseur aan de slag met een nieuwe tekst van de Vlaamse dichter/schrijver Patrick Lateur. De muziek wordt gecomponeerd door Nard Reijnders, het decor is van Cor van Leipsig en de kostuums van Brigitte Altena. Pilo Pilkes is verantwoordelijk voor haarwerk en grime. Dirigent Ben Benders leidt het koor. Speeldata De uitvoeringen vinden plaats, alle zondagen van zondag 10 mei t/m zondag 13 september 2015 om 14.30 uur; op Hemelvaartsdag donderdag 14 mei 2015 om 14.30 uur; op Pinkstermaandag 25 mei 2015 om 14.30 uur; verder op de zaterdagen van 18 juli t/m zaterdag 8 augustus 2015 om 18.30 uur. De uitvoering duurt ongeveer 3 uur, inclusief een pauze van 30 minuten. Alle informatie is te vinden op de zeer fraai ogende site van de Passiespelen in Tegelen: www.passiespelen.nl

mei 2015

DE Sleutel

13

Woord van de bisschop

Bisschop Wiertz in brief b.g.v. Roepingenzondag

‘God spreekt met ons en roept ons’ De vierde zondag van Pasen staat ieder jaar in het teken van de bijzondere roepingen. Tijdens deze Roepingenzondag wordt wereldwijd speciaal aandacht gevraagd voor roepingen tot het godgewijde en religieuze leven. In zijn brief voor Roepingenzondag roept hij ons op om open te staan voor God die met ons wil communiceren. Op deze pagina’s de volledige tekst van deze brief

Broeders en zusters, “Ik ben de goede herder.” Deze roep klinkt vandaag vanuit het evangelie over de hele wereld. Van de zogenaamde ‘Ik-ben -uitspraken’ van Jezus is deze wel de meest concrete. Immers, van een herder kunnen wij ons ook in een technische samenleving nog wel een voorstelling maken. De herders met hun schapen zijn in onze omgeving nog niet helemaal verdwenen. Het beeld doet misschien een beetje nostalgisch aan, maar hoort toch nog bij de beelden van onze ervaringswereld. De roep van een herder op het veld horen we zo nu en dan tijdens een wandeling of in het voorbijrijden met de auto.

“… twee mensen die elkaar ontmoeten, kunnen elkaar leren kennen, elkaar bij de naam noemen, elkaars vrienden worden … “ De uitroep ‘Ik ben de goede herder’, is vandaag ook een oproep. We vieren immers ‘Roepingenzondag’. Het is juist op deze vierde zondag van Pasen dat wij in het liturgisch jaar speciale aandacht vragen voor het unieke feit dat God ons mensen toespreekt; meer nog: dat Hij mét ons spreekt en ons zelfs tot Hem roept. God zelf communiceert met ons.

foto bisdom roermond

14

De Sleutel

mei 2015

In ons dagelijks leven wordt communicatie steeds belangrijker. Onze hele samenleving is inmiddels veranderd in een communicatiemaatschappij. Via talloze kanalen wordt dagelijks een beroep op ons gedaan, tot actie en reactie, tot interactie en participatie. En wij zijn niet alleen ontvanger, maar ook zender van oproepen en berichten, van vragen en verzoeken, van informatie en opdrachten.

Het zogenaamde ‘dataverkeer’ groeit enorm. Steeds meer werkvelden en vormen van vrijetijdsbesteding verplaatsen zich naar de sector van de communicatie. Kennelijk is de mens er veel aan gelegen om met anderen in contact te zijn, om het gesproken en geschreven woord uit te wisselen en met elkaar te delen. Deze onderlinge communicatie maakt de wereld pas tot een menselijke wereld, op een dubbele manier. Aan de ene kant maken wij door onze communicatie een wereld die wij zelf besturen en beheersen. Aan de andere kant kunnen wij door onze communicatie op een bijzondere manier met elkaar omgaan, door woorden die ons zelf anders en beter kunnen maken, woorden van waardering, van vergeving, van liefde. Twee dode stenen die naast elkaar liggen, weten niets van elkaar. Twee mensen die elkaar ontmoeten, kunnen elkaar leren kennen, elkaar bij de naam noemen, elkaars vrienden worden. Juist op deze manier gaat ook God met al zijn mensen overal ter wereld om. Niemand is voor Hem een dode steen. Hij kent ieders naam. Ook van degenen die zijn naam niet of nog niet kennen, of niet meer willen kennen. De gewone, normale oproep van God aan alle mensen loopt via de ‘ontvanger’ die iedere mens heeft gekregen, het eigen geweten. Naar die stem luisteren, vraagt om onze aandacht. En die is de moeite waard. Op een bijzondere wijze heeft God zich in de geschiedenis uitgesproken in zijn Zoon Jezus Christus. In Hem heeft God zichzelf een menselijke stem gegeven die alle tijden door, de communicatie met zijn mensen blijft aangaan. Wanneer vandaag dus Jezus’ oproep klinkt ‘Ik ben de goede herder’, dan is dit tegelijk een uitnodiging om bij die Herder te komen, om met Hem om te gaan. Die Herder gooit immers niet

met dode stenen, maar wel met uitnodigende woorden naar ons. En ook al geldt Christus’ oproep elke mens, waar ook ter wereld, Hij blijft ook constant op zoek naar medewerkers in dit ‘roepingenwerk’ . De aantrekkelijkheid van deze dienst voor Christus zit vooral in de aantrekkingskracht van de Herder zelf. Mensen die zich geroepen weten tot een leven als priester, religieus of diaken zullen allereerst de vreugde en de nabijheid van de Herder zelf zoeken.

“… het is ook een jaar om ons allemaal te bezinnen op ons eigen religieus zijn, op de oriëntatie in ons leven …” Vervolgens willen zij de oproep die hen heeft bereikt, niet als een mooie ‘dode’ steen bewaren, maar als een schat aan iedereen uitdelen. Daarom blijven zij overal ter wereld getuigenis geven, in woord en daad, in de sacramenten, in pastorale nabijheid, en in sommige gevallen zelfs met het geven van hun leven als vluchteling of martelaar. Toch wordt in de wereld van vandaag de stem van de Herder tot een bijzondere navolging zeer verschillend beantwoord. Hij vindt in een geseculariseerd Europa minder gehoor dan vroeger, des te meer in andere delen van de wereld. En in een kleiner geworden wereld - juist ook vanwege de communicatiemogelijkheden - zijn al tientallen priesters, religieuzen en seminaristen ook naar Nederland en Limburg gekomen. Daar mogen wij blij en dankbaar om zijn; niet op de laatste plaats, omdat zij met ons het verlangen delen dat de stem van de Herder overal ter wereld blijft klinken. De huidskleur van de plaatselijke herder is dan soms anders, zijn of haar taal soms geen volledig

… de stem van de goede Herder blijft ons roepen, omdat wij hem meer waard zijn dan de dode stenen op de weg; Hij kent ons en roept ons bij onze naam ... perfect Nederlands: hun getuigenis is in ieder geval geen dode steen maar een levendig woord. Zo worden wij ook in ons bisdom steeds meer een veelkleurige, wereldomvattende gemeenschap in het klein, van roependen en geroepenen. Dit kan bovendien goede kansen bieden op een vernieuwde aantrekkingskracht op jonge mensen, ook in onze streken. Veel talen, veel culturen en veel gewoontes laten dan uiteindelijk de ene stem van de goede Herder horen. Aan deze opdracht als ontvanger en zender in al onze parochies en gemeenschappen mee te werken is een grote uitdaging en een spannend avontuur. Ik wil u vragen daarin van harte te delen, met uw eigen talenten en mogelijkheden, met uw betrokkenheid en gebed, met giften en financiële ondersteuning voor onze opleidingen tot het priesterschap, diaconaat en pastoraal dienstwerk.

Paus Franciscus heeft dit jaar uitgeroepen tot het ‘jaar van het religieuze leven’. Het is dus een jaar met bijzondere aandacht voor degenen die hun hele leven in het dienstwerk van de goede Herder hebben geplaatst. Maar het is ook een jaar om ons allemaal te bezinnen op ons eigen religieus zijn, op de oriëntatie in ons leven. De stem van de goede Herder blijft ons roepen, omdat wij hem meer waard zijn dan de dode stenen op de weg. Hij kent ons en roept ons bij onze naam. Roermond, 4e zondag van Pasen + Frans Wiertz Bisschop van Roermond

mei 2015

DE Sleutel

15

Kruisen, kapellen kapellen en en devoties devoties in in Limburg Limburg Kruisen,

Langs ’s Heeren Wegen: Verborgen Rita Tekst en foto: Stichting Kruisen en Kapellen in Limburg/Matheu Bemelmans

16

De Sleutel

mei 2015

Wie: Heilige Margaretha (Rita) van Cascia Wat: Kapel Waar: Nieuw-Bergen Wanneer: 2009 Waarom: 22 mei is feestdag H. Rita ‘Kapel van verborgen verlangens’ staat er op het bordje. Met daaronder de namen van de ontwerpers, de uitvoerders en de sponsoren. Die zijn in ieder geval niet verborgen. Hun verlangens hebben ze misschien achtergelaten in de bijzondere kapel die naast het bordje staat. Die oogt op het eerste gezicht als een reusachtige cilinder van roestig staal. Een soort holle boom, waarin je bescherming kunt zoeken. Of je verborgen verlangens kenbaar kunt maken aan de heilige Rita van Cascia, die sinds 2009 op deze plek in Nieuw-Bergen wordt vereerd. Moderne tijden vragen om moderne kapellen. Terecht! Religieuze plekken moeten vooral geen museumstuk worden. Om te zien hoe het vroeger allemaal ging. Een geloof leeft pas als we er in slagen om er ook eigentijdse uitdrukkingsvormen voor te vinden. Daarvan is bij deze kapel langs de Rijksweg van Venlo naar Nijmegen zeker sprake. Maar ik moest er wel even bij gaan zitten om de bijzondere vormen en de daarachter verborgen symboliek goed in me op te nemen. De roestige wanden van Cortenstaal zijn bedoeld als de blaadjes van een roos. Zelfs in het dak zijn de contouren van een bloem uitgesneden. Dit verwijst naar de legende dat bij het huis van de heilige Rita midden in de winter een roos bloeide. In de kapel staat ook geen heiligenbeeld, maar een rozenstruik. Wellicht ook een subtiele verwijzing naar de wond in het voorhoofd van Rita, die zij op latere leeftijd kreeg als stigma van Christus’ doornenkroon. De 14e/15e-eeuwse heilige had sowieso geen gemakkelijk leven. Ze wilde het klooster in, maar werd al op jonge leeftijd uitgehuwelijkt. Aan een bruut, naar het schijnt. Na 20 jaar huwelijk werd hij vermoord en overleden ook haar kinderen. Eindelijk kon Rita haar ware roeping volgen en in 1407 trad ze in bij de Augustinessen. Daar leefde ze nog 40 jaar als kloosterling. Vanwege haar bijzondere levensloop en een reeks onverwachte gebedsverhoringen staat ze bekend als heilige voor hopeloze en onmogelijke zaken. Ik heb nog een tijd op dat bankje zitten peinzen of verborgen verlangens dezelfde zijn als hopeloze zaken? Verlangens die verborgen blijven, hoeven niet perse hopeloos te zijn. En lang niet alle hopeloze zaken, blijven verborgen. Toch lijkt de naam goed gekozen, want de kapel is er gekomen op verzoek van bewoners van het vlakbij gelegen zorgcentrum. In hun hedendaagse ijver waren de ontwerpers van het centrum waarschijnlijk vergeten dat de bewoners behoefte kunnen hebben aan een stille plek voor hun verborgen en misschien wel onmogelijke vragen. mei 2015

DE Sleutel

17

Kerk en Samenleving

Met ingang van 1 januari is de wereld van de zorg veranderd!

Het belang van diaconale organisaties De nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) houdt de gemoederen al geruime tijd bezig. Als je alle berichten in de media zou moeten geloven zou de wereld met ingang van 1 januari drastisch veranderd zijn. Maar voor de meeste mensen is het leven gewoon verder gegaan. Zeker als je nu nog geen zorg nodig hebt, zul je weinig merken van alle veranderingen. En mogelijk vraag je je af waar al die commotie voor nodig is.

tekst Hub Vossen foto’s bisdom Roermond

18

De Sleutel

mei 2015

Veranderingen Maar toch is per januari op het terrein van zorg en jeugdhulp, werk en inkomen heel veel veranderd. Gemeenten zijn nu verantwoordelijk voor veel taken. Taken die tot 1 januari voor een groot deel bij het Rijk, de provincie of de zorgverzekeraars behoorden zijn nu overgedragen aan de gemeenten. Vervolgens moeten de gemeenten deze taken ook nog eens met minder geld uitvoeren. Doel van deze exercitie is dat de gemeente, door zorg en begeleiding anders te gaan organiseren, iedereen die hulp aanbiedt die hij of zij nodig heeft, en zo ook bezuinigt op de totale zorgkosten. Gemeenten gaan daarbij uit van het principe ‘doen wat nodig is’. En zo krijgt niet elke inwoner met een vergelijkbaar probleem ook dezelfde ondersteuning. De vraag is niet meer; ‘waar heb ik recht op?’, maar: ‘Wat heb ik nodig?’. Zo ontstaat een fundamenteel andere insteek in het verlenen van zorg.

Wmo-raad Net zoals in alle Nederlandse gemeenten heeft deze omslag per 1 januari ook in de gemeente Sittard-Geleen plaats gevonden. Ook in deze gemeente zijn de gemoederen behoorlijk verhit. Wordt er intensief gesproken over de veranderingen en laten mensen horen dat ze het niet eens zijn met de veranderingen waarmee zij geconfronteerd worden. In de Wmo-raad is in het afgelopen jaar intensief gesproken over de veranderingen die op de lokale gemeente afkomen. Ambtelijke notities zijn bestudeerd en van commentaar voorzien. Een moeilijke klus waarin belangen van de verschillende deelnemers aan de Wmo-raad, tegenstellingen en onbegrip tussen organisaties vaak tot felle discussies leiden.

Namens de gezamenlijke kerken van Sittard-Geleen zit ik in die Wmo-raad, en mocht ik in aanloop naar de magische datum van 2015 ook nog eens deel uit maken van een visie- en structuurcommissie die vooral over de toekomst nadacht. In de Wmo-raad vertegenwoordig ik met name het diaconaal platform. Een overkoepelend orgaan waarin de gezamenlijke kerken hun diaconale werk ondergebracht hebben. Binnen dit platform hebben we de veranderingen steeds besproken en ook gekeken welke gevolgen deze mogelijk kunnen hebben voor de doelgroep waar we vanuit de kerken en zeker vanuit diaconale projecten voor staan.

Rol voor de kerken Het inloophuis bieZefke, een huiskamer voor dak- en thuislozen, heeft op enig moment een gezamenlijke toekomstvisie geschreven. Ze hebben in eerste instantie in beeld gebracht wat er gebeurt met mensen die zorg nodig hebben als in 2015 en 2016 de zorg drastisch verandert. Daarbij gaat het niet alleen om de gasten in het inloophuis, maar ook om mensen die vanuit andere diaconale organisaties bezoek krijgen, begeleid en ondersteund worden, maar ook om de vele vrijwilligers. Belangrijkste vraag was: wat is er nodig, wie kan dat bieden en hoe gaat dat in zijn werk. Wat is daarin de rol/positie van een inloophuis als bieZefke en/ of een andere diaconale organisatie of kerken in de gemeente Sittard-Geleen. Een van de conclusies was, dat deze diaconale organisaties een belangrijke signaleringsfunctie hebben voor mensen die, nu en in de toekomst, buiten de boot dreigen te vallen. Vanuit diaconale projecten kan vaak gericht aangegeven worden, hoe dat komt. Én, wat daar aan te doen is. Voor een lokale gemeente kan dat zeer belangrijke in-

Enige tijd geleden liet ook bisschop Wiertz zich tijdens een diaconaal werkbezoek informeren over het belang van het inloophuis ‘bieZefke’

formatie zijn. Gemeenten hebben immers een zorgplicht naar mensen toe. Wij kunnen helpen bij het invullen daarvan. Maar dat betekent ook dat wij als diaconale organisaties met gemeente en lokale maatschappelijke organisaties goed om de tafel moeten zitten. We hebben een goed en inhoudelijk sterk verhaal te vertellen, waar kwetsbare mensen alleen maar belang bij hebben. Vervolgens constateerden we dat deze diaconale plekken voor mensen vaak een laatste strohalm zijn en hen een thuisgevoel geven. Een plek waar ze mogen zijn wie ze zijn. Waar ze even tot rust kunnen komen en aan niks hoeven te denken. Op deze plekken en mede ook door de aandacht kan nieuw perspectief ontstaan. Maar het zijn ook plekken waar mensen kunnen ontdekken dat ze nog steeds van betekenis zijn in een samenleving die zo sterk geïndividualiseerd is. Dat geldt zeker voor veel vrijwilligers. We merken vaak dat vrijwilligers in eerste instantie met veel angst en beven aan een (diaconale) taak beginnen. Gaandeweg ontdekken

ze hoe belangrijk zij zijn voor de ander, maar ze ontdekken ook wat ze zelf in huis hebben. Zo zijn diaconale initiatieven en inloophuizen vaak unieke vindplaatsen, voor gasten én voor vrijwilligers. Het zijn plekken waar mensen terecht kunnen met hun vragen en hun zorgen. Zonder afspraak, zonder voorwaarden vooraf. Dat is ontzettend belangrijk, zeker met de veranderingen in de zorg wordt dat mogelijk nog belangrijker. Diaconale plekken en inloophuizen zijn daarmee een zeer belangrijke vindplaats waar signalen opgevangen kunnen worden. Waar mensen gericht op weg geholpen kunnen worden om zo een oplossing te vinden voor hun problemen en vragen. Belangrijk daarbij is wel dat deze diaconale plekken zeer zorgvuldig omspringen met de privacy van mensen. Het zijn niet de diaconale werkers en vrijwilligers die gegevens moeten aanreiken, maar de mensen moeten zelf hun verhaal bij de hulpverleners doen. Daarbij kan ondersteuning vanuit een diaconaal project ontzettend belangrijk zijn.

Wel is het belangrijk om vanuit deze lokale diaconale plekken en inloophuizen een goed overzicht hebben over de lokale sociaal-maatschappelijke organisaties. We kunnen zo een spil zijn in het grote lokale netwerk. En daarmee kunnen we de samenleving leefbaar houden.

Ervaring Ervaring in de Westelijke Mijnstreek leert inmiddels dat signalen die vanuit de diaconale organisaties aangereikt worden, zeer serieus genomen worden. Vaak wordt de medewerker van bieZefke uitgenodigd bij een overleg van het Veiligheidshuis voor een moeilijke casusbespreking. Regelmatig komt het dan voor dat de medewerker meer van de situatie af weet dan de professionals. Dan is het van belang om zeer zorgvuldig met het geschonken vertrouwen van mensen om te gaan. Vertrouwen komt immers te voet en gaat te paard! Informatie over de Wmo-raad in Sittard-Geleen is o.a. te vinden op www.wmoraad-sittardgeleen.nl

mei 2015

DE Sleutel

19

JEUGD EN JONGEREN

KISIkids waren op hun ‘paasbest’!

Kinderen en tieners konden op zaterdag 18 april deelnemen aan een tweetal activiteiten die volledig op hun gericht waren. In Roermond vond de jaarlijkse Christoffeldag plaats waarvoor de vormelingen van dit jaar genodigd waren terwijl in Grathem door de KISIkids een paasmusical werd opgevoerd die klonk als een klok. Daarvoor hadden ze tijdens een drietal weekenden hard geoefend en het resultaat was er naar. Op de site van de KISI was van het evenement een verslagje opgenomen dat we hier graag aanhalen: “Vandaag was het echt feest in Grathem, waar de KISI’s van het Bisdom Roermond en KISI KEY’s samen

20

De Sleutel

mei 2015

de musical “Lilli en de ongelofelijke comeback” opvoerden. Het publiek deed enthousiast mee, mee “sjoenkelend” vanaf het voorprogramma, en naderhand met groot applaus, ook voor alle vrijwilligers die dit optreden en ook de andere oefenweekenden samen hebben mogelijk gemaakt. Het was bijzonder om te zien hoe de KISI’s hun grenzen hebben verlegd en zo mooi, velen voor het eerst in hun rol, voor Jezus en tot zegen van de toeschouwers hebben gezongen en gespeeld. “Ik spreek alleen Duits”, zegt een bezoeker, “maar tussen de kinderen zag ik de Liefde van God, in hun omgang met elkaar. En dat zij zo vol zijn van Jezus, dat is echt heel bijzonder en voelbaar.” Nu gaat KISI in Limburg een nieuwe fase in: de kinderen zijn welkom bij de KISI club in Herten, en misschien ontstaan er nog meer KISI CLUBs. Een ideale mogelijkheid om samen verder te groeien in het geloof. Sommige kinderen zullen mogelijk bij KISI KEY aansluiten en op

die manier door het land touren. Eén ding staat vast: de Limburgse KISI’s zijn kanjers! En hun enthousiasme brengt vele mensen nieuwe hoop!” Waarvan akte!!! Meer informatie over de werking van KIS is te vinden op hun site de.kisi.at/nl Dichter bij huis informeert het Centrum voor Huwelijk en Gezin u graag over de activiteiten van KISI in ons bisdom via www.bisdom-roermond.nl/huwelijk_ gezin/index.php of email [email protected]

Christoffeldag had 120 kinderen aan boord…

Onder het motto ‘Kom aan boord’ vond op 18 april de Christoffeldag voor vormelingen plaats. Het werd een zinnige én gezellige dag in en om de Sint-Christoffelkathedraal te Roermond en diverse andere locaties in de bisschopsstad. De dag werd geopend met een gebedsdienst in de kathedraal waarna de kinderen uitzwermden om aan de verschillende al dan niet inspanning vragende

activiteiten deel te nemen. Op het programma stonden onder ander een stukje catechese, een muzikale workshop, een bezoek aan bisschop Wiertz in het bisschopshuis én een bezoek aan de Sporthal Jo Gerris waar de tieners zich konden uitleven op de stormbaan, in de apenkooi te keer konden gaan, zich de vaardigheden van streetdance eigen konden maken en creativiteit konden tonen bij het knutselen.

De punten die met de diverse activteiten konden worden gescoord vertaalden zich in een eindwinnaar van de dag.. De Christoffeltrofee kon deze keer overhandigd worden aan de vormelingen uit het dekenaat Gulpen! Een jaar lang de trotse eigenaar van deze prijs. Tot de volgende vormelingendag in 2016!

mei 2015

DE Sleutel

21

CATECHESE

Het licht op ons pad Onder de naam ‘Het licht op ons pad’ werd na jarenlange voorbereiding een doorlopend catecheseproject voor kinderen van 4 jaar t/m/ 16+ in het licht gegeven. Enige tijd geleden verscheen het laatste van de in totaal 30 werk- en begeleidersboeken. Zeker in een tijd waarin geloofsonderricht heel belangrijk is, is dit project een aanrader voor wie met zijn kinderen serieus met geloof bezig wil zijn

Het Licht op ons pad is een methode voor doorlopende parochiecatechese voor vierjarigen tot en met jongvolwassenen. Een aantrekkelijk aanbod om met kinderen stap voor stap de Bijbel en het christelijk geloof te verkennen. En onderweg veel te beleven en te doen! Er is lang aan gewerkt, maar het resultaat mag er dan ook zijn! Alle teksten en illustraties zijn speciaal voor dit project nieuw geschreven, getekend en opgemaakt door een enthousiaste groep auteurs, illustratoren en ontwerpers. Elke leeftijdscategorie heeft 16 bijeenkomsten per jaar met een tijdsduur van 90 minuten voor de parochie en/of 32 lessen van 45 minuten voor de school (zelf gemakkelijk aan te passen). De methode werkt volgens een cyclische structuur: programmaonderdelen hebben een vaste plaats in het geheel en komen om de drie jaar verdiept terug. Deelnemers kunnen op een willekeurig moment instappen in het project. Er wordt geen voorkennis vereist. Een deelnemer die drie achtereenvol-

Het Licht op ons pad Catechese in de parochie voor kinderen/jongeren van 4 tot 16+ Nu compleet te bestellen via

www.carolushuis.nl TEKST ADVENIAT

22

De Sleutel

mei 2015

gende jaren uit het hele programma volgt, heeft een zo goed als complete catechese ontvangen, passend bij de leeftijd van dat moment. De bijeenkomsten zijn ook apart te gebruiken, elk vormt een afgerond geheel.

hetlichtoponspad.com: actueel en handig De website www.hetlichtoponspad. com is een frisse, heldere en zeer gebruiksvriendelijke website bij deze catechesemethode. De website is op twee manieren te gebruiken: - elke bijeenkomst in het werkboek en het begeleidersboek heeft een eigen toegangscode voor snelle directe toegang tot het extra materiaal dat behoort bij die specifieke bijeenkomst; - de site is ook los van de boeken te gebruiken om te zoeken op alfabet, leeftijd, doelgroep, thema en soort materiaal; Het extra materiaal dat op de site te vinden is, kan bestaan uit achtergrondinformatie, links, liedjes, filmpjes, puzzels, kleurplaten, enzovoort. Daarnaast zijn op deze site te vinden: - alle verwijzingen naar internet en links; - voor elke leeftijdscategorie een voorzet voor een kerst- en paasviering; - het complete cursusschema; - actuele contactadressen. Op elke bladzijde is er een mogelijkheid om direct te reageren naar de redactie over de betreffende bladzijde. We streven ernaar om uiteindelijk voor elke bijeenkomst tenminste een extra werkvorm voor de deelnemers en extra achtergrondinformatie voor de begeleider aan te bieden. Met hulp en tips van u als gebruiker (u kunt uw opmerkingen kenbaar maken op de site) zal de site snel steeds completer worden.

Nieuwe klok gegoten in Geilenkirchen In Geilenkirchen – even over de Duitse grens bij Landgraaf – heeft zich onlangs een bijzonder schouwspel afgespeeld. Op de parkeerplaats bij de Loherhof werd in de openlucht een nieuwe klok gegoten. De Loherhof is een voormalig klooster van de paters SVD uit Steyl, dat momenteel particulier eigendom is van de familie Davids. Toen de paters vertrokken, schonken ze de klok uit de toren aan de missie in Afrika. “Maar wat is een klokkentoren zonder klok,” zo vroeg de familie zich in KirchenZeitung van het bisdom Aken af. En dus werden klokkenexpert Matthias Dichter uit Ubach-Palenberg en Simon Laudy uit Groningen ingehuurd om een nieuwe bronzen klok te gieten. Op de parkeerplaats van het voormalige klooster werd een geïmproviseerde oven gebouwd om van kokend brons een 63 centimeter hoge en ruim 160 kilo zware klok te gieten. Het proces lukte en de Loherhof beschikt nu over een toren plus klok. Voor de kenners: de klok luidt in de toon E2.

Glas-in-loodramen Herkenrode in Engeland ‘ingehuldigd’ Tijdens een plechtigheid in de kathedraal van het Britse Lichfield zijn de befaamde glas-inloodramen uit Herkenrode opnieuw ingehuldigd. Zo meldt het Vlaamse weekblad Kerk & Leven. De metershoge ramen zijn afkomstig uit de voormalige kerk van de abdij Herkenrode in Hasselt. De ramen werden in de 16e eeuw voor het cisterciënzerklooster gemaakt, maar na de Franse Revolutie werd de abdij gesloten. De ramen werden in 1803 overgebracht naar Engeland, waar ze nog altijd in volle glorie te zien zijn. In 2010 begon men daar aan een vijf jaar durende restauratie. Deze werd onlangs afgesloten, onder meer in aanwezigheid van de Richard Windsor, Duke of Gloucester en lid van de Britse koninklijke famillie. Ook vanuit Hasselt waren vertegenwoordigers aanwezig. Hoewel de kerk inmiddels afgebroken is, is de abdij Herkenrode nog steeds een bezoek waard. Zo is er onder meer een belevingsmuseum en een permanente expositie over het leven van de Kanunnikessen van het Heilig Graf, die nu in het klooster wonen.

tekst Matheu Bemelmans

Grenzeloos Nieuwe Lambertuskerk Immerath ingewijd

In een tijd waarin kerken vooral gesloten worden, komt er goed nieuws uit het bisdom Aken. In Neu-Immerath – bij Erkelenz – werd op Palmzondag een nieuwe kerk ingezegend. En deze is nog wel vernoemd naar de Maastrichtse bisschop Lambertus. De kerk werd gewijd door hulpbisschop Borsch van het bisdom Aken. “Het is goed dat er plekken zijn waar we tot rust kunnen komen en waar we kunnen bidden en zingen,” aldus mgr. Borsch. Volgens de Akense hulpbisschop heeft ook de ziel “een dak boven het hoofd nodig”. De bouw van de kerk in Neu-Immerath was nodig, omdat door de bruinkoolwinning het oude Immerath bijna volledig van de kaart verdwenen is. Enkele kilometers verderop is een nieuw dorp gebouwd. De inwoners van Neu-Imnmerath wilden graag ook een kerk in hun nieuwe centrum. Bij de bouw van de nieuwe kerk heeft architect Johannes Klomp geprobeerd om een relatie te leggen met de oude Lambertuskerk. Zo herinneren de torens van de kerk aan de voormalige dubbele torens van de vorige kerk. In het interieur herinnert de gang tussen de kerk, sacristie en het parochiebureau aan de kleine straatjes en steegjes in het oude Immerath. Ook diverse beelden uit de oude kerk hebben een plekje in de nieuwe ‘Lambertus’ gekregen. In de zomer krijgt ook een van de klokken uit de oude kerk een plekje in de toren van Neu-Immerath.

mei 2015

DE Sleutel

23

Paus Franciscus – Het Tweede jaar Geest en tegenwind Prijs:       € 19,50 Bestelnr. 3490

Kroniek van het spannende tweede jaar van Paus Franciscus, met kernteksten en verbindend commentaar. Voor wie echt wil weten wat Paus Franciscus in 2014 deed: uitspraken, ontmoetingen, reizen, uitdagingen. Het vervolg op ‘Paus Franciscus, Het eerste jaar’. Christian van der Heijden is Vaticaankenner en redacteur bij KRO-RKK. Coauteur Monique Slingerland is werkzaam bij Trouw. Met voorwoord van Prins Jaime de Bourbon Parme.

Ik vier de H. Mis mee

Een misboekje voor kinderen vanaf groep 3 (vanaf 6 jr. t/m12 jaar.) Imprimatur: Mgr. dr. E. de Jong Prijs:       € 8,90 Bestelnr. 3406 Een zelfleesboekje voor kinderen vanaf 6 jaar, waarin de grote momenten van de eucharistieviering stap voor stap worden uitgelegd. Met illustraties waarin iedereen zich kan herkennen. Zo vier je de mis mee! Leg achter in de kerk leenboekjes neer voor uw kleine bezoekers, of bied ze aan gezinnen aan. Ook per 10 exemplaren te bestellen met aantrekkelijke korting van € 89,00 voor slechts € 75,00!

Maar Wie is God?

150 antwoorden op vragen van kinderen Prijs: € 22,50. Bestelnr. 2412 Waarom leef ik? Waarom ga ik dood? Waarom ben ik ‘ik’? Als kind vraag je je van alles af. Over de wereld om je heen, over het leven op aarde, de dood, over God. Niet op alle vragen krijg je een antwoord, maar vragen stellen helpt je wel op weg! Dit boek denkt met je mee. De antwoorden reiken gedachten aan vanuit een christelijk, voornamelijk rooms-katholiek perspectief. Een opfrisser voor jezelf. Een wegwijzer voor het kind. Samensteller: Stanislas Lalanne. Surf voor meer uitgebreide gebruikersopties naar de website: http://www.venstersopkatholiekgeloven.nl/ Andere goede boekentip op deze website is: ‘Mijn school is katholiek!’ – Inleiding in het katholicisme, die ook via het Carolushuis te bestellen is onder best. nr. 3170, prijs € 24,50.

Kleine voeten op grote wegen Warme avondmomenten met je kind Prijs:         € 15,00 Bestelnr.   0664

Auteur: Johan van der Vloet Elke mama en papa wil dat haar of zijn kind kan vertrouwen op het leven. Dat het zich geborgen en veilig voelt. Dat het de wereld durft verkennen, nu al een beetje en later nog veel meer. Op die ‘grote’ wegen zetten kinderen nu hun kleine voeten, samen met jou. Je helpt je kind een heel eind vooruit in het leven als je het religieus vertrouwen kunt meegeven, wat of hoe je ook gelooft, en zelfs als je niet gelovig bent. Die basis biedt je kind een sterke bodem van veilige hechting en veerkracht. Daarom ervaren nogal wat ouders dat religie een plaats verdient in goed opvoeden. Spreken met je kind over zin en geloof wordt zo een geschenk, waarmee het later in zijn leven zijn eigen weg kan gaan in de zoektocht naar zin en geluk. Dit boek wil daarbij helpen met strips, prachtige verhalen en een gebedje. Voor warme avondmomenten met je kind! In combinatie met het magazine ‘Verbonden’ is dit ideaal materiaal voor de ouderavonden in voorbereiding op de eerste communie. Maar ook andere ouders en grootouders kunnen er hulp in vinden om met kinderen over het geloof te spreken. Uitvoering: paperback. 56 pagina’s, 18 x 23 cm

Centraal adres: Swalmerstraat 100, 6041 CZ Roermond T: 0475-386825 F: 0475-386806 E: [email protected] Website: www.carolushuis.nl Vermeld bij bestellingen svp het juiste bestelnummer.

24

De Sleutel

mei 2015

geloof in de praktijk

Kathedraal

fijn. En manlief vindt het meestal ook prettig wanneer zij gewoon ‘er is’ als hij terugkomt van zijn werk. Zelfs als hij zelf na thuiskomst alleen maar even een kop koffie neemt, en meteen zijn volleybalspullen pakt en weer vertrekt. Híj kan dat zonder het minste schuldgevoel.

‘Als ik werk zal God mij achten, maar als ik zing heeft Hij mij lief ’. Niet van mezelf hoor, deze wijsheid. Ik heb hem ooit gelezen en daarna onthouden. Josje is een van de vrouwen, moeders, echtgenotes die in de praktijk komen en voor wie ik heel veel respect heb. Ze werken ongelooflijk hard om alle touwtjes van huwelijk, kinderen, huishouden en werk aan elkaar te knopen. Ze zijn soms moe, afgemat, dor, moedeloos, gefrustreerd. En ik kan dat begrijpen. Ga er maar áán staan: elke dag vroeg op, de kinderen verzorgen, het hectische verkeer in, een werkdag op kantoor, weer het verkeer in, boodschappen verzamelen in een drukke supermarkt, het huishouden, weer de kinderen. Soms is er ’s avonds echt geen millimeter energie meer over voor de man met wie ze dit alles delen, geen enkele reserve om te glimlachen, laat staan om te zingen. En toch schuilt in de glimlach, de humor en een goed humeur soms de allergrootste kracht. Vrouwen zijn thuis vaak het hart van hun gezin. Als moeder er niet is, is het in huis niet zo gezellig. Als zij naar haar werk of naar de supermarkt is, vinden de kinderen het thuis niet zo

Josje, moeder van drie nog vrij jonge kinderen is daar soms erg nijdig over. Zelf doet ze zelden iets voor zichzelf. Zij is Olympisch kampioene schuldgevoel. Maar haar man Max, die een stressvolle baan heeft, maar zeker ook een goede vader is, die tijd maakt voor zijn kinderen en met zijn zonen stoere jongensdingen doet, weet wat hij nodig heeft. Hij weet dat hij aan sport moet doen om in balans te blijven en dus komt hij, zoals mannen dat vaak zo gemakkelijk kunnen, tegemoet aan zijn eigen behoeftes. Uiteindelijk is dat goed voor iedereen. Voor vrouwen voelt dat anders. Ook voor Josje. Zij heeft dan ook een andere roeping. Waarom het zo is weet ik niet, maar vooral van haar hangt het geluk af van wie zij liefheeft. Zij is degene die in haar gezin de anderen aanmoedigt, troost, hoop geeft. Zij is degene die moet luisteren, moet oplossen. Haar taak is het om boosheid te kalmeren, spanningen glad te strijken. Haar roeping is het om de temperatuur in het gezin te bewaken, voor warmte te zorgen en haar man en haar kinderen licht te geven. Een vrouw mag vanuit een vrije en persoonlijke beslissing ervoor kiezen een hulp voor haar man te zijn. Zij kan ervoor zorgen dat hij zíjn roeping vindt en zal leven zoals hij bedoeld is. Dat zij zichzelf daarin totaal wegschenkt bete-

kent niet dat ze zichzelf in de steek laat. Josje wéét dat ook, diep van binnen. Ze maakt soms dagen van achttien, negentien uur. Ze weet soms ’s avonds niet meer waar voor of achter, boven of beneden zijn, zó moe is ze dan. En toch voelt ze aan dat ze met haar werken, maar vooral ook met haar glimlach, haar lied, haar humor, aan haar kinderen het gevoel meegeeft dat het leven goed en veilig is. Josje zal nooit haar naam vermeld zien op een erelijst, maar haar levenswerk lijkt me soms zoiets als het bouwen van een middeleeuwse kathedraal: een werk dat, steen voor steen, tientallen jaren kan voortduren, maar waarvan elk detail er uiteindelijk toe doet. Niet alleen voor nu, voor haar eigen gezin, maar evenzo voor de gezinnen die haar kinderen zullen stichten en voor alle komende generaties. Psychologische praktijk Christofoor Oude Rijksweg Noord 5, Susteren. Tel. 06-47559670 [email protected] www.christofoor-praktijk.nl

mei 2015

DE Sleutel

25

Kerkgeschiedenis

Mgr. Moors, het Bisdom Roermond en het Pastoraal Concilie IV

De plenaire vergadering De ‘Plenaire vergadering’ bestond uit 120 leden van wie er 109 stemgerechtigd waren. Zij was samengesteld uit: de zeven residentiebisschoppen van de Nederlandse bisdommen en de twee hulpbisschoppen, die samen formeel het presidium vormden; de vijf leden van de centrale commissie die niet bisschop waren; tachtig gekozen leden (21 priesters, drie van elk bisdom, 49 leken, zeven van elk bisdom en 10 religieuzen); vijftien leden werden door de bisschoppen benoemd. Wel

In totaal zijn er zes zittingen houden van de plenaire vergadering. Zij waren steeds openbaar. Verslaggevers van pers, radio en televisie hadden steeds vrije toegang. Dat gold ook voor andere belangstellenden. De werkformule van 1 september 1967 formuleerde: “Het concilie is een vrij en open beraad van het gehele kerkvolk” (PCNK I 22). De vergaderingen werden geleid door de concilieraad. In de plenaire vergaderingen werden de resultaten van de studiecommissies besproken (= ontwerprapporten). Bij geheime stemming werd bepaald of een ontwerprapport aan de centrale commissie zou worden voorgelegd als een officieel advies van het Pastoraal Concilie. Daarvoor was 2/3 van de uitgebrachte stemmen nodig. Er was een ‘Werkgroep Postbussen’ een ideeënbus waar gelovigen hun opmerkingen naar toe konden sturen. Deze werd per bisdom bemand. In het bisdom Rotterdam telde de groep 4073 leden, in het bisdom Roermond 90, in Den Bosch 70 en in Utrecht 7. In heel het land bestonden gespreksgroepen die onderwerpen bespraken die hun werden aangereikt. Hun getal liep op tot 15.000. Hun bevindingen werden aan de concilieraad doorgegeven.

lid maar niet stemgerechtigd waren tien leden van niet-katholieke kerken en kerkelijke gemeenschappen en een waarnemer van het Humanistisch Verbond. tekst Dr. Paul Hamans foto archief

26

De Sleutel

mei 2015

Onrust in de kerkprovincie Omstreeks 1965 groeide de onrust in de kerk in Nederland. Deze hing samen met maatschappelijke factoren in de voorafgaande jaren zoals de groei van de welvaart, het toenemende streven naar vrijheid en de achteruitgang van het geloof onder invloed van het doordringen van een seculier liberaal rationalisme. Deze ontwikkeling viel samen met het Tweede Vaticaanse Concilie dat in december 1965 was afgesloten. De media hadden de verwachtingen van ge-

lovigen opgestuwd. Het geloof zou veranderen. De indruk werd gewekt, dat wat hun altijd dierbaar was geweest, hun zou worden ontnomen. Kerkelijke auteurs gingen in hun geschriften speculeren over wat zij aan veranderingen in de kerk verhoopten. Daarbij overschreden bepaalde theologen ook de grenzen van de orthodoxie. In dit verband werden wezenlijke geloofswaarheden in publicaties of in de verkonding verduisterd of ontkend. De bisschoppen merkten op dat de onrust onder gelovigen groeide. Dit kwam ter sprake in de bisschoppenvergadering van 18 augustus 1966. De bisschoppen besloten een verklaring uit te geven die op 19 augustus werd gedateerd. Zij deelden mee, dat zij zich in hun maandelijkse vergadering onder andere bezig hebben gehouden “met de onrust, de onzekerheid en de angst die bij vele katholieken in de Nederlandse Kerkprovincie blijkt te leven, wanneer zij ervaren dat allerlei zaken, die zij van jongsaf hebben gezien als behorend bij de Kerk, anders worden geïnterpreteerd of worden afgeschaft. Vaak wordt deze onrust vergroot door de manier waarop nieuwe visies in de publiciteit worden gebracht. Nieuwere theologische studies, de discussies op en rondom het Tweede Vaticaans Concilie, hebben het juiste zicht op vele godsdienstige vragen en problemen verdiept en verscherpt. Dat heeft wijziging van inzicht en wijziging van praktische houding met zich mee gebracht. Vele gelovigen hebben deze wijzigingen met vreugde kunnen volgen; anderen hebben vanwege de gehechtheid aan het dierbaar geworden verleden deze ontvangen met het gevoel iets kostbaars te zullen verliezen; en weer anderen kwamen er door in onrust, soms in paniek. Wanneer het hierbij ging om wezenlijke

pastoraal concilie

van de nederlandse kerkprovincie

De bisschoppen menen dat zij in hun opdracht zouden te kort schieten, als zij niet aan hun gelovigen zouden verkondigen wat het geloof van de Kerk is. Met grote aandrang vragen zij degenen, die zich in dit geloof van de Kerk willen verdiepen, hun mede-gelovigen niet in verwarring te brengen door uitlatingen die de indruk maken dit geloof te willen ontkennen of in twijfel te trekken. Verder zouden de bisschoppen willen herinneren aan het woord van Paulus tot de gemeente van Korinte: „Laat alles bij U gebeuren in liefde” (1 Kor. 16,14)” (KA 21(1966)1058-1061). In de kerkprovincie waarin het geloof in hoge mate trouw werd beleefd, verbreidde zich een geest van twijfel aangaande de waarheid van het geloof dat de kerk van Jezus Christus had ontvangen en dat zij altijd had aangehangen. De bisschoppen wezen erop dat het geloof niet was veranderd en vroegen aan degenen die erover schreven de gelovigen niet te verontrusten met speculaties en eigen meningen.

zaken van het katholieke geloof, hebben de bisschoppen getracht door pastorale voorlichting dit wezenlijk geloof van de Kerk veilig te stellen. Zo hebben zij vorig jaar herderlijke brieven doen uitgaan over de werkelijke tegenwoordigheid van de Heer in de H. Eucharistie en over het sacrament van de biecht. In de laatste tijd worden de bisschoppen met vele gelovigen verontrust door vrijzinnige interpretaties van sommige geloofsgegevens, en zij menen dat het hun plicht is de gelovigen voor dwalingen te behoeden. Het gaat hierbij niet om zaken waarover in de Kerk verschillend kan worden gedacht, maar om geloofswaarheden die tot het authentieke geloof van de Kerk behoren, omdat de Kerk deze waarheden als geloofsgoed van de Heer en de apostelen ter verkondiging heeft ontvan-

gen. In die zin heeft de Kerk altijd geloofd en verkondigd, op grond van het Evangelie, dat Jezus Christus de enige Zoon van God is, God van God, de eengeborene van de Vader, die om ons heil is mensgeworden, en die daarom in een naar het wezen andere zin Zoon van God wordt genoemd dan waarin van mensen wordt gezegd dat zij ‘kinderen Gods’ zijn. Evenzo heeft de Kerk altijd verkondigd dat Jezus Christus zonder toedoen van een man geboren is uit de Maagd Maria door de overschaduwing van de Heilige Geest. En wanneer de Kerk belijdt te geloven in verrijzenis en eeuwig leven, ons door Christus’ verzoenende dood aan het kruis en door zijn verrijzenis verworven, is dat meer dan het voortleven in de geschiedenis van de nabestaanden.

Intussen ging de voorbereiding van het Pastoraal Concilie door. Ook wat over deze kerkvergadering werd gepubliceerd, verontrustte gelovigen. Kardinaal Alfrink zei in een persconferentie te Doorn op 14 november 1966 over het Pastoraal Concilie: “Het lijkt een riskant avontuur, maar men kan het ook zien als een vrucht van de Geest, die het vaticaans concilie heeft willen wagen en die ons nu verder meeneemt in zijn goddelijke avontuur met ons” (PCNK I 35). Achteraf bleken zijn woorden profetische betekenis te hebben. De bisschoppen hadden het geloof niet verloren. Zij spraken tegen wat de gelovigen die aan hun zorgen waren toevertrouwd inzake de geloofsinhoud kon verontrusten. Toch boden zij in het kader van het Pastoraal Concilie ruimte die de grenzen van geloof en zeden aftastten en te buiten gingen. (wordt vervolgd)

mei 2015

DE Sleutel

27

overweging

Bezinning bij het Weesgegroet in deze Mariamaand

‘Sta ons terzijde…” In deze Mariamaand mei

Wees gegroet, Maria

willen we het gebed dat ten

We komen je groeten, Maria, zoals de engel je kwam bezoeken. We kijken je aan, we spreken je aan, in het vertrouwen dat jij ook naar ons omziet. We groeten je zoals Elisabeth het deed toen ze overgelukkig was met je bezoek. We komen je groeten, Maria, zoals herders en wijzen het ons voordeden toen ze jou en je pasgeboren Kind hadden gevonden. We groeten je met allen die waar ook ter wereld samen zijn om te bidden, daar waar de hemel de aarde raakt.

grondslag ligt aan alle Mariadevotie ‘Het Weesgegroet’ overwegend bezien. Dat met hulp van een bezinnende tekst van Koen Vanhoutte die we enige tijd geleden in een parochieblad aantroffen.

Vol van genade

De manier waarop hij met

Maria, je mag van geluk spreken zo door God geliefd te zijn. De engel zei: “Verheug je, begenadigde”. Je bent niet groot en sterk uit eigen kracht. Je bent niet heilig door eigen werk. Je hebt alles aan God te danken. Hij heeft jou uitgekozen en gevraagd de moeder van Jezus te worden. Je hebt dikwijls gezongen voor je God. Je noemde Hem je Redder die zijn oog liet vallen op je kleinheid en eenvoud. Maria, we zijn blij en dankbaar om het grote werk dat God in jouw leven heeft verricht.

zijn overweging het beeld van Maria opnieuw voor ons inkleurt is eigentijds en bijbels tegelijk. het is boeiend hoe hij de rijke inhoud van dit gebed voor ons doet oplichten. Daar bewust bij stilstaan, heeft waarde. Want hoe vaak gaan we niet al te gedachteloos met dit gebed om.

De Heer is met U Maria, het geheim van je leven was die dichte nabijheid van God. Steeds heeft Hij je omringd met zijn liefde en zorg. Je weet je een veelgeliefd kind van God, je Vader. Gods goede Geest heeft voortdurend in jouw hart gewoond en gewerkt. Het was je mooiste dag toen je het leven mocht schenken aan Jezus, Gods Zoon, die mens met de mensen wilde zijn.

Gij zijt de gezegende onder de vrouwen foto’s Hanneke van Galen

28

De Sleutel

mei 2015

Zo heeft je nicht Elisabeth het gezegd. Je groot geloof, je eenvoud, je dienstbaarheid, je gebedszin maken je tot een Lieve Vrouwe die meer dan anderen

thuis is bij God. Over jou, Maria, weten we niets dan goeds te vertellen. We prijzen je omdat je naar Gods Woord hebt geluisterd. Je hebt het in je leven van elke dag ook waargemaakt.

Gezegend is Jezus de vrucht van uw schoot Maar bovenal willen we jou vereren als Moeder van de Heer Jezus. Jij hebt Hem gedragen en gevoed, jij hebt Hem een thuis gegeven in Nazareth. Je hebt Hem zijn eigen weg laten gaan, ook al verstond je Hem niet steeds. Je hebt Hem gevolgd op die weg en zo ben je zijn leerlinge geworden. Je Zoon betekende alles voor je. Je was erbij toen Hij stierf, veel te vroeg uit je leven weggerukt. Je stond onder het kruis, met bange vragen maar niet zonder vertrouwen. Daar ben je ook onze Moeder geworden. Je bent een Moeder uit de duizend. Zoals op de bruiloft te

Een Middeleeuwse kunstenaar ving het leven van Maria in een aantal taferelen; deze schildering staat tentoongesteld in het nationale Museum van Catalaanse kunt in Barcelona

Kana verwijs je ook ons naar je Zoon. Je drukt ons op het hart: “Doet maar wat Hij je zeggen zal”.

Heilige Maria, Moeder van God We noemen nogmaals je naam, Maria. Maar we voegen er wat eretitels aan toe. Je bent immers de eerste onder Gods heiligen. We geloven dat je ook nu leeft, dicht bij Jezus, in het huis van de Vader, voor altijd. Je bent de Moeder van Jezus, de Moeder van Gods Zoon. We spreken je aan als ‘moeder Gods’ omdat je kind de Zoon is van de Allerhoogste.

Bid voor ons, zondaars Nu we je zo overvloedig hebben bewonderd, komen we je ook iets vragen, Maria. We maken er geen lange litanie van, geen eindeloze rij wensen en verlangens. We vragen je voor ons te willen bidden. Spreek voor ons ten beste bij je Zoon. Noem onze namen in Zijn nabijheid. Zorg voor ons en voor alle mensenkinderen. We doen een beroep op je voor-

spraak, Maria, omdat we heel goed weten dat we het niet ver brengen als we er alleen voor staan. We zijn immers arme zondaars, mensen die wel het goede willen maar nog zo dikwijls vastlopen in het kwaad. Bid voor ons, Maria, voor alle gekwetste en gebroken mensen, voor zieken en eenzamen. Bid voor hen.

Nu en in het uur van onze dood Maria, vandaag, in dit uur, vragen we om je gebed en hulp. Daar waar we nu staan op onze levensweg, op onze tocht naar de Vader, smeken we om jouw moederlijke zorg. En als dag en uur gekomen zijn waarop we voor de Vader zullen verschijnen: wees dan niet ver, Maria, sta ons terzijde in het uur van onze dood. Bid dan opdat we samen met jou en al Gods lieve heiligen mogen delen in het hemelse leven waaraan geen einde komt. Amen Ja, moge het echt zo zijn.

mei 2015

DE Sleutel

29

agenda

Agenda bisschop Frans Wiertz Maandag 4 mei 19.30 uur Bijwonen nationale dodenherdenking te Roermond Woensdag 6 mei Huisbezoeken bij priesters en diakens Donderdag 7 en Vrijdag 8 mei Scrutinium grootseminarie Rolduc

Vrijdag 15 mei 19.00 uur Vormselviering in parochie Maria Tenhemelopneming te Chevremont-Kerkrade

18.00 uur Vergadering Raad voor Economische Aangelegenheden

Zaterdag 16 mei 10.00 uur Eucharistieviering bij Zusters van de Plakstraat te Sittard b.g.v. vertrek naar de Windraak

Donderdag 28 mei Scrutinium grootseminarie Redemptoris Mater te Blankenberg

Zondag 17 mei 10.00 uur Pontificale Hoogmis in St. Servaasbasiliek te Maastricht met aansluitend stadsprocessie

Zaterdag 9 mei 10.30 uur Pontificale eucharistieviering te Blankenberg b.g.v. ontmoetingsdag diocesane opleidingen

Woensdag 20 mei 13.00 uur Vergadering Permanente Raad te Utrecht

Zondag 10 mei 13.30 uur Bijwonen première Passiespelen te Tegelen

Vrijdag 22 mei 19.00 uur Vormselviering in parochie O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen te Ospel

Maandag 11 mei 14.00 uur Overleg met bestuur KRO-NCRV en kardinaal Eijk te Utrecht 19.30 uur Vergadering Diocesane Pastorale Raad

Zaterdag 23 mei Gesprekken met studenten Kairos 19.00 uur Vormselviering in parochie H. Jozef te Hout-Blerick

Dinsdag 12 mei Vergadering Bisschoppenconferentie te Utrecht Woensdag 13 mei 15.00 uur Vergadering Stichting Verkondiging Donderdag 14 mei 11.30 uur Pontificale Hoogmis b.g.v. Hoogfeest van Hemelvaart in Sint Christoffelkathedraal

Zondag 24 mei 11.30 uur Pontificale Hoogmis b.g.v. Hoogfeest van Pinksteren in Sint Christoffelkathedraal 16.00 uur Pinksterviering in de Kommel te Maastricht Dinsdag 26 mei Deelname aan Springprocessie te Echternach Woensdag 27 mei 13.30 uur Bijwonen Sociale Studiedag te Rolduc met Mgr. de Korte als spreker

Vrijdag 29 mei 19.00 uur Vormselviering in parochie H. Urbanus te Belfeld Zaterdag 30 mei 10.00 uur Eucharistieviering in Abdijkerk te Rolduc b.g.v. ontmoetingsdag donateurs Paredis stichting Zondag 31 mei 11.30 uur Pontificale Hoogmis b.g.v. van formele overdracht rectoraat Kapel in ‘t Zand te Roermond door Redemptoristen aan het bisdom Maandag 1 juni 14.00 uur Vergadering Commissio Mixta te Den Bosch Dinsdag 2 juni 10.30 uur Vergadering Bisschoppelijke Commissie voor Communicatie en Media te Utrecht Woensdag 3 juni t/m Maandag 8 juni Deelname aan jaarlijkse Lourdesbedevaart

Agenda hulpbisschop Everard de Jong Maandag 4 tot en met zaterdag 9 mei Begeleiding van een groep pelgrims in Rome

Vrijdag 15 mei 11.30 uur Eucharistieviering in de H. Gerlachuskerk te Houthem-Sint Gerlach bij gelegenheid van een fietsbedevaart

Zaterdag 9 mei 17.30 uur Stadsprocessie vanaf het Munsterplein in Roermond naar het Mariabedevaartsoord Kapel in ’t Zand met aansluitend eucharistieviering

Zondag 17 mei 15.00 uur Voorbereidingsdag van de leiding van de diverse jeugdkampen die komende zomer vanuit het bisdom georganiseerd worden

Zondag 10 mei 10.30 uur Eucharistieviering in de kerk van het bedevaartsoord Moresnet (B)

30

Maandag 18 mei 13.30 uur Overleg met de afdelingshoofden van de Diocesane Pastorale Dienst

Maandag 11 mei 19.30 uur Vergadering Diocesane Pastorale Raad

Dinsdag 19 mei 13.30 uur Studiemiddag ‘Chronische pijn en zingeving’ van het kenniscentrum voor levensbeschouwing en geestelijke gezondheid in het Provinciehuis te Leuven (B)

Dinsdag 12 mei Nederlandse Bisschoppenconferentie te Utrecht

Woensdag 20 mei 19.00 uur Lezing over het Jaar van het Godgewijd Leven bij de Lionsclub Maastricht

Donderdag 14 mei 19.00 uur Eucharistieviering bij de kapel van O.L.V. van Leenhof te Landgraaf

Vrijdag 22 mei 14.00 uur Debat over het thema ‘Bildung in het HBO’ in de Hogeschool Zuyd te Heerlen

De Sleutel mei 2015

19.00 uur Eucharistieviering met leden van de Venlose afdeling van het Legioen van Maria in de H. Hartkerk te Venlo Zaterdag 23 mei 13.30 uur College filosofie bij Theologisch Instituut Rolduc 17.30 uur Vigilieviering van Pinksteren in de kathedraal te Roermond Zondag 24 mei 11.00 uur Eucharistieviering in de H. Lambertuskerk te Kerkrade bij gelegenheid van het hoogfeest van Pinksteren Dinsdag 26 mei Springprocessie te Echternach (L) Woensdag 27 tot en met zondag 31 mei Congres van Europese en Afrikaanse bisschoppen in Maputo (Mozambique) Donderdag 4 juni 19.00 uur Eucharistieviering met aanstelling buitengewoon bedienaren van de eucharistie in de kathedraal te Roermond

Puzzel We hebben voor deze puzzel gebruik gemaakt van woorden uit het eerste boek Samuël, de hoofdstukken 6 t/m 10 . Als u ze wegstreept in het diagram, dan blijven er enkele letters over die de oplossing van de puzzel vormen. Wie de woordenbrij ontraadselt en het geluk heeft als winnaar uit de bus te komen, wacht de gebruikelijke prijs.

ABINADAB AFIACH ASKELON ASTARTEN BEKORAT BENJAMIN BERGLAND BERSEBA DAKTERRAS EGYPTENAREN EKRON

ELAZAR ESCORTEREN EZELINNEN GENOEGDOENING GEZWELLEN GILGAL HALSSTARRIG HOVELINGEN JEHOSUA KALVEREN MORGENVROEG

MUIZEN OFFERMAAL OLIJFTUINEN PANIEK REISZAKKEN SALISA SAÄLIM SCHENKELSTUK SEROR SIKKEL STADSVORSTEN

STANDPLAATS VASTENDAG VERLOSSEN WAARZEGGERS WIJNGAARDEN ZALVEN ZIENER ZOOGLAMMETJE

De oplossing kan vóór 24 mei gestuurd worden naar: Puzzelredactie De Sleutel, Postbus 980, 6040 AZ Roermond of persdienst@ bisdom-roermond.nl. Onder de goede inzendingen wordt de DVD ‘Sprekend monument – heden en verleden van de Sint Christoffelkathedraal’ verloot. De laatste puzzelopdracht kende als oplossing ‘Surrexit Christus Hodie - de Heer is vandaag verrezen’. Het zijn de beginwoorden van een 14de-eeuwse hymne, waarin het opstandingsverhaal in zeven korte, beeldende strofen wordt samengevat. Onder de goede inzendingen trok onze ‘notaris’ Mw. W. Willems-Smets uit Simpelveld als winnaar. Proficiat! mei 2015

DE Sleutel

31

PINKSTEREN We vieren eigenlijk elke dag Pinksteren. Elke dag ervaren we de Heilige Geest op allerlei momenten en tijdens verschillende samenkomsten. Daarom voelt het Pinksterfeest soms alsof we de top van de berg van het geloof bereikt hebben: Gods missie is volbracht met Pinksteren

PINKSTEREN