OPGELEVERD
spir-it Utrecht
Passende werkomgeving voor ICT’ers Spir-it - het ICT-bedrijf voor de Rechtspraak – voerde onlangs het nieuwe werken in en kreeg daarvoor een interieur dat wordt gekenmerkt door een opvallend en vernieuwend element: de cocon. Niet alleen het ontwerp, ook de door APTO
OPGELEVERD
spir-it Utrecht
gebruikte ontwerp- en productiemethode is vernieuwend.
66
PIP006_Spir-it.indd 66
11-12-12 10:57
INTOS interieurmakers is dé full service specialist voor interieur afbouw en inrichting van gebouwen van nationale en internationale bedrijven. “INTOS interieurmakers streeft ernaar klanten de beste integrale oplossingen te bieden voor bouwen inrichtingsprojecten waarbij een hoog kwaliteitsniveau een belangrijke rol speelt.” Wij richten ons op specifieke markten zodat onze kennis en specialisme de grootste toegevoegde waarde biedt voor onze klanten. INTOS biedt de volgende diensten: • Projectmanagement
• Productie / Installatie
• Conceptontwikkeling
• Logistiek
• Productontwikkeling
• Onderhoud & Service
• Engineering
Spir-it, Utrecht
www.intos.nl
[email protected] 060_95 Intos Adv Spir-it-5.indd 1
04-12-12 12:19
TEKST Rutger van Oldenbeek FOTOGRAFIE Michel Claus
Opdrachtgever De Rechtspraak, spir-it Ontwerp APTO, Amsterdam; Milan Bergh, Mark Halbmeijer, Robbert Arkenbout, Pieter Stoutjesdijk, Ferdy Koorneef, Maarten Filius Projectmanagement APTO Interieurbouw INTOS, Haarlem Meubilair o.a. Moooi, Vitra, Ahrend Verlichting Moooi, Ahrend Stoffering Kvadrat (schermen werkplekken), Textaafoam, Goirle (binnenzijde cocons) Isolatiemateriaal cocons Merford, Gorinchem Vloerbedekking Interface Aannemer vloeren Maxima Aluminium spacers SAPA Bouwkundig aannemer De Combi, Utrecht Oppervlakte 2500 M2 BVO
taar voorzien, “Ontwerpend denken in samenwerking met de opdrachtgever” stelt Mark Halbmeijer. Al snel bleek dat spir-it een werkomgeving wenste met multifunctionele rechthoekige ‘boxen’ – units voor onder meer samenwerken en telefoneren. Maar zegt Halbmeijer, “Je creëert iets anders, dan moet je ook iets anders doen. Bovendien gaat het hier om ICT’ers, en was een sprekend en vernieuwend ontwerp gewenst. Ook geven rechthoekige dozen een benauwd
spir-it Utrecht
moest worden gestart. Bovendien zouden de medewerkers van spir-it tijdens de verbouwing door moeten kunnen werken. Milan Bergh: “Er was nog maar weinig duidelijk op 1 januari. Daarom hebben we een ontwerpproces toegepast waarmee we door konden gaan met het ontwerp terwijl er al gebouwd werd.” Al in de schetsontwerpfase maakte APTO de eerste 3D-modellen van de nieuwe werkomgeving, zodat spir-it deze snel kon inzien en van commen-
OPGELEVERD
Omdat in het pand waarin spir-it is gevestigd een aantal andere organisaties zou worden toegevoegd, moest het bedrijf inkrimpen van drie naar twee verdiepingen. Ook was er een bezuinigingsdoel: alle afdelingen bij Justitie moeten naar 0,8 werkplekken per FTE. Spir-it faciliteert de ICT-omgeving voor de gehele Rechtspraak. Daarbij is een dynamische omgeving met zichtbaarheid en interactie belangrijk. Er werd gewerkt in traditionele cellenkantoren, en sommige collega’s zagen elkaar zelden of nooit. Besloten werd het nieuwe werken in te voeren; bureau APTO kreeg de opdracht een nieuw huisvestingsconcept en interieurontwerp voor spir-it te ontwikkelen, en was tevens verantwoordelijk voor het projectmanagement.
Ontwerpend denken APTO kreeg die opdracht begin januari en de transformatie zou in slechts korte tijd plaats moeten vinden, zodat direct FOTO LINKS Werkplek in de buitenzijde van een cocon FOTO BOVEN Statafel met een blad als whiteboard, met links een door APTO ontworpen boekenkast FOTO ONDER Overlegruimte met whiteboard naast een vergaderkamer
DECEMBER 2012 - JANUARI 2013 | # 6 | JAARGANG 23
PIP006_Spir-it.indd 67
67
11-12-12 10:57
gebouwd. Omdat er geen tijd was om een sluitend bestek te schrijven, werd besloten de cocons bij INTOS machinaal te fabriceren met behulp van de computergestuurde CNC-techniek. APTO leverde de technische productietekeningen direct aan voor fabricage, waardoor tot in een laat stadium nog details konden worden verbeterd. Dit maakte snel bouwen en hoge kwaliteit mogelijk. De integratie van het ontwerp- en het productieproces is volgens Bergh en Halbmeijer niet alleen vernieuwend, maar vroeg ook het nodige vertrouwen van INTOS: “Hoewel je als architect juridisch gezien niet de bouwverantwoordelijkheid op je kunt nemen, lag die toch deels bij ons en was het belangrijk dat wij de juiste tekeningen aan zouden leveren.”
Zeshoekjes tiewerkplek en ruimtes voor formeel en informeel overleg. In de schetsontwerpfase werd ook interieurbouwer INTOS benaderd, waarmee technisch werd onderzocht hoe de cocons het beste konden worden
OPGELEVERD
spir-it Utrecht
gevoel en is het moeilijk om daarmee openheid te creëren.” Al snel kwam er voor de multifunctionele ruimtes een andere vorm uit, de cocon – een organisch gevormd volume voor verschillende functies, zoals belunit, concentra-
De cocons werden bij INTOS gemaakt, gedemonteerd en vervolgens bij spir-it weer in elkaar gezet en geplaatst. Ze zijn gemaakt van schenkels van brandwerend transparant gelakt Fins multiplex die elk een unieke code kregen om de montage te vergemakkelijken. De aluminium verbindingsstukken (spacers) werden
FOTO BOVEN De plattegrond van de cocons vormen een slinger in de ruimte FOTO ONDER Werkplekken buiten de cocons
68
PIP006_Spir-it.indd 68
11-12-12 10:58
FOTO BOVEN Zitje buiten een van de cocons
OPGELEVERD
eveneens door APTO ontworpen. De cocons zijn eenvoudig te demonteren, zodat ze kunnen worden afgebroken en in een nieuwe werkomgeving kunnen worden geplaatst. De afwerking van de cocons is “… aan de buitenzijde een beetje ruw, niet alleen vanwege de kosten, maar ook om een bijzondere uitstraling te krijgen” aldus Bergh. Daarbij is er een maximaal verschil tussen binnen en buiten: binnen zijn zowel de sfeer als de akoestiek zacht en gedempt, en kun je vrijer praten. Het interieur van de cocons is gestoffeerd - bij de organische vorm nog een hele klus. Bergh en Halbmeijer kozen na veel gepuzzel voor stoffering met zeshoekige vormen, omdat volgens Halbmeijer “… zo het kleinste aantal vlakken wordt verkregen die bovendien in drie richtingen zijn te buigen, en de binnenzijde hiermee het best netjes is af te werken.” De handgesneden zeshoeken bestaan uit een absorberende schuimlaag met daarop een kussentje, bekleed met een meubelstof – wat volgens de ontwerpers zorgt voor de ultieme demping. Elke cocon heeft een eigen thermostaat en bewegingsmelder voor het licht. Ze zijn er in verschillende vormen en met verschillende functies - bijvoorbeeld als overlegruimte voor vier of zes personen
spir-it Utrecht
FOTO ONDER Cocon voor informeel overleg
en als concentratiewerkplek. In de buitenzijde van de cocons zijn onder meer individuele werkplekken en belunits. De schenkels zijn ook gebruikt om een aantal ‘echte’ kamers en de pantry te ombouwen.
Slinger Het pand van spir-it is vierkant met in het midden een groot atrium. Om een
dynamische omgeving te creëren, zijn de cocons in de langgerekte ruimtes neergelegd als een slinger. Door hun vorm en de plaatsing wordt tevens de ruimte eromheen gezoneerd en de routing verkregen, en zijn er overal levendige doorkijkjes. Buiten de cocons zijn verschillende werksferen ontstaan, voor bijvoorbeeld geconcentreerd werken en werken in teams. In totaal zijn er 180 DECEMBER 2012 - JANUARI 2013 | # 6 | JAARGANG 23
PIP006_Spir-it.indd 69
69
11-12-12 10:58
spir-it Utrecht OPGELEVERD
BOVEN Plattegrond FOTO BOVEN Schenkels met geïntegreerde bank rond een vaste kamer FOTO ONDER Lage tafel met blad als whiteboard
werkplekken voor 220 medewerkers. In principe werkt iedereen flexibel, aan werkplekken voor vier personen. Deze zijn voorzien van docking stations, waardoor de laptop gemakkelijk kan worden aan- en losgekoppeld.Verder zijn er leestafels, brainstormplekken, loungehoeken en plekken voor ontspanning, die voorzien in het brede scala aan verschillende werkactiviteiten bij spir-it. APTO ontwierp bijvoorbeeld ook een aantal mooie tafels met een blad dat als whiteboard fungeert. Deze staan op dunne zwarte poten die verschillende richtingen opstaan, en waarin de bekabeling onzichtbaar is weggewerkt. Omdat zou worden doorgewerkt, is de verbouwing uitgevoerd in vier fases. Wanneer een afdeling gereed was trokken de medewerkers er in en werd direct aan de volgende begonnen. Elke fase heeft een eigen kleurstelling, met een hoofd- en een contrastkleur; per fase schuiven deze kleuren steeds een keer op. De antracietkleurige tapijttegels werden hergebruikt, maar overal voorzien van kleurige banen in tinten die goed passen bij de kleurstelling van elke fase – een voordelige en duurzame ingreep met een mooi resultaat. Nog een voordeel: de ruimte tot aan de cocons geldt nu als ganggebied, wat heeft geleid tot een gunstiger schoonmaakcontract - want het schoonmaken van gangen is goedkoper dan dat van gesloten ruimtes.
Jonge honden-effect De reacties op de verbouwing zijn positief: “Veel medewerkers stellen dat het nieuwe concept goed voor hen werkt, en dat ze nu alle collega’s op de vloer kennen in plaats van alleen een paar mensen direct om hen heen” weet Bergh. Daarbij biedt de manier van ontwerpen volgens Bergh en Halbmeijer grote voordelen: “Door de manier van werken waren we van A tot Z betrokken bij het project – ontwerp, aanbesteding, projectmanagement, bouwbegeleiding en directievoering - en konden we overal op letten. Opdrachtgevers vragen ook steeds vaker om één aanspreekpunt. Je moet als ontwikkelaar een ‘total package’ leveren: niet alleen een mooi ontwerp maken, maar ook als sparring partner optreden. Dat betekent meer werk, maar uiteindelijk ben je toch verantwoordelijk voor het resultaat. Op deze manier kun je de kwaliteit waarborgen - zeker wanneer een project in korte tijd moet worden uitgevoerd.” De huidige economische malaise zien ze daarbij eerder als een voordeel. “Het is een ‘jonge honden-effect’: vanwege bezuinigingen zoeken opdrachtgevers vaak jonge mensen met creatieve ideeën en een andere manier van ontwerpen. APTO is een jong bedrijf en we werken niet al jaren op een bepaalde manier. We komen niet met standaard procedures, maar kijken per proces wat het handigst is.” apto.nl
70
PIP006_Spir-it.indd 70
11-12-12 10:58
