Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
ICT-wereld heeft BWI-ers hard nodig!! Rob van der Mei
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
1984: Een moeizaam begin….
• De schimmelgeur in de keuken…. • Zelf de was doen… • Zelf koken… VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
1
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
ICT in 1984 ….
• platenspeler, LPs, cassettendeck • zwart-wit TV met “afstandbediening” • geen GSM, telefoon op de gang (met tikker) • elke week 100 gulden ophalen bij de bank, traveller cheques, geen euro • geen PC, geen Internet, geen E-mail • geen SMS, …
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
Huishouden in 2005 ….
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
2
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
ICT in 2005 …. GPRS I-mode
• • • • • •
CD speler, DVD kleuren TV met echte … credit cards, pinpas, chipknip zendmast GSM, i-mode PC, laptop Internet, WWW, E-mail, SMS
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
GSM
© Rob van der Mei
ICT in 2005 ….
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
3
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
ICT in 2010 ….
“RFID”: chip op pak melk, slimme wasmachine
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
Verkeersproblemen op de digitale snelweg
• Files, opstoppingen, botsingen, … VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
4
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
In den beginne… was er GSM…
Weinig gebruikers, geen probleem!
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
… maar later…
Belangrijke vraag: Hoeveel zendmasten moet je neerzetten? En waar dan? VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
5
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
Plannen van een GSM netwerk
goedkope oplossing… maar slechte kwaliteit
goede kwaliteit… maar wel duur
Vraag: Hoeveel zendmasten moet je plaatsen zondanig dat blokkeringskans < 1% is?
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
Wiskundige formulering
• Gegeven 1. λ = aantal telefoontjes per minuut 2. β = gemiddelde gespreksduur (minuten) • Vraag
Hoeveel lijnen minimaal nodig zodanig dat blokkeringskans < 1%?
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
6
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
De “Erlang blokkeringsformule” blokkeringskans = (λβ ) N N! 1 (λβ ) (λβ ) 2 (λβ ) N 1+ + + ... + 1! 2! N!
1917
Agner Krarup Erlang (1878-1929) VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
“Vroeger” was alles heel simpel… • Telefoon via de PTT • Televisie via de kabel • Credit Cards via data netwerk • Mobiel via GSM
… maar anno 2005… VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
7
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
…vervaging van de grenzen…
“triple play”: kabel TV, Internet en telefoon
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
… en TV via telefoonnetwerk…
• Eén groot slagveld… VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
8
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
Oorlog in de TV-wereld… videotheek
zendmast
kabel
“core” core Life TV
ADSL
Internet
• • • •
Digitale TV: betere kwaliteit mogelijk… WWW “Killer applicatie”: Video-on Demand Klant heeft wat te kiezen: kabel, ISP, mobiel, satelliet Aanbieders concurreren op prijs en kwaliteit
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
Geïntegreerde netwerken WWW server mail server MP3 server video server
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
9
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
Kwaliteitsdegradatie
“CheapTel”
• Overdimensioneren: goede kwaliteit, maar duur! • Essentieel: prijs-kwaliteit-verhouding • Vraag: “Hoe lever ik gewenste kwaliteit tegen minimale kosten?”
1988
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
“FreeTel”
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
Internet Telefonie (“VoIP”)
• ADSL + Internet-telefonie + TV (“later”) VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
10
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
Internet Telefonie (“VoIP”) WWW server mail server MP3 server video server
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
Kwaliteitsdegradatie • 3 componenten
-luisterkwaliteit
-spraakkwaliteit
-interactie
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
11
kwaliteit (%)
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VoIP: Invloed van Vertraging 100 70
0 0
100
200
300
400
500
vertraging (ms)
• Vertraging < 150 ms: zeer goede kwaliteit • Vertraging > 400 ms: slechte kwaliteit
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
Internet Telefonie (“VoIP”) WWW server mail server MP3 server video server
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
12
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
Wachtrijmodellen
verkeersknooppunt
spraak WWW
• Uitrekenen hoe je gewenste kwaliteit realiseert
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
ICT-wereld heeft professionals nodig die …
B
• Inzicht hebben in bedrijfskundige aspecten van ICT
hebben van wiskundige W • Verstand technieken voor efficiënt plannen
I
• Verstand hebben van hoe ICTsystemen werken….
VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
13
Alumnidag VU, Bedrijfswiskunde en Informatica
BWI-ers!! VU alumnidag, BWI, 28 mei 2005
© Rob van der Mei
14
