Participatiefonds I de Lignestraat 1 I 1000 Brussel

Verantwoordelijke uitgever : Frank Kindt, de lignestraat 1, 1000 Brussel

Activiteitenverslag 2009

Participatiefonds I de Lignestraat 1 I 1000 Brussel www.fonds.org

Inhoud Inleiding door de Voorzitter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Mededeling van de Directeur-generaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1. Organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.1. De Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.2. De diensten van het Participatiefonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

2. Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3. Kredietactiviteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3.1. Drie Business Lines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3.2. Evolutie van de toekenning van leningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.2.1 Globale productie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.2.1.1 Evolutie van het aantal dossiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.2.1.2 Evolutie van de kredietbedragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 3.2.1.3 Indeling productie per product . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 3.2.1.4 Goedkeuringspercentages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 3.2.2 Cofinanciering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 3.2.2.1 Starteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 3.2.2.2 Optimeo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 3.2.2.3 Initio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3.2.3 Private Investment Facility . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3.2.3.1 Business Angel+ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3.2.4 Microfinanciering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 3.2.4.1 Startlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 3.2.4.2 Solidaire Lening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.2.5 Casheo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.2.6 Impulseo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.2.7 Profiel van de ondernemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 3.2.7.1 Verdeling per activiteitensector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 3.2.7.2 Leeftijdscategorieën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 3.2.7.3 Geslacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 3.2.7.4 Juridische vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 3.2.7.5 Aantal werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 3.2.7.6 Slaagpercentage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

4. Servicing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 5. Balansgegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

|3

Inleiding door de Voorzitter Het Participatiefonds, meer dan ooit actief in crisistijd. In 2009 is het aantal leningen dat het Fonds behandelde, gestegen met meer dan 31% ten opzichte van het voorgaande jaar. Het is geen toeval dat meer en meer KMO’s, en voornamelijk beginnende ondernemers een beroep doen op onze instelling. In de eerste plaats was er door de economische en financiële crisis tijdens het eerste semester 2009 een verstrakking van de voorwaarden van de bankkredieten aan KMO’s. Ontegensprekelijk zijn de kleine ondernemingen op zoek gegaan naar alternatieve financieringsvormen zoals het Participatiefonds die aanbiedt. In de tweede plaats hebben de twee nieuwe producten Initio en Casheo die het Fonds lanceerde en die specifiek bedoeld waren om de ondernemingen te helpen de crisis te pareren, het verhoopte succes opgeleverd. Het totaalbedrag van de toegekende kredieten benadert het record van 2007, hetzij 100 miljoen euro. Bovendien hebben twee andere instrumenten die de bedrijven ten goede komen en die worden beheerd door het Participatiefonds ten volle hun doel bereikt. Midden 2009 heeft de federale regering immers aan het Fonds het operationele beheer toevertrouwd van Belgacap, een nieuw systeem van aanvullende openbare kredietverzekering voor ondernemingen. Hiermee wou men de gevolgen beperken van de verstrakking van de kredietpolitiek door de verzekeraars als gevolg van de crisis. Op het einde van het jaar telden we al 405 dossiers in omloop, goed voor een bedrag van 26,7 miljoen euro. Voor de wet betreffende de uitkering van een inkomenscompensatievergoeding aan zelfstandigen die het slachtoffer zijn van hinder ten gevolge van werken op het openbaar domein, zijn verschillende aanpassingen in voege getreden op 1 januari 2009. De maatregel is voortaan veel gebruiksvriendelijker, zowel op het vlak van de aanvraagprocedure voor de zelfstandigen als wat betreft het beheer door het Participatiefonds. Het instrument is ook succesvol: bij 748 dossiers werd een vergoeding uitgekeerd, voor een totaalbedrag van 1,4 miljoen euro. Die noodzakelijke verwezenlijkingen voor de start en de uitbreiding van KMO’s, in combinatie met de positieve resultaten van de dienstenactiviteit van de instelling, en het efficiënte Activiteitenverslag

en moderne beheer van de middelen die ter beschikking worden gesteld, moeten de realiteit echter niet verbloemen: als verstrekker van professionele kredieten ontsnapt het Participatiefonds niet aan de effecten van de huidige crisis. En dat des te meer omdat de instelling in het belang van de gemeenschap erop gericht is om een acyclische kredietpolitiek

Roger Mené Voorzitter van de Raad van Bestuur

te voeren. De funding waarover het Fonds beschikt voor zijn kredietactiviteiten is voornamelijk afkomstig van drie bronnen: zijn maatschappelijk kapitaal, een « reservefonds » en de middelen die geleend worden via het Startersfonds. De belangrijke evolutie in het aantal stopzettingen bij de klanten heeft ertoe geleid dat onze instelling in 2009 een uitzonderlijk hoog niveau van waardeverminderingen en minwaarden moest doorvoeren binnen zijn kredietportefeuille. Hierbij komt nog een gevoelige daling van de financiële rendabiliteit van die portefeuille en van de beleggingen van de beschikbare middelen, gezien het huidige niveau van de intresten. Gelukkig is het maatschappelijk kapitaal - bestaande uit vroegere dotaties bij de overgang van de instelling naar zijn huidig statuut in 1993- niet aangetast door de huidige conjuncturele schommelingen, dankzij het reservefonds dat de instelling zeer terecht heeft aangelegd in de loop der jaren.

|5

Mededeling van de Directeur-generaal Niemand twijfelt eraan dat in turbulente periodes het vermogen om zich aan te passen een noodzakelijk gegeven is om uitdagingen aan te gaan en kansen te grijpen. Het minste wat we in dat verband kunnen zeggen is dat de diensten van het Participatiefonds in 2009 voortdurend blijk hebben moeten geven van soepelheid, beschikbaarheid en creativiteit. In het kader van het federale herstelplan en in het bijzonder van het plan voor de KMO, bevond onze organisatie zich logischerwijze in de eerste linie om de toegang van de ondernemers tot professionele financiering te verzekeren en te vergemakkelijken. In enkele weken tijd, met de efficiënte samenwerking van de cijferberoepen, konden de KMO’s gebruik maken van de nieuwe leningen Initio en Casheo. Door de specifieke kenmerken van die producten, en meer bepaald het feit dat het Fonds als eerste de leningaanvragen onderzoekt, moest het behandelingsproces belangrijke wijzigingen ondergaan. Hiermee ging een noodzakelijke versterking gepaard van het departement dat de analyse van de dossiers uitvoert. Ook op informatica- en logistiek vlak moesten er grote aanpassingen gebeuren, en de communicatie-inspanningen dienden te beantwoorden aan de verwachtingen van het doelpubliek. Bovendien en ondanks de algemene context, bleef de indiening door de bankpartners van de leningen Starteo en Optimeo op een hoog niveau. En gezien ongetwijfeld de evolutie van de arbeidsmarkt, werd een groot aantal aanvragen startleningen en plannen jonge zelfstandigen bij het Fonds ingediend door de steunpunten die hiervoor erkend zijn. Onvermijdelijk heeft de economische evolutie ook een belangrijke stijging tot gevolg gehad van het aantal leningen in een pre-geschillen fase en opgezegde kredieten die moeten beheerd worden. En de actieve bijdrage van de instelling aan de anticrisismaatregelen bleef niet enkel beperkt tot haar historische activiteiten van kredietverschaffer. Activiteitenverslag

Zo bijvoorbeeld nam het Participatiefonds het operationele beheer op zich van Belgacap, de nieuwe maatregel van openbare aanvullende kredietverzekering voor ondernemingen. Het Fonds versterkte ook zijn financiële en logistieke bijdrage aan het Kenniscentrum voor Financiering van KMO (het KeFiK), in het kader van zijn nieuwe kredietbemiddelingsopdrachten voor ondernemingen. Voor het operationele beheer van het back office van het Brussels Waarborgfonds diende men zich snel aan te passen aan de anticrisismaatregelen die op regionaal niveau werden genomen. Voor de obligatielening «Startersfonds II», door de regering beslist om het Participatiefonds van bijkomende financiële middelen te voorzien, moest er een informatica- en financieel beheer gebeuren van 16.600 inschrijvers.

Jean-Pierre Remacle Directeur-generaal

De menselijke en technische inspanningen die aldus werden geleverd, hebben het Fonds er niet van weerhouden zijn actieplannen voort te zetten met het oog op het behoud van een performant beheersinstrument. In het bijzonder werd het project Digidoc, voor de volledige digitalisatie van het documentenbeheer, gelanceerd eind 2009.

|7

Organisatie 1.1. De Raad van Bestuur Overeenkomstig artikel 9 van het Koninklijk Besluit van 22 december 1992 tot regeling van de organisatie en werking van het Participatiefonds, staat de Raad van Bestuur in voor de uitwerking van de strategie van het Participatiefonds, het beslissingsproces van leningen en de opzegging ervan, en voor de bepaling van de te volgen regels en richtlijnen door de externe operatoren van het Participatiefonds. De Raad van Bestuur vergadert in principe wekelijks om te beraadslagen over de kredietaanvragen en de beslissingen betreffende betwiste dossiers. Regelmatig worden er bijkomende vergaderingen georganiseerd betreffende het algemene beleid van het Participatiefonds.

De samenstelling van de Raad van Bestuur is de volgende: Activiteitenverslag

Voorzitter: Baron Roger Mené Vice-Voorzitter: Johan Bortier Leden: Johan De Ketelbutter, Jacques Devergnies, Daniël Eysenbrandts, Philippe Laduron, Valérie Saretto Gezeten (van links naar rechts): Johan De Ketelbutter, Valérie Saretto, Baron Roger Mené, Johan Bortier Staand (van links naar rechts): Daniël Eysenbrandts, Philippe Laduron, Jacques Devergnies

Regeringscommissaris: Olivier Remacle (tot 18 maart 2010) Carole de Vergnies (vanaf 19 maart 2010) Secretarissen van de Raad: Jean-Pierre Remacle (voor zittingen over het algemene beleid) Sylvie Nederlandt (voor zittingen inzake onderzoek van kredieten) Commissaris: Callens, Pirenne & Co, vertegenwoordigd door Boudewijn Callens

8|

|9

1.2. De diensten van het Participatiefonds Geplaatst onder het gezag van de Directeur-generaal, zijn de diensten van het Participatiefonds belast met het uitwerken van het algemene beleid, het dagelijkse beheer van de organisatie, de voorbereiding, de betekening en de uitvoering van de beslissingen van de Raad van Bestuur.

Jean-Pierre Remacle Directeur-generaal

Marc Van den Bergh Directeur Algemene zaken

Kredieten

Back Office Kredieten C. Mostaert Senior Manager

Finances & Servicing W. Elpers Senior Manager

KeFiK & Internationale Activiteiten F. Lernoux Senior Manager

KeFiK JP. Watthy Manager Studies

Internationale Activiteiten

Kredietanalyse W. Vermariën Manager

Risicobeheer

Boekhouding Treasury

Start-updesk P. Geerdens Manager

Secretariaat Kredieten S. Nederlandt Manager

Servicing

Startersfonds

10 |

HR & Administratie S. Smeets Senior Manager

IT & Business Solutions H. Vos Senior Manager

HR

IT Projects & Solutions C. Ost Manager

Communicatie & PR F. Kindt Manager

Administratie E. Demarbaix Manager

IT Infrastructure JL. Catry Manager

Interne audit Ph. Bourguignon Manager

Beheer Waarborgen & Vergoedingen E. Hansen Manager

Business Support L. de Briey Manager

| 11

Strategie Twee kernactiviteiten Gedurende talrijke jaren oefende het Participatiefonds als openbare kredietorganisatie zijn sociale doelstelling nagenoeg louter uit via het toekennen van voordelige kredieten ten gunste van zijn doelpubliek. Meer en meer, en met het oog op de verzamelde knowhow en/of op het initiatief van de wetgever of de federale regering werden de missies van de organisatie uitgebreid tot het leveren van administratieve, technische en financiële diensten ten voordele van andere, voornamelijk openbare of semi-openbare, instellingen. In die zin heeft het Participatiefonds een duidelijke evolutie doorgemaakt, waarbij de doelstellingen vandaag de dag als volgt kunnen worden geformuleerd: Activiteitenverslag

1. de impact van de tussenkomsten van het Participatiefonds als federale openbare kredietinstelling maximaliseren in een logica van de ondersteuning van de activiteit van kleine ondernemingen en de bijdrage tot de bestrijding van de werkloosheid, en dat in een geest van openheid en samenwerking ten opzichte van de andere spelers uit de sector; 2. zijn knowhow delen met andere organisaties die voornamelijk als doel hebben om de toegang van natuurlijke en rechtspersonen tot het beroepskrediet te vergemakkelijken door hen kwalitatieve technische en financiële diensten te leveren aan de beste voorwaarden; De operationalisering van de bovenvermelde doelstellingen van het Participatiefonds vertaalt zich in twee kernactiviteiten:

12 |

• Kredieten

• Servicing

| 13

Kredietactiviteiten De kernactiviteit kredieten is opgebouwd rond drie business lines die elk overeenstemmen met een ander doelpubliek. Elke business line heeft eveneens aangepaste producten en distributiekanalen.

3.1. Drie Business Lines B u s i n ess L i n e C o f i n a n c i eri n g De Business Line « Cofinanciering » dekt de gedeeltelijke financiering door het Participatiefonds van investeringen van allerlei aard die door kleine ondernemingen (KO’s) worden gedaan. De leningen van het Participatiefonds zijn aanvullend op de kredieten die worden toegekend door zijn financiële en bankpartners. De partners van het Activiteitenverslag

Participatiefonds voor deze Business Line zijn financiële instellingen –kredietinstellingen, banken, risicokapitaalverschaffers - actief op het domein van investeringskredieten en de instellingen van de cijferberoepen. De toekenning van achtergestelde leningen door het Participatiefonds verkleint het risico voor de bankpartner en vergemakkelijkt zo de uitvoering van het project door de onderneming.

14 |

| 15

Producten:

Optimeo is toegespitst op bestaande ondernemingen die nieuwe investeringsprojecten

Initio is bedoeld voor kleine ondernemingen die voor hun investeringsproject eerst het

op stapel willen zetten en zich verder ontplooien.

akkoord van het Participatiefonds willen bekomen vooraleer naar de bank te stappen.

Dakwerken Yves Verboven

De wensen van de klant respecteert. die goede kwaliteit levert en de a firm e klein een is oven Verb Dakwerken Yves op weg geholpen. nds heeft de heer Verboven aardig Initio-lening van het Participatiefo is een sterk punt. Een en ook mijn doorzettingsvermogen « Kwaliteit is prioriteit nummer 1 ten tijde van een elfsprekendheid. Al helemaal niet eigen zaak opstarten is geen vanz n zaak. Wat mij initiatief voor de opstart van een eige crisis. De Initiolening is een prima ing zat bij het is de snelle service. Die dienstverlen anders maakt dan de concurrentie ik zeker opnieuw ik opnieuw moeten beginnen, zou Participatiefonds ook goed. Mocht zijn Initiolening.» kiezen voor het Participatiefonds en

AGV (Agence Générale du Verre)

liseerd in de fabricage van glas. Het bedrijf heeft zich gespecia van eling and beh he misc ther de AGV N.V. houdt zich bezig met g niveau vereist is. Om hun project rvoor kennis van zaken op een hoo waa n rkte ema nich de op ezig gebogen glas en is aanw ning bekomen. en Andreas Kliesch een Optimeo-le te financieren hebben Frank Wagener optimaliseren (zoals de financiering van ons project kunnen de r doo hier we at omd ant ress «De Optimeolening is inte ook het oordeel van het Bovenop het financiële karakter was naam van de lening zelf verklaart). vertrouwen van het heel belangrijk en interessant. Het Participatiefonds over ons project ect. Het contact dragen tot de bekendheid van ons proj Participatiefonds heeft bijgevolg bijge en gefundeerd professioneel. Alle besprekingen war met het Participatiefonds verliep heel ondernemer vatie, flexibiliteit en creativiteit. De en constructief. We geloven in inno ren. Eén ding en dit konden wij ten zeerste apprecië staat centraal bij de besprekingen ieuw contact op n zullen wij niet aarzelen om opn is zeker: Voor toekomstige projecte » te nemen met het Participatiefonds.

Starteo is bedoeld voor zelfstandige ondernemers, vrije beroepen en kleine ondernemingen die starten of die hun activiteit niet langer dan 4 jaar uitoefenen.

CYPRIEN MESKENS

elfsprekend voor Cyprien tie in boomverzorging was het vanz ialisa spec een en l hoo wsc bou Na een opleiding in de tuin en, gazon aanleggen, onderhoud, en. Kappen, snoeien, knippen, rooi mak zou ep bero zijn ieren tuin Meskens dat hij van is lang. eining, de lijst van zijn activiteiten plaveien, planten, plaatsen van omh zijn activiteit. Hierdoor kon dje toegestoken bij de opstart van han een rien Cyp t heef ng leni De Starteochaffen. hij zich het vereiste materiaal aans mijn eigen baas zijn. d had aan meer autonomie. Ik wou « Ik werd zelfstandige omdat ik noo naar een oplossing. odigde materiaal moest ik op zoek Voor de financiering van het ben en ontdekte ik de Participatiefonds terecht gekomen Dankzij FormatPME ben ik bij het ier kon ik het maressante rentevoet en op die man Starteo lening. Ik kreeg een zeer inte nemen in september hoop iemand in dienst te kunnen teriaal kopen dat ik nodig had. Ik e onderneming wordt.» 2010 en dat mijn zaak een bloeiend

16 |

Indi eni ngsprocedures Starteo /Op ti me o Kleine Onderneming

aanvraag

Bank analyse bankkrediet

akkoord

Participatiefonds analyse Starteo/Optimeo

Kleine Onderneming

Bank analyse bankkrediet

Kleine Onderneming

INITIO KO

Cijfer‑ beroepen

aanvraag

Participatiefonds analyse Initio

akkoord

| 17

B u s i n ess L i n e P r i vat e I n ves t men t Facility

Los van deze business line werd ook een specifiek kortetermijnkrediet toegevoegd, Casheo, dat schuldvorderingen mobiliseert die KO’s (Kleine Ondernemingen) hebben

De Business Line « Private Investment Facility » streeft naar de toekenning van

op overheidsinstellingen of parastatalen en vennootschappen waarin de overheid

investeringskredieten als aanvulling op risicokapitaal dat wordt ingebracht door privé-

meerderheidsaandeelhouder is.

investeerders. De doelgroep zijn de innoverende ondernemingen die geen toegang hebben tot het klassieke bankkrediet omwille van het vernieuwende of technologische karakter van hun project, maar die echter wel de financiële en operationele begeleiding genieten van één of meerdere Business Angels of van een Private Privak. De partners van het Participatiefonds in deze Business Line zijn de Netwerken van Business Angels en de Private Privaks.

L’Unique Père et fils

king. g is met schilderwerken en dakbedek jf dat al meer dan 40 jaar actief bezi edri ilieb fam een is fils et père L’Unique der: Koenraad Engels, huidige zaakvoer mingen of overheidsinstellingen om samen te werken met onderne «Het is niet altijd even eenvoudig en leveranciers binnen een vrij lang zijn. Om mijn personeel omdat de betalingstermijnen vaak lening aan te gaan. had ik geen andere keuze dan een redelijke termijn te kunnen betalen, geval onmiddellijk heolening, een formule die in mijn Mijn bankier vertelde mij over de Cas

Producten: De Business Angel+ is bedoeld voor ondernemingen die met de steun van een Business Angel starten of groeien, en werd opgezet in samenwerking met de Business Angels Netwerken. De Privak+ lening is een kredietrecht dat wordt toegekend aan een Private Privak. Bij elke participatie die de Private Privak neemt in een onderneming, kan zij een termijnvoorschot verkrijgen om haar participatie te versterken, aangerekend op het kredietrecht. Sinds

de aandacht trok.

2009 kent het Participatiefonds echter geen nieuwe Privaks meer toe.

ice kan rekenen en minder stress omdat ik op deze serv Ik kijk nu naar de toekomst met veel en snelheid.» twee kernideeën: doeltreffendheid vooral omdat ik kan voldoen aan mijn

BEAUnen BVBA

recordtempo Vlaanderen en BEAUnen bvba veroverde in een van a sbeh ding tvoe bors ve vatie De ‘Mammae’, een inno ward voor vrouwen ‘Comeva’ en de ma “De Bedenkers”, won de startersa ram prog TV het bij le fina de ere and sbeha haalde onder n wou haar innovatieve borstvoeding Martine Boonen van de bvba BEAUne ”. idee “Biz rijd edst anw gspl min onderne ‘Mammae’ zelf commercialiseren. ness Angels netwerken (BAN) kwamen n en zelf commercialiseren. Via Busi ope verk niet ’ ‘idee ons en wild We « ngrijk in onze keuze was dan nds en de Business Angel+. Bela we in contact met het Participatiefo nde middelen hadden om krijgen aangezien we zelf onvoldoe ook het financiële plaatje rond te idee’ waren klassieke startend bedrijf met een ‘innovatief dergelijke investering te dragen. Als bankkredieten geen optie. » .mammae.be kent n vlot binnen en de website www Ondertussen lopen de bijbestellinge een groot succes. sseerd zijn om de n van andere landen die geïntere «We krijgen spontaan veel aanvrage ons dossier op korte . Het Participatiefonds behandelde Mammae te verdelen in hun land om ons dossier voor het kredietcomité en er was ruimte termijn. We kregen snel feedback van ice!» hoed af voor de professionele serv te stellen op onze manier. Kortom,

18 |

| 19

Business L i ne Mi cr o f i nanc i er i ng

Bovendien wordt in het kader van het Plan Jonge Zelfstandigen voor de min 30-jarigen, door de steunpunten voor starters, die financieel ondersteund worden door

De Business Line « Microfinanciering » dekt de kredieten die worden toegekend

het Participatiefonds, gedurende 3 tot 6 maanden gratis hulp aangeboden voor het

aan werkzoekenden en personen die moeilijk toegang krijgen tot het klassieke

opzetten van het project.

bankkrediet voor het opzetten van hun eigen economische activiteit. De partners van het Participatiefonds in deze Business Line zijn steunpunten voor starters, die ook zorgen voor een professionele ondersteuning van de begunstigden van deze kredieten.

Liselot Claeys Producten: De Startlening verschaft de niet-werkende werkzoekenden de financiële middelen om een eigen zaak te starten. Er wordt een professionele ondersteuning aangeboden voor de voorbereiding van de kredietaanvraag, evenals gedurende de eerste 18 maanden van de startfase.

Elisabeth Demars

ingen of trauma’s, zowel bij t patiënten met mobiliteitsbeperk help en ut rape sithe kine jaar 10 Elisabeth Demars is al hen thuis als op haar kabinet. elen.» en ook de mensen thuis kon behand mijn eigen kabinet kon opstarten ik t zoda den wor ige tand zelfs «Ik wou nds. «Voor ik zelfstandige beth de hulp in van het Participatiefo Om haar doel te bereiken riep Elisa tiefonds kennen. dankzij Forem leerde ik het Participa werd, was ik een jaar werkloos en die ik ontving, was telkens naar wens. De informatie Het contact met het Fonds verliep net openen materiaal kopen en mijn eigen kabi altijd helder en nauwkeurig. Ik kon d en mijn activiteit heb ik een tweede praktijk geopen dankzij de Startlening. Sindsdien is leuk om weten meer investeren in mijn werk. Het uitgebreid. Momenteel wil ik nog het Participatiefonds.» dat ik daarvoor ook kan rekenen op

Aan het vrijheid van een bed & breakfast.» kwaliteiten van een hotel en de gast alle met r maa ten, nach over t wus «Prijsbe te Gent. Het ogisch hostel op een binnenschip van Ecohostel Andromeda, een ecol woord is Liselot Claeys, zaakvoerder voor de opstart van haar zaak. Liselot een kant-en-klare oplossing d boo n dige stan Zelf ge Jon Plan loppen. Het is als jonge m ik bij het Participatiefonds aank «Via een infosessie en mijn bank kwa Participatiefonds bood ige fondsen te vergaren, maar het nod de om ent evid niet mer erne ond belangrijk om wat extra opstart van een zaak is het enorm een interessant perspectief. Bij de Jonge Zelfstandigen is te kosten te overbruggen. Het Plan ademruimte te bekomen om de eers een extra voordeel. professionele begeleiding en expertise zeer aantrekkelijk. Bovendien is de feedback, zodat je start met je onderneming: concrete Dat is erg belangrijk als je effectief in de rug.» bijsturen. Kortom, een mooi duwtje bepaalde zaken indien nodig kan

De Solidaire Lening is een microkrediet dat kan worden toegekend aan personen die, gezien hun persoonlijke financiële situatie, geen toegang hebben tot gewone bankkredieten. De Solidaire lening+ werd ontwikkeld om beter te beantwoorden aan de behoefte van het doelpubliek wat betreft de ontwikkeling van hun activiteit.

Stuccotec

hoog in het vaandel draagt. De die het ecologisch gedachtegoed g min erne ond ze itieu amb een Stuccotec is nt te verhogen schafte zaakvoerder rd in natuurpleister. Om het rendeme onderneming heeft zich gespecialisee spuitmachine aan. solidaire lening, een professionele Bram De Beul, met de hulp van de g terecht. Deze heeft ons nds kwamen we bij de solidaire lenin « Via de website van het Participatiefo spuitmachine aan. Zo konden den naar een bvba en kochten een echt vooruit geholpen. We evolueer der uitgebreid business concurrentie het hoofd bieden. Zon we scherpe prijzen hanteren en onze al omdat we een zeer jonge een bankkrediet te geraken, ook aan om ilijk moe vaak het is plan De Solidaire Lening paste Participatiefonds brachten soelaas. onderneming zijn. Hefboom en het precies in ons plaatje. »

20 |

| 21

Aan de hand van ontmoetingen op regelmatige basis ondersteunt de begeleider de kandidaat-ondernemer bij de verschillende facetten van zijn project. Hierbij zal de begeleider: • de kandidaat-ondernemer richtlijnen geven voor de concrete uitwerking van zijn idee • zich ervan verzekeren dat hij in staat is zijn bedrijf op een autonome manier te leiden • hem informeren en begeleiden op het vlak van modaliteiten van de lening van het Participatiefonds en haar terbeschikkingstelling • hem begeleiden bij het uitwerken van zijn commerciële, budgettaire en financiële beheer • mee waken over de leefbaarheid van zijn project.

Waarborg van het EIF Met het Competitiveness and Innovation Programme – een nieuw Europees programma Startersondersteuning

voor het stimuleren van innovatie en concurrentievermogen- dat in voege is voor de

Het Participatiefonds werkt samen met steunpunten voor starters die ondersteuning

periode 2007-2013, geniet het Participatiefonds de gedeeltelijke dekking van het

mogen geven aan personen die zich willen vestigen als zelfstandige of die hun eigen

Europees Investeringsfonds op zijn kredieten aan starters. Het CIP komt ter vervanging

onderneming willen oprichten. Niet minder dan 100 steunpunten verspreid over het ganse

van het vroegere SME Guarantee Facility’en heeft een budget van 3,6 miljard euro

land hebben een samenwerkingsovereenkomst met het Participatiefonds afgesloten. Zij

om vooral de KMO’s te ondersteunen. Het programma wil innovatieondersteunende

worden permanent gevolgd om de uniformiteit en de kwaliteit van de begeleiding van

acties vooruit helpen (inclusief deze gericht op eco-innovatie), een betere toegang tot

starters te verzekeren.

financiering van KMOs bewerkstellingen en andere dienstverlenende en ondersteunende activiteiten voor bedrijven in de regio’s en lidstaten ondersteunen. De dekking van het EIF is van toepassing op alle leningen bestemd voor starters die het Participatiefonds

Indiening

Participatiefonds

toekent: Starteo, Initio voor starters, Startlening, Solidaire lening en BA+ leningen. Voor

Ondersteuningsopdracht

de microkredieten is de dekking hoger dan voor de gewone achtergestelde leningen.

Rapportering Lening

Kredietinstelling / Steunpunt

www.eif.org

Steunpunt

Ondersteuning (indien gewenst door klant)

Aanvraag Klant

22 |

| 23

3.2. Evolutie van de toekenning van leningen

In de tweede plaats heeft de lancering door het Fonds van twee nieuwe producten Initio en Casheo, die specifiek bedoeld waren om de ondernemingen te helpen de crisis te pareren, het verhoopte succes opgeleverd. Ten slotte werden er in het verlengde van de lancering van de Initio-lening intensieve communicatiecampagnes gevoerd, waardoor ook alle andere producten van het Fonds

3.2.1. Globale productie

op de voorgrond kwamen: roadshows in samenwerking met de cijferberoepen, twee radiocampagnes, verschillende presentaties door de specialisten van het Participatiefonds

3.2.1.1. Evolutie van het aantal dossiers

voor verschillende doelpublieken.

2009 was een recordproductiejaar voor het Participatiefonds. Er was een stijging van

3.2.1.2. Evolutie van de kredietbedragen

31% ten opzichte van 2008 wat betreft het aantal ingediende aanvragen. Ook het aantal goedkeuringen komt bijna 17% hoger uit dan het vorige jaar.

Qua bedrag kende het Participatiefonds in 2009 voor 98 miljoen euro aan kredieten toe,

2005

2006

2007

2008

2009

Aanvragen

1.917

1.880

2.339

2.126

2.790

Goedkeuringen

1.198

1.149

1.635

1.456

1.697

10,6% meer dan in 2008. Hiermee evenaren we bijna ons record van 2007.

Kredietbedrag goedkeuringen (in €)

Meer en meer en dan vooral startende ondernemingen vinden de weg naar het Participatiefonds. Er is een combinatie van een aantal factoren die de stijging verklaren.

2005

2006

2007

2008

2009

78.149.266

74.446.514

100.432.509

89.075.983

98.545.420

In de eerste plaats was er door de economische en financiële crisis tijdens het eerste semester 2009 een verstrakking van de voorwaarden van de bankkredieten aan KMO’s. Ontegensprekelijk zijn de kleine ondernemingen op zoek gegaan naar alternatieve financieringsvormen zoals het Participatiefonds die aanbiedt.

Evolutie van de totale productie in miljoen € 120 100

.

80

Evolutie van de totale productie in aantal

60 40 20 0 2005

2006

2007

2008

2009

Aanvragen Goedkeuringen

2005

24 |

2006

2007

2008

2009

| 25

Solidaire Lening Startlening

3.2.1.3. Indeling productie per product

Product

Aantal

2008

2009

2,7%

Bedrag (in €) 2009

2008

2009

Startlening

654

669

14.003.459

14.165.135

Solidaire Lening

51

43

499.273

404.531

Starteo

341

288

31.778.786

28.554.837

Optimeo

264

224

39.221.763

32.195.491

Initio

0

261

0

13.829.034

BA+

11

13

1.145.700

1.398.000

Impulseo

135

147

2.427.000

2.567.560

0

52

0

5.430.831

1.456

1.697

89.075.981

98.545.420

TOTAAL

39,4%

Indeling productie per product in €

2008

Casheo

44,9%

1,3%

2,6%

5,5% 14%

Casheo

44,0%

Impulseo

Starteo Solidaire Lening

35,7%

Initio en Casheo. Die zijn samen goed voor 18,5% van de kredieten toegekend in 2009. Aan de andere kant kende de productie van de leningen Starteo en Optimeo een terugloop. Dat is ongetwijfeld te wijten aan de daling van de KMO-investeringen in 2009 en de

0,4%

15,7%

14,4%

2008

2009

Het relatieve aandeel van de business line cofinanciering gaat licht achteruit, maar bedraagt

effecten van de crisis waarmee de banksector werd geconfronteerd. In deze context is de

nog altijd bijna 76% van de totale productie. In absolute cijfers komt het Participatiefonds

mogelijkheid om een voorafgaande goedkeuring van het Participatiefonds te bekomen,

echter 3,5 miljoen euro hoger uit dan in 2008. Wanneer we de verdeling startende versus

wat de hoeksteen vormt van de Initio-lening, een substantieel voordeel bij het verdedigen

bestaande bedrijven gaan bekijken die een beroep doen op een cofinancieringsproduct

van een financieringsdossier bij zijn bank.

van het Participatiefonds, dan is die verhouding bijna gelijk. Ook de overige producten, behalve de Solidaire lening, gaan in toegekend bedrag er allemaal op vooruit ten opzichte

Indeling productie per product in aantal

van 2008. 3,1%

8,7%

3.2.1.4. Goedkeuringspercentages

0,8% 15,4%

Goedkeuringspercentage

2008

2009

Startlening

66%

67%

Solidaire Lening

59%

43%

Optimeo

Starteo

78%

76%

Starteo

Optimeo

89%

86%

Solidaire Lening

Initio

Casheo Impulseo

13,2%

BA+

23,4%

Initio 17,0% 3,5%

2,5%

Startlening 44,9%

Startlening

29%

De stijging in productie is voornamelijk op het conto te schrijven van de nieuwe leningen

18,1%

Initio Optimeo

0,6%

0,8%

BA+

32,7%

9,3%

1,4%

39,4%

61%

BA+

67%

81%

Impulseo

99%

99%

Casheo 2008

81% Het goedkeuringspercentage geeft de verhouding weer van het aantal goedgekeurde

2009

dossiers en het totale aantal kredietaanvragen waarover de Raad van Bestuur zich heeft In 2009 werd 78% van de leningen en 56% van de bedragen toegekend aan starters.

uitgesproken. Het globale goedkeuringspercentage bedraagt in 2009 70,4% en zakt

Door de toevoeging van twee nieuwe leningtypes zakt automatisch het relatieve aandeel

daarmee ongeveer 4% ten opzichte van 2008. Niettemin moet die evolutie gerelativeerd

van de Startlening. Hetzelfde geldt voor de BA+ en het Impulseo-pakket.

worden, aangezien Initio hiervoor in grote mate verantwoordelijk is.

Indeling productie per product in € 26 |

2,7%

1,3%

2,6%

| 27

5,5%

1,4%

Starteo 800

45

700

40

voor de andere cofinancieringsproducten, gezien het ontbreken van de voorafgaande bankfilter.

Aantal

Het is logisch dat het goedkeuringspercentage lager ligt voor de Initio-leningen dan

30 Om redenen die hierboven al werden aangehaald, krimpt het aantal ingediende

500

25 aanvragen met 16%. Het goedkeuringspercentage blijft nagenoeg op hetzelfde niveau.

400

Om dezelfde reden stijgt ook het aandeel dossiers waarin het Fonds geen beslissing kan

300

nemen omdat ze niet beantwoordden aan de ontvankelijkheidscriteria. Het gaat van

200

5% in 2008 naar 7,5% in 2009.

100 0

Het toegekende bedrag kent door een gevoelige stijging van het gemiddelde geleende 20

bedrag per dossier slechts een beperkte achteruitgang. Tellen we de ‘Initio starters’ 15 bij het totaal toegekende Starteo-bedrag, dan zitten we aan een productie in euro van 10 116% tegenover 2008. 5 2005

3.2.2.Cofinanciering

2006

3.2.2.2. Optimeo Aanvragen

3.2.2.1. Starteo

2005

2006

2007

2008

2009

Aanvragen1

523

580

684

491

431

Goedkeuringen Bedrag goedkeuringen (in €)

405

431

484

341

288

34.531.795

36.136.122

41.372.106

31.778.786

28.554.837

Bedrag in miljoen €

35

600

2007

2008

Goedkeuringen

0

2009


2005

2006

2007

2008

2009

Aanvragen

352

290

352

337

328


241

201

270

264

224

30.436.713

25.368.060

38.817.503

39.221.763

32.195.491

Optimeo 350

40

45

300

700

40

250

30

500

25

400

20

300

15

200

10

100 0


35

Aantal

800

600 Aantal

45

35 30 25

200

20

150

15

100

10

50 0


Starteo

400

5 2005

2006

2007

2008

2009

0

5 2005

2006 Aanvragen

2007 Goedkeuringen

2008

2009

Aanvragen

0

Goedkeuringen


Er is een achteruitgang van 18% in toegekend bedrag voor Optimeo. In aantal toegekende


leningen wordt de daling beperkt tot 15%. Met de toevoeging van de Initio’s die werden toegekend aan bestaande bedrijven, komen we zelfs 20% hoger uit dan in 2008.

Optimeo 400

300

35

Bedr

28 |

45

1) Bevat alle aannvragen die zijn ingediend tussen 01/01/2009 en 31/12/2009, ook de niet ontvankelijke. Bijgevolg is de verhouding goedkeuringen/ aanvragen niet te verwarren met het goedkeuringspercentage van de voorgaande grafiek (opmerking geldt voor alle productiestatistieken 40 per 350 product). Verschillen kunnen ook voortvloeien uit aanvragen waarvoor de procedure nog niet is afgerond.

| 29

3.2.3. Private Investment Facility 3.2.3.1. Business Angel+

3.2.2.3. Initio 2009 Aanvragen

596


261


13.829.034

2005

2006

2007

2008

2009

17

19

10

11

13

1.963.400

1.980.428

1.103.250

1.145.700

1.398.000

Bijna één op zes Initio-dossiers voldoet niet aan alle ontvankelijkheidscriteria om in analyse te worden genomen. Zoals boven al werd aangehaald ligt het goedkeuringspercentage iets lager dan de andere cofinancieringsproducten, aangezien de aanvragen rechtstreeks door

2,5

18

het Participatiefonds worden behandeld, zonder voorafgaande filter van de bank.

16

2

Aantal

14 12

1,5

10 8

1

6

Initio

4

700

0,5

2

600

0

0 2005

500 Aantal


Het gemiddelde bedrag voor Initio situeert zich rond de 52.000 euro.

Business Angel +

20

2006

400

2007

Goedkeuringen

2008

2009


300 200 100

1200

De productie voor de BusinessStartlening Angel+ blijft stabiel in 2009. Het gemiddelde leningbedrag 16 klom van € 104.155 in 2008 naar € 107.538 in 2009. .

0

14

1000

Goedkeuringen

12 Aantal

800

10 8

600

6

400


Aanvragen

4 200

2 0

0 2005

2006

Aanvragen

30 |

2007

Goedkeuringen

2008

2009


| 31

Startlening 16

1200

14

1000

Aantal

10 8

600

6

400

3.2.4. Microfinanciering

4 200

3.2.4.1. Startlening

Plan Jonge Zelfstandigen

2006 Business

2008

2009

1081

1018

1112 669

817

Goedkeuringen 18 Bedrag 16 goedkeuringen (in €) 14

503

464

701

654

10.855.891

10.475.737

14.902.838

14.003.459

2005 het Plan Jonge 2006 Zelfstandigen. 2007 2,5

14.165.135 2

12

1,5

10 8

Het Participatiefonds is de belangrijkste speler in België wanneer het gaat om het verstrekken van microkredieten. 2009 was het beste jaar tot nu toe wat betreft1het

6

aantal ingediende aanvragen voor de Startlening. Uit de cijfers blijkt de proactiviteit van

4

0,5 de verschillende steunpunten met wie het Participatiefonds samenwerkt maar ook de

2

evolutie van het aantal werkzoekenden dat zich installeert als zelfstandige.

0

Aanvragen 2006 Aantal


Aanvragen 20

Goedkeuringen 2007

428

2008

2009

Bedrag in miljoen € 2008

501

540

2009 784

Plan Jonge Zelfstandigen 900 800 700

0 2005 2006 2007van de Startlening 2008 wordt er 2009 Gezien de specifieke kenmerken een relatief hoog

goedkeuringspercentage behaald van 67%. Goedkeuringen Bedrag in miljoen €

Aantal

Aantal

757

2007 + Angel

2

0 Onderstaande tabel geeft de evolutie van het aantal min 30-jarigen dat is ingestapt in

0

2005


12 800

600 500 400 300

Startlening

200 16

1200 1000 800

10 8

600

6

400

4 200

2

0 Bedrag in miljoen €

12 Aantal

100

14

2006

2007

2008

2009

Er is een sterk stijgende instroom van het aantal jongeren dat via een van de steunpunten waar het Participatiefonds mee samenwerkt een pre-begeleiding volgt in het kader van het Plan Jonge Zelfstandigen. Ten opzichte van 2008 noteren we een verhoging van 45%.

0

0 2005

2006

Aanvragen

2007

Goedkeuringen

2008

2009


Plan Jonge Zelfstandigen 900 800 700 | 33

l

32 |

600

3.2.4.2. Solidaire Lening

3.2.5. Casheo

2005

2006

2007

2008

2009

Eerste aanvragen

118

89

58

99

106

Aanvragen

64

Volledige aanvragen

54

41

38

81

101

52

Goedkeuringen

32

26

31

51

43


361.468

299.857

325.595

499.273

404.531

Bedrag goedkeuringen (in €)

2009

5.430.831

Voor het eerste jaar laat Casheo een bemoedigend resultaat optekenen. Het goedgekeurde bedrag neemt 5,5% van de productie van 2009 voor zijn rekening terwijl Casheo in Om de Solidaire Lening te promoten en verder uit te bouwen sloot het Participatiefonds

de eerste plaats een nicheproduct is dat een oplossing biedt voor financieel gezonde

in 2007 een partnerschap af met Hefboom en Crédal, twee structuren gespecialiseerd in

bedrijven die door de crisis in liquiditeitsproblemen komen.

microfinanciering. Het Fonds vertrouwde hen de ondersteuning toe van de begunstigden van de Solidaire Lening.

Casheo

Dankzij die formule kende het aantal ingediende aanvragen een positieve evolutie. Het

70

aantal toegekende leningen blijft echter stabiel.

60 50

140

0,6

120

0,5

Aantal

0,4

80 0,3

60 0,2

40 20

0,1

0

0,0 2005

Aanvragen

34 |

2006

2007

Goedkeuringen

2008

40 30 20


100

Aantal

Solidaire Lening

10 0 Aanvragen

Goedkeuringen

2009


| 35

3.2.6. Impulseo Lening

Financiering van het Participatiefonds

80

3.2.7.1. Verdeling per activiteitensector

Lening

60

Handel en diensten blijven ook in 2009 de best vertegenwoordigde sectoren. De ver-

2007

houdingen tussen de verschillende sectoren vertonen slechts lichte schommelingen ten

2008

opzichte van 2008.

2009

Premie

Aanvragen

117

82

34

Goedkeuringen

110

76

28

1.648.000

1.520.000

763.217


3.2.7. Profiel van de ondernemers

100

Financiering ten laste van het Impulsfonds 2007

Impulseo in aantal

120

40 20

Voor de categorie starters zien we geen grote verschillen ten opzichte van vorig jaar. De

0 Financiering ten laste van het Impulsfonds 2008

Lening

Premie

Lening

Aanvragen

113

73

40

Goedkeuringen

100

72

35

1.500.000

1.440.000

927.000


dienstensector is daar de grootstePremie daler en kent een achteruitgang van 2,5%. Lening Lening


Bij de bestaande KMO’s is er een lichte stijging voor de handel en horeca. diensten Financiering ten laste van het Impulsfonds Financiering vanDehet Participatiefonds gaan er het sterkst op vooruit met een stijging van 4,5%. Dit gaat ten nadele van de bouwsector en de vrije beroepen (-2,89%). De sterkste daler is de sector van de Kunstambachten en kleine nijverheid, met een daling van 4% .

Financiering ten laste van het Impulsfonds 2009


Activiteitensectoren: Situatie in aantal (2009)

Lening

Premie

Lening

Aanvragen

97

74

33

100%

Goedkeuringen

114

75

33

90%

1.710.000

1.500.000

857.560

80%


In het vierde jaar bestaan van de Impulseo I-maatregel – een financieringspakket dat ondersteuning biedt aan huisartsen bij de installatie van hun praktijk of de verhuis ervan groot aantal dossiers toegekend die eigenlijk al eind 2008 werden ingediend. Dat verklaart

40%

waarom het aantal aanvragen voor de lening ten laste van het Impulsfonds kleiner is dan het

30% 20%

7,98 %

24,38 %

25,32 %

24,57 %

Bouwsector 14,95 %

6,96 %

14,36 %

11,08 % 14,36 %

15,19 %

Diensten Vrije beroepen Horeca Handel (groot en klein) Kunstamb. en kl. nijv.

33,86 % 31,78 %

31,25 %

10% 0%

Impulseo in aantal

120

60% 50%

als enkel te wijten aan het feit dat aan de ontvankelijkheidscriteria niet werd voldaan.

9,81 %

70%

naar een prioritaire zone – werd het hoogste bedrag toegekend. Begin 2009 werden er een

aantal goedkeuringen. Het beperkte aantal dossiers dat geen goedkeuring krijgt is zo goed

7,51 %

6,71 %

Starters

12,97 %

Bestaande KMO's

7,98 %

Totaal

100 80 60

2007 2008

40

2009

20 0 Lening

Premie

Financiering ten laste van het Impulsfonds

36 |

Lening Financiering van het Participatiefonds | 37

Starters en bestaande ondernemingen per leeftijdscategorie (2009) 100% 90%

0,4%

0,0%

6,7%

11,3%

17,7%

80%

18,5% 50-59

60%

43,7%

50%

30-39 20-29

43,6%

3.2.7.3. Geslacht

30%

lening toegekend kregen.

40-49

43,7%

40%

Onderstaande tabel geeft de leeftijdscategorieën weer van de ondernemers die een

60-69

30,7%

70%

3.2.7.2. Leeftijdscategorieën

0,4% 6,9%

20%

31,5%

Deze tabel geeft per geslacht de leeftijdscategorieën 30,5% weer van de ondernemers die

10%

14,5% een lening toegekend kregen bij het Participatiefonds . We stellen vast dat het aandeel

0%

De leeftijd van het overgrote deel van de starters die een beroep hebben gedaan op

20 tot 29-jarigen groter is bij de vrouwen, terwijl de mannen meer vertegenwoordigd Starters Bestaande Totaal zijn in de categorie 30 totKMO’s 39-jarigen. Ten opzichte van 2008 noteren we zowel bij de

de steun van het Participatiefonds situeert zich tussen 20 en 39 jaar, terwijl de onder-

vrouwen als bij de mannen een daling van het aantal 20 tot 29-jarigen. Bij de vrouwen

nemers van bestaande KMO’s die door het Participatiefonds worden gefinancierd, zich

is die daling wel meer uitgesproken (- 4%) dan bij de mannen (-0,3%).

veeleer in de leeftijdscategorieën 30 tot 49 jaar bevinden.

Geslacht versus leeftijdscategorie (2009)2 Starters en bestaande ondernemingen per leeftijdscategorie (2009) 100% 90% 80%

0,4%

0,0%

6,7%

11,3%

17,7%

50%

43,7%

70% 60-69

43,7%

50%

30-39

40%

20-29

30%

10% Starters

Bestaande KMO’s

40-49

43,8%

44,4%

30-39 20-29

34,0%

30,5%

Vrouwen

Totaal

27,5%

0%

14,5%

50-59

43,1%

10%

30,5%

18,3% 60-69

20% 31,5%

0,4% 6,9%

16,7%

19,8%

60%

40-49

43,6%

30%

0%

18,5%

7,7%

80%

50-59

40%

20%

90%

30,7%

70% 60%

0,4% 6,9%

0,2% 6,1%

0,6%

100%

Mannen

Totaal

Geslacht per product Cofinanciering 100% 90% 80% 70%

Geslacht versus leeftijdscategorie (2009)2 100% 90% 80%

0,6% 7,7% 19,8%

0,2% 6,1% 16,7%

0,4% 6,9% 18,3% 60-69

70% 60% 50%

50-59

43,1% 43,8%

44,4%

0%

30-39

63,0%

63,0%

69,0%

66,9%

62,5%

63,8%

77,0%

74,5%

81,4%

79,5%

77,7%

76,9%

72,2%

69,9%

37,0%

37,0%

31,0%

33,1%

37,5%

36,2%

23,0%

25,5%

18,6%

20,5%

22,3%

23,1%

27,8%

30,1%

50% 40% 30% 20% 10% 0%

Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk.

30%

10%

40-49 20-29

40%

20%

60%

27,5%

34,0%

30,5%

2007

2008 Starteo

Mannen

Vrouwen

Totaal

2009

2007

2008

2009

Optimeo

2009 Initio

Mannen Vrouwen

38 |

(2) Dit overzicht werd opgesteld op basis van de leningen toegekend aan natuurlijke personen

| 39

40% 30% 20% 10% 0%

Impulseo3

100% 37,0%

37,0%

31,0%

33,1%

37,5%

36,2%

23,0%

25,5%

18,6%

20,5%

22,3%

23,1%

27,8%

30,1%

Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk.

2007

2008

2009

2007

2008

Starteo

2009

2009

Optimeo

Initio

Mannen Voor Starteo en Optimeo stijgt het aandeel van de vrouwen die een leningaanvraag Vrouwen

indienen bij het Participatiefonds. Voor het eerste jaar Initio zijn ongeveer één derde

90% 80% 70%

40,0%

39,3%

Vrouwen 60,0%

20% 10% 0%

60,7%

59,5%

58,5%

67,7%

68,7%

Voor het product Impulseo3 merken we dat de evolutie van de vervrouwelijking van het beroep van huisarts ook terug te vinden is in de cijfers. Meer dan twee derde van de Aanvr.

Impulseo’s wordt aangevraagd door vrouwen. Goedk. Aanvr. Goedk. 2007

Aanvr.

2008

Goedk.

2009

3.2.7.4. JuridischeImpulseo vorm

Microfinanciering

In 2009 werden bijna 57% van de kredietdossiers toegekend aan natuurlijke personen. Hierbij vallen er geen grote verschillen met 2008 te noteren, behalve het feit dat de BVBA’s er op vooruitgaan ten nadele van de NV’s en de andere vennootschapsvormen.

55,4%

51,1%

54,5%

52,2%

57,3%

56,3%

63,8%

54,8%

62,6%

54,9%

64,2%

60,5%

60% 50% 40% 30%

Mannen

Er dient te worden onderstreept dat de leningen in het kader van de business line Mi-

Vrouwen

crofinanciering enkel worden toegekend aan natuurlijke personen. .

44,6%

48,9%

45,5%

47,8%

42,7%

43,7%

36,2%

45,2%

37,4%

45,1%

35,8%

Juridische vorm

39,5%

100% 90% Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk. Aanvr. Goedk.

2007

2008

2009

2007

Startlening

2008

80% 70%

2009

54,7%

56,6%

Activiteit als natuurlijk persoon

60%

Solidaire Lening

BVBA

50%

NV

40% Ten opzichte van 2008 gaat het aandeel van de vrouwen binnen de microfinancieringsdossiers

30%

achteruit, zowel wat betreft het aantal aanvragen als de goedkeuringen. Dit moet wel

20%

genuanceerd worden, aangezien de vrouwen opnieuw beter scoren op het vlak van

10%

goedkeuringspercentages, en dit voor zowel de Startlening als de Solidaire lening.

Andere 36,3%

6,3%

0% Aanvragen

34,9%

2,7%

5,8%

2,7%

Goedkeuringen

Impulseo3

100% 90% 80% 70%

31,3%

Mannen

Optimeo en Initio.

20% 10% 0%

32,3%

50% 40% 30%

mannen dan bij de vrouwen voor Starteo, terwijl we het omgekeerde vaststellen voor

90% 80% 70%

41,5%

60%

van de aanvragers vrouwen. Het goedkeuringspercentage ligt wel iets hoger bij de

100%

40,5%

40,0%

39,3%

40,5%

41,5%

32,3%

31,3%

60%

Mannen

50% 40% 30%

Vrouwen 60,0%

60,7%

59,5%

58,5%

67,7%

68,7%

Aanvr.

Goedk.

Aanvr.

Goedk.

Aanvr.

Goedk.

20% 10% 0%

2007

2008

2009

Impulseo 3) Leningen, zowel van het Participatiefonds als uit het Impulsfonds 40 |

| 41

3.2.7.5. Aantal werknemers

3.2.7.6. Slaagpercentage

Wat betreft het aantal werknemers op het moment van de indiening van een krediet-

Het slaagpercentage van de dossiers van het Participatiefonds bedraagt na 5 jaar

aanvraag bij het Participatiefonds, neemt het belang van de bedrijven met 1 tot 5

61,93%, een daling van 3% ten opzichte van de cijfers van 2008.

werknemers bij de starters toe, ten nadele van de eenmanszaken. Een omgekeerde tendens zien we bij de aanvragen van de bestaande KMO’s. Ten opzichte van 2008

Dat percentage moet geïnterpreteerd worden rekening houdend met het grote aantal

diende maar liefst 22% meer eenmanszaken een aanvraag in.

dossiers in de economische sectoren die algemeen beschouwd worden als risicovol.

Na 1 jaar

Na 2 jaar

Na 3 jaar

Na 4 jaar

Na 5 jaar

Kunstamb. en kl. nijv.

90,24%

85,37%

75,61%

70,73%

70,73%

1,3%

Handel (groot en klein)

90,91%

81,06%

68,18%

62,50%

56,82%

3,7%

Horeca

91,26%

83,50%

72,82%

64,08%

54,37%

Vrije beroepen

100,00%

100,00%

96,67%

90,00%

90,00%

Diensten

94,74%

90,35%

82,02%

69,74%

64,04%

Bouwsector

94,92%

89,83%

84,75%

77,97%

69,49%

Totaal

92,83%

86,07%

76,14%

67,86%

61,93%

Aantal werknemers (FTE) bij aanvraag (2008) 100%

0,1% 1,7%

0,5%

90%

6,4%

2,3%

9,8%

80%

44,7%

12,1%

70%

45,1%

60%

21-50

50%

11-20

46,6%

6-10

40%

1-5

30%

53,0%

0 47,6%

20% 25,0%

10% 0% Starters

Bestaande KMO’s

Totaal

Aantal werknemers (FTE) bij aanvraag (2009) 100%

0,4% 1,3%

0,2%

90% 80% 70%

49,6%

60%

1,9% 5,4% 7,6%

0,7%

1,3%

2,5%

47,4% 38,0%

21-50 11-20

50%

6-10

40%

1-5

30% 20%

48,5%

0 47,1%

48,1%

10% 0% Starters

42 |

Bestaande KMO’s

Totaal

| 43

Servicing Via zijn kernactiviteit Servicing valideert het Participatiefonds zijn knowhow op financieel, administratief, informatica- en technisch vlak door verschillende diensten te leveren aan derde instellingen. Aan de ene kant gaat het om opdrachten die op basis van een initiatief van de regering aan het Participatiefonds werden toevertrouwd en die gestoeld zijn op een specifieke wettelijke basis. Aan de andere kant doen een aantal voornamelijk openbare of semi-openbare instellingen een beroep op de expertise die het Fonds in de loop der jaren heeft opgebouwd. Ze hebben hiervoor met het Participatiefonds een dienstverleningscontract afgesloten.

Wettelijke opdrachten: Activiteitenverslag

• Operationeel beheer van CVBA Startersfonds

• Onderdak en logistieke ondersteuning bieden aan het KeFiK, het Kenniscentrum voor Financiering van KMO

• Onderdak en logistieke ondersteuning bieden aan de Kredietbemiddelaar voor ondernemingen

• Beheer van de inkomenscompensatievergoeding voor zelfstandigen die het slachtoffer zijn van hinder ten gevolge van werken op het openbaar domein

• Administratief beheer van Belgacap, de bijkomende aanvullende kredietverzekering toegekend door de kredietverzekeraars en met staatswaarborg

44 |

• Beheer van het Impulsfonds voor de huisartsgeneeskunde: Impulseo I en II

| 45

Contractuele opdrachten:

Wettelijke en reglementaire opdrachten

• Operationeel beheer van de VZW Belgian Bankers Academy

Startersfonds

• Optreden als vereffenaar van het Kringloopfonds

• Operationeel beheer van de back office van het Brussels Waarborgfonds

De CVBA Startersfonds is het financieringsfiliaal van het Participatiefonds en werd in 2003

• Beheer van de obligatielening uitgegeven door het Fonds ter Reductie

opgericht om externe financieringen via het privé-publiek te mobiliseren. Het kapitaal dat

van de Globale Energiekost en operationele prestaties op financieel en

via het Startersfonds wordt opgehaald, wordt doorgestort aan het Participatiefonds dat

informaticavlak

het op zijn beurt kan gebruiken om leningen te verstrekken aan startende ondernemingen

• Informaticaondersteuning voor het beheer van een aantal kredietproducten

of ondernemingen die maximum 4 jaar bestaan.

uit de business unit PMV-kmo van de Participatiemaatschappij Vlaanderen

• Beheer van het informaticanetwerk van de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij

In 2009 lanceerde de CVBA Startersfonds zijn tweede obligatielening. De inschrijvingsperiode liep van 23 maart tot 30 april 2009. De lancering van een tweede operatie Startersfonds is een van de maatregelen uit het federale relanceplan. Het stelt het Participatiefonds in staat zijn capaciteit tot kredietverlening op te trekken ten voordele van startende KMO’s. Aangezien 80% van de kredietverlening van het Participatiefonds gaat naar startende en vooral jonge ondernemers, creëert het voor deze doelgroep een belangrijk hefboomeffect. De doelstelling werd bereikt in 2009 gezien het recordaantal leningen dat aan starters werd toegekend. De tweede obligatielening van het Startersfonds geniet een staatswaarborg, die zowel de intresten als het kapitaal garandeert. De obligaties gaan ook gepaard met een interessante intrestvoet van 3,75%, vastgelegd op basis van voorwaarden van de lineaire obligaties (OLO) op 7 jaar. Een inschrijving geeft recht op een belastingvermindering van 5% op het ingeschreven bedrag met een maximum van € 290 per belastingplichtige. Per koppel kan dit tot € 580 euro aan belastingvermindering opleveren. Al die voordelen hebben 16.600 natuurlijke personen kunnen overtuigen om in te tekenen op de obligatielening, goed voor een totaal van € 108.780.500 aan opgehaald kapitaal. Dat bedrag kan op een doeltreffende manier de financiële middelen van het Participatiefonds voor de komende jaren versterken. Het Participatiefonds beheert in naam van en voor rekening van het Startersfonds het register van de inschrijvingen op naam. Het staat ook in voor de betaling van de intresten –ieder jaar op 8 mei tot en met 2016- en de terugbetaling van het kapitaal. Vennoten van het Startersfonds: Het Participatiefonds en de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij Vaste vertegenwoordiger van het Startersfonds: Baron Roger www.startersfonds.be

Mené Revisor: Callens, Pirenne & Co, vertegenwoordigd door Boudewijn Callens

46 |

| 47

Kenniscentrum voor Financiering van KMO

Publicaties

Enquête KMO-financiering

Het Participatiefonds levert diensten en draagt bij aan de financiering van het Kenniscentrum

De KeFiK-enquête KMO-financiering werd in 2009 uitgevoerd met het HEC-Ecole de

voor Financiering van KMO (KeFiK) vzw.

gestion van de Universiteit van Luik. De enquête wil de perceptie van de ondernemers over de financiering van hun KMO en de houding van de banken tegenover de KMO’s en de micro-ondernemingen op de voet volgen.

Het KeFiK streeft een drievoudige doelstelling na:

KeFiK Simulator Notionele Interestaftrek

• De centralisatie van essentiële informatie en competenties als referentiecentrum

De fiscale maatregel van de notionele interestaftrek bestaat sinds 1 januari 2006. Die

• De exploitatie en het ter beschikking stellen van die kennis aan de overheid,

op het vlak van KMO-financiering op nationaal niveau; de ondernemers en hun representatieve ondernemersorganisaties, de kredietverschaffers, de academische wereld en de media;

• Kredietbemiddeling voor ondernemingen.

Het Kenniscentrum voor Financiering van KMO (vzw) bestaat uit zijn Raad van Bestuur, een consultatief orgaan, het Wetenschappelijk Sturingscomité, en een permanent team,

maatregel laat vennootschappen toe een bepaald percentage van het eigen vermogen af te trekken van de belastbare basis. Het KeFiK lanceerde begin juni 2007 zijn simulator voor de notionele intrestaftrek aan de hand van de belastingsaangifte. Met dit unieke instrument kan iedereen in enkele minuten de fiscale impact van de maatregel te weten komen. Op het einde van de simulatie krijgt de gebruiker een schatting van het fiscale voordeel dat bekomen wordt dankzij de aftrekbaarheid van de notionele intresten.

het KeFiK-secretariaat. De Raad van Bestuur is het statutair beheersorgaan van de vzw.

Cijfers kredietverlening aan zelfstandigen en vennootschappen

Het sturingscomité komt samen om het KeFiK te adviseren over zijn strategische beleidslijnen.

Op basis van een samenwerking met de Nationale Bank publiceert het KeFiK kwartaalcijfers

Het is een dialoog- en overlegorgaan dat de voornaamste actoren van KMO-financiering

over de kredietverlening aan vennootschappen en zelfstandigen. Sinds april 2007 werkt het

samenbrengt. Het Secretariaat coördineert de verschillende projecten.

KeFiK ook samen met een groep experts van de banken om een gefundeerde interpretatie

Het KeFiK concentreert zich op 5 expertisedomeinen: de aanbodzijde van de KMO-

van de cijfers te kunnen leveren.

financiering, de vraagzijde, de fases van het leven van een onderneming, microfinanciering en een laatste subrubriek, die de overige expertise bevat. De strategie van het Centrum is in de eerste plaats van toepassing op de Belgische situatie. Door zich te baseren op objectieve analyses, « facts and figures » en door vergelijkingen te maken met andere landen om rekening te houden met de internationale context, heeft het KeFiK de ambitie zich te doen gelden als een gezaghebbend centrum dat aanbevelingen en voorstellen kan formuleren binnen zijn expertisedomeinen.

KeFiK Academic Award De KeFiK Academic Award werd voor de derde keer uitgereikt In 2009. De prijs is een initiatief van het KeFiK en wordt jaarlijks uitgereikt ter bevordering van het onderzoek naar KMO-financiering in België. Het initiatief beloont vier master- of doctoraatsstudenten wiens thesis een toegevoegde waarde biedt op het vlak van KMO-financiering in België. Kennis en gebruik van de notionele interesten door de KMO’s Het KeFiK publiceert in juli 2009 een working paper over de “Kennis en het gebruik van

Activiteiten 2009

de notionele interesten door KMO’s“. De studie werd gevoerd in samenwerking

Facts & figures

met twee professoren van de Hogeschool Brussel en de Universiteit Brussel

In 2009 werd de eerste aanzet gegeven voor het project van Facts and Figures. Hiermee

en peilt in hoeverre KMO’s op de hoogte zijn van de maatregel en in

zullen op de website van het KeFiK verschillende statistieken worden geplaatst over KMO’s

welke mate ze die toepassen.

en zelfstandigen in België om zo tegemoet te komen aan de vele aanvragen die het KeFiK

Vademecum KMO-financiering

ontvangt van ondernemers en ook studenten. Het project zal worden voltooid in 2010.

2009 was het redactiejaar van het “Vademecum KMO-

KeFiK-Barometer De KeFiK-barometer werd gecreëerd om te peilen naar de toegang tot financiering bij KMO’s. Die barometer onderzoekt aan de hand van 11 concrete vragen bij iets meer dan 600 KMO’s met minder dan 10 werknemers hoe zij hun toegang tot bankfinanciering ervaren. Op basis van de antwoorden wordt een index samengesteld die de perceptie van

financiering”, een belangrijke en praktische gids om alles te www.kefik.be

weten te komen over KMO-financiering en hoe men de kansen op een succesvolle financiering kan verhogen. Het vademecum is een referentiewerk voor iedereen die rechtstreeks of onrechtstreeks te maken heeft met financiering van ondernemingen.

de bedrijfsleiders weergeeft op het bankklimaat. Tijdens de telefonische bevraging worden ook twee vragen gesteld over de impact van de financiële crisis en de perceptie van het economische klimaat. De KeFiK-barometer wordt elke twee maanden herhaald. 48 |

| 49

De Kredietbemiddelaar voor ondernemingen

Uitkering van een inkomenscompensatievergoeding aan zelfstandigen die het slachtoffer zijn van hinder ten gevolge van werken op het

De maatregel voor kredietbemiddeling werd in het leven geroepen door de Minister van

openbaar domein

Financiën en de Minister van KMO’s en Zelfstandigen in het kader van het economisch

herstelplan van de Federale regering en van het Federaal plan voor de KMO.

Vanaf 1 januari 2009 werden de aanpassingen van kracht voor de wetgeving rond de inkomenscompensatievergoeding aan zelfstandigen die het slachtoffer zijn van hinder ten gevolge van werken op het openbaar domein. De belangrijkste wijziging bestond erin dat

De bemiddelingsdienst was operationeel vanaf februari 2009. De Regering vertrouwde het beheer van de maatregel voor kredietbemiddeling toe aan het Kenniscentrum voor Financiering van KMO (KeFiK VZW). Die nieuwe opdracht werd toegevoegd aan het « mission statement » van het KeFiK. In die context bestaat de ondersteuning van het Participatiefonds aan de bemiddelingsmaatregel uit het leveren van diensten en een belangrijke bijdrage aan de financiering ervan.

de bouwheren vanaf die datum geen bijdrage meer hoeven te betalen op opdrachten die vanaf 1 januari werden gegund of tot stand zijn gekomen. De werken waarvan de laatste aangifte van schuldvordering na 1 januari 2010 valt, geven geen aanleiding meer tot de betaling van een bijdrage.

Die bijdrage afkomstig van de bouwheren werd vervangen door een dotatie van 1 miljoen euro in 2009 ten laste van het federale budget. Vanaf 1 januari 2009 werd ook

Gezien de effectiviteit van de maatregel, wenste de Minister van Financiën de

de dagelijkse vergoeding opgetrokken van 44,20 euro naar 70 euro. Dat bedrag wordt

bemiddelingsopdracht van het KeFiK uit te breiden tot de kredietverzekering. Dat

jaarlijks geïndexeerd.

gebeurde in september 2009, in het verlengde van de invoering van BELGACAP, het

Het aanpassen van de wet naar een systeem dat gemakkelijker is, zowel in aanvraagprocedure

systeem van aanvullende openbare kredietverzekering dat door het Participatiefonds

als in beheer bij het Participatiefonds, samen met het optrekken van de dagvergoeding

beheerd wordt.

verklaart meteen het succes ervan sinds de wijziging. In 2007 werd voor 86 dossiers € 143.904,91 uitgekeerd. In 2008 kwam dit op € 417.346,69 voor 159 dossiers. Vanaf

Het bemiddelingsproces voor kredieten en kredietverzekering is complex: de tijd die moet

1 januari kunnen we spreken van een explosie in het aantal tussenkomsten: 748 dossiers

geïnvesteerd worden, de cruciale behoefte aan betrouwbare informatie afkomstig van

werden vergoed, wat neerkomt op een bedrag van € 1.418.480.

de vragende ondernemingen, het creëren/herstellen van een vertrouwensklimaat dat de dialoog tussen de verschillende betrokken partijen in het dossier bevordert en de relatieve afhankelijkheid van de Bemiddelaar van zijn relatie met de banken. De problemen die zich het meeste voordoen zijn nood aan fondsen op korte termijn (betaling leveranciers) en op middellange en lange termijn (materiële

Betaalde vergoedingen 1 600 000 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000

investeringen), problemen gelinkt aan de opstart van een activiteit,

600 000

betalingsachterstallen en opzegging van bestaande kredieten.

400 000

98 % van de ondernemingen in bemiddeling zijn KMO’s met

200 000

minder dan 50 werknemers. Ondernemingen in de handel

0 2007

(30%), de bouwsector (14%), de diensten (13%) en de

beheerder van de maatregel 12.698 dagen vergoed in 2007 en 2008. Voor

kredietbemiddelaar. www.openbarewerken-zelfstandigen.be

de periode van 1 januari 2009 tot 30 september 2009 was dit maar liefst

De kredietbemiddelingsdienst heeft zijn rol efficiënt

20.264 dagen.

ingevuld met een omloop van 65 miljoen euro van

Samen met het succes van de maatregel, daalde ook het aantal niet

kredieten waarvoor bemiddeld werd, 166 afgesloten

ontvankelijke aanvragen. Het huidige systeem is hier niet vreemd aan. Nu

dossiers met een slaagpercentage van 69% en 1338 voltijdse

kan het Participatiefonds immers bijkomende informatie opvragen vooraleer

jobs die werden behouden.

50 |

2009

Sinds het begin van de toepassing van de wet heeft het Participatiefonds als

ambachten (11%) doen het meeste een beroep op de

www.kredietbemiddelaar.be

2008

een dossier niet ontvankelijk te verklaren of de aanvraag te weigeren.

| 51

BELGACAP IMPULSEO - Impulsfonds voor huisartsgeneeskunde In 2009 trok de federale overheid een budget uit van 300 miljoen euro voor de invoering van een systeem van aanvullende kredietverzekering voor ondernemingen. Die maatregel

Impulsfonds voor de huisartsgeneeskunde werd opgericht op initiatief van de federale Het

trad in werking op 17 augustus 2009 onder de naam Belgacap. De staat stelt zich via

regering vanuit de doelstelling om nieuwe vestigingen van huisartsen te financieren en om

Belgacap onder bepaalde voorwaarden borg op de aanvullende kredietverzekering die

de oprichting van netwerken, van de duopraktijk en de vestiging van groepspraktijken te

door de kredietverzekeraars wordt toegekend. Hij ontvangt een vergoeding voor het

ondersteunen.

gelopen risico. De lancering van het Impulsfonds is gebaseerd op de vaststelling dat het aantal jonge Het systeem kwam er omdat met de crisis veel kredietverzekeraars hun beleid verstrakten. Met als gevolg dat ondernemingen in het kader van een leverancierskredietverzekering een verminderde verzekering kregen voor één of meer van hun klanten uit de Europese Economische Ruimte of dat hun gevraagde dekking slechts gedeeltelijk werd toegestaan.

artsen dat er voor kiest om huisarts te worden in dalende lijn gaat. Diegenen die de sprong wagen naar een eigen praktijk zijn zelfs nog minder talrijk. De geografische spreiding van de huisartsen vormt eveneens een steeds groter probleem. Sommige buurten in stedelijk gebied, en soms ook landelijke gebieden, hebben af te rekenen met een tekort aan huisartsen. Om de vestiging en de werking van huisartsenpraktijken te ondersteunen, heeft de regering extra financiële middelen vrijgemaakt via het “Impulsfonds voor de

Het operationele beheer van Belgacap is in handen van het Participatiefonds, dat in naam

huisartsgeneeskunde” binnen de begroting van de verzekering voor geneeskundige

en voor rekening van de Belgische staat handelt. Hieronder valt het administratieve en

verzorging.

technische beheer van de dossiers die de kredietverzekeraars meedelen, het opvolgen van de invorderingsprocedures, het beheren van de betrekkingen tussen de partijen en de middelen ter beschikking stellen voor het beheer van de dossiers. De aanvaarding van het dossier gebeurt echter door de kredietverzekeraar en niet door het Participatiefonds. De financiële betrokkenheid van het Fonds wordt beperkt tot de eventuele prefinanciering van de uitbetalingen met betrekking tot schadegevallen.

Het RIZIV heeft de werking en het beheer van het financieringspakket Impulseo toevertrouwd aan het Participatiefonds. In een eerste fase werd Impulseo I ontworpen, dat ondersteuning biedt aan de huisartsen bij de installatie van hun praktijk of de verhuis ervan naar een prioritaire zone. Het richt zich in de eerste plaats op de pas afgestudeerde, erkende huisartsen, maar daarnaast ook tot alle huisartsen die ervoor kiezen een praktijk op te starten of hun praktijk over te brengen naar een zone waar nood is aan extra huisartsen.

Na het akkoord van de Europese Commissie op 6 november 2009 kon het systeem, dat

Het bedrag van het financieringspakket dat aan een huisarts kan worden toegekend,

oorspronkelijk was beperkt tot kopers die gevestigd waren in België, worden uitgebreid

kan tot 65.000 euro oplopen.

tot de volledige Europese Economische Ruimte.

Impulseo I bestaat uit drie delen :

De regeling werd opgestart met een proefperiode van 6 maanden. Na

1. een financiering van het Impulsfonds voor de huisartsgeneeskunde,

afloop ervan was er unanimiteit over de noodzaak tot verlenging

in de vorm van een premie en een lening.

van de maatregel. Het was noodzakelijk om het Belgacap-

2. een optionele financiering van het Participatiefonds die kan

systeem te verlengen zodat ondernemers beschermd blijven

worden gecombineerd met een Starteo-lening.

tegen niet-betaling door hun klanten in heel Europa. De

3. een gratis begeleiding door een gespecialiseerd

verlenging loopt tot 31 december 2010 of tot uitputting

steunpunt.

van de portefeuille van 300 miljoen euro.

In 2008 werd er met Impulseo II een bijkomende financiële maatregel ter ondersteuning van de huisarts in het leven

Eind december 2009 waren 405 dossiers in omloop, goed www.belgacap.be

voor een bedrag van 26.661.018,85 euro.

geroepen. Impulseo II komt onder bepaalde voorwaarden www.riziv.be

tegemoet aan een deel van de loonkosten van de werknemer

Het Participatiefonds stelde eveneens een website ter

die de huisartsengroepering bijstaat in het onthaal en

beschikking waar de ondernemer terecht kan voor meer

praktijkbeheer. Het spreekt natuurlijk voor zich dat artsen die

informatie rond Belgacap.

niet in aanmerking komen voor het Impulseo-pakket altijd een beroep kunnen doen op de andere formules van het Participatiefonds, zoals trouwens alle vrije beroepen.

52 |

| 53

cont raC t uele o pdrac ht e n

FONDS TER REDUCTIE VAN DE GLOBALE ENERGIEKOST

Vereffening van het Kringloopfonds Met de goedkeuring van de Programmawet van 8 juni 2008 werd overgegaan tot een uitdoofscenario voor het Kringloopfonds, dat door de federale overheid werd gelanceerd om de sociale economie en het maatschappelijk verantwoord ondernemen in ons land een duw in de rug te geven.

Mede dankzij knowhow die werd opgebouwd bij het beheer van het Startersfonds, heeft het Participatiefonds in december 2006, naar aanleiding van een openbare aanbesteding, het beheer en de operationele opvolging binnengehaald van de obligatielening van 50 miljoen euro die door het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost bij het grote publiek werd gelanceerd.

Meer bepaald werd beslist dat ‘Vanaf 1 januari 2009 de activiteit van het Kringloopfonds zich zal beperken tot het beheer van de kredieten en de deelnemingen die voor die datum verleend zijn of waartoe voor die datum besloten is’. Mede door die vaststelling beslisten de aandeelhouders om het Kringloopfonds cvba te vereffenen.

Met de ingezamelde middelen wil het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost tussenbeide komen door het verstrekken van goedkope leningen aan particulieren, bestemd voor structurele energiebesparende maatregelen. Dat gebeurt via lokale entiteiten die zijn aangeduid door steden en gemeenten in overleg met het OCMW. De sociaal zwaksten vormen voor het Fonds een bijzondere doelgroep van particulieren. Naast de dienstverlening voor de FRGE wat betreft het beheer van hun obligatielening

Het Participatiefonds werd bij Buitengewone Algemene Vergadering

stelt het Participatiefonds ook een kredietbeheerssysteem ter beschikking

van 24.09.2009 aangesteld als vereffenaar van het Kringloopfonds.

voor de opvolging van de leningen. Die toepassing is een afgeleide van

Dat werd bekrachtigd door de Rechtbank van Koophandel van Brussel

het informaticasysteem dat het Participatiefonds gebruikt voor het

op 15.10.2009. In die context werd het Participatiefonds belast met

beheer van zijn eigen kredieten. Naast de installatie, onderhoud

het verdere beheer van het Kringloopfonds en in het bijzonder van www.kf-fesd.be

en opvolging van het systeem, staat het Participatiefonds ook in

de lopende kredieten en participaties.

voor de opleiding van de verantwoordelijke gebruikers van de

De afsluiting van de vereffening wordt ten vroegste voorzien in 2029,

verschillende entiteiten. Eind 2009 waren er 9 lokale entiteiten

rekening houdende met de looptijden van alle uitstaande kredieten van

actief die goedkope leningen konden verstrekken, nl. in Oostende,

www.frge.be

het Kringloopfonds.

Antwerpen, Gent en Mechelen, regio Hasselt en Genk, Kortrijk, Soignies, Bergen, Charleroi. Eind december 2009 waren er 2000

leningaanvragen binnengekomen waarvan er 1371 werden toegekend,

OPERATIONEEL BEHEER VAN HET BRUSSELS WAARBORGFONDS

goed voor een bedrag in omloop van € 10.000.000.

Het Brussels Waarborgfonds heeft als opdracht om de toekenning van beroepskredieten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te vergemakkelijken. Dat gebeurt door aan de kredietinstellingen een belangrijk deel van de waarborgen te leveren die ze vragen van

PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJ VLAANDEREN

de KMO’s en de zelfstandigen, in ruil voor een eenmalige bijdrage.

Vanaf 2008 doet de Participatiemaatschappij Vlaanderen een beroep op de dienstverlening van het Participatiefonds voor de technische

Sinds 1 juli 2008, en dat voor een periode van 5 jaar wordt

en informaticaverwerking van sommige producten uit hun business

het operationele beheer van de instelling, met name

unit PMV-KMO.

de boekhouding, informatica, opvolging van de dossiers in omloop en in een geschillenfase- volledig op zich genomen door het Participatiefonds, dat hiermee zijn knowhow en zijn investeringen op het vlak van beheer valideert.

BRUSSELS WAARBORGFONDS

www.pmvlaanderen.be

Hiervoor ontwikkelde het Participatiefonds een specifieke krediettoepassing afgeleid van zijn eigen beheerstoepassing

www.brusselswaarborgfonds.be

“Phoenix”. .

54 |

| 55

FPIM

www.sfpi-fpim.be

Audit en Consultancy

De Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij

Belgian Bankers Academy biedt een uitgebreid gamma aan van consultancy- en

steunt voor het beheer van hun informatica-

auditservices met betrekking tot het volledige spectrum van bancaire operaties.

infrastructuur op de expertise van het Participatiefonds.

Zij draagt bij tot de ontwikkeling van de financiële dienstenindustrie via de

Het zorgde voor de opvolging van de beveiliging

ondersteuning van 4 hoofdcategorieën van klanten: centrale banken en ministeries

van hun netwerk en voor het onderhoud van hun

van financiën, toezichthoudende autoriteiten, commerciële banken, bankinstellingen

volledige pc-park. Het Participatiefonds zorgde

en –verenigingen.

ook voor de technische ondersteuning bij enkele communicatieopdrachten van de FPIM in 2009.

Training BBA biedt een uitgebreid aanbod van trainingen aan met betrekking tot banken financiële dienstenoperaties. De trainingen worden georganiseerd via verschillende kanalen: Seminaries & workshop, Academische programma’s.

Belgian Bankers Academy Belgian Bankers Academy werd opgericht door de Belgische Vereniging van Banken, die ondertussen is veranderd in Febelfin. BBA is een Vereniging Zonder Winstoogmerk naar Belgisch recht die ondersteuning geeft aan de bank-, de financiële- en de

Banksimulaties BBA is in het bijzonder bekend voor haar computerondersteunde banksimulaties. Die opleidingsprogramma’s combineren theorie en praktische oefeningen in een virtuele economische omgeving. Met de programma’s wordt het conceptuele aan

verzekeringssectoren, inclusief de sector van de microfinanciering, zowel op Belgisch als

de dagdagelijkse praktijk gelinkt. BBA ontwikkelde 4 verschillende

op internationaal niveau.

banksimulaties, elk voor specifieke doeleinden.

Microfinanciering (Proximity Finance Foundation)

Met de steun van de voogdijoverheid hebben Febelfin en het Participatiefonds in 2006

Proximity Finance Foundation is een van BBA’s business

een strategisch partnerschap afgesloten voor de voortzetting van BBA.

lines, gericht op consulting, audit, training en institutionele ondersteuning binnen de sector microfinanciering.

Het Participatiefonds levert aan BBA administratieve, technische en financiële dienstverlening.

www.bbacademy.be

Voor zijn werking steunt BBA op een omvangrijk netwerk van meer dan 300 nationale en internationale experts die elk binnen hun competentievlak bijdragen tot de projecten die BBA opstart. De diversiteit en de kwaliteit van de expertise waarop BBA een beroep kan doen, zorgen ervoor dat er technische offertes met een hoge toegevoegde waarde kunnen ingediend worden en dat men kan voldoen aan de specifieke verwachtingen van de begunstigden. Bovendien doet BBA een beroep op de ervaring van het Participatiefonds wanneer ze haar medewerking verleent aan projecten die de oprichting beogen van instrumenten ter bevordering van de oprichting en ontwikkeling van kleine en middelgrote ondernemingen en er het beheer van waarneemt. De activiteiten van de BBA concentreren zich op vier vlakken: • Audit en Consultancy • Opleiding • Banksimulaties • Microfinanciering (Proximity Finance Foundation)

56 |

| 57

Balansgegevens De financiële en economische crisis heeft logischerwijze ook het Participatiefonds niet gespaard. Gelet de inzet die aan de dag werd gelegd in het kader van het Relanceplan, zijn voluntarisme om een hefboom te blijven vormen voor zijn doelpubliek met het eraan verbonden risico, zou het omgekeerde verbazingwekkend zijn. Het resultaat over het boekjaar sluit dan ook af met een verlies van € 15.020.043. Het verlies vloeit vooral voort uit de waardeverminderingen en minderwaarden op de kredietportefeuille, en de dalingen van de intrestvoeten. Conform de bepalingen van artikel 14 § 4 van het Koninklijk Besluit van 22 december 1992 houdende organisatie en werking van het Participatiefonds, wordt het verlies van het boekjaar 2009, geboekt in het Reservefonds, waarvan het totaal per 31.12.2009 € 58.005.583 bedraagt. Met een eigen vermogen dat 60 % van het balanstotaal bedraagt, is het Participatiefonds nog steeds een zeer solide instelling. Activiteitenverslag Sinds 1984 werd er in totaal voor bijna € 902 miljoen aan leningen uitbetaald. De omloop anno 2009 bedraagt € 314 miljoen, met name € 66 miljoen aan Startleningen en € 248 miljoen aan overige leningen

58 |

| 59

ACTIVA in Euro BOEKJAAR 31/12/2009

BOEKJAAR 31/12/2008

5.130.894

5.244.204

IMMATERIELE VASTE ACTIVA

1.343.528

1.375.596

MATERIELE VASTE ACTIVA

3.631.709

3.694.773

FINANCIELE VASTE ACTIVA

155.657

173.835

355.309.639

327.262.859

272.628.059

264.447.511

82.681.580

62.815.348

360.440.533

332.507.063

BOEKJAAR 31/12/2009

BOEKJAAR 31/12/2008

217.573.072

232.593.115

159.567.489

159.567.489

58.005.583

73.025.626

29.114.609

29.584.735

FINANCIELE SCHULDEN

113.752.852

70.329.213

TOTAAL PASSIVA

360.440.533

332.507.063

VASTE ACTIVA

VLOTTENDE ACTIVA VORDERINGEN ACTIEMIDDELEN TOTAAL ACTIVA PASSIVA in Euro

EIGEN VERMOGEN KAPITAAL RESERVEFONDS VOORZIENINGEN VOOR RISICO’S EN KOSTEN

TOTALE OMLOOP PER SOORT PRODUCT: A) STARTLENINGEN (in Euro)

Totaal gefinancierd sinds 1984 Terugbetalingen en afgeschreven kredieten Uitstaand kapitaal

Boekjaar 2009

Vorig boekjaar

Stijging

308.516.063 -242.386.925 66.129.138

296.411.904 -229.742.651 66.669.253

4,08 % 5,50 % -0,81 %

Boekjaar 2009

Vorig boekjaar

Stijging

593.058.818 -345.237.046 247.821.772

537.572.883 -305.310.695 232.262.188

10,32 % 13,08 % 6,7 %

B) STARTEO, OPTIMEO, INITIO, SOLIDAIRE LENING EN BUSINESS ANGEL+ (In Euro)

Totaal gefinancierd sinds 1984 Terugbetalingen en afgeschreven kredieten Uitstaand kapitaal C) Casheo (In Euro)

Boekjaar 2009 Uitstaand kapitaal

60 |

515.764,36

| 61

Participatiefonds I de Lignestraat 1 I 1000 Brussel

Recommend Documents