360 REIZEN PARIJS Kristien In-’t-Ven
Reiservaringen op jouw maat
Inhoud
Inleiding 8 Zo werkt 360° 10 Reizen naar en door Parijs 14 Praktische informatie 18 Parijs in de geschiedenis 24 Parijs in 1 dag 36 Parijs in 2 of 3 dagen 38 Register 346
Top 10
Top 10
Top 10
Parijs bezienswaardig 40
Parijs actief 44
Parijs for kids 48
4
Logeren in Parijs Champs-Élysées en Bois de Boulogne 29 > Louvre en Opéra 30 > Beaubourg, Le Marais en Les îles 30 > Bastille en Bercy 31 > Quartier Latin en Butte-auxCailles 32 > Saint-Germain-des-Prés en Montparnasse 33 > Eiffel en Invalides 33 > Montmartre en Pigalle 34 > Canal Saint-Martin en La Villette 34 > République en Belleville 35
Eten en drinken in Parijs Champs-Élysées en Bois de Boulogne 90 > Louvre en Opéra 120 > Beaubourg, Le Marais en Les îles 154 > Bastille en Bercy 178 > Quartier Latin en Butte-aux-Cailles 208 > Saint-Germain-des-Prés en Montparnasse 238 > Eiffel en Invalides 268 > Montmartre en Pigalle 290 > Canal Saint-Martin en La Villette 314 > République en Belleville 340
Top 10
Top 10
Top 10
Parijs for free 52
Parijs for shopaholics 56
Parijs by night 60 5
Inhoud
Champs Élysées en Bois de Boulogne 64
Beaubourg, Le Marais en Les îles 124 Downtown 78
Bastille en Bercy 158
Saint-Germain-des-Prés en Montparnasse 212 6
Louvre en Opéra 94
Quartier Latin en Butte-aux-Cailles 182
Eiffel en Invalides 244
montmartre en pigalle canal saint-martin en la villette louvre en opéra champs-élysées en bois de boulogne
république en belleville beaubourg, le marais en les îles
saint-germain-des prés en montparnasse eiffel en invalides
bastille en bercy quartier latin en butte-aux-cailles
Montmartre en Pigalle 270
Canal Saint-Martin en La Villette 294
République en Belleville 318 7
Inleiding
‘Mademoiselle?’
Het was midden de jaren 80 en ik was voor de allereerste keer in Parijs. Voor zo veel dingen was het de eerste keer: de Eiffeltoren in het echt zien, maar ook als mademoiselle aangesproken worden. Door een bakker dan nog. Ik twijfelde. Het zag er allemaal even hartverscheurend smakelijk uit. Tot mijn oog viel op een enorme meringue. Dat zoiets echt bestond. Dat je zo’n krokante wolk van frivoliteit (en ook wel wat suiker en ei) echt kon opeten. Dat was … Parijs, besloot ik. Dus mompelde ik iets van merci en au revoir en wandelde met meringue en al het plein voor het Centre Pompidou op. Daar gebeurden allerlei dingen waar mijn 15-jarige mond van openviel. Iemand was aan het moonwalken op muziek van The Art of Noise, een ander aan het jongleren en wat verderop zat er eentje didgeridoo te spelen. De omliggende terrassen zaten vol met
8
koffiedrinkende en uitbundig keuvelende mensen. Het was de tijd van de schoudervullingen, de platinablonde kapsels mét uitgroei en de pijnlijk krappe broeken. Het was geen gezicht. Maar wel in Parijs. Sindsdien ben ik er zo vele keren geweest dat ik de tel al lang kwijt ben. Telkens als ik in het Gare du Nord van de Thalys stap, weet ik hoe laat het is. Meestal 11.38 u, maar meer nog: tijd voor Parijs. Tijd om uren te flaneren door straten en steegjes, om geweldig lekkere dingen te eten, om naar mensen te kijken, om geraakt te worden, om van alles te voelen dat ik thuis niet voel. Natuurlijk heeft Parijs ook een ander gezicht. Er zijn de vele verkeersinfarcten, de toeristenvallen, de problemen eigen aan een plek waar miljoenen mensen samenleven. Om nog te zwijgen van de stuitende kloof tussen degenen die met hun derrière in de boter zijn gevallen, en de vele anderen die elke dag weer moeten knokken om te overleven. Naar die kant hoef je niet op zoek te gaan: die is er. Maar er is zoveel meer. In geen enkele andere stad ligt de schoonheid in zulke royale hoeveelheden voor het oprapen. Nergens druipt de charme zo van de straatstenen als in Parijs. En wat mooi is: het staat niet stil. Ondanks 2000 jaar geschiedenis, is het ook een stad die bougeert, vernieuwt, zoekt en verrast. Alle plekken die ik op mijn kilometerslange tochten ontdekte en herontdekte, zullen daar hopelijk van getuigen. Bonne route! En vergeet niet af en toe een meringue te eten. Een grote merci aan mijn kinderen Felix en Lucy, voor hun medewerking aan de Parijse kinderactiviteiten in dit boek en hun inspirerende kijk op de dingen, aan Vincent (T.E.L.S.D.M.V.), aan mijn mama voor haar stapels knipsels én de biografie van Simone de Beauvoir die ik op mijn 20ste van haar cadeau kreeg en aan le papa voor zijn waakzame oog. Grote dank aan al mijn Parijse en Belgische tipgevers die zo sympathiek waren om hun geliefde plekken te delen. Dankjewel ma chère Kristina! En dankjewel Eric, Claire, Cathérine, Int, Ineke, Meije, Cindy en Pierre. Dankjewel natuurlijk ook aan Beatrice voor het vertrouwen, aan Anne voor het goede redactiewerk en aan Greetje, die dit boek voorzien heeft van fijne foto’s. Kristien In-’t-Ven
9
Zo werkt 360°
360° zorgt voor persoonlijke reisassistentie in elke fase van jouw reistraject :
1 Informatie & inspiratie Ontdek wat je bestemming voor jouw interesses te bieden heeft
360 REIZEN 2 Organisatie & simulatie Stippel jouw persoonlijk reisplan uit op basis van je eigen interesses
10
3 Ondersteuning onderweg Verken je bestemming met realtime gps-ondersteuning en offline kaarten in je smartphone
1 DE 360° REISGIDS De reisgids is het hart van de 360° aanpak. Hij bevat alle informatie en inspiratie, overzichtelijk voorgesteld en ingedeeld in zes interessecategorieën:
bezienswaardig
actief
for kids
for free
for shopaholics
by night
Elke categorie heeft zijn eigen top 10 en fungeert als leidraad om makkelijk te navigeren door de informatie van de verschillende stadsdelen. Handige wijkkaarten bundelen de besproken items en dankzij de kleurencodering merk je meteen of die voor jou interessant zijn.
2 DE 360° DIGITALE REISPLANNER Met de reisplanner stippel je in enkele minuten je ideale en hoogstpersoonlijke reisprogramma uit. Op basis van je reisdatum, verblijfsduur en interesses krijg je een volledig plan voorgesteld. Niet alleen selecteert de planner voor jou de bezienswaardigheden en activiteiten die het meest aanleunen bij je interesses, hij houdt zelfs rekening met openingsuren, bezoekduur en de nodige tijd om je van het ene punt naar het andere te verplaatsen.
11
Zo werkt 360°
vervolg
Zo ga je te werk: > Je begint met het plannen op www.360gradenreizen.com Je kiest je bestemming en meteen krijg je een eerste reisplan voorgesteld. > Vervolgens kun je in het profileringsmenu meer voorkeuren kenbaar maken, zoals de geplande reisdata, je uitvalsbasis en het tempo waarin je de stad wil bezoeken. Op een puntenschaal geef je aan hoe belangrijk elk van de interessecategorieën voor je is. De planner zal hiermee rekening houden en je reisplan aanpassen. > In de menubalk vind je alles terug wat interessant is in de context van je reis: jouw interesses, hotels, restaurants en transportmogelijkheden. > Bezienswaardigheden en activiteiten die je minder interesseren, kun je deleten en andere die je absoluut niet wil missen, kun je toevoegen aan je reisplan. De planner zal controleren of een bijkomend bezoek haalbaar is en eventueel een deel van je reisplan herschikken. > Als je vindt dat je reisprogramma helemaal op punt staat, kan je het opslaan om er eventueel later nog wat aan verder te sleutelen. Maar je kunt het reisplan ook printen, als link in je mailbox ontvangen en delen met je vrienden.
12
3 DE 360° MOBIELE APPLICATIE > Sluitstuk van de 360° reisaanpak is de gratis mobiele applicatie. Deze is zowel voor iOS als Android beschikbaar. Je vindt er alle informatie terug over adressen en bezienswaardigheden op je bestemming. Deze informatie kun je zowel per categorie doorbladeren als op basis van je geografische positie. > Ook jouw persoonlijke reisplan dat je met de 360° reisplanner hebt aangemaakt, kun je gemakkelijk naar je smartphone exporteren om onderweg te gebruiken. > Je kunt jouw programma zowel in lijstvorm als op de kaart bekijken. Op de kaart heb je eveneens gpsondersteuning zodat je makkelijk je weg vindt.
www.360gradenreizen.com 13
Champs-Élysées en Bois de Boulogne
Bezienswaardig 66 14
Actief 80
For kids 82
Grandeur, ostentatieve luxe en brede lanen, met als hoogtepunt de avenue der avenues: die van de Champs-Élysées. In deze wijk kijk je je ogen uit, van gigantische boetieks van peperdure merken zoals Louis Vuitton en Guerlain, tot de elegantie van het Parc Monceau waar Proust graag een frisse neus haalde en de met veel egards omgeven ambtswoning van de president, het Palais de l’Élysée. Tussendoor ontdek je pareltjes van kleine musea, ver van de toeristenmassa en de grote schijnwerpers, die je een heel ander Parijs laten zien. In het westen zorgt de enorme groene long van het Bois de Boulogne ervoor dat de stad kan ademen. In het uitgestrekte bos waar menig vooraanstaand Parijzenaar zich ’s ochtends wakker jogt, valt ook voor kinderen heel wat te beleven.
Eten en drinken 90
For free 84
For shopaholics 86
By night 88 15
bezienswaardig
360 champs-élysées en bois de boulogne > bezienswaardig
bezienswaardig 01
Grand Palais
3, Avenue du Général Eisenhower, 75008 Parijs > Er zijn ook ingangen langs Avenue Winston Churchill en Place Clemenceau > Franklin D. Roosevelt of Champs-ÉlyséesClemenceau > 01.44.13.17.17 > variëren in functie van de tijdelijke tentoonstellingen > € 10 (afhankelijk van de tentoonstelling) > Kaart B3 > www.grandpalais.fr
Net als Musée d’Orsay is dit een overblijfsel van de Wereldtentoonstelling van 1900. Het Grand Palais werd, samen met het Petit Palais en de Pont Alexandre III, gebouwd in volle 16
belle époque en getuigt met zijn constructie van glas, smeedwerk en steen van de bijzonder esthetische stijl van deze periode. Het gebouw doet na grondige renovaties weer dienst als hal voor grote kunsttentoonstellingen en retrospectieves. Je kunt er terecht voor degelijke, groots opgezette expo’s rond kunstenaars zoals Monet of Chagall, maar ook voor thematische expo’s over bijvoorbeeld mode en decoratie tijdens het Tweede Keizerrijk. Verder zijn er filmvoorstellingen, muziekfestivals, mode-evenementen... In het kielzog van de tentoonstellingen worden ook thematische workshops voor kinderen georganiseerd.
champs-élysées en bois de boulogne > grand palais · palais de l'Élysée
02
Place de la Concorde
75008 Parijs > Concorde > Kaart B3
Dit magnifieke plein werd in 1763 ingehuldigd en was een idee van Louis XV, die er zijn standbeeld liet plaatsen. De fonteinen werden pas in 1836 toegevoegd, net als de obelisk. Tijdens de Franse Revolutie werd het plein omgedoopt tot de Place de la Révolution. De fameuze onthoofding van Louis XVI in 1793 had hier plaats. Ook Robespierre belandde op dit plein onder de guillotine. De beroemde obelisk van Luxor vult het hart van het plein en is met zijn gouden punt al van veraf te zien. Het was een geschenk van de onderkoning van Egypte, Mehemet Ali. Aan dit plein ligt het Jeu de Paume, dat dienstdoet als tentoonstellingsruimte voor hedendaagse beeldende kunst. • zie ook blz. 84
03
Palais de l’ Élysée
55, Rue du Faubourg Saint-Honoré, 75008 Parijs > Champs-Élysées-Clemenceau > Kaart A3 > www.elysee.fr
Dit is de residentie van de Franse president. Het statige pand was oorspronkelijk een hôtel particulier dat in opdracht van Henri-Louis de la Tour d’Auvergne werd opgetrokken tussen 1718 en 1722. Later kwam het in handen van markiezin Madame de Pompadour. Ook Napoleon verbleef er af en toe. Vanaf 1815 werd het Élysée staatseigendom, nadat Napoleon troonsafstand had gedaan. In 1848 werd het voor het eerst als ambtswoning toegewezen aan de president en dat is sindsdien zo gebleven. 17
champs-élysées en bois de boulogne > plattegrond
Lon gch a
mp
s
er
um l Do
ne
Rue Av en ue oua rd du Pr és ide nt
in
Se s
Qu Av ai L en ou ue is B de lér Ve iot rsa ille
int -Ex up éry uP rés ide nt Ro os ev
ra ss e
id
re Fau élix eF nu e Av
Balard
Bo
Sa ai
Qu a
18
elt
Ru eC ha rdo
nL
Av. ag Moz ac art he
e
Bl
het
Suc
leva rd Bou Boule vard Mura t
Te r
Qu
nu Ave
Rue C .
s
nt
ailla rd V oua e Éd
Zola Avenue Émile Ru ed el aC on ve nti on Citroën d Rue Balar
D
Parc André
oi
Bo
ule va rd Ex Exelmans e s lman Porte de ille s rs a Route de e Saint-Cloud V la Reine de . v A
11
Javel/André Citroën
Lin
Rue Molitor
e
Porte d’Auteuil
Jardins du Champ de Mars
Ru
euil Avenue de la Porte d’Aut
R Ra ue ffe t
13
Porte de Sèvres
ule var d
n t-Oue Avenu e
de Sain
Sei Ke n
nu y Ave e Pass Rue d gres e In R r u u u e Sin A ven éjo s u ger yn Porte de Passy Bea Ra . de Rue vd du R ane lagh Jasmin
Avenue de l’Hippodrome
16
Jardin des Tuileries
09
au eP
Saint-Lazare
R
dy
Place du Trocadéro
04
Champs-Élysées
Avenue Trocadéro G. Man del
Bo
Porte de la Muette
Bois de Boulogne
l
Bo d’In ulevard kerm ann
ule var dP Bou éri lev ph ard éri Lan qu e nes
de
Victor Hugo
he
oc
.H Av
Poincaré
Lac Inférieur
C
Av. N ie
lev ar d Bo u
Bois de Boulogne
Rue
me Ro de
Lo
es rb
de
Parc Monceau
Place Charles de Gaulle
d Raymon Avenue
ée
All
ch
Fo Avenue Porte Dauphine
Rue
re nd ge Le . R La Fourche
e sh
mp
ha ngc
15
A re Ru venue de Place de Clichy rei Malesherbes Villie ed Pé rs rs eP s ou ard d. de ron 25 em lev Villers Blvtignolles y u D Ba re Bo Rome ier P 17 e 24 Courcelles Ru Monceau
Av Porte Maillot Gra enue nde de Arm la ée
de Avenue Malakoff
B
B
Brochant d Péreire Boulevar
ale
14
ou
M rd va ule
Porte Maillot
20
ier
rth
Be
Bo
du R oule
ard lev
32
Vic tor
Square George Brassens
R. d’Amsterdam
Le cle rc
Gé né ra l
Q u
e in
du
Se
s urè
Les Sablons
t
ulle
n rsa
Ave nue
Ga
ue
de
Bineau
eG
les
ti
go
ce
le P eret
Porte de Champerret
Ru
éné ral Kœ nig
n Ja
Hu
ran le F
o ug
eA chil
eC har
Bo ule va rd du G
Jea
Porte d’Asnières
ato
rH
Ave nu Ave nu
rtre Ma
or ct Vi
An
to Vic Boule vard d e
es ièr
ess
.B Porte de Clichy Av lvd .d B eC lic hy
e Ru
e Ru
d var ule
Esplanade de La Défense
t
ele
ich
ai M
Qu
Bo
12 Place de La Défense
M er m
13
Rue
n rdu Ve de rd
A La Défense
en id és Pr ai
au tP
ne Sei
u e ai d ffr Qu hal Jo c aré
ou lD
rd leva Bou
12
va ule Bo
11
ne
champs-élysées en bois de boulogne > plattegrond
non
u d’A Rue que sse a
ny arig eM
ysé
e
ed
el
’Él
Ave nu
ne
our gS
t.-H
ono
Bois sy d ’A
abr
iel
Rue
ps
Ély sée
it
s
Avenue Du tu
23
ngla
s
ré
Place de la Concorde 02
02
rde
Cours la Reine
Pont Alexandre III
de
la C onc o
31
Quai d’Orsay
Pon t
19
eG
Rue de l’Univer sité
Assembée Nationale Rue de l’Université
Esplanade des Invalides Ru
rville
Bourg ogne
ain
t-D
om
de
Gre
nell
Varenne
Rue
iniq
Rue
Rue d e
Rue
lides
Avenue de Tou
eS
de V aren
ne
Rue V anea u
el aM r Maubourg otte
Place des Invalides
Place Vauban
es
urè
uF aub
Ru ed
Av enu
uC irq ue ed
Ru
ill
Avenue W. Chu rch
01
Av .d
eC he ver t
qu
eM atig
erm oz nM Jea Ru e
Boulevard la Tour
-P icq ue
Du
eS
R. d
Ave nu ham
Boulevard des Inva
ue
Boulevard La Tou
Av en
iel
Av. du Géneral Eisenhower
t
ot te M Av . la
et
Ru
Ch A ar ven les u Ri e sle r
qu
-P icq u
et
va rd
ou
J. B
ue
Av en
aix es eD
ivier
Duv
Ru
Rue
Jardins du Champ de Mars
uet
Bosq
n
ue Aven
ratio
et de Rue sition po l’Ex
Féd é
u Bosq
D
de la
École Militaire
03
Rue de Constantin e
Ron
an lar
u
ue Aven
Rue
Av de S enue elve s
M ar b
Rue de Marign a Rue M
ndrie
na Ié
d’
el lée an Al sch De P.
nt Po
ité ivers l’Un i usse de ua anco-R suy Q Rue Av. Fr Rue ttes Av Mon lentin RuE. Va en Rue de inique eD ue int-Dom .d de Rue Sa eL og Av la B es en ou rd Re ue l clu Em onn La Tourffe s ile ais Ei enelle Mauborg Eiffeltoren tave A A Rue de Gr Av s na v e u nu to en G le ue e ue de Fr en an la Av ce Av Bo Mars en ur s de ue do amp de nn R. du Ch Place Su ai s ffr Jacques Rueff en
Pi Ave er n Av re ue Lo en ti ue Ch ar les Flo
abr
Avenue du Maréchal Galliéni
Rapp
uf
Rue icot N Jean
La age Pass
Avenu e
Jay
Rue de l’Université
ed
Invalides
Maubourg
Ru
eM on ce au
ed Ru to n eW as hi ng
inc oln eL Ru
ed eC ha
Ru e
no
Ba ss a
Ru e
Ru
o
as sa n
eB ed Ru
lée ali eG
Ru
de
illo t
eK lé Rue ber la P éro use
Ave nu
na ’Ié Av en ue d
Seine
Ru
Champs-Élysées/ Clemenceau 22 Ave nue des C
Pont des Invalides
Cours Albert Premier
Rue Surco
Avenu Nations e des Unies
Rue Bayard
e ue J
s
Place François Premier
ou an G
Quai d’Orsay
l an Br
t
on
M
rbe
ue
en Av
ier
Avenue Franklin D. Roosevelt
sP re m
e
jon
Rue Cognacq
hamps sC
Franklin D. Roosevelt n aig
eG
épine
Rue Roqu
she
s
Ave nu
oint de dP
vre nthié
de Pe
n
ale
Ély sée
Rue
ssman
mbacérés
ps
27
28
29
08
Rue Ca
am
oétie
la B
Rue
Rue de Miromesnil
Saint-Philippetie du-Roule ée olis uC ed Ru
oré
Avenue Franklin D. Roosevelt
ço i
int -H
on
y
Champs-Élysées
Alma/ Marceau
y
C
eF ra n
ot ar
de
21
k Yor New
Ru
R
Pont de l’Alma
un M de
e enu Av
10
30
elle ser Pas ebilly D
t er
lb
A ue en Av
l
ne
res eF
Ru
de la Rue tention u Man
Place d’Iéna
u en Av Wilson Avenue du Président
e
uf
tM
gchamp
Iéna
Rue sse rou Deb
Rue de Lon
re ier eP
Ch rre
Ch
rd Hau
Miromesnil
Sa
oé
la B
e Ru es
n
en
ère ssi
oi
et
urg
dr
B P. ue PonR thie u
u r e d do Ru cca Bo
e
ed
Ru
ie rb Se R de G. B ue ize ier m t e Pr
Av enu
o arr
Pie
bo
au
de
ed
lém eC
eB
06 06
e Ru
Avenue Georges V
Ru
Ru ck e Fre be yc in Lü
Marceau Avenue
miral Rue de l’A d’Estaing
B
x
ed
Ru
Place des États-Unis
lilée
Ga
ou
eG
Ru
ello y
amelin Rue H sière Bois
Rue
ud
uF au
is to
ira
lé ali
ed
rri Rue
Bouleva
nn Boulevard Haussma
r ’A
nG
05
Ru
e eB
Ru
3
26
ed Ru
ea
e
de B
Avenue Georges V
eJ
Rue
eau arc eM
Ru
ais
enu Av
a
Kléber
nn me La
to Vic
én Avenue d’I
ue
e Ru
de Avenue Rue Lor dB yro n Ave nue des Cha mp sÉ lys Ru ées eV ern et George V
Charles de Gaulle/ o Étoille ug rH
en Av
18
d Friedlan
07 Arc de Triomphe
Av. Foch
A
Wa gra m Av. de
Place Charles de Gaulle
2
d. M Blv
A Gravenue nde de Arm la ée
e ch Ho ue en v A Rue Beau jon
sées Ély
1
ne
Rue de Babylone
19
e
ue
las
Ca
ses
bezienswaardig
04
Musée Nissim de Camondo
63, Rue de Monceau 63, 75008 Parijs > Monceau of Villiers > wo.-zo. 10.00-17.30 u > € 9 > Kaart B13 > www.lesartsdecoratifs.fr
Net als het Musée Cernuschi komt dit museum uit op het Parc Monceau. De schatrijke bankiersfamilie de Camondo nam hier in 1871 haar intrek. Moïse de Camondo, zoon van Nissim, erfde de villa van zijn ouders in 1911. Hij liet ze grondig verbouwen en voorzag ze van een aantal – voor die tijd – erg moderne toevoegingen. Korte tijd later echter sloeg het noodlot toe: zijn zoon, die net als zijn grootvader Nissim heette, kwam als gevechtspiloot om tijdens de Eerste Wereldoorlog. Moïse zette zijn professionele activiteiten stop en liet in 1935 zijn huis met inboedel na aan de Franse overheid. Ook de rest van de familie was een droevig lot beschoren: ze stierven in het concentratiekamp Auschwitz. Op de bovenste verdieping van het museum kom je meer te weten over de tragische lotgevallen van de familie de Camondo. Hun fabelachtige rijkdom heeft hen weinig geluk gebracht, om het nog zacht uit te drukken. Het woonhuis is werkelijk adembenemend, met zijn weelderige salons, slaapkamers, badkamers, bibliotheek en bureau. Ook de keuken – met charmante tegelvloer – op de benedenverdieping, waar het personeel ongetwijfeld copieuze maaltijden bereidde, is het bekijken waard. In alle ruimtes van het huis zijn kunstvoorwerpen te bewonderen, van meubels en tapijten tot bustes en schilderijen. Dit is een uniek museum, dat bij het beste hoort wat deze buurt te bieden heeft.
20
05
Musée Jacquemart-André
158, Boulevard Haussmann, 75008 Parijs > Miromesnil > 01.45.62.11.59 > dag. 10.00-18.00 u > museum en tijdelijke tentoonstelling: € 17 (met audiogids) of € 14 (zonder audiogids) > Kaart A2 > www.musee-jacquemart-andre.com
De entreeprijs is pittig, maar dit is wel een juweel van een museum. Het ‘huis’ van het welgestelde echtpaar mevrouw Jacquemart en meneer André doet dienst als somptueus decor voor de uitgebreide kunstcollectie die ze in de loop van hun leven bij elkaar kochten. De hier aanwezige werken zijn niet van de minste. Franse schilder- en beeldhouwkunst van David, Chardin, Fragonard en Pigalle,
champs-élysées en bois de boulogne > musée nissim de camondo · avenue des champs-élysées
kunst uit de noordelijke en zuidelijke Nederlanden, met Rembrandt en Van Dyck, en ook de Engelsen zijn vertegenwoordigd met twee werken. De uitgebreide afdeling Italiaanse renaissance pakt uit met kleppers zoals Botticelli, Canaletto, Tiepolo, Carpaccio, Bellini en Mantegna. Het hôtel particulier dateert van de jaren 1870-80 en is met zijn luxueuze zalen en salons op zich al een bezoek waard. Val gerust in zwijm bij het bekijken van la chambre de Madame in Louis XV-stijl. Reken voor de vaste collectie op anderhalf uur. Ook de tijdelijke tentoonstellingen die het museum organiseert, zijn de moeite. En vergeet zeker niet binnen te wippen in de theesalon van het museum, zie blz. 92.
06 Avenue des Champs-Élysées 75008 Parijs > Champs-Élysées-Clemenceau, Franklin D. Roosevelt, George-V of Charles-de-Gaulle-Étoile > Kaart A2 > www.champselysees.org
De beroemde avenue die de Place Charles-deGaulle met de Place de la Concorde verbindt, hoort bij de iconische beelden van Parijs. Hij vormt het hart van de Axe Historique, die in totaal zo’n 10 km lang is en tot aan de Grande Arche de la Défense loopt. De Champs-Élysées heeft een lange geschiedenis. Begin 17de eeuw werd in opdracht van Maria de Medici vanaf de Jardin des Tuileries een lange laan in oostelijke richting aangelegd. André le Nôtre - de land21
bezienswaardig
schapsarchitect die ook de tuinen van Versailles op zijn cv mocht schrijven – stond in 1670 in voor de heraanleg. Hij trok de centrale laan, toen Grand-Cours genoemd, verder door. Begin 18de eeuw kreeg de laan zijn huidige naam, een referentie naar de Griekse mythologie, en ontpopte zich tot geliefde en elegante promenade. In 1828 kwam de Champs-Élysées in het bezit van de stedelijke overheid en werd hij verfraaid met tuinen, brede voetpaden, lampen en fonteinen. Hiermee werd zijn reputatie als de plek bij uitstek om te flaneren en gezien te worden bestendigd. Elk jaar op 14 juli, de Franse nationale feestdag, trekt een militaire parade over de Champs-Élysées, onder het toeziend oog van de Franse president. En natuurlijk is deze laan elke zomer ook het glorieuze, kippenvelbevorderende eindpunt van de Tour de France. • zie ook blz. 86
22
07
Arc de Triomphe
Place Charles de Gaulle, 75008 Parijs > Charles de Gaulle-Étoile; je komt bij het monument via de ondergrondse tunnel die uitkomt op de Avenue de la Grande Armée, te bereiken via de uitgang van metrohalte Wagram > apr.-sept.: dag. 10.00-23.00 u, okt.-maart: 10.00-22.30 u > € 9,50 > Kaart A1 > www.arc-de-triomphe.monuments-nationaux.fr
De massieve, neoclassicistische triomfboog die Napoleon Bonaparte ter meerdere eer en glorie van zijn leger (en van zichzelf) liet optrekken, is met zijn 50 m hoogte een van de grootste ter wereld. De bouw ervan begon in 1806, maar het was pas in 1836 dat dit sterke staaltje van op de Romeinse keizers geïnspireerde overwinningsarchitectuur werd afgewerkt. De grote idealen van de Franse Revolutie ten spijt zat er toen alweer een koning
champs-élysées en bois de boulogne > arc de triomphe
op de troon: Louis-Philippe I. Napoleon maakte de Arc de Triomphe dus nooit in zijn volle glorie mee, hij stierf immers in 1821, tijdens zijn ballingschap. Het ontwerp is van Jean-François Chalgrin, de man die ook het Collège de France, het Palais de Luxembourg en de Église Saint-Sulpice heeft gebouwd. Deze stierf dan weer in 1811, dus net zoals Napoleon maakte ook de architect de afwerking niet mee. Het was Guillaume Abel Blouet die de Arc uiteindelijk voltooide, op basis van het ontwerp van Chalgrin. De sculpturen op de pilaren zijn van de hand van François Rude, Jean-Pierre Cortot, Antoine Etex en Jean-Jacques Pradier. Aan de binnenkant staan de namen van de 558 generaals die vochten voor Frankrijk. De onderlijnde namen zijn diegenen die op het slagveld het leven lieten. De eeuwige vlam bij het Graf van
de Onbekende Soldaat, ter herdenking van alle Franse soldaten die ooit voor hun vaderland gesneuveld zijn, werd in 1923 voor het eerst aangestoken en brandt sindsdien onafgebroken. Elke avond om 19.30 u wordt ze weer aangewakkerd. De top van het gebouw is enkel bereikbaar via een trap met 284 treden. Vanaf de top heb je een machtig uitzicht op de Axe Historique, die zich uitstrekt van het Louvre tot de zakenwijk La Défense. De vroegere Place de l’Étoile kreeg in 1970 de naam van Charles de Gaulle, die van 1959 tot 1969 president van de Franse Republiek was. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog leidde hij als generaal het Franse leger. Op het naar hem genoemde plein komen maar liefst 12 lanen uit, wat het tot een van de meest hectische en gevaarlijke kruispunten van Parijs maakt.
23
