Parasitologie PH-3095 4, 5, 6, 13, 14 en 15 november 2013
Samenstellers: Eric Brienen Lisette van Lieshout
Hogeschool Leiden Centrum Bioscience en Diagnostiek Zernikedreef 11 2333 CK Leiden Postbus 382 2300 AJ Leiden tel: 071-5188743; fax 071-5188415 e-mail:
[email protected] website: http://cbd.hsleiden.nl
Regels voor copyright verwerkt volgens geldende richtlijnen
Parasitologie Cursusinhoud: Parasitaire infecties komen veel voor onder mensen en de aandoeningen die ze veroorzaken kunnen variëren van relatief onschuldig tot zeer ernstig en dodelijk. Meer dan 30% van de wereldbevolking is bijvoorbeeld geïnfecteerd met de nematode Ascaris lumbricoides! Schistosomiasis is de laatste jaren eerder toe- dan afgenomen en bepaalde parasitaire ziekteverwekkers zoals Cryptosporidium en Strongyloides zijn belangrijker geworden ten gevolge van de toename van immuundeficiëte patiënten. De prevalentie van parasitaire infecties is in tropische gebieden hoger, maar ook mensen in gematigde en subtropische streken kunnen worden geënfecteerd. Zo worden in ons eigen land parasitaire infecties gevonden bij migranten, vluchtelingen en adoptiekinderen uit (sub)tropische gebieden. Bovendien wordt er door allochtone en autochtone Nederlanders veel gereisd buiten Europa, waar ze makkelijk in aanraking kunnen komen met exotische infecties. Endemische parasieten zijn zeker niet minder belangrijk. Bij patiënten met verlaagde weerstand zien we vaak opportunistische infecties, zoals bijvoorbeeld Toxoplasmosis. Het is daarom belangrijk dat er ook op de Nederlandse diagnostische laboratoria voldoende kennis en vaardigheden aanwezig zijn voor de diagnostiek van deze belangrijke ziekteverwekkers. Protozoön tot helminth zal tijdens deze cursus aan bod komen. Doel van de cursus: Het doel van de cursus is het verkrijgen van kennis en vaardigheden in het opsporen en herkennen van endemische parasitaire infecties en de meest voorkomende importinfecties. Hierbij zullen verschillende onderzoekstechnieken zowel theoretisch als praktisch aan bod komen. Doelgroep: Laboratoriummedewerkers die zich regelmatig met de diagnostiek van parasitaire infecties bezig houden en hun vaardigheden en kennis op dit terrein willen opfrissen en uitbreiden Cursusorganisatie: De cursus wordt georganiseerd door de Hogeschool Leiden, afdeling Centrum Bioscicence en Diagnostiek. Cursusuitvoering: De cursus wordt uitgevoerd door de Hogeschool Leiden, afdeling Centrum Bioscience en Diagnostiek, in samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum, Laboratorium voor Parasitologie. Cursusniveau: HBO Studieboek: Medische Parasitologie, Polderman AM, (2005) Uitg.: Syntax Media 4e ed. 2005, ISBN: 90-77423-14-1. Dit boek dient aangeschaft te worden. Aangeraden wordt de stof van tevoren door te nemen. Cursusdata: 4, 5, 6, 13, 14 en 15 november 2013 Lestijden: 09.00-17.00 uur Omvang: 16 uur theorie, 32 uur practicum Getuigschrift: bewijs van deelname. Tevens ontvangt u een certificaat van de Nederlandse Vereniging van Parasitologie.
Docenten Drs C.E. van Goor tel: 071-5188585
[email protected]
Gastdocenten Leids Universitair Medisch Centrum: Laboratorium voor Parasitologie: -
Dhr. E.A.T. Brienen Dr L. van Lieshout
Afdeling Infectieziekten: - Dr L. Visser, internist
Contactpersoon Drs C.E. van Goor Hogeschool Leiden Centrum Bioscience en Diagnostiek Zernikedreef 11 2333 CK Leiden Postbus 382 2300 AJ Leiden secretariaat CBD tel.071-5188743
[email protected]
DAGPROGRAMMA
Maandag 4 november: Intestinale Darmprotozoa Voorstudie: cursusboek: Hoofdstuk 4 Practicum in B3.032; theorie in G3.140 Dagprogramma 09:00 – 09:20
Registratie en koffie
09:20 – 09:30
Kennismaking en welkom
09:30 – 10:30
Diagnostiek en kliniek van E. histolytica, Giardia lamblia en Dientamoeba fragilis
10:30 – 10:45
Koffiepauze
10:45 – 11:30
Darmprotozoa Inleiding practicum en de apathogenen
11:30 – 12:45
Practicum
12:45 – 13:30
Lunchpauze
13:30 – 14:30
Infecties met Cryptosporidium, Isospora belli, Cyclospora en Microsporidium
14:30 – 15:30
Practicum • • •
Zelf ZN kleuren Demonstratie Optisch wit Demonstratie autofluorescentie
15:30 – 15:45
Theepauze
15:45 – 16:45
Vervolg practicum
16:45 – 17:00
Nabespreking van bevindingen en verloop van de dag
Annelies van Goor Annelies van Goor/ Eric Brienen
Eric Brienen
Annelies van Goor
Dinsdag 5 november: Nematoda, Cestoda, Trematoda Voorstudie:
Cursusboek: Hoofdstuk 7 (7-1, 7-3, 7-4, 7-7, 7-8) Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 5
Practicum in B3.032; theorie in G3.140 Dagprogramma 09:00 – 09:30
Nematoda: Inleiding en praktische aspecten
09:30 – 10:00
Practicum
10:00 – 10:15
Koffiepauze
10:15 – 10:45
Strongyloides: Pathogenese en diagnose
10:45 – 11:15
Practicum
11:15 – 12:00
Trematoda en Cestoda: Inleiding en praktische aspecten
12:00 – 12:30
Practicum
12:30 – 13:30
Lunchpauze
13:30 – 14:00
Annelies van Goor
Lisette van Lieshout
Annelies van Goor
Annelies van Goor Echinococcus granulosus en multilocularis Inleiding en praktische aspecten
14:00 – 15:15
Practicum
15:15 – 15:30
Theepauze
15:30 – 16:00 Schistosoma (sero)diagnostiek 16:00 – 16:45
Practicum
16:45 – 17:00
Nabespreking van bevindingen en verloop van de dag
Lisette van Lieshout
Woensdag 6 november: Technieken Feces Voorstudie: Cursusboek: Hoofdstuk 8 Hoofdstuk 10 Practicum in B3.032; theorie in G3.140 Dagprogramma
09:00 – 09:50
Fecesdiagnostiek en concentratiemethoden
Eric Brienen
Artefacten 09:50 – 10:05
Koffiepauze
10:05 – 12:15
Practicum fecesdiagnostiek
12:15 – 12:30
• Concentratiemethoden met demonstraties Nabespreking resultaten concentraties
12:30 – 13:30
Lunchpauze
13:30 – 14:30
Fixatie en kleuring feces
14:30 –15:15
Practicum gefixeerde en gekleurde preparaten
15:15 – 15:30
Theepauze
15:30 – 16:45
Casus technieken feces, eerste drie dagen
16:45 – 17:00
Nabespreking van bevindingen en verloop van de dag
Eric Brienen/Annelies van Goor
Woensdag 13 november: Bloed en weefselparasieten en Malaria Voorstudie:
Cursusboek: Hoofdstuk 3-2 en 3-3 Hoofdstuk 2
Practicum in B3.032, theorie in G3.144 Dagprogramma
09:00 – 09:30
Leishmaniasis en Afrikaanse trypanosomiasis
09:30 – 10:30
Practicum
10:30 – 10:45
• Leishmania • Trypanosoma Koffiepauze
10:45 – 11:30
Algemene inleiding malaria Plasmodium falciparum en Plasmodium vivax
11:30 – 12:30
12:30 – 13:30
• Plasmodium falciparum • Plasmodium vivax Lunchpauze
Plasmodium ovale en P. malariae 14:00 –14:45
Practicum
14:45 – 15:00
• Plasmodium ovale • Plasmodium malariae Tellen van de parasitemie
15:00 – 15:15
Theepauze
15:15 – 16:00
Practicum
16:45 – 17:00
Annelies van Goor
Practicum: Maken en kleuren uitstrijk- en dikke druppel preparaat en
13:30 – 14:00
16:00 – 16:45
Annelies van Goor
• Tellen in de praktijk • Malaria klassikale casus Recente ontwikkelingen in de malariadiagnostiek + vaccins Nabespreking van bevindingen en verloop van de dag
Annelies van Goor
Eric Brienen
Donderdag 14 november: Malaria en weefselparasieten Voorstudie: Cursusboek Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3-4 en 3-7
Practicum in B3.032, theorie in G3.144
Dagprogramma
09:00 –10:30
Practicum
10:30 – 11:15
• Individuele casus De kliniek van malaria
11.15 – 11:30
Koffiepauze
11:30 – 12:30
Practicum
12:30 – 13:30
• Malaria klassikale casus Lunchpauze
13:30 – 14:00
Practicum
14:00 – 15:00
• Malaria klassikale casus • Individuele casus Malaria diaquiz
15:00 – 15:15
• Herhaling van de morfologie malaria Theepauze
15:15 – 15:45
Inleiding Pneumocystis + Toxoplasman gondii
15:45 – 16:45
Practicum
16:45 – 17:00
• Pneumocystis • Toxoplasma gondii Nabespreking van bevindingen en verloop van de dag
Eric Brienen
Eric Brienen
Vrijdag 15 november: Filariasis en parasitologische diagnostiek in Nederland Voorstudie:
Hoofdstuk 7-11 en 7-12
Practicum in B3.032, theorie in G3.144
Dagprogramma
09:00 – 09:30
Inleiding Filariasis
09:30 - 10:30
Practicum •
Annelies van Goor
Filaridae
10:30 – 10:45
Koffiepauze
10:45 – 12:30
Practicum
12:30 – 13:30
• Casuïstiek • Preparaten naar keuze • Eindbespreking casuïstiek Lunchpauze
13:30 – 15:00
QUIZ
Eric Brienen en Annelies van Goor
Onbekende feces en onbekende malaria 15:00 – 15:30
Organisatie van de parasitologische diagnostiek in Nederland. Vooral de website van de NVP
15:30 – 16:45
Evaluatie van de cursus en afsluiting
Eric Brienen
