PANDUAN PENGAPLIKASIAN KAEDAH TERPILIH DALAM
PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN SEJARAH
PUSAT PERKEM BANGAN KURIKULUM KEM ENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA PERSIRAN DUTA OFF JALAN DUTA 50604 KUALA LUMPUR
Ba han Sejara h 2004
PANDUAN PELAKSANAAN PENGAJARAN & P EMBELA JARAN SEJARAH PRAKATA Sejarah merupakan satu mata pelajar an teras yang amat penting ke ar ah penc apaian as pir asi negar a dan Fals afah Pendidikan Kebangs aan. Kebelakangan ini, mur id- mur id menganggap mata pelajaran Sejarah mer upakan satu mata pelajar an yang
kaku,
membosankan
dan tidak
menarik.
Masy arakat pula
menganggap mata pelajar an ini tidak ber nilai komersial. Antara punca fenomena ini ialah kelemahan penguasaan pedagogi di kalangan gur u-gur u y ang meny ebabkan mata pelajar an Sejar ah menjadi kaku dan membos ankan. Pusat Perkembangan Kurikulum melihat fenomena ini s esuatu y ang amat membimbangkan. Satu pendekatan pr oaktif harus lah dilakukan untuk mer ubah situas i tersebut. Pelbagai kursus telah diadakan untuk menangani situas i ini. Semoga usaha ini akan dapat membuahkan hasil yang positif ataupun setidak- tidakny a menjadi pemangkin ke arah peningkatan kualiti Pengajar an dan Pembelajar an (P & P) mata pelajar an Sejarah dan s eterus nya meningkatkan penc apaian dalam mata pelajaran ini. RAS IO NAL Kebanyakan gur u mata pelajaran Sejar ah tidak mendapat pendedahan pedagogi yang s ecukupnya. Mata pelajar an Sejar ah dianggap s atu mata pelajaran y ang kaku dan me mbos ankan. Terdapat juga kalangan gur u yang gagal untuk memahami objektif
pendidikan
Sejar ah.
Panduan
meningkatkan kualiti pros es P & P Sejar ah.
i
ini
dihar ap
dapat
membantu
guru
Ba han Sejara h 2004 OBJEK TIF 1. Mendedahkan guru- guru dengan pelbagai pedagogi ter kini. 2. Menghasilkan satu pr oses P & P yang le bih ber kualiti dan ber kesan. 3. Membantu gur u-gur u
menyampaikan kandungan mata pelajaran Sejar ah
dengan lebih ber kes an, menar ik dan menyer onokkan. 4. Membantu murid-murid menguasai mata pelajar an Sejarah serta dapat menghayati pr oses P & P Sejarah melalui penggunaan pedagogi. 5. Menggalakkan P & P yang ber pusatkan mur id.
ii
Bahan Sejarah 2004
MEMAHAMI KEPERLUAN SUKATAN PELAJARAN (SP) DAN HURAIAN SUKATAN PELAJARAN (HSP) Oleh; Ahmad Salehee Abdul (SMK ABI, Kangar, Pe rlis)
S aidah Ahmad (S MK Tun Fatimah, J.B. )
Apakah SP dan HSP ?
ialah satu kerangka atau ringkasan kandungan berkaitan dengan sesuatu bidang pengajian. SP juga merupakan satu dokumen yang menterjemahkan hasrat negara untuk melahirkan individu yang memiliki semangat kekitaan dan mewujudkan
perpaduan.
Kurikulum
Sejarah
mengandungi
asas-asas
pengetahuan tentang Sejarah negara Malaysia dan negara luar dan dapat menerapkan
nilai-nilai murni dan kemahiran yang dapat diperkukuh dan
diperkembangkan.
merupakan terjemahan atau huraian terperinci terhadap kandungan yang digariskan dalam SP. Penghuraian dibuat berlandaskan kepada Struktur Disiplin Sejarah, tema-tema, perincian tajuk dan subtajuk, lajur dan aras selaras dengan kemahiran pembelajaran, unsur
patriotisme dan beberapa
dicadangkan.
1
aktiviti
yang
Bahan Sejarah 2004
TEMA 7 TEMA 8
: :
TEMA 9
:
TEMA 10
:
TEMA 11
:
TEMA 12
:
Tamadun Awal Manusia Tamadun Islam Dan Perkembangannya Perkembangan di Eropah Dan Kesannya Terhadap Ekonomi Negara Kemunculan Dan Perkembangan Nasionalisme sehingga Perang Dunia Kedua Pembinaan Negara Dan Bangsa Ke Arah Kemunculan Negara Malaysia Berdaulat Malaysia Dan Kerjasama Masyarakat Antarabangsa
1. PERKEMBANGAN TEMA HSP TINGKATAN 4 a] Tema-tema berdasarkan kronologi - Bermula dari proses kemunculan tamadun dan kesannya ke atas negara. b] Perkaitan peristiwa Sejarah, tema dan tajuk mengikut kronologi ( timeframe ) - Perkembangan revolusi industri di Eropah secara evolusi telah mengubah tamadun manusia dalam peradaban dunia serta memberi kesan kepada negara kita.[Lampiran 1 ]
2
Bahan Sejarah 2004 c] Sebab dan Akibat -
Proses sejarah berlaku mengikut sebab dan akibat. Contoh; Hubungan perdagangan antara saudagar Arab dengan Melaka membawa kepada perkembangan Islam di rantau ini.
2. Elemen Sejarah Terdapat elemen-elemen penting dalam Sejarah yang perlu difahami oleh guru dan murid ialah seperti:2.1. Lima elemen utama yang mesti di kembangkan kepada murid iaitu; ♣ Kronologi ♣ Keluasan dan kedalaman, kefahaman dan pengetahuan Sejarah. ♣ Interpretasi Sejarah ♣ Inkuiri Sejarah ♣ Komunikasi dan organisasi. 2.2. Unsur penting dalam pengetahuan Sejarah yang perlu disentuh ialah; Tokoh
-
Khalifah Abu Bakar, Khalifah Umar, Khalifah Uthman dan Khalifah Ali.
Peristiwa
-
Bai’ah, Majlis Syura, Peluasan wilayah, Pengenalan,cukai, Perang Siffin, Perjanjian Tahkim.
Tarikh
-
632 – 661 M
Proses
-
Rentetan peristiwa pada zaman Khulafa alRasyidin.
Kesan
-
Pemilihan pemimpin melalui musyawarah, kepatuhan kepada pemimpin, penyebaran Islam ke Asia Barat dan Eropah.
3
Bahan Sejarah 2004 3. Konsep dan Maksud Penjelasan tentang istilah-istilah penting yang perlu ditekankan dalam P&P Sejarah.
SKOP
CONTOH KONSEP
Masa
Masihi, Tahun Hijrah, Zaman Khulafa al- Rasyidin
Peristiwa
Bai’ah, Majlis Syura
Situasi
Kecemerlangan
Akti viti
Kharaj, Baitulmal, Jihad, Syahid
4. Unsur dan Nilai Perlu diterap dalam P&P melalui pengetahuan sejarah secara tidak langsung dengan menekankan aspek-aspek perubahan tingkah laku yang diyakini. - Bersikap kepemimpinan cemerlang - Memanfaatkan kecemerlangan tamadun Islam - Membuat perancangan yang bijak
4
Bahan Sejarah 2004
B
CARA PEMILIHAN TEMA DAN TAJUK
Pendekatan yang mampu dikendalikan oleh guru serta membantu murid menguasai kandungan dalam proses P&P. 1.
Gabungan Guru menentu dan memilih lebih daripada satu tajuk yang sesuai dan menyampaikannya dalam satu waktu P&P. Contoh; a] 7.1 Tamadun Awal Dunia
TAMADUN
PERIODISASI
LOKASI
SUMBANGAN
SUMERIA MESIR INDUS HWANG HO * Sesuai dilaksanakan secara gerak kerja kumpulan (EAP, CL)
5
Bahan Sejarah 2004 2.
Satu Persatu Pendekatan ini sesuai digunakan bagi tajuk yang luas, kandungan sukar untuk dibuat perbandingan (oleh murid) Contoh; a] 8.1 Islam dan Penyebarannya di Makkah b. Islam dan Penyebarannya di Makkah - Kelahiran dan Perkembangan Islam di Makkah
3.
Ikut Situasi Semasa Guru
perlu peka dengan situasi semasa
yang
berlaku
dan
mengaitkannya dengan pemilihan tajuk P&P. Contoh; a] 12.2 Peranan dan Sumbangan Malaysia dalam Pertubuhan Antarabangsa b. Malaysia dalam Pertubuhan Antarabangsa iv. Pertubuhan Persidangan Islam (OIC)
Persidangan Negara Islam (OIC) yang baru b erlangsung dapat membantu murid memahami dengan mudah tajuk b erkenaan kerana pengetahuan sedia ada masih baru.
6
Bahan Sejarah 2004
LATIHAN 1 Dengan merujuk kepada Tema HSP Tingkatan 5, lengkapkan maklumat di bawah b erserta dengan contoh yang sesuai.
2.1 PERKEMBANGAN TEMA HSP TINGKATAN 5 a] Jangka masa berdasarkan tema b] Perkaitan peristiwa sejarah mengikut tema dan kronologi ( timeframe ) c] Sebab dan akibat -
Proses sejarah berlaku mengikut sebab dan akibat.
-
Contoh;
LATIHAN 2 Berdasar kepada HSP Tingkatan 5, pilih tajuk yang sesuai dan hasilkan satu rancangan mengajar b agi kelas lemah dengan mengikut syarat yang ditentukan. 1. Gabungan 1.1 Gabungan beberapa tajuk yang sesuai 1.2 Peruntukkan satu waktu P&P 1.3 Berpusatkan murid 1.4 Set induksi dan ‘Brain b reak’ 1.5 Penerangan konsep / istilah 1.6 Menggunakan pedagogi / kaedah yang sesuai 1.7 Pengukuhan guru
7
Bahan Sejarah 2004
PENGGUNAAN BUKU TEKS SECARA BERKESAN DALAM PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN SEJARAH UNTUK MURID BERPRESTASI RENDAH DI PERINGKAT SEKOLAH MENENGAH Oleh; Hj. Shaharuddin Basri Hj. Ibrahim (SMK Sultan Abdul Jalil, Kluang) Chan Lee Chiun (Miri, Sarawak) Muslimin Fadzil (SMK T iram Jaya)
1. Pengenalan Tumpuan kertas kerja ini membincangkan kaedah penggunaan buku teks yang berkesan dalam pengajaran dan pembelajaran Sejarah yang dapat meningkatkan minat dan penglibatan murid lemah secara individu. Perbincangan secara umum difokuskan kepada aspek yang berkaitan dengan konsep umum buku teks, kebaikan buku teks sebagai bahan pembelajaran untuk murid lemah dan jenis aktiviti yang digunakan. Salah satu aspek penting yang dipertimbangkan dalam proses pengajaran dan pembelajaran ialah cara atau kaedah yang sesuai dan berkesan bagi membantu murid lemah dalam
pembelajaran. Seseorang guru Sejarah
bertanggungjawab memastikan murid lemah memahami dan menguasai pembelajaran Sejarah pada peringkat keupayaan dan kebolehan yang mereka miliki. 2. Kaitan Buku Teks Dengan Pembelajaran Murid Berprestasi Rendah Buku teks Sejarah dalam konteks ini merupakan salah satu media cetak yang
terpenting. Buku
teks
Sejarah juga
digunakan sebagai bahan
pembelajaran murid di sekolah menengah atas (SMA) iaitu murid Tingkatan IV
8
Bahan Sejarah 2004 dan Tingkatan V. Buku teks ditulis berdasarkan Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah KBSM yang baru dan diluluskan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia. Buku teks Sejarah
mengekalkan Kesepaduan unsur pengetahuan sejarah,
pemupukan nilai-nilai murni, patriotisme dan kemahiran belajar. 2.1. Buku teks Sejarah Tingkatan 4 mengandungi 10 bab seperti berikut:• Tema 7 (Tamadun Awal Manusia) • Tema 8 (Tamadun Islam dan Perkembangannya) • Tema 9 (Perkembangan Di Eropah dan Kesannya Terhadap Ekonomi Negara) 2.2. Buku teks Sejarah Tingkatan 5 mengandungi 9 bab seperti berikut:•
Tema 10 (Kemunculan dan Perkembangan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia Kedua).
•
Tema 11 (Pembinaan Negara dan Bangsa Ke Arah Kemunculan Negara Malaysia Berdaulat).
•
Tema 12 (Malaysia dan Kerjasama Masyarakat Antarabangsa).
3. Kelebihan Buku Teks Sejarah 3.1.
Buku teks mempunyai peta konsep sebagai garis kasar isi pelajaran yang boleh digunakan oleh guru dalam perancangan pelajaran, contoh seperti buku teks Ting.5, m.s. 2. •
Terdapat ringkasan dan rumusan sejumlah maklumat penting yang berkaitan dengan sesuatu bidang.
•
Memudahkankan murid memperoleh bahan khusus dalam bentuk yang telah disatukan.
•
Menyediakan sumber maklumat yang seragam untuk semua murid.
•
Memberi idea kepada guru tentang organisasi maklumat dan aktiviti yang dapat dilaksanakan dalam pengajaran dan pembelajaran.
9
Bahan Sejarah 2004 3.2.
Terdapat gambar, graf, peta dan bahan-bahan ilustrasi yang
memudahkan pemahaman murid, contoh buku teks Ting. 5,m.s.4. 3.3.
Terdapat lain-lain bahan pengajaran seperti ringkasan, latihan dan soalan terancang, contoh buku teks Ting.5, m.s. 7.
4. Penggunaan Buku Teks Dalam Pengajaran dan Pembelajaran Satu aspek yang dipertimbangkan dalam penggunaan buku teks ialah kesukaran murid memahami istilah yang sukar, abstrak dan di luar pengalaman mereka. Guru Sejarah harus membantu murid merujuk
buku teks secara
berkesan khususnya di kalangan murid yang berprestasi rendah. Guru Sejarah terlebih dahulu perlu merangka soalan-soalan berdasarkan tajuk yang akan diajar. Seterusnya membantu murid memilih isi-isi penting dengan menggunakan kata kunci atau kad bertema yang tercatat isinya. Guru Sejarah perlu mendidik murid menyusun maklumat yang diperolihi dan berfikir secara sistematis dalam mengisi petak lembaran kerja yang disediakan sebagai latihan. Cara terbaik memudahkan murid mengingat maklumat adalah melalui pembinaan peta minda yang menggambarkan perkembangan dan perkaitan isi penting. Buku teks Sejarah boleh digunakan sepanjang proses pengajaran dan pembelajaran sama ada permulaan, pertengahan atau pada akhir pembelajaran. 5. Teknik Penggunaan Buku Teks Dalam Pengajaran dan Pembelajaran Sejarah Bagi memastikan pengajaran dan pembelajaran yang berlangsung dalam bilik darjah berkesan, guru digalakkan mengamalkan langkah-langkah berikut; Memilih tajuk
Bina Soalan
Mencari Isi 1. Kata kunci. 2. Kad
10
- Susun Isi - Peta Minda
Guru merumus
Bahan Sejarah 2004 Terdapat juga perkara-perkara yang wajar dititikberatkan seperti: •
Peta konsep
•
Kemahiran berfikir kritis dan kreatif
•
Kecerdasan pelbagai
•
Unsur dan nilai patriotisme
•
Kemahiran teknologi komunikasi maklumat
•
Penggunaan bahan grafik
•
Maklumat tambahan
•
Pelbagai aktiviti pembelajaran yang kreatif dan inovatif
•
Latihan-latihan
Pada peringkat awal P&P guru wajar memberi gambaran keseluruhan (Big Picture) mengenai bab yang akan diajar dengan berpandukan peta konsep yang terdapat pada awal bab buku teks. (Rujuk buku teks sejarah ms 1, ms 37, ms 71) Guru seterusnya membina soalan – soalan yang membawa gambaran menyeluruh serta mempunyai perkaitan antara tajuk. Gunakan pendekatan atau kaedah yang sesuai berasaskan buku teks. Bahan-bahan grafik seperti gambar, peta, carta, jadual dan gambarajah perlu digunakan secara optimum di dalam pengajaran dan pembelajaran guru bagi menarik minat dan tumpuan murid. Guru perlu
membuat rumusan dengan mengaitkan pelbagai fakta
mengikut perkembangan peristiwa (event) supaya murid akan mendapat pemahaman yang jelas.
11
Bahan Sejarah 2004 Gerak Kerja Berasaskan Buku Teks Gerak Kerja 1 Tingkatan
:
IV
Bab
:
4
Tajuk
:
Penyebaran Islam Di Makkah dan Reaksi Masyarakat Arab
Persediaan Guru •
Guru menyediakan kad-kad berwarna yang mengandungi tema-tema berkaitan dengan tajuk. Tema tersebut mengandungi kata kunci dan muka surat daripada buku teks.
•
Guru mengedarkan sekeping kad berwarna kepada setiap murid yang mengandungi tema-tema.
Arahan Kepada Murid •
Dengan bimbingan guru, setiap murid dikehendaki membuka halaman berkaitan dan mencari maklumat berdasarkan tema dan kata kunci yang terdapat dalam buku teks.
•
Murid berkumpul dalam kumpulan mengikut kad tema berwarna yang terdapat pada setiap individu.
•
Murid dikehendaki berbincang mengenai jawapan yang dicari.
•
Salah seorang daripada setiap kumpulan diminta melapor dapatan yang diperoleh.
•
Wakil kumpulan dikehendaki menyusun kad di papan tulis mengikut kronologi.
•
Catatan boleh dibuat dalam bentuk peta minda.
12
Bahan Sejarah 2004 Kad Bertema WAHYU
PENYEBARAN DI MAKKAH
Pertama • Surah : • Perintah :
Cara Rahsia • • •
Kedua • Surah : • Perintah :
Rujuk Muka Surat 108-109
Rujuk Muka Surat 107-108
PENYEBARAN DI MAKKAH
PENENTANGAN TERHADAP ISLAM
Cara Terbuka • • •
Tempoh Masa : Orang terlibat : Tempat :
Sebab Penentangan
Tempoh Masa : Orang Terlibat : Tempat :
• • • • •
Rujuk Muka Surat 108-109
Perbezaan kepercayaan : Taraf : Persaudaraan : Amalan : Ekonomi :
Rujuk Muka Surat 111-112
PENENTANGAN TERHADAP ISLAM Cara Penentangan • Gangguan : • Penyair : • Pujukan : • Pemulauan :
Rujuk Muka Surat 111-112
13
Bahan Sejarah 2004 Jawapan Gerak Kerja 1 Kad Bertema WAHYU
PENYEBARAN DI MAKKAH
Pertama • Surah : al- Alaq ayat 1 hingga 5 • Per intah : Membaca
Cara Rahsia • • •
Kedua • Surah : al- Muddasir ayat 1 hingga 7 • Per intah : Sampaikan ajaran Islam
PENYEBARAN DI MAKKAH
PENENTANGAN T ERHADAP ISLAM
Cara Terbuka • • •
Tempoh Masa : 3 tahun Orang terlibat : Keluarga, sahabat rapat Tempat : Rumah al-Arqam
Sebab Penentangan • Perbezaan : Kepercayaan dan amalan • Taraf : Prinsip sama taraf • Persaudaraan : Konsep persaudaraan/ bersaudara • Amalan : A malan keji dilarang • Ekonomi : Gugat ekonomi pengukir patung
Tempoh Masa : 10 tahun Orang Ter libat : Keluarga Abdul Muttalib, Orang ramai, Ketua Bani Tempat : Bukit Safa
PENENTANGAN T ERHADAP ISLAM Cara Penentangan • • • •
Gangguan : Semasa beribadat Penyair : Ejekan ajaran Islam Pujukan : Menaw arkan kedudukan, wanita, harta Pemulauan : Tidak berniaga, tidak beri pertolongan dan tidak ber kahw in dengan keluarga nabi
14
Bahan Sejarah 2004
PENGGUNAAN BUKU TEKS SECARA BERKESAN DALAM PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN SEJARAH UNTUK MURID BERPRESTASI RENDAH DI PERINGKAT SEKOLAH MENENGAH Oleh; Hj. Shaharuddin Basri Hj. Ibrahim (SMK Sultan Abdul Jalil, Kluang) Chan Lee Chiun (Miri, Sarawak) Muslimin Fadzil (SMK T iram Jaya)
1. Pengenalan Tumpuan kertas kerja ini membincangkan kaedah penggunaan buku teks yang berkesan dalam pengajaran dan pembelajaran Sejarah yang dapat meningkatkan minat dan penglibatan murid lemah secara individu. Perbincangan secara umum difokuskan kepada aspek yang berkaitan dengan konsep umum buku teks, kebaikan buku teks sebagai bahan pembelajaran untuk murid lemah dan jenis aktiviti yang digunakan. Salah satu aspek penting yang dipertimbangkan dalam proses pengajaran dan pembelajaran ialah cara atau kaedah yang sesuai dan berkesan bagi membantu murid lemah dalam
pembelajaran. Seseorang guru Sejarah
bertanggungjawab memastikan murid lemah memahami dan menguasai pembelajaran Sejarah pada peringkat keupayaan dan kebolehan yang mereka miliki. 2. Kaitan Buku Teks Dengan Pembelajaran Murid Berprestasi Rendah Buku teks Sejarah dalam konteks ini merupakan salah satu media cetak yang
terpenting. Buku
teks
Sejarah juga
digunakan sebagai bahan
pembelajaran murid di sekolah menengah atas (SMA) iaitu murid Tingkatan IV
8
Bahan Sejarah 2004 dan Tingkatan V. Buku teks ditulis berdasarkan Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah KBSM yang baru dan diluluskan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia. Buku teks Sejarah
mengekalkan Kesepaduan unsur pengetahuan sejarah,
pemupukan nilai-nilai murni, patriotisme dan kemahiran belajar. 2.1. Buku teks Sejarah Tingkatan 4 mengandungi 10 bab seperti berikut:• Tema 7 (Tamadun Awal Manusia) • Tema 8 (Tamadun Islam dan Perkembangannya) • Tema 9 (Perkembangan Di Eropah dan Kesannya Terhadap Ekonomi Negara) 2.2. Buku teks Sejarah Tingkatan 5 mengandungi 9 bab seperti berikut:•
Tema 10 (Kemunculan dan Perkembangan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia Kedua).
•
Tema 11 (Pembinaan Negara dan Bangsa Ke Arah Kemunculan Negara Malaysia Berdaulat).
•
Tema 12 (Malaysia dan Kerjasama Masyarakat Antarabangsa).
3. Kelebihan Buku Teks Sejarah 3.1.
Buku teks mempunyai peta konsep sebagai garis kasar isi pelajaran yang boleh digunakan oleh guru dalam perancangan pelajaran, contoh seperti buku teks Ting.5, m.s. 2. •
Terdapat ringkasan dan rumusan sejumlah maklumat penting yang berkaitan dengan sesuatu bidang.
•
Memudahkankan murid memperoleh bahan khusus dalam bentuk yang telah disatukan.
•
Menyediakan sumber maklumat yang seragam untuk semua murid.
•
Memberi idea kepada guru tentang organisasi maklumat dan aktiviti yang dapat dilaksanakan dalam pengajaran dan pembelajaran.
9
Bahan Sejarah 2004 3.2.
Terdapat gambar, graf, peta dan bahan-bahan ilustrasi yang
memudahkan pemahaman murid, contoh buku teks Ting. 5,m.s.4. 3.3.
Terdapat lain-lain bahan pengajaran seperti ringkasan, latihan dan soalan terancang, contoh buku teks Ting.5, m.s. 7.
4. Penggunaan Buku Teks Dalam Pengajaran dan Pembelajaran Satu aspek yang dipertimbangkan dalam penggunaan buku teks ialah kesukaran murid memahami istilah yang sukar, abstrak dan di luar pengalaman mereka. Guru Sejarah harus membantu murid merujuk
buku teks secara
berkesan khususnya di kalangan murid yang berprestasi rendah. Guru Sejarah terlebih dahulu perlu merangka soalan-soalan berdasarkan tajuk yang akan diajar. Seterusnya membantu murid memilih isi-isi penting dengan menggunakan kata kunci atau kad bertema yang tercatat isinya. Guru Sejarah perlu mendidik murid menyusun maklumat yang diperolihi dan berfikir secara sistematis dalam mengisi petak lembaran kerja yang disediakan sebagai latihan. Cara terbaik memudahkan murid mengingat maklumat adalah melalui pembinaan peta minda yang menggambarkan perkembangan dan perkaitan isi penting. Buku teks Sejarah boleh digunakan sepanjang proses pengajaran dan pembelajaran sama ada permulaan, pertengahan atau pada akhir pembelajaran. 5. Teknik Penggunaan Buku Teks Dalam Pengajaran dan Pembelajaran Sejarah Bagi memastikan pengajaran dan pembelajaran yang berlangsung dalam bilik darjah berkesan, guru digalakkan mengamalkan langkah-langkah berikut; Memilih tajuk
Bina Soalan
Mencari Isi 1. Kata kunci. 2. Kad
10
- Susun Isi - Peta Minda
Guru merumus
Bahan Sejarah 2004 Terdapat juga perkara-perkara yang wajar dititikberatkan seperti: •
Peta konsep
•
Kemahiran berfikir kritis dan kreatif
•
Kecerdasan pelbagai
•
Unsur dan nilai patriotisme
•
Kemahiran teknologi komunikasi maklumat
•
Penggunaan bahan grafik
•
Maklumat tambahan
•
Pelbagai aktiviti pembelajaran yang kreatif dan inovatif
•
Latihan-latihan
Pada peringkat awal P&P guru wajar memberi gambaran keseluruhan (Big Picture) mengenai bab yang akan diajar dengan berpandukan peta konsep yang terdapat pada awal bab buku teks. (Rujuk buku teks sejarah ms 1, ms 37, ms 71) Guru seterusnya membina soalan – soalan yang membawa gambaran menyeluruh serta mempunyai perkaitan antara tajuk. Gunakan pendekatan atau kaedah yang sesuai berasaskan buku teks. Bahan-bahan grafik seperti gambar, peta, carta, jadual dan gambarajah perlu digunakan secara optimum di dalam pengajaran dan pembelajaran guru bagi menarik minat dan tumpuan murid. Guru perlu
membuat rumusan dengan mengaitkan pelbagai fakta
mengikut perkembangan peristiwa (event) supaya murid akan mendapat pemahaman yang jelas.
11
Bahan Sejarah 2004 Gerak Kerja Berasaskan Buku Teks Gerak Kerja 1 Tingkatan
:
IV
Bab
:
4
Tajuk
:
Penyebaran Islam Di Makkah dan Reaksi Masyarakat Arab
Persediaan Guru •
Guru menyediakan kad-kad berwarna yang mengandungi tema-tema berkaitan dengan tajuk. Tema tersebut mengandungi kata kunci dan muka surat daripada buku teks.
•
Guru mengedarkan sekeping kad berwarna kepada setiap murid yang mengandungi tema-tema.
Arahan Kepada Murid •
Dengan bimbingan guru, setiap murid dikehendaki membuka halaman berkaitan dan mencari maklumat berdasarkan tema dan kata kunci yang terdapat dalam buku teks.
•
Murid berkumpul dalam kumpulan mengikut kad tema berwarna yang terdapat pada setiap individu.
•
Murid dikehendaki berbincang mengenai jawapan yang dicari.
•
Salah seorang daripada setiap kumpulan diminta melapor dapatan yang diperoleh.
•
Wakil kumpulan dikehendaki menyusun kad di papan tulis mengikut kronologi.
•
Catatan boleh dibuat dalam bentuk peta minda.
12
Bahan Sejarah 2004 Kad Bertema WAHYU
PENYEBARAN DI MAKKAH
Pertama • Surah : • Perintah :
Cara Rahsia • • •
Kedua • Surah : • Perintah :
Rujuk Muka Surat 108-109
Rujuk Muka Surat 107-108
PENYEBARAN DI MAKKAH
PENENTANGAN TERHADAP ISLAM
Cara Terbuka • • •
Tempoh Masa : Orang terlibat : Tempat :
Sebab Penentangan
Tempoh Masa : Orang Terlibat : Tempat :
• • • • •
Rujuk Muka Surat 108-109
Perbezaan kepercayaan : Taraf : Persaudaraan : Amalan : Ekonomi :
Rujuk Muka Surat 111-112
PENENTANGAN TERHADAP ISLAM Cara Penentangan • Gangguan : • Penyair : • Pujukan : • Pemulauan :
Rujuk Muka Surat 111-112
13
Bahan Sejarah 2004 Jawapan Gerak Kerja 1 Kad Bertema WAHYU
PENYEBARAN DI MAKKAH
Pertama • Surah : al- Alaq ayat 1 hingga 5 • Per intah : Membaca
Cara Rahsia • • •
Kedua • Surah : al- Muddasir ayat 1 hingga 7 • Per intah : Sampaikan ajaran Islam
PENYEBARAN DI MAKKAH
PENENTANGAN T ERHADAP ISLAM
Cara Terbuka • • •
Tempoh Masa : 3 tahun Orang terlibat : Keluarga, sahabat rapat Tempat : Rumah al-Arqam
Sebab Penentangan • Perbezaan : Kepercayaan dan amalan • Taraf : Prinsip sama taraf • Persaudaraan : Konsep persaudaraan/ bersaudara • Amalan : A malan keji dilarang • Ekonomi : Gugat ekonomi pengukir patung
Tempoh Masa : 10 tahun Orang Ter libat : Keluarga Abdul Muttalib, Orang ramai, Ketua Bani Tempat : Bukit Safa
PENENTANGAN T ERHADAP ISLAM Cara Penentangan • • • •
Gangguan : Semasa beribadat Penyair : Ejekan ajaran Islam Pujukan : Menaw arkan kedudukan, wanita, harta Pemulauan : Tidak berniaga, tidak beri pertolongan dan tidak ber kahw in dengan keluarga nabi
14
Bahan Sejarah 2004
PENERAPAN KEMAHIRAN PEMIKIRAN SEJARAH (KPS) Oleh; Hjh. Sharifah Afida Syed Hamid (SM Sains Sultan Ibrahim, K. Terengganu) Azman Achutan Abdullah (SMK Mersing, Johor) Ginawati Raji (SMK Senai, Johor)
Kemahiran Pemikiran Sejarah (KPS) merupakan satu proses berfikir bagi membolehkan murid-murid meneroka idea yang kompleks dan abstrak dengan bimbingan guru. KPS merangkumi : i ) memahami kronologi • Melihat masa lalu, kini dan akan datang • Memahami konsep masa • Memahami konversi masa ii ) meneroka bukti • Mengenal pasti sumber pertama dan kedua • Membuat perbandingan antara sumber • Menentukan signifikan, tarikh, tokoh, lokasi peristiwa serta bagaimana peristiwa itu berlaku. iii ) membuat interpretasi • Membuat tafsiran sesuatu peristiwa sejarah • Membezakan antara tafsiran dengan perspektif • Membezakan antara fakta sejarah dengan tafsiran sejarah iv ) membuat imaginasi • Melibatkan diri dalam sesuatu peristiwa sejarah • Membuat imaginasi secara visual • Membuat imaginasi secara empati v ) membuat rasionalisasi • Menggunakan akal fikiran untuk membuat pertimbangan yang wajar bagi menyelesaikan sesuatu persoalan • Memerlukan kemahiran mengumpul data, hipotesis, menentukan signifikan bukti dan membuat inferens • Membuat rasionalisasi melalui kajian sumber sejarah secara kritis.
15
Bahan Sejarah 2004 Penerapan KPS boleh dilaksanakan di dalam atau di luar bilik darjah. KPS juga sesuai digunakan dalam hampir semua peristiwa sejarah. KPS sesuai digunakan semasa set induksi bagi merangsang minda murid. KPS juga boleh diterapkan secara sisipan semasa P&P dan semasa membuat ulangkaji. Strategi penerapan KPS Tajuk : Pembinaan Negara Bangsa di Jerman dan Itali Langkah 1: Guru melekatkan 3 keping kad di papan hitam tentang konsep realpolitik. Berdasarkan buku teks muka surat 68, murid dikehendaki memilih kad yang mengandungi maksud realpolitik yang paling tepat. Guru membuat rumusan tentang maksud realpolitik.
Amalan ini menggunakan cara tolak ansur, berperikemanusiaan dan rundingan untuk mencapai matlamat politik.
Amalan ini mewajarkan apa sahaja cara seperti tipu helah, kekerasan bersenjata dan peperangan untuk mencapai matlamat politik.
Amalan ini membenarkan penggunaan cara bertolak ansur dan peperangan jika perlu demi mencapai matlamat politik.
16
Bahan Sejarah 2004
Langkah 2: Seterusnya guru melekatkan kad tentang tokoh dan negara yang mengamalkan realpolitik. Murid diminta memadankan kad tersebut.
ITALI
OTTO EDUARD VON BISMARCK
CAMILLO BENSO DI CAVOUR
JERMAN
Kata Kunci / Akronim : I = Itali ; C = Camillo ; J = Jerman ; B = Bismarck
Langkah 3: (Penerapan KPS- meneroka
ICJB
bukti )
Murid secara berpasangan dikehendaki : Murid 1 : Membuktikan amalan realpolitik di Jerman Murid 2 : Membuktikan amalan realpolitik di Itali
17
Bahan Sejarah 2004
Setiap pasangan diberi lembaran kerja seperti di bawah. Murid 1: ( Jerman ) CARA: ( Darah )
1)Realpolitik 2)……………………………………….
TUJUAN: ( Menyatu ) ……………………………………………………………….. BUKTI: 1) Tipu helah , …………………………………, …………………, ………………………………………………………………… …….. 2) Menggunakan isu …………………………………………………
Murid 2: (Itali)
CARA: ( Real ) ……………………………………………………..
TUJUAN: ( Menyatu) ………………………………………………….
BUKTI: 1) Menghalau orang ………………………………………….. 2) Bekerjasama dengan …………………………………….. 3) Mengadakan pungutan suara untuk …..…………………
Penutup: Guru membuat rumusan tentang latar belakang pembinaan negara dan bangsa di Jerman dan Itali. P&P diperkukuh dengan latihan di bawah:
18
Bahan Sejarah 2004
Soalan Pengukuhan: i)
Apakah maksud realpolitik? ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………
ii)
Namakan tokoh dari Jerman dan Itali yang mengamalkan realpolitik. Jerman : ……………………………………….. Itali: ……………………………………………
iii)
Berikan DUA bukti amalan realpolitik di Jerman. a) …………………………………………………………………………. b) ………………………………………………………………………….
iv)
Apakah tujuan amalan realpolitik di Itali? ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………
19
Bahan Sejarah 2004
Soalan Bengkel untuk penerapan KPS dalam P&P Sejarah. Tem a – Bab (Tingkatan 5)
Elemen KPS yang Tajuk Bengkel dicadangkan
Tema 7 Bab 1
Memahami kronologi Meneroka bukti Interpretasi
Tema 7 Bab 2
Meneroka bukti
Tema 7 Bab 3
Meneroka bukti Rasionalisasi Interpretasi Imaginasi Rasionalisasi Memahami kronologi Interpretasi
Tema 8 Bab 4 Tema 8 Bab 5
Tema 8 Bab 6
Meneroka bukti Interpretasi
Tema 8 Bab 7
Meneroka bukti
Tema 8 Bab 8
Meneroka bukti
Tema 9 Bab 9
Memahami kronologi Interpretasi
Tema 9 Bab 10
Interpretasi
Lakarkan carta masa yang menunjuk cara hidup manusia pada zaman pra sejarah Buktikan kewujudan manusia zaman pra sejarah di Malaysia dari aspek tempat tinggal dan alatan mereka Berikan tafsiran anda tentang konsep tamadun menurut pandangan Barat dan Islam. Bandar terancang telah wujud dalam Tamadun Indus. Buktikan Mengapakah Kerajaan Maritim wujud di persisiran pantai. Jelaskan reaksi masyarakat Arab terhadap penyebaran Islam oleh Nabi Muhammad s.a.w di Makkah Galurkan peristiwa Hijrah sehingga terbentuknya Kerajaan Islam Madinah. Berikan alasan anda untuk menolak tafsiran orientalis Barat bahawa Hijrah itu pelarian. Islam bukan berkembang melalui mata pedang. Jelaskan Tamadun Islam Zaman Umaiyah bertembung dengan tamadun lain di dunia melalui perniagaan dan hubungan diplomatik. Buktikan. Senaraikan bukti-bukti kedatangan Islam ke Asia Tenggara dari Arab Islam telah mempengaruhi kesenian penduduk di Malaysia. Buktikan Lakarkan garis masa perubahan masyarakat Eropah dari Zaman Gelap hingga Imperialisme. Berikan alasan anda untuk menolak dakwaan kedatangan kuasa barat ke Asia Tenggara sebagai usaha mengembangkan tamadun mereka di luar Eropah. Apakah kesan pengenalan undang-undang tanah oleh British kepada masyarakat Melayu? 20
Bahan Sejarah 2004
Soalan Bengkel untuk penerapan KPS dalam P&P Sejarah. Tema 10 Bab 1 (Tingkatan 4)
Meneroka bukti
Tema 10 Bab 2
Meneroka bukti Interpretasi Imaginasi
Tema 11 Bab 3 Tema 11 Bab 4
Meneroka bukti
Tema 11 Bab 5
Meneroka bukti
Tema 11 Bab 6 Tema 11 Bab 7 Tema 11 Bab 8 Tema 12 Bab 9
Memahami kronologi Meneroka bukti Interpretasi Rasionalisasi
Imaginasi Meneroka bukti
Buktikan faktor ekonomi mendorong imperialisme barat ke Asia Tenggara. Dasar penjajah barat telah mencetuskan perasaan tidak puas hati di kalangan masyarakat Asia Tenggara. Buktikan. Andaikan anda seorang pejuang tempatan yang menentang British di Perak. Nyatakan sebab-sebab anda menentang British. Buktikan Abdul Rahman Limbong adalah seorang pejuang tempatan. Buktikan Negeri Sembilan mengamalkan sistem demokrasi. Anda merupakan salah seorang tokoh yang menentang Malayan Union. Apakah cara yang anda gunakan untuk menentang Malayan Union ? Sistem Ahli penting dalam usaha berkerajaan sendiri. Buktikan pernyataan di atas. Jelaskan langkah-langkah ke arah pembentukan Malaysia. Buktikan perlembagaan negara kita luhur.
Mengapakah Rancangan Malaya Pertama diperkenalkan? Meneroka bukti Perang Dunia Kedua berlaku disebabkan Rasionalisasi rasa tidak puas hati Jerman terhadap Interpretasi Perjanjian Versailles. Buktikan. Imaginasi Perang lebih banyak membawa kemusnahan. Bincangkan.
21
Bahan Sejarah 2004
PEDAGOGI ICT (INFORMATION & COMMUNICATION TECHNOLOGY) DALAM PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN SEJARAH Oleh; Norsalleh Ngatimin (SM Sains Kota T inggi, Johor) Sahat Md. Shah (SMK Jalan Kluang, Johor)
1.
Pengenalan
ICT adalah salah satu kaedah pengajaran dan pembelajaran mata pelajaran Sejarah
yang
inovatif.
Aspek
pengajarannya
boleh
melibatkan
guru
menggunakan ICT dan aspek pembelajarannya pula boleh melibatkan murid menggunakan ICT. Penggunaan ICT dalam pembelajaran boleh dikategorikan kepada empat iaitu tutorial, penerokaan, alat aplikasi dan komunikasi. 2.
Apakah ICT (Information & Communication Technology)? •
Teknologi ialah suatu sistem bagi memudahkan manusia memenuhi keperluannya.
•
Maklumat ialah data yang tersusun.
•
Komunikasi ialah proses saling menghantar dan menerima maklumat.
3.
Di manakah ICT boleh dilaksanakan? •
Bilik darjah.
•
Makmal komputer.
•
Cyber Cafe.
•
Rumah/peribadi.
22
Bahan Sejarah 2004 4.
Mengapakah kita menggunakan ICT? •
Meningkatkan kefahaman terhadap pelajaran.
•
Memberi peluang pembelajaran yang sama.
•
Meningkatkan motivasi.
•
Membolehkan pembelajaran kendiri.
•
Mengakses maklumat yang sukar diperoleh.
•
Mewujudkan suasana pembelajaran seronok dan mencabar.
•
Meningkatkan kreativiti dan imaginasi.
•
Pembelajaran berkesan dengan b imbingan minimum.
•
Meningkatkan kemahiran ICT.
5.
Bilakah ICT dilaksanakan? •
Ketika P&P di b ilik darjah.
•
Ketika P&P di makmal komputer.
•
Di luar P&P sebagai persediaan sebelum P&P.
•
Di luar P&P sebagai pengukuhan selepas P&P.
6.
Bagaimanakah kita menggunakan ICT dalam
pengajaran dan
pembelajaran Sejarah? a. Penggunaan ICT dalam P&P Sejarah; •
Harus dirancang dengan b aik, dan bukan secara bidan terjun atau sebagai aktiviti sampingan yang tidak ada kaitan dengan kurikulum.
•
Guru mesti menggunakan ICT b ersesuaian dengan kehendak kurikulum atau untuk menyokong sesuatu pendekatan P&P.
23
Bahan Sejarah 2004 b. Keperluan yang perlu disediakan; •
Alat (hard technology)
•
Sumber (maklumat/data)
•
Tatacara (soft technology)
c. Konteks Penggunaan ICT Dalam P&P; •
Aspek Pengajaran (guru menggunakan ICT); ICT boleh digunakan sebagai alat persembahan dan alat demonstrasi.
•
Aspek Pemb elajaran (murid menggunakan ICT).
Penggunaan ICT dalam pembelajaran boleh dikategorikan kepada: (i) Tutorial ICT dikatakan untuk pembelajaran tutorial apabila digunakan untuk menyampaikan kandungan pelajaran berdasarkan urutan yang telah ditetapkan. Pembelajaran tutorial ini merangkumi: •
Pembelajaran ekspositori iaitu penjelasan terperinci.
•
Demonstrasi sesuatu fenomena yang ditunjukkan dan dikawal urutan babaknya oleh sistem.
•
Latihan atau latih tubi yang disampaikan dan dikawal oleh sistem.
(ii) Penerokaan (eksploratori) Penggunaan ICT untuk pembelajaran penerokaan berlaku apabila ICT digunakan sebagai medium untuk: •
mencari dan mengakses maklumat daripada CD-ROM, internet.
•
mengalami, mempelajari dan mengkaji sesuatu fenomena secara simulasi.
•
melihat demontrasi sesuatu kejadian yang urutan babaknya boleh dikawal oleh murid.
24
Bahan Sejarah 2004
(iii) Alat aplikasi ICT dikatakan digunakan sebagai alat aplikasi apabila membantu murid melaksanakan
tugasan
pembelajaran,
dan
bukan
sebagai
mekanisma
penyaluran maklumat P&P. (iv) Komunikasi ICT dikatakan sebagai alat pemudah komunikasi apabila digunakan untuk membolehkan murid dan guru daripada lokasi yang berbeza menghantar, menerima dan berkongsi maklumat yang pelbagai bentuk.
7.
Contoh gerak kerja
Tajuk : Peristiwa Penentangan Pemimpin Tempatan (Tingkatan 5 Bab 2) Langkah 1 Murid diminta melihat gambar-gambar pemimpin setempat daripada laman web http://www.e.tuisyen.com atau CD yang disediakan.
Langkah 2 Reaksi anda (secara lisan) terhadap gambar Dol Said dan Rentap yang dimuat turun daripada laman web http://www.e.tuisyen.com atau CD yang disediakan.
25
Bahan Sejarah 2004
1
Dol Said; 1. Suka (bulatkan jika anda setuju) 2. Bangga (bulatkan jika anda setuju) 3. Benci (bulatkan jika anda setuju) Reaksi lain: 4. _______________________________ 5. _______________________________
2
Rentap; 1. Suka (bulatkan jika anda setuju) 2. Bangga (bulatkan jika anda setuju) 3. Benci (bulatkan jika anda setuju) Reaksi lain: 4. _______________________________ 5. _______________________________
Langkah 3 Setiap murid dikehendaki mengumpulkan maklumat tentang Dol Said dan Rentap berkaitan; •
lokasi
•
sebab penentangan
•
cara penentangan
•
tindak balas penjajah British
26
Bahan Sejarah 2004 Daripada laman Web berikut; http://www.malaccacom.net.my/malay/tempat_menarik/DolSaid.htm dan http://members.tripod.com/~PKPMSM1/sejarah20c.html
Aspek
Dol Said
Rentap
1
Lokasi;
N____________
Ulu Sungai ___________
2
Sebab
1. Mempertahankan
1. Menganggap orang
penentangan;
lanun 2. Mengenakan
2. Menganggu cara tradisional
3
Cara
1.Perang 1931
penentangan;
1. Serang
Menang/Kalah 2.Perang 1932
2.Berundur ke
Menang/Kalah
4
Tindak British;
balas 1. Dibawa
1.Kubu dan rumah
ke
di
27
Bahan Sejarah 2004
Langkah 4 Beberapa orang murid diminta membentangkan laporan hasil dapatan mereka. Langkah 5 (Pengukuhan) Guru merumuskan hasil laporan dapatan murid dan meminta murid membuat penambahan maklumat yang terkandung dalam buku teks.
28
Bahan Sejarah 2004
THEORY OF CONSTRAINTS FOR EDUCATION (TOCFE) DALAM PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN SEJARAH: SATU PENDEKATAN INOVATIF Oleh; Wan Nik Muda (SMK Lela Segara, Marang) Wan Ruslim Ismail (SMK Bahang, K. Kinabalu)
1. Pengenalan Theory of Constraints (TOC) adalah salah satu kaedah pengajaran dan pembelajaran yang inovatif daripada perspektif guru dan murid. Teknik ini dapat “menghidupkan”
pengajaran
dan
pembelajaran sejarah sekaligus
meningkatkan minat murid terhadap mata pelajaran ini. 2. Apakah TOC? TOC adalah satu teknik pengajaran dan pembelajaran kemahiran berfikir dan penyelesaian masalah berdasar pemikiran yang logik dan sistematik. Teknik ini adalah sebagai satu pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang berpusatkan murid. Rumusan kepada apa yang dimaksudkan dengan TOC adalah sebagaimana berikut; Theory of Constraints for Education Satu Teknik Pengajaran danPembelajaran Kemahiran Berfikir dan Penyelesaian Masalah
Pemikiran logik Pemikiran kr itis dan kreatif
Mudah dan konkrit
Cara sistematik
Sesuai untuk semua peringkat pelajar
29
Bahan Sejarah 2004 3. Kelebihan TOC Menerusi perlaksanaan teknik TOC dalam pengajaran dan pembelajaran, murid dan guru berupaya; •
mencapai matlamat pengajaran dan pembelajaran.
•
menyelesaikan masalah dengan berkesan.
•
membuat keputusan secara bertanggungjawab dan bersama.
•
berkomunikasi dengan baik dan
•
memperoleh pembelajaran sepanjang hayat.
Melalui aplikasi teknik TOC, tiga kemahiran dapat digabungjalinkan dalam proses pengajaran dan pembelajaran iaitu; •
kemahiran berfikir secara kritis
•
kemahiran berfikir secara kreatif
•
kemahiran generik
4. Aplikasi TOC dalam pendidikan Dalam pendidikan, teknik TOC boleh diaplikasikan menerusi; •
kandungan kurikulum.
•
pengajaran dan pembelajaran konsep.
•
membuat keputusan berkaitan dengan permasalahan pembelajaran.
•
perancangan strategik untuk mencapai matlamat.
Cadangan
kaedah
penggunaan
teknik
TOC
dalam
pendidikan
adalah
sebagaimana berikut; •
sesi bercerita ( pemahaman konflik dan cara watak membuat keputusan).
•
kajian kes ( modifikasi kelakuan dan tingkah laku, pembelajaran nilai murni dan kerohanian).
•
Kandungan Huraian Sukatan Pelajaran ( kemahiran berfikir dan perancangan strategik). 30
Bahan Sejarah 2004 5. Teknik dalam TOC Dalam pendidikan terutamanya pengajaran dan pembelajaran mata pelajaran Sejarah, terdapat tiga teknik TOC yang boleh diaplikasikan iaitu; •
Teknik Awan ( The Cloud )
•
Teknik Sebab dan Akibat ( Logic Branch )
•
Teknik Penyelesaian Masalah ( Prob lem Solving )
5.1 Teknik Awan ( The Cloud ) Teknik
ini memikirkan
tentang
sesuatu kejadian, idea, situasi dan
penyelesaian konflik yang bertentangan kehendak. Konflik yang hendak diselesaikan mungkin berbentuk konflik internal yang hanya melibatkan satu pihak sahaja atau konflik eksternal yang melibatkan dua pihak. Aspek-aspek yang perlu diberikan penekanan dalam melaksanakan teknik awan dalam pengajaran dan pembelajaran sejarah ialah; •
Kehendak
(dua
kehendak
yang
saling
bertentangan
yang
mewujudkan konflik). •
Keperluan (apa yang hendak dicapai berdasarkan kehendak).
•
Anggapan (penentu kepada cara untuk memenuhi keperluan yang berdasarkan kehendak).
•
Matlamat bersama (matlamat yang hendak dicapai berdasarkan keperluan).
•
Penyelesaian ‘Win-Win’ ( penyelesaian yang dibuat supaya keduadua keperluan dan matlamat bersama berjaya dicapai).
Dalam usaha menyelesaikan konflik, hanya satu kehendak sahaja yang dicapai atau diperolehi. Penyelesaian ‘win-win’ diberikan oleh pelajar berdasarkan pemikiran yang logik dan sistematik agar kedua-dua keperluan yang menjurus kepada matlamat bersama boleh dicapai.
31
Bahan Sejarah 2004
ANGGAPAN: KEHENDAK D1
KEPERLU AN MATLA MAT
KEPERLUAN C
KEHENDAK D2
ANGGAPAN
Penyelesaian ‘win-win’:
5.2 Teknik Sebab dan Akibat (Logic Branch) Teknik ini menerangkan bagaimana sesuatu tingkah laku, idea atau kejadian mengakibatkan kesan-kesan berikutnya. Murid mampu menerangkan urutan perkara-perkara penting dengan cara hubungan yang logik. Murid juga mampu mengenalpasti hubungan sebab dan akibat dengan cara yang berfokus menerusi permulaan tindakan yang berentet-rentet. Penekanan yang perlu diberikan ketika melaksanakan teknik sebab dan akibat dalam pengajaran dan pembelajaran mata pelajaran sejarah termasuklah; •
Memahami teks atau maklumat yang diberikan.
•
Mengenal pasti objektif pengajaran dan pembelajaran (what to learn).
•
Menentukan titik tolak atau permulaan peristiwa (the b egining event).
•
Mengenalpasti perkara-perkara penting yang terkandung dalam teks.
32
Bahan Sejarah 2004 •
Menyusun perkara-perkara tersebut mengikut turutan yang bermula dengan titik tolak peristiwa.
•
Mengemukakan maklumat yang menyokong perkara-perkara penting (anggapan antara sebab dan akibat) yang memperkembangkan “higher-order thinking”.
Jadi………(akibat)
Dan….(penerangan)
Sekiranya…..(se bab)
The Beginning Event
Anggapan
5.3 Teknik Penyelesaian Masalah (Problem Solving) Teknik penyelesaian masalah adalah satu teknik pengajaran yang bertujuan untuk memberi peluang dan ruang kepada pelajar lebih produktif dan bertukar pandangan dalam usaha untuk menyelesaikan persoalan yang dikemukakan kepada mereka. Teknik ini
boleh digunakan bagi merancang
langkah-langkah dengan sistematik secara kolaboratif untuk menghadapi dan mengatasi cabaran ke arah pencapaian matlamat yang telah ditetapkan. Matlamat tidak akan dapat dicapai jika cabaran-cabaran yang menghalang pencapaian matlamat tidak diatasi terlebih dahulu. Dari itu langkah-langkah yang dikemukakan adalah langkah-langkah yang mampu mengatasi cabaran.
33
Bahan Sejarah 2004 Kelebihan teknik penyelesaian masalah ialah; •
membolehkan
murid
bertanggungjawab ketika mengemukakan
langkah-langkah untuk mengatasi cabaran ke arah pencapaian matlamat. •
membina semangat berpasukan untuk mencapai matlamat melalui motivasi
kemahiran
perancangan
strategik
yang
melibatkan
persetujuan ahli pasukan. Terdapat beberapa langkah yang perlu diberikan perhatian ketika melaksanakan teknik penyelesaian masalah dalam pengajaran dan pembelajaran sejarah. Antaranya; •
mengenal pasti matlamat yang diingini dan matlamat tersebut mestilah jelas.
•
Mengenal pasti cabaran-cabaran yang akan dihadapi sebelum pencapaian matlamat yang telah ditetapkan.
•
Mencadangkan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengatasi cabaran.
•
Menyusun
langkah-langkah untuk mengatasi cabaran mengikut
keutamaan.
34
Bahan Sejarah 2004 Tajuk: Matlam at:
Cabaran
Langkah Atasi Cabaran
Keutamaan
6. Aplikasi TOC dalam Pengajaran dan Pembelajaran Sejarah 6.1 Teknik Awan i.
Berpandukan teks, pelajar terlebih dahulu mengenalpasti konflik yang wujud.
ii.
Kenalpasti keperluan yang berdasarkan kehendak yang mencetuskan konflik.
iii.
Murid mempertimbangkan anggapan tertentu.
iv.
Kenal pasti pula matlamat bersama.
v.
Murid akan mencari penyelesaian ‘win-win’ ke arah tercapainya matlamat bersama.
Berdasarkan buku teks di muka surat 148, Filipina telah menentang penyertaan Sabah ke dalam Malaysia kerana mendakwa Filipina adalah hak mereka berdasarkan fakta sejarah yang menunjukkan Sabah suatu ketika dahulu dimiliki oleh Kesultanan Sulu. Wujud konflik antara kerajaan Tanah Melayu yang ingin memasukan Sabah ke dalam Gagasan Malaysia sebaliknya Filipina menentang kemasukan Sabah.
35
Bahan Sejarah 2004
ANGG AP AN: Sabah Bersetuju Menyertai Malaysia
Penyertaan Sabah
P enyatuan P entadbiran
K.Tanah Melayu K.Filipina
Kestabilan Politik
Menolak Penyertaan Sabah
Berpeluang Menikmati Sumber Ekonomi Sabah
Penyelesaian Win-Win:
ANGG AP AN: Sabah Milik Kesultanan Sulu
1. Penubuhan Malaysia 2. Rapatkan Hubungan melalui MAPHILINDO 6.2 Teknik Penyelesaian Masalah i.
Murid
mengenal
pasti
matlamat
yang
hendak
dicapai
dengan
berpandukan kepada teks yang dikemukakan. ii.
Murid
mengenal
pasti
pula
cabaran-cabaran
yang
menghalang
pencapaian matlamat. iii.
Kemudian murid mencari langkah-langkah untuk mengatasi cabaran supaya matlamat dapat dicapai.
Contoh
aplikasi
Teknik
Penyelesaian
Masalah
dalam
pengajaran
dan
pembelajaran mata pelajaran sejarah berdasarkan intisari teks di muka surat 119-121. 36
Bahan Sejarah 2004 Tajuk : Pakatan Murni Pra-Perikatan (Sejarah Malaysia)
Usaha-usaha ke arah Pakatan Murni 1. Penubuhan Jaw atankuasa Perhubungan Antara Kaum (CLC) yang pada aw alnya dianggotai oleh dua kaum terbesar di Tanah Melayu iaitu kaum Melayu dan Cina yang kemudian dianggotai w akil daripada kaum Melayu, Cina, India, Sr i Lanka, Serani dan Eropah. 2. Kerjasama kaum yang ber mula dengan kerjasama antara kaum Melayu dan Cina menerusi UMNO dan MCA. 3. Dato’ Onn merasakan perpaduan kaum adalah penting ke arah kemerdekan Tanah Melayu dan mencadangkan supaya keahlian UMNO dibuka kepada bukan Melayu tetapi mendapat kecaman hebat daripada masyarakat Melayu. 4. Dato’ Onn meletakkan jaw atannya dalam UMNO dan menubuhkan Parti Kemerdekaan Malaya (Independent Malayan Party - IMP) yang berkonsepkan kerjasama antara kaum dalam satu parti. 5. Konsep perpaduan yang dikemukakan oleh Dato’ Onn atas kesedaran bahaw a orang Melayu bukan lagi rakyat tunggal Tanah Melayu. 6. IMP menemui kegagalan kerana tidak mendapat sokongan daripada kaum Cina dan India yang seterusnya memaksa Dato’ Onn menubuhkan Parti Negara juga menemui kegagalan. 7. Ditubuhkan Persidangan Nasional dengan tujuan untuk mencapai kerjasama politik bagi mengurangkan perasaan perkauman di kalangan penduduk Tanah Melayu. 8. Kerjasama antara parti politik dalam Konvensyen Nasional yang dianjur kan bersama oleh UMNO dan MCA telah menjadi titik tolak kepada kerjasama antara kaum atau Pakatan Murni yang menjadi asas kepada penubuhan Parti Perikatan.
37
Bahan Sejarah 2004 Tajuk: Pakatan Murni pra-Perikatan Matlamat: Perpaduan kaum. Cabaran: 1. Tidak wujud kerjasama antara kaum-kaum 2. Kemunculan parti berasaskan kaum 3. Cadangan Dato’ Onn tidak diterima 4. Usaha ke arah kerjasama politik 5. Mahu kekalkan parti berasaskan kaum Matlamat: Perpaduan Kaum Cabaran 1. Tidak wujud kerjasama antara
Langkah atasi Cabaran
Keutamaan
- penubuhan Jawatan Kuasa Perhubungan Antara Kaum.
kaum. 2. Kemunculan parti berasaskan kaum
- Dato’ Onn cadangkan membuka keahlian
UMNO
kepada
bukan
Melayu supaya wujud satu parti yang dianggotai pelbagai kaum. 3. Cadangan Dato’ Onn tidak diterima.
- Dato’ Onn letak jawatan dalam UMNO dan menubuhkan IMP parti politik pelbagai kaum.
4. Tiada usaha ke arah kerjasama politik.
- menganjurkan Konvensyen Nasional yang berjaya mewujudkan asas kepada Pakatan Murni.
5. Setiap kaum mahu kekalkan parti berasaskan kaum.
- ditubuhkan Parti Perikatan iaitu sebuah parti hasil daripada gabungan parti-parti yang berasaskan kaum.
38
Bahan Sejarah 2004 6.3 Teknik Sebab dan Akibat i. ii. iii. iv.
Murid mengumpulkan maklumat-maklumat atau fakta-fakta penting berkaitan dengan tajuk. Murid mengenalpasti maklumat-maklumat penting berkaitan dengan tajuk yang dikemukakan. Murid menyusun maklumat atau fakta tersebut secara berurutan dengan mengambil kira sebab dan akibat sesuatu peristiwa. Maklumat-maklumat tersebut dimuatkan dalam grafik yang disediakan oleh guru.
Maklumat daripada petikan teks muka surat 33-34 yang tidak tersusun mengikut urutan untuk aplikasi Teknik Sebab dan Akibat. Tajuk: Perjuangan Rentap menentang James Brooke di Sarawak
Per istiw a-peristiw a perjuangan Rentap 1. Rentap bertindak menyerang kubu James Brooke Nanga Skrang. 2. Tentera James Brooke berjaya mengalahkan Rentap di Bukit Sadok. 3. Rentap berundur ke Ulu Sungai Entabai. 4. James Brooke menyerang perkampungan Rentap. 5. James Brooke bertindak menghapuskan orang Iban di Sungai Skrang yang dianggap lanun. 6. Per juangan Rentap menjadi lemah. 7. Rentap berjaya mengusir James Brooke dari Nganga Srang. 8. James Brooke berjaya mengalahkan Rentap. 9. Rentap berundur ke Bukit Sadok.
Titik tolak atau permulaan : James Brooke menghapuskan orang Iban di Sungai Skrang.
39
Bahan Sejarah 2004 Maklumat penting (mengikut urutan); 1. James Brooke bertindak menghapuskan orang Iban di Sungai Skrang yang dianggap lanun. 2. Rentap bertindak menyerang kubu James Brooke Nanga Skrang. 3. James Brooke berjaya diusir. 4. James Brooke menyerang dan membakar perkampungan Rentap. 5. Rentap berundur ke Bukit Sadok. 6. James Brooke menyerang Rentap di Bukit Sadok 7. Rentap berjaya dikalahkan. 8. Rentap berundur ke Ulu Sungai Entabai. 9. Perjuangan Rentap menjadi lemah.
40
Bahan Sejarah 2004
Carta Sebab dan Akibat : Penentangan Rentap Penentangan Rentap semakin lemah
Rentap berundur ke Ulu Sungai Rentap berjaya dikalahkan James Brooke menyerang Rentap di Bukit Sadok Rentap dan pengikut berundur ke Bukit Sadok James Brooke bertindak membakar perkampungan Rentap James Brooke berjaya diusir
Rentap menyerang pasukan James Brooke di Kubu Nanga Skrang
James Brooke bertindak menghapuskan orang Iban di Sungai Skrang (Titik Permulaan – The Beginning Event) anggapan
Sebab ………akibat
41
anggapan
Bahan Sejarah 2004
7. Kesimpulan Menerusi kaedah TOC pelajar dapat menguasai dan mengaplikasikan kemahiran berfikir dan penyelasaian masalah berdasarkan pemikiran yang logik dan sistematik. Di samping itu setiap keputusan yang dibuat oleh murid untuk menyelesaikan sesuatu masalah adalah dibuat dengan bertanggungjawab dan secara kolektif. Menerusi kaedah TOC juga, murid mampu berkomunikasi dengan baik .
Bibliografi Abdul Rahim Abdul Rashid, 2000. Panduan Latihan Mengajar, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka. Khaw Poh Seng, 2001. Kemahiran Berfikir dan Berkomunikasi TOC;Satu Teknik Pengajaran dan Pembelajaran Kemahiran Berfikir dan Penyelesaian Masalah, Kuala Lumpur, Pusat Perkembangan Kurikulum. Website TOC for Educations:http://www.tocforeducation.com
42
Bahan Sejarah 2004
GERAK KERJA Sediakan sebuah rancangan pengajaran berfokuskan kemahiran TOC dan menggabungjalinkan dengan kemahiran-kemahiran lain yang difikirkan sesuai. 1. Berdasarkan salah seorang rancangkan
satu
rancangan
tokoh
pejuang
pelajaran
tempatan
dengan
di
bawah,
berfokus
kepada
kemahiran TOC teknik Sebab dan Akibat. Tokoh: i.
Penghulu Dol Said
ii.
Mat Salleh
iii.
Dato’ Maharaja Lela
iv.
Yam Tuan Antah
v.
Tok Janggut
vi.
Haji Abdul Rahman Limbong
(rujuk buku teks Tingkatan 5 muka surat 31 – 44) 2. Berdasarkan peristiwa sejarah di bawah, selesaikan konflik yang wujud dan kemukakan penyelesaian ‘win-win’ supaya matlamat bersama berjaya dicapai.
43
Bahan Sejarah 2004 Peristiwa Sejarah: i.
Konflik antara Dato’ Onn Jaafar dengan pemimpin Melayu lain berkaitan cadangan membuka keahlian UMNO kepada bukan Melayu ke arah perpaduan kaum di Tanah Melayu. (Teks Ting. 5 m.s. 120 – 121)
ii.
Konflik dalaman Raja Thai
dalam usaha untuk mengekalkan
kemerdekaan Thailand samada untuk menerima penasihat Barat ataupun tidak. (Teks Ting. 5 muka surat 22) iii.
Mana-mana tajuk yang difirkan sesuai daripada Teks Tingkatan 4 dan Tingkatan 5.
3. Berdasarkan fakta-fakta dan peristiwa sejarah, kemukakan langkahlangkah untuk mengatasi cabaran ke arah pencapaian matlamat. Peristiwa atau fakta sejarah: i.
Kegemilangan Islam semasa pemerintahan Khalifah Saidina Abu Bakar al-Siddiq. (Teks Tingkatan 4 m.s. 144-146)
ii.
Matlamat pembentukan Malaysia (teks Tingkatan 5 m.s. 149 – 152)
iii.
Pencapaian
matlamat
Wawasan
2020
(teks
Tingkatan
5
m. s. 219 – 222) iv.
Perkembangan perusahaan perladangan getah di Tanah Melayu. (teks Tingkatan 4 m.s. 247 - 250)
v.
Mana-mana tajuk daripada Tingkatan 4 dan 5 yang difikirkan sesuai.
44
Bahan Sejarah 2004
EXPERIENTIAL ACTIVITIES PLANNER (EAP)
Oleh; Hjh. Haznah Hamzah (Kolej Islam Alam Shah, Klang) Mohd. Rozi Ibrahim (SM Sains T engku Jaafar, K. Pilah) Abd. Rahim Salmah (SMK Pekan Nenas, Johor)
Apakah yang anda faham tentang EAP ? EAP - Experiential Acti vities Planner EAP ialah satu kaedah pengajaran dan pembelajaran yang menggabungkan perkongsian idea, strategi dan pendekatan Multiple Intelligences (MI) . 5 Aspek Pembelajaran EAP •
Belajar dengan gembira
•
Kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif
•
Pembelajaran Koperatif(CL)
•
Penglibatan komuniti
•
Proses pembelajaran individu dan kecerdasan pelbagai (MI)
45
Bahan Sejarah 2004
Bagaimana EAP digunakan dalam P & P Prosedur Perkembangan Eap Untuk Pengajaran •
Analisis kandungan tema. Contoh Peta minda
•
Pilih topik atau tajuk
•
Tentukan hasil pemelajaran
•
Menyoal tentang tajuk dan topik
•
Rancangan menggunakan EAP
•
Persediaan media rangsangan dan bahan bantu mengajar
•
Raptai
•
Demonstrasi pengajaran di bilik darjah
•
Penilaian
Modul Pengajaran Dan Pembelajaran Sejarah Aplikasi EAP Dalam Pengajaran & Pembelajaran Arahan. Langkah 1 •
Guru masuk ke kelas dengan berselendangkan bendera Malaysia.
•
Guru meminta respon murid dan mengaitkannya dengan peri pentingnya menghormati bendera Malaysia sebagai salah satu lambang negara.
Langkah 2 •
Guru bertanyakan kepada murid, bagaimana mewujudkan perpaduan dan keharmonian sedangkan rakyat di Tanah Melayu ketika itu terdiri daripada berbilang bangsa dan agama.
46
Bahan Sejarah 2004
Langkah 3 •
Secara sumbang saran murid diminta memberi pelbagai pandangan tentang cara untuk mengukuhkan persefahaman dan perpaduan.
Langkah 4 • Murid
dibahagikan
kepada
6
kumpulan.
2
kumpulan
akan
membincangkan tajuk Jata Negara, 2 kunpulan lagi membincangkan tajuk bendera kebangsaan dan 2 kumpulan untuk lagu kebangsaan.
Gerak Kerja Kumpulan Jata Negara. 1.
Secara individu dalam 2 kumpulan murid dikehendaki mewarnakan Jata Negara berpandukan maklumat dalam buku teks.
2.
Guru menyenaraikan tema-tema penting pada papan putih dan kemudian meminta murid menghuraikan tema-tema berpandukan buku teks.
47
Bahan Sejarah 2004 Tema-Tema Penting:TEMA
TAFSIRAN
JALUR WARNA POKOK MELAKA BUNGA RAYA HARIMAU COGAN KATA BULAN BINTANG POKOK PINANG KERIS
48
Bahan Sejarah 2004 3.
Sebagai pengukuhan murid diminta melengkapkan tema
dengan
tafsiran berdasarkan kad-kad yang disediakan oleh guru. Contoh Kad. TEMA
TAFSIRAN
KERIS Melambangkan negeri Melaka BULAN Pecahan bintang melambangkan gabungan 14 buah negeri
COGAN KATA Harimau melambangkan keberanian
BUNGA R AYA Empat jalur di tengah perisai melambangkan negeri Perak, Selangor, Pahang dan N.Sembilan WARN A 4.
Guru merumuskan semua tema dan tafsiran pada Jata Negara.
49
Bahan Sejarah 2004 BENDERA Arahan.
1.
2 kumpulan lain dibekalkan dengan bendera Malaysia .
2.
Beberapa orang murid diberikan peranan mengikut warna dan ciri pada bendera Malaysia serta menerangkan tafsirannya. (M. S. :189)
KUNING
MERAH
BIRU
PUTIH
JALUR
BINTANG
BULAN S ABIT
50
Bahan Sejarah 2004 3.
Sebagai pengukuhan murid –murid lain diminta secara rawak menjelaskan semula tafsiran tema .
4.
Guru mengedarkan lirik lagu ‘Benderaku’kepada semua murid dan meminta murid menyanyikannya bersama-sama.
51
Bahan Sejarah 2004
Kaedah Belajar Sambil Main.
Oleh; Endra Devi Supiah Panadam (SMK Dato’ Mohd. Reza, N. Sembilan) Che Nasir Che Husin (SMK Putera, K. Bharu, Kelantan)
Masalah yang sering dihadapi oleh guru untuk melaksanakan P&P Sejarah ialah; • Murid tidak minat Sejarah. • Murid sukar mengingati fakta Sejarah. • Murid rasa tertekan untuk belajar Sejarah. • Murid rasa bosan mempelajari Sejarah • Murid tidak membawa buku teks • Murid bosan dengan teknik guru berceramah. Langkah terbaik untuk mengatasi masalah ini ialah dengan mengajak murid bermain, dengan bermain mereka akan dapat menguasai(mempelajari) apa yang dimainkan dalam suasana seronok. Suasana ini wujud kerana sikap untuk menang sememangnya lahir dalam diri setiap pemain. Kelebihan belajar sambil bermain; • Seronok • Murid belajar tanpa menyedari mereka belajar • Tiada tekanan • Berusaha untuk menang • Dapat menghafal fakta secara tidak langsung. Salah satu kaedah belajar sambil bermain ialah Kad Bertema. Apakah kad? Merupakan sekeping kertas yang boleh disediakan dalam pelbagai bentuk dan warna. Apakah tema? Satu perkataan yang dipilih untuk mewakili sesuatu isi/huraian.
52
Bahan Sejarah 2004 Contoh Kedudukan Asia Tenggara begitu strategik kerana terletak di antara China dan India. Tema : strategik Bilakah kaedah ini sesuai digunakan; • Mengajar tajuk baru. • Ulangkaji • Tajuk-tajuk penting untuk peperiksaan • Tajuk yang berkaitan dengan fator/ciri/kesan/sebab • Apabila memilih pendekatan gabung tajuk untuk rancangan mengajar. • Suasana pembelajaran yang tidak kondusif ( panas semasa tengahari dan selepas waktu P.J) Bahan Bantuan Mengajar yang diperlukan • Kad bertema • Kertas edaran • Buku teks. Persediaan sebelum P&P Sejarah • Pilih tajuk yang sesuai • Kenal pasti tema • Sediakan kad tema • Pastikan jumlah kad sama dengan jumlah murid. Pelaks anaan Semasa dalam P&P • Edar kad bertema kepada murid. • Secara individu, murid dikehendaki mencari isi tema berdasarkan buku teks. • Guru mengarahkan murid membentuk pasukan mengikut kad tema yang sama. • Murid dalam pasukan berbincang jawapan yang diperolihi • Wakil pasukan dikehendaki membuat pembentangan • Guru edar borang tema huraian untuk setiap pasukan • Murid dikehendaki berbincang dalam pasukan dan mengisi maklumat dalam borang tema huraian • Setiap pasukan dikehendaki membentangkannya • Pasukan lain akan komen dan pantau oleh guru
53
Bahan Sejarah 2004 Pengukuhan • Guru mengedar borang tema/huraian untuk dilengkapkan oleh setiap murid. • Guru akan menghurai perkaitan antara fakta. Kaedah Belajar Sambil Main (Kad Bertema – Ulangkaji) Langkah 1 1.
Murid dibahagikan kepada beberapa pasukan ( 4 atau 5 orang satu pasukan)
2.
Guru edar jadual ulangkaji Faktor
Faktor
Faktor
Faktor Pemankin
imperialisme
Kemunculan
penentangan
Nasionalisme
Barat di Asia
Nasionalisme di
pemimpin
di Tanah Melayu
Tenggara
Asia Tenggara
setempat di Tanah Melayu
3.
Murid dalam pasukan isikan tema dalam jadual di atas dengan merujuk nota/buku teks ( m/s diberi)
4.
Jawapan ditukar sesama pasukan.
5.
Guru beri masa untuk pasukan lain buat semakan.
6.
Guru edar jawapan .
54
Bahan Sejarah 2004 Langkah 2 (main - ingat tema ) 1.
Guru edarkan I set permainan kepada setiap pasukan
2.
Murid baca arahan permainan dan memulakan permainan
Peraturan Permainan. Untuk mengingatkan tema (prinsip keluarga) i.
Bilangan pemain – 4 orang
ii.
Kad dikocok dan diedarkan kepada semua pemain
iii.
Kad oren bersama satu kad kosong dikocok dan diletak atas meja. Kad ini dibuka oleh setiap pemain. Pemain yang dapat kad kosong akan mula permainan.
iv.
Kad oren dikocok sekali lagi dan setiap pemain akan memilih satu kad oren (tertutup)
v.
Pemain pertama akan mula dengan menyemak kad yang di pegang dengan data di depan / atas meja. Jika ada tema yang berkaitan kad itu di simpan. Kad tema yang tidak berkaitan akan di ‘pass’ kepad jiran (pusingan jam).
vi.
Pemain yang berjaya kumpul lima tema yang berkaitan dianggap pemenang.
55
Bahan Sejarah 2004 DATA Faktor
Faktor
Faktor
Faktor
Imperialisme
Kemunculan
Pemangkin
penentangan
Barat di Asia
Nasionalisme
Nasionalisme
pemimpin
Tenggara
di Asia Tenggara
di Tanah Melayu
setempat di Tanah Melayu
Bahan
Agama
Asing
Adat
Beban
Bias
Cetak
Eksploitasi
Kuat
Birokrasi
Jejas
Kuasa
Pasaran
Intelek
Jepun
Penaklukan
Strategik
Luar
Jurang
Peraturan
Subur
Media
Pan
Suez
Pengankutan
Pendidikan
Telegraf
Sastera
PKM
Wap
Serantau
56
Bahan Sejarah 2004 Langkah 3 ( main - padanan tema dengan huraian) 1.
Guru edar kad tema dan huraian kepada setiap pasukan
2.
Murid baca arahan permainan dan memulakan permainan
Peraturan Permainan . Untuk memadankan tema dengan huraian (prinsip padanan) ii.
Kad oren dikocok dan diedar kepad pemain
iii.
Kad biru dikocok dan disusun atas meja (tertutup)
iv.
Kad hijau dikocok dan disusun atas meja (tertutup)
v.
Kad data @ huraian (kuning) bersama tema (diboldkan) dan diletakan atas meja (terbuka)
vi.
Pemain pertama akan buka satu kad hijau dan satu kad biru. Jika berkaitan dengan tajuk yang dipegang akan ambil pasangan itu. Jika tidak berkaitan terpaksa tinggalkan.
vii.
Pemain yang dapat pasangan boleh ambil kedua-dua kad
viii.
Pemain yang dapat kumpul lima set tema adalah pemenang.
57
Bahan Sejarah 2004 SKEMA JAWAPAN Faktor imperialisme Barat di Asia Tenggara. Kedudukan Asia Tenggara strategik terletak diantara China dan India Penduduk yang ramai - penting untuk pasaran Asia Tenggara kaya dengan bahan mentah seperti bijih timah Asia Tenggara memiliki tanah subur sesuai untuk pertanian Kapal wap telah mempercepatkan perjalanan diantara Barat dengan Timur Pembukaan Terusan Suez telah memendikan jarak perjalanan antara Barat denganTimur Penciptaan Telegraf telah memudahkan perhubungan Kuasa Barat yang mempunyai tanah jajahan yang banyak di anggap kuat Slogan “Beban Orang putih” sering digunakan oleh kuasa Barat untuk menjalankan penjajahan
58
Bahan Sejarah 2004 Faktor Nasionalisme di Asia Tenggara Sistem Birokrasi Barat tidak memberikan peluang yang sewajar kepada rakyat tempatan Agama telah menjadi alat menyatuan rakyat untuk menentang penjajah Karya kesusasteraan telah digunakan oleh pemimpin untuk membangkitkan semangat nasionalisme di kalangan rakyat Penjajah menjalankan dasar yang bias terhadap penduduk tempatan terutama dalam Pendidikan Kemunculan golongan intelek yang menjadi pemimpin nasionalis Media cetak telah digunakan oleh pemimpin nasionalis untuk menyebarkan ideide nasionalis – akhbar, novel, majallah Kemudahan sistem pengangkutan telah mempercepatkan pergerakkan para nasionalis Pengaruh luar seperti kejayaan Jepun mengalahkan Rusia telah membuka mata nasionalis tempatan menentang Barat
59
Bahan Sejarah 2004 Faktor penentangan pemimpin setempat di Tanah Melayu Dasar penaklukan British di negeri-negeri Melayu telah menimbulkan kemarahan pemimpin tempatan British memperkenalkan beberapa peraturan baru yang membebankan rakyat Campur tangan British dalam adat resam tempatan telah menimbulkan kemarahan penduduk setempat Pemimpin setempat kehilangan kuasa kerana diambil alih pihak British Pihak penjajah telah mengekploitasi ekonomi penduduk tempatan
60
Bahan Sejarah 2004 Faktor Pemangkin Nasionalisme di Tanah Melayu British memperkenalkan sistem politik Barat yang telah menjejaskan sistem politik tradisional Kemajuan sistem pendidikan telah melahirkan golongan intelek untuk menjadi pemimpin Dasar British membawa masuk orang asing untuk menguasai ekonomi telah menimbulkan persaingan dengan orang tempatan Pembangunan yang tidak seimbang antara kawasan Bandar dengan kawasan kampung telah menjarakkan jurang antara kaum Pendudukan Jepun di Tanah Melayu dengan slogan ‘Kawasan Kemakmuran Asia’ dan kekejamannya telah menimbulkan semangat nasionalisme Kekejaman PKM menimbulkan konflik perkauman Kemunculan mesin cetak telah memudahkan penyebaran ide Gerakan Pan-Islamic di Timur Tengah telah membangkitkan semangat nasionalisme Kesedran politik serantau terutama di Indonesia telah mendorong kebangkitan nasionalisme di Tanah Melayu
61
Bahan Sejarah 2004 Langkah 4. Guru edarkan lembaran kerja untuk diisi oleh semua murid. Tajuk : Nyatakan faktor-faktor yang mendorong imperialisme Barat di Asia Tenggara. Tema
Huraian
Tajuk : Nyatakan faktor-faktor yang mendorong nasionalisme di Asia Tenggara. Tema
Huraian
62
Bahan Sejarah 2004 Tajuk : N yatakan sebab-sebab penentangan pemimpin setempat terhadap British di Tanah Melayu . Tema
Huraian
Tajuk : N yatakan faktor-faktor yang mendorong nasionalisme di Tanah Melayu. Tema
Huraian
63
Bahan Sejarah 2004 Langkah 5. Secara rawak guru memilih beberapa murid untuk membaca lembaran kerja yang di hasilkan. Latihan Gerak Kerja. Arahan: 1.
Sediakan kad tema untuk tajuk-tajuk berikut.
2.
Sediakan satu set permainan dan peraturan
3.
Sediakan satu set latihan.
Bab 3 – Tingkatan 4 1. Nyatakan ciri-ciri kerajaan agraria di Asia Tenggara. 2. Nyatakan ciri-ciri kerajaan maritim di Asia Tenggara Bab 4 – Tingkatan 4. 1. Ciri-ciri masyarakat jahiliyah Bab 5 – Tingkatan 4. 1. Sebab-sebab hijrah nabi Muhammad S.A.W ke Madinah. 2. Nyatakan kesan-kesan hijrah
64
Bahan Sejarah 2004 Bab 7 – Tingkatan 4 1. Teori dan bukti kedatangan Islam ke Asia Tenggara. Bab 4 –Tingkatan 5. 1. Sebab-sebab Malayan Union diperkenalkan. 2. Ciri-ciri Malayan Union. 3. Sebab-sebab orang Melayu menentang Malayan Union. 4. Cara –cara orang Melayu menentang Malayan Union. 5. Ciri-ciri PTM. 6. Faktor-faktor pembentukan PTM
Bab 6 – Sejarah Ting 5. 1. Faktor-faktor membawa kepada penubuhan Malaysia. 2. Reaksi pihak-pihak yang terlibat terhadap cadangan gagasan Malaysia.
65
