Paddenstoelennieuwsbrief Nummer 7 4 juli 2013 Concept
Voorwoord Beste paddenstoelenvrienden, Het bericht over Corynespora olivacea in de vorige nieuwsbrief heeft nogal wat beroering gegeven op het forum van waarneming.nl en telmee.nl. De soort lijkt in Nederland op Linde-takken helemaal niet zeldzaam te zijn. Corry Abbink heeft de soort in ieder geval al in 2008 waargenomen en ook Nico en Marjo Dam hebben de soort regelmatig gezien. Lees verder op http://waarneming.nl/waarneming/view/3935407 en http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=227351.0
Veel leesplezier. Melchior van Tweel (redactie) Kluifzwammen in het Lauwersmeer Het Nationaal Park Lauwersmeer viert haar tienjarig bestaan. Het gebied geniet grote faam als vogelparadijs, maar heeft veel meer te bieden. De bosrijke delen en de vochtige kalkrijke graslanden en kruipwilgstruwelen vormen een geliefd excursiedoel voor floristen en mycologen. In het voorjaar groeien langs de zandige bermen in de beboste delen bijvoorbeeld talloze kluifzwammen. Voor de zeldzame Nonnekapkluifzwam (Helvella spadicea) is Nationaal Park Lauwersmeer een waar bolwerk. Tekst Inge Somhorst, Foto: Menno Boomsluiter Lees meer op: http://www.natuurbericht.nl/?id=10681&Eid=1098
Zeldzame Rietlandwimperzwam bij Kennemermeer In het gebied rond het Kennemermeer bij IJmuiden werd vorige week een Rietlandwimperzwam (Scutellinia umbrorum) gevonden. Dit is een bijzonder, maar lastig te herkennen schijfzwammetje. Deze zeldzame en achteruitgaande soort is bekend van natte gebieden. Tekst: Menno Boomsluiter. Foto: Theo Westra. Lees meer op: http://www.natuurbericht.nl/?id=10712&Eid=1098
Cursus Paddenstoelen: een wereld apart Cursus voor de Volksuniversiteit Gouda najaar 2013. Docent: Dr. Machiel Noordeloos Deze cursus is bedoeld voor belangstellenden zonder enige voorkennis, en beoogt in een aantal avonden en een excursie een inleiding te geven in de studie van paddenstoelen. Aan de orde komen o.a. de vormenrijkdom van de paddenstoelenwereld, bouw, voortplanting en leefwijze, giftig en eetbaar, paddenstoelen en dieren, plantenziekten en paddo’s. Het aantal deelnemers is beperkt tot 20 i.v.m. de excursie. Maandag 7 oktober: lezing Fascinatie voor paddenstoelen 19.00-21.00 Zaterdag 12 oktober 14-16 uur excursie in Reeuwijkse Hout Maandagavonden 14.10, 21.10, 11.11 en 16.11 vervolgcursus. Nadere informative en opgave: website Goudse Volksuniversiteit (na 6 juni 2013). http://volksuniversiteitgouda.nl/welkom.php
Paddenstoelencursus IVN Zwolle De komende herfst, in september en oktober, organiseert IVN Zwolle weer een paddenstoelencursus. Deze bestaat uit 4 cursusavonden en 2 ochtendexcursies. Tijdens de cursus krijg je informatie over de systematiek, de bouw en de voortplanting van de paddenstoel. Verder ga je met behulp van boeken aan de slag met het determineren van paddenstoelen. Ook word je wegwijs gemaakt in het grote aanbod aan paddenstoelenboeken, die zeker in de herfst in de boekhandels staan uitgestald. Lees meer op http://ivn.nl/afdeling/zwolle/activiteiten/paddenstoelencursus
Paddenstoelen rekenen op muizen Muizen vervullen een belangrijke functie in de natuur. Voor roofvogels en roofdieren dienen ze als bulkvoedsel. Minder bekend is hun rol als verspreiders van paddenstoelen, vooral truffelachtigen. Vorig jaar toonde een Oostenrijks onderzoek aan welke muizen zorgen voor de verspreiding van welke paddenstoelen. Het eten van paddenstoelen door zoogdieren is een wijdverbreid verschijnsel dat mycofagie genoemd wordt. Van een aantal zoogdieren, zoals de “Californische woelmuis” of Western Red-backed Vole (Myodes californicus), is bekend dat ze nagenoeg alleen paddenstoelen eten. Andere, zoals de Eland, zijn eerder opportunisten waarvoor zwammen een welkome aanvulling op hun dieet vormen. Foto Witte zijdetruffel (Hymenogaster tener): Wim Veraghtert (ook tekst). Lees meer op: http://www.natuurbericht.nl/?id=10732&Eid=1098
Natuurbericht.nl bestaat 5 jaar Dit voorjaar bestond Natuurbericht.nl vijf jaar. In deze periode zijn meer dan 3700 nieuwsberichten verschenen over zeer uiteenlopende onderwerpen. Gemiddeld trekt Natuurbericht.nl nu zo’n drieduizend unieke bezoekers per dag, een aantal dat nog steeds toeneemt. De NMV is vrijwel vanaf het begin betrokken geweest bij Natuurbericht.nl. Naar aanleiding van het vijfjarig bestaat is een overzicht gemaakt van de 10 meest gelezen berichten. Bijzonder is dat in deze lijst twee berichten over paddenstoelen staan: Toverchampignon en Kleinsporig kaalkopje. Een goede score! Vooral Menno Boomsluiter verdient wat dit betreft lof. Hij coördineert vanaf het begin de paddenstoelenberichten op Natuurbericht.nl. Lees meer op: http://www.natuurbericht.nl/?id=10710&Eid=1098
Goudgele plooiparasol hoopt op een hete zomer Er zijn weinig paddenstoelen die ons zo verrassen als de Goudgele plooiparasol (Leucocoprinus birnbaumii) door geheel onverwacht plotseling in je huiskamer te verschijnen, groeiend in de bloempot van een vaak kort daarvoor gekochte kamerplant. Het is een opvallend helder geel gekleurd paddenstoeltje dat snel groeit en haar hoedje van 2 tot 6 centimeter als een klein parasolletje opent. Meestal komen ze in een groep tevoorschijn waarbij de één na de ander zich toont en na een dag of twee verwelkt. Vaak “bloeien” ze wekenlang in de bloempot waarin ze verschenen en ze zijn door hun felle kleur minstens zo aantrekkelijk als de gekochte plant zelf. Tekst: Menno Boomsluiter. Foto: Mary Smiley. Lees meer op: http://www.natuurbericht.nl/?id=10882&Eid=1098 en in de Nieuwbrief Kijk op Exoten van juni 2013: http://www5.knnv.nl/sites/www5.knnv.nl/files/Kijk%20op%20exoten_nieuwsbrief%20nr%205%20DEF%20Webversie.pdf
Paddenstoelenboeken kopen (1) Soms ben je op zoek naar een uitverkocht paddenstoelenboek. Misschien is de online Wetenschappelijke Boekwinkel Koeltz dan wel wat. Ze verkopen nieuwe en tweedehands boeken en hebben altijd enkele honderen paddenstoelenboeken op voorraad, die goed te vinden zijn op bijvoorbeeld trefwoorden. Een bezoek meer dan waard. Als je je opgeeft voor de nieuwsbrief krijgt u eens in de zoveel tijd een update van de nieuwe titels. Koeltz is zeker niet de goedkoopste op het web (soms gewoon ronduit erg duur), maar heeft een verbluffend aanbod. Tekst: Melchior van Tweel Meldt je aan voor de nieuwsbrief op: https://www.koeltz.com/registeruser.aspx Wil je ook een boekenwinkel aanbevelen of juist niet? Schrijf een recensie en stuur deze aan de redactie.
Bleekbruin staalsteeltje in Zwanenwater gevonden Half juni werden er Bleekbruine staalsteeltjes (Entoloma sodale) waargenomen in een schraal kruidenrijk, vochtig duingrasland van het Zwanenwater (NH). Deze stonden hier in gezelschap van planten als Welriekende nachtorchis, Gelobde maanvaren en Vleugeltjesbloem. Het Bleekbruin staalsteeltje is in Nederland zeer zeldzaam en staat als bedreigd op de Rode Lijst. Tekst en Foto: Martijn Oud. Lees meer op: http://www.natuurbericht.nl/?id=10832&Eid=1098
Oproep exoten: Tamme kastanje-ziekte Iedereen wordt gevraagd om uit te kijken naar exoten en waarnemingen daarvan door te geven. Dit seizoen vraagt de NMV aandacht voor de Tamme kastanjeziekte (een schimmelaantasting die veroorzaakt wordt door Cryphonectria parasitica). Geef je waarnemingen (ook oude waarnemingen zijn welkom) door op
[email protected]. Lees meer over de Tamme kastanjeziekte op www.mycologen.nl en daarna doorklikken op Kijk en exoten (rechts) en Lees meer over de Tamme kastanjeziekte (tekstvak midden boven). en op http://www.waldwissen.net/wald/pilze_flechten/wsl_pilze_feuer/wsl_pilze_feuer_originalartikel.pdf Foto: http://www.waldwissen.net
Literatuuroverzicht Cees Bas In de eerste paddenstoelennieuwsbrief is aandacht besteed aan het overlijden van Cees Bas, een van de grootste mycologen van Nederland (zowel letterlijk als figuurlijk). In de recent verschenen Coolia (nummer 3) is een indrukwekkend in memoriam verschenen met onder andere herinneringen van andere mycologen aan Cees. Op de website van de NMV is een compleet literatuuroverzicht verschenen van Cees. Dit is te downloaden via http://www.mycologen.nl/downloads/Kees_Bas_literatuur.pdf
Paddenstoel van de Maand De Paddenstoel van de Maand juli is de Echte kopergroenbekerzwam (Chlorociboria aeruginascens). De kopergroenbekerzwam is een soort die al vanaf juli kan verschijnen. Een eikenstobbe waarin het mycelium zit, vergaat erg langzaam. Het mycelium lijkt een conserverende werking te hebben en overige schimmels te weren. Dit is misschien de reden, waarom het groen verkleurde hout als fineer al sinds lang verwerkt wordt in barokke voorstellingen in o.a. kerken over de hele wereld. Lees meer op http://www.allesoverpaddenstoelen.nl/AOP_PvdM.html Tekst en foto: Aldert Gutter en Gerben Winkel.
Agenda Ter herinnering staat hieronder staat de agenda voor de komende periode. Meer informatie is te vinden op http://www.mycologen.nl/NMV_excursies.html Let op: De meeste uitingen zijn er in de eerste plaats voor de werkgroepsleden of de NMV-leden zelf. Ben je nog geen lid? Neem contact op en ga dan gerust een keer mee om te zien hoe leuk het allemaal is. En daarna wil je vast wel lid worden. Kijk in het colofon onderaan hoe je lid kunt worden van de NMV. NMV is de Nederlandse Mycologische Vereniging - KAMK is de Koninlijke Antwerpse Mycologisch Kring WMOIJ is de Werkgroep Mycologisch Onderzoek IJsselmeerpolders - ZPW is de Zeeuwse Paddenstoelenwerkgroep. PWD/MWG = Paddenstoelen Werkgroep Drenthe en de Mycologische Werkgroep Groningen - DU = NMV District Utrecht PadWG Zwolle = Paddenstoelenwerkgroep IVN en KNNV Zwolle - ZOV = Vrije Paddenstoelenwerkgroep Z.O. Veluwe PSL = Paddenstoelenstudiegroep Limburg - ZPWG = Zeeuwse Paddenstoelenwerkgroep PWNK = Paddestoelenwerkgroep De Noordkop - PWOB = Paddenstoelenwerkgroep Oud Beijerland
6 juli 2013: Excursie PWNK naar Papenberg e.o., PWN Castricum 10 juli 2013: Excursie PWOB naar Maasdam. 14 juli 2013: Excursie AMK naar Oelegem (B). 15 juli 2013: Excursie DU naar De Hel te Veenendaal. 24 juli 2013: Excursie NMV naar Varkensland. 24 juli 2013: Excursie PWOB naar Mijnsheerenland, Bosjes Binnenmaas. 28 juli 2013: Excursie AMK naar Kemzeke (B). 29 juli 2013: Excursie DU naar Gagelpolder te Utrecht. 31 juli 2013: Excursie WMOIJ naar het Emmeloorderbos-Casteleynsplas. 7 augustus 2013: Excursie ZOV naar De Bijvanck. 7 augustus 2013: Excursie WMOIJ naar Spijk – Bremerberg. 10 augustus 2013: Excursie AMK naar Schilde (B).
Colofon Dit is de digitale nieuwsbrief van de Nederlandse Mycologische Vereniging. De nieuwsbrief heeft een onregelmatige verschijning, afhankelijk van het seizoen, de aangeleverde stukken en de urgentie van het nieuws. De redactie is in handen van Melchior van Tweel en is te bereiken via het e-mailadres:
[email protected]. Oude nieuwbrieven zijn te vinden op http://www.allesoverpaddenstoelen.nl/nieuwsbrief/. De nieuwsbrief vormt een aanvulling op de websites en Coolia en richt zich vooral op actuele zaken die de mycologie aangaan. Hoewel de nieuwsbrief zich in eerste instantie richt op mensen die al thuis zijn in de wereld van de mycologie (bijvoorveeld de leden van de NMV en KVMV), staat deze natuurlijk ook open voor alle andere mensen die "iets hebben" met paddenstoelen, zoals paddenstoelwerkgroepen van IVN en KNNV, kinderen, studenten, natuurgidsen en docenten. De berichten zullen een laagdrempelig karakter hebben, maar ook wel met een wetenschappelijk tintje. De Nederlandse Mycologische Vereniging (NMV), opgericht in 1908, heeft als doel de beoefening van de mycologie in ruime zin te bevorderen. In voor- en najaar worden wekelijks excursie georganiseerd, verder worden er werkweken gehouden en in de winter verscheidene landelijke bijeenkomsten. Tevens is de NMV actief in de natuurbescherming waar het paddenstoelen betreft. De contributie voor de NMV bedraagt € 25 voor gewone leden (€ 30,- indien adres in het buitenland) en € 12,50 voor huisgenootleden (krijgen geen Coolia). Lidmaatschap voor het leven bedraagt € 425,-, voor huisgenootleden € 212,50. Informatie is verkrijgbaar via
[email protected]. Nieuwe leden, opzeggingen en adreswijzigingen kunnen worden doorgegeven op
[email protected]. Lid worden van de NMV kan op http://www.mycologen.nl, klik vervolgens op “Info/contact” (rechtsboven) en “lid worden” (links). Voor meer informatie over de NMV wordt verwezen naar de websites: www.mycologen.nl - www.allesoverpaddenstoelen.nl www.paddestoelenkartering.nl - http://nem.paddestoelenkartering.nl/ - www.verspreidingsatlas.nl De nieuwsbrief is vóór en dóór mycologen en andere paddenstoelenliefhebbers. Het is voor de redactie niet mogelijk de hele nieuwsbrief zelf te vullen. Daar hebben we jouw hulp bij nodig. Wil je een onderwerp aandragen? Stuur het toe aan de redactie. Welke onderwerpen kunnen aan bod komen? Alles kan in aanmerking komen, mits het een relatie heeft met de mycologie (in brede zin van het woord): nieuwsberichten, nieuwe soorten, oproepen, bijzondere vondsten, rariteiten, mysteriesoorten, nieuwe literatuur, rapporten, nieuws van werkgroepen, excursies, cursussen, vragen voor controles, literatuurvragen, vraag en aanbod, microscopie, websites, tips, veldkenmerken, determinatiesleutels, etc. Er zijn maar twee onderwerpen waar enige terughoudenheid aan de orde is: • Plukken en eten van paddenstoelen (inclusief recepten). Over het plukken van paddenstoelen heeft de NMV een genuanceerd standpunt, waarbij met name grootschalige pluk moet worden voorkomen. Verder wordt verwezen naar het plukstandpunt van de NMV. Deze is te vinden op http://www.mycologen.nl en klik dan op “NMV plukstandpunt” (links). • Voor het determineren van paddenstoelen aan de hand van alleen foto’s wordt verwezen naar het forum van Waarneming.nl en Telmee.nl: http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?board=73.0 Op dit forum zijn daarvoor alle mogelijkheden. Alleen determinaties met beschrijving en/of microscopische foto’s, waar je echt niet uitkomt, kunnen eventueel in de nieuwsbrief worden geplaatst. In de nieuwsbrief zijn diverse links aangegeven naar websites. Mochten een directe link het niet doen, kopieer dan de volledige link naar je webbrowser. Omdat voor afbeeldingen veelal auteursrechten gelden, is voor alle afbeeldingen in deze nieuwsbrief, die niet al eerder door de eigenaren voor publicatie aan de Nederlandse Mycologische Vereniging ter beschikking werden gesteld, zo goed als mogelijk nagegaan wie de eigenaren zijn, waarna toestemming is verkregen voor hergebruik. Mocht u desondanks materiaal aantreffen, waarvan u meent dat dit niet had mogen worden gebruikt, stelt u ons hiervan dan a.u.b. in kennis, zodat eventuele gebruiksvoorwaarden kunnen worden geregeld of het materiaal kan worden verwijderd. U kunt een e-mail sturen naar
[email protected]. Als je andere mycologen of paddenstoelliefhebbers kent die deze nieuwsbrief nog niet krijgen, stuur deze dan gerust door. Als je de nieuwsbrief direct wilt krijgen, geef je e-mailadres dan door aan de redactie. Je hebt deze nieuwsbrief gekregen omdat je in de verzendlijst staat. Mocht je geen belangstelling meer hebben, laat dat dan weten aan de redactie.
