7
Eind februari – april
Padden in Paterswolde
Paterswolde en Eelde, gelegen onder de rook van Groningen, zijn echte Drentse dorpen en geen Groningse. Ze liggen namelijk op de noordelijke uitloper van het Drents Plateau. Drenthe of Groningen, het maakt de padden die zich in het voorjaar naar hun voortplantingswateren spoeden niets uit in welke provincie ze zich bevinden. Evenmin als de vleermuizen, de visdiefjes, de boomklevers, de futen, de hazen, de reeën en de witte klaverzuring die de vier landgoederen rond en in deze dorpen bevolken. © ANWB B.V. Den Haag
8
Paringsdood Als de dagen lengen en de temperatuur stijgt, begeeft de gewone pad zich massaal op weg naar zijn voortplantingswateren. Ideaal voor de paddentrek is een warme, regenachtige nacht. Padden zijn immers zeer gevoelig voor uitdroging. Omdat de bevruchting plaatsvindt op het moment dat de eitjes het lichaam van het vrouwtje verlaten, klemt het mannetje zich stevig vast op haar rug. Er is veel concurrentie en elk mannetje wil zo veel mogelijk eitjes bevruchten. Daarom proberen ze hun concurrenten van een vrouwtjesrug af te trekken. Soms wordt een vrouwtje door een hele horde mannetjes belaagd en dan ontstaat er een zogeheten paarbal. De kans bestaat dat het vrouwtje verdrinkt, omdat ze door het gewicht van al die mannetjes te lang onder water is en geen tijd krijgt om lucht te happen.
Landgoed Vennebroek, het eerste op deze vierlandgoederenroute, is zeer divers. Het ligt hoog en droog op een keileemrug, maar grenst aan het natte Friese Veen. De statige beuken- en eikenlaan met vijver en landhuis gaat moeiteloos over in de rommelige ruigte van het moerasbos aan de rand van het Friese Veen. Spieden vanuit de vogelkijkhut levert de grote bonte specht, meerkoeten, nijlganzen en nestelende visdiefjes en futen op. Visdiefjes broeden het liefst op een eilandje, want dat is veilig voor belagers die niet kunnen zwemmen. Ze eten voornamelijk kleine rondvisjes, maar lusten ook garnalen en kikkervisjes. Veel binnenwateren worden steeds troebeler omdat het water voedselrijker wordt. Dat speelt het visdiefje, dat op de Rode Lijst staat, parten, want het jaagt op zicht. De fuut leeft juist op in voedselrijk water, waar hij vis en waterinsecten eet. Van waterplanten bouwt hij een drijvend nest waar het vrouwtje drie tot vier eieren in legt. Soms vervoert een fuut de kuikens op haar rug. Wie op ‘de blikwal’, zoals de dijk genoemd wordt, goed zoekt, kan allerlei huisraad ontdekken, want hier werd in de vorige eeuw stadsvuil uit Groningen gestort om de dijk te versterken. Maar mooier dan verroeste potten en pan-
Mo
p len
ad
er
schedijk ent Dr
g we
Paterswoldsemeer
Hoornsedijk
Haren 21782
N861 De Lijte
lfhorst Sche
Wolddeelen
het
22264
64207
Oosterland
Friesche Veen
01494
ijk Boterd
Verl. Boterdijk
eg w oi Ho
ld Ee
Landgoed Vennebroek
Sassenhein
n
elaa
s Frie
ot lo ps hi sc
64706
er Eeld
Paterswolde
diep
De Buitenplaats 06407
Eelde
t
Rijk
D 09444 01304
Groningen Airport Eelde
Bongveen
weg Vissers
Noordesch
t
Parkeren P bij Sportrade fit- & wellness, Hoofdweg 266, 9765 CM Paterswolde.
A28 E232
De Punt
OV Van NS-station Groningen met bus 2 (Qbuzz) richting De Punt, uitstappen halte Hoofdweg (ca. 30 min.). Noord-
Moespo
Bewegwijzering eg Bewegwijzerd rode erwmet Norg paaltjes (eerste deel) en ANWB-bordjes.
oornstraat Eekh
E
Startpunt Bij Sportrade fit- & wellness, Paterswolde.
70071
ade Yderm
07402
of
Route inkorten Rodepijltjesroute: ca. 4 km. Route A: ca. 7 km, route B: ca. 9 km.
Punt 07115
37 Luchthaven Groningen
erweg
eg
g stee ge 21583
A-We
de
20377
07531
g nber
r diep
B
rw ne un
06729
Zuideinde Lugte
l de
Afstand eg er w Eeld 16 km, ca. 4 uur
k
Borgstukken k ndij ole term Wa
Ee
rweg ize Pe
Bunne
Polder
tr
23865
n La
dij
e Ko
g nwe
nde
68392
Winde
Glimmermade
11776
g
eg Esw
dela
Mandelanden
63307
68079
Man
Pe ize rw eg
22448
Lappenvoort
Klompenmuseum
or n terh Wes
Wester stukken
11777
gerl n
20128
Spierveen
67608
Wind erwe g
Glimmen
Huis de Duinen Vosber
Horst
22446
Polder
Eeldermaden
fweg Tur g S De
22447
Witte Molen
Lemferdinge Oude Aa
De Peizer- en
n
rlaa
Boe
Polder
e
r
Polder
Westerpolder
Du ins
Beeld
Polder
eg erw
Me
Schelfhorst
Maarwold
38 Haren
Paterswolde 64206
Drentschedij k
ijk nsed
r De Bulten onin g G
Het Park
Bu r ch tw eg
Oosterh
Ho o r
en
Honden Aangelijnd welkom Landschapstype Bos, weidegebied/ akkerland
g rw sst
nen zijn de frambozen- en aalbesstruiken en de appelbomen die als zaadjes met het huisvuil zijn meegekomen. De hop die zich ongebreideld in een boom omhoogslingert is weer afkomstig van een bierbrouwerij die hier zijn afval dumpte. De plant is een fantastische klimmer, die zich – met de klok mee – wel tien meter hoog om boomstammen kan winden. De mannelijke en vrouwelijke planten hebben verschillende bloemen. Voor bier worden de vrouwelijke planten gebruikt, want in de bloemen zit een kruidig ruikende bitterstof. Hop wekt de eetlust op, misschien is dat wel een van de redenen waarom bier dik maakt! Op de dijk die zuidwaarts richting Paterswolde loopt, staat een originele bank met zicht op het riet en zijn ijverig zingende bewoners. Dan volgt Landgoed Lemferdinge: slingerende lanen omzoomd door rododendrons, een beukenbos vol ontluikende varens en kleinschalige weilanden. In april is de bosbodem bedekt met witte klaverzuring, een kleine plant met witte bloempjes voorzien van knalroze adertjes. De grote bonte specht is hier niet de enige vogel die van lekker hakken houdt. Ook de boomklever, die veel voorkomt op Landgoed Lemferdinge, gebruikt zijn sterke snavel om
11
bijvoorbeeld noten open te bikken, die hij in een spleet klemt. De boomklever is makkelijk te herkennen, want het is de enige vogel die op een boomstam zowel omhoogals omlaagklimt. Hij maakt zijn nest in een boomholte. Als de vliegopening iets te groot is, metselt hij die zorgvuldig precies op maat met een mengsel van modder en speeksel, zodat grotere vogels er niet in passen. Landgoed Lemferdinge gaat naadloos over in het al even afwisselende Landgoed Vosbergen. Meer weten?
Het stuk door de zuidrand van Eelde is het minst interessant, ook al wordt het opgevrolijkt door weilanden vol knalgele paardenbloemen en paarden in alle soorten en maten. Reeën en hazen hebben het ook naar hun zin in dit kleinschalige landschap, dat hun ideale leefomgeving waarborgt. Want beide dieren hebben open land en de bescherming van bos nodig. Hazen hebben langere achterpoten en langere oren dan konijnen. Ze leven in hun eentje en zoeken elkaar alleen op om te paren. Dat doen ze
Verguisde vleermuis Jammer dat de meeste mensen niet van vleermuizen houden. We zouden ze juist moeten koesteren, want dit zoogdiertje eet om te overleven elke nacht zo’n 300 muggen, motten, kevers etcetera. Althans de Nederlandse vleermuis, die insecten eet. Vleermuizen paren enkele keren per jaar. Het vrouwtje slaat de zaadcellen tot na de winterslaap op in de baarmoeder. Dan vindt de bevruchting plaats. Vlak vóór de bevalling gaat het vrouwtje met haar kop naar boven hangen, vangt het vleermuisje met haar vleugels op en likt het schoon, met speciale aandacht voor de vleugels en de poten. Pas na enkele dagen komt de haargroei op gang. De moeder zoogt het jong drie weken, voert het vervolgens insecten en neemt het na vijf weken voor het eerst mee op jacht.
veelvuldig, van januari tot juli. Het mannetje rent achter het vrouwtje aan en schuwt een gevecht met concurrenten niet. Een vrouwtje brengt vaak wel zes nesten van twee tot drie jongen groot. De kleintjes gaan al na een of twee dagen de wijde wereld in, maar komen elke dag na zonsondergang terug en mogen dan een kwartiertje bij hun moeder drinken. Na een maand is het met de moederzorg gedaan en moeten de haasjes voor zichzelf zorgen. Landgoed de Braak is een juweeltje, met slingerpaden, een tunnel van in elkaar gevlochten beuken, heuvels aangelegd met het zand dat overbleef na het graven van de siervijvers, en een doolhof. In de oude eiken en beuken leven negen vleermuissoorten, die elke nacht op jacht gaan. Natuurmonumenten heeft zelfs een
Witte klaverzuring
overwinteringskelder voor vleermuizen gebouwd. De waterspitsmuis leeft in dicht gras, heggen en struweel. Hij kan wel twintig minuten onder water blijven en is gek op kokerjuffers en waterslakken. Zodra de dagen lengen en de temperatuur boven de vijf graden stijgt, zijn de romantische vijvers van de Braak het toneel van de paddentrek. Als de mannetjespadden uit hun winterslaap ontwaken, trekken ze naar hun voortplantingswater. Ze snuiven de geur van algen op die over grote afstanden door de wind vervoerd wordt en rennen vervolgens hun neus achterna. De vrouwtjes volgen korte tijd later en worden direct door een mannetje omklemd om de eitjes te bevruchten. Routebeschrijving Van de P terug naar de provinciale weg, deze over-
steken, la en direct ra het hek van Landgoed Vennebroek in. Na ca. 200 m la, graspad tussen 2 watertjes in en verder de rode route volgen. Voor een route van ca. 4 km: de rode route vervolgen terug naar de P. Waar de rode route aan het einde van een lange grasdijk uitkomt op een viersprong, scherp la, een graspad op een dijk in (rechts een sloot en eikenbomen, links gemengd bos met struweel). Ga hier over op de bewegwijzerde ANWB-route Landgoederen Eelde. Na enkele kilometers, aan de rand van Eelde, is een routeverkorting aangegeven met bordjes.
Ook gezien Scholekster, kievit, sneeuwklokje, bos hyacint, hemelsleutel, adderwortel, narcis, bosanemoon, wielewaal, bonte vliegenvanger, zompsprinkhaan. Horeca Horeca in Eelde Sportrade fit- & wellness Hoofdweg 266 9765 CM Paterswolde 050 308 08 05 www.sportrade.nl Dagelijks open v.a. 9 uur
