Overzicht van de volledige index van Oostvleteren Te Boek Dankwoord . Voorwoord . Inhoudstafel 1. Algemene kennismaking met Oostvleteren 1.1 Inleiding: Korte geschiedkundige schets 1.2 Ligging en oppervlakte 1.3 De bodem 1.4 Het reliëf 1.5 Waterlopen 1.6 Bossen 1.7 Wijken en hoeken 1.8. Wegen 1.9 De tram 1.10 Bevolking 1.11 Het wapenschild 1.12 Oostvleterse vlotsmouteters 2. Kroniek 2.1 Romeins tijdvak (‐57 +445) 2.2 Frankisch tijdvak (445‐843) 2.3 Stedentijd (843‐1384) 2.4 Bourgondisch tijdvak (1384‐1482) 2.5 Habsburgs tijdvak (1482‐1555) 2.6 Spaans bewind (1555‐1715) 2.7 Oostenrijks bewind (1715‐1794) 2.8 Frans bewind (1794‐1815) 2.9 Nederland bewind (1815‐1830) 2.10 Onafhankelijk België (1830‐…) 3. Archeologische opgravingen 3.1 De eerste landbouwers strijken neer in Oostvleteren 3.2 Waterputten uit de Bronstijd en de Vroegere Ijzertijd 3.3 Grafmonumenten uit de Late Ijzertijd 3.3.1 Site Kasteelweg 3.3.2 Site Veurnestraat 3.4 Ook de Romeinen vinden Oostvleteren aantrekkelijk 3.4.1 Site Veurnestraat 3.4.2 Site Kasteelweg 3.5 Continuïteit in de bewoning tijdens de vroege Middeleeuwen 3.6 Beweging achter het front(1914‐1918) 3.7 Recent onderzoek 4. De Poperingevaart en de Ijzer 4.1 De Poperingevaart en zijn bruggen 4.1.1 De Poperingevaart 4.1.2 De bruggen op de Poperingevaart 4.2 De Ijzer, zijn bruggen en historische locaties 4.2.1 De Ijzer 4.2.2 De bruggen op de Ijzer
donderdag 19 november 2015
5 7 9 13 13 17 18 18 19 19 20 20 24 25 27 27 29 29 29 29 31 31 31 32 33 34 35 47 47 47 48 48 49 50 50 50 51 51 52 53 53 53 53 64 64 67
Pagina 1 van 7
4.2.3 Historische locaties aan de Ijzer 5. Natuur in Oostvleteren 5.1 De Ijzer en haar broeken 5.1.1 Van smal naar breed 5.1.2 Veenwinningen 5.1.3 Van Open Broek naar intensief maaigras 5.1.4 De terugkeer van weelderige graslandvegetaties 5.1.5 Weidevogels profiteren mee 5.1.6 Winterse taferelen 5.1.7 Aanzitputten 5.2 Buiten de vallei 5.2.1 Hagen en houtkanten 5.2.2 Bossen 5.2.3 Poelen 5.2.4 Wegbermen 5.3 Tot slot 6. Over de heren en dames van Oostvleteren en de Vleterse eigendommen van 6.1 6.2
Wie waren de heren en dames van Oostvleteren? De bezittingen van de Tempeliers en Hospitaalridders in Oost‐en
6.2.1 Hospitaalridders in Oostvleteren 6.2.2 Tempeliers in Vleteren 6.2.3 De situatie in 1370 6.2.4 De Heerlijkheid van de Tempeliers of Peereboom 7. De Sint‐Amatuskerk, de Brigidakapel te Elzendamme en de processies 7.1 Inleiding 7.2 Sint‐Amatus, patroonheilige van de kerk 7.3 Geschiedenis van het kerkgebouw 7.3.1 De eerste romaanse kerk 7.3.2 De gotische kerk 7.3.3 De brand van 22 december 1977 7.3.4 De noodkerk en de restauratie 7.4 De kerkklokken, een apart verhaal 7.5 Het oude interieur 7.6 De geestelijke overheid 7.6.1 "Pastores" van Oostvleteren 7.6.2 "Vice‐pastores" of onderpastoors 7.7 De Sint‐Antoniusdevotie 7.8 De Brigidakapel te Elzendamme 7.8.1 De Heilige Brigida 7.8.2 Locatie van de Brigidakapel te Elzendamme 7.9 De processies 7.9.1 Sint‐Marcusprocessie 7.9.2 De kruisprocessie 7.9.3 De sacramentsprocessie 7.9.4 De Onze‐Lieve‐Vrouwprocessie 8. Van armendissen tot OCMW 8.1 Armendissen 8.2 Eigendommen van het armenbestuur 8.3 Steun aan armen en noodlijdenden 8.4 Godshuizen of gasthuizen
donderdag 19 november 2015
72 79 79 79 79 80 80 80 81 81 83 83 84 85 85 86 87 87 92 92 93 93 95 97 97 97 99 99 100 101 103 103 105 109 109 112 114 116 116 116 117 117 118 118 118 119 120 120 122 124
Pagina 2 van 7
8.5 8.6 8.7 8.8 8.9
De plaatselijke overheid neemt na de Franse Revolutie het initiatief! Fusie Gasthuis van Elzendamme met het Armenbestuur (1825) De hongerjaren (1845‐1847) Het Bureel van Weldaad ondersteunt Steenkoolbedeling der arme gezinnen in de wintermaanden en
8.10 De Grooten Oorlog: Vluchtelingen overspoelen het dorp 8.11 Commissie van Openbare Onderstand vanaf 1925 8.12 Winterhulp coördineert de hulpverlening tijdens W.O. II 8.13 Vanaf 1976: OCMW in elke fusiegemeente 9. Scholen 9.1 De situering van de onderwijslocaties 9.2 De oorsprong … tot 1830 9.3 De gemeenteschool 9.4 De katholieke scholen 9.5 Het Rijksonderwijs in Oostvleteren van 1967 tot 2002 (35 jaar) 9.6 De hertekening van het onderwijs: fusies en VZW's 9.7 Oudercomité en leerlingenvervoer 9.8 Scholengemeenschap 9.9 Van kennis verzamelen naar talenten ontwikkelen 10. Molens 10.1 Inleiding 10.2 De Hofmolen 10.3 De molen Butaye‐Becuwe 10.4 De Plaetsemeulen of molen Decroos 10.5 Ampoorters molen 10.6 De Meesters molen 10.7 De Elzendammemolen of Viennes molen 10.8 De Tempelaremolen 11. Brouwerijen 11.1 Inleiding 11.1.1 Oudere brouwactiviteiten in Oostvleteren 11.1.2 Brouwactiviteiten in de 19de eeuw 11.1.3 Brouwactiviteiten tijdens W.O. I 11.1.4 Brouwactiviteiten tijdens W.O. II 11.2 Brouwerij DEKYNDT in de Kerkhofstraat 11.3 Brouwerij DE DREEF in de Kerkstraat/Kasteelstraat 11.4 Brouwerij DE ROOS in de Kasteelstraat 11.5 Bourwerijen familie Dehaene 11.5.1 Brouwerij HET NOORDHOF in de Veurnestraat 11.5.2 Andere brouwerijen van de familie Dehaene 11.5.2.1 Brouwerij Sint‐Andries (Merkem) 11.5.2.2 Mouterij‐Brouwerij Sint‐Arnold (Beveren aan de Ijzer) 11.6 Brouwerij VERLENDE ‐ Elzendamme 11.7 Brouwerij DE STRUISE BROUWERS ‐ Kasteelstraat 12. Herbergen 12.1 Elzendamme 12.2 Veurnestraat 12.3 Westvleterenstraat 12.4 Kortekeer 12.5 Kasteelstraat
donderdag 19 november 2015
125 127 127 128 128 128 129 129 129 131 131 133 135 142 160 163 170 172 173 177 177 179 180 180 181 182 186 187 189 189 189 190 190 192 192 193 193 201 201 206 206 207 211 211 213 216 220 224 225 229
Pagina 3 van 7
12.6 Boterweg 12.7 Kasteelweg 12.8 Martin Vandewynckelstraat 12.9 Kerkstraat 12.10 Oostvleterendorp 12.11 Hendrik Deberghstraat 12.12 Schazenstraat 12.13 Reningestraat 12.14 Halve Reningestraat 12.15 Woestenstraat 12.16 Hoflandstraat 12.17 Kruisboomstraat 12.18 Burgweg 12.19 De Wippe 12.20 Poperingestraat 12.21 Vermeldingen 13. Schippers te Elzendamme, een wereldje apart 14. Merkwaardige gebouwen 14.1 Het verdwenen kasteel in de Kasteelstraat 14.2 De oudste woning verhuist naar Bokrijk 14.3 De verdwenen rijkswachtkazerne op de Kortekeer 14.4 De pastorie in de Martin Vandewynckelstraat 14.5 Het vroegere schoolhuis in de Kasteelstraat 30 14.6 Het voormalig klooster met meisjesschool in de Kasteelstraat 14.7 Het fraai dorpsplein aan de kerk 14.8 Historische hoeven en hun bewoners 14.8.1 Het Noordhof, Veurnestraat 36 14.8.2 Het verdwenen Oosthof, Reningestraat 14.8.3 Het Zuidhuis op de Tempelarehoek, Burgweg 15 14.8.4 De hoeve Sampers, Burgweg 17 14.8.5 Het Westhof, Veurnestraat 24 14.8.6 De hoeve Vandenberghe, een grensgeval in de Reningestraat 25 14.8.7 De hoeve Fortry, Reningestraat 8 14.8.8 De hoeve Ameloot, Boterweg 5 14.8.9 De "Vaguebakhoeve", Hogebruggestraat 7 15. Oostvleteren tijdens de Franse bezetting (1794‐1815) 15.1 De Franse inval 1793‐1794, rampzalig voor onze Westlanddorpen 15.2 Vrijwilligerskorpsen grijpen naar de wapens! 15.3 Onze gewesten, een Frans wingewest onder zware belastingsdruk 15.4 Verplichte militaire dienst 15.5 Inbeslagneming van kerkelijke bezittingen en priestervervolging 15.6 Bevrijd van de Franse bezetter 16. Oostvleteren tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914‐1918) 16.1 Het dorp aan de vooravond van W.O. I 16.2 Situering van het dorp in het onbezette gebied 16.3 Vluchtelingen overspoelen het dorp 16.4 Troepenbewegingen in het dorp 16.5 Legerrustkampen en militaire voorzieningen in Elzendamme, Lion Belge en 16.6 Spoor‐ en tramweg 16.7 Drukke tijden voor de plaatselijke overheid
donderdag 19 november 2015
235 235 236 237 238 240 241 243 244 244 247 247 248 249 249 250 253 257 257 258 259 260 260 261 261 262 262 263 264 265 265 266 266 266 267 269 269 272 273 274 277 277 279 279 280 281 282 283 290 292
Pagina 4 van 7
16.8 Bombardementen teisteren het dorp 16.9 Oostvleterse schoolkinderen in den vreemde 16.10 Mislukte pogingen tot evacuatie van de burgerbevolking 16.11 Enkele bijzondere gebeurtenissen 16.12 Honderd jaar later: nog veel zichtbare sporen van W.O. I 17. Oostvleteren tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940‐1945) 17.1 Oostvleteren aan de vooravond van W.O. II 17.2 Bombardement van 29 mei 1940 zaait dood en vernieling 17.3 Terugtrekkende Franse en Britse troepen blazen Ijzerbruggen op 17.4 De plaatselijke overheid tijdens de bezetting 17.5 "Wit" en "Zwart" in Oostvleteren 17.6 De burgerbevolking als slachtoffer 17.7 Vier neergestorte vliegtuigen zorgen voor de nodige beroering 17.8 De bezetter pleegt roofbouw op één van de laatste stukken bosland 17.9 Netwerk van Duitse verdedigingswerken in Elzendamme 17.10 De meeste krijgsgevangenen spoedig thuis! 17.11 Vrijwillige en gedeporteerde dienstnemers en ondergedoken
293 295 296 297 300 307 307 308 309 311 312 319 323 324 325 327 327
17.12 Chaotische Duitse aftocht 17.13 De bevrijding en de vredestoet (juni 1945) 17.14 De "oude orde" in ere hersteld 17.15 Na‐oorlogscomité 18. Kermissen en vermakelijkheden 18.1 Inleiding 18.2 Kermis in het dorp 18.3 Antoniuskermis 18.4 Koekezondag op De Wippe 18.5 Elzendammekermis 18.6 Ook dat was kermis … 18.7 Gezellig, maar iets luider bij de Landelijke Pleuten 19. Veldkapelletjes 19.1 Kapel van de Hendrik Deberghstraat 19.2 Kapel van de Reningestraat 19.3 Vandeberghes kapel 19.4 Devloos kapel 19.5 Kapel van de Schaephofstee 19.6 Louwagies kapel 19.7 Kapel van de Molenstraat 19.8 Kapel van de Hogebruggestraat 19.9 Blocks kapel 20. Oostvleteren, missionarissen en missiezusters over de hele wereld 20.1 Overzicht missionarissen en missiezusters 20.2 August Hoflack, missionaris en pastoor in Argentinië 20.3 Edmond Devloo, China‐missionaris en sinoloog 20.4 Jozef Pauwelyn, Congo‐missionaris 20.5 Germain Louwagie, een eigentijds en boeiend missionaris 21. Markante en verdienstelijke Oostvleternaars 21.1 Burgemeesters met een grote staat van verdienste 21.1.1 Overzicht van burgemeesters, schepenen, secretarissen en 21.1.2 Achille Garmyn, een halve eeuw ten dienste van Oostvleteren 21.1.3 Maria Smis, een burgemeester met een "burgemeestersuniform"
328 330 332 333 335 335 335 341 343 345 346 348 349 349 350 350 351 351 351 352 352 353 355 355 358 363 369 371 375 375 375 382 386
donderdag 19 november 2015
Pagina 5 van 7
21.1.4 René De Meester, een kwarteeuw burgemeester 21.2 Hartstochtelijk en rechtlijnig Vlaams 21.2.1 Oostvleteren in de 20ste eeuw: een rode draad van Vlaams idealisme 21.2.2 Michiel Bulckaert, gouverneur van West‐Vlaanderen tijdens de
390 400 400 400
21.2.3 Jeroom Leuridan, Vlaams voorman, VNV‐volksvertegenwoordiger en 21.2.4 Dr. Luc Carton, een leven lang trouw aan zijn AVKS‐jeugdidealen 21.3 Meneer Docteur 21.3.1 Charles Devloo, de choleradokter 21.3.2 Dokter Grimmelprez, van vader op zoon 21.4 Uitblinkers op heel diverse terreinen 21.4.1 Henri Debergh, legercommandant in Congo 21.4.2 Juffrouw Marie‐José en E.H. Joris Dewulf, een leven voor de school
402
21.4.3 Frans Delva, van boer tot agro‐industrieel Kleurrijke dorpsfiguren 21.5.1 Wiesten Deceuninck 21.5.2 Mijnheer Coudron 21.5.3 Polieten van de Stier 22. Verenigingsleven, vroeger en nu 22.1 Sportverenigingen 22.1.1 Koninklijke Handbooggilde Sint‐Joris 22.1.2 Wielertoeristenclub "De Lustige Trappers" 22.2 Jeugdverenigingen 22.2.1 Chiro Pimpernel 22.3 Soci‐culturele verenigingen 22.3.1 Algemeen Christelijk Werknemersverbond (ACW) 22.3.10 Koninklijke Harmonie Sint‐Cecilia 22.3.11 Koninklijke Sint‐Maartenskring "De kindervrienden" 22.3.12 Kunsthuis VZW "Ex‐Libris" 22.3.13 Toneelkring "De Vleterzonen" later "Ijzerzonen" 22.3.14 Vlietmara 22.3.2 Gezinsbond 22.3.3 Katholiek Vormingswerk voor Landelijke Vrouwen (KVLV) 22.3.4 Landelijke Gilde 22.3.5 Femma 22.3.6 Open Kristelijk Respectvol Actief (OKRA) 22.3.7 Missiekring 22.3.8 Ziekenzorg 22.3.9 Davidsfonds 23. Jeugdherinneringen van Oostvleternaars 23.1 Alle stielen en beroepen op de Kortekeer ‐ Albert Depyper 23.2 Afkomstig van een "kortweunste" op De Wippe ‐ Gaston Mahieu 23.3 Oostvleternaar "pur sang" ‐ Michel Lobelle 23.4 Herinneringen van Agnes Dequeker 23.5 Elzendamme toen ‐ Odon Leys 23.6 Roger Louwagie van het Zuidhuis op de Tempelarehoek 23.7 Klawieren en sparen ‐ Maria en Hilda Delva 23.8 Het vereningsleven in een stroomversnelling ‐ Daniël Garmyn 23.9 De Kortekeer weleer ‐ Fernand Verhulst 24. Inventaris van het burgerlijk kerkhof en de Parkbegraafplaats Bijlage 1 Het gemeentelijk kerkhof van Oostvleteren ‐ Burgers ‐Inventarislijst 21.5
donderdag 19 november 2015
409 412 412 414 416 416 418 419 422 422 424 425 429 429 429 431 432 432 434 434 443 451 455 456 459 434 436 438 439 440 441 441 442 461 461 462 463 465 465 467 469 470 471 475 475 Pagina 6 van 7
Bijlage 2 Het gemeentelijk kerkhof van Oostvleteren ‐ Militairen ‐Inventarislijst Bijlage 3 De Parkbegraafplaats Vleteren ‐ Inventarislijs Biografie . Dit boek kwam tot stand dankzij de steun van . Colofon .
donderdag 19 november 2015
518 521 523 527 528
Pagina 7 van 7
