Bodem+, Kennis van bodemzaken Implementatie Bbk Michiel Gadella POKB – 18 juni 2009
Bodem+, Kennis van bodemzaken
• Besluit bodemkwaliteit – waar gaat het over? • Implementatie Bbk – Doel en activiteiten • Monitoringsverslag 2008 inclusief enquête toezicht en handhaving • Actieprogramma verbetering handhaving • Kwaliteitsimpuls Wbb à Bodem?
Wat regelt Besluit bodemkwaliteit • Nuttige toepassingen van bouwstoffen, grond en baggerspecie op of in de bodem • Kwaliteitsborging in de sector
5000 meter
Overzicht presentatie
Wat verstaan we onder de implementatie
Doelstellingen Bbk • Duurzaam bodembeheer: – Balans tussen bescherming en gebruik van de bodem – Bodemkwaliteit moet passen bij de functie van de bodem • Maatwerk mogelijk voor bijzondere situaties: decentralisatie • Nuchter omgaan met risico’s • Verbetering van de uitvoeringskwaliteit, toezicht en handhaving • Bestaande regels complex, star en slecht handhaafbaar
• Zorgen dat besluit – – – –
Bekend is Uitgevoerd wordt Vragen beantwoordt Knelpunten worden opgepakt
• Zodat de doelstellingen van het besluit bereikt worden: – Bodem beschermd en hergebruik gestimuleerd – Decentraal beleid gerealiseerd – Minder complexe uitvoering, verbeterde handhaving
1
Informatiestroom uitvoeringsvraagstukken
Implementatie project B+ Voorlichting
Helpdesk en kennisplein
Helpdesk Bodem+ (ontwikkeling aantal vragen) Presentaties, workshops, handreiking, regionale sessies HUM900 800 Bbk, accountmanagement.
• Uitvoeringsvraagstukken worden in werkgroepen besproken per thema:
700 600
Meer bezoekers dan bij de 400 gemiddelde eerste divisie club 300 500
100
Impulsjul-05Lokaal Bodembeheer jan-06 jul-06 jan-07
jul-07
Monitoring & uitvoeringsvraagstukken jan-08 jul-08 Helpdeskbodem
Monitoringsverslag maken 1800
Behandeling uitvoeringsvraagstukken n=200
1600 1400
jan-april 2006
1200
Werkgroep Grond&Bagger
– Kwalibo, toezicht en handhaving – Bouwstoffen – Grond en bagger
200
0 jan-05
• Inbreng van uitvoeringsvraagstukken via helpdesk Bodem+ en reguliere contacten • Bodem+ doet ‘voorwas’
mei-aug 2006 sept-dec2006
1000
jan-april 2007
• Alle overheden en bedrijfsleven • Oplossingsrichtingen worden in het implementatieteam bekrachtigd • Kennisplein (FAQ’s) • Aanpassen Regeling bodemkwaliteit
mei-aug 2007
800
sept-dec2007 600
jan-april 2008 mei-aug 2008
400
• Vraagstukken worden snel opgepakt
!
200 0 Besluit Bodemkwaliteit
Bouwstoffenbesluit
Bodembescherming
Bodemsanering
Bodem overige regelgeving
Bodemlandelijk informatiebeheer
Highlights aanpassing regelgeving per 9-4-2009 • Nikkel in primair zand • Verspreiden baggerspecie, problemen getackeld • Barium normering geschrapt (nog wel meten) • DDT, DDE, DDD & Drins; interventiewaarden terug op oude niveau
Hoofdlijnen monitoring 2008 • Te vroeg om conclusies te trekken • Basis is gelegd: – – – –
Kennis wordt opgebouwd Impuls lokaal bodembeheer Pilots gebiedspecifiek beleid werken Uitvoeringsvraagstukken maken vertaalslag beleid naar praktijk
• MAAR!! – Doorpakken met impuls lokaal bodembeheer – Lokale handhaving stevig investeren, niveau volstrekt onvoldoende, creeren gelijk speelveld – Overheden moeten beter invulling geven aan voorbeeldrol – Intensivering van het ketentoezicht en gebruik instrumentarium (meldpunt bodemkwaliteit en toezichtloket) is nodig
Monitoring 2008 • Toezicht en handhaving landelijk – Goede start gemaakt – Intensiveren noodzakelijk
• Toezicht en handhaving decentraal – Ernstig tekort aan toezicht en handhaving – Binnen en op papier lukt het wel – Buiten komen we niet of nauwelijks – Actieprogramma tbv adequaat niveau Bbk
Monitoring 2008 • Kwalibo – Veel behoefte aan reikwijdte kwalibo – Kwalibo werkt veel correcties door systeem zelf
• Bouwstoffen – Heel veel overgangsrecht – Weinig problemen voorzien
• Grond en bagger – Veel overgangsrecht – Nieuw kader, veel vragen en behoefte aan helpdesk – Kansen in gebiedspecifieke kaders, moet nog worden ingevuld via ILB – Dreigende stagnaties blijven we voor
2
Enquête toezicht & handhaving Respons
Is H4 Grond en bagger bekend in uw organisatie? Gemeenten > 100.000
• Waterschappen 23 (totaal 26, 88 %)
Gemeenten 50.000-100.000 Gemeenten 20.000-50.000
• Regionale diensten RWS 8 (totaal 10, 80 %)
Volledig bekend Op hoofdlijnen bekend Op onderdelen bekend Niet bekend Anders
Gemeenten < 20.000
• Gemeenten 203 (totaal 443, 46 %)
Rijkswaterstaat
Waterschappen
Overall respons 49 %
Totaal
0%
Zijn de 5 verschillende milieuhygiënische verklaringen bekend in uw organisatie? Gemeenten > 100.000
We kennen ze en hebben er inhoudelijke kennis van
Gemeenten 50.000-100.000
We kennen ze en er hebben er ten dele inhoudelijke kennis van
Gemeenten 20.000-50.000
We kennen ze maar hebben er beperkte inhoudelijke kennis van
Gemeenten < 20.000
We kennen ze maar hebben er geen inhoudelijke kennis van
Rijkswaterstaat
20%
40%
60%
80%
100%
Is er in uw organisatie beleid vastgesteld voor de uitvoering van - en toetsing aan het Bbk? Gemeenten > 100.000
Ja, opgesteld en vastgesteld
Gemeenten 50.000-100.000
Nee, wel opgesteld niet vastgesteld
Gemeenten 20.000-50.000
Nee, maar wel in ontwikkeling
Gemeenten < 20.000
Nee Rijkswaterstaat
Nee, we kennen ze niet Waterschappen
Anders
Waterschappen Anders
Totaal
Totaal
0%
20%
40%
60%
80%
100%
0%
Is er een structuur die voorziet in actieve signalering van (illegale) toepassingen van bouwstoffen, grond en bagger?
20%
40%
60%
80%
100%
Beoordeling van meldingen – Totaalbeeld
Gemeenten > 100.000 Ja
Gemeenten 50.000100.000
Bij controle kwalibo-erkenning worden lijsten B+ gebruikt Controle op kwalibo-erkenning
Gemeenten 20.00050.000
Nee
Bij toepassing grond en bagger toetsing aan correct toetsingskader Bij IBC toepassingen een toets of wordt voldoen aan regels voor IBC toepassingen
Gemeenten < 20.000
Ja
Hertoepassing bouwstoffen, terecht gebruik van uitzondering onderzoeksbepaling
Rijkswaterstaat
Toets op aanwezigheid juiste milieuhygiënische verklaring
Steekproef
Toets op functionaliteit toepassing
Waterschappen
Af en toe
Toets op ontvankelijkheid, tijdigheid en volledigheid Nee
Totaal Beoordeling alle meldingen
0%
20%
40%
60%
80%
100%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
3
Beoordeling van meldingen – Gemeenten > 100.000
Houdt u structureel toezicht op alle ([niet]meldingsplichtige en illegale) toepassingen? Gemeenten > 100.000
Ja
Bij controle kwalibo-erkenning worden lijsten B+ gebruikt
Controle op kwalibo-erkenning Bij toepassing grond en bagger toetsing aan correct toetsingskader
Gemeenten 50.000100.000
Steekproef
Gemeenten 20.00050.000
Alleen wat wordt gemeld Nee
Bij IBC toepassingen een toets of wordt voldoen aan regels voor IBC toepassingen
Ja
Gemeenten < 20.000
Hertoepassing bouwstoffen, terecht gebruik van uitzondering onderzoeksbepaling
Steekproef
Toets op aanwezigheid juiste milieuhygiënische verklaring
Toets op functionaliteit toepassing
Af en toe
Rijkswaterstaat
Waterschappen
Toets op ontvankelijkheid, tijdigheid en volledigheid
Nee
Totaal
Beoordeling alle meldingen 0%
20%
40%
60%
80%
0%
100%
Meldt u overtredingen bij het toezichtloket? Gemeenten > 100.000
Ja, altijd
Gemeenten 50.000100.000
20%
40%
60%
80%
100%
Wat is de capaciteit in uw organisatie voor uw taken op het gebied van het Besluit bodemkwaliteit? Gemeenten > 100.000 > 5 FTE Gemeenten 50.000100.000
Ja, als we het ernstig genoeg vinden
Gemeenten 20.00050.000
3-5 FTE
Gemeenten 20.00050.000
1-3 FTE
Ja, incidenteel
Gemeenten < 20.000
Nee
Rijkswaterstaat
Gemeenten < 20.000
0,5 - 1,0 FTE
Rijkswaterstaat
0,1 - 0,5 FTE
Geen
Waterschappen
Waterschappen
Totaal
Totaal
0%
20%
40%
60%
80%
100%
0%
Hoe groot is uw handhavingsbudget voor controleonderzoeken etc. exclusief personeelskosten? Gemeenten > 100.000
> 100.000
20%
40%
60%
80%
100%
Handhavingsresultaten – Totaal Strafrechtelijk optreden
Gemeenten 50.000100.000 50.000 100.000
Gemeenten 20.00050.000
Stillegging/bestuursdwang
20.000 50.000
Definitieve dwangsommen
10.000 20.000
Aankondiging dwangsommen
> 15 5 tot 15 1 tot 5 geen niet bekend
Gemeenten < 20.000
Rijkswaterstaat
< 10.000 Waterschappen
Handhavingsacties
Totaal
0%
Waarschuwingsbrieven
20%
40%
60%
80%
100%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
4
Handhavingsresultaten – Gemeenten > 100.000
Overall beeld enquêteresultaten
Strafrechtelijk optreden
Stillegging/bestuursdwang
Definitieve dwangsommen
> 15 5 tot 15 1 tot 5 geen niet bekend
Aankondiging dwangsommen
Waarschuwingsbrieven
Handhavingsacties
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Actieprogramma verbetering toezicht en handhaving • 18 acties – Verbeteren handhavingstructuur – Verbeteren uitvoering – Opleiding en communicatie
• Kennis Bbk op hoofdlijnen is redelijk, verdiepte uitvoeringskennis is matig aanwezig • Versterking interne organisatie is bij veel organisaties nodig. Kansen liggen daar via de impuls lokaal bodembeheer. • Toezicht op papier in de vorm van controle op meldingen is redelijk goed geregeld; • Toezicht in het veld en optreden tegen geconstateerde overtredingen schiet tekort mede vanwege een beperkte capaciteit.
Actie 13 • Uitbreiding kwaliteitsimpuls Wbb? – Concept van onderlinge visitaties verdient navolging.
5
