13-11-2010
Overzicht
Motivatie en ouders
• • • • •
Ouders en voorschoolse periode Ouders als experts in de thuissituatie Contacten als noodzaak Ouders als onmisbare partner Invloed van gesprekstoon
Drs. Harrie Velderman Conferentie OinO Apeldoorn, 9 november 2010
Voorschoolse periode.
Voorschoolse periode
Reeds cruciale start met aanleren van kennis, vaardigheden en gedrag. Ouders zijn leraren uit de vroegste kindertijd!
Jonge kind (oratie Mesman, 2010) • Jong geleerd oud gedaan • De jeugd iets leren is al graveren in een steen (Arabisch) • Wat een kind op moeders knie leert, blijft in zijn geheugen (Deens) • Een komkommer wordt vanaf de wieg gedraaid (Portugees) • Met de “papleppel” ingieten (Heerdes dialect - HV)
© Harrie Velderman 2010
Basis wordt gelegd: • Breinontwikkeling • Klassieke conditionering • Hechting (veiligheid) • Start met operante conditionering
Ook voorschools leren is cultureel bepaald • • • •
Paardrijden op de steppen Mongolie Fietsen in Nederland Vocabulaire in Apeldoorn en Aerdenhout Golfen in Wassenaar
1
13-11-2010
Voorschoolse opvoeding • belangrijke rol ouders dmv cognitieve stimulatie (activiteiten die het kind kennis bijbrengen en die het denk- en leervermogen van kinderen stimuleren). – Boekjes – Puzzels – Cijferspelletjes – Educatieve dvd’s
• Bepalend: hoeveel en hoe vaak
Voorschoolse stimulering • Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat er grote winst te behalen is bij een goede voorschoolse stimulering (vgl. VVE) • Ouders moeten daarom actief betrokken worden bij programma’s ter preventie van leerachterstanden. Daarvoor is meer nodig dan het meegeven van lesjes om thuis te doen, omdat veel ouders onvoldoende in staat zijn dergelijke lesjes duidelijk en sensitief uit te voeren (Mesman, 2010).
Relatie met gedragsontwikkeling • Opvoeders zijn zich soms onvoldoende bewust van alternatieven voor eigen vaste patronen om gedrag bij te sturen Johnson en Scott (2010) • Aanbod interactieve opties om te reageren op een hypothetische situatie met agressief kind, leidde tot significante toename van afstemming. • Ouders bleken daardoor alternatief opvoedgedrag gewenst positief gedrag bij kind te realiseren.
Omgeving en agressie • Verklaar waarom fysieke agressie vanaf 1 jaar toeneemt en afneemt vanaf 6 jaar. • Welke rol spelen ouders? • Wat is de rol van motivatie?
© Harrie Velderman 2010
Ontwikkeling van agressie
(M.Junger2003)
• rapportage moeders (Tremblay, 2000): – fysieke agressie vanaf 1 jaar, afname vanaf 6 jaar (omgeving corrigeert) agressie moet je afleren
• Kanttekeningen: – vanaf peuterleeftijd betere zelfcontrole – na 6 jaar toename verbale agressie – pieken in probleemgedrag zijn leeftijd gebonden – geen correctie fysieke agressie jong kind risicofactor (sociale) problemen later
2
13-11-2010
Overzicht • • • • •
Ouders en voorschoolse periode Ouders als experts in de thuissituatie Contacten als noodzaak Ouders als onmisbare partner Invloed van gesprekstoon
Leraren en ouders 10minutengesprek 44% 10 min.gesprek goed. 31% noodzakelijk kwaad 10% kwelling 15% enthousiast Bron: AOB 2003 (N=400).
Ouders en school
Ouders en school (Focus, 2005) • Uit ander onderzoek blijkt dat leraren (45%) gereserveerd staan tegenover contacten met ouders, de ouderavonden wordt door velen gezien als een noodzakelijk gegeven. En veel ouders (75%) zijn volgens Duits onderzoek terughoudend in het leggen van contacten met leraren: ze willen niet tot last zijn
Ouders en school (Nordenbo ea, 2010) • Hoe meer leraren en ouders samen betrokken zijn bij beslissingen over schoolactiviteiten hoe groter de effectiviteit mbt leerrendement en dit leidt tot een positief schoolklimaat
© Harrie Velderman 2010
(Denemarken, Nordenbo ea, 2010).
• Goede scholen verschillende manieren van communicatie en interactie met de ouders. • Ouders uitnodigen om actief mee te denken en deelnemen aan besluitvorming. • Ouders krijgen tips over huiswerk en worden aanmoedigd om behoeften kenbaar te maken • Ouders ondersteunen kinderen en zijn betrokken op schoolzaken • Samenwerking met de gemeenschap is belangrijk.
Afbakening • Zou je verantwoordelijkheid voor ouders afbakenen?
3
13-11-2010
Afbakening verantwoordelijkheid
Ouders als expert
• Wees duidelijk over de verantwoordelijkheid van thuis: die is voor de ouders, ze zijn ervaringsdeskundig! • Wees duidelijk over de verantwoordelijkheid van school: die is voor de leraren en directie, ze zijn onderwijsprofessional (Pameijer ea 2009) • Je krijgt pas respect wanneer je die toont • Respect ‘zeg je niet’, respect ‘laat je merken in je gedrag’.
• Ouders zijn dus experts in de thuissituatie. • Bij goede samenwerking hoort meedenken vanaf het begin en steunen vanaf het begin. • Bij het hanteren van leer- en gedragsproblemen (= speciale onderwijsbehoeften) is steun van de ouders onmisbaar.
Invloed gesprekstoon
Gesprekken met ouders
• Verbale en non-verbale communicatie • voortdurende afstemming • Wetmatigheden bij interactie
• Complementair “aanvullende tegenpool” • Symmetrisch “dezelfde pool”
• Vraag: bespreek hoe dat is bij ontevreden/boze ouders
Complementair • Aanvullende tegenpool: bij aanval de slachtofferrol kiezen je laten ondersneeuwen toegeven wat niet oprecht klopt
© Harrie Velderman 2010
Symmetrisch • “dezelfde pool” Bij aanval kiezen voor tegenaanval Bij beschuldigen een tegenbeschuldiging Bij stemverheffen stemverheffen Kortom: de strijd met strijd beantwoorden
4
13-11-2010
Ontevreden/boze ouders • Voorkom escalatie (door irritatie) • Onderneem actie en laat zien wat je doet • Houd contact • Maak tijd • Laat je niet ondersneeuwen • Niet strijden maar leiden
Tweekolommengesprek • Kenmerken tweekolommengesprek: • Gespreksleider sluit aan bij de bezwaren van de ander. • Stimuleert om deze naar voren te brengen • Verkent de bezwaren nadrukkelijk • Reflecteert op gevoelens en accepteert deze als feiten • Na inventarisatie van de bezwaren samen zoeken naar oplossingen (de zogenaamde tweede kolom)
• Dank voor jullie aandacht
© Harrie Velderman 2010
5
