Overgewicht en kinderwens
Overgewicht is een toenemend probleem in onze samenleving. Het altijd en overal beschikbaar zijn van voedsel maakt dat we meer eten dan we nodig hebben. Ook bewegen we minder, kijken meer televisie en zitten meer achter de computer. Bij een te hoog gewicht is afvallen gunstig voor uw gezondheid. Een goed gewicht geeft minder risico op hart- en vaatziekten en diabetes mellitus (suikerziekte). Veel mensen denken bij afvallen vooral aan véél minder eten. Dat is een misverstand. Het gaat om veranderen van uw eetgewoonten.
Wat zijn de gevolgen van overgewicht voor de vruchtbaarheid?
Overgewicht heeft een aantal algemene gevolgen, namelijk een verhoogde kans op het krijgen van suikerziekte, hart en vaatziekten, overbelasting van gewrichten etcetera. Veel minder bekend is dat overgewicht ook gevolgen heeft voor de vruchtbaarheid: Overgewicht kan leiden tot het uitblijven van de eisprong, de cyclus wordt onregelmatig of kan zelfs helemaal verdwijnen. Dit komt regelmatig voor in combinatie met het zogenaamde PolyCysteus Ovarium Syndroom (PCOS). De kans om zwanger te worden is groter bij iemand met een normaal gewicht dan bij iemand met overgewicht. Dit geldt ook voor de kans op zwangerschap tijdens een vruchtbaarheidsbehandeling, zoals IVF. Vrouwen met overgewicht hebben een vergrote kans op het krijgen van een miskraam. Deze kans is bij een BMI boven de 30 nog groter dan bij een BMI tussen de 25 en 29, zie pagina 2.
• • •
Bovenstaande gevolgen voor de vruchtbaarheid kunnen al verdwijnen als u enkele kilo’s afvalt. Bij vrouwen met een onregelmatige of verdwenen cyclus kan deze weer regelmatig worden of terugkeren! Als u enkele kilo’s kwijt bent is het belangrijk om door te gaan met afvallen. Ook tijdens de zwangerschap geeft overgewicht meer kans op problemen, zoals hoge bloeddruk en zwangerschapssuikerziekte. Verder zijn de baby’s vaak groter waardoor er meer kans is op een moeilijke bevalling. Na een keizersnede hebben mensen met overgewicht in het kraambed onder andere meer kans op infecties en trombose.
1
Wat is een goed gewicht?
U voelt zich het beste bij een bepaald gewicht. Vaak is dat het gewicht dat goed is voor uw gezondheid. Een paar kilo meer of minder is meestal geen probleem voor uw gezondheid.
Taillemeting
Met behulp van een centimeter kunt u ook gemakkelijk bepalen of uw gewicht goed is. Meet de omtrek van het slankste deel van uw taille. Dit is het punt tussen de onderkant van de onderste rib en de bovenkant van het bekken. OMTREK VROUWEN
ADVIES
meer dan 80 cm.
→ overgewicht
zorg in ieder geval dat het niet hoger wordt
meer dan 88 cm
→ vetzucht
probeer af te vallen
B.M.I. tabel Met behulp van deze tabel kunt u zelf beoordelen of uw gewicht gezond is. De tabel geldt voor mannen en vrouwen vanaf 16 jaar. Trek een rechte lijn van uw lengte (in meters) door uw gewicht (in kg) naar de kolom van de B.M.I. (Body Mass Index) (kg/m2). Hier kunt u uw B.M.I. aflezen.
2
OMSCHRIJVING
B.M.I. (Body Mass Index)
Mager
≤ 20
Goed gewicht
20 - 25
Neiging tot overgewicht
25 - 27
Overgewicht
27 - 30
Obesitas
≥ 30
Medisch gezien is er sprake van een goed gewicht bij een B.M.I. van 20 - 25. Een B.M.I. van 27 is aanvaardbaar. Een B.M.I. van ≥ 30 geeft grotere kans op allerlei aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte, gewrichtsklachten en miskramen. Een te hoge B.M.I. kan negatieve gevolgen hebben voor de vruchtbaarheid.
Basisvoeding: gemiddeld aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen per dag
Met de aanbevolen hoeveelheden als richtlijn wordt de basis gelegd voor een gezonde voeding. Als u dagelijks de onderstaande voedingsmiddelen in de aangegeven hoeveelheden gebruikt, krijgt u voldoende voedingsstoffen zoals eiwitten, vitamines en mineralen binnen.
3
Brood
5 – 7 sneetjes
Aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten
150 - 200 gram, 3 - 5 aardappels of 3 - 5 opscheplepels rijst of pasta
Groente
4 groentelepels ( 200 gram)
Fruit
2 vruchten
Zuivel
400 ml. melk(producten)
Kaas
1 plak (20 gram)
Vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervangers
100 - 120 gram**
Halvarine, margarine, bak en braadproducten
20 - 35 gram
Drinken (vocht)
1.5 liter
(200 gram)
De kleinste hoeveelheden gelden voor vrouwen en de grootste hoeveelheden voor mannen. Bij alle genoemde hoeveelheden gaat het om het gewicht van producten zoals ze worden gegeten, dus bijvoorbeeld gekookte pasta, rauwkost, gekookte groente, vleeswaren en bereid vlees. ** Het gaat hier om het gewicht in grammen van gare producten, dus vleeswaren en bereid vlees samen. Om af te vallen is het van belang anders te gaan eten dan u tot nu toe gewend bent. Allereerst zult u andere keuzes moeten maken. Dat wil zeggen dat u beter magere (of light) producten in plaats van volle of vette producten kunt nemen.
4
Daarnaast is het nodig om minder te nemen van voedingsmiddelen die veel energie leveren, zoals zoete en hartige snacks, suiker, frisdranken en alcoholische dranken. Een goed voedingspatroon moet minder energie bevatten, maar wel alle belangrijke voedingsstoffen en ruim gevarieerd zijn. Een voedingspatroon met veel variatie kunt u lange tijd volhouden zonder dat het saai wordt.
Tips om anders te gaan eten
• • • • •
Maak een boodschappenlijstje en koop niet meer dan nodig is. Doe boodschappen na het eten, dus met een gevulde maag. Haal zo min mogelijk kant-en-klaar voedsel, snoep, en snacks in huis, dan is de verleiding om tussendoor te eten niet zo groot. Zorg voor regelmaat en sla geen maaltijden over. Eet voor u naar een feestje of op visite gaat thuis een energie arme maaltijd. U komt dan minder snel in de verleiding om te snoepen.
Tips om minder te eten
• • • • • • • • •
Kook niet meer dan nodig is, dan hoeft u de restjes niet op te eten. Schep in de keuken op en niet aan tafel. Eet langzaam, neem rustig de tijd om te tafelen. Neem kleine happen, kauw het voedsel goed. Eet op vaste tijden en niet tussendoor. Eet op een vaste plaats, bijvoorbeeld aan de eettafel en niet voor de televisie of in de keuken. Dek de tafel voor iedere maaltijd. Doe onder het eten niet iets anders, zoals televisie kijken of iets lezen. Ga iets leuks doen op de tijden dat u trek krijgt.
De weegschaal
Wilt u uw lichaamsgewicht controleren, weeg u dan één keer per week op dezelfde weegschaal en op ongeveer dezelfde tijd van de dag. Uw gewicht kan van dag tot dag wat schommelen en weegschalen kunnen onderling afwijken. Een goed tempo van afvallen is ongeveer een halve kilo. per week.
5
In het begin gaat het afvallen vaak sneller doordat u vooral vocht verliest. Geleidelijk afvallen is gezonder dan met grote sprongen tegelijk. In de onderstaande tabel kunt u uw gewichtsverloop noteren. Datum
Gewicht
Buikomvang
Lichaamsbeweging
Afvallen en het handhaven van een goed gewicht gaat beter en gemakkelijker in combinatie met voldoende lichaamsbeweging.
Maak van extra bewegen een goede gewoonte
• • • • • • •
Simpele vormen van bewegen; zoals stevig wandelen, traplopen, fietsen, zwemmen, ramen wassen. Ochtendtelevisie programma “Nederland in Beweging”, waaraan u kunt meedoen. Maak in de lunchpauze een wandeling. Stap een halte eerder uit de bus of tram en loop de rest. Neem de tuin eens flink onder handen. Neem de trap in plaats van de roltrap of de lift. Neem de fiets voor een klein stukje in plaats van de auto.
De diëtist in de eerste lijn
Veel mensen denken dat een dieet volhouden moeilijk is en dat veel voedingsmiddelen verboden zijn. De diëtist kan u hierbij begeleiden. De diëtist kan het voedingsadvies aan uw smaak en omstandigheden aanpassen en u leren variëren. Diëtisten zijn werkzaam in het ziekenhuis, bij de thuiszorgor-
6
ganisatie of hebben een eigen praktijk. Raadpleeg hiervoor de Gouden Gids, de Gemeentegids, of neem telefonisch contact op met de Nederlandse Vereniging van Diëtisten, telefoonnummer 0412 - 62 45 43 of met de Diëtisten Coöperatie Nederland, telefoonnummer 06 - 53 21 07 00.
De diëtist in het Radboudumc
Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, dan kunt u telefonisch contact opnemen met het secretariaat afdeling Diëtetiek, telefoonnummer: 024 - 361 39 91, bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 9.00 en 12.00 uur.
Meer informatie
Meer informatie vindt u op de volgende websites. www.overgewicht.nl www.hartstichting.nl. www.voedingscentrum.nl www.afvallen.nl www.gezondheidsplein.nl www.nvdietist.nl
7
Noteer hier uw vragen
04-2009-6222
Adressen Polikliniek Verloskunde en Gynaecologie Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route 782 6525 GA Nijmegen Chirurgische Dagbehandeling Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route 798 6525 GA Nijmegen Contact Afspraken: 024 - 361 47 88 Verpleegbalie: 024 - 361 47 89 (tussen 08.30 - 16.30 uur)
Radboud universitair medisch centrum
