Over quagga’s exoot met potenties? Bram bij de Vaate Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau Lelystad
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
1
Inhoud Inleiding Verspreiding Populatieontwikkeling Ecologische effecten Potenties?? Noodzakelijke kennisontwikkeling P-behoefte quaggamossel - Jeroen Mandemakers Van Emmerik, W.A.M., 2014. Factsheet quaggamossel (Dreissena rostriformis bugensis Andrusov, 1897). Rapport Sportvisserij Nederland, Bilthoven. Stéphanie IJff, S. 2014. De quaggamossel in Nederland, een vloek of een zegen? Rapport Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, Amersfoort, rapportnr.: STOWA 2014 – W04. Matthews, J., G. van der Velde, A. bij de Vaate and R.S.E.W. Leuven, 2012. Key factors for spread, impact and management of quagga mussels in the Netherlands. Rapport Radboud Universiteit, afdeling Milieuwetenschappen, Nijmegen, rapportnr.: 404.
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
2
Inleiding Dreissena polymorpha driehoeksmossel
Dreissena Dreissena rostriformis bugensis quaggamossel
Dreissenidae
Mytilopsis
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
Mytilopsis leucophaeata brakwatermossel
3
Kenmerken voor onderscheid driehoeks- en quaggamossel driehoeksmossel
quaggamossel
Aanwezigheid / ontbreken van een kiel op beide schelphelften Verhouding lengte:hoogte en lengte:breedte
hoogte lengte
Ronding bovenzijde schelp breedte
Ongelijke schelphelften (S-bocht) Overlap beide schelphelften Claxton, W.T., A. Martel, R.M. Dermott.& E.G. Boulding, 1997. Discrimination of fieldcollected juveniles of two introduced dreissenids (Dreissena polymorpha and Dreissena bugensis) using mitochondrial DNA and shell morphology. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 54: 1280-1288. Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
4
2006 Hollandsch Diep 2005 Main
2005 Drobeta
2004 Cernadova
Bron: Bij de Vaate, A., G. van der Velde, R.S.E.W. Leuven & K. Heiler, 2013. Spread of the quagga mussel, Dreissena rostriformis bugensis, in Western Europe. In: Nalepa, T.F. & D. Schloesser (eds), Quagga and zebra mussels: biology, impacts, and control, 2nd Edition: 83-92. CRC Press, Boca Raton, USA.
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
5
Verspreiding
Vectoren: Verbinding stroomgebieden Scheepvaart Stromingen Waterrecreatie
Beroeps- en sportvisserij
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
6
Verspreiding stroming
scheepvaart
Percentage quaggamosselen in de Dreissenagemeenschap
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
7
Quaggamossel: een exoot met potenties? Aspect
Driehoeksmossel
Quaggamossel
Voortplanting
april t/m sept.
april t/m sept.
Groeiperiode
maart t/m sept.
maart t/m sept.
Reproductie
lager
Groeisnelheid*
hoger
Vleesgewicht*
locatie afhankelijk
locatie afhankelijk
Biomassa mosselen van13 mm Filtratiesnelheid variabel Respiratie
variabel IJsselmeer
Verstoringsgevoeligheid Aanhechting*
Groei in IJsselmeer
lager
Markermeer
lager compact
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
neiging tot trosvorming
8
Quaggamossel: een exoot met potenties?
other bivalves
diving ducks
Quagga mussel algal growth transparency
algal species composition
submerged vegetation
zooplankton
fish
macroinvertebrates
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
9
Quaggamossel: exoot met potenties? Case study 1 Markermeer: in 2011 5x hogere dichtheid dan in 2006
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
Case study 2 IJsselmeer: Drie case studies in 2012 10x hogere dichtheid dan in 2007
10
Quaggamossel: exoot met potenties? Case study 1 & 2: populatieopbouw quaggamossel
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
11
Quaggamossel: exoot met potenties? Case study 3 Volkerak
Volkerak deelgebied A
Volkerak deelgebied B
Schelde-Rijnkanaal
Jaar 2011 2012 2013 2014
Gemiddelde dichtheid quaggamosselen (ml/m2) Zoommeer Volkerak Volkerak ScheldeZoommeer deelgebied A deelgebied B Rijnkanaal (n=24) (n=61) (n=61) (n=22) 205 475 695 653 740 628 334 766 240 655 195 166
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
12
Volkerak deelgebied A
Volkerak deelgebied B
Schelde-Rijnkanaal
Zoommeer
Conditie = ADV / V Bron: Widdows & Johnson, 1998 Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
13
Quaggamossel: exoot met potenties? Groei quaggamosselen
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
14
Samenvatting De quaggamossel een exoot met potenties? Potenties waarvoor? Ja: voor helder water Nee: onevenwichtige opbouw van de aquatische biocoenose
dichtheid
Hoe lang?
tijd
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
15
Samenvatting De quaggamossel een exoot met potenties? Werk aan de winkel! Volgen dichtheidsontwikkeling, populatiedynamica en conditie Filtratiesnelheid onder verschillende voedselcondities Effecten op het zoöplankton Facilitatie andere exoten Met inachtname van:
Kennis opgedaan in andere gebieden is niet 1 op 1 vertaalbaar Voor kennisopbouw is standaardisatie van methoden en keuze parameters noodzakelijk
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
16
Dank voor uw aandacht! het woord is nu nog even aan Jeroen Mandemakers
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
17
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
18
Verspreiding
Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau
19
