Over jouw rol WERELDSPELERS. Jeugdwerk zonder grenzen

Over jouw rol als VRIJWILLIGER

WJeugdwerk ERELD S PELERS zonder grenzen

WJeugdwerk ERELD S PELERS zonder grenzen Wereldspelers – Jeugdwerk Zonder Grenzen is een project van De Ambrassade gedragen door heel wat partners binnen en buiten het jeugdwerk: Kazou, Globelink, Tumult, Mediaraven, Jeugd Rode Kruis, Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen, AFS, Scouts en Gidsen Vlaanderen, KSA, Graffiti, FOS, IJD, KLJ, Bouworde, Jong en Van Zin, JNM, Karavaan, Mooss, Koning Kevin, Bizon, VVJ, Vlaamse Jeugdraad, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en het opvangcentrum Fedasil Dendermonde.

Infobundel over jouw rol als vrijwilliger

DRAFT – Datum: 29 april 2016

2

OVER JOUW ROL ALS VRIJWILLIGER


3

Inhoud

7 Inleiding

9 Opvangcentrum Dendermonde

9 Waar 9 Contact

11 Wat wordt er van jou verwacht?

12 Wie is er om je te ondersteunen?

13 Praktische informatie

13 Tijdsschema 15 Overnachten 15 – Scouts Sint-Paulus Baden Powell 16 – KSA Dendermonde 16 Kosten 17 Wat neem je mee 17 Administratie 17 Vrijwilligerscontract

21 Begeleidershouding

21 Referentiekader 23 Taalbarrière 24 Kwetsbaarheid van jongeren 25 Spel 28 Begeleiding 28 Je rol als begeleider

31 Wat je nog moet weten voor je vertrekt

31 Huishoudelijk reglement 32 Giften 32 Communicatie & social media

34 Kinderen op de vlucht, jeugdwerk en de link met kinderrechten

36 Checklist

38 Colofon

17 Uittreksel uit het strafregister

19 Activiteiten

19 Algemeen 19 Spelmeteriaal 20 Speelplekken

4



5

Inleiding We kunnen er niet omheen: steeds meer mensen zijn op de vlucht voor oorlog, geweld en vervolging. De conflicten in o.a. Syrië, Irak, Afghanistan, Eritrea, … zorgen ervoor dat enorm veel mensen, op zoek naar een veilig onderkomen, in Europa terechtkomen. Onder deze mensen bevinden zich heel veel gezinnen met kinderen, maar ook heel wat kinderen en jongeren zonder ouders of voogd. Deze nietbegeleide-minderjarige vluchtelingen hebben speciale aandacht nodig, en aangepaste opvangplaatsen. Velen van deze jongeren gaan hier ook blijven. Een zorgvuldige kwaliteitsvolle integratie zal cruciaal zijn voor hun verdere leven. Wat als … het jeugdwerk in Vlaanderen haar kracht om kinderen en jongeren te versterken ook inzet om jonge vluchtelingen te versterken en kansen te bieden? Want ook zij hebben recht op een veilige thuishaven, een verbreding van hun sociaal netwerk, ontplooiing van talenten, te ervaren dat ze kansen krijgen, te ervaren dat het jeugdwerk een ruimte is waar jongeren met hun kop tegen de muur mogen lopen, waar jongeren nog mogen falen, waar jongeren verantwoordelijkheid krijgen, veel spelen en samen al doende veel ervaren en leren, …. Met het project Wereldspelers - Jeugdwerk zonder grenzen experimenteren we als jeugdsector met dit idee. We dromen er als jeugdsector van om binnen enkele jaren alle kinderen en jongeren in alle opvangcentra in Vlaanderen te bereiken met jeugdwerkinitiatieven. Maar we moeten érgens beginnen. En dat werd dus Dendermonde.

6



7

Wat gaan we doen tussen maart en september 2016? Minstens 6 maanden 2 weekends per maand met in totaal 200 jeugdwerk vrijwilligers en coaches van een tiental Vlaamse jeugdwerkorganisaties uiteenlopende jeugdwerkactiviteiten aanbieden voor en door de 140 nietbegeleide minderjarige nieuwkomers in het opvangcentrum in Dendermonde. Leren, samen ervaringen opdoen en dit met elkaar en vele anderen delen, staan hierbij centraal.

Opvangcentrum Dendermonde

We kiezen er bewust voor om jullie, de vrijwilligers, een heel weekend onder te dompelen in het opvangcentrum i.p.v. korte workshops van 2 uur. Zodat de onderdompeling, leerervaring, participatief werken en contact maken met de jonge nieuwkomers optimaal kan zijn.

6

7

Kwintijnpoort

8

Waar

N4

De Dammenlaan

9

t ardstraa Ros Beia

Bijlokestraat

N17

N406

st

Oude Ve

Kerkstraat

n

laa

ers

d Pijn

de Ou da nu at tra ss

aa str lse se us

Br

12

4 10

laan

rop

Contact Gsm: 0475/80 30 74 (wordt doorgegeven aan verantwoordelijke opvoeder op dat moment)

11 7

N4

Geld

Het adres van het opvangcentrum is Oude Vest 77, Dendermonde. Het ligt pal in het centrum van de stad, van aan het station tot daar is het zo’n 10 minuten stappen. [kaart]

Mail: [email protected]

t

an ofla ijnh Beg

2

n

N4 7

Lin

7 gel Tra

laa eld nv oo Kr

1

Ve st

raat

Dijkst gel Tra

aat str

orn

tho Pos

5

3

Gentsesteenweg

Op 1 december 2015 opende Fedasil een nieuw opvangcentrum voor minderjarigen in de Abdijschool in Dendermonde. Het centrum biedt opvang aan 144 niet-begeleide minderjarigen. De meerderheid van de jongeren zijn Afghaanse jongens. De jongste is 8 jaar, de oudste is er 20.

ion stat monde der Den

1 – Opvangcentrum Dendermonde, Oude Vest 77A 2 – Scoutslokalen Dendermonde, Tragel 9 3 – KSA Dendermonde, Onze Lieve Vrouwkerkplein 8 4 – Speelplein Olympos 5 – Speelplein Keur, Posthoornstraat 8


6 – Speelplein De Stad, Kwintijnpoort 7 – Speelplein Sint-Jorisgilde-Sas 8 – Speelplein Donck, K. Boudewijnlaan 9 – De Dammenlaan 10 – Kalendijk 11 – Park Stationsstraat William Bruyninckx 12 – Speelplein Molenstraat OVER JOUW ROL ALS VRIJWILLIGER

9

Wat wordt er van jou verwacht? Als vrijwilliger is het in de eerste plaats de bedoeling dat je fijne activiteiten organiseert voor de kinderen en jongeren van het centrum. Je doet dit in een groep van 10 vrijwilligers en jullie worden begeleid door 2 coaches. Hieronder lijsten we kort de verwachtingen op. • Leuke jeugdwerkactiviteiten voorbereiden en doen! Je zorgt voor een leeftijdsgericht aanbod. Voorzie twee activiteiten per dagdeel, zodat er een voldoende interessant aanbod is voor de bewoners. • Lees zeker de tekst over jouw begeleidershouding verder in deze bundel. Zo krijg je een duidelijker beeld van wat je juist mag verwachten op een wereldspelersweekend. • Tenslotte vragen we je de leerervaringen te delen met andere jeugdwerkers. Hiervoor wordt er tijd gemaakt tijdens het weekend. Je zal onder andere reflecteren voor de camera zodat de vrijwilligers van Mediaraven daar daarna een prachtige pageflow van kunnen maken. Check op voorhand ook zeker al eens de website waarop je getuigenissen vindt van vrijwilligers die dit weekend voor jou al hebben gedaan! www. wereldspelers.be

10



11

Wie is er om je te ondersteunen? Wanneer er vragen of problemen zouden opduiken, sta je er zeker niet alleen voor. Je kan steeds terecht bij je coaches of bij de opvoeders van het centrum. Waarvoor kan je terecht bij de coach? • Voor alle praktische vragen over de overnachtingsplaats, administratie,… • Voor ‘pedagogische’ vragen: wat doe je bijvoorbeeld als de meisjes niet willen meedoen? • Zij zijn er ook als luisterend oor. Als je nood hebt om eens te ventileren dan ben je bij hen aan het juiste adres.

Praktische informatie Tijdsschema Vrijdag Ochtend

• Bij incidenten tussen de jongeren zoals verbaal en fysiek geweld.

• Wanneer er sancties moeten worden gegeven.

Zondag

8u30 – 9u Vrijwilligers komen toe in het centrum en ontbijten mee

Waarvoor kan je terecht bij de opvoeders van het centrum? • Wanneer de jongeren het huishoudelijk reglement van het centrum overtreden.

Zaterdag

Onderteken vrijwilligerscontract Voormiddag

9u – 10u Klaarzetten materiaal en de jongeren verzamelen voor de activiteit

9u – 10u Klaarzetten materiaal en de jongeren verzamelen voor de activiteit

10u – 12u Activiteiten (voorzie een pauze)

10u – 12u Activiteiten (voorzie een pauze)

Middag

12u – 13u middageten

12u – 13u middageten

Namiddag

13u- 14u Klaarzetten materiaal en de jongeren verzamelen voor de activiteit

13u – 14u Vrijwilligers verplaatsen zich naar het lokaal

14u – 17u Activiteiten (voorzie een pauze) Avond

19u – Aankomst overnachtingsplaats. Welkom en introductie door coaches Spel rond jouw begeleidershouding Laatste voorbereiding van de activiteiten

12


8u30 – 9u Vrijwilligers komen toe in het centrum en ontbijten mee

14u – 16u Reflectie, debriefing en vervolg 16u Naar huis

Vrijwilligers verplaatsen zich naar hun slaapplaats 18u – 17u - Vrije keuze avondmaal 20u30 – 21u30 Reflectiemoment 21u30 – … Verdere voorbereiding


13

Overnachten We hebben twee slaapplaatsen geregeld voor jullie in Dendermonde. Afhankelijk van de data van jouw weekend overnacht je in de lokalen van Scouts en Gidsen Vlaanderen van Dendermonde of in de lokalen van KSA Dendermonde.

Scouts Sint Paulus Baden Powell Tijdens deze weekends overnacht je in de lokalen van Scouts Sint Paulus Baden Powell. • 18-20 maart • 1-3 april • 29-1 april/mei • 13-15 mei • 27-29 mei • 10-12 juni • 24-26 juni • 8-10 juli • 22-24 juli Het adres van de lokalen is: Tragel 9, Dendermonde. [zie kaartje p. 8] Dat ligt op een goeie twee km stappen van het station van Dendermonde en op zo’n 2 km van het opvangcentrum. Jouw coach zal contact opnemen met de verhuurverantwoordelijke om jullie binnen te laten vrijdagavond en buiten te laten zondagochtend. Op het terrein is er een kampvuurkring, waar je een vuurtje mag stoken. De Scouts van Dendermonde voorziet ook een drank voor ‘s avonds. Je duidt aan op een lijst wat je gedronken hebt en dit wordt zondagochtend dan verrekend.

14



15

KSA Dendermonde

Wat neem je mee?

Tijdens deze weekends overnacht je in de lokalen van KSA Dendermonde

Pak je rugzak in zoals je op een gewoon weekend zou gaan. Vergeet geen matje en slaapzak. In de lokalen van de KSA zijn geen douches, hou hiermee rekening als je in hun lokalen slaapt. Je uniform heb je niet nodig. Je krijgt van ons aan het begin van het weekend een t-shirt van Wereldspelers. Dit t-shirt mag je na het weekend bijhouden.

• 15-17 april • 5-7 augustus • 19-21 augustus Het adres van de lokalen is: Onze Lieve Vrouwkerkplein 8, Dendermonde [zie kaartje p. 8] Dat ligt op een goeie twee km stappen van het station van Dendermonde en op een kilometer van het centrum. Jouw coach zal contact opnemen met de verhuurverantwoordelijke om jullie binnen te laten vrijdagavond en buiten te laten zondagochtend. Je duidt aan op een lijst wat je gedronken hebt en dit wordt zondagochtend dan verrekend.

Kosten Tijdens het weekend eet je mee met de jongeren tijdens het ontbijt en het middag maal. Hiervoor moeten je niets betalen. Zorg er wel voor dat je op tijd komt, de uren waartussen er gegeten kan worden zijn strikt. Avondeten op vrijdag- en zaterdagavond voorzie je zelf. Spreek daarover af met je groep. In Dendermonde zijn veel eetgelegenheden die open zijn maar je kan er ook voor kiezen om zelf te koken. Zowel in de lokalen van de scouts als de KSA is er een kleine keuken die je mag gebruiken. Let erop dat je deze na het weekend proper achterlaat! Het spreekt voor zich dat je tijdens de dag geen alcohol drinkt. Bij de overnachtings plaatsen wordt er een drankje voorzien, deze zijn wel zelf te betalen. Vervoersonkosten worden vergoed. Hiervoor vul je een onkostenformulier in van je eigen organisatie. Het is echter niet de bedoeling dat je de auto neemt om naar het centrum in Dendermonde te gaan. Auto’s mogen namelijk niet op de parking van het domein staan en in de omliggende omgeving moet je betalen om te parkeren. Beide slaapplaatsen zijn op stapbare afstand van het opvangcentrum.

16


Administratie Vrijwilligerscontract Elke vrijwilliger die aan de slag gaat in een opvangcentrum ondertekent een vrijwilligerscontract. Dat zorgt er o.a. voor dat je verzekerd bent, mocht er iets gebeuren. Daarnaast vraagt dat contract ook een aantal andere zaken, bijvoorbeeld dat je sereen en discreet omgaat met het privéleven van de bewoners. Zo mag je geen foto’s van hen posten op sociale media zonder hun toestemming of die van hun voogd. Het is normaal dat je misschien aangedaan bent door je ervaringen daar, maar wees voorzicht met wat je loslaat online. Kortom “what happens in Dendermonde, stays in dendermonde”, hou hun privéleven ook gewoon privé. Zaterdagochtend tijdens het het ontbijt kunnen jullie het contract ondertekenen. Uittreksel van het strafregister Als vrijwilligers moet je ook een ‘Uittreksel van het strafregister, model 2’ kunnen voorleggen. Dat is in de volksmond beter gekend als het ‘attest van goed gedrag en zeden’. Hoe je het makkelijkste aan dat attest komt hangt af van de plaats waar je woont. Soms kan je het verkrijgen op het gemeentehuis, soms bij het politiekantoor en een aantal steden en gemeenten bieden de mogelijkheid om het online aan te vragen. Maar dat zal je dus zelf moeten uitzoeken. Het attest, of een scan er van, bezorg je aan de coaches van het weekend. Je mag ook vrijdagavond het attest meenemen.


17

Activiteiten Algemeen Met je vrijwilligersploeg voorzie je activiteiten voor drie dagdelen: zaterdagvoormiddag, zaterdagnamiddag en zondagvoormiddag. Werk leeftijdsgericht, want er zijn 5 gasten tussen de 8 en de 12 jaar. De overgrote meerderheid is 13-16 jaar en enkelen zijn 17–20 jaar. Probeer steeds een activiteit te voorzien voor de jongste gasten. Vergeet ook niet dat er een tiental meisje in het centrum worden opgevangen. Het is dus moeilijk om enkel iets voor hen te voorzien, maar probeer de activiteiten ook wel wat aantrekkelijk te maken voor hen. De grote lijnen van de activiteiten leg je vast tijdens het voorbereidingsmoment dat wordt georganiseerd door je coach. Hij of zij zal de grote lijnen doorgeven aan Dendermonde zodat zij op de hoogte zijn van wat er staat te gebeuren.

Spelmateriaal Er is enorm veel spelen sportmateriaal aanwezig. Als er iets kapot is, ontbreekt,… dan laat je dat weten aan jouw coaches. Na het weekend geven zij dan door aan de volgende organisatie welk materiaal er ontbreekt of stuk is. Speelmateriaal • • • • • • • • • • •

18


Basebalbat Frisbees Tennisballen Honkbalset Kegels Pomp om ballen op te blazen 2 touwtrektouwen Basketballen Springtouwen cricketset Uno

knutselmateriaal • Klei • Pritt • Allerlei knutselmateriaal (veertjes, parels, pluchen bolletjes,…) • Gommen • Wasco’s • Kleurpotloden + stiften • Verf + penselen • Crêpepapier • Shmink


19

•• Kubbs • Jungle speed • Saboteur • Sjorkoord • 3 gitaren • Dassen in verschillende kleuren • Jojo’s • scoobiedoos • Diablo’s • Jongleerballen • Borden om te draaien op een stokje

• • • • •

Macramétouw Ballonnen Loombandjes Kleurplaten Lege posters

Referentiekader

Speelplekken Aan het centrum zelf is er niet zo heel veel buitenruimte om activiteiten te doen. In Dendermonde zijn er wel wat groene plekken om je in uit te leven. [zie kaartje p. 8] Speelplek

Straatnaam

Park Stationsstraat William Bruyninckx

Stationsstraat

Speelplein Olympos en Kalendijk

Leopold II-laan

Speelplein Keur

Posthoornstraat

Sint-Jorisgilde-Sas (dries RAC)

Begijnhoflaan

Speelplein De Dammen

De Dammenlaan

Speelplein Molenstraat

Molenstraat

Speelplein De Stad

Kwintijnpoort

Speelplein Donck (omgeving Donckstraat)

K. Boudewijnlaan

20


Begeleidershouding Een verhaal, een gebeurtenis, een voorwerp of een mens, kan anders gezien worden afhankelijk van wie er naar kijkt. Het verhaal is anders afhankelijk van wie het verteld. Een gebeurtenis wordt anders ervaren afhankelijk van wie iets meemaakt. Een persoon wordt door de ene leuk bevonden en door de ander vervelend. Ieder persoon kijkt anders naar de wereld rondom zich door zijn eigen referentiekader. De cultuur waarin je opgegroeid bent, bepaalt ook dat kader, meer zeker niet alleen dat. Het is niet de bedoeling dat we ons proberen te ontdoen van ons referentiekader, dat lukt ook niet. Je ervan bewust zijn dat het leven door een andere bril bekijkt, is een eerste belangrijk inzicht. Het in vraag stellen van je eigen kijk, is een volgende stap. Er loeren immer enkele gevaren bij het kijken door één bril. Wanneer je jongeren met een vluchtverhaal leert kennen, zul je jou meer bewust worden van je culturele kader. Maar wees er zeker van dat dit niet jullie enige verschillen zijn. Je zult van hen net zo hard verschillen als je verschilt van andere Vlaamse jongeren. En, zeer belangrijk, je zult ook net zoveel gelijkenissen ontdekken. Bekijk jongeren met een vluchtverhaal dus zeker niet als iemand die totaal anders is dan jou, maar ga op zoek naar jullie gelijkenissen. Iemand is immers niet enkel samen te vatten tot de cultuur waarin hij of zij is opgegroeid. Maar wees er toch bewust van. Wanneer er zaken zijn die je niet begrijpt, waarvan je vindt dat je de jongeren vreemd reageren, probeer je bril dan af te zetten en de situatie dan eens objectief te bekijken of vanuit het standpunt van de jongere.


21

Taalbarrière Je kunt er niet omheen. Als je gaat spelen met jongeren die nog niet lang in België blijven, dan spreken zij nog onvoldoende Nederlands om vlot een speluitleg te begrijpen. De taal die het meest gebruikt wordt in het centrum is Engels, maar het is de bedoeling dat we zoveel mogelijk Nederlands gebruiken ook al is dit niet altijd evident. Met deze aandachtspunten kun je toch perfect het spel spelen die je in je hoofd had. • Wanneer je spreekt gebruik dan korte zinnen, spreek traag en duidelijk. Zorg ook dat je voldoende luid spreekt, dan moeten de jongeren zich daar alvast niet extra voor te concentreren. • Probeer de speluitleg ook visueel te maken. Druk tekeningen af als je belang rijke woorden wilt uitleggen. Maar je een groot spel ook uittekenen. Zo kun je de verschillende stappen van een spel duidelijk maken. Vb: 1ste tekening: Je moet eerst een animator zoeken. Er zijn verschillende animatoren verstopt in het bos. 2de tekening: bij die animator doe je een opdrachtje en krijg je in ruil een kaartje. 3de tekening: met je kaartje ga je naar de centrale post en kan je daar je kaartje omruilen voor geld. 4de tekening: de groep met het meeste geld wint! • Een duidelijke terreinafbakening is ook belangrijk. Stap het desnoods af, duidt het aan met rood-wit-rood-wit lint. • Gebruik altijd hetzelfde woord, liever geen synoniemen of varianten. Anders heb je het gevoel dat het over iets anders gaat. Vb: Zeg steeds schoen en niet schoen, bot, laars, sandaal. Herhalen van de belangrijkste woorden, kan natuurlijk wel helpen. • Overdrijf met je bewegingen wanneer je iets uitlegt. Beeldt uit wat je bedoelt: lopen, springen, tikken, … Overdrijf gerust, loop desnoods naar de andere kant van het veld als dat de bedoeling is. Het is altijd handig om met meerdere personen de speluitleg te geven. Terwijl je vertelt toon je voor wat er moet gebeuren. • Wanneer je oogcontact maakt met de jongeren, kun je veel sneller zien of ze het begrepen hebben. Vraag hen ook of ze het begrepen hebben en laat voldoende tijd en kijk voldoende lang naar hen, zodat iedereen de kans kreeg om te zeggen “neen’. Zo merken ze ook dat je het normaal zou vinden dat ze het niet begrepen hebben. Om uitleg vragen is geen probleem voor een wereldspeler!

22



23

• Om zeker te zijn dat iemand het begrijpt, kan je de speluitleg ook laten herhalen door iemand. Zorg er zeker voor dat ze zich dan niet hoeven te schamen. Je kan iemand hiervoor ook even apart nemen. Maar wanneer je het uittest, dan zul je het natuurlijk al even snel merken. Het helpt ook om je speluitleg in kleine groepjes te geven. Dan zijn de jongeren ook minder afgeleid, begrijpen ze je gemakkelijker, kun jij ook sneller zien of ze het begrepen hebben en durven zij sneller om uitleg vragen. • Maak gerust ook gebruik van de jongeren die al beter Nederlands kunnen. Zij kunnen misschien delen van het spel vertalen voor hun vrienden. • Durf je speluitleg op te bouwen. Leg eerst de basisversie uit en speel die. Als er extra zaken bij komen voeg je die er na een tijdje toe en zo verder. • De jongeren zullen onder elkaar zeker hun eigen taal spreken, wat normaal is. Voel dus zeker geen achterdocht wanneer dat gebeurt. We kunnen in hun eigen taal elkaar helpen. Je begeleidt ook een activiteit, geen les, we zijn niet op school.

Kwetsbaarheid van jongeren Niet-begeleide minderjarige jongeren met een vluchtverhaal hebben sowieso wel wat meegemaakt. Ze zijn door die ervaring een stuk kwetsbaarder geworden. Ook hun positie in deze maatschappij maakt hen kwetsbaarder. Maar bekijk hen daarom niet als gekwetste vogeltjes. Die jongeren zijn hier vaak ook in hun eentje geraakt en zijn dus zeer zelfstandig, weerbaar en hebben heel wat veerkracht. Hoe jonger je bent, hoe sneller je ook kunt aanpassen. Dat maakt het voor jongeren vaak gemakkelijker om België gewoon te worden, dan voor volwassenen. Houd er wel rekening mee dat deze jongeren vaak onzeker kunnen zijn. Alles is immers nieuw, de kans dat je eigenwaarde daalt is dan ook groter. Zet hun talenten in de verf tijdens je activiteiten. Hun kwetsbaarheid kun je soms ook opmerken omdat ze plots heftiger kunnen reageren op situaties dan je zelf zou inschatten. Dit komt door wat ze meegemaakt hebben. Start dus zeker je activiteit niet al te heftig, je kent de jongeren hiervoor immers onvoldoende. Je zult hoe dan ook eens geconfronteerd worden met een van hun verhalen. Toon dan zeker empathie, luister naar hen en maak er tijd voor. Maar versterk zeker niet hun negatieve gevoelens. Soms kan je aangeven dat ze niet zo vreemd zijn door wat ze meegemaakt hebben. In België verliezen sommige jongeren ook familie, dat is voor iedereen moeilijk. Rond het gesprek altijd positief af. Ga de jongeren zeker niet uitvragen over hun vluchtverhaal. 24


De jongeren hebben het ook niet altijd even gemakkelijk om andere mensen te vertrouwen. Zowel vlak voor hun vertrek als tijdens hun vlucht was het niet altijd mogelijk om mensen in vertrouwen te nemen. Er bestond altijd het gevaar om mensen zaken te vertellen. Toch hebben ze een grote nood aan sociale contacten. Een netwerk opbouwen is voor hen dan ook zeer belangrijk. Maar bovenal zijn deze jongeren ook gewone pubers, net als Vlaamse jongeren. Evenwel moeten zij hun identiteit opbouwen in een land waar alles voor hen nieuw is. Maar het zijn gewoon ook jongeren, met bijzonder veel talenten en krachten die ook zin hebben om zich gewoon eens te amuseren.

Spel Besteed tijdens het begin van je activiteit voldoende tijd voor het onthaal. Leer hen kennen, het is niet zozeer de bedoeling dat je al hun namen vanbuiten kent (als je niet vertrouwd bent met buitenlandse namen, gaat dit trouwens toch niet zo snel). Je leert hun namen wel terwijl je speelt. Zorg er vooral voor dat de jongeren zich welkom voelen in jullie activiteit. Dat ze weten wie jullie zijn en wat jullie daar komen doen. Laat ze ontdekken dat die met hun rode en groene t-shirts wel oké zijn. Je kunt deze kennismaking ook al spelend doen, start met eenvoudige korte spelen die de sfeer er wat in brengen. Maak je niet druk als jongeren tijdens het spel liever toekijken. Probeer ze wat te betrekken, maar ga niet overdrijven. Liever dat ze kijken en genieten van jullie spel, dan het gevoel te hebben dat ze of moeten meedoen of moeten weggaan. Door jullie te zien spelen, leren ze jullie ook kennen en gaan ze misschien na een tijd gewoon mee doen. Sommige jongeren wachten immers liever wat af en willen zien of het iets voor hen is, voor ze eraan beginnen. Daarnaast zijn sommige jongeren vaak snel afgeleid. Dat is niet per se omdat ze jullie activiteit niet zo fijn vinden. Dat komt dikwijls omdat ze zoveel aan hun hoofd hebben dat het moeilijk is om lang hun concentratie ergens bij te houden. Wees flexibel! Verplicht niemand om te blijven bij je activiteit en zorg ervoor dat je steeds een nieuw spel in je achterhoofd klaar hebt zitten. Vanaf het moment dat het spel stilvalt, ben je de jongeren hun aandacht kwijt. Begin je activiteiten niet te ingewikkeld. Begin laagdrempelig, zodat iedereen zich snel op zijn gemak voelt. Sommige zaken moeten ook wat opgebouwd worden: begin niet meteen met hevige spelletjes, je kent de jongeren immers onvoldoende. Start ook niet meteen met activiteiten waarbij er veel lichamelijk contact is.


25

Heb ook aandacht voor bepaalde gevoeligheden. Niet ieder thema is geschikt. Plan geen spelen met bommen, oorlog of militaire elementen als thema. Maar dat betekent uiteraard niet dat je activiteiten té braaf moeten zijn. Je zou bijvoorbeeld beter het piratenthema laten varen als er Somalische jongeren zijn, maar even een Piet Piraat in het spel is geen probleem: de piraten in Somalië zijn wel wat anders dan Piet Piraat. Sommige jeugdbewegingen starten met een openingskring, hebben hun eigen kreten, vlaggengroeten en zijn streng op het vlak van uniform. Wees jullie er van bewust dat dit eigenlijk nogal militaristisch overkomt. Wees je er daarnaast van bewust dat niet iedereen het gewoon vindt dat je verkleed rond loopt. Inkleding is fijn, helpt jullie thema duidelijk te maken en zet er zeker ook de sfeer in. Sommige jongeren kunnen wel vreemd opkijken als een jongen onder jullie verkleed gaat in vrouwenkledij. Ze kunnen zich afvragen of de activiteit wel iets voor hen is. Misschien kan je jou dan al beter eerst voorstellen zonder verkleding en bij de speluitleg dat prinsessenkleed aandoen. Maar ook vuile spelen en back tot basics-toestanden, iets wat onder Vlaamse jongeren vaak heel populair is, is dat minder bij jongeren die niet zo’n luxueus leven leiden als dat van ons. Nogal vaak vinden ze dit een zeer vreemde activiteit. Hoewel dit zeker niet voor hen allemaal geldt. Mocht je het willen organiseren, zorg dan zeker dat ze ook voor een niet-vuile activiteit kunnen kiezen en dat diegenen die er wel voor kiezen goed weten waaraan ze beginnen. Probeer ook de bestaande groepjes te doorbreken in het centrum tijdens je spel. Op dit moment bestaat er een kloof tussen jongeren van Noord- en Zuid-Afghanistan Ga ook niet voor een te druk programma. Volg het tempo van de jongeren en sta open voor hun suggesties. Het is niet omdat ze het Vlaamse jeugdwerk niet kennen, dat ze niet weten wat plezier maken is. Houd jullie activiteiten daarom zeer informeel. Geef de jongeren ook wat medezeggenschap, zodat ze het gevoel krijgen dat de activiteiten ook wat van hen zijn en zij ook controle hebben over het al dan niet slagen van de activiteiten. Maar bovenal, jullie zijn daar om samen te spelen, plezier te hebben, en even het hoofd leeg te maken: geniet ervan!

26



27

Begeleiding Iets waar je steeds aan moet denken, maar nog extra aan het begin van het weekend is vertrouwen scheppen. De jongeren maken al zoveel nieuwe dingen mee, leren zoveel nieuwe mensen kennen, dat ze er wel onzekerder door worden. Tijdens hun vlucht konden ze niet zomaar iedereen vertrouwen. Zorg er dus voor dat ze snel ontdekken dat jullie te vertrouwen zijn. Je doet dat door bijvoorbeeld af en toe kleine privé-weetjes van jezelf te vertellen. Je wilt tijdens je activiteit veel jongeren bereiken. Zorg dan dat je ze zeker het gevoel hebben dat dit iets voor hen is. Organiseer daarom het weekend op maat van de jongeren, op hun ritme, dat versterkt ook hun zelfvertrouwen. Beklemtoon waarin ze goed zijn, zet hun talenten in de kijker en laat ze ook leren van elkaar. Onderschat daarnaast niet de invloed van de groep. De groep waarin ze nu leven is voor hen hun netwerk en belangrijke steunpilaar. Binnen die groep zitten heel wat verschillen, maar ook gelijkenissen. Leg de klemtoon op de gelijkenissen in hun talenten en de dingen waarvan ze houden: voetballen, zingen, graag naar muziek luisteren, … Eerder dan te letten op leeftijd, geslacht, etnische achtergrond, religie.

kennen. Besef dat er op dit moment een vluchtelingencrisis is en jongeren dus opgevangen worden, maar niet altijd op de manier waarop dat zou moeten. De manier waarop het centrum werkt, is misschien niet de manier waarop jij denkt of vindt dat die zou moeten werken. Behoud zeker je kritische kijk, maar word daar op dat moment niet boos omwille van de situatie. Het personeel dat er werkt doet zijn best met de middelen die er zijn. Als je aan de buitenwereld vertelt dat je als vrijwilliger naar een opvangcentrum gaat, zul je heel wat reacties krijgen. Je zult jammer genoeg niet van iedereen schouderklopjes krijgen. Blijf vooral geloven dat je veel voor deze jongeren kunt betekenen. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Je gaat immers een fantastische leer ervaring tegemoet. Gebruik dit om later in je eigen jeugdbeweging wanneer jullie zich extra willen inzetten om kinderen en jongeren met een vluchtverhaal te betrekken. Deze tips zijn samengesteld door een aantal organisaties die werken met jongeren met een vluchtverhaal. Maar dé jongere met een vluchtverhaal bestaat niet, dus kan het gerust zijn dat jullie dingen anders ervaren. Probeer genoeg voeling te krijgen met de situatie en volg dat gevoel.

Je rol als vrijwilliger Wees op je hoede dat je steeds binnen je rol als vrijwilliger blijft. Je bent niet hun hulpverlener en ook niet hun beste vriend (dat zou natuurlijk wel zo kunnen worden, maar niet binnen de context van dit project). Voor jongeren is het niet altijd even gemakkelijk om het onderscheid te maken tussen hulpverlener en een vrijwilliger die een weekend een activiteit begeleidt. Je zult dus voor jezelf die grens moeten bewaken en duidelijk aangeven dat ze bij hun vaste begeleiders moeten zijn met bepaalde hulpvragen. Daarnaast draait het overlevingsinstinct van die jongeren vaak nog op volle toeren. Alle hulp die zij kunnen krijgen, zullen ze maar al te graag aannemen en zoeken. Ze zullen dus ook graag beroep doen op jou als ze de kans zien. Beloof dus nooit je hulp, wanneer je dit niet kunt waarmaken. En beloof ook niet dat alles goed zal komen en dat ze bijvoorbeeld in België zullen kunnen blijven, je kunt dit immers niet weten. Daarnaast ben je ook niet hun beste vriend. Deel niet je Facebook en je gsm-nummer. Dit mag trouwens niet van het centrum. Je bent daar als vrijwilliger, natuurlijk ook om zelf plezier te beleven, maar: zorg dat je er staat (en een beetje deftig ook). Sta daar op zaterdagochtend niet met een kater en een vaag alcoholgeurtje. Op die manier zul je niet meteen het vertrouwen wekken van de jongeren, iets wat zeer belangrijk is. Je bent een heel weekend veel in het centrum aanwezig. Je zult het centrum dus leren

28



29

Wat je nog moet weten voor je vertrekt… Huishoudelijk reglement Het opvangcentrum van Dendermonde heeft een huishoudelijk reglement uitgewerkt voor de vluchtelingen die daar verblijven. Hieronder lijsten we de belangrijkste punten op: • Wat zijn de regels van het gemeenschapsleven? Respect voor alle andere jongeren, voor het personeel en voor iedereen uit de buurt. • Omgeving van de opvangstructuur en buurtbewoners Heb respect voor de mensen uit de buurt! In deze buurt zijn veel winkels. We vragen jou om beleefd te zijn tegen de winkeliers. Gedraag je zoals het hoort!

Er mag niet over het hek gekropen worden wanneer ballen in de tuin van de buren beland zijn.

• Fysieke of verbale agressie Fysiek en verbaal geweld, kortom alle vormen van agressie zijn verboden en worden niet getolereerd. • Racisme en discriminatie Racisme en discriminatie zijn verboden. Je moet deze waarden respecteren in het dagelijks leven, zowel binnen als buiten de opvangstructuur. • Verdovende middelen en alcohol Het gebruik en bezit van alcohol en drugs is verboden. • Tabak Roken is alleen buiten de gebouwen toegestaan. Onder de 16 jaar is het sowieso NIET toegestaan om te roken.

30



31

Giften Misschien wil je wel iets meenemen als gift voor de jongeren in eht opvangcentrum; Dat mag, maar het is uiteraard niet de bedoeling dat er daar grote hoeveel heden worden afgezet. Ook niet alles wordt aanvaard. Het centrum is vnl. op zoek naar sportkleren, gewone kleren zijn niet nodig. Ook is er nog een nood aan (sport)schoenen, vooral in de maat 39-42.

Communicatie & social media

voogden daar geen zin in hebben. Het is om hen te beschermen, hun veiligheid en privacy te garanderen en hun dossiers niet te bemoeilijken. Je moet je dus echt aan deze regel houden.. Persoonlijke verhalen Als een van de gasten jou een verhaal vertelt, dan is het begrijpelijk dat je dat wil delen. Ook dan geldt echter het principe van bescherming, veiligheid, privacy. Vraag het dus eerst even na bij begeleiders of bij de coaches voor je iets online zet. Er zullen bijvoorbeeld soms namen veranderd moeten worden..

Jij bent een jonge vrijwilliger die zich in zijn vrije tijd, naast andere engagementen vol enthousiasme Wereldspeler mag noemen. Dat vinden wij geweldig. Je bent dan ook vrij daarover te facebooken, instagrammen, tweeten en alles wat je wil. We willen je niet in die vrijheid beperken. Er zijn echter wel een aantal regels waaraan je je moet houden als je met deze doelgroep aan de slag gaat. Hieronder proberen we ze duidelijk voor jou op te lijsten.

Positieve reflecties

Dagboekkamer

We vragen je om niet in te checken in het centrum. Dit om pers en andere niet onnodig aan te zetten hun weg naar het centrum te zoeken.

Één van de hoofddoelen van dit project is om expertise uit te wisselen tussen verschillende jeugdwerkers. Daarom zetten we erg in op een aantrekkelijke website en een goed communicatieplan. Ook jij bent daar een belangrijke schakel in. Elk weekend zal een dagboekkamer geïnstalleerd worden waarin je al je indrukken kan vastleggen op beeld. Wanneer je jezelf laat filmen, geef je automatisch toestemming om de beelden te gebruiken voor de pageflow en verdere communicatie van het wereldspelersproject. Pers Het opvangcentrum van Dendermonde wordt door journalisten als nieuwswaardig aanzien, waardoor ze vaak contact opnemen met het centrum, er rondhangen om beelden te nemen,… Het zou dus kunnen dat jij door een journalist wordt aangesproken. We vragen uitdrukkelijk om daar niet op in te gaan. Dat hebben we zo afgesproken met het centrum van Dendermonde. Als journalisten vragen komen stellen dan verwijs je ze door naar de communicatieverantwoordelijke van het opvangcentrum, haar naam en contactgegevens staan op de site. Foto’s In het vrijwilligerscontract dat je ondertekent staat al duidelijk vermeld dat je geen foto’s van de jonge vluchtelingen mag verspreiden. Dat betekent ook dat selfies, groepsfoto’s etc. niet toegelaten zijn op sociale media, als er een inwoner van het centrum op staat. Dat is niet zo omdat zij dat niet leuk vinden, of de begeleiders of 32


Als je een fantastische tijd hebt in het centrum, dan is het super als je dat wil delen. Je mag dus ook best vertellen over jou ervaring tijdens het weekend. Let er gewoon op dat je geen persoonlijke informatie over inwoners vertelt en als je twijfelt, vraag het dan na bij begeleiders of coaches. Inchecken

Negatieve reflecties De jongeren in het centrum hebben al het een en het ander meegemaakt. Het is dus best mogelijk dat er eens iets gebeurt waar je van schrikt of dat je niet fijn vindt. Je hoeft jezelf niet zwaar te censureren of enkel een goed nieuws show brengen op social media. Maar je moet wel een zekere discretie aan de dag leggen. Wat in het centrum gebeurt, hoeft niet online te gebeuren. We willen als jeugdsector het sterke signaal zenden dat wij iedereen, ongeacht hun verhaal of achtergrond, willen meenemen. In detail negatieve ervaringen op sociale media delen ondermijnen dat signaal. Als je twijfelt of ergens mee zit dat je wil delen, neem dan altijd eerst contact op met begeleiders van het centrum of met de coaches. Hashtags Als het bericht dat je op sociale media wil delen voldoet aan bovenstaande criteria (=geen foto van vluchtelingen, geen persoonlijke verhalen, niet inchecken, discretie bij negatieve ervaringen), deel het dan gerust met de hashtag #wereldspelers zodat wij alle ervaringen kunnen bijhouden en delen. Het is de bedoeling dat andere jongeren geïnspireerd worden door jouw engagement, en de hashtag zal dat vergemakkelijken!


33

Kinderen op de vlucht, jeugdwerk en de link met kinderrechten Het Kinderrechtenverdrag is het enige internationale verdrag dat integraal gaat over kinderrechten. Het verdrag bevat een breed scala aan burgerlijke, politieke,… rechten. Traditioneel worden de rechten onderverdeeld in 3 P’s: protectie rechten (beschermende maatregelen), provisie rechten (voorzieningen zoals bvb. scholen) en participatie rechten (het recht van kinderen om hun mening te uiten en gehoord te worden). België heeft het verdrag geratificeerd en dat maakt het juridisch bindend. Het Kinderrechtencomité brengt aanbevelingen uit over welke extra inspanningen België moet leveren om de rechten van alle kinderen in ons land te realiseren.

Het jeugdwerk versterkt kinderen en jongeren spelenderwijs. Het sociale netwerk wordt bekrachtigd. Participatie, solidariteit, burgerschap en verbinding als waarden staan centraal. In het Kinderrechtenverdrag worden deze waarden vertaald in non-discriminatie, recht op ontspanning en spel, recht op vereniging, recht op vrije meningsuiting en vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. De link tussen jeugdwerk en kinderrechten is duidelijk. Via het jeugdwerk kunnen kinderrechten gerealiseerd worden en via de kinderrechten kunnen alle kinderen en jongeren, ook minderjarigen op de vlucht, een degelijk uitoefening van hun rechten in het jeugdwerk vinden. Vraag jij jezelf af hoe kinderrechten een rol spelen in jouw activiteit? Wil je meer weten over kinderrechten? Mail naar: [email protected] of [email protected] Meer informatie kan je vinden op: www.kinderrechtencoalitie.be en www.keki.be

‘Alle’ kinderen is hier belangrijk om te onthouden. Het Kinderrechtenverdrag geldt immers voor alle kinderen (- 18 jaar) die zich in ons land bevinden. Dit ongeacht zijn of haar verblijfsstatus en nationaliteit. Verder voorziet het Kinderrechtenverdrag extra bescherming voor de rechten van minderjarige vluchtelingen (art. 22). De staat moet er voor zorgen dat ze passende bescherming en bijstand krijgen. Specifiek rond de bescherming en de behandeling van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen, vaardigde het Kinderrechtencomité een ‘Algemene Commentaar’ uit waarin gedetail leerd wordt omschreven waar deze kinderen recht op hebben. Ook in tal van andere internationale, Europese en nationale verdragen, richtlijnen en wetgeving zijn deze rechten verankerd. Toch zien we dat het in de praktijk vaak misloopt. Kinderen worden opgevangen op plaatsen die voor hen onveilig en onaangepast zijn. Kinderen krijgen niet altijd de psychosociale bijstand die ze nodig hebben. Kinderen worden soms opgesloten in afwachting van een opvangplaats of een terugkeer. Kinderen uit gezinnen op de vlucht worden niet altijd gehoord in een (asiel)procedure. Niet-begeleide minderjarigen die 18 worden, hebben vaak nog geen duurzame oplossing gevonden om hun leven hier of in hun thuisland uit te bouwen.

34



35

Checklist wat moet jij doen? Voor het weekend

Deelnemen aan het voorbereidingsmoment. Vraag aan je coach wanneer dit zal doorgaan. Aanvragen van het attest goed gedrag en zeden. Dit stuur je op voorhand door naar je coach of geef je af op vrijdagavond.

Tijdens het weekend

Ondertekenen vrijwilligerscontract Ontvangen T-shirt

Na het weekend

36

Je enthousiasme delen op Facebook, Instagram en andere sociale media. Gebruik de hashtag #wereldspelers.


Colofon

Uitgave

De Ambrassade

Auteurs

Katrien Zuallaert, Globelink

Racha Mallat, Formaat

Emma Achten, Jeugd Rode Kruis

Mathijs Wouters, Globelink

Liesbeth Vanmechelen, AFS

Line Ostyn, De Ambrassade

Frederique Loones, De Ambrassade

Toon Luypaert, De Ambrassade

Sien Wollaert, De Ambrassade

Marieke Duytschaever, Tumult

Katrien Vissers, Tumult

Johnny Bekaert

Ontwerp

fotografie Sien Verstraeten

Contactgegevens

De Ambrassade

Leopoldstraat 25, 1000 Brussel

www.ambrassade.be 0255113350

38


WJeugdwerk ERELD S PELERS zonder grenzen

Over jouw rol WERELDSPELERS. Jeugdwerk zonder grenzen

Recommend Documents