ourant Prijs per nummer 35 fr. Prijs abonnement: 100 fr. . voornamelijk in de angst in sociaal opzicht in de kou te komen staan

ourant DRIEMAANDELIJKS

TIJDSCHRIFT

VAN DE LIBERALE BONDEN VAN GEPENSIONEERDEN 4e jaargang

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

januari Redaktie:

- nr.

- februari

Prijs per nummer

- maart 86

Livornostraal

25, 1050 Brussel

-

02-538 59 05

35 fr.

Prijs abonnement:

v. z. w. Lib. Bond.

Gep.

100 fr.

ISSN 0773-3062

ZIT OUD, ZO FOUT ?

Wie eenmaal de grens van de «derde levensfase» overschreden heeft weet dat vroeg of laat zijn of haar. fysieke krachten en psychische vermogens zullen afnemen. Dit is een zekerheid, doch vormt niet noodzakelijk voor vele een kernprobleem. De vraag die evenwel de meeste ouderwordende mensen beklemt en waarop het antwoord onzeker is, is de vraag: «wat zullen maatschappelijk gezien later de mogelijkheden zijn ?».

Het gaat hier concreet om de vraag naar de positie die men als oudere in de maatschappij zal innemen. De vrees immers uitgeschakeld te zullen worden, houdt

. voornamelijk in de angst in sociaal opzicht in de kou te komen staan. Opdat in een samenleving alles ordelijk en bevredigend zou verlopen, is het nodig dat posities zo nauwkeurig mogelijk omschreven worden. Zo is leeftijd in onze moderne maatschappij precies een vàn deze criteria - wellicht de belangrijkste - waarvan men zo'n positie en inherent daaraan zijn plaats in de maatschappij toegewezen krijgt. In alle maatschappijen is de oudere mens nu een duidelijke plaats toegewezen. De tragiek evenwel van onze hedendaagse samenleving is dat die plaats bijzonder onduidelijk is. Wordt er

nog met ouderen rekening gehouden, telt men nog mee, zit oud zo fout? ... zijn vragen die niet zeIden aan de basis liggen van een gevoel van onbehagen maar vooral van onzekerheid. Door samen te ageren; door zich te verenigen door samen te tonen wat «leeftijd» betekent, en door vooral het negatief beeld van de derde leeftijd, waarin velen zich «thuis» voelen af te weren kunnen wij dit gevoel van onbehagen en onbegrip wegnemen en daadwerkelijk aan de samenleving bewijzen dat oud niet noodzakelijk fout zit. Aan u de keus.

De Redactie

$~ ~bJ)~ (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

~r~4 TEGENWOORDIGE De innerlijke verarming De laatste jaren worden vooral gekenmerkt door de afvloeiing van ouder wordende en oude werknemers bij middel van afdankingen of via systemen van vroegtijdige pensionering. Hier volgen enkele citaten terzake uit het boek: "De Maatschappij als bedreiging van de Persoon» door Prof. Dr. Ernst Michel, gewezen hoogleraar in de sociale wetenschappen, Universiteit van Frankfurt. Zij geven ongetwijfeld stof tot nadenken, ook voor het sociaal cultureel vormingswerk. "De feitelijke organisatie van de menselijke arbeidskrachten in de industrie - en dat geldt in toenemende mate ook voor het kantoorwerk - beschouwt en waardeert de oudere arbeider vooral onder het gezichtspunt, dat zijn kwantitatief lichamelijke prestatie- en aanpassingsvermogen vermindert en dat met name zijn sensomotorische prestaties achteruitgaan. Eigenschappen als betrouwbaarheid, ervaring, nauwkeurigheid, zorgvuldigheid in de omgang met werktuigen enz., die kenmerkend kunnen zijn voor de tot ontplooiing gekomen rijpe en oudere arbeider, worden tot nu toe van de zijde van de arbeidsorganisatie in de bedrijven zelden gevraagd of gewaardeerd. Naarmate de bedrijfsorganisatie echter sterker bepaald wordt door het heersende economische produktiebegrip, dat eenzijdig gericht is op het technisch-materiaal gewin, wordt de vorm en de samenhang mens-bedrijf ook steeds onproduktiever, wordt de roofbouw op de mens steeds ernstiger en worden zijn produktieve bekwaamheden steeds meer buiten beschouwing qeloten.» "Wanneer de mens in zijn beroepsactiviteit de produktieve ruimte verliest voor de vorming van ervaring en voor 2

DE POSITIE VAN DE BEJAARDEN IN DE INDUSTRIELE MAATSCHAPPIJ

de opbouw van eigen verantwoordelijkheid in het geheel, dan verliest hij in zijn vrije tijd de menselijke maat voor zijn behoeften, en wordt hij meegezogen door de zich aanbiedende prikkels, die op hun beurt zijn mens-zijn dan nog meer uitlogen en tot een willekeurig gebeuren mcken.» "De conclusies uit het voorafgaande met betrekking tot het bejaarden-probleem zijn de volgende: De bijzondere bekwaamheid van de oude mens voor een aCtiviteit welke aan zijn leeftijd is aangepast, komt slechts tot zijn recht bij beroepen die een lange ervaring en oefening veronderstellen en eisen. Het is daarbij een voorafgaande voorwaarde dat deze specifieke kwaliteiten van de oude dag in de vroegere levensfasen worden voorbereid.» "Bij deze stand van zaken kan het probleem, hoe aan de ouderdom een plaats en vervulling te geven in de individuele biografie en in de sociale samenhang, voor het grootste deel niet rechtstreeks door de bejaarden zelf opgelost worden. Dit is veeleer een taak van profylaxis, van voorzorg, van maatschappelijke maatregelen in de voorafgaande levensstadia. De vervul-

lingsmogelijkheid van de ouderdom heeft als vóór-onderstelling de ontplooiing van de vroegere levensfasen, en sluit daarbij met haar eigen karakter aan. Het is dus niet slechts zaak de levensduur van de mensen zo maar te verlengen, hun levensonderhoud veilig te stellen en ze medisch en psychisch te verzorgen - hoe belangri jk vandaag deze zorg ook is, als aanvulling en noodhulp. Ook bijkomstige hulpmiddelen helpen niet, zoals bijvoorbeeld verstrooiing en tijdverdrijf, lichte werkjes die voor de bejaarden bedacht zijn, de organisatie van clubs en crnusementsbijeenkornsten. AI deze goedbedoelde voorzorgmaatregelen zien voorbij aan de kern van het sociale ouderdomsprobleem .» In tegenstelling tot de bijkomstige voorzorgsmaatregelen noem ik hier een aantal uitgangspunten en voorstellen, welke de arbeidscrisis in haar kern raken, en die kunnen bijdragen tot een biografisch en sociologisch aan de tijd aangepaste vorm van de arbeid, juist met het oog op de ouderdom:

1. De openstelling van een organisatorische ruimte in de bedrijven, waarin zich arbeidsteams kunnen vormen, die weliswaar overeenstemmen met de technische voorwaarden, maar een bepaalde zelfstandigheid bezitten. Daarbinnen kunnen verantwoordelijkheid van de enkeling, zelfbestuur van de groepen in het kader van het gehele bedrijf, en de persoonlijkheid vervolg

zie blz. 3

vervolg van blz. 2


van de afzonderlijke groepsleden, openstaande voor de personale aanroep en ontplooiing, tot hun recht komen. Daarmede zou de arbeidsruimte, thans een louter technische ruimte, weer het karakter van levensruimte kunnen herwinnen. De produktieve potenties van de arbeider zouden een zekere ruimte tot ontplooiing krijgen. Tientallen jaren geleden hebben Eugen Rosenstock-Huessyen Hyacinthe Dubreuil deze gedachten reeds ontwikkeld en sindsdien in een aantal bedrijven ook praktisch, en met succes, toegepast. 2. De oplossing van het probleem van de leiding in het bedrijf. Men zou hier in déze richting moeten zoeken, dat de leiding het als haar centrale taak ziet op waarachtige wijze te bemiddelen tussen de voorwaarden tot menselijke ontplooiing in het werk en de zakelijke taak van het bedrijf d.w.z. in de organisatie een produktieve samenhang tussen beide te verwerkelijken. Dat is . iets heel anders dan de huidige praktijk van de human relat ions, welke als hoofdzaak ziet de handhaving van de zakelijke bedrijfseisen en de technische bedrijfsvorm, en pas daarna aandacht heeft voor de menselijke betrekkingen. En met dit laatste beogen ze niet de bevordering van de menselijke produktieve aanleg van de arbeider, maar diens subjectieve, tijdgebonden behoeften. Langs de weg van de psychologische methodiek worden die behoeften vastgesteld en dan overeenkomstig bevredigd. 3. In plaats van de plotselinge overgang naar niet-werken zou men als voorbereidi ng een omschol ingsprogramma kunnen inschakelen - zoals in Zwitserland al gebeurt -, niet slechts met het doel vroegtijdige arbeidsongeschiktheid te voorkomen, maar vooral om de arbeidsvreugde te wekken en het uitzicht op de toekomst in positieve zin in stand te houden. Dergelijke praktische voorstellen en uitgangspunten zijn met vele te vermeerderen; in verband met het gebruik en de bevordering van de produktiviteit van de oudere arbeiders in de industrie zijn ze volop actueel; ze zijn bovendien realiseerbaar. Men zou in dezelfde richting, maar in andere vorm, dergelijke voorstellen kunnen ontwerpen voor de oudere mensen in andere beroepen. Want ook die andere beroepen staan immers in onze technische maatschappij onder steeds sterker drang om eenzijdig tot louter technisch-functionele werkzaamheden te worden.» O.H.

BOEK IN EEN NOTEDOP

OUDER WORDEN VOOR BEGINNERS De Feministische Uitgeverij Sara heeft met behulp van «Emancipatiezaken» en de vrouwenorganisatie VIDO het boek «Menopause, a positive approach» van Rosetta Reitz laten vertalen. Reitz is een feministische journaliste. Zij verstaat haar vak en legt een heel goed gedocumenteerd werk voor, tegelijk zeer betrokken bij de feitelijke ontwikkeling van ouder wordende vrouwen. Haar doel is, dat vrouwen los raken van de (meestal in literatuur door mannen aangebrachte) negatieve conditionering tegenover lichamelijke veranderingen. Met voortvarendheid plakt zij een nieuw etiket op de overgangsfase in de vrouwelijke seksualiteit. Nadat 'bleek' en 'srnol!' al als 'beoutifu!' werden gepresenteerd, doet zij dat met de overgang. Het is een zeer informatief en sympathiek boek over 'ons' en 'wij', de vrouwen dus. Helder geschreven, maar het veronderstelt wel enige belezenheid. Het omvat 307 pagina's. ISBN 9063281285.

VROUWEN

IN DE OVERGANG

Van soortgelijke kwaliteit wat de boodschap betreft, dit boek van Ann Mankowitz. Ook zij spreekt over 'een nieuw begin'. De auteur, een psychologe uit de Jungiaanse school, beschrijft de overgang aan de hand van de dromen van cl iënte Rachel. Voor Rachel zelf leidde de psychotherapie naar aandacht voor de creatieve ongelijkheden van de menopauze. Het boek is daarom een mengvorm van informatie over de overgang en op Jungs theorieën gebasseerde hulpverlening. De reikwijdte van het boek is aanzienlijk beperkter dan dat van Rosetta Reitz. Mankowitz' boek werkt het thema uit aan de hand van dieptepsychologie. Opnieuw

een boek uit een 'dun aanbod'.

DE VROUW IN DE OVERGANG : medische persoonlijke ervaringen, nieuwe inzichten.

feiten,

Het bereiken van de «middelbare leeftijd» houdt voor veel vrouwen in dat zij rondvaren in een geestelijk en lichamelijk niemandsland. Te veel vrouwen beschouwen die periode als een begin van het einde, terwijl het niet meer hoeft te zijn dan het einde van het begin. Dit verhelderende en volledige boek geeft een nuchtere en tegelijk begripvolle kijk op deze vaak turbulente jaren, die met een beetje kennis van achtergronden en mogelijkheden zoveel positiever beleefd kunnen worden. Gebonden

199 bladzijden. 3

Individuele lezersbrieven zijn welkom voor zover de naam en adres van de schrijver bekend zijn. Anonieme brieven gaan in de prulIemand. De redactie houdt zich het recht voor teksten in te korten en persklaar te maken zonder de essentie van de brief te raken. Aan manifesten, moties en andere onwantbrieven wordt geen gevolg gegeven.


Waarde Redactie

De Redactie

ROOKVERBOD

ces kende.

Bij het lezen van de L.B.G.-Courant nr. 3 is het mij opgevallen dat op blz. 25 over een onderwerp wordt gehandeld, namelijk "Rookverbod in openbare plaatsen» dat mij nauw aan het hart ligt.

Na de voorstelling leden een heerlijke boden bestaande uit moes en brood. Het evenmin vergeten.

Toevallig is er van mijn hand over dit onderwerp in het informatieblad nr. 71 van oktober-november van de diensten Centrum Ten Hove, waar ik geregeld voor schrijf, een gelijkaardig artikel verschenen.

werden aan de maaltijd aangestoofvlees, appelglaasje bier werd

Tot slot was er voor elk een reuze klaaspakket voorzien. De tombola vormde het sluitstuk van deze namiddag. Rond 21 uur keerden de talrijke dankbare aanwezigen huiswaarts. Opnieuw kan Temse prat gaan op een zeer geslaagde namiddag.

Op de Nederlandse T. V. werd in diezelfde week het rookverbod in al zijn facetten behandeld met medewerking van de Minister van Gezondheidszorg.

(Temse)

Op het bal van Schepen Bouquet kon men om middernacht de rook snijden, in de spots leek het een rookgordijn. Doe er wat aan - nieuwe titel om op het rookverbod te hameren. Nog iets, over de beschrijving van de coëtus in «lk hou nog van je» vonden sommigen het nogal gortig. Het ware best nog eens over dit onderwerp een week te organiseren om ogen en oren te openen en de verouderde opvattingen hieromtrent uit de wereld te helpen. De voorlichting komt te laat. De Bie Jul (Gentbruqqe

]

«KOM MAAR BINNEN SINT -NIKLAASJE» was het liedje dat uit volle borst door de leden van de Liberale Bonden van Gepensioneerden uit Temse gezongen werd .. Dit jaar was er niet alleen traditiegetrouw een Sint-Niklaasfeestje georganiseerd, er stond ook een filmforum op het programma die dank zij de heer De Raedt Pierre, een denderend suc4

KAMPIOENEN De Liberale Bonden van Gepensioneerden (Mevrouw Lannoy) Menen vierden onlangs in de zaal Casino, Bruggestraat 39 de kampioenen van de kaartersclub. Ter dezer gelegenheid werd door onze eigen dansgroep "De Blauwe Vlinders» prachtige volks- en seniorendansen opgevoerd; die door alle aanwezige leden, luidruchtig werden toegejuicht. Er werd hulde gebracht aan de kampioenen van het voorbije seizoen. Mevrouw Duthoil Germaine werd gelauwerd als Clubkampioene van het paardjesspel en de kampioenstitel voor het kaarterspel werd toegekend aan de heer Doncky Victor. Er werden prijzen uitgedeeld voor kaarterspel en paardjesspel. Deze huldezelti ng werd gevolgd door een gezellig samenzijn met dans en muziek in aanwezigheid van 122 leden. FRANCQ Albert

ZANGKOOR Het Gentse L.B.G.-zangkoor heeft in één week drie concerten gegeven en het applaus dat het verdiende, was terecht. Dat dit koor onder de kundige en bezielende leiding van de heer Roger BRACKE, bijgestaan door zijn echtgenote, reeds buiten de liberale zuil gekend en erkend wordt, getuigt van de hoogstaande waarde van dit meerstemmig koor, dat ook a capella zingen op het programma heeft. Een koor waardoor de 3e leeftijd met enkele meer dan 80-jarigen, met begeestering en toewijding wordt geijverd voor hoge prestaties, verdient de volle aandacht en meer ruchtbaarheid om te bewijzen dat de L.B.G. ook initiatieven ontwikkelt die lovenswaardig zijn en navolging verdienen. Ik meen dan ook dat de Vlaamse Minister van Cultuur over de brug mag komen met subsidies die de werking van dé zangkoren voor de plussers kan stimuleren. Stuur de beste wensen aan de dirigent en zijn koor voor het jaar 1986 en volgende jaren, en nog veel succes. Een van de toehoorders De Bie Jul (Gentbrugge)

... en verder

(Menen) - Verslag

(blz.

5)

VERSLAG Aan de V.U.B. (Vrije Universiteit te Brussel) werd op 22 november 1985 in het kader van de "Universiteit voor Senioren» een studiedag gehouden met als thema "Animatie en Beweging als Gezondheidsbevordering bij de bejaarden». Georgette en ik hebben eraan gehouden om deze studiedag bij te wonen dachten dat het nuttig zou zijn u daar iets over te vertellen.

en we


Onze eerste en belangrijke indruk was dat men én van overheidswege én van wetenschappelijk standpunt uit, meer en meer inziet dat de bejaardengroep (senioren-gepensioneerden) een altijd maar grotere groep vormt in onze maatschappij die, en daar werd nadrukkelijk op gewezen, als een volwaardige groep dient beschouwd te worden en dus ook de volle aandacht verdient. We kunnen hier nu niet alles naar voren brengen, maar we hebben een selectie gemaakt uit de behandelde onderwerpen. I. De oudere mens op zichzelf

Men constateert dat niet alleen de leefti jd het gedrag van de ouder-wordende mens bepaalt, maar dat ouder worden het resultaat is van een aantal factoren die op elkaar inwerken, zowellichamelijke als geestelijke en sociale factoren. Wat wil dat zeggen? Wel, ieder wordt oud op zijn manier. Het ouder worden is afhankelijk van 3 factoren: 1. van de ontwikkeling die de oudere mens heeft doorgemaakt, d.w.z. van zijn voorgeschiedenis. Iemand die zijn ganse leven wat afzonderlijk geleefd heeft en bijv. een boekenworm was, zal met het ouder worden minder behoefte hebben aan wat menselijk contact dan een gepensioneerde handelaar die dagelijks met veel mensen omging. 2. van zijn ingesteldheid en van zijn karakter. Bijv. de ene mens zoekt gemakkelijker en vlugger contact dan de andere. 3. van zijn lichamelijke toestand. Besluit: men is tot het besef gekomen dat, naarmate de mensen ouder worden, ze zich steeds meer van elkaar zuIlen onderscheiden, gezien elk zijn specifieke voorgeschiedenis heeft, m.o. w. de oudere mens onderscheidt zich steeds meer en meer als individu (die volwaardig is).

11. Negatieve en positieve van het ouder worden

factoren

1. Vroeger bestempelde men oud zijn als: ziek zijn, zwak zijn, invalide, dement of onproduktief zijn. Bijv. we herinneren ons allemaal onze grootmoeders die meestal in het zwart gekleed waren en die nog enkel goed genoeg waren om sokken te stoppen. Men negeerde dus de creativiteit en de waarden van de oude-

ren. Als men met pensioen ging kwam er bruusk een einde aan het actieve leven. Men moest rusten, men kreeg nergens meer inspraak, men had eenvoudig afgedaan. 2. Meer en meer begint men nu in te zien hoe verkeerd deze redenering was en welke belangrijke groep de bejaarden in onze maatschappij vormen. Het is een leeftijdsgroep waaraan veel voordelen verbonden zijn en die niet altijd negatief is. 3. De reacties bleven dan ook niet uit en verschillende stromingen kwamen tot stand, stromingen die met elkaar dienen samen te werken om een tegenpool te vormen tegen de negatieve factoren van het oud worden. A. De beweging. Uit onderzoek blijkt dat vele ziektefactoren vaak een gevolg zijn van een gebrek aan beweging m.o. w. als men niet meer beweegt wordt men ziek. Daarom wandelt, turnt, zwemt, danst, enz ... , want "Rust reest». Bewegen wil echter niet zeggen intens trainen of de perfectie zoeken, of het beter willen doen dan de andere. Deze ingesteldheid is totaal verkeerd. Dus geen concurrentiegeest. Het komt er op aan bewegingsvormen te doen die men graag doet, ook al zijn ze verre van perfekt. Bijv. bij het turnen, het zwemmen of het dansen komt het er niet op aan om de beste te zijn, maar komt het er vooral op aan te turnen, te dansen of te zwemmen, d.w.z. mee te doen, de ene al beter dan de andere. De verdienste van iemand die minder goed turnt, zwemt of danst, is even groot als van iemand die het beter doet. B. Het zich bezig houden met iets. Het apatisch worden bij ouderen is dikwijls het gevolg van eenzaamheid, van isolement. Hier denken we voor-

al aan de bejaarden die in een instelling of home zijn ondergebracht. Door het feit dat deze mensen niets, of niet veel meer, moeten doen (bijv. zelf koken, zelf kuisen) ontstaat er voor hen een leegte en een zee van tijd met het gevaar te blijven zitten en apathisch te worden. Ze verdienen elk initiatief, krijgen mettertijd angst voor de buitenwereld en evolueren snel tot een "kamerplant» tussen de andere planten. Voor hen wordt elke dag en elk uur hetzelfde en dat mag niet. Daarom ontstaat meer en meer het idee van in de bejaardeninstelling of home een begeleider (ook animator genoemd) aan te werven. Zijn (of haar) taak is het de bejaarden uit hun isolement en uit hun eenzaam bestaan te helpen. Hoe? Bijv. - door het organiseren van feestjes waaraan de bejaarden, elk volgens hun capaciteit, helpen - door het oprichten va neen puzzleclub, een kaartersclub, een schaakclub, enz. - door dagelijks aan gezamenlijke' bewegingstherapie te doen - door samen een mogelijke uitstap te bespreken - door verjaardagsfeestjes in te richten, enz. C. Een andere stroming (die trouwens ook veel vordering heeft gemaakt) is het inlichten van de oudere mens over zijn gezondheid. Wat kan men preventief doen om zijn gezondheid zo lang mogelijk goed te houden? In dat verband kregen we een voordracht van Prof. Vogelaere, die geen onbekende is voor sommigen onder ons. Hij was immers de leider van de Life-Fitness week, georganiseerd door de V.U.B. in De Panne in april I!. Hij legde uit hoe het lichaam ouderdomsverschijnselen vertoont. Bijv. wat spieren, beendergestel, zenuwen, enz. betreft. Ook hoe een hartinfarct, een hersentrombose kan ontstaan. Hij wees ons erop wat men preventief kan doen om hart- en vaatziekten zoveel mogelijk te voorkomen. Hij legde hier vooral de nadruk op onze eet- en leefgewoonten. We willen hier ook niet te veel over uitwijden maar wensen toch enkele belangrijke raadgevingen naar voren te brengen. 1. Blijf in beweging. 2. Maak weinig gebruik van vet in de voeding en vermijd dierlijke vetten vervolg

zie blz. 6

5

vervolg


VRAGEN

zoals hoeveboter, volle melk, vette kaas, vet vlees (varkensvlees, enz). Alle vet dat stijf wordt in de koelkast is slecht voor de gezondheid en bevordert de aderverkalking. 3. Vermijd zout. 4. Rook niet: tabak is schadelijk voor de gezondheid. 5. Gebruik geen overvloedige maaItijden: eet dus matig en niet te veel. 6. Wordt niet zwaarlijvig: het hart moet immers ook de overtollige kilo's meesleuren. 7. Wind u niet op, relaxeer u zoveel mogelijk en blijf levenslustig. NB : erfelijkheid is ook een risicofactor.

- Zijn er tegenwoordig, ondanks alles, in de industriële maatschappij geen uitgangspunten te vinden welke uitzicht openen op de mogelijkheid om de speciale eigenschappen van de ouderdom in de sociale structuur op te nemen, waarbij wij voorbijgaan aan de huidige praktijk der voorzieningen, van de materiële oudedagsverzorging, aan de medische en individueelpsychische zorg, welke ontoereikend zijn? - Moeten wij de jaren via de ouderdomszorg niet leren vullen en niet louter aan het leven een aantal jaren aanhaken? - En hoever staan wij met de positieve waardering van de ouderdomsfase ? - Is het juist dat de maatschappij van de technische vooruitgang als waarderi ngsmaatstaf de mens hanteert die in hoge mate het vermogen tot verdienen bezit? - Dat de speciale kwaliteiten van de ouderdom in de maatschappelijke structuren atrofieëren en leiden tot maatschappelijke depreciatie van de ouderdom? - Is er nog plaats voor een gesprek tussen jeugd en ouderdom in een geest voor een zinvolle aanvulling of zal de jeugd het doen? Graag

het antwoord

van de lezers. FILO

6

van blz. 5

111.Besluit We hebben getracht u duidelijk te maken wat u kan doen om uw oude dag zo genietbaar mogelijk te maken. Dus: bewegen - uw geest bezig houden en gezonde eet- en leefgewoonten in acht nemen. Op deze wijze kan u niet alleen jaren toevoegen aan uw leven maar ook leven (levensvreugde) toevoegen aan uw jaren.

IV. Opleiding

van animators

(bejaardenbege

Ie iders (-I e idsters)

1. In Nederland bestaat de mogelijkheid om, hetgeen ze daar noemen, een m.b.v.o. (= meer beweging voor ouderen) diploma te behalen. Dit is een erkend diploma dat wordt afgeleverd aan mensen die een speciale opleiding volgden als animator voor bejaarden. Hij (of zij) moet er voor zorgen dat de activiteiten die in groepsverband worden uitgevoerd, gezellig en ontspannend zijn. De animotietherapie is een middel om de mensen uit hun isolement te halen, om de vele tijd waarover de ouderen beschikken op een efficiënte manier op te vullen, dit ten gunste van hun algehele gezondheid. Deze animators kunnen zowel werken met ouderen die nog in hun eigen omgeving verblijven, maar ook en vooral met bejaarden die in een instelling of home zijn ondergebracht. Het beroep van animator is dus in Nederland een volwaardig en erkend beroep. 2. In België was tot hiertoe, het professioneel opleiden van animators nog vrijwilligerswerk. Daar komt nu stilaan verandering in. Hier en daar

wordt er reeds een basisopleiding gegeven, zowel gericht naar de theorie als naar de praktijk en er is ook mogelijkheid tot bijscholing. Dit gebeurt bij enkele organisaties in de socio-culturele sector (bij. Lodewijk De Roet stichting). a. De V.U.B. heeft reeds in 1975 een "Universiteit Derde Leeftijd» opgericht als onderdeel van haar afdeling «Vr ijetijdsoqoqiek». Dit was niet alleen bedoeld om voordrachten te geven (zoals we dat ook in Gent en andere steden kennen), maar er werden ook activiteiten georganiseerd. Men merkte echter dat niet alleen ouderen daar naartoe kwamen, maar alle leef ti jdscategorieën en verschi 1lende sociale klassen van de bevolking (bijv. jonge en oudere werklozen, vervroegd gepensioneerden, enz.). b. Enkele jaren later werd de benaming "Open Universiteit Derde Leeftijd» aangewend. Waarom? Wel, inplaats van alleen maar het passief ondergaan van de voordrachten, werd meer ruimte gegeven voor een actieve deelname van de bejaarden. Zo worden er nu vormingssemenaries georganiseerd waar zowel jongeren als ouderen terecht kunnen. Dit is dus een nieuwe aanpak, vooral om bejaardenbegeleiders - en animators te leren hoe ze op een deskundige wijze activiteiten kunnen samenstellen, organiseren en begeleiden. Zo worden er in 1986 vijf vormingsseminaries gegeven aan de V. U. B. c. Vanaf het academiejaar 1986-87 worden er aan de V.U.B. postuniversitaire cursussen ingericht op universitair niveau, voor begeleiding van bejaarden en bejaardenproblematiek. Pas afgestudeerde universitairen kunnen zich aldus bijscholen en kunnen, ter aanvulling van hun licenciaatsdiploma, de graad van "Postgraduaat Vrijetijdsagogieb behalen. Dit is bijv. nuttig voor werkloze licenciaten in de Lichamelijke Opvoeding, psychologen, pedagogen, enz. De bijscholing verloopt over 1 academiejaar. De begeleiding van ouderen wordt aldus een universitaire vormingsopdracht (dus werk voor de jongeren).

Ter inlichting Agogiek:

werk dat betrekking heeft op persoonlijk, maatschappelijk en cultureel welzijn Ageren: handelen (Grieks) Andragogiek: agogiek voor de oudere mens L. MERMOD (Gent)

NIEUWE VOORZITTER L.B.G. OOST-VLAANDEREN


Oscar De Pessemier is geboren te Geraardsbergen op 3 juli 1920. Sedert 1959 is hij secretaris van het ziekenfonds "De Toekomst» te Geraardsbergen dat onder zijn impulsen evolueerde van 495 tot ongeveer 2.800 aangesloten effectieve leden. Vanaf 1964 is hij dagelijks actief op gemeentelijk vlak als P.V.V.-gemeenteraadslid en Raadslid van het O. CM. W. waar hi j heden het Ondervoorzitterschop waarneemt. Op mutualiteitsvlak is de heer O. De Pessemier bedrijvig in verschillende organisaties waaronder het Verbond der liberale Mutualiteiten van Oost-Vlaanderen, de liberale Mutualiteitsfederaties van België en de liberale Gezondheidsinstellingen. Zijn specifieke inspanningen gaan tevens naar de Beschutte Werkplaats "De Zonnebloem» te Geraardsbergen. Dit alles om maar te verklaren dat hij sedert jaren de problematiek van "werken met mensen» in een organisatie zeer goed kent! Wij wensen dan ook de heer De Pessemier zeer veel succes toe als Voorzitter van de liberale Bonden van Gepensioneerden van Oost-Vlaanderen. M.V.H.

NIEUW U zal waarschijnlijk op het moment dat uw Courant te perse gaat reeds in het bezit zijn van de nieuwe 5 frankstukken, die in de loop van de maand januari in omloop werden gebracht. Op de voorzijde staat de beeltenis van Koning Boudewijn met onderaan de initialen J.P.L. (Jean Paul loenen, ontwerper van de munt). Op de keerzijde

staat de (nominale) waarde van het stuk ,,5 fr.» waaronder het woord België of Belgique en het jaartal.

verdwijnen en hebben vanaf 15 januari 1987 geen wettelijke waarde meer.

Het nieuwe stuk is uitgevoerd in een legering van koper, aluminium en nikkel. Het zal samen met de kopernikkelen stukken, type 1948, in omloop zijn. Deze laatste zullen langzaam

Binnenkort zullen ook nieuwe stukken van 20 fr. in omloop worden gebracht: 4 nieuwe stukken van 5 fr.

---

P.D.R.

7

"SOCIAAL-CULTUREEL MET VOLWASSENEN


Wie investeert

8

in wat?

Laat ons m isschien eerst even herhalen hoe de structuur van onze organisatie gegroeid is en hoe ze functioneert. Aan de basis liggen de lokale afdelingen. Die hebben zich op zeker moment geassocieerd in provinciale organisaties. En die provinciale organisaties hebben zich samen met hun lokale afdelingen aangesloten bij L.B.G.-nationaal. De verantwoording van dergelijke structuering ligt in het feit dat elke nieuwe associatie ook nieuwe en andere supplementaire mogelijkheden betekent. Permanente toevoeging van nieuwe kansen, wederzijds dus, zonder dewelke een structurering anders absurd is. Als we verder rond deze structuur doordenken, dan ontdekken we dat de elementen ervan deel uitmaken van een systeem. Het woord systeem komt van het Grieks 'systèma' (assemblage, vergadering). Het betekent infeite een verzameling van elementen die onderling met elkaar in verbinding staan. Die elementen vormen een georganiseerd geheel. De verandering bij één element heeft ook de verandering bij de anderen als gevolg. AI naar gelang een systeem al of niet constant met zijn omgeving aan uitwisseling doet, spreekt men van open of gesloten systemen. Zo zal bijv. een probleem in een provinciale v.z.w. vlug aangevoeld worden in de lokale afdelingen en in de nationale V.Z.w. De oplossing ervan brengt mee dat L.B.G. -nationaal voorlopig wat meer aandacht zal besteden aan de betrokken provincie, waardoor de anderen wat minder zullen bedeeld worden. Zo kan op elk niveau (zie tekening vorig nummer) de onderlinge beïnvloeding van alle bij L.B.G. betrokken elementen bekeken worden. De algehele goede of slechte gang van zaken, heeft dus te maken met de gezondheid van alle betrokken partijen. Vergelijk dat bijv. gewoon met wat in ons lichaam gebeurt en de invloed dat één ziek orgaan kan uitoefenen op de rest. Zo komt het dat, indien de lokale afdelingen geen aan de eis van het Ministerie voldoende activiteiten organiseren, de erkenning van de provinciale v.z.w. in gedrang komt. Op zi jn beurt zal dit tevens de subsidiëring van de nationale v.z. w.

VORMINGSWERK"

beïnvloeden. Omgekeerd is ook waar. In ons groot systeem geldt dus de leuze dat iedereen belangrijk is en dit vanaf het lid in de afdelingen tot de nationale voorzitter. Als wij nu bijv., om nogwat concreter te zijn, L.B.G. voorstellen als een groot «bedri jf», dan komen nog heel wat andere aspecten aan het licht. Zo kan L.B.G. niet leven indien er onvoldoende financieel geïnvesteerd wordt. En omdat de investeerders er ook zouden blijven investeren, zullen interessante produkten vervaardigd moeten worden die liefst zo juist mogelijk voldoen aan de verwachtingen. Ze zullen ook een zekere winst moeten opleveren. In eerste instantie roept dit punt enkele belangrijke vragen op. Wie investeert waarom?

in ons vormingswerk

en

Onze vereniging heeft tot doel, als beweging voor bejaarden, vormingsprogramma's en -projecten op te zetten, ten einde bij haar leden aan bewustzijnvorming te doen om tot een harmonische verwerking van hun eigen problematiek te komen. Zij zal tevens de plaatselijke vormingsinitiatieven stelselmatig begeleiden en stimuleren; hiertoe eventueel animators ter beschikking stellen voor een beperkte periode; cursussen inrichten voor de opleiding van verantwoordelijken voor het vormingswerk met bejaarden; cursussen, studiedagen, seminaries, demonstraties en tentoonstellingen organiseren, studie- en werkmateriaal verzamelen, ordenen, instandhouden en bestuderen; publicaties uitgeven. Zij zal eveneens initiatieven nemen, voorzieningen tot stand brengen en diensten uitbouwen, die een zinvolle en creatieve vrijetijdsbesteding en de permanente vorming, als een typische nood van de derde leeftijd bevorderen. Het waar maken van deze doelstellingen in de praktijk (de produkten door L.B.G. geleverd). is, zoals hoger reeds gesteld, mogelijk omdat onze organisatie beschikt over de nodige investeringen. Grosso modo kan gesteld worden dat er drie belangrijke investeerders zijn: het Ministerie van Nederlandse Cultuur, de Landsbond der Liberale Mutualiteitsfederatieën van België en de leden. Elkeen van hen heeft dus een specifieke eis en visie op de produkten die door ons bedrijf geproduceerd moe-

ten worden. Het is hier dat het begrip 'winst' moet overwogen worden. Welke winst opbrengen?

kan

vormingswerk

Alle sociaal-culturele vormingswerk vindt volgens T.T. Ten Have zijn oorsprong in onvrede. Deze onvrede die op zijn beurt de oorsprong is van alle initiatief en activiteit, wordt bepaald door velerlei innerlijke en uiterlijke omstandigheden. Het is duidelijk dat het begeleiden van mensen in hun drang tot meer ontplooi ing, een geldelijk niet te cijferen resultaat opbrengt. Alleen een maatschappij waarin zelfbewuste mensen belangrijk zijn, kan aan zoiets investeren. De enige hieruit te halen winst is een gemeenschap die anders draait, waarin de mensen zich meer zelfbetrokken voelen en verantwoordelijkheid opnemen voor hun eigen daden en de maatschappij zelf. Dit is dus een belangrijke "politieke optie» die elke partijpolitieke structuur zal moeten herdefiniëren vanuit zijn referentiekader. In grote lijnen kan gesteld worden dat bij veranderen van mensen meestal over drie veranderingsmodellen gesproken wordt : het technischprofessioneel veranderingsmodel, het persoonlijk groeimodel en het kritischpolitiek model van verandering. Verdere analyse van de modellen valt buiten de inhoud van dit artikel, maar er zal in elk geval nog meer hierover verteld worden in volgende nummers. Het is zo dat werken aan de persoon van de mens in elk geval centraal staat als ministeriële eis (investeerder). Inderdaad, om een subsidiëring te bekomen moet onze organisatie aan sociaal-cultureel vormingswerk doen en dit is volgens het dekreet ter herinnering: "het bieden van vormingsmogelijkheden die erop gericht zijn de veelzijdige persoonsontwikkeling van volwassenen met het oog op een beter begrip van zichzelf en van hun situatie in de maatschappij en hun volwaardige participatie aan het maatschappelijk gebeuren te bevorderen.» vervolg zie blz. 9

vervolg

van blz. 8

De winst is hier dus een andere en meer bewuste mens met het oog op volwaardiger participatie.


Een tweede investeerder is de «Iondsbond der Liberale Mutualiteitsfederatiën van België. Zijn winsteisen liggen duidelijk anders en moeten daardoor ook anders gerealiseerd worden. Zonder dat de Mutualiteit het belang van het vormend aspect van onze activiteiten verwaarloost, zal toch voor haar belangrijk zijn dat vooreerst de leden zich in de afdelingen fijn voelen. Nadruk op ontspannend tijdsverdrijf en service zal hierbij centraal staan. Wellicht zijn eisen van dergelijke aard gemakkelijker realiseerbaar dan echt vormingswerk, zij vragen tevens een minder gespecialiseerde equipe. De winst hier is dus het tevreden lid. Tenslotte zijn er de L.B.G.-Ieden via de steunkaarten. Voor hun kleine jaarlijkse bijdrage ligt de winst vast bij het reglement van de steunkaarten. Dit is grosso modo een geldelijk voordeel bij sommige vormende activiteiten en publicaties, alsmede een bevoordeeld recht op informatie.

Zoeken naar een vri jetijdsbestedi n9

concensus

de

De meeste auteurs zijn het erover eens dat aan de vrijetijdsbesteding drie belangrijke functies kunnen worden toegekend: zich uitrusten, zich vermaken, zich vervolmaken. In de laatste functie gaat het daarbij vooral om «dctqene wat het individu in staat stelt om zichzelf te vernieuwen, zichzelf te leren kennen en te realiseren». Het gaat hem in de drie gevallen echter over «een keuze die bij het individu een indruk van vreugde achterlaat... een activiteit waar het individu uit eigen vrije wil voor kiest». Vanuit de concensus «vrijetijd» bekeken, duiden we voorlopig dus best de L.B.G.-produktie als «vrijetijdspokket», waar de prioriteiten gelegd worden op vervolmaking en waardoor én het Ministerie (via 6 vormingsactiviteiten per jaar) én de Mutualiteit én de leden aan hun trekken komen. In een volgend nummer zullen we nagaan of dergelijke duiding al of niet in contradictie is met wat onder «socicol-cultureel vormingswerk met volwassenen in verenigingsverband» verstaan wordt. Geraadpleegde

bronnen

- Belgisch Staatsblad

nr. 5258 van 22 nov.1973.

- Handleiding voor Riikssubsidiëring van het Nederlandstalige Sociaal-Cultureel vormingswerk. - Lanfant F. : Sociologie Spectrum, Antwerpen,

van de vrije tijd. Het 1974.

- Ten Have T.T. : Vorming. Groningen, 1970.

7986 VOORRANG AAN DE VERKEERSVEILIGHEID Europa 86 : voorrang aan de verkeersveiligheid is een slogan, die alle automobilisten in de Europese Gemeenschap dit jaar langs wegen en autosnelwegen kunnen zien. Dit is althans één van de initiatieven, waarover de Europese ministers voor vervoer onlangs, in het kader van het Europees jaar voor de verkeersveiligheid, een akkoord hebben bereikt. Enerzijds wil men voor de verkeersveiligheid een eenvormige de politiek in de verschillende lidstaten bereiken en anderzijds pese kampagnes lanceren.

aanpak van typisch Euro-

De aandacht zal gevestigd worden op thema's als dronkenschap aan het stuur, de bescherming van de gebruikers van tweewielers en de veiligheid van het kind, Bovendien hebben de ministers er bij de Commissie op aangedrongen dat zij de fabrikanten en importeurs van wagens, moto's en bromfietsen zou overtuigen af te zien van elke vorm van publiciteit, die zou indruisen tegen de veiligheidsoverwegingen. De Commissie is ook van plan om in de scholen een grote Europese wedstrijd rond het thema verkeersveiligheid uit te schrijven. Algemeen wordt verwacht dat de ministers in de loop van 1986 voorstellen zullen goedkeuren betreffende de veralgemening van de technokeuring voor personenwagens, het invoeren van bijkomende veiligheidsinstallaties op vrachtauto's en het vervoer van gevaarlijke stoffen. Ook research op Europees vlak staat op het programma: van de Europese pop ter bevordering van de veiligheid van de autocars tot een speciale databank verkeersveiligheid.

Wolters-Wondhof,

- Dumazdier J. : Vers une civilisation Ed. du Seuil, Paris, 1978.

des loisirs,

G.V. 9


IK HOU NOG VAN

JE ... !

De vrouw maakt de overqonq.door. Het meest opvallende kenmerk is dat de menstruatie ophoudt. De verminderde aanmaak van oestrogeen is daarvan als een van de oorzaken aan te geven.

Het meest directe gevolg van verminderde oestrogeen-produktie zijn opvl iegers. Vrouwen beschri jven zo' n opvlieging als een plotseling gevoel van warmte. Sommige krijgen er een rode kleur bij of vlekken in de hals, daarna breekt het zweet ze uit. Bij nervositeit, vermoeidheid of als het warm is binnen of buiten treden meer opvliegers op. Het lijkt als of er in de overgangsjaren een grotere gevoeligheid voor prikkels bestaat. Onder invloed van dromen komen de opvliegers ook 's nachts voor en kunnen dan aanleiding zijn tot overvloedig zweten. Dit verstoort vaak de slaap en ligt aan de basis van een algeheel gevoel van vermoeidheid. Vaak kent men ook hartkloppingen en hoofdpijn. Moeheid, slapeloosheid, hartkloppingen en hoofdpijn vormen evenwel een reeks verschijnselen die slechts bij een beperkt aantal vrouwen in de overgang voorkomen. Zij zijn te wijten aan een gehele reeks oorzaken die zich zowel op louter fysisch als op louter psychisch domein manifesteren. Door hormonale verschuivingen neemt de weerstand tegen spanningen af en treedt nervositeit op die zich uit in prikkelbaarheid, neerslachtigheid en huilerigheid.

10

Kortom de stemmingsveranderingen hebben dezelfde oorzaken als bovengenoemde klachten. De levenssituatie van de vrouw kan hiertoe ook bijdragen: als er kinderen zijn gaan die meestal in deze tijd het huis uit (de moederrol eindigt). De echtgenoot zit ook in een moeilijke periode (werkrelatie, enz.). Vaak overlijden de ouders van een van de partners. De eigen relatie gaat onder dit alles lijden, enz. Een ander aspect en in mindere mate belangrijk is dat door de gewijzigde oestrogeenproduktie een andere vetverdeling in het lichaam van de vrouw wordt bewerkstelligt. Vanaf de leeftijd van ongeveer 30 jaar nemen omvang van taille en heupen wat toe. Let wel, dik worden heeft eerder te maken met de veroudering en minder met een gewijzigde oestrogeenproduktie. Bij het ouder worden heeft men minder voedsel nodig. Dik worden wordt nochtans door velen rechtstreeks met de menopauze in verband gebracht. Men ziet immers hierin de oorzaak van verm inderde seksuele belangstelling van de partner wat weer I i jdt .tot bovenverme Ide kringloop .. Zoals vroeger in deze artikelenreeks beschreven, heeft de verminderde oestrogeenaanmaak ook nog andere gevolgen : de vaginawand wordt

dunner, er ontstaat een verminderde slijmafzetting (glijproblemen) er is een verminderde elasticiteit, de clitoris wordt gevoel iger doordat het vetweefsel er omheen (venusheuvel, schaamlippen) slinkt. De duur van het orgasme kan korter worden en ti jdens het orgasme kan de vrouw pijn voelen onder in de buik, veroorzaakt door sterke onregelmatige samentrekkingen van de baarmoeder. Deze pijn kan doordringen in de hele vaginaholte tot in de grote schaamlippen en in de benen. Doordat de vaginawand dunner is geworden, kan de geslachtsgemeenschap pijnlijker verlopen. Door druk van de penis tegen de blaas via de dunne vaginawand tijdens de gemeenschap kan de blaas geïrriteerd raken en moet de vrouw meteen plassen. Er kunnen infecties en irritaties van de geslachtsorganen optreden. Behandeling met oestrogeenpillen, oestrogeencreme of een glijmiddel kan de klachten verminderen. Het is evident dat alleen hier een arts kan optreden en dat zelfmedikatie uitgesloten is (volgens sommige rapporten zou er een verband bestaan tussen baarmoederkanker en de toediening van oestrogeen). Laat u dus vooral niet door schaamtegevoellijden en laat u niet afwimpelen door sommige artsen die een eerder negatieve houding aannemen tegenover seksualiteit op leeftijd en de patiënt afwimpelen met «wat verwacht gij nog op uw leeftijd !". Behoudens medikatie kan een andere oplossing erin bestaan voorzichtig te vrijen en/of op andere manieren te vrijen dan bijv. via geslachtsgemeenschap. Ook hier is weten, begrip en wederzijds respect een absolute noodzaak wil men blijvend uitdrukking kunnen geven aan een wezenlijk element van onze relatie. De verschijnselen van de overgang worden bepaald door hormonale verschuivingen, de natuurlijke veroudering, de maatschappij waarin wij leven en de situatie waarin de vrouw zich bevindt. Menopauze betekent dus geenszins Minnepauze.

P.D.R.

STOORT HET LAWAAI IN MIJN HOOFD U NIET TEVEEL?

PETER'S PANACEE IV

OVER DEMENTIE


Wellicht zal ik mij mijn leven lang de laatste ontmoeting herinneren met mijn grootmoeder. Toen ik ze in het ziekenhuis ging bezoeken, was zij in een kamer alleen. Ze zat vastgebonden in een stoel en ze ontving mij met een brede glimlach. Ze was toen 82 jaar. Ze wist echter niet meer wie ik was en al mijn pogingen om haar iets van mij te doen herinneren waren vruchteloos. Ze noemde mij «mijnheer» en gedurende dit uur dat ik bij haar doorbracht, vroeg ze mij voortdurend haar mama te herinneren bij het boodschappen doen, haar uitverkoren koekjes niet te vergeten. Nooit heeft een relatie met iemand mij wellicht zo perplex gelaten, nooit heb ik mij zo onmachtig gevoeld. Wellicht is in een relatie niets treuriger dan door je grootouder of ouder niet meer herkend te worden. Voor zover ik mij herinner is alles bij haar begonnen met «verdwalen». Op zekere dag ontmoette één van haar kinderen haar op straat. Ze was verkeerd aangekleed en ze wist niet waar ze was. Vanaf dit moment is haar ziekte duidelijk gaan evolueren. De diagnose was «Seniele dementie». Het woord dementie is afgeleid van het Latijnse woord «mens», dat geest betekent. Letterlijk betekent het eigenlijk: zonder geest. Juist die interpretatie ligt aan de basis van een gehele reeks misverstanden, want de achteruitgang van de geestelijk vermogens of intelligentie is een te wazige omschrijving voor dit verschijnsel.

Op die wijze geeft men vlug een groot aantal mensen een verkeerde stempel. Tevens houden dergelijke definities geen rekening met de gehele persoonlijkheid in zijn milieu. Een en ander vaak gehoord misverstand ligt bij de verwarring van dementie met zwakzinnigheid. Het is echter zo dat bij dementen, geheugenstoornissen centraal staan en dat bij zwakzinnigen geheel andere verschijnselen een rol spelen. Tevens neemt zwakzinnigheid niet altijd in ernst toe wat wel het geval is bij de meeste vormen van dementie. Dementie is een geheel van verschijnselen dat aanleiding geeft tot een ziektebeeld waarbij de persoonlijkheid en de levensgeschiedenis van de betrokkenen een rol spelen.

Bevrijdt uw leven van de spoken van het verleden.

Wie tobt verspeelt een enorme hoeveelheid tijd en energie. Door steeds te berusten in de negatieve ervaringen uit het verleden geraakt men geestelijk maar ook lichamelijk in de impasse. Slaaploosheid, spijsverterinqsrnoei] i jkheden, seksuele problemen zijn hier kind aan huis. De enige uitweg hiervoor is de positieve ingesteldheid. - Maak een einde aan uw tobberi jen en begraaf uw fouten. - Verzeker u ervan dat u die fouten niet meer bewust zult maken. - Leef hier en nu.

Men onderscheidt verschillende vormen al naar gelang het hersenproces, andere lichamelijke ziekten of psychosociale omstandigheden aan de basis ervan liggen. Bij ongeveer 65 % van alle dementiepatiënten spreekt men van ouderdomsdementie. Veranderingen in de hersenen staat hierbij op de voorgrond. In volgende nummers zullen we op eenvoudige wijze dementie van dichterbij bekijken. In een eerste artikel zullen we het meer bepaald hebben over het geheugen. G.V.

(wordt vervolgd) M.V.H.

NADENKERT JES - «Nieuw bloed doet goed» - «Er bestaan geen dringende - «Niets is moeilijker

zaken, alleen haastige mensen»

te begrijpen

dan die dingen waaraan

geen touw is vast te knopen»

- «De toekomst is het verleden dat door een andere poort terugkomt» - «Nieuwe bezems vegen schoon, maar oude bezems kennen de hoekjes»

11

VAN DIERENHUID TOT SPIJKERBROEK DEEL 11DE OUDE KULTUREN


In dit deel wordt de evolutie geschetst Mesopotamië, Egypte en de MinoÎsche

van

de klederdracht beschaving.

- of is het «mode» in

1. Mesopotamië

2. Perzië

Standbeelden en bas-reliëfs uit de oude Sumerische beschaving in Mesopotamië laten zien dat de mensen er een soort kwastrokken droegen gevormd van naast elkaar liggende strengen wol, soms in meerdere rijen boven elkaar. Later vinden we die kwasten enkel nog als een brede franjestrook langs de geweven stof terug. Dat is goed te zien bij de Babylonische gewaden, die we wikkels/aais zouden kunnen noemen. Op de afbeeldingen zijn ze altijd veel strakker om het lichaam gewikkeld dan in werkelijkheid het geval is geweest; daardoor kunnen we de figuren en patronen goed zien. Een Assyrische wet van rond 1200 v. C. verplichtte getrouwde vrouwen tot het dragen van een sluier in het openbaar, een gewoonte die ook nu nog in die streken heerst. Zowel mannen als vrouwen droegen het haar lang. Haar en baard werden gekruld en soms met gouddraad doorvlochten. De koning droeg een tiara, een hoog cilindervormig hoofddeksel, de soldaten droegen helmen die in een stompe piek uitliepen. De gevechtskleding was van leer, later bij de zware infanterie en de cavalerie bedekt met metalen plaatjes.

De Perzen kwamen uit een kouder bergklimaat en droegen warmere kleding, maar nadat ze Babylonië hadden bezet gingen ook zij de met franje afgewerkte kleding dragen. Naast wol en lintten kende men ook zijde, die via de karavaanweg uit China werd ingevoerd. Typisch voor de Perzen was de slappe vilten muts, die de Grieken phrygische muts noemden. Als schoeisel droegen ze een dichte laars van soepel leer met licht gebogen neus. Ook de broek voerden ze in. Bewonder deze prachtige Perzische boogschutter, die deel uitmaakte van de koninklijke lijfwacht. De lange tuniek wordt in de lenden gegord met een stuk stof van dezelfde kleur als de brede afhangende mouwen. De tunica van rijk versierde stof toont verscheidene kleuren. Hij draagt een gedraaide hoofdband en haar en baardhaar zijn met een hete krultang gefriseerd. Van mannelijke elegantie gesproken.

12

3. Egypte Het aangezicht van het oude Egypte werd min of meer bepaald door beroemde vorsten als koningin Matscheput, de farao Tutanchamon en Cleopatra. Hun geloof in het leven na de dood concretiseerde zich' in het ontstaan van schitterend versierde graftomben en tempels. In deze graftomben werden koningin en edellieden te ruste gelegd omringd met pruiken, sieraden en kleding bestemd voor het hiernamaals. De Egyptenaren liepen luchtig en schaars gekleed. Veel mensen uit de lagere klassen en de paleisslaven liepen bijna naakt. In het oude rijk was de shenti het typische kledingstuk. Het was een lap geweven stof, dat als lendendoek omgeslagen en vastgebonden met een gordel gedragen werd. Bij vooraanstaanden was die lendendoek geplooid en gesteven, soms geborduurd. In het Nieuwe Rijk (1500-332) droegen de farao's een lang overkleed, de kalasiris. Deze was doorschijnend zodat de

shenti eronder zichtbaar bleef. De vrouwen droegen de kalasiris als een nauwsluitend gewaad dat tot onder de borsten reikte en met schouderbanden werd opgehouden. Op muurschilderingen en bij beelden zijn de gewaden altijd zeer strak weergegeven; in werkelijkheid zullen ze wel ruimer zijn geweest. De Egyptenaren waren een zeer zindelijk volk. Zij gebruikten linnen voor hun gewaden, een stof die zeer geschikt was voor het hete klimaat en het voordeel had zeer goed wasbaar te zijn. Vlas groeide bovendien aan de oevers van de Nijl. Hoe voornamer de drager, hoe fi j ner de stof was. Boeren droegen grof linnen, rijken graslinnen. Wol werd verboden, men beschouwde immers volgens de godsdienst een schaap als onrein (pas na 332, de verovering door Alexander de Grote, werd ook wol gedragen, maar vcdr lijkwaden en priesterkleding bleef het verboden). De Egyptenaren scheerden hun hoofden kaal, een gevouwen hoofddoek beschermde het hoofd tegen de zon. Bij plechtige gelegenheden werden ze door pruiken vervangen die soms uit echt haar, vlas of palmvezels vervaardigd waren. De vrouwen droegen hun eigen haar dat gekruld of gegolfd werd. De Egyptenaren hielden van kleurige juwelen, gemaakt van goud, lapis lazuli, allerlei andere gesteenten en gekleurd glas. Bijzonder geliefd waren halskettingen, armbanden onder en boven de elleboog en enkelbanden. Prachtig zijn de pectoralen, de brede met juwelen bezette kragen. In het tweede millenium voor Christus bereikte de edelsmeedkunst een hoog niveau. Witte kleding overheerste als contrast tegen het zwart van het haar. Rood werd niet geliefd omdat het de kleur van het boze en het geweld was. De schoonheidsverzorging nam dagelijks veel tijd in beslag. Om slank te blijven liet de Egyptische vrouw zich elke dag masseren. Met puimsteen bewerkte ze de ellebogen en de knieën tegen eelt. Een witte onderlaag vormde de basis voor een make-up. De lippen werden oranje geverfd, en ook de wangen. Groen poeder diende tot oogschaduw, de wenkbrauwen werden met houtskool omrand. Ook de ooghoek werd doorgetrokken verbreed. Zalven waren een dagelijkse levensbehoefte.

4. Minoische beschaving De sage vertelt hoe het lot van de Grieken aan een draad hing. De draad van Ariadne. Zij was de dochter van de almachtige koning Minos op Kreta. Door haar hulp d.m.v. de draad gelukte het aan Theseus, de Atheense koningszoon zijn stad van de jaarlijkse verplichting

DE NOTARIS ANTWOORDT OVER ADOPTIE


Onze wetgeving kent twee onderscheiden vormen van adoptie: de gewone adoptie en de wettiging door adoptie (in het nieuwe wetsontwerp betreffende afstamming en adoptie "Volle adoptie» genoemd). Naast enkele verschillen van bijkomstig belang, onderscheiden beide vormen van adoptie zich hoofdzakelijk op volgende punten : - Een wettiging door adoptie is, in de regel, slechts toegelaten door een gehuwd paar. Een gewone adoptie daarentegen kan door een man of vrouw afzonderlijk geschieden.

- Een wettiging door adoptie is enkel mogelijk tijdens de minderjarigheid van de geadopteerde en verbreekt elke familieband met zijn vorige familie. Het door adoptie gewettigd kind 'wordt volledig gelijk gesteld met een wettig kind en wordt volledig geïntegreerd in de familie van de adoptanten. Een gewone adoptie is zowel voor minder- als meerderjarigen mogelijk en schept slechts een band tussen geadopteerde en adoptant, niet met diens familie, wat belangrijk is bv. inzake erfrecht.

te bevrijden om 7 jongelingen en jonkvrouwen naar de verschrikkelijke stier van Minos, de minotaurus, in het labyrinth te sturen. Dankzij de gunstige ligging tussen Egypte, klein-Azië en het Europese vasteland, was Kreta tussen 2000 en 1400 voor Chr. een machtscentrum dat nu als bakermat van de Oosterse kultuur beschouwd wordt. Deze Minoïsche kultuur breidde zich uit naar de stad Mykene in het W.O. van de Peloponesus, waar weer een eigen kultuur gevormd werd die tenslotte die van Kreta overtrof. Zowel de voorname man als de man uit de lagere standen gingen uiterst eenvoudig gekleed. Een leren of metalen gordel hield de korte lendendoek vast die soms de vorm van een broek had. De gordel was het rijkst versierde onder-

Bij een gewone adoptie zal de geadopteerde bij vooroverlijden van de adoptant niet erven van diens ouders (adoptieve grootouders van de geadopteerde), of diens broers en zusters (ooms en tantes van de geadopteerde) die zonder nakomelingschap komen te overlijden. Nochtans worden bij een gewone adoptie de familiale banden met de oorspronkelijke familie niet helemaal verbroken. Het geadopteerde kind behoudt volledig zijn erfrecht in deze familie. - Ook op fiskaal vlak kunnen zich bij ervi ng verschi IIen voordoen : Bij een wettiging door adoptie geniet het kind t.o.v. de adoptanten van het successietarief dat geldt tussen ouders en wettige kinderen, m.a. w. een vrijstelling van rechten op de eerste schijf van 500.000 F, vervolgens 4 % op de volgende schijf van 500.000 F,S % op de volgende schijf van 1.000.000 F, enz. Bij een gewone adoptie daarentegen wordt het kind t.o. v. de adoptanten op fiskaal vlak beschouwd als vreemde, m.a.w. op de eerste schijf van 500.000 F, die geërfd wordt, wordt 30 % geheven op de tweede schijf van 500.000 F, 35 % enz. Het geadopteerd kind wordt uitzonderlijk toch gelijkge-

deel zowel bij man als bij vrouw die beiden een wespentaille hadden. Misschien werden ze reeds jongsaf aan gedragen, zodat ze een vergroeiing veroorzaakten. Bij koud weer droegen de Kretenzers een soort mantel, die soms van leder gemaakt was. De Kretenzers droegen hun haren lang en het werd glad over de schouders gekamd. Ze bedekten het hoofd vaak met zonderlinge baretten of kleine platte tulbanden. Aan hun voeten droegen zij lichte sandalen met enkelbanden en in de winter werden laarzen gedragen, die gedeeltelijk de kuiten bedekten. De slangenpriesters in haar modieuze kleding met ontblote borsten is het symbool van de gehele Minoische beschaving geworden. Deze was heel verfijnd kwa vormgevoel en men hield van pracht en praal. De rokken zaten strak

steld met een wettig kind en geniet van het laag successietarief, o.a. in volgende gevallen: - wanneer het een kind is, dat geboren werd uit een vorig huwelijk van de echtgenoot van de adoptant; - wanneer het tijdens zijn minderjarigheid en gedurende ten minste zes onafgebroken jaren, uitsluitend door de adoptant en eventueel echtgenoot werd opgevoed. Zowel de adoptie als de wettiging door adoptie brengen voor de geadopteerde een naamsverandering teweeg. Buiten enkele uitzonderingen in de wet voorzien, geldt als regel dat de geadopteerde in plaats van zijn naam, die van de adoptant verkrijgt of, ingeval van gelijktijdige adoptie door twee echtgenoten, die van de man. Tevens kan aan de rechtbank gevraagd worden dat de voornamen van de geadopteerde gewijzigd worden.

Informatie overgemaakt door de Nederlandstalige Regionale Commissie van de Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen, Bergstraat 30-32 te 1000 Brussel.

om de heupen en verbreedden naar onder toe. Kennelijk hadden ze een versteviging. Meestal was deze rok glad en reikte bijna tot aan de enkels. Ook waren er geborduurde en gestreepte kleurige rokken: onze volantrok van nu. Oorspronkelijk kende de vrouwenkleding totaal geen bovendeel. Later droeg men een keurslijfje waarvan de mouwen bij de rok pasten en de taille sterk ingetrokken werd. De insnoering duwde de boezem op en beklemtoonde dit weinig bedekte lichaamsdeel. Op reis of bij slecht weer trokken de Kretenzische vrouwen warme mantels aan. Op het hoofd droegen ze korte tulbanden, soms bredere hoeden. Aan de voeten droegen ze sandalen of hoge schoenen. De vrouwen hielden van opschik en sieravervolg zie blz. 14 13

GEZONDHEID

vervolg van blz. 13

tast, alhoewel dezelfde mate.


ONS OOG Van al onze zintuigen is het gezichtsvermogen zeker één van de belangrijkste. Stellen we ons even voor dat we op een bepaalde dag de wereld om ons heen niet meer kunnen aanschouwen. Wat een enorme aanpassing van onze levenswijze moet dit vergen. Het regelmatig laten testen van ons gezichtsvermogen, of we nu al dan niet goed zien, is dan ook uiterst belangrijk. Als men vroegtijdig oogaandoeningen kan vaststellen kan men ze ook vroeg behandelen en eventueel genezen. Het is niet onze bedoeling een opsomming te geven van alle mogelijke oogaandoeningen, maar even een oogziekte nader te bekijken die vooral optreedt bij het ouder worden nl. cataract (staar). En heel verraderlijke aandoening trouwens, doordat ze langzaam ontstaat. Een cataract is in feite een vertroebeling in de lens van het oog, welke normaliter helder moet zijn. De cataract belemmert of vervormt het licht dat in het oog valt, en zo vermindert het gezichtsvermogen. Dikwijls worden beide ogen aange-

niet

noodzakelijk

den. Ze droegen ringen, halssnoeren en oorhangers, diademen, gespen, gouden hangers en spelden om kapsel en gewaad te sieren. Ze waren meesters in het bewerken van edele metalen en zij brachten mooie graveringen aan in goud en edelsteen. De meest verwerkte stenen waren steatiet, agaat, porfier, amethist, bergkristal en jaspis.

in

De oorzaak ligt bijna altijd in een degeneratie van de lens door het ouder worden. Andere oorzaken kunnen zijn iritis (een beschadiging van de oogbol) en suikerziekte.

Nadine Loones Het belangrijkste verschijnsel is wel dat het gezichtsvermogen van het aa ngetaste oog erop achteruit gaat. Slechts zeIden behalve in een ver gevorderd stadium, wordt de calaract waargenomen door derden. De aandoening kan bijna altijd door een operatieve ingreep verholpen worden. Indien het gezichtsvermogen niet te ernstig gestoord is, zal de oogarts waarschijnlijk eerst trachten te helpen met aangepaste brilglazen. In de ergste gevallen dient de lens verwijderd te worden, of wordt alleen de substantie uit de lens verwijderd die de oorzaak van de aandoening is.

Van Dierenhuid Gent 1984.

tot spijkerbroek

-

Als u denkt dat uw gezichtsvermogen vermindert of vervormt, ga dan naar een oogarts. Deze alleen kan de juiste diagnose stellen en de aangepaste behandeling voorschrijven. Bron : Medisch GezondheidsboekOogziekten Uitg. Zoner en Keuring-Ede N.D.M.

EVEN HERINNEREN UW CENTRA MAATSCHAPPELIJK

Door de talrijke contacten met uw ziekenfonds hebt u weil icht reeds ervaren dat uw ziekenfonds niet enkel een uitbetalingsorganisme is in het kader van de ziekteverzekering, maar tevens een instelling is die zich inzet om uw sociale belangen te behartigen. De diensten voor maatschappelijk werk (sociale diensten) die bij elke plaatselijke mutualiteit ingericht worden staan volledig tot uw dienst. Bekwame sociaal assistenten luisteren naar uw problemen en proberen ze samen met u op te lossen, op de discrete manier waarop u recht heeft. U kan bij hen terecht voor allerlei problemen zoals: 14

- arbeidsproblemen (vb. aangepast werk, vakantiegeld, werkloosheid) - gezondheidsproblemen (vb. ziekte, invaliditeit, thuisverpleging) - huisvestingsproblemen (vb. premies, huurwetgeving, sociale woningen) - persoonlijke problemen (vb. eenzaamheid, contactarmoede, huwelijksproblemen) - plaatsingsproblemen (vb. kolonies, bejaardentehuizen, chronische diensten) - materiële hulp (uitleendienst, gezinsen bejaardenhulp - problemen in verband met voorzieningen minder-validen - inkomensproblemen (vb. onvoldoende inkomen, slecht beheer)

WERK

- problemen in verband met sociale zekerheid (vb. kinderbijslag, jaarlijks verlof, pensioenen, ziekteverzekering). Daar het onmogelijk is een volledige opsomming te geven van ons dienstenaanbod raden we u aan: Hebt u een probleem, wenst u informatie en advies, neem contact op met uw centrum voor maatschappelijk werk (CM. W.). De sociaal-assistenten staan er wekelijks ter uwer beschikking. De juiste dagen en uren kan u steeds te weten komen bij uw ziekenfonds. N.D.M.

HET HOEKJE VAN DE GENEESKRUIDEN ROOMSE KAMILLE Gebruikte

delen:


Eigenschappen:

(Matricaria

chamomilla,

Anthenin

nobilis)

bloemen en zaden digestief krampwerend pijnstillend wormwerend ontsmettend

Gebruik: Uitwendig: Inwendig:

oogontstekingen hoofdpijn

en moeilijke

spijsvertering

Bereiding: Infusie:

5 tot 10 bloempjes

Extract:

2 tot 4 druppels, 3 x per dag in honing.

Wormmiddel:

per tas voor de maaltijden.

1 soeplepel gesneden plant per tas. Koken en 10min. laten trekken. 1 tas 's morgens voor de maalti jd en 1 tas 1/2 uur voor elke maaltijd.

Tegen conjunctivitis:

1 soeplepel bloemen per tas. Koken en 10 minuten trekken. Gebruiken als oogbaden.

RECEPT

Slaapelixir water suiker

700 cc 800 cc

alcohol (95°) kamillebloemen bittere oranje (schors) kaneel

200 gr 100 gr 5 gr 2 gr

oplossen

Gedurende vijf volle dagen laten trekken, filteren, planten uitpersen en toevoegen aan de siroop. De verkregen siroop nog 3 dagen laten rusten. Eén à twee soeplepels voor het slapengaan. G.V

ORCHIDEEEN TE GENT In de periode van 12 tot 20 april a.s. gaat te Gent in de plantentuin (recht over het Congrescentrum) een tentoonstell ing door met a Is thema orch ideeën 1986. Dit initiatief is o. m. bedoeld om de kennis in verband met de orchideeën te bevorderen en bij te dragen tot de verspreiding en de teelt van orchideeën. Behoudens dit aspect is het de bedoeling om de bezoeker de gelegenheid te geven te genieten van de wondere

wereld van orchideeën die zowel kwa vorm als kleurenvariatie steeds voor verrassingseffecten zorgen. Naast de prachtige bloeiende orchideeën kan men in deze tuin belangrijke en botanische interessante planten aantreffen. Inkom groepen en plus-3-pas:

60 fr.

Info: Ledeganckstraat 35 - 9000 GENT091/22.78.21.

P.D.R. 15

EERSTELIJNSGEZONDHEIDSZORG


- De laatste jaren wordt het begrip «eerstelijnsgezondheidszorg» veelvuldig gebruikt. Vaak echter weet men niet precies wat het inhoudt. Vandaar de idee om een volledig dossier te wijden aan dit onderwerp. - In dit eerste deel gaan we o.m. in op het onstaan van de eerstelijnsgezondheidszorg, kenmerken en de verschillende gezondheidslijnen die men kan onderkennen.

A. Ontstaan Nog maar een twintigtal jaren terug dacht de geneeskunde nog al de ziekten te kunnen genezen. Het is de periode waarin de technische geneeskunde een enorme groei kende. Denken we maar aan de spectaculaire operaties zoals harttransplantaties, niertransplantaties, enz. Men kan deze periode aanduiden als een periode van medicalisering van de geneeskunde in die mate dat de gespecialiseerde geneeskunde een sterk. overwicht had op de gewone, en de curatieve geneeskunde op de preventieve. In de jaren zeventig kwam echter de ontnuchtering. De geneeskunde nam een nieuwe weg. Verschillende redenen kunnen deze ombuiging verklaren. 1. Een nieuw lichtbeeld dook op dat ziek duidel ijk van het traditionele onderscheidt, zoals de chronische ziekten en de mentale. Ze zijn veelal het gevolg van het inwerken van verschillende ziekteoorzaken (multiconsol iteit). Tegenover deze ziekten staat de tradïtionele technische geneeskundige vaak onmondig. Ze vereisen een continue behandeling; volledig genezen kan men ze echter niet. De behandeling van een hart of kankerpatiënt moet niet altijd in een hospitaal gebeuren. Integendeel, ze kan vaak bij voorkeur ten huize van de patiënt gebeuren. 2. De nieuwe opvatting omtrent geneeskunde, waarbij men niet alleen de ziekte wil genezen maar de zieke persoon in zijn geheel. Deze vorm van geneeskunde wordt ook met holistieke geneeskunde aangeduid. Deze zienswijze beschouwt de mens als geheel van psychologische componenten, sociale, fysische, ... De .behandeling volgens deze opvatting houdt bijgevolg rekening met de omgeving, de gevoelens, de arbeidsomstandighe-

16

den, enz. van de ziekte. Deze geneeskunde is dus meer persoonsgericht dan de traditionele. 3. De veroudering van onze bevolking heeft eveneens een belangrijke rol gespeeld. In de toekomst zal dit fenomeen overigens een belangrijk element blijven spelen. Het aantal personen ouder dan 65 jaar is reeds sterk gestegen: van 13 % in 1970 naar 15 %. Vooral het aantal ouderlingen boven de 75 jaar die een sterk beroep doen op de gezondheidszorg, is zeer sterk gestegen. Voor het jaar 2025 verwacht men dat het percentage van de personen boven de 60 jaar zo'n 25 % zal bedragen; één op vier personen is ouder dan 60 jaar ! Het is een feit dat het deficit van de Z.1.V. -uitkeringen (gezondheidszorg) voornamelijk een gevolg is van de uitgaven voor W.I.G.W.'s (weduwen, invaliden, gepensioneerden en wezen). Het aantal W.I.G. W.'s vertegenwoordigt nog geen kwart van het totaal aantal verzekerden en toch nemen ze meer dan 50 % van de Z.1.V. -u itgaven voor hun rekening. Onder invloed van de verandering van de bevolking zal deze evolutie zich in de toekomst verder doorzetten. Parallel met deze evolutie is de levensverwachting sterk toegenomen. Op dit ogenblik bedraagt deze gemiddeld 69 jaar voor een man en 75 jaar voor een vrouw. Een honderdtal jaren terug was dit algemeen gemiddelde slechts 45 jaar. De veroudering van de bevolking is natuurlijk niet vreemd aan de hierboven vermelde nieuwe opvattingen omtrent geneeskunde. . 4. Financiële beweegredenen hebben ook meegespeeld in deze ombuiging. Gedurende de zeventiger jaren stapelden de deficits van de sociale zekerheid (in het bijzonder de Z.I.V.-verzekering) zich alsmaar op en werden ze ondraaglijk. Besparingen drongen zich op; dit

zowel t.o. v. de patiënt tot de zorgverstrekker als op het institutionele vlak. Na de gouden zestiger jaren waarin de geneeskunde geen prijs kende, is het verantwoordelijkheidsbesef gegroeid dat geneeskunde wel degelijk een prijs heeft. 5. Een laatste reden die onbepaald kan worden, is het labyrint van geneeskundige voorzieningen en instellingen dat ons land rijk is. De medische sector is zeer uitgebreid. Er zit echter geen enkele structuur in deze sector. Buiten hun eigen dokter weten sommige mensen niet waarheen. Anderen consulteren dan weer meerdere geneesheren en specialisten. En overzichtelijke structurering van deze sector is nodig zowel voor de zorgen verstrekkers als voor de patiënten.

B. Definitie Het is zeer moeilijk om een duidelijke definitie te geven van eerstelijnsgezondheidszorg. De gebruikte definities verschillen overigens van het ene werk tot het andere. De eerstelijnszorg is dan ook zeer uitgebreid en moeilijk te omvatten. Maar misschien is het daarom beter om geen al te strak omlijnde definitie te geven. Het basisidee van de eerstelijnsgezondheidszorg is het doorvoeren van een structurering in de gezondheidszorg. Aldus wordt de gezondheidszorg in verschillende echelons of lijnen ingedeeld en wel zo dat deze echelons op elkaar volgen. Een patiënt is verplicht om echelon per echelon te passeren. Eens dat de gezondheidstoestand van een patiënt een bepaald niveau niet meer noodzakelijk maakt, zakt hij naar een lager echelon. Een echelon of lijn van gezondheidszorg is een geheel van medische en aanvullende voorzieningen do: relatief onafhankelijk is. Welke verschillende onderscheiden?

lijnen kunnen we nu

- de nulde lijn: deze lijn omvat de familiehulp, de zorgen verstrekt door nietprofessionelen, de zelfhulp, enz. - de eerste lijn: een geheel van voorzie-

ningen waarin de arts een centrale rol vervult, - de tweede lijn: de zorgen verstrekt door een specialist en/of in ziekenhuizen (1), - de derde lijn: de gespecialiseerde voorzieni ngen voorzien door een aantal ziekenhuizen (revalidatiecentra, psychische instellingen, etc.).


Het bijgevoegde schema illustreert duidelijk het opzet van de eerstelijnsgezondheidszorg : indien de gezondheidstoestand van een patiënt het nodig maakt, stijgt hij een echelon zoals men een trapladder opgaat, en omgekeerd zodra zijn toestand het toelaat, wordt hij naar een lager liggend echelon verwezen (2).

derde lijn

..•..

gespecialiseerde

tweede

* *

instellingen

lijn

special isten hospitalen

..•..

eerste lijn

andere vormen

groepspraktijk geneesheer

solo-prakti jk

..•..

medisch centrum

nulde lijn

*

*

zelfhulpgroepen familie, buren

C. De internationale

dimensie

Het fenomeen van de eerstelijnsgezondheidszorg is geenszins een uitsluitend Belgische aangelegenheid. Officieel is de internationale evolutie gestart in 1978 tijdens de Internationale Conferentie over de eerste Ii jnsgezqndheid, gehouden in Alma-Alta in de U~S.S.R.De slotverklaring van deze Conferentie definieert de eerstelijnsgezondheidszorg als de basisoplossing van het gezondheidsbeleid. In Alma-Alta werden vijf belangrijke prioriteiten vastgelegd van een eerstelijnsgezondheidszorg. 1. de echelonnering van de gezondheidszorg; 2. de eerste lijn moet behoefte-gericht zijn, dat wil in het bijzonder zeggen een integratie van de thuisgezondheidszorg, de zelfhulp in het geheel der medische voorzien ingen; 3. rekening houden met al de factoren die

een invloed uitoefenen op de gezondheid; 4. de participatie van de gehele bevolking; 5. de samenwerking tussen de verschillende voorzieningen en niveaus. In de huidige medische structuur is geen enkel van deze prioriteiten vervuld.

D. De verschillende gezondheidslijnen Merken we vooraf op dat er geen strikte afbakening bestaat tussen de verschillende lijnen.

1 . g_~_~~_I_~~~Ui~ Na de sterke toename van de professionele geneeskunde in de jaren zestig beleven we nu een herwaardering van de thuisverzorging en de mantelzorg. Onder mantelzorg verstaan we de veelal onbezoldigde die familieleden en buren leveren. Het belang van een goede opvang van een zieke in zijn eigen huis werd te lang onderschat. Vaak kunnen de familieleden, de buren, de mensen van het WitGele Kruis, die dagelijks omgaan met iemand, sneller een ziekte waarnemen. Tijdens de behandeling van een patiënt wordt vaak een vertrouwensrelatie met deze mensen gecreëerd. Zo kan bijv. een verpleegster op de hoogte zijn van belangrijke informatie. Bijvoorbeeld of de patiënt wel degelijk de voorgeschreven medicijnen inneemt. Een goede samenwerking tussen deze mensen en de dokter is dan ook van groot belang. De veroudering van onze bevolking verhoogt het belang van de nulde-lijn in sterke mate. De behcndelinj van bejaarden is veelal van continue aard. De thuisverzorging laat daarenboven toe om de zieke in zijn eigen omgeving te behandelen waar hij baas is, hetgeen voor hemzelf vaak van kapitaal belang is. Daarnaast zijn er nog de ziekten, die een continue behandeling vereisen en dus bij voorkeur thuis behandeld worden (bijv. chronische ziekten). Deze twee factoren stellen duidelijk het belang van de thuisverzorging voorop. Op de thuisgezondheidszorg komen we later nog terug.

2.

_~_~_~~!_~~~~l!l~_

De eerste-lijn is de belangrijkste van de eerstelijnsgezondheidszorg. Deze lijn vervult namelijk een verdeelfunctie t.a. v. de andere niveaus. De eerste lijn wordt gedragen door de huisarts. De huisarts is vertrouwd met de familiale omstandigheden van de patiënt, de omgeving, enz.

Het is dus de arts die de patiënt naar een ander niveau doorverwijst. De functie van de arts is dus het integrerend element in de gezondheidszorg. De eerstel i jnsgezondheidszorg beantwoordt aan een aantal specifieke kenmerken: - het niet-gespecialiseerd en polyvalent karakter; dit in tegenstelling met de gespecial iseerde geneeskunde gericht op een bepaalde ziekte; - de continuïteit van de zorgen vanaf de geboorte tot de dood; - de directe toegankelijkheid zowel op financieel als op sociaal en cultureel vlak; - het ambulante en extramurale karakter, d. w.z. het behandelen van de zieke thuis en niet in een medische instelling.

3. g_~_!~_~~~_~=!~L~_ Tot deze lijn behoren in het bijzonder de hospitalen. Ingevolge de technische geneeskunde is het aantal hospitalen sterk toegenomen. Vooral de universitaire hospitalen kenden een sterke groei. Op dit ogenblik zijn de hospitalisatiekosten de belangrijkste van de Z.I.V.verzekering (gezondheidszorgen). Verschillende matigingsmaatregelen werden reeds uitgevaardigd o. m. beperking van het aantal bedden, verhoging van het persoonlijk aandeel van de patiënten, de conversie van hospitaalbedden in rusten verzorgingsbedden, enz. Tevens heeft een studie uitgewezen dat men te snel beroep doet op de hospitalisatievoorzieningen. Namelijk, van de 100 personen die door de 900 zijn binnengebracht, kunnen er 73 reeds dezelfde dag het hospitaal verlaten. Deze opnamen kunnen vermeden worden indien men over een degelijke eerstelijnsverzorging beschikt. Een geneesheer die de patiënten eerst onderzoekt, kan uitmaken of een hospitalisatie al dan niet nodig is. Er lopen overigens een aantal experimenten waarin de dokter de 900 vergezelt. Doel is precies deze overbodige opnames te vermijden.

4.

g_~_~~!_~~=~ij_~_

De derde-lijn is dus een specifieke lijn bestaande uit gespecialiseerde hospitalen, revalidatiecentra, sanatoria. Gezien de hoge specialisatiegraad van deze lijn is verder commentaar overbodig. P. VAN DE WALLE (1) Een aantal auteurs splitsen deze lijn verder op : de tweede lijn is deze van de specialisten en de derde deze van de hospitalen. (2) Y. Nuyens : "De eerste lijn is krom n ,

17

SPREKEND VERLEDEN


UIT DE GESCHIEDENIS VAN DE TIENSE SUIKERRAFFINADERIJ Oude mensen zijn unieke getuigen van het verleden, zij zijn daarom tevens een waardevolle schakel tussen boekengeschiedenis enerzijds en de jongere generaties die zich in het bijzonder interesseren aan de periode van de eerste helft van onze eeuw. Gedurende lange tijd heeft men de vertellingen van de ouderen zowat gerangeerd onder de anecdotes. Geschiedenis was dus één zaak, anecdotes waren een andere. Geschiedenis was wetenschap, anecdotes behoorden tot het collectief geheugen.

konden gehaald worden en de dankbare combinatie ervan met de klassieke geschiedenisstudie. Het is inderdaad zo dat wat de lokale geschiedenis betreft «levensverhalen» een massa aan verificeerbare gegevens leveren die op historisch vlak een niet te onderschatten aanvulling betekenen. Een van onze afdelingen wou in die context een bijdrage leveren. Het betreft hier de gepensioneerdenafdeling van de «Tiense Suikerraffinaderij» in de Tiense volksmond «het fabriek» genoemd.

Daarom werd wat de volksmond produceerde niet altijd au serieu genomen. Deze produktie kwam terecht in folkloremusea en werd daardoor gerangeerd zonder verdere uitbating. Gelukkig onderlijnden sociologen, historici en pedagogen de schat aan gegevens die uit de «levensverhalen»

VAKANTIEGELD Gepensioneerde werknemers en overlevende echtgenoten van werknemers bekomen elk jaar, in de loop van de maand mei, behalve hun pensioen ook hun vakantiegeld. Het bedrag van dit vakantiegeld wordt elk jaar forfaitair vastgelegd, maar het bedrag kan nooit hoger zijn dan het pensioenbedrag van de maand mei. De werknemers

18

die reeds voor 1968

Enkel op basis van getuigen (gepensioneerde fabrieksarbeiders) zullen zij ons gedurende 1986 trachten een beeld op te hangen van het leven in en rond «de fabriek» met oude geschreven documenten, foto's uit toendertijd en nog heel wat ander materiaal staven zij hun boeiende vertellingen. Met dit initiatief wensen zij nog heel wat meer te doen ! Maar dit is

nog geheim! Ze houden onze lezers tijdig op de hoogte van een bijzonder toekomstig initiatief. We danken nu reeds deze actieve afdeling voor het verrichte werk waarvan we een eerste staaltje krijgen in het volgende nummer. G.V.

VOOR GEPENSIONEERDEN gepensioneerd waren en hun overlevende echtgenoten zullen dit jaar voor de eerste keer in de maand mei tevens een speciale toeslag ontvangen waarvan het bedrag gelijk is aan 5 % van het vakantiegeld. Deze toeslag wordt toegekend omdat de pensioenen met recente ingangsdatum gewoonlijk voordeliger zijn dan de oudere door het feit dat zij voor het

grootste deel berekend worden op grond van de werkelijke lonen die groter zijn dan het forfaitair loon van voor 1955 gelegen loopbaanjaren. Deze bijslag tracht dit verschil enigszins te milderen.

N.D.M.

PENSIOENEN

Heel wat weduwen (en sinds kort ook weduwnaars!) oefenen naast hun recht op overlevingspensioen nog een beroepsbezigheid uit. Zij behouden hun pensioen voor zover het inkomen uit hun job een bepaald bedrag niet àverschrijdt. Nu is er juist over die bedragen een en ander te doen. Een commissie samengesteld binnen de Vlaamse Hoge Raad voor het Gezin (afgekort V.H.R.G.) is van oordeel dat deze bedragen te laag zijn en daardoor discriminerend doorwerken op de groep van rechthebbenden op overlevingspensioen. Men zal de betrokken minister dan ook adviseren een aanpassing van deze bedragen door te voeren. Even de huidige situatie schetsen.

PENSIOENEN OP ZICHTREKENING


DE TOEGELATEN BEROEPSAKTIVITEIT BIJ OVERLEVINGSPENSIOEN

Het begint er stilaan op te gelijken dat ons artikel i.v.m. "de pensioenen op zichtrekening» in de nabije toekomst in de rubriek "in vervolg» zal komen te staan. Hoewel dit niet de bedoeling is, menen wij dat in het kader van de informatiespreiding ook hieraan de nodige ruchtbaarheid dient gegeven te worden. Zoals u uit vorige editie kon vernemen, is het nu mogelijk het pensioen te ontvangen via de eigen bankrekening i.p.v. een tot nu toe gebruikelijke assignatie. Zowel veiligheids-, bezuiningsoverwegingen, als een praktische service lagen aan de basis van deze beslissing. In dit verband werd er in Courant nr. 3 en 4 van f985 een uitgebreid artikel aan besteed.

De inkomensgrenzen bij toegelaten beroepsbezigheid zijn wettelijk bepaald. Het toegelaten jaarbedrag blijft voor heel het jaar van toepassing. De maandbegrenzing evolueert met het indexcijfer. Per 01/10/85 zijn die grenzen als volgt bepaald - Tewerkstelling

als WERKNEMER:

met gezinslast : 26.967 Fr bruto-maandinkomen. 323.354 Fr bruto per kalenderjaar. zonder gezinslast : 17.984 Fr bruto-maandinkomen of 215.569 Fr bruto op jaarbasis. - Tewerkstelling

als ZELFSTANDIGE:

met gezinslast : 258.684 Fr netto-balastbaar jaarinkomen zonder gezinslast : 172.456 Fr netto-belastbaar jaarinkomen Deze regeling geldt vanaf 0l/07/86 ook voor Het huidige systeem kent twee inkomensgrenzen.

gepensioneerde

Eerste grens: omvat de bedragen zoals hierboven aangehaald. beneden deze inkomensgrens blijven behouden het volledige

AMBTENAREN.

Gepensioneerden die overlevingspensioen.

Tweede grens: omvat het dubbele van de grensbedragen. Bijverdieners met een inkomen hoger dan deze grens verliezen het volledig recht op overlevingspensioen. Een inkomen uit een toegestane beroepsbezigheid tussen beide grenzen in heeft tot gevolg dat deze rechthebbenden op overlevingspensioen 1/3 van dit pensioen verliezen (m.o. w. men behoudt 2/3 van het overlevingspensioen). Het is deze laatste situatie die bij de werkgroep van de V.H.R.G. in ongenade is gevallen.

Zoals bij alle goede beslissingen is evenwel geen rekening gehouden met het feit dat deze actie succes zou kennen. Inderdaad, volgens recente gegevens zou het aantal aanvragen voor deze regeling de kaap van 300.000 hebben bereikt.

Als oplossing suggereert de raad het optrekken van de eerste inkomensgrens van de toegelaten beroepsaktiviteit met volgende bedragen (regime werknemers) : - 12.000 Fr bruto (10.000 Fr netto) voor rechthebbenden op overlevi ngspensioen zonder gezinslast, - 18.000 Fr bruto (15.000 Fr netto) voor rechthebbenden met gezinslast.

Om deze 300.000 aanvragen te verwerken, is volgens de leiding van de pensioenkas een (tijdelijk) extra personeelskader van ca. 90 personen nodig en die zijn er niet. Naar verluid zouden er slechts 48 zijn wat zal resulteren in het feit dat de met brio aangekondigde operatie in vertraagd tempo wordt verder gezet.

De hamvraag is echter hoe men aan dergelijke bedragen komt? Het basisbedrag is 1/3 van het gemiddeld maximum overlevingspensioen in de werknemersregeling, nl. 30.000 Fr netto per maand. Voor rechthebbenden op overlevingspensioen met gezinsIast wordt een bijkomende verhoging voorzien van 5.000 Fr, wat een totale verhoging met 15.000 Fr inhoudt. Deze bedragen worden dan bijgeteld bij de huidige eerste inkomensgrens.

Hopelijk ontvangt de uanvrager niet posthum het pensioen op de zichtrekening.

P.D.R.

Ook de inkomensgrens voor zelfstandigen moet met een aangepast worden. De dubbele grens blijft echter behouden!

bedrag verhoogd

Een doorvoeren van deze "positieve discriminatie» ten gunste van de groep overlevingsgepensioneerden biedt volgens de commissie beter het hoofd aan de plotse en specifieke situatie waarin de rechthebbende op overlevingspensioen terecht komt. (een dikwijls onvoorzien overlijden van de voornaamste kostwinner, grotere kans op gezinslosten dan bij de rustgepensioneerden, ... ) Het optrekken van de grenzen van toegelaten arbeid betekent dan ook reeds een eerste en ernstige tegemoetkoming voor gerechtigden op overlevingspensioen die reeds werkten op het ogenblik van het overlijden van hun partner of voor diegenen die werk vinden. De V.H.R.G. hoopt dan ook dat dit ADVIES de juiste weg zal tonen.

J. V.D.W. 19

VARIA EEN MAAT VOOR KLEINE VROUWEN


Uit een studie, die in opdracht van C&A door een Belgische Universiteit werd uitgevoerd, blijkt dat 35,4 % van alle Belgische vrouwen tussen 18 en 70 jaar niet groter zijn dan 1m60. Dat is geen wereldschokkende vaststelling, maar het heeft de fabrikant aan het nadenken gezet: de hele konfectienijverheid is immers afgestemd op vrouwen die merkelijk groter zijn. Voorts is uit die studie ook gebleken dat de lichaamslengte van de vrouwen in de komende jaren nauwelijks zal evolueren: in 1990 zal nog steeds 32 % kleiner zijn dan 1m60. Rok en pantalon of mantel zijn dus voor meer dan een derde van de Belgische vrouwen gegarandeerd te lang. Mouwen hebben nooit de juiste lengte, kragen en manchetten zijn niet in verhoud i ng, de zakken staan te laag. Een kleinere gestalte is immers niet enkel een kwestie van lengte: alle maatverhoudingen liggen anders. Vandaar het initiatief van C&A om vanaf begin maart in zijn winkels de «kleine maten service» te starten. Regenmantels, mantels, vesten, tailleurs, jurken, rokken en pantalons werden aangepast en zullen in de rekken verschijnen, net achter de klassieke maten, met een speciaal plaatje: de klassieke maat gedeeld door twee. Ze zullen voorts herkenbaar zijn aan het gele maatringetje dat aan de kleerhangers werd bevestigd. P.D.R.

ZO D'OUDEN

IJS : DE LEKKERNIJ VAN DUIZEND·EN·EEN·DAGEN Nu we weer stilaan de lente en zomer naderen, en er ons hopelijk weer warme dagen te wachten staan, is het weer ti jd om aan IJS of «crème glace» te denken, daarom hierbij een woordje over het ontstaan van deze lekkernij. Twee- tot drieduizend jaar geleden, smulden Chinezen en Egyptenaren reeds van sneeuw-ijs, op smaak gebracht met honing of vruchtensappen. Dit sneeuw-ijs, een soort van granite bleef tot in het dekadente Rome furore maken. Van écht ijs kunnen we eerst spreken ten tijde van de Arabische overheersing in Europa. Onder invloed ook van de zeereizen van Marco Polo naar de toenmalige Oude Wereld, nam de buitenlandse handel toe en allerhande exotika, waaronder ook ijs, werden aan de man gebracht. Vooral Zuidelijk Europa verlustigde zich in deze versnapering, terwijl Noordelijk Europa, wellicht door het nimmer zo warme weer, lang van «konsumptiei]s» verstoken bleef. Tot in de loop van de 16e eeuw, vooral in Italië het ijs een doorbraak kende, door toedoen van ene heer Buontalenti, die zijn goede gaven gebruikte om van Florence dé IJSstad van de wereld te maken. Frankrijk zag dit met lede ogen aan, maar liet het daar niet bij en het toenmalige Franse Hof, met aan het hoofd de Koning der verfijning zelve: Lodewijk XIV, ontbood de Siciliaan Procopio di Coltelli. Onder de voortdurende belangstelling van zijn koninklijke beschermheer werden door Coltelli ijsgerechten geschapen wiens illustere namen nu nog respect afdwingen! Vanaf 1700 konden minder doorluchtige gastronomen tegen klinkende munt kookboeken kopen waar ook ijsgerechten in waren opgenomen. Het duurde echter nog tot in 1845 vooraleer er een echt IJSboek verscheen, waarin ijscoupes, vacherins, choudsfroids, e.d. stonden vermeld. IJS is dus voor één keer geen Amerikaanse uitvinding, maar een Oosters element van genotzuchtige verfijning. Toen het ijs tenslotte toch «west» trok, maakten de vindingrijke Amerikanen er meteen hun versie op : zoeter en rijker, door toevoeging van eieren en melk. Later room en melk. De Ice-cream was geboren. Alle turbulente ijsavonturen ten spijt, of wij nu van de succulente «Gelloti» dromen, of efficiënt Ice-cream likken of doodgewoon van een ijsje op een hoorntje of tussen wafeltjes genieten, het ijs is niet meer uit onze levensstijl weg te denken. Het is een dagelijks konsumptieartikel geworden. A. V.

ZONGEN

Net als vorig. jaar zal de wedstrijd «Goud en zilver» worderi afgesloten met een traditioneel finalefeest. Daar het reeds de l?e ~ditie is van dit gebeu.ren zal het televisieprogramma «óû-plus», zo vernam ik van de B.R.T.-producer, Marc HERREGODTS, dit flnalefee.st ~ee organiseren. De opname gaat door op zaterdag 22 maart 1986 in het Amerikaans Theater. Ook dit jaar zal het provineicel L.B.G.-zangkoor van Oost-Vlaanderen met een 90-tal zangkoorleden deelnemen. U mag zich dan ook eerlang aan een passend verslag verwachten. Wij duimen voor de goede afloop.

20

GELUKWENSEN


Aan de nieuwe Gemeenschapsminister van Cultuur, de heer Patrick DEWAEl, werd gevraagd om voor onze lezers de sluier van zijn beleid te willen oplichten. Wij hopen eerlang in de Courant dit te kunnen doen. Wij wensen hem alvast het nodige succes toe, opdat hij zijn zware en complexe taak zou kunnen vervullen. Deze zelfde wensen richten wij tot Mevrouw Annemie NEYTSYUTTEBROECK,onze nieuwe p.v. V.voorzi tter.

Namens de liberale Bonden Gepensioneerden van West-Vlaanderen had ik de droevige taak een laatste groet te brengen op 07 december 1.1. bij de ter aarde bestelling van onze zeer betreurde voorzitter afdeling Knokke.

André volbracht zijn taak steeds voorbeeldig, met tevens een gevat woord of een glimlach. André was steeds bekommerd om zijn leden iets nuttigs te kunnen bijbrengen, en hun tevens te dienen zoals het een goede voorzitter past. Door zijn minzame omgang met iedereen, waren de leden echte vrienden van André geworden. Zoals steeds bekommerd om het verenigingsleven van de gepensioneerden in het bijzonder, nam hij elke geboden kans te baat, om het onderling

ALARMSYSTEMEN

GUNSTMAATREGELEN

Het Ministerie van Gezin en Welzijnszorg lanceerde in juli 1984 een experiment met een alarmsysteem voor bejaarden.

Mevrouw Paula D'HONT, Staatssecretaris van P.T.T. mag zich terecht gelukkig noemen met het feit dat na 5 jaar rationalisering de P.T.T. een aanzienlijke verbetering ervaart in de financiële toestand.

Gevraagd werd aan Mevrouw R. Steyaert een evaluatieverslag over het experiment te krijgen. De Minister antwoordde prompt dat een verslag vermoedelijk eind augustus 1985 ter beschikking zou komen. En inderdaad werd, weliswaar met enige vertraging, een werkdocument ter beschikki ng gesteld via het Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie. In nummer 2 van uw Courant brengen we verslag hierover.

IN MEMORIAM ANDRE DESMIDT begrip en uitwisseling onder de leden te bevorderen. Door samen doen en samen zijn hielp hij een niet te onderschatten preventieve faktor bij de zingeving aan het menselijk leven. Alleen is maar alleen was voor vriend André niet enkel een spreekwoord, want door zijn stimulans werden vele activiteiten ingericht met juist het doel de eenzaamheid te breken. Nu heeft André zelf een voortdurende eenzaamheid gekozen, door ons voor eeuwig te verlaten. Het afscheid valt ons zwaar, ook omdat hij ondanks zijn ziekte steeds bekommert bleef voor zijn leden. Het is ons bijna onmogelijk troostwoorden te vinden na al het goede dat hij voor zoveel mensen gepresteerd heeft. Geachte weduwe en familie, we zeggen u namens L.B.G. -WestVlaanderen : schep moed, span je in om deze droevige ogenblikken moedig te kunnen boven te komen. Denk

Er is sprake van een voorziene winst eind '86 van ± 383 miljoen «in de minst gunstige omstandigheden». Dit alles, zo werd medegedeeld, is het resultaat van sanering en modernisering en een vernieuwde aanpak. Zo waren wij onlangs getuige van de nieuwe campagne die gevoerd werd ter verhoging van het aantal telefoonabonnementen. Zoals u zich herinnert konden nieuwe abonnees gedurende 14 dagen, tegen gunsttarief (goedkope aansluitingskosten) een nieuwe aansluiting bekomen. Dat is fijn, maar ... had men niet beter gunstmaatregelen genomen t.o. v. de aanrekening van een vast aantal al dan niet gevoerde gesprekken. Op die wijze zou de telefoon voor heel wat gepensioneerden een echt praktisch voordeel betekent hebben, daar waar ze nu «gestraft» worden omdat zij hun telefoon alleen passief gebruiken (zich laten bellen) of alleen gebruiken in bijv. noodsituaties. Zou de R.T.T. zoveel verlies leiden door een sociale maatregel in te voeren of is het de bedoeling van bepaalde middens om de telefoon voor ouderen te vervangen door duurdere alarmsystemen? P.D.R.

aan degene welke achterblijven, die je liefhebben en deze die je nodig hebben.

Namens L.B.G. -West-Vlaanderen De Voorzitter L. Vantorre

21

OP

[ H

UH

1

v [

R S 1 ([

1 I

0 [ R Ol

II

l

r

I

J

JO

GELEZEN LIBERALE BONDEN VAN GEPENSIONEERDEN MAKEN WERK VAN KADERVORMING De "Liberale Bonden van Gepensioneerden» uit Oost-Vlaanderen getuigen van een opvallende werkkracht. Dit resulteert in initiatieven die bij de gepensioneerden gunstig worden onthaald.


Vandaar de tevredenheid waarmee men verwijst naar de geslaagde kadervorming, die werd gerealiseerd ten behoeve van de "liberale Bonden van Gepensioneerden» in Oost-Vlaanderen.

VORMINGSSEMINARIES 1986 De Vrije Universiteit Brussel organiseert in de loop van 1986 een aantal vormingscursussen. - 24 april: Dementie (psychosociale aspecten van het ouder worden - 12 Juni : watergymnastiek (recreatief zwemmen) Deze seminaries worden georganiseerd door Universiteit Derde leeftijd, o.l.v. Prof. Dr. L. Bollaert, Pleinlaan 2 - 1050 Brussel. De deelnemingsprijs bedraagt 300 fr./sessie. Informatie en inschrijvingen op tel. 02/641.27.50 vragen naar Mevrouw Geerts Christel of Van Dun Hilde. P.D.R.

Waarnemend Secretaris Roni De Waele en stafmedewerker Marc Van Hoey hebben zelf kunnen nagaan hoezeer bij de liberale Bonden van Gepensioneerden het verlangen bestaat om toekomstgericht te denken. Daarom werd grote aandacht opgebracht voor de kadervorming. In beginsel komt dit hierop neer dat de kaderleden de bestuursleden zijn van de plaatselijke bonden. Vandaag beschikken de "liberale Bonden van Gepensioneerden» in OostVlaanderen over 57 actieve afdelingen. Die gunstige trend, die zich de jongste jaren aftekende, is een stimulans voor de verantwoordelijken en de medewerkers om geestdriftig te vervolgen ten bate van de mensen van de derde leeftijd. In het domein Puyenbroeck te Wachtebeke, in Oudenaarde (zaal Harmonie) en in Oosterzele (gasthof Caraveile) genoten de studiedagen een ruime belangstelling. Het thema "leeftijd wat is dat, wat doe je eraan» werd uitgediept. Er werd gehandeld over de algemene mogelijke preventieve tussenkomsten op het vlak van de ouderdomsverschijnselen. De Koning Boudewijnstichting, onder leiding van luc Thayaert, en prof. Dr. Vuylsteek verleenden eveneens de medewerking. Meer bepaald de "preventieve maatregelen ter voorkoming van typische ouderdomsziekten» genoten de aandacht. Eveneens was er aandacht voor een uiteenzetting over cardiovasculaire aandoeningen en werd gekeken naar de videoreportage over welzijnszorg, meer concreet over de vraag wie nog voor de bejaarden zal zorgen. Ook de thuisverzorging werd hierbij niet uit het oog verloren. De studiedagen werden ook bijgewoond door twee dokters, die met audiovisueel materiaal hun medewerking verleenden tot het verrijken van de kennis van de kaderleden en het geven van tips die in de toekomst goed van pas komen. . De mensen van de derde leeftijd hebben de behoefte zich uit te leven in het «verenigingsleven». In Vlaanderen staat dit verenigingsleven op hoog peil. Dit geeft gunstige vooruitzichten aan de gepensioneerden. Vandaar de voldoening omdat de liberale Bonden van Gepensioneerden in ruime mate tegemoet komen aan de verlangens van de mensen van de derde leeftijd. Ook die conclusie kon men trekken uit het verloop van de studiedagen en de vorming van de kaderleden.

LlFE-FITNESS 11 In de periode van 26 april tot en met 3 mei a.s. richten de l. B.G. opnieuw een cursus We-Fitness in. Deze stage zal doorgaan in De Panne in het home "De Blauwe Distel». Informatie en inschrijvingen op het L.B.G. -secretariaat.

22

De bijeenkomsten te Oudenaarde, Oosterzele en Wachtebeke zijn een wissel op de toekomst. "Samen doen, samen zijn» is een slogan die de liberale Bonden van Gepensioneerden willen toetsen aan de realiteit. De kaderleden, voldoende gemotiveerd na de geslaagde studiedagen, proberen in de volgende maanden de opgedane ervaring te propageren in de plaatselijke afdelingen. Ook is het streefdoel in de toekomst voordrachten met dokters te brengen en tevens bijeenkomsten te beleggen waarbij "Gezondheid en Derde leeftijd» centraal staan. Ook in de toekomst is het de bedoeling van de "liberale Bonden van Gepensioneerden van Oost-Vlaanderen» uit te pakken met initiatieven en activiteiten die duidelijk stellen dat ook de mensen van de derde leeftijd belangrijk zijn in de samenleving.

FITNESSLESSEN IN LIMBURG In het kader van het BTK-projekt animatie dat reeds geruime tijd loopt bij LBG-Limburg, kozen zij als werkthema voor het najaar «GEZOND BEJAARD».


Met het oog op de realisatie hiervan, organiseerde LBGL voor haar lokale afdelingen cursussen volksdans en recreatief turnen. Op de provinciale vergadering van LBGLdd. 29 augustus 1985, werd hiervoor de nodige reklame gemaakt naar de verschillende afdelingen toe. Niettegenstaande er aanvankelijk bij tal van gepensioneerden een taboe bestond rond deze «fitness-rage voor de derde leeftijd», verliepen de eerste lessen volksdans bij LBG-Maaseik reeds naar wens. Via mond aan mond reklame steeg het

aantal geînteresseerde deelnemers spoedig. De Apat-Apat van de Filippijnen, de Kletskensdans uit Vlaanderen, de Tenessee Wiq-Walk uit Amerika, de Münchener Polka uit Duitsland ... , kortom volksdansen uit alle landen werden aangeleerd en waren reeds na enkele lessen geen probleem meer. Daarna werd gestart met een lessenreeks turnen, zowel bi j LBG-Kortessem als bij LBG-Hasselt, LBG-Bilzen en LBGSt.Truiden. Ook bij deze afdelingen liep na een vrij moeizame start het aantal deelnemers spoedig op. Zowel met spierversterkende als met lenigheids- en relaxatieoefeningen werd het hart- en bloedvatenstelsel gestimuleerd. Na enkele weken van spierstijfheid en stramme botten waren

BESCHERM UW WONING

bij verscheidene sportieve deelnemers reeds de eerste tekens van verhoogde lenigheid en vitaliteit te merken. Hieruit bleek andermaal dat het spreekwoord «Rust Roest» toch wel op een stukje waarheid berust. Wij raden dan ook iedereen die werkelijk iets aan zijn fysieke conditie wil gaan doen en die geînteresseerd is om in recreatief verband met zijn afdeling te gaan turnen, zwemmen, volksdansen enz., van harte aan om kontakt op te nemen met LBGL, Geraetsstraat 20 te 3500 HASSELT- tel. 011/22.79.02. U zal het zich niet beklagen

!

Johan Vanschoenwinkel

WELKOM TE...

Op initiatief en onder leiding van Gouverneur A. Kinsbergen startte eerder dit jaar de actie «Voorkoming diefstallen in woonhuizen». Deze campagne wordt verder gezet, omdat nog onvoldoende gunstige resultaten werden geboekt. Een ernstige afname van het aantal diefstallen kan slechts gerealiseerd worden door een actieve medewerking van de bevolking zelf. Daarom herhalen we nog eens de vroeger gegeven tips tot beveiliging van uw woning.

1. Ramen vlakbij platte daken zijn bijzonder kwetsbaar. Zorg ervoor dat er een veiligheidsslot

op komt.

2. Laat geen toilet- of badkamerraampjes open staan als u weggaat.

3. Laat geen vliegenramen in uw vensters zitten als u weggaat. 4. Sluit al uw vensters af en doe alle buitendeuren op slot. 5. Gaat u een avondje uit, laat dan een licht branden in een kamer (niet in de hall) en doe de gordijnen dicht. Automatische lichtschakelklokjes zijn daarvoor erg praktisch. 6. Laat nooit een raam, zelfs geen centimeter, open staan opdat de poes in en uit zou kunnen sluipen. 7. Houd het tuinschuurtje op slot. Bepaald tuingerief daarin zou een dief goed van pas komen. 8. Laat geen sleutels aan de binnenkant van uw buitendeuren in het slot steken. 9. Gaat u met vakantie, vraag dan uw buurman om een oogje in het zeil te houden. Vraag hem om de brievenbus te ledigen of andere dingen weg te nemen die uw afwezigheid kunnen verraden. 10. Boodschappen die op de stoep achtergelaten zijn en post of kranten die uit de brievenbus steken, zeggen de dief dat de kust voor hem veilig is. Laat niet merken dat u er niet bent. 11. Briefjes op de voordeur vertellen iedereen dat uw hu is verlaten is. 12. Leg nooit uw voordeursleutel onder de mat of achter een bloempot. Hang hem nooit aan een touwtje in de brievenbus. 13. Gesloten gordijnen en neergelaten rolluiken overdag trekken de dief aan. Net als volslagen duistere huizen 's avonds. 14. Laat nooit een ladder rondslingeren. Die hoort veilig in garage of schuurtje. 15. Is er niemand thuis, dan is een openstaande garagedeur een uitnodiging voor de dief. A.V.

TENTOONSTELLING TE

HOEILAART

Ook dit jaar wordt opnieuw een reusachtige tentoonste II ing opgesteld ir het lokaal van de Gepensioneerdenven de «Werkrnonsbond» te Hoeilaart. Het bezoek van deze tentoonstelling (echt de moeite waard) is te combineren met een andere activiteit uit de streek (af te spreken via ons secretariaat). Mogelijkheid democratische Data:

tot maaltijd prijzen.

aan

14 en 15 juni 1986.

Een originele manier om aan clubuitwisseling te doen!

23

TOERISME

ZOMERZON


NIEUW NUMMER FRANS TOERISME

van 22 - 28 juni 1986

Om de toevloed van telefoontjes beter te kunnen verwerken, en aldus de Belgische toerist die informatie wil over toeristisch Frankrijk beter te dienen, breidde de officiële Franse dienst voor Toerisme haar telefooncentrale uit. Ook het telefoonnummer werd gewijzigd. Voortaan dient het nummer 02/513.07.62 worden gedraaid (het oude nummer 02/512.97.90 - vervalt).

nrijk-reizen vorig jaar kenden, r Flirsch in.

STRATEN ATLAS

ANTWERPEN KEMPEN : DUIDELIJK

EN

In de spectrum-serie van Stratenatlassen van België verscheen zopas het deel 5 Antwerpen/Kempen. De 138 bladzijden grote atlas in vierkleurendruk bevat alle straten, lanen, pleinen, steegjes en wegen van Zundert tot Balen en van Hoogstraten tot Aarschot, op schaal 1/20.000ste en voor de stedelijke gebieden op schaal1/10.000ste. De registers zijn alfabetisch naar plaatsnaam gerangschikt en daardoor overzichtelijk en handig. Het feit dat de kaarten in kleur zijn afgedrukt, maakt een globaal beeld duidelijk en geeft een betere situatieaanduiding. Een stratenatlas als deze is nuttig en onontbeerlijk voor iedereen die dagelijks op de baan moet, zoals vrachtwagenchauffeurs, vertegenwoordigers, service- en hu lpdien-; sten, maar ook voor wie bijvoorbeeld veel aan autozoektochten deelneemt of er al eens met de wagen op uittrekt om een streek te leren kennen. AI is de aankoopprijs in dat laatste geval dan wel een beetje hoog. De eerder verschenen delen zijn Limburg, AntwerpenlWaasland, Vlaams Brabant, Oost-Vlaanderen, binnenkort verschijnen nog WestVlaanderen (Noord en kust) en WestVlaanderen (Zuid). Elk deel kost 950 fr.

24

wij dit

Wij verblijven ook weer in het gezellige en komfortabele hotel Pezina, waar alle kamers met douche en WC uitgerust zijn. Men vindt er tevens een rustige bar, open haard - zithoek, diskotheek, sauna, TV-kamer, ping-pong-kamer, een zonnig terras en ligweide. Verveling is zowat uitgesloten, stappen zoals: ganse dag:

Schri jven ka n ook naar de Officiële Franse Dienst voor Toerisme, Guldenvlieslaan 21 - 1060 Brussel.

richten

ganse dag:

want wij zorgen voor een hele resem prachtige

uit-

- de merkwaardige kastelen Neuschwanstein en Hohenschwangau van de «gekke» koning Ludwig II uit Beieren. Middagmaal fakultatief. - Silvrettapas - middagmaal Bludenz - brouwerij (inbegrepen). over de Arlbergpas en bezoek aan Sankt Anton.

1/2 dag

: - Innsbruck

- stadsbezoek

1/2 dag

: - Oetz en Landeck.

1/2 dag

: - Sankt Anton

Terug

- vrije tijd.

(shopping).

In de prijs is inbegrepen : - Heen en terugreis in luxe-autocar - Alle maaltijden (behalve middagmaal eerste en laatste dag) - De middagmalen bestaan uit kaas en vleesschotels met garnituur (geen warme gerechten). Bij de middagmalen zijn koffie of thee inbegrepen (andere dranken dient men te betalen). - De avondmalen bestaan steeds uit drie gangen: soep, hoofdgerecht en dessert (dranken niet inbegrepen). - Bezoek aan het Kasteel van Ludwig 11. - Drinkgelden gids en chouffeur.

Data en prijzen: van 18 - 24 mei 1986 : 9.600 fr.lpersoon (2 pers. kamer) van 22 - 28 juni 1986 : 9.600 fr.lpersoon (2 pers. kamer) Toeslag éénpersoonskamer : 1.000 fr. (zeer beperkt) Toeslag niet-leden: 1.000 fr.lpersoon In samenwerking met reizen «De Toerist» - Verg. A1523

WELDRA RONDVAARTEN

IN BRUGSE HAVEN

?

De rederij Benelux uit Gent voert momenteel besprekingen met de stad Brugge, de maatschappij van Brugse Zeevaart inrichtingen en Westtoerisme om vanaf deze zomer te starten met een toeristische bootverbinding tussen Brugge en Zeebrugge. De boot zou elke dag in Brugge vertrekken en de toeristen naar Zeebrugge brengen, waar dan een rondvaart in de haven wordt gehouden. Facultatief kan de boot ook halverwege aanleggen in het polderdorp Lissewege. De boot die voor deze bootverbinding wordt ingezet is al in de maak. Op de scheepswerven van Zelzate wordt de «Stad Brugge» gebouwd, een schip van veertig meter lengte dat om en bij de 300 passagiers zal kunnen vervoeren. Het wordt een boot van het Mississippi-type. De rederij Benelux verzorgt nu al rondvaarten in Gent, op de Leie en de Lieve en sinds vorig jaar ook tussen Brugge en Damme.

UIT DE REGIO

BLIJF-FIT -VERBLIJVEN DERDE LEEFTIJD

KORENBLOEM IN HET ZILVER

Voor GROEPENvan de derde leeftijd worden in de BLOSO-Sportcentra BRUGGE en BLANKENBERGEBlijf-Fitverblijven georganiseerd in samenwerking met de Dienst Volksontwikkeling.

De Liberale Bonden van Gepensioneerden De Korenbloem bestaat 25 jaar. Naar aanleiding daarvan werden bestuur en leden ten stadhuize ontvangen.


Onder de talrijke prominente sprekers die terecht hulde brachten aan de jubilerende vereniging, sprakt de heer Van Torre, namens de Liberale Bonden van Gepensioneerden Nationaal, waarvan hij ondervoorzitter is, de feestvierenden toe. Uit zijn speech die niet onopgemerkt voorbijging werd in het bijzonder de nadruk gelegd op de veroudering van de bevolking en op het groeiende percentage van gepensioneerden t.O.V. de actieve bevolking. Hij wijdde daarbij uit over de wijze hoe de problematiek van de senioren en door de nationale en pro-

WAT LIEFDE ALLEMAAL VERMAG

Driemaal liep de zaal van «Ons Huis» te Wervik vol voor de vertoning van «Wat liefde allemaal vermag » , een blijspel in drie bedrijven, door de aloude Rederijkerskamer «De Droogaers ». Regisseur Noël Polfliet had zijn keuze laten vallen op het stuk van Geneviève-Marie Pittellioen. Het werd uit het Komense omgezet in het Wervikse dialect.

NIEUWE IDENTITEITSKAARTEN

Begin dit jaar is men van start gegaan met de uitreiking van nieuwe identiteitskaarten. Daarbij komen eerst de twaalfjarigen aan de beurt. Omdat per dag maar 7.000 kaarten aangemaakt worden, zal het nog een vijftal jaren duren vooraleer 7,5 miljoen Belgen met een nieuwe kaart op zak lopen. Via de pers zal Binnenlandse Zaken op geregelde tijdstippen meedelen welke leeftijdsgroep aan de beurt is. De betrokkenen zullen dan ook door hun gemeentebestuur opgeroepen worden.

vinciale geledingen en plaatselijke afdelingen wordt opgevangen. Hij beklemtoonde het belang van de Liberale Bonden als socio-culturele organisatie en wees erop dat zij in steeds toenemende mate bijdragen tot de persoonlijke geestelijke verrijking en maximale ontwikkeling vqn de 65 plussers. Hij besloot met de bedenking dat het socio-cultureel verenigingsleven verdere kansen en waarborgen moet krijgen opdat zij haar taak in maximale omstandigheden zou kunnen uitoefenen. Deze plechtigheid werd afgesloten met een dankwoord van Korenbloemvoorzitter Alfred Declercq die een sierschaal namens de stad ontving. Na de ondertekening van het gulden stadsboek werd het glas geheven op de verdere bloei van de Korenbloem. P.D.R.

Het stuk speelt zich af in een gezellig gezin. De dochter wordt zot verliefd en ... wegens de tegenkanting van haar ouders moet ze alles wagen om haar geliefde te doen aanvaarden. Eind goed al goed! De realisatie van deze nonstoplachpartij werd mogelijk dank zij o.m. de inzet van een aantal Wervikse L.B.G. -leden.

P.D.R.

Samen met de oproepingsbrief krijgen zij een vragenlijst waarop zij aanduiden welke bijkomende gegevens (zoals bloedgroep) op de nieuwe kaart mogen vermeld worden. Zij moeten zich dan persoonlijk (tenzij dat onmogelijk is) melden bij de gemeentelijke administratie «gewapend » met de oproepingsbrief, de vragenlijst, een recente pasfoto en hun oude identiteitskaart. Bij dat bezoek moeten zij 125 frank (eventueel verhoogd met de gemeentetaks) betalen. Veertien dagen later worden zij opnieuw opgeroepen om hun nieuwe kaart af te halen. De invoering van de nieuwe identiteitskaart gebeurt vooral om veiligheidsredenen. Bij de nieuwe geplastifieerde kaart (zoals een bankkaart) is het niet

Op het programma van deze vierdaagse verblijven staan naast bewegingsrecreatie ook culturele activiteiten. Er wordt dus niet alleen aandacht besteed aan de fysieke fitheid, maar ook aan het opwekken of verhogen van de culturele interesse. Deze verblijven zijn uitsluitend bestemd voor GROEPENvan minimum 15 of maximum 50 personen uit alle organisaties van de derde leeftijd. Het verblijf is in internaat en duurt van maandag 14.00 uur tot vrijdag 14.00 uur. Naast toiletgerief dienen de deelnemers handdoeken, losse of sportkledij en turnschoenen mee te brengen. Kostprijs: 3.500 fr. per persoon (volpension, autocaruitstap, begeleiding door gekwalificeerde trainers, gebruik materieel); vermindering van 50 % wordt toegestaan aan houders van een «PIus-3-Pas», Inschrijvingen en informatie: - BLOSO-Sportcentrum Brugge De heer Hubert PINSART Speelpleinlaan 1 - 8320 BRUGGE Tel. 05/35.08.61 - BLOSO-Sportcentrum BLANKENBERGE De heer Johan DE RYCK Kon. Boudewijnlaan - 8370 BLANKENBERGE- Tel. 050/41.38.81

meer mogelijk de pasfoto te verwisselen en door de gecentraliseerde aanmaak hoeven de gemeenten niet langer een voorraad blancokaarten aan te leggen. De jongste jaren werden dergelijke kaarten vaak gestolen uit gemeentehuizen. De nieuwe identiteitskaarten hebben een geldigheidsduur van vijf (voor de 12- à 22-jarigen) tot tien jaar en moeten na het verstrijken daarvan vervangen worden. Dat is ook het geval bij bijv. verhuizing of wanneer de pasfoto niet meer beantwoordt aan het uiterlijk van de betrokkene. Het zal dus nog wel een tijdje duren voor wij aan de beurt zijn. P.D.R.

25

GEEF ME DE VIJF - Theologen

praten

over God weet

- In het licht van de bezuinigingen haar duikboten terug te nemen.

wat. heeft de Belgische Zeemacht besloten al Reden: ze gingen toch allemaal onder.

- Dialoog tussen twee aardappelen: . Zegt de een tegen de andere: «lk heb toch zo'n verdriet, de puree !» .

mijn

vader

zit in


- Aankondiging: «Leeuweternmer gevraagd». Iemand komt zich aanmelden en verneemt dat de plaats reeds bezet is : «spijtig, zegt de manager», maar komt u morgen gerust terug !»

HALLEY In 1682 ontdekt Engelsman Edmond Halley een heldere komeet. Dit feit zou waarschijnlijk zonder gevolg zijn gebleven - er zijn altijd kometen in de ruimte, maar we zien ze niet altijd: meestal alleen met sterrenkijkers of telescopen - ware het niet dat hij erin slaagde in die tijd de baan ervan te berekenen. Zo kon hij nu, eenmaal de baan bekend, voorspellen wanneer de komeet in de toekomst terugkomt. Maar hij deed meer. Hij berekende ook wanneer de komeet van 1682 in het verleden zichtbaar was geweest. Hij stelde vast dat «zijn» komeet er ook was in 1607 en in 1531 en hij voorspelde als eerste in de geschiedenis de terugkeer voor 1759. De komeet was er ook in 1835, 1910 en ook nu in 1986. Met andere woorden komt deze komeet om de 76 jaar in de nabijheid van de aarde en weinig mensen leven lang genoeg om deze komeet bij twee opeenvolgende verschijningen te kunnen zien. Deze verschijning is heel erg belangrijk omdat voor de eerste keer in de geschiedenis een ware ruimtevloot op een komeet dstevent. Zo zal bijv. rond 13 maart 1986 de Giotto, de Europese ruimtesonde - genoemd naar de Italiaanse kunstenaar Giotto de Bondene die in 1305 de komeet Halley als de ster van Bethlehem afbeelde - op minder dan 600 km van de kern van de planeet passeren en heel wat opmetingen doen en foto's maken. Voor de belangstellende : de snelheid van de onbemande Giotto zal bij benadering van de komeet 250.000 km/uur bedragen (± 50 maal zo snel als een geweerkogel. .. ). De stofdeeltjes

26

van de komeet zullen

de ruimtesonde bombarderen tot ze volledig vernietigd wordt. Om die reden worden de foto's en gegevens rechtstreeks naar de aarde doorgestuurd. Halley komeet

is terecht de aller tijden.

beroemdste

P.D.R.

FILMS IN DE MARGE In de tachtig jaar lange filmgeschiedenis kwamen er tot nog toe hooguit een vijftal succesvolle «bejocrden--filrns in de bioscopen. Blijkbaar wil het filmpubliek alleen maar jongere mensen op het witte doek zien en beschouwen oudere acteurs, dat nu eenmaal zo'n thema vergt, blijkbaar alleen maar geschikt voor bijrollen. Toch bestaan er gelukkig maar een aantal interessante «bejoordens-filrns. Ik denk daarbij aan Home Sweet Home, La Vieille femme indigne, Le Chat, Harold and Maude, Harry and Tonto, enz ... en nu Cocoon waar we bij gelegenheid eens zullen over praten. Deze film - 1985 - is het werk van Ron Haward en is een hartverwarmende film over oude mensen. Op zekere dagen krijgen de inwoners van een bejaardentehuis het bezoek van zeer jonge «mensen». Zij komen van een verre planeet om magische objecten, een soort oesterschelpen op te vissen. Deze bewoners van het tehuis die kwajongensachtig stiekem in onbewaakt water gaan zwemmen, ontdekken de schelpen en ondergaan een verjongingskuur. Zij beginnen zich als 18-jarigen te gedragen - ook in hun seksuele belangstelling - wat voor gevolg heeft dat het tehuis al gauw in

N.M.B.S.-BROCHURES Heden werd mij door de dienst verkooppromotie van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) medegedeeld dat de brochures «Tips voor treintrips» en «reislustige senioren» opnieuw ter perse zijn. Het programma stemt in grote mate overeen met dit van verleden jaar, zo werd gemeld. Er dient alleen rekening gehouden met een verhoging van de tarieven van 6 %. Informatie erover in een volgende Courant. P.D.R.

rep en roer staat. Tot zover het verhaal en meteen een nieuw filmgenre «E.T.» ontmoet «Home Sweet Home». Cocoon put zijn charme uit het verlangen van elk mens naar jeugd en gezondheid en pleit, met veel milde humor, voor levensvreugde, durf en ontdekkingszin. Deze kleurfilm duurt 120' en is in het Engels gesproken. Nu te zien op het witte doek en wellicht over enige tijd in de L.B.G.-filmforums. P.D.R.

'n onbezorgde derde leeftijd in de SERVICE

- RESIDENTIES

Wij bieden onze 60 plus residenten:


- een totaal vernieuwd succesvol initiatief - een eigentijdse standingvolle woonvorm, (een individueel appartement met behoud van eigen meubelen) :- een "manier van leven" met vrijwaring van - volledige zelfstandigheid - vrijheid - privacy - veiligheid - klasse bediening en -verzorging (verpleegkundige dienst dag en nacht aanwezig) - sociale kontakten en ontspanning Vraag gratis en vrijblijvend onze informatiekrant of, beter nog, breng ons een bezoek. U bent van harte welkom! (Weekdagen en weekends tussen 14 en 17 uur of na afspraak).

Service Residentie 8erkenhof Dhr. F. Brigitta, Direkteur Daverlostraat 170 8320 Brugge-Assebroek 050/35.11.08

Service Residentie Lindenhof Dhr. B. Warson, Direkteur Zilverlindendreef 21 2080 Kapellen-Antwerpen 03/665.00.96

Service Residentie Popu lierenhof Mevr. Rooryck, Direktrice Populierenlaan SA 3030 Heverlee - Leuven 016/20.14.64

Antwoordcoupon. De Heer/Mevrouw Straat Gemeente Telefoon

(te sturen naar de gewenste residentie).

nr Postcode .

Wenst gratis en vrijblijvend een informatiebrochure te ontvangen omtrent

o Service o Service o Service LBG-211984

Residentie Berkenhof (Brugge) Residentie Lindenhof (Kapellen - Antwerpen) Residentie Populierenhof (Heverlee - Leuven)

. . .

PUZZEL nr. 5 1

2

3

5

6

7

8

9

10

1 2


3 Oplossing

puzzel nr. 4

5 6

21-'-'--t-'--+=3

7

4

5

8

6 1--+--+7

9

8 9

10

10

Horizontaal 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Hilde VAN WA ES

Bak om dieren levend in te bewaren Reus - stad in Nederland Turntoestel - muzieknoot Hert - orgaan van het gezicht Meisjesnaam - onnozele bloed (fig.) - vorm van mij Meppen - afgelegen Oplossing Plaats in Engeland - en andere (omgekeerd) Neon - om reden dat Zonnewijzer - vgn. van tijd

Driemaandelijks Liberale Bonden

tijdschrift van

van

do

Gepensioneerden

V.J..W.

Telefoon

Vertikaal 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

DE L.B.G.·COURANT

02/538 59 05

Surprise In elkaar overgaan Vadertje - voorwaarde Bijl - kleine kraai Tegen, tegenover Afgod - heiligen beeld Zeilschip - anagram van hem Mi j - ki ndergroet Arts (afkorting) - klasse v. elementen Man in de goal - kunst produkt

Redactie

Mevlouw De helen

V. DE BROUWER N. DE MAESSCHALCK A. VERNIMMEN J. DE CLERCQ J. DE LEEVER P. DE RAEDT O. HOENGENAERT J. VANDEWEERD M. VAN HOEY G. VER8RUGGHE

lay-out Pierre DE RAEDT

inz. als delfstof

Redactiesecretoris Guido VER8RUGGHE Hoofdredacteur Omer HOENGENAERT Briefwisselinf;l Alle belefwis selinq in verbond mei de redactie. de abonnementen en de advertenties dienen gericht aan:

Zend de oplossing naar ons adres met vermelding naam en uw adres uiterlijk tegen 14.4.86

van uw

De l.B.G.-Courant,

Livomostrc

~?8_~5~~~~1~e~~~"ge l~B.~~'

rekeningnummer

Prijs per afzonderlijk

Winnaar:

MARlETTE LABEAU - BRAKEL

nummer:

35 fr.

VerontF;~~~döJ~~iE.u~t:~;:~seloon 55 3300 Tienen Druk

28

ol 25 - 1050 Brussel

Abonnementen

liberale

Muluolileilsfederotten

'Ion Belqre

ourant Prijs per nummer 35 fr. Prijs abonnement: 100 fr. . voornamelijk in de angst in sociaal opzicht in de kou te komen staan

Recommend Documents