19.09.2014
dienst communicatie
*HSXEOLFHHUGRS$UWVHQNUDQW KWWS ZZZDUWVHQNUDQWFRP
0XVHXPGU*XLVODLQH[SRVHHUWLQ3DULMVHQ1HZ
@ K +HW0XVHXP'U*XLVODLQKHHIWRRNLQWHUQDWLRQDDOHHQPRRLHUHSXWDWLHRSJHERXZG(HQZHHNQDGHRSHQLQJYDQKHWUHWURVSHFWLHIYDQGH 1HGHUODQGVHRXWVLGHUNXQVWHQDDU:LOOHPYDQ*HQNLQKHW$PHULFDQ)RON$UW0XVHXPLQ1HZ
:LOOHPYDQ*HQN&XEDDQVHOXFKWKDYHQFD PL[HGPHGLDRSERUGNDUWRQ&ROOHFWLH'H6WDGVKRI0XVHXP'U*XLVODLQ*HQW 'H6WDGVKRI 'H&ROOHFWLH'H6WDGVKRILVHHQEHODQJULMNH1HGHUODQGVHYHU]DPHOLQJRXWVLGHUNXQVWGLHVLQGVRQGHUGDNYRQGLQKHW0XVHXP'U*XLVODLQ,Q HQZHUGHQHHQDDQWDOZHUNHQXLWGH]HFROOHFWLHLQ*XLVODLQWHQWRRQJHVWHOG'HVDPHQZHUNLQJPHWGH6WLFKWLQJZHUNWHLQVSLUHUHQGHQ WRHQGHFROOHFWLHGDNORRVGUHLJGHWHZRUGHQZHUGHQGHYROOHGLJHYHU]DPHOLQJYLDHHQEUXLNOHHQRYHUHHQNRPVWQDDU*HQWRYHUJHEUDFKW+HW*HQWVH PXVHXPKHHIWDOVRSGUDFKWGHFROOHFWLHZHWHQVFKDSSHOLMNWHRQGHU]RHNHQHQWHRQWVOXLWHQYLDSXEOLFDWLHVHQWHQWRRQVWHOOLQJHQ 1DMDDU]HWWHQ/LHVEHWK5HLWKHQ)UDQV6PROGHUV]LFKQRJHYHQEH]LHOGLQYRRUGH6WLFKWLQJ&ROOHFWLH'H6WDGVKRIGLHLQPLGGHOV]RZDW NXQVWZHUNHQYDQPHHUGDQNXQVWHQDDUVRPYDW'HWHQWRRQVWHOOLQJLQGH+DOOH6DLQW3LHUUHGp3DULMVHWHQWRRQVWHOOLQJVSOHNYRRUDUWEUXWHQ RXWVLGHUNXQVWLVGDQRRNGHNURRQRSKHWZHUN]RZHOYRRUGH6WLFKWLQJDOVYRRUKHW0XVHXP'U*XLVODLQ +DOOH6DLQW3LHUUH ,QGHUHHNVµ6RXVOH9HQWGHO¶$UW%UXW¶WRRQWKHW0XVHXP'U*XLVODLQQXZHUNHQYDQNXQVWHQDDUV VFKLOGHULMHQVFXOSWXUHQWHNHQLQJHQ LQVWDOODWLHVERUGXXUZHUNYDQ]RZHOJHUHQRPPHHUGHLQWHUQDWLRQDOHRXWVLGHUNXQVWHQDDUV(ULVZHUNWH]LHQ]LMQYDQRQGHUPHHU$&0@ RIZZZKDOOHVDLQWSLHUUHRUJ >@
Oude klanken, hedendaagse vragen
+HQN9DQ1LHXZHQKRYH
KLASSIEK ¨¨¨¨è
Muzikale kronkels in het Museum Dr. Guislain Vox Luminis, o.l.v. Lionel Meunier Gezien op 17.09, Museum Dr. Guislain.
Het vocaal ensemble Vox Luminis presenteerde in het Museum Dr. Guislain een kronkelend parcours waarin muziek en waanzin elkaar de hand reikten. Donkere schaduwen, rammelende ziekenhuisbedden, lange gangen en klanken die deden verlangen. Maar naar wat precies? Naar de waanzin als toevlucht? Een thuis voor de ziel? Het werd een avond vol schoonheid op zijn allerkwetsbaarst. Doorheen de geschiedenis gold muziek vaak als de genezer van angst en donkere melancholie, maar even vaak ook als de opwekker, de oorzaak van waanzin. En soms beiden: een helende trance, of een goddelijke manie. Maar net zo goed kon wilde muziek soms alleen maar een spiegel zijn. De reflectie van een verscheurde ziel, botsende wanklank die de roep van de waanzin in ieders ziel hoorbaar maakte. Vox Luminis koppelde al die gedachten aan prachtige partituren. In een van de oude slaapzalen vertolkte Griet De Geyter op de tonen van Antonio Cesti een ijzingwekkende moeder die haar kind dreigde op te eten. De tenoren Rafaelle Giordani en Robert Buckland lieten Monteverdi’s Zefiro torna klinken als de schichtige gedachten van een gespleten geest. ‘Nu eens ween ik, dan zing ik.’ Een combinatie van
huppelende vreugde en diepe huiver, dus. En dat gekoppeld aan de permanente collectie van het museum. Beelden van de marteltuigen uit de geschiedenis van de psychiatrie, of documenten over het naziprogramma voor de systematische euthanasie van geesteszieken. Oude klanken, hedendaagse vragen. De dwaalsporen doorheen het museum leidden uiteindelijk naar de kapel, waar de individuele stemmen van Vox Luminis zich bij elkaar voegden. Madri-
Nooit eerder hoorden we een mooiere versie van Monteverdi’s ‘Lamento della Ninfa’
galen vol wroetende dissonanten van Orazio Vecchi zetten de toon. Maar echt overdonderen deed Vox Luminis pas met Monteverdi’s onsterfelijke Lamento della Ninfa. Zonder enige overdrijving de mooiste uitvoering die we ooit van dit werk hoorden. De herhalende baslijn leek de waanzin te willen bezweren, de mededogende mannenstemmen vermengden troost met twijfel, de klagende sopraan van Zsuzsi Tóth deed het verdriet stromen. Wat hadden we dit moment graag in een doosje mee naar huis willen nemen. ANNEMARIE PEETERS
Gents Museum Dr. Guislain scoort in VS met expo van Willem van Genk
G Vooral Van Genks schilderijen en tekeningen maken indruk. Zijn gevoel voor kleur en compositie is subliem, zijn creatieve ingrepen zijn geniaal en gedurfd. © STICHTING WILLEM VAN GENK, MUSEUM DR. GUISLAIN, GENT
Geniale gek
verovert New York WILLEM VAN GENK
Een tentoonstelling van de art brut-kunstenaar Willem van Genk in het American Museum of Folk Art heeft een grote weerklank gekregen in de New Yorkse kunstwereld. ‘Dit is een van de beste dingen die u deze herfst zult zien’, schreef The New York Times. Het succes is een triomf voor het Gentse Museum Dr. Guislain dat de expo mee organiseert. Tom Ronse
V
an Genk staat in Europa bekend als een van de grootste art brut-kunstenaars. In de VS was de Nederlander tot nu toe echter vrij onbekend. Dit is zijn eerste overzichtstentoonstelling in Amerika. “Het is opwindend om het kunstseizoen te beginnen met een diepgaande kennismaking met een buitengewoon kunstenaar waar je nog nauwelijks van gehoord hebt”, schreef Roberta Smith, de doyenne van de New Yorkse kunstcritici, in The New York Times. Het initiatief voor de expo kwam van het Museum Dr. Guislain. Het Gentse museum is in de eerste plaats gewijd aan de geschiedenis van de psychiatrie, maar organiseert ook boeiende kunsttentoonstellingen. In de eigen collectie heeft Van Genk de ereplaats. Daarnaast kreeg het museum ook de collecties van het (nu gesloten) Stadhofs-museum van Zwolle en de stichting Willem van Genk onder zijn hoede.
Schizofreen Zo’n jaar geleden benaderde Guislain het Folk Art Museum met een voorstel voor de expo. Het New Yorkse museum reageerde enthousiast en maakte meteen ruimte in zijn programmatie. De expo is het werk van drie tentoonstellingsmakers: Patrick Allegaert en Yoon Hee
Zijn schilderijen zijn een gevecht van een weerloos individu tegen een verpletterende macht Lamot van het Guislain-museum en Valérie Rousseau van het Folk Art Museum. Het werk van Van Genk werd gekoppeld aan dat van Ralph Fasanella, een New Yorkse outsider-kunstenaar die stilistisch verwant is aan Van Genk. Roberta Smith vond het “een briljante combinatie”. Voor het Guislain-museum is het belangrijk dat de expo samenvalt met de uitreiking van de Dr. Guislain Award die dit jaar in New York plaatsgrijpt. Die prijs (50.000 dollar) wordt jaarlijks toegekend aan een persoon die een belangrijke bijdrage heeft geleverd in de strijd tegen de stigmatisering van psychiatrische patienten. Zowel de Award als de Van Genk-expo zijn gesponsord door Janssens Research & Development, een afdeling van de farmaceutische reus Johnson & Johnson. Bijna tegelijk opent in Parijs een grote
tentoonstelling waarin Van Genk ook de hoofdrol speelt. Het art brut-museum Halle St. Pierre exposeert de Stadshof-collectie die door het Guislain-museum beheerd wordt. Het is jammer dat Van Genk zijn internationale triomf niet meer heeft mogen meemaken.
Hij stierf in 2005 op 78-jarige leeftijd. Zijn leven lang werd de Nederlander gekweld door psychische stoornissen die onder de noemer ‘schizofrenie’ vallen. Vele jaren bracht hij in instellingen door. Desondanks was hij artistiek onwaarschijnlijk productief. Hij heeft duizenden arbeidsintensieve werken nagelaten waarvan een groot deel in Gent terechtkwam.
Mishandeld door nazi’s De expo in New York geeft een mooi overzicht van zijn kunst. Het sculpturaal werk bestaat uit trammetjes, gemaakt uit afvalmateriaal. Van Genk was geobsedeerd door transport. Dan is er werk dat vandaag ‘conceptueel’ zou genoemd worden: een collectie bewerkte regenjassen, voor Van Genk een symbool van macht. Dat had te maken met een traumatische ervaring tijdens de Tweede Wereldoorlog.
G Van Genk was geobsedeerd door transport. Zijn sculpturaal werk bestaat uit trammetjes, gemaakt uit afvalmateriaal. © STICHTING WILLEM VAN GENK, MUSEUM DR. GUISLAIN, GENT
Willem van Genk: Mind Traffic en Ralph Fasanella: Lest We Forget, in het American Folk Art Museum, 2 Lincoln Square, New York, tot 30 november.
Sous le vent de l’art brut: Collection De Stadshof in Musée Halle Saint Pierre, 2 rue Ronsard, Parijs, van 17 september tot 4 januari.
De kleine Willem werd toen ondervraagd en mishandeld door nazi’s – met lange jas – die op zoek waren naar zijn vader, een verzetsstrijder. Maar het zijn vooral de tekeningen en schilderijen die indruk maken. Ondanks de stilistische en thematische gelijkenissen met zijn mede-exposant Fasanella zijn er twee grote verschillen. Een is dat Van Genk de betere kunstenaar is. Zijn gevoel voor kleur en compositie is subliem, zijn creatieve ingrepen zijn geniaal en gedurfd. Een ander is dat Van Genk gekker was. Zijn schilderijen zijn worstelingen met zijn demonen, een gevecht van een weerloos individu tegen een verpletterende macht, een heroische poging om door kunst zin te geven aan de zondvloed van signalen die ons bestormen. Dat maakt zijn werk actueel. Je wandelt ervan weg met een gevoel van ontzag voor de complexiteit van de menselijke geest.
WEG MET BOEKEN
DOE DE BOEKEN TOE EN GA LITERATUUR BELEVEN
1
EKEREN Donderdag 25 september opent vanaf 19.30 uur een nieuwe editie van het Poëziebordeel haar deuren in kasteel Hof de Bist in Ekeren tijdens het openingsfeest van 252cc. ‘Dichters van lichte zeden’ Maud Vanhauwaert, Lotte Dodion, Charlotte Van den Broeck, Lies Van Gasse, Jan Ducheyne en Stijn Vranken geven prikkelende privélezingen. Kies je persoonlijke tête-à-tête en laat je onderdompelen in een zintuiglijke wereld van verbeelding en verlangen. Een bohemien clubje dansers, zangeressen en muzikanten vermaakt de wachtende klanten. www.poeziecentrum.be
2
ANTWERPEN Op zaterdag 27 september 2014 om 20 uur organiseert het filosofiehuis Het zoekend hert in Berchem de tweede editie van de lezingencyclus ‘De Spoorzoekers’, opgedragen aan de Vlaamse schrijver Kamiel Vanhole. De filosofische reisauteur, journalist en muzikant Auke Hulst, schrijver van de roman Kinderen van het Ruige Land, komt Buitenwereld, binnenzee presenteren, een bloemlezing van de beste reisverhalen en reportages. Tijdens de boekpresentatie treedt de Vlaamse Japanspecialist en vertaler Luk van Haute als reflector op. Eva Vanhole, dochter van Kamiel Vanhole, presenteert.
3
www.hetzoekenhert.be
GENT Vanaf vandaag is de tentoonstelling ‘Ik denk’ van Ingrid Godon en Toon Tellegen in het Gentse Museum Dr. Guislain geopend. Het boek Ik denk is de opvolger van Ik wou. Beide boeken werden lovend ontvangen. Recensenten Vanessa Joosen schreef in DSL: ‘Tellegen maakte de teksten niet bij de prenten van Godon, of vice versa, maar ze werken wonderwel samen. (...) Als er iets is dat Ik denk duidelijk maakt, is het dat er in elk mens verrassende gedachten kunnen schuilgaan en dat die in een kinderhoofd niet minder complex of veelzijdig zijn dan bij een volwassene.’ De expo loopt tot nog 4 januari 2015. www.museumdrguislain.be
G Bijna elke week gaan enkele Cerclespelers samen sporten met mensen van het ambulant centrum voor drughulpverlening De Sleutel. Door de bemoedigende resultaten
wordt de samenwerking na zeven jaar nog verstevigd. De spelers kregen al meer informatie over de werking van De Sleutel en de doelgroep die men wil bereiken. De activiteiten bevatten allerlei sporten. Cercle wil zo meehelpen aan de drugvrije re-integratie van de bewoners van De Sleutel en aandacht besteden aan deze maatschappelijke problematiek.
LEUVEN/LEOPOLDSBURG
Machteld Reynaert behaalt graad van doctor in de Godgeleerdheid
> Ingestuurd door Anneleen Verheyen Dinsdag 9 september verdedigde Machteld Reynaert (oudleerling van Sint-Michiel) haar proefschrift ‘Een kwestie van macht’ tot verkrijging van de graad doctor in de Godgeleerdheid in de KU Leuven. Gedurende vier jaar werkte zij een pastoraaltheologisch onderzoek uit naar macht en machtsmisbruik in ouder-kindrelaties en in pastorale relaties. Aan de hand van twee goed gekozen casussen legde zij op een heldere manier uit hoe macht in dagdagelijkse situaties altijd aanwezig is en hoe we er best mee omgaan om een gezonde relatie op te bouwen. Haar promotor, prof. dr. Annemie Dillen was vol lof over haar toewijding aan dit proefschrift maar ook over haar engagement naar de faculteit toe. Gedurende acht jaar toonde Machteld Reynaert zich een betrouwbare studente en medewerkster van de
faculteit Theologie en Religiewetenschappen.In het bijzijn van voorzitter prof. dr. Johan Leemans en correctoren prof. dr. Yolanda Dreyer, prof. dr. Peter Adriaenssens en prof. dr. Axel Liégeois verdedigde zij haar werk op een rustige en gedecideerde manier. Prof Adriaenssens loofde haar om haar baanbrekende werk omtrent de machtsrelatie tussen dader en slachtoffer bij seksueel misbruik. Een gedeelte van het proefschrift van dr. Reynaert is hieraan dan ook gewijd. Eindigen deed dr. Reynaert met een oproep naar de samenleving om het begrip macht uit de taboesfeer te halen en een gevoelig onderwerp als machtsmisbruik bespreekbaar te maken zodat ouders en zorggevers zich bewust worden van hoe macht speelt in dagelijkse opvoedings- en zorgsituaties.
IN BEELD
MELDERT KERMIST T > Ingestuurd door Peter Dedroog
In Meldert vond van 12 tot 14 september de tweede editie van ‘Meldert Kermist’ plaats. Vier dagen feest waar zowel jong als oud aan zijn trekken komt. Zo was er onder andere een paardenmolen aanwezig, werd er een rommelmarkt georganiseerd, werd er een eiergooiwedstrijd gehouden en touwtrekwedstrijd tegen het paard van ‘De Winning’. Ook de nodige versnaperingen en verfrissingen waren voorzien. Het comitè Meldert Kermist kan dan ook niet meer dan uiterst tevreden zijn. Een oprechte dank je wel aan alle Meldertenaren en handelaars die deze mede hebben mogelijk maken.
