Organisatie Gas Transport Services BV Gelders Genootschap Gelders Particulier Grondbezit Gemeente Arnhem Gemeente Barneveld Gemeente Berkelland Gemeente Bronckhorst Gemeente Ede Gemeente Elburg Gemeente Ermelo Gemeente Heerde Gemeente Hof van Twente Gemeente Nunspeet Gemeente Oldebroek Gemeente Olst-Wijhe Gemeente Raalte Gemeente Rheden Gemeente Rijssen-Holten Gemeente Roozendaal Gemeente Zwolle GS Provincie Gelderland GS Provincie Overijssel Het Oversticht Inspectie Milieuhygiëne Kamer van Koophandel Oost Nederland KPN Land- en Tuinbouw Organisatie Noord Ministerie van Defensie Directie Noord Ministerie van Economische Zaken Programmabureau Oost Nederland Ministerie van LNV Regio Oost Ministerie van Verkeer en Waterstaat N.V. Nederlandse Spoorwegen NUON Tecno Prorail Regio Noordoost Provincie Gelderland, Dienst Milieu en Water Provincie Gelderland, Dienst Ruimte, Economie en Welzijn Rijksdienst van het oudheidkundig bodemonderzoek Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumentenzorg Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat Oost Nederland Rijkswaterstaat Oost-Nederland
Ter attentie van
Postbus Postbus 181 Postbus 68 Hommelseweg 490 Postbus 9029 Postbus 63 Postbus 200 Postbus 200 Postbus 9022 Postbus 70 Postbus 500 Postbus 175 Postbus 54 Postbus 79 Postbus 2 Postbus 16 Postbus 140 Postbus 9110 Postbus 244 Postbus 9106 Postbus 10007 Postbus 9090 Postbus 10078 Postbus 531 Postbus 9013 t.a.v. Dhr. R.H. Feith Postbus 10282 t.a.v. Medewerker Infrstructuur, kamer 148 Postbus 10013 Postbus 126 Postbus 40184 Postbus 324 Postbus 554 Postbus 9070 Afdeling Bedrijfs- en Productontwikkeling, hoofdgebouw IV, kam Postbus 2025 t.a.v. W.A. Trilsbeek PAC: 2 NJ 8821 Postbus 50 t.a.v. Dhr. J. Zinger Postbus 503 Mevrouw M. van Delst Postbus 9090 Afd. RO/gemeentelijke plannen Postbus 9090 Kerkstraat 1 Postbus 1600 Postbus 9070 De heer J.W. van Tiel Postbus 9070 Postbus 9070
Postcode plaats 9700 AD GRONINGEN 6800 AB ARNHEM 6821 LX ARNHEM 6800EL ARNHEM 3770 AB BARNEVELD 7270 HA BORCULO 7255 ZJ HENGELO (Gld) 6710 HK EDE 8080 AB ELBURG 3850 AM ERMELO 8180 AD HEERDE 7470 AB GOOR 8070 AB NUNSPEET 8096 ZG OLDEBROEK 8120 AA OLST 8100 AC RAALTE 6994 ZJ DE STEEG 7460 AE RIJSSEN 6800 HH VELP 8000 GA ZWOLLE 6800 GX ARNHEM 8000 GB ZWOLLE 8000 AM ZWOLLE 6800 DR ARNHEM 7301 GG APELDOORN 8000 GA ZWOLLE 7400 AC DEVENTER 8004 DD ZWOLLE 6800 AH ARNHEM 7400 AN DEVENTER 6800 ED ARNHEM 3500 HA UTRECHT 6920 AB DUIVEN 8000 AM ZWOLLE 6800 GX ARNHEM 6800 GX ARNHEM 3811 CV AMERSFOORT 3800 BP AMERSFOORT 6800 ED ARNHEM 6800 ED ARNHEM 6800 ED ARNHEM
Organisatie Staatsbosbeheer Tennet bv Veiligheidsregio Noord en Oost-Gelderland Vereniging Natuurmonumenten regio Gelderland Vitens Gelderland (WG) Vitens Gelderland (WG) Vitens Overijssel VROM - Inspectie Regio Oost Waterschap Groot Salland Waterschap Rijn en IJssel Waterschap Veluwe
Ter attentie van Directie Oost Directie
Postbus Postbus 6 Postbus 718 Postbus 234 Vosdijk 2 Postbus 15 Postbus 15 Postbus 10005 Postbus 136 Postbus 60 Postbus 148 Postbus 4142
Postcode plaats 7400 AA DEVENTER 6800 AS ARNHEM 7300 AE APELDOORN 6824 BB ARNHEM 7000 AA DOETINCHEM 7000 AA DOETINCHEM 8000 GA ZWOLLE 6800 AC ARNHEM 8000 AB ZWOLLE 7000 AC DOETINCHEM 7320 AC APELDOORN
Het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente APELDOORN
Verslag vooroverleg •
•
•
betreft • commissie regionale structuurvisie Stedendriehoek niet- 03 G: ze vi ke sm be bl mb gj bundelingsgebied • vergaderdatum opdrachtgever 25-9-2008 gemeente Apeldoorn • datum advies adres 3-10-2008 -
•
•
•
status v.o. uw nummer
ons nummer vo2008.34
Geacht College, Met betrekking tot deze adviesaanvraag inzake welstand berichten wij u het volgende. Tijdens het openbare deel van de vergadering van de CRK is door dhr. H. Hooiveld (gemeente Apeldoorn) in aanwezigheid van enkele vertegenwoordigers van de gemeente een presentatie verzorgd ten aanzien van de discussienota voor de regionale structuurvisie voor het nietbundelingsgebied ‘De voorlanden van de Stedendriehoek’. Voor het zogenaamde bundelingsgebied is inmiddels een Regionale structuurvisie vastgesteld, die tezamen met de besproken visie de regio zal voorzien van een samenhangend ruimtelijk kader tot 2030. De voorliggende discussienota is onderwerp van een maatschappelijk en politiek debat, en kent een opzet van vijf thema’s: robuust landschap, sterke landbouw, toeristische topgebieden, vitale kernen en bereikbare voorlanden. De commissie spreekt haar waardering uit over het gedegen en leesbare karakter van het stuk, alsook dat wij in de gelegenheid zijn gesteld tot het geven van een reactie. Gaarne hopen wij met het formuleren van de navolgende aandachtspunten een positieve bijdrage te leveren aan de totstandkoming van de definitieve structuurvisie. •
•
•
•
De uit het stuk sprekende beleidsambities worden zeker onderschreven en zullen naar verwachting kunnen rekenen op een groot draagvlak, maar hebben ook wel een wat vrijblijvend en algemeen karakter in zich. De vertaling naar een meer concreet uitwerkingsniveau kan soms ingewikkeld zijn, mede daar de praktijk weerbarstig is en er veel verschillende belanghebbenden zijn. De beleidsintenties zullen dan ook bij concretisering strak geregeld moeten worden om de getoonde ambities daadwerkelijk te kunnen verwezenlijken. De structuurvisie vormt een sturend element in bepaalde ontwikkelingen, maar voert in zekere zin geen inhoudelijke discussie. Zo wordt (als voorbeeld) duidelijk sturing gegeven aan de ontwikkeling van landgoederen, maar wordt niet ingegaan op de vraag waarom landgoederen op deze plekken ontstaan en op de ontwerptechnische mogelijkheden die dergelijke ontwikkelingen in zich hebben. Het analyserend ontwerpen aan het gebied kan kwaliteitseisen opleveren ten behoeve van deze ontwikkelingen. De commissie doet de suggestie om in de structuurvisie uitspraken te doen over hoogbouw. Niet alleen ten aanzien van hoogbouw in de steden die vanuit het landelijk gebied goed waarneembaar zal zijn, maar ook ten aanzien van hoogbouw in het landelijk gebied zelf, zoals windmolens. Het niet-bundelingsgebied vormt in zekere zin een ‘geografisch restgebied’ van de stedendriehoek, met vele ruimtelijke relaties met de rest van Nederland. De commissie zou zich kunnen voorstellen dat deze raakvlakken en verbanden sterker tot uitdrukking komen in de nota.
Verslag Vooroverleg (vervolg)
•
• •
ons nummer vo2008.34
Los daarvan vragen wij eveneens aandacht voor een duidelijke afstemming tussen ontwikkelingen binnen en buiten het bundelingsgebied. Zoals reeds eerder gesteld, zou een eventuele rondweg om Loenen consequenties kunnen hebben ten aanzien van de ontsluiting van het RBAZ. In de structuurvisie vormt de cultuurhistorie een van de dragers van de ontwikkelingen. Deze drager kan veel concreter worden gemaakt met cultuurhistorische analyses zodat een duidelijk toetsingskader kan ontstaan waaraan initiatieven van de markt gehouden kunnen worden. Voor de dorpen is de aanstelling beoogd van dorpenmanagers. De commissie adviseert om deze managers te laten opereren vanuit een vastomlijnd kader. Ten aanzien van de schaalvergroting van de landbouw wordt geadviseerd om (naast de kwantitatieve benadering) ook kwalitatieve uitspraken te doen, bijvoorbeeld over de verschijningsvorm van een dergelijke nederzetting. Bij de LOGs zou bijvoorbeeld gedacht kunnen worden aan een geheel andere bebouwingstyplogie dan in het buitengebied gangbaar is.
De commissie hoopt met de voornoemde aandachtspunten een positieve bijdrage te kunnen plegen aan de verdere uitwerking van deze structuurvisie en ziet de definitieve versie hiervan met zeer veel belangstelling tegemoet.
Namens de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit,
ir. G.J. Jonkhout, rayonarchitect
Reactie van Welstandscommissie V (van o.a. Gemeente Lochem) op de discussienota “De Voorlanden van de Stedendriehoek” 22 oktober 2008 De regio Stedendriehoek bereidt op dit moment een regionale structuurvisie voor van de Voorlanden van de stedendriehoek. Voor het zogenaamde bundelingsgebied is inmiddels een Regionale structuurvisie vastgesteld. Samen moeten ze de regio voorzien van een samenhangend ruimtelijk kader tot 2030. De voorliggende discussienota wordt gebruikt voor maatschappelijk en politiek debat. De centrale thematiek wordt uitgewerkt in vijf thema’s; robuust landschap, sterke landbouw, toeristische topgebieden, vitale kernen en bereikbare voorlanden De gemeente Lochem heeft de welstandscommissie gevraagd een reactie op deze discussienota te geven. In deze gezamenlijke reactie zijn de individuele opmerkingen van de commissieleden verwerkt. Robuust landschap De koers voor de bestaande landgoederen is erg behoudend, zie ook pagina 17: “Op bestaande landgoederen is in het algemeen overigens geen ruimte voor nieuwe ontwikkelingen, wel voor hergebruik en reconstructie van historische ensembles.” Voor het behoud van een landgoed is het goed denkbaar dat er nieuwe, eigentijdse, ontwikkelingen plaats vinden. Natuurlijk onder strikte voorwaarden. In de provincie Gelderland zijn relatief veel initiatieven voor nieuwe landgoederen, o.a. vanwege de minimaal vereiste oppervlakte van 5 ha. Bij een oppervlakte van 10 ha loopt de animo mogelijk sterk terug. Dit zal mede afhankelijk zijn van het aantal te bouwen wooneenheden. Nu mag er in sommige gemeenten maar 1 wooneenheid per landgoed gebouwd worden, dit is te weinig bij een oppervlakte van 10 ha. De begrenzing van de verschillende gebieden komt voort uit de gemeentegrenzen en is niet bezien vanuit de ruimtelijke samenhang of landschappelijke grenzen. Dit is, om tot een samenhangend beeld te komen, niet wenselijk. Ook bij de bouwruimte van VAB’s rijst de vraag of dit altijd binnen gemeentegrenzen opgelost moet worden of dat er binnen de regio met bouwruimte geschoven kan worden. Aandacht voor de “verpaarding” en “verburgelijking” van het landschap ontbreekt in deze discussienota. Onduidelijk is of dit geen probleem vormt in de regio of dat dit een te laag schaalniveau is in deze discussienota. Sterke landbouw De uiteindelijke structuurvisie dient een duidelijke visie te bevatten omtrent de schaalvergroting in de landbouw. De formulering die nu wordt gebruikt is te vaag. De houding ten opzichte van de zeer grootschalige bedrijven in het buitengebied is erg behoudend en achterhaald. Dit is nu juist een onderwerp waarop gestuurd moet en kan worden. Geadviseerd wordt plekken aan te wijzen die ervoor in aanmerking komen. Op het moment dat de vraag ontstaat, is er duidelijkheid voor alle partijen. Toeristische topgebieden Uitbreiding van de mogelijkheden voor o.a. nieuwe landgoederen is een goede ontwikkeling. De mogelijkheid om de bebouwing de hoofdfunctie recreatie of bedrijvigheid te geven is een kansrijke gedachte. Het Streekplan biedt hier momenteel echter geen ruimte voor.
Overleg met eigenaren/beheerders is essentieel voor de ontwikkeling van een goed toeristisch netwerk. Met name voor particuliere initiatiefnemers is het vaak geen eenvoudige opgave om met andere partijen (waterschappen, Gelders Landschap, SBB, Natuurmonumenten etc) overeenstemming te krijgen. Mogelijk kan de structuurvisie hier handvatten voor bieden. Vitale kernen In de nota wordt gesproken over maatregelen die de binding van jonge bevolking aan kernen moet bevorderen. Er zijn echter ook jongeren die graag in het buitengebied (buiten de kernen) willen wonen. Bijvoorbeeld bij de boerderij van hun ouders. In de discussienota is daar niets over terug te vinden. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot specifieke uitgangspunten voor VAB’s. De term “bakhuisje” is in het kader van de mantelzorg ongelukkig gekozen. Dat de meeste dorpen hun kwaliteit ook ontlenen aan de groene ruimte in de dorpskern wordt slechts terloops genoemd. Geadviseerd wordt hier meer waarde aan toe te kennen in de nota. Ook de cultuurhistorie als drager kan veel concreter worden gemaakt. In de meeste plattelandsgemeenten is een intensief sociaal verenigingsleven. Er dient voldoende ruimte te zijn en blijven voor initiatieven uit die gemeenschappen. Bereikbare voorlanden De bereikbaarheid van de voorlanden wordt vooral bezien vanuit de eigen regio, terwijl de verbinding met de omliggende regio’s en de Randstad zeker zo belangrijk is. Bereikbaarheid van de regio door hulpdiensten als ambulance, brandweer etc. wordt niet genoemd in de discussienota. Dit is een thema met een breed maatschappelijk draagvlak dat aandacht verdient in de structuurvisie. Reactie op centrale vraagstelling van de nota Omvat de Discussienota inderdaad de thema’s die van belang zijn voor de ruimtelijke toekomst van de Voorlanden? Het thema Toeristische topgebieden kan goed (of beter) geïntegreerd worden in het thema Robuust landschap. De samenhang van deze thema’s is groot. Wijzen de voorgestelde koersen in de juiste richting of zijn betere koersen denkbaar? Op hoofdlijnen zijn duidelijke koersen uitgezet, maar bij bepaalde aspecten zijn vraagtekens te plaatsen. De nota is momenteel erg functioneel van aard. Er zouden meer ontwerptechnische vragen gesteld moeten worden, waar ook kwaliteitseisen aan gekoppeld zijn. Zijn de voorgestelde koersen realistisch genoeg en kunnen zij wel rekenen op draagvlak? De nota staat vol met goede voornemens waar eigenlijk niemand tegen kan zijn. De voorstellen lijken realistisch, soms zelfs wat behoudend. Vraag is wel of deze allemaal haalbaar zijn. Er worden ook verschillende partijen aangesproken die moeten meewerken (provincie, particulieren etc.). Een uitvoeringsplan zou zaken concreter maken en aan kunnen sturen op haalbaarheid. Namens de welstandscommissie,
Ir. M.W. Vedder-Godthelp, rayonarchitect
