Opleidingen & Workshops 2014

uw o b n i u t Nak en ng di lei Op

Opleidingen & Workshops 2014

Inhoudsopgave Algemeen

Voor de groene laboratoria

Welkom bij Naktuinbouw

4

Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek

Waar staan we voor?

5

Inleiding in de wereld van zaadanalyse

Op uw bedrijf?

6

Schonings- en vochtonderzoek

7

Zuiverheidsonderzoek

Het programma van 2014

8

Kiemkrachtonderzoek

Inschrijven

49

Vigour-bepalingen

Voor de boomkwekerijsector Sortimentskennis

13

Insecten in de boomkwekerijsector

15

Kwaliteit van boomkwekerijproducten

17

Bacterievuur

19

Toets Bruikbare Planten

Kennismaking met gezondheidsonderzoek

Basisopleiding Gezondheidsonderzoek

53

Validatie en kwaliteitsmonitoring

55

Real-time PCR voor de groene sector

57

Plantspecifieke ELISA-technieken

Voor de groentesector

Zadendeterminatie

Spoor van het zaad

23

Bemonstering van zaden

25

Opfrisworkshop Bemonstering van zaden

27

Bedrijfshygiëne in groentegewassen

29

Bedrijfshygiëne in aardbeiplanten

31

Kwaliteit van aardbeiplanten

33

Beschrijven van groentegewassen

35

Wegwijs in kwekersrecht- en toelatingsonderzoek

37

59

61

Engelstalig Seed identification

65

Plant variety protection course

67

Company hygiene for vegetable crops

69

Professional Seed Sampling

71

Overige informatie Breedwise

Voor de bloemisterijsector

Docenten

73

74

Goede sier maken

41

Subsidiemogelijkheden

76

Bedrijfshygiëne in siergewassen

43

Voorwaarden

77

Bemonstering van planten

45

Colofon

78

Naktuinbouw Opleidingen, Postbus 40, 2370 AA Roelofarendsveen, (071) 332 61 65, [email protected]

pagina

3

Beste lezer, Welkom bij Naktuinbouw. De kracht van uw medewerkers is van onschatbare waarde. Investeren in na- en bijscholing en daarmee in het talent van uw medewerkers is van groot belang om de kwaliteit van uw bedrijf hoog te houden. Naktuinbouw biedt verschillende opleidingen en workshops aan die direct in uw eigen werk toepasbaar zijn. De opleidingen en workshops kenmerken zich door de vertaling van de theorie naar praktijk en het uitwisselen van ervaringen middels interactie en praktijkgerelateerde opdrachten. In dit programmaboekje treft u een overzicht aan van het opleidingsaanbod dat Naktuinbouw in 2014 voor u heeft. De opleidingen en workshops zijn thematisch geordend voor groene laboratoria, de groente-, bloemisterij- en boomkwekerijsector. Ook de opleidingen die wij Engelstalig kunnen aanbieden staan apart vermeld. Voor een actueel overzicht van ons aanbod verwijzen wij u graag naar www.naktuinbouw.nl. Daar treft u van iedere opleiding en workshop een flyer met uitgebreide inhoudelijke beschrijving en het inschrijfformulier aan. Of abonneer u via onze website op de digitale nieuwsbrief van Naktuinbouw Opleidingen om altijd op de hoogte te zijn van de meest actuele informatie. Wij hopen van harte u te mogen verwelkomen in een van onze opleidingen of workshops.

Naktuinbouw Opleidingen

Esther Leenen - Verdegaal opleidingsfunctionaris (071) 332 61 65 Werkt op ma, di, do, vrij

Famke Bank - van der Steen assistent Opleidingen (071) 332 62 70 Werkt op ma, wo, vrij


pagina

4

Waar staan we voor? Naktuinbouw bedient de sector Naktuinbouw verzorgt sinds 1989 opleidingen en workshops voor de sector teeltmaterialen. De aanwezige praktijkkennis bij Naktuinbouw is een goede aanvulling op het reguliere onderwijs. Eén van de doelen van Naktuinbouw is om haar praktijkkennis, die nergens anders wordt aangeboden en waar de sector wel behoefte aan heeft, te delen met de tuinbouwsector. Aansluiten bij uw behoeften Uw vraag naar bepaalde kennis en vaardigheden is voor Naktuinbouw aanleiding om het ontwikkelen van een nieuwe opleiding of workshop te overwegen. Dit betekent dat het opleidingsaanbod van Naktuinbouw vraaggestuurd is opgebouwd. Op het moment dat u ons vraagt om een opleiding of workshop op uw bedrijf te organiseren, dan starten wij een maatwerktraject op om daarmee zo goed mogelijk aan te sluiten bij uw wensen en behoeften. Praktijkgericht opleiden De medewerkers van Naktuinbouw staan letterlijk dagelijks met beide voeten in de klei, waardoor hun vakkennis continue up-to-date blijft. Deze vakkennis heeft Naktuinbouw op een breed terrein: van inspecties tot diagnostiek, van kwaliteitsbeoordelingen in het laboratorium tot geavanceerde ziektetoetsen, van bemonstering van zaden tot DUS-onderzoek, van bedrijfshygiëne tot DNA-identificatie van pathogenen. De opleidingen en workshops van Naktuinbouw zijn zeer praktijkgericht opgezet. Ready to use dus! Samenwerken voor het beste resultaat De samenwerking met Hogeschool Leiden resulteert ieder jaar in gedegen laboratoriumopleidingen die volledig aansluiten bij de dagelijkse praktijk. Zo organiseren wij in 2014 de opleidingen Plantspecifieke ELISA-technieken en Real-time PCR voor de groene sector. Ook werkt Naktuinbouw nauw samen met Breedwise, zoals bijvoorbeeld in de workshop Spoor van het zaad en de workshops op het gebied van bedrijfshygiëne. Daarnaast organiseren wij samen met Wageningen UR de Plant variety protection course.


pagina

5

Op uw bedrijf? In Company: Maatwerktrajecten voor uw bedrijf! Zijn er meerdere medewerkers van uw bedrijf toe aan een workshop of opleiding? En wilt u uw bedrijfssituatie als uitgangspunt? Dan is een in company workshop of opleiding wellicht iets voor u. Voordelen Een in company opleiding of workshop heeft vele voordelen. Denk maar eens aan de tijdswinst voor de medewerkers, de aansluiting op uw specifieke wensen en behoeften (maatwerk), uw bedrijf als uitgangspunt en de flexibiliteit om het programma aan te passen aan uw agenda. Mogelijkheden Veel opleidingen en workshops die regulier op het programma staan, kunnen ook in company worden georganiseerd. Vraag naar de mogelijkheden. Interesse? Heeft u een opleidingsvraagstuk waarmee Naktuinbouw u wellicht verder kan helpen, neemt u dan eens vrijblijvend contact met ons op. Wij starten een in company aanvraag altijd op basis van een eerste verkenning en indien gewenst een intakegesprek. Op basis van deze informatie leggen wij u - geheel vrijblijvend - een programma op maat voor met een scherpe offerte voor de kosten. Wellicht dat de opleidingen en workshops in dit programmaboekje u inspireren, maar ook als u een vraag heeft op een ander gebied, horen wij dit graag van u. U vindt onze contactgegevens onderaan deze pagina. We zijn u graag van dienst.


pagina

6

Inschrijven Inschrijven voor een opleiding of workshop van Naktuinbouw kan met een digitaal inschrijfformulier op www.naktuinbouw.nl/service/opleidingen. Elke opleiding of workshop heeft vanaf 2014 een eigen inschrijfformulier. Bevestiging Als het inschrijfformulier is ontvangen, ontvangen de contactpersoon en de deelnemer een digitale bevestiging. Uiterlijk één week voor de startdatum ontvangt de deelnemer een uitnodiging met de informatie die hij/zij nodig heeft voor het volgen van de opleiding of workshop. Vroegboekkorting Op de opleidingen in samenwerking met Hogeschool Leiden is een zogenoemde vroegboekkorting van toepassing als u zich minimaal vier weken voor de uiterste inschrijfdatum hebt ingeschreven. Nieuwsbrief Naktuinbouw Opleidingen geeft regelmatig een digitale nieuwsbrief uit over de opleidingen en workshops. Kosteloos abonneren kan via [email protected] onder vermelding van ‘nieuwsbrief’ of kies op www.naktuinbouw.nl/formulier/aanmelden-nieuwsbrief de gewenste nieuwsbrief.


pagina

7

Het programma van 2014 Opleiding/ Workshop

Data

Uiterste inschrijfdatum

Kosten *

Locatie

Pagina

Bedrijfshygiëne in aardbeiplanten

12 & 26 maart 2014

29 januari 2014

€ 350,-

nader te bepalen**

31

Kwaliteit van boomkwekerijproducten

18 maart 2014

4 februari 2014

€ 169,-

nader te bepalen**

17

Spoor van het zaad

19 maart 2014

5 februari 2014

€ 395,-

Naktuinbouw Roelofarendsveen

23

Kwaliteit van aardbeiplanten

20 maart, 17 april & 8 mei 2014

6 februari 2014

€ 525,-

Horst en omgeving

33

Zadendeterminatie (Engelstalig)

24, 25 & 26 maart 2014

15 februari 2014

€ 500,-


65

Bedrijfshygiëne

2 april 2014

19 februari 2014

€ 350,-


29/43

Validatie en kwaliteitsmonitoring

8 april 2014

25 februari 2014

€ 695,-


55


10 april 2014, examen: 23 april 2014

27 februari 2014

€ 595,-


45

Goede sier maken

17 april 2014

6 maart 2014

€ 395,-


41

Wegwijs in kwekersrecht- en toelatingsonderzoek

15 mei 2014

3 april 2014

€ 415,-


37

Zadendeterminatie

13, 27 mei en 17, 24 juni 2014

1 april 2014

€ 1.500,-

Roelofarendsveen Emmeloord Groningen

61


14 mei 2014, examen: 28 mei 2014

2 april 2014

€ 595,-


25

* **

Kosten zijn inclusief opleidingsmateriaal, koffie/thee en eventueel lunch of diner, maar exclusief BTW. De locatie wordt bij de deelnemers bekend gemaakt, zodra deze bepaald is.


pagina

8

Data

Uiterste inschrijfdatum

Kosten *

Locatie

Pagina

Sortimentskennis

5, 19 juni & 11 december 2014

24 april 2014

€ 395,-

nader te bepalen**

13

Plantspecifieke ELISA-technieken

5, 12 & 17 juni 2014

23 april 2014

€ 1.890,- ***


59

Insecten in de boomkwekerijsector

11 juni 2014

30 april 2014

€ 299,-


15

Plant variety protection course

16 t/m 27 juni 2014

18 april 2014

€ 3.195,-

Wageningen en Roelofarendsveen

67

Bacterievuur

14 augustus 2014, 21 augustus 2014, 28 augustus 2014

3 juli 2014

€ 198,-

Haaren, Boxmeer, Opheusden

19

Bedrijfshygiëne

3 september 2014

23 juli 2014

€ 350,-


29/43

Spoor van het zaad

10 september 2014

30 juli 2014

€ 395,-


23

Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek

start: 16 september 2014

5 augustus 2014

zie pagina 49


49

Basisopleiding gezondheidsonderzoek

18, 25 september & 2 oktober 2014 examen: 9 oktober 2014

7 augustus 2014

€ 1.290,-


53


25 september 2014, examen: 9 oktober 2014

14 augustus 2014

€ 595,-


45


5 november 2014, examen: 19 november 2014

24 september 2014

€ 595,-


25

Real-time PCR voor de groene sector

25, 26 & 27 november 2014

13 oktober 2014

€ 1.890,****


57

* ** *** ****

Ons aanbod

Opleiding/ Workshop

Kosten zijn inclusief opleidingsmateriaal, koffie/thee en eventueel lunch of diner, maar exclusief BTW. De locatie wordt bij de deelnemers bekend gemaakt, zodra deze bepaald is. Indien u zich inschrijft vóór 3 april 2014, ontvangt u een korting van € 50,Indien u zich inschrijft vóór 16 september 2014, ontvangt u een korting van € 50,-


pagina

9

Voor de boomkwekerijsector Sortimentskennis Insecten in de boomkwekerijsector Kwaliteit van boomkwekerijproducten Bacterievuur

13 15 17 19


pagina

10


pagina

11

Sortimentskennis Heeft u een rode auto of een rode Volkswagen Polo BlueMotion 1.2 TDI? Een plant met rode besjes of een Sorbus aucuparia ‘Fastigiata’? Herkent u de bomen die u verkoopt? Wilt u ook de verschillen weten tussen boomsoorten, zodat u ze kunt herkennen aan kenmerken zoals kleuren en bloeiwijzen? Meld u dan aan voor de workshop Sortimentskennis. Voor wie?

De docent behandelt in deze workshop kenmerken, zoals

Deze workshop is ontwikkeld voor (laan)boomkwekers en

kleuren en bloeiwijzen, en de beschrijvingen van het

hun medewerkers die hun kennis van het sortiment

sortiment van laanbomen. De workshop vindt plaats op

willen verdiepen.

een boomkwekerijbedrijf. Verschillende gewassen komen

Basiskennis van de boomkwekerijsector en het sortiment

aan bod door middel van ‘levend’ materiaal en foto’s. Op

is dan ook gewenst.

deze manier krijgt u inzicht in zowel het detail als het complete plaatje van een gewas.

Persoonlijke benadering De groep bestaat uit maximaal twaalf personen, zodat

De workshop bestaat uit drie dagdelen, twee in het

iedere deelnemer de benodigde aandacht krijgt.

voorjaar en één in de winter. Hierdoor leert u zowel de zomer- als de winterkenmerken van het sortiment dat

Op uw bedrijf?

aan bod komt.

Deze workshop kan heel goed op uw bedrijf worden georganiseerd.

Na afloop ontvangt u een bewijs van deelname.

5 juni, 19 juni & 11 december 2014 (3 middagen)

Vraag naar de mogelijkheden.

€ 395,-

Inschrijven vóór 25 april 2014


pagina

13

Voor de boomkwekerijsector Workshop

Inhoud

Insecten in de boomkwekerijsector Eenmaal verkocht gaan uw boomkwekerijproducten op reis; ze bijven in Nederland of gaan de grens over. Zo komen er ook buitenlandse producten en gasten naar Nederland. Zijn dat allemaal graag geziene gasten? Of zit er een insect tussen die u liever niet in Nederland of op uw bedrijf heeft? De workshop Insecten in de boomkwekerijsector laat u kennis maken met verschillende (buitenlandse) gasten, die u niet hoopt tegen te komen op uw bedrijf. En u leert hoe u moet handelen als u wel een ongenode gast aantreft op uw boomkwekerij. Voor wie?

De laatste jaren kwamen de Nederlandse boomkwekers

De workshop is speciaal ontwikkeld voor boomkwekers

steeds vaker in aanraking met nieuwe insecten, soms uit

die meer willen weten over de te verwachten (nieuwe)

verre oorden. Sommigen zijn kwaliteitsorganismen en

insecten op een boomkwekerij en hoe zij deze insecten

anderen quarantaine-organismen. Welk insect valt in

vroegtijdig kunnen signaleren.

welke categorie en wat betekent dat? Hoe herkent u de eikenprocessierups of symptomen van de Oost-Aziatische

Persoonlijke benadering

boktor? In deze workshop krijgt u de antwoorden.

De groep bestaat uit maximaal twaalf personen, zodat iedere deelnemer de benodigde aandacht krijgt.

De docent behandelt de regelgeving, keuringen en specifieke taken van de NVWA bij het aantreffen van een ‘Q’.

Op uw bedrijf?

Na dit algemene deel maakt u kennis met verschillende

Deze workshop kan ook heel goed op uw bedrijf worden

insecten, zoals de eikenprocessierups, invasieve snuit-

georganiseerd en is goed te combineren met de work-

kevers, prachtkevers en boktorren. U leert ze (her-)kennen

shop Bacterievuur (zie pagina 19).

aan de hand van beeldende en tastbare voorbeelden. Na afloop ontvangt u een bewijs van deelname.

11 juni 2014 (ochtend+middag)


€ 299,-

Inschrijven vóór 1 mei 2014


pagina

15

Voor de boomkwekerijsector

Inhoud

Kwaliteit van boomkwekerijproducten Weet u zeker dat ‘dezelfde’ boom wordt teruggeplant als er een boom uitvalt in een straat? Herkent u afwijkingen in de bijgeleverde leveranciersdocumenten? De praktijkgerichte workshop Kwaliteit van boomkwekerijproducten leert u waar u op moet letten bij uw aangeschafte partijen bomen en planten. Immers als u een blauwe trui besteld en een rode krijgt bezorgd, stuurt u deze ook terug. Voor wie?

Gemeenten en grootgroenvoorzieners kopen jaarlijks

De workshop is ontwikkeld voor zowel boomkwekers als

vele partijen boomkwekerijproducten in. Maar welke

afnemers, zoals bijvoorbeeld gemeenten en grootgroen-

kwaliteitseisen mogen worden gesteld in het bestek- en

voorzieners.

beplantingsplan? Voldoet het plantmateriaal wel aan de

Als vooropleiding is een basisopleiding in de agrarische

gestelde kwaliteitseisen als het materiaal bij u wordt

sector of relevante werkervaring in de boomteelt een pré.

afgeleverd. Weet u of het juiste ras is geleverd en welke leveranciersdocumenten moeten worden bijgeleverd?


Deze workshop geeft u de antwoorden.


Naast het bespreken van de naslagwerken, waarin u informatie vindt over kwaliteitseisen van plantmateriaal,

Op uw bedrijf?

gaat u vooral aan de slag met het visueel beoordelen van

Deze workshop kan heel goed op uw bedrijf worden

bomen en planten in de praktijk. Interactie en discussie

georganiseerd.

staan hierbij centraal. Na afloop ontvangt u een bewijs van deelname.


18 maart 2014 (middag)

€ 169,-

Inschrijven vóór 5 februari 2014


pagina

17


Inhoud

Bacterievuur Wist u dat bacterievuur zijn naam dankt aan de zeer plotselinge en explosieve aard van deze ziekte? Door het onverwacht en heftig uitbreken kan deze ziekte grote schade aanrichten aan zowel meidoornhagen als in de fruit- en laanboomteelt. Wilt u leren hoe u deze brand moet blussen? De workshop Bacterievuur geeft u handvatten voor herkenning, bestrijding en preventie van bacterievuur. Voor wie?

De workshop start met de theorie over de aard van

De workshop is ontwikkeld voor boomkwekers die meer

actuele ziekten en plagen. Daarna leert u hoe u de ziek-

over bacterievuur willen weten. Daarnaast is de workshop

ten en plagen kunt herkennen, hoe deze zich verspreiden

ook interessant voor groot groenvoorzieners en

en welke bestrijding mogelijk is. Aansluitend komt het

terreinbeherende instanties, zoals gemeenten, waterschap-

wettelijke kader aan bod. Deze workshop is ook goed te

pen en landschapverzorgers. Zij worden immers ook vaak

combineren met de workshop Insecten in de boomkwe-

geconfronteerd met de consequenties van bacterievuur.

kerijsector (zie pagina 15). Persoonlijke benadering Tijdens veldbezoeken krijgt u inzicht in de herkenning

De groep bestaat uit maximaal twaalf personen, zodat

en opsporing van bacterievuur. Een vroegtijdige her-


kenning is immers van belang om in een vroeg stadium maatregelen te nemen om de schade te kunnen beperken.

Op uw bedrijf? Deze workshop kan heel goed op uw bedrijf worden


georganiseerd. Vraag naar de mogelijkheden.

14 augustus 2014 (ochtend+middag), regio Haaren

€ 198,-

Inschrijven vóór 4 juli 2014

21 augustus 2014 (ochtend+middag), regio Boxmeer

€ 198,-


28 augustus 2014 (ochtend+middag), regio Opheusden

€ 198,-



pagina

19


Inhoud


Spoor van het zaad Bemonstering van zaden Opfrisworkshop Bemonstering van zaden Bedrijfshygiëne in groentegewassen Bedrijfshygiëne in aardbeiplanten Kwaliteit van aardbeiplanten Beschrijven van groentegewassen Wegwijs in kwekersrecht- en toelatingsonderzoek

23 25 27 29 31 33 35 37


pagina

20


pagina

21

Spoor van het zaad Werkt u sinds kort in de zaadsector? Of wilt u meer weten over het traject van zaadje tot tomaatje? De workshop Spoor van het zaad is een verkenning door de wereld van de groente- en bloemzaden. In één dag leert u uw bedrijfstak kennen.

Voor wie?

Van idee van de veredelaar tot aan schap in de winkel. U

U heeft geen specifieke vooropleiding nodig om deel te

volgt het spoor van het zaad met diverse presentaties, een

nemen aan deze workshop. Iedere medewerker kan de

gastspreker, spelachtige oefeningen, groepsopdrachten

workshop volgen, van hoog tot laag in de organisatie.

en een rondleiding. Door deze interactieve opzet van de dag ontstaat een totaalbeeld van de sector.

Het bijzondere van deze workshop is dat u kennismaakt met collega’s van verschillende andere bedrijven uit de

De workshop start met een blik op de historie van het

sector. Dit levert vaak contacten op die u kunt gebruiken

zaadbedrijf. Aan de hand van een voorbeeld worden

in het dagelijkse werk. Doordat deze kennismaking een

veredelingsdoelen, het zoeken naar gewenste eigenschappen

belangrijke meerwaarde aan de workshop geeft, kunnen

en het combineren van eigenschappen uitgelegd. Ook

er maximaal acht personen van één bedrijf deelnemen per

onderwerpen als kwekersrecht, rasnamen en marketing

workshop.

komen aan de orde. Het rassenregistratieonderzoek komt specifiek aan bod tijdens een rondleiding. Een interactief


spel sluit de workshop af.

De groep bestaat uit maximaal zestien personen. Alle functies binnen de organisatie passeren de revue en


worden gekoppeld aan de functies van de deelnemers. Zo worden de eigen ervaringen van de deelnemers onderdeel van de workshop.

19 maart 2014 (middag+avond)

€ 395,-


10 september 2014 (middag+avond)

€ 395,-



pagina

23


Inhoud

Bemonstering van zaden Iedereen is in het dagelijks leven bezig met bemonsteren. U proeft bijvoorbeeld op de markt een heerlijk stuk meloen en besluit daarna een meloen te kopen. Bemonsteren is in feite een beslissing nemen op basis van een beperkte hoeveelheid informatie. U kon immers onmogelijk alle meloenen proeven. De opleiding Bemonstering van zaden leert u keuzes te maken tijdens het bemonsteren, zodat u een representatief monster kunt nemen. Voor wie?

Het nemen van een monster van een zaadpartij vormt de

Deze opleiding is ontwikkeld voor medewerkers die

basis voor betrouwbare kwaliteitsbepalingen. De oplei-

betrokken zijn bij of zelf monsters nemen van zaad.

ding Bemonstering van zaden is een eendaagse, interactieve vakbekwaamheidsopleiding voor het bemonsteren


van zaden.


De opleiding bestaat uit twee delen. Deel 1 geeft u inzicht in de achtergrond van het monsternemen in het al-

Subsidie

gemeen. Het doel van monstername, de typen monsters,

Is uw bedrijf aangesloten bij de CAO Glastuinbouw én het

het monsternameproces en veelvoorkomende bemonste-

fonds Colland Arbeidsmarkt? Dan kunt u een vergoeding

ringsfouten komen hierbij aan bod.

krijgen voor deze opleiding. Op pagina 76 kunt u meer lezen over de subsidiemogelijkheden.

In deel 2 leert u aan de hand van de verschillende stappen in het bemonsteringsproces alle belangrijke aspecten

Op uw bedrijf?

bij het nemen van een monster, zodat u onder alle om-

Deze opleiding kan heel goed op uw bedrijf worden

standigheden de juiste beslissing kan nemen. Ook krijgt


u uitleg over de diverse bemonsteringsgereedschappen en het verpakken en verzenden van monsters. De opleiding sluit af met een theorie- en praktijkexamen. Bij een goed resultaat ontvangt u een certificaat.

14 & 28 mei 2014 (ochtend+middag)

€ 595,-


5 & 19 november 2014 (ochtend+middag)

€ 595,-

Inschrijven vóór 25 september 2014


pagina

25


Inhoud

Opfrisworkshop Bemonstering van zaden Weet u nog hoe het bemonsteringsproces precies verloopt? Werkt u al jaren op dezelfde manier, maar weet u niet meer waarom? De opfrisworkshop Bemonstering van zaden herhaalt in één dagdeel de belangrijkste theorie over het nemen van een monster aangevuld met diverse praktijkopdrachten. Voor wie?

In deze workshop wordt de theorie uit de opleiding

Deze opfrisworkshop is bedoeld voor medewerkers die

Bemonstering van zaden nogmaals kort besproken. De na-

betrokken zijn bij of zelf monsters nemen van zaad. Als

druk ligt hierbij op het goed nemen van een monster en

vooropleiding is de opleiding Bemonstering van zaden

de bijhorende risico’s en consequenties. Ook krijgt u een

vereist.

korte uitleg over het bemonsteringsproces en het belang voor de NAL-, ASLN- of ISTA-erkenning.

Subsidie Is uw bedrijf aangesloten bij de CAO Glastuinbouw én

Naast het bespreken van de theorie gaat u vooral aan

het fonds Colland Arbeidsmarkt? Dan kunt u een vergoe-

de slag met praktische en op het bedrijf toegespitste

ding krijgen voor deze workshop. Op pagina 76 kunt u

voorbeelden en opdrachten. Ook het beoordelen van het

meer lezen over de subsidiemogelijkheden.

bemonsteren door collega’s wordt onder de aandacht gebracht.

Op uw bedrijf? Deze workshop is juist geschikt om op uw bedrijf te


organiseren. Vraag naar de mogelijkheden.

Deze workshop van een halve dag kan op verzoek op uw bedrijf worden georganiseerd. U kunt hierover contact opnemen met Naktuinbouw Opleidingen.


pagina

27


Inhoud

Bedrijfshygiëne in groentegewassen Wist u dat op de gemiddelde gsm tot wel honderd keer meer bacteriën vertoeven dan op een doorsnee toilet? Uit onderzoek blijkt dat een mobiele telefoon een broeihaard is van bacteriën. Nu u dit weet, neemt u uw telefoon nog mee de kas in? Welke plekken in uw bedrijf vormen nog meer een risico? Leer in de workshop Bedrijfshygiëne hoe u broeihaarden kunt voorkomen. Zo werkt u mee aan een gezonde teelt op uw bedrijf. Inhoud instrueren en controleren (denk hierbija aan bedrijfslei-

tijdens de workshop geven u inzicht in het belang van

ders, voormannen en teeltcoördinatoren) is er ook een

hygiënemaatregelen. U leert hoe voorschriften van

meerdaagse opleiding op mbo+/hbo-niveau beschikbaar.

invloed zijn op uw dagelijkse werkzaamheden en krijgt inzicht in de aard van ziekteverwekkers, zoals Clavibacter


en het pepinomozaïekvirus.

Het maximum aantal deelnemers is vijftien personen. Dit maakt het mogelijk om de diverse praktijkopdrachten in

De workshop begint met plantenziektekunde, waarbij

groepsverband uit te voeren.

u inzicht krijgt in de aard van bacteriën, schimmels, virussen, viroïden en insecten. Daarna komt het GSPP-

Subsidie & Spuitlicentie

hygiëneprotocol op hoofdlijnen aan de orde. U leert uw


praktijksituatie kritisch te beoordelen en mee te denken


over praktische verbeteringen.

krijgen voor deze workshop. Op pagina 76 kunt u meer lezen over de subsidiemogelijkheden.

Na afloop ontvangt u een bewijs van deelname. Deelname aan deze workshop telt mee voor het verlengen Voor wie?

van uw gewasbescherminglicentie (thema Veiligheid &

De workshop is ontwikkeld voor uitvoerend personeel

Techniek). Geef daarvoor uw licentienummer aan ons door.

van bijvoorbeeld groenteplantenkwekers en zaadproducenten. Denk hierbij aan gewasverzorgers en enters.

Op uw bedrijf? Deze workshop kan heel goed op uw bedrijf worden

Voor medewerkers die uitvoerend personeel aansturen, 2 april 2014 (middag+avond)


€ 350,-



€ 350,-



pagina

29


Presentaties, opdrachten en spelachtige elementen

Bedrijfshygiëne in aardbeiplanten Bacteriën, virussen, schimmels en insecten kunnen veel schade veroorzaken in uw teeltmateriaal. Zo houdt Xanthomonas fragariae de gemoederen flink bezig. Juist omdat er nog weinig bekend is over deze bacterie, lijkt strikte bedrijfshygiëne de enige remedie om deze bacterie de baas te blijven. De workshop Bedrijfshygiëne in aardbeiplanten laat u het belang inzien van hygiënisch werken, want voorkomen is immers beter dan genezen. Persoonlijke benadering

De workshop zoomt in op de bacterie Xanthomonas fragariae.

Het maximum aantal deelnemers is vijftien personen. Dit

Het opzetten van een bedrijfshygiënesysteem, de bedrijfs-

maakt het mogelijk om de diverse praktijkopdrachten in

inrichting en de risico-analyse worden behandeld. Ook


komt het in 2012 ontwikkelde hygiëneprotocol aan bod, waaraan bedrijven die gecertificeerd materiaal (Naktuin-


bouw Elite Aardbeiplanten) produceren moeten voldoen.

Is uw bedrijf aangesloten bij de CAO Glastuinbouw én het fonds Colland Arbeidsmarkt? Dan kunt u een vergoeding

U leert de praktijksituatie kritisch te beoordelen en mee te denken over praktische verbeteringen. Met deze kennis

krijgen voor deze workshop. Op pagina 76 kunt u meer lezen over de subsidiemogelijkheden.

kunt u uw collega’s motiveren om volgens het hygiëneprotocol te werken.

Deelname aan deze workshop telt mee voor het verlen-


gen van uw gewasbescherminglicentie (thema Veiligheid & Techniek). Geef daarvoor uw licentienummer aan ons

Voor wie?

door.

De workshop is ontwikkeld voor medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de interne kwaliteitszorg op de

Op uw bedrijf?

kwekerij, waaronder de bedrijfshygiëne. Denk hierbij


aan teeltcoördinatoren en bedrijfsleiders.


12 & 26 maart 2014 (2 ochtenden)

€ 350,-

Inschrijven vóór 30 januari 2014


pagina

31


Inhoud

Kwaliteit van aardbeiplanten Betrouwbaar teeltmateriaal van aardbeiplanten is van wezenlijk belang voor een kwalitatief hoogwaardige productie van aardbeien. Ras- en ziekteherkenning is daarbij zeer belangrijk. De opleiding Kwaliteit van aardbeiplanten biedt u handvatten om rassen en ziekten te herkennen. Aangevuld met achtergronden over regelgeving en het certificeringssysteem Naktuinbouw Elite geeft deze opleiding u alle ‘ins en outs’ in dit vakgebied. Inhoud aardbeiplantenkwekers met een bepaalde verantwoor-

•

regelgeving

delijkheid binnen het bedrijf, zoals gewasverzorgers en

•

certificering

scouters.

•

herkennen van raskenmerken

•

rassenregistratie


•

herkennen van ziekten en plagen

De groep bestaat uit maximaal twaalf personen, zodat

•

diagnostiek en toetsing


•

de beheersing van afwijkingen (ziekten en rasvermenging)

Subsidie

Na afloop van de opleiding ontvangt u een bewijs van

Is uw bedrijf aangesloten bij de CAO Glastuinbouw of

deelname.

CAO Open teelten tuinbouw én het fonds Colland Arbeidsmarkt? Dan kunt u een vergoeding krijgen voor

Voor wie?

deze opleiding. Op pagina 76 kunt u meer lezen over de

De opleiding is ontwikkeld voor medewerkers van

subsidiemogelijkheden.

20 maart, 17 april & 8 mei 2014 (3 middagen)

€ 525,-



pagina

33


In drie dagdelen komen de volgende onderwerpen aan bod:

Beschrijven van groentegewassen Weet u wat een ‘plantenras’ is? Wat de eisen zijn waaraan een ras moet voldoen voor toelating, verhandeling en keuring? Of hoe u een goede rasbeschrijving maakt voor registratie van een ras? Antwoorden op deze vragen en meer komen aan bod in de workshop Beschrijven van groentegewassen. Voor wie?

De workshop gaat van start met de richtlijnen en pro-

Deze workshop is bedoeld voor betrokkenen bij regi-

cedures die van belang zijn bij registratie- en kwekers-

stratie- en kwekersrechtonderzoek, zoals veredelaars.

rechtonderzoek. Ook het aanvraagformulier en de

Ook voor bedrijven die veel rassen in de amateursector

monstereisen passeren de revue.

hebben is deze workshop interessant.

De workshop is heel praktijkgericht doordat u direct


oefent met het maken van verschillende rasbeschrijvin-

Deze workshop kan al met enkele deelnemers van start

gen. Een specialist op het gebied van DUS-onderzoek

gaan. In overleg kunnen de gewassen voor de workshop

begeleidt u en geeft feedback bij het maken van de ras-

worden bepaald. Zo is de informatie uit de workshop

beschrijvingen.

direct toe te passen in de eigen praktijk!

Deze eendaagse workshop kan op verzoek worden georganiseerd bij Naktuinbouw. U kunt hierover contact opnemen met Naktuinbouw Opleidingen.


pagina

35


Inhoud

Wegwijs in kwekersrecht- en toelatingsonderzoek Bent u nieuw in de wereld van kwekersrecht- en toelatingsonderzoek? Bent u benieuwd naar Naktuinbouw en haar procedures rondom rassenonderzoek? Bent u op zoek naar wat Naktuinbouw voor u als partner rondom kwekersrecht- en toelatingsonderzoek kan betekenen? Dan is de workshop Wegwijs in kwekersrecht- en toelatingsonderzoek iets voor u.

Voor wie?

In deze workshop krijgt u een algemeen beeld van Nak-

De workshop is ontwikkeld voor betrokkenen bij proce-

tuinbouw als organisatie en de weten regelgeving

dures voor kwekersrecht- en toelatingsonderzoek en is

waarop zij toeziet. Er wordt uitgelegd welke procedu-

ook geschikt voor veredelaars en bedrijven die voor het

res rondom kwekersrecht- en toelatingsonderzoek zijn

eerst in aanraking komen met Naktuinbouw.

opgesteld en wat uw rol hierin kan zijn. Persoonlijke benadering Een specialist op het gebied van DUS-onderzoek laat u

Deze workshop kan al met enkele deelnemers van start

zien waar u relevante informatie vindt en behandelt de

gaan. Vooraf wordt samen met u doorgenomen wat uw

verschillende stappen bij het invullen van registratie-

vragen zijn en wat u in deze workshop wilt leren. Op

formulieren.

deze manier is de informatie uit de workshop direct

Tevens bezoekt u de proefvelden om u een indruk te

toepasbaar in de eigen praktijk! De workshop kan ook in

geven van de uitvoering van DUS-onderzoek.

het Engels worden gegeven.

15 mei 2014 (ochtend+middag)

€ 415,-


Deze eendaagse workshop kan op verzoek worden georganiseerd bij Naktuinbouw. Bij meer dan twee personen van hetzelfde bedrijf kan een aangepaste prijs worden opgevraagd. U kunt hierover contact opnemen met Naktuinbouw Opleidingen.


pagina

37


Inhoud


Goede sier maken Bedrijfshygiëne in siergewassen Bemonstering van planten

41 43 45


pagina

38


pagina

39

Goede sier maken Werkt u sinds kort in de bloemisterijsector en bent u nieuwsgierig naar het reilen en zeilen van deze sector? De workshop Goede sier maken is een reis door deze (inter)nationale sector en laat u in één dag kennismaken met de wereld van de vegetatief vermeerderde siergewassen. Voor wie?

De workshop biedt een afwisselende en interactieve

U heeft geen specifieke vooropleiding nodig om deel te

dag. U krijgt een totaalbeeld van de sector door pre-

kunnen nemen aan deze workshop. Iedere medewerker kan

sentaties, spelachtige oefeningen, groepsopdrachten en

de workshop volgen, van hoog tot laag in de organisatie.

een rondleiding. Van idee van de veredelaar tot aan de schappen in de winkel.

Het bijzondere van deze workshop is dat u kennismaakt met collega’s van verschillende andere bedrijven uit de

De workshop start met een terugblik naar de ontwik-

sector. Dit levert vaak contacten op die u kunt gebruiken

kelingen in de sierteelt vanaf de Tweede Wereldoorlog.

in het dagelijkse werk. Doordat deze kennismaking een

Daarna komen onderwerpen zoals rasechtheid, raszui-

belangrijke meerwaarde aan de workshop geeft, kunnen

verheid en uitwendige kwaliteit aan bod, omdat voor

er maximaal acht personen van één bedrijf deelnemen

plantmateriaal een goede kwaliteit van groot belang is.

per workshop.

Ook marketing wordt behandeld, omdat dit onmisbaar is om met succes uw producten te kunnen verkopen.


Het rassenregistratieonderzoek komt specifiek aan bod

De groep bestaat uit maximaal zestien personen. Alle

tijdens een rondleiding. Een interactief spel sluit de

functies binnen de organisatie passeren de revue en

dag af.

worden gekoppeld aan de functies van de deelnemers. Uw ervaringen worden zo onderdeel van de workshop.


17 april 2014 (middag+avond)

€ 395,-

Inschrijven vóór 7 maart 2014


pagina

41


Inhoud


pagina

42

Bedrijfshygiëne in siergewassen Een muis kan al binnenkomen door een opening van een halve centimeter. Laat staan de ziekten en plagen die loeren op het teeltmateriaal van het bedrijf waar u werkt. Wordt u daarom bewust van de risicogebieden. In de workshop Bedrijfshygiëne neemt u uw bedrijf onder de loep om te zien wat de risicogebieden zijn en hoe u deze plekken schoon kunt houden. Geef indringers géén kans om het teeltmateriaal op uw bedrijf aan te tasten.

Presentaties, opdrachten en spelachtige elementen tij-

meerdaagse opleiding op mbo+/hbo-niveau beschikbaar.

dens de workshop geven u inzicht in het belang van hygiënemaatregelen. Na het volgen van de workshop


weet u hoe u risico’s op besmetting vroegtijdig kunt


signaleren en hoe u vervolgens moet handelen.

maakt het mogelijk om de diverse praktijkopdrachten in groepsverband uit te voeren.

De workshop start met basiskennis over plantenziekten (bacteriën, schimmels, virussen, viroïden en insecten).


Gewascontrole, gewasmonitoring en desinfectie komen


ook aan bod. U leert uw praktijksituatie kritisch te be-


oordelen en mee te denken over praktische verbeteringen.

krijgen voor deze workshop. Op pagina 76 kunt u meer


lezen over de subsidiemogelijkheden.

Voor wie?

Deelname aan deze opleiding telt mee voor het verlengen

De workshop is ontwikkeld voor uitvoerend personeel

van uw gewasbescherminglicentie (thema Veiligheid &

van sierteeltvermeerderingbedrijven en telers van sier-

Techniek). Geef daarvoor uw licentienummer aan ons door.

gewassen. Denk hierbij aan gewasverzorgers en enters. Voor medewerkers die uitvoerend personeel aansturen,

Op uw bedrijf?

instrueren en controleren (denk hierbij aan bedrijfslei-


ders, voormannen en teeltcoördinatoren) is er ook een


2 april 2014 (middag+avond)

€ 350,-



€ 350,-



pagina

43


Inhoud

Bemonstering van planten Wilt u de zekerheid hebben dat het monster dat u heeft genomen echt de partij vertegenwoordigt? En wilt u zeker zijn van de betrouwbaarheid van uw bemonstering? In de opleiding Bemonstering van planten staat het nemen van monsters bij partijen planten centraal. U leert dat de betrouwbaarheid van een bemonstering vrijwel geheel wordt bepaald door de werkwijze en deskundigheid van u, de monsternemer. Voor wie?

Het nemen van een monster van een partij vormt de basis

Deze opleiding is bedoeld voor medewerkers die betrokken

voor betrouwbare kwaliteitsbepalingen. De opleiding

zijn bij of zelf monsters nemen van planten.

Bemonstering van planten is een eendaagse, interactieve vakbekwaamheidsopleiding voor het bemonsteren van


partijen planten.


U leert tijdens de opleiding de achtergronden van het monsternemen en waarom bedrijfshygiëne tijdens het

Subsidie

bemonsteren belangrijk is.


Daarnaast gaat u direct ervaring opdoen in de praktijk.


U gaat aan de slag met het uitwerken van bemonsteringsplannen en het nemen van monsters aan de hand van deze

krijgen voor deze opleiding. Op pagina 76 kunt u meer lezen over de subsidiemogelijkheden.

plannen. Op uw bedrijf? De opleiding sluit af met een theorie- en praktijkexa-


men. Bij een goed resultaat ontvangt u een certificaat.


10 & 23 april 2014 (ochtend+middag) 25 september & 9 oktober 2014

€ 595,€ 595,-

Inschrijven vóór 28 februari 2014 Inschrijven vóór 15 augustus 2014


pagina

45


Inhoud

Voor de groene laboratoria Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek Basisopleiding gezondheidsonderzoek Validatie en kwaliteitsmonitoring Real-time PCR voor de groene sector Plantspecifieke ELISA-technieken Zadendeterminatie

49 53 55 57 59 61


pagina

46


pagina

47

Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek Een laborant is net als een schaatser. Hij kan zich specialiseren in een bepaalde richting, zoals de sprinter Jan Bos. Of hij wordt een allrounder met kennis van ieder vakonderdeel, zoals Sven Kramer. De opleiding Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek is een basisopleiding voor de echte allrounder in het zaadvak of biedt de mogelijkheid om u meer te specialiseren door een specifieke module te volgen. 5. Vigour-bepalingen (1 dag)

U leert de belangrijkste begrippen die te maken hebben

Deze module behandelt de achtergronden en werkwijzen

met zaadanalyse. Ook krijgt u een korte introductie in

van verschillende Vigour-bepalingen, zoals het tetrazoli-

plantkunde en maakt u kennis met Naktuinbouw, ISTA en

umonderzoek, worteluittreding en diverse verouderings-

enkele andere organisaties uit de plantaardige sector.

toetsen. Daarvoor onderzoekt u diverse monsters.

2. Schonings- en vochtonderzoek (1 dag)

6. Toets Bruikbare Planten (1 dag)

Het schonen van zaad, de analyse en de werking van

Aan de hand van verschillende gewassen wordt de Toets

belangrijke schoningsmachines staan centraal. Ook de

Bruikbare Planten uitgelegd. Hierbij komen de methodes

achtergronden en werkwijzen van het vochtonderzoek

voor het toetsen en beoordelen van onder meer de kiem-

komen aan bod. Daarvoor bepaalt u van één à twee monsters

snelheid en de uniformiteit van een zaadpartij aan bod.

het vochtgehalte volgens een beproefde ISTA-methode.

Ook oefent u met een aantal aanwezige monsters.

3. Zuiverheidsonderzoek (1 dag)

7. Kennismaking met Gezondheidsonderzoek (1 dag)

Tijdens deze dag komen de componenten van zuiverheids-

Laboratoriumonderzoek geeft zekerheid over de kwaliteit

analyse en een aantal aan de zuiverheidsbepaling gerela-

van teeltmateriaal. In deze module komen verschillende

teerde toetsen aan bod. U leert om te gaan met de zuiver-

detectietechnieken en hun toepassingen aan bod die de

zaadregels van de ISTA en het berekenen van de uitslagen.

aanwezigheid van virussen, viroïden, schimmels en bacteriën kunnen aantonen. Ook worden er voorbeelden gegeven

4. Kiemkrachtonderzoek (2 dagen)

van enkele mogelijke toepassingen van deze technieken. In

Deze module behandelt de procedure, materialen, om-

deze module krijgt u ook een rondleiding door het Gezond-

standigheden, kiemrust en apparatuur van kiemkrachton-

heidslaboratorium van Naktuinbouw.

derzoek. Ook het interpreteren van kiempercentages, de ISTA-zaailingevaluatie en de 50%-regel komen aan bod.

De opleiding sluit af met een schriftelijk examen. Bij een

Naast de theorielessen oefent u met het beoordelen van

goed resultaat ontvangt u een certificaat.

een kiemproef.


pagina

49


1. Inleiding in de wereld van zaadanalyse (2 dagen)

Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek Voor wie?

Heeft u behoefte aan meer verdieping? Kijk dan ook

Deze basisopleiding is ontwikkeld voor medewerkers van

eens naar de Basisopleiding gezondheidsonderzoek, de

zaadanalyselaboratoria in de tuinbouwsector en mede-

opleiding Plantspecifieke ELISA-technieken, Real-time

werkers met als taak het interpreteren van kwaliteitsge-

PCR voor de groene sector en de workshop Validatie en

gevens van teeltmateriaal.

Kwaliteitsmonitoring.

Het instapniveau is mbo. Kennis van module 1 is een pré


voor het volgen van alle overige modules. De opleiding is

Voor elke module is een maximum aantal deelnemers

in het Nederlands. Voldoende kennis (in woord en

vastgesteld, zodat zowel tijdens de theorie- als praktijk-

geschrift) van de Nederlandse taal is dan ook vereist.

opdrachten iedere deelnemer voldoende aandacht krijgt.

Module 7 biedt een brede inleiding op het gebied van ge-

Op uw bedrijf?

zondheidsonderzoek. De module is daarmee bedoeld voor

Het is mogelijk deze opleiding (één of meerdere specifieke

mensen die nog weinig kennis hebben van de werkzaam-

modules) in company te organiseren. Vraag naar de

heden in een laboratorium voor gezondheidsonderzoek.

mogelijkheden.

1. Inleiding in de wereld van zaadanalayse 2. Schonings- en vochtonderzoek 3. Zuiverheidsonderzoek 4. Kiemkrachtonderzoek 5. Vigour-bepalingen 6. Toets Bruikbare Planten 7. Kennismaking met gezondheidsonderzoek

€ 425,€ 350,€ 350,€ 425,€ 350,€ 350,€ 350,€ 195,-

16 & 23 september 2014 30 september 2014 7 oktober 2014 14 & 21 oktober 2014 28 oktober 2014 4 november 2014 11 november 2014

18 november 2014 (0,5 dag) Examen Bij het volgen van alle modules krijgt u een korting van € 150,- en betaalt u € 2.645,Inschrijven vóór 6 augustus 2014


pagina

50

De gezamenlijke opleidingen Real-time PCR voor de groene sector en Plantspecifieke ELISAtechnieken zijn ontwikkeld door specialisten van Naktuinbouw en docenten van Hogeschool Leiden. De theorie behandelt de laatste ontwikkelingen en de praktijkopdrachten sluiten nauw aan op de dagelijkse werkzaamheden in laboratoria in de tuinbouwsector. In 2014 staan de opleidingen Plantspecifieke (real-time) PCR-technieken en Plantspecifieke (real-time) PCR-technieken op het programma. Bekijk voor meer informatie de websites www.naktuinbouw.nl en/of http://cbd.hsleiden.nl


Het Centrum Bioscience en Diagnostiek van Hogeschool Leiden staat bekend om haar grote aanbod in cursussen en in company trainingen op het gebied van ‘Life Sciences’. Naktuinbouw Laboratoria kent een succesvolle geschiedenis in het ontwikkelen van onder meer nieuwe technieken in virus-, bacterie-, schimmel- en DNA-detectie.

Basisopleiding gezondheidsonderzoek Op het gebied van gezondheidsonderzoek biedt Naktuinbouw diverse opleidingen aan. Module 7 van de opleiding Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek (mbo-niveau) biedt in één dag een kijkje in de keuken van het gezondheidslaboratorium. Bent u op zoek naar meer verdieping? kies dan één van de hbo-opleidingen, zoals bijvoorbeeld deze Basisopleiding gezondheidsonderzoek. Dit betekent dat voldoende kennis van de Nederlandse

In deze driedaagse module op HBO-niveau wordt dieper

taal (in woord en geschrift) dan ook vereist is.

ingegaan op de moleculaire, microbiologische en ELISAtechnieken in een gezondheidslaboratorium. Onderwer-

Voor wie?

pen als virussen, bacteriën, schimmels, antisera en me-

De workshop is ontwikkeld voor laboratoriummede-

dia komen aan bod. U gaat zelf aan de slag met ELISA-,

werkers uit de plantaardige sector. Als vooropleiding

PCR- en pathogeniteitstoetsen.

adviseren wij een opleiding op hbo-niveau of relevante praktijkervaring.

Deze opleiding kan worden afgesloten met een schriftelijk examen op 9 oktober 2014. De kosten voor dit exa-


men zijn € 195,- per deelnemer.

Voor deze opleiding is een maximum aantal deelnemers van 15 personen vastgesteld, zodat zowel tijdens de

In het Nederlands

theorie- als praktijkopdrachten iedere deelnemer vol-

Deze opleiding wordt gegeven in het Nederlands.

doende aandacht krijgt.

18, 25 september, 2 oktober (ochtend+middag) & 9 oktober 2014 (examen)

€ 1.290,-

Inschrijven vóór 8 augustus 2014


pagina

53


Inhoud

Validatie en kwaliteitsmonitoring Hoe betrouwbaar is deze toets? Dit is een vraag die u bij het invoeren van een nieuwe toets hoort te stellen. De workshop Validatie en kwaliteitsmonitoring geeft inzicht in de antwoorden op deze vraag. kwaliteitsborging van belang. In deze module worden

Validatie in de landen tuinbouwsector neemt een

daarom verschillende methoden besproken om op een

steeds belangrijkere plaats in als instrument om de

goede en efficiënte manier de kwaliteit van uitgevoerde

kwaliteit van laboratoriumtoetsen te waarborgen. Nak-

analyses te kunnen waarborgen. Aan de orde komen eer-

tuinbouw onderkent dit belang en heeft uitgebreide

ste-, tweede- en derdelijnscontroles, denk aan positieve

expertise over validatie opgebouwd. De workshop Va-

en negatieve controles, blinde toetsen en ringtoetsen.

lidatie gaat uitgebreid in op het begrip validatie en het belang hiervan bij de beoordeling van protocollen.


Er wordt ruime aandacht besteed aan de (nationale) validatie richtlijnen en de afgeleide richtlijnen die ge-

Voor wie?

vraagd worden aan de bedrijven voor een NAL of ASLN


status. Prestatiekenmerken passeren de revue aan de


hand van tastbare voorbeelden uit de praktijk. U gaat

adviseren wij een opleiding op hbo-niveau of relevante

zelf aan de slag met het analyseren en beoordelen van

praktijkervaring.

resultaten en krijgt handvatten uitgereikt voor het opstellen van een validatierapport. Op deze manier wordt


direct duidelijk hoe een validatie er in de praktijk uit

Voor deze opleiding is een maximum aantal deelnemers

kan zien.

van 15 personen vastgesteld, zodat zowel tijdens de theorie- als praktijkopdrachten iedere deelnemer voldoende

Om de risico’s binnen een gezondheidslaboratorium zoveel

mogelijk

te

beperken

is

ook

een

8 april 2014 (ochtend+middag)

aandacht krijgt.

goede

€ 695,-



pagina

55


Inhoud

Real-time PCR voor de groene sector De ‘Polymerase Chain Reaction’ (PCR) wordt in de tuinbouw- en akkerbouwsector vaak gebruikt voor genetische kwaliteitscontrole en het toetsen van planten op de aanwezigheid van plantenziekten. Naast de achtergronden leert u ook te werken met de geavanceerde (real-time) PCR-techniek. maakt deze methode zeer goed bruikbaar voor plantge-

Naktuinbouw en Hogeschool Leiden bieden vanaf 2014

relateerde vraagstellingen. Tijdens de opleiding wordt

een vernieuwde opleiding over de PCR-techniek voor de

ingegaan op de volgende onderwerpen:

groene sector aan. Deze nieuwe opleiding is een samen-

• achtergronden van de PCR-techniek

voeging van de vroegere opleidingen Plantspecifieke

• de isolatie van nucleïnezuren

PCR-technieken en Plantspecifieke real-time PCR-tech-

• het ontwikkelen van PCR-reacties

nieken.

• het optimaliseren van PCR-condities

De PCR-techniek wordt in de tuinbouw- en akkerbouw-

• de analyse en kwantificering van de PCR-producten

sector vaak gebruikt voor genetische kwaliteitscontrole

• ‘trouble shooting’

en de detectie en identificatie van micro-organismen.

In de praktijk zet u PCR-bepalingen in en analyseert u

Voor de detectie van bacteriën, virussen, schimmels en

de resultaten.

aaltjes is de PCR-amplificatietechniek niet meer weg te denken van het laboratorium.

Voor wie? De workshop is ontwikkeld voor laboratoriummede-

De eerste dag wordt aandacht besteed aan de achtergron-


den van de PCR-techniek. De twee opvolgende dagen vindt


een verdieping plaats naar de real-time PCR-techniek.

praktijkervaring.

De grote dynamische range van de real-time PCR of kwantitatieve PCR (qPCR) biedt een sterk verhoogde


gevoeligheid ten opzichte van de traditionele PCR.

Voor deze opleiding is een maximum aantal deelnemers

Ook het feit dat qPCR minder contaminatiegevoelig is,

van 15 personen vastgesteld.

25, 26 & 27 november 2014 (ochtend+middag)

€ 1.890,-

Inschrijven vóór 14 oktober 2014

De opleiding kost € 1.840,- indien u zich inschrijft vóór 16 september 2014 Naktuinbouw Opleidingen, Postbus 40, 2370 AA Roelofarendsveen, (071) 332 61 65, [email protected]

pagina

57


Inhoud

Plantspecifieke ELISA-technieken De ELISA-techniek wordt in de tuinbouw- en akkerbouwsector veel gebruikt voor het aantonen van virussen. Aan de hand van verschillende waardplant-pathogeencombinaties worden de meest gebruikte ELISA-formats behandeld. Het gebruik van plantaardig materiaal in ELISA’s blijkt niet altijd probleemloos. Tijdens de opleiding Plantspecifieke ELISA-technieken komen de kritische aspecten van ELISA’s, mogelijke problemen en oplossingen hiervoor en de interpretatie van data aan de orde. monsterkeuze en het effect van monsterbereiding op de

De opleiding richt zich op de diverse ELISA-technieken

resultaten, controles en referentiemateriaal, titratie van

voor plantpathologie en behandelt de extractie van plant-

antisera, interpretatie van resultaten en praktische pro-

pathogenen uit diverse plantenweefsels en de problemen

blemen, zoals kruisreactiviteit.

hierbij, de kwaliteitscriteria, de interpretatie en de oplossing van praktijkproblemen. De volgende onderwerpen


komen ook aan bod: • antilichamen, antigenen, antigene determinanten, anti-

Voor wie?

geen-antilichaam interactie


• eigenschappen van poly- en monoclonalen


• extractie van plantpathogenen uit diverse plantenweef-


sels en de problemen hierbij

praktijkervaring.

• criteria als specificiteit en sensitiviteit Persoonlijke benadering

• de interpretatie van ELISA-uitslagen

Voor deze opleiding is een maximum aantal deelnemers U leert in de praktijk ook rekening te houden met de

5, 12 & 17 juni 2014 (ochtend+middag)

van 15 personen vastgesteld.

€ 1.890,-


De opleiding kost € 1.840,- indien u zich inschrijft vóór 3 april 2014. Naktuinbouw Opleidingen, Postbus 40, 2370 AA Roelofarendsveen, (071) 332 61 65, [email protected]

pagina

59


Inhoud

Zadendeterminatie Hoe ziet u het verschil tussen de zaden van 693 verschillende plantensoorten uit 105 plantenfamilies? De veertien belangrijkste families vertegenwoordigen tweederde van het aantal plantensoorten, namelijk 465. Deze komen dan ook uitgebreid aan bod in de cursus Zadendeterminatie. Inhoud en vruchten. Fotomateriaal van de behandelde en niet

tuinbouw en NAK de cursus Zadendeterminatie. Er zijn

behandelde plantenfamilies ondersteunen de theorie en

vier modules die elk een groep families behandelt die

de praktijk.

zich op basis van speciale morfologische kenmerken laat

Na afloop ontvangt u een certificaat.

karakteriseren. Voor wie? Na een inleiding over de bouw van vruchtwijze, vrucht

De cursus is opgezet voor laboranten en medewerkers

en zaad, oefent u in het determineren met zaadmeng-

die praktisch bezig zijn met het determineren van

sels. De docent gaat in op een aantal belangrijke punten

zaden. Maar ook andere geïnteresseerden kunnen deel-

bij het leren determineren:

nemen. Er is geen specifieke voorkennis vereist.

• naamgeving van planten (wetenschappelijke namen van families, geslachten en soorten)

Na inschrijving krijgt u toegang tot de e-learning module

• onderscheid tussen diaspore – vrucht – zaad

‘Inleiding Zadendeterminatie’. Bij de start van de cursus

• indeling in vruchttypen

dient u deze module te hebben afgerond.

• morfologie en anatomie van het zaad • zaaddimorfie

De cursus is in het Nederlands.

• extra variabelen: onrijpheid en fragmentatie Persoonlijk benadering? U leert zelfstandig naslagwerken te raadplegen, die u

De groep bestaat uit maximaal zestien personen, zodat

helpen met het vinden van de juiste naam van de zaden


13, 27 mei en 17, 24 juni 2014 (ochtend+middag)

€ 1.500,-



pagina

61


Rijksuniversiteit Groningen organiseert samen met Nak-

Engelstalig Seed identification Plant variety protection course Company hygiene for vegetable crops Professional seed sampling

65 67 69 71


pagina

62


pagina

63

Seed identification Hoe ziet u het verschil tussen de zaden van 693 verschillende plantensoorten uit 105 plantenfamilies? De veertien belangrijkste families vertegenwoordigen tweederde van het aantal plantensoorten, namelijk 465. Deze komen dan ook uitgebreid aan bod in deze Engelstalige cursus Zadendeterminatie. U leert zelfstandig naslagwerken (zoals de Digitale Zaden-

Rijksuniversiteit Groningen organiseert samen met Naktuin-

atlas van Nederland, boek en website) te raadplegen, die

bouw en NAK de Engelstalige cursus Zadendeterminatie.

u helpen met het vinden van de juiste naam van de zaden

Het doel van de cursus is het verbeteren van de identi-

en vruchten. Fotomateriaal van de behandelde en niet

ficatie van zaden die als onzuiverheden worden aange-

behandelde plantenfamilies ondersteunen de theorie en

troffen in zaadmonsters. Een eerste belangrijke stap in

de praktijk.

deze zadenidentificatie is het herkennen van de plantfamilie, waardoor het mogelijk is om efficiënt

Voor wie?

referentiecollecties en zadenatlassen te raadplegen.

Deze internationale cursus is ontwikkeld voor laboranten en medewerkers die praktisch bezig zijn met het deter-

In deze cursus worden de belangrijkste zadenfamilies

mineren van zaden in bijvoorbeeld zuiverheidsonder-

behandeld van de ISTA-lijst van gestabiliseerde plan-

zoeken. Er is geen specifieke voorkennis vereist.

tennamen. De plantenfamilies Apiaceae (Umbelliferae), Brassi-

De cursus is in het Engels. Voldoende kennis (in woord en

caceae (Cruciferae), Fabaceae (Papilionaceae),

geschrift) van de Engelse taal is vereist.

Asteraceae (Compositae), Poaceae (Gramineae), Cyperaceae, Malvaceae, Boraginaceae en Polygonaceae

Persoonlijk benadering?

komen aan bod.

De groep bestaat uit maximaal dertig deelnemers, zodat iedereen de benodigde aandacht krijgt.

24, 25 & 26 maart 2014 (ochtend+middag)

€ 500,-



pagina

65

Voor de groene Engelstalig laboratoria

Inhoud

Plant Variety Protection course In veel landen werkt men aan een bescherming van intellectuele eigendomsrechten van plantenrassen. Om een dergelijk kwekersrechtsysteem op te kunnen zetten en te onderhouden, biedt de Plant Variety Protection course handvatten. De opleiding wordt georganiseerd in samenwerking met Wageningen UR, UPOV, CPVO, Raad voor plantenrassen en Plantum.

Inhoud

Voor wie?

De Plant Variety Protection course richt zich op de

Als vooropleiding is een agrarische hbo-opleiding of

implementatie van kwekersrecht in landen waar een

een juridische opleiding met agrarische werkervaring

kwekersrechtsysteem niet aanwezig is, in ontwikkeling

een pré. Deelnemers werken in rassenregistratie of

is of waar de introductie onlangs is afgerond.

krijgen dergelijke taken in de toekomst. Deelnemers uit landen die onlangs kwekersrecht ontwikkelden of hieraan werken krijgen voorrang.

• wettelijke aspecten: het UPOV-systeem, andere ‘sui generis’-systemen, patenten en genetische bronnen • institutionele aspecten: procedures, administratie

De opleiding is in het Engels. Voldoende kennis (in woord en geschrift) van de Engelse taal is vereist.

en DUS-systemen • technische aspecten: DUS-principes, UPOV-richtlijnen en naamgeving

Persoonlijke benadering De groep bestaat uit deelnemers (maximaal 30) uit

• het toepassen van kwekersrecht

diverse landen. De deelnemers leren van elkaar hoe de ontwikkeling en implementatie van kwekersrecht in de

Deze Engelstalige opleiding bestaat uit presentaties,

diverse landen is geregeld.

discussiegroepen en praktijkopdrachten. Ook bezoekt u bedrijven die zich bezighouden met kwekersrecht, zoals

Subsidie

Naktuinbouw, NAK en veredelingsbedrijven. In het week-

U kunt bij Nuffic diverse beurzen aanvragen voor deze

end bezoekt u onder andere Amsterdam.

opleiding. Lees meer hierover op pagina 76.

16 t/m 27 juni 2014 (10 werkdagen) | € 3.195,- | Inschrijven vóór 19 april 2014 bij Centre for Development Innovation (CDI), Wageningen UR: www.cdi.wur.nl Via het CDI kan aanvullend verblijf en een ziektekostenverzekering worden geregeld.


pagina

67

Engelstalig

De volgende onderwerpen komen aan bod:


pagina

68

Company hygiene for vegetable crops Bedrijfshygiëne is overal belangrijk voor bedrijven in de teeltmaterialensector. Daarom is de opleiding Bedrijfshygiëne in groentegewassen nu ook in het Engels ontwikkeld. Naktuinbouw trekt de wereld rond om het belang van goede bedrijfshygiëne onder de aandacht te brengen. Inhoud

Voor wie?

De Engelstalige opleiding behandelt de thema’s ziekten

De opleiding is ontwikkeld voor bedrijven die meer willen

en plagen, bedrijfshygiënesystemen en het kwaliteitssy-

weten over bedrijfshygiëne(systemen) en hoe ze dit toe

steem Good Seed and Plant Practices (GSPP).

kunnen passen om het plantmateriaal op hun bedrijf gezond te houden. Ook voor bedrijven die hun medewer-

Tijdens de opleiding komen de levenswijze en versprei-

kers bewust willen maken van het belang van hygiënisch

ding van ziekten en plagen, de inhoud van het hygiëne-

werken, is deze opleiding interessant.

aan bod. Ook de procedurele kant en de implementatie van


het systeem komen aan bod. U leert de praktijksituatie


kritisch te beoordelen en mee te denken over praktische

maakt het mogelijk om de diverse praktijkopdrachten in

verbeteringen.


De opleiding sluit op de laatste dag af met een examen. Bij een goed resultaat ontvangt u een certificaat.

Deze meerdaagse opleiding kan bij voldoende belangstelling worden georganiseerd in het Engels, eventueel in het buitenland. U kunt hierover contact opnemen met Naktuinbouw Opleidingen. Als u de opleiding aanvraagt samen met andere bedrijven, dan kan dit financieel aantrekkelijker zijn.


pagina

69

Engelstalig

protocol en het opzetten van een bedrijfshygiënesysteem


pagina

70

Professional seed sampling Iedereen is in het dagelijks leven bezig met bemonsteren. U proeft bijvoorbeeld op de markt een heerlijk stuk meloen en besluit daarna een meloen te kopen. Bemonsteren is in feite een beslissing nemen op basis van een beperkte hoeveelheid informatie. U kon immers onmogelijk alle meloenen proeven. De opleiding Bemonstering van zaden leert u keuzes te maken tijdens het bemonsteren, zodat u een representatief monster kunt nemen. Inhoud

Ook krijgt u uitleg over de diverse bemonsteringsgereed-

Het nemen van een monster van een zaadpartij vormt de

schappen en het verpakken en verzenden van monsters.

basis voor betrouwbare kwaliteitsbepalingen. De opleiding Bemonstering van zaden is een eendaagse, interac-

De opleiding sluit af met een theorie- en praktijkexamen.

tieve vakbekwaamheidsopleiding voor het bemonsteren

Bij een goed resultaat ontvangt u een certificaat.

van zaden. Voor wie? Deze opleiding is ontwikkeld voor medewerkers die

zicht in de achtergrond van het monsternemen in het al-

betrokken zijn bij of zelf monsters nemen van zaad.

gemeen. Het doel van monstername, de typen monsters, het monsternameproces en veelvoorkomende bemonste-


ringsfouten komen hierbij aan bod.


In deel 2 leert u aan de hand van de verschillende stappen in het bemonsteringsproces alle belangrijke as-

Op uw bedrijf?

pecten bij het nemen van een monster, zodat u onder


alle omstandigheden de juiste beslissing kan nemen.


Deze meerdaagse opleiding kan bij voldoende belangstelling worden georganiseerd in het Engels, eventueel in het buitenland. U kunt hierover contact opnemen met Naktuinbouw Opleidingen. Als u de opleiding aanvraagt samen met andere bedrijven, dan kan dit financieel aantrekkelijker zijn.


pagina

71

Engelstalig

De opleiding bestaat uit twee delen. Deel 1 geeft u in-

Breedwise Breedwise en Naktuinbouw werken al jaren samen, zoals in de workshops Spoor van het zaad en Bedrijfshygiëne. Daarnaast biedt Breedwise een gevarieerd pakket voor veredelingsbedrijven, vermeerderaars en verwante instellingen in de akkerbouw-, voedingstuinbouw-, sierteelt- en bollensector. Een kort overzicht.

Zaadtechnologie en -onderzoek (6 dagen) Zaadfysiologie (kieming, zaadvorming, bewaring in opslag, zaadbehandeling), zaadtechnologisch onderzoek, pathogenen en practicum. Een hbo-opleiding voor medewerkers zaadcontrole, zaadtechnologie, zaadonderzoek en plantenkwekers. Weefselkweek (5 dagen) Weefselkweek, theorie en praktijk, meristeemcultuur en regeneratie, embryocultuur, haploïden, embryo-genese, transformatie en in vitro naar in vivo. Een hbo-opleiding voor medewerkers van een weefselkweeklaboratorium. Veredeling met behulp van moleculaire merkers en bio-informatica (2 dagen) Principe, techniek, toepassing in veredeling en de nieuwste ontwikkelingen. Een hbo-opleiding voor veredelaars en selecteurs. Inleiding zaadfysiologie (5 dagen) Functie, vorming en bouw van zaad, kieming, zaadkwaliteit en zaadbehandeling. Een cursus voor medewerkers van zaadverwerking en kwaliteitscontrole.

Een vooropleiding op lbo/mbo-niveau is gewenst. Inleiding erfelijkheidsleer & plantenveredeling (6 dagen) Erfelijkheidsleer, plantenveredeling en selectiemetho- den. Een cursus voor uitvoerend medewerkers in een veredelingsprogramma en beginnende selecteurs. Een vooropleiding op vmbo/ mbo-niveau is gewenst. Inleiding plantenfysiologie voor weefselkweeklaboratoria (3 dagdelen) Medewerkers met geen of weinig kennis van plantenfysiologie krijgen tijdens deze opleiding inzicht in de bouw en belangrijkste levensprocessen van planten. Kwekersrecht (2 dagen) Kwekersrecht, registratieonderzoek, internationaal, exploitatie en merkenrecht. Een cursus voor iedereen die zelf met kwekersrecht(aanvragen) te maken heeft. Ontwikkelen van nieuwe rassen in de boom- en vasteplantenteelt (8 dagen) Marketing en strategie in relatie met veredeling, erfelijkheidsleer, plantenveredeling, weefselkweek, bescherming van rassen en de exploitatie ervan, nieuwe (DNA-)technologieën. Een mbo+-opleiding voor veredelaars.

Kijk voor alle cursussen en de in company mogelijkheden van Breedwise op www.breedwise.nl


pagina

73

Overzicht aanbod Breedwise

Vakopleiding Plantenveredeling (50 dagen in 2 jaar) Erfelijkheidsleer, plantenveredeling, biotechnologie, plantenfysiologie en plantenziektekunde. Een hboopleiding voor veredelingsassistenten en selecteurs.

Docenten Maak kennis met de docenten van onze opleidingen en workshops in 2014.

Daniël Bakker

Onderzoeker, team Research & Development: • Validatie en kwaliteitsmonitoring

Joke ten Broek

Senior keurmeester, team Keuringen Bloemisterij- en Groentegewassen: • Bedrijfshygiëne • Bemonstering van planten • Goede sier maken

Frans Claassen

Manager, team Keuringen Bloemisterij- en Groentegewassen: • Bedrijfshygiëne in aardbeiplanten

René Dekter

Onderzoeksmedewerker, team Research & Development: • Validatie en kwaliteitsmonitoring

Peter van Enckevort

Senior keurmeester: • Bedrijfshygiëne (in aardbeiplanten) • Kwaliteit van aardbeiplanten • Bemonstering van planten • Bemonstering van zaden

Erik van Egmond

Senior laborant, team Zaadanalyse & Nematoden: • Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek

Anton Grim

Manager, team Zaadanalyse & Nematoden: • Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek

Leon van der Heijden

Keurmeester, team Keuringen Bloemisterij- en Groentegewassen: • Bemonstering van zaden


pagina

74

Onderzoeker, team Research & Development: • Plantspecifieke ELISA-technieken • Basisopleiding gezondheidsonderzoek • Zaadanalyse & Gezondheidsonderzoek

Idy van Leeuwen

Docente Breedwise: • Spoor van het zaad / Goede sier maken

Ellis Meekes

Onderzoeker, team Research & Development: • Real-time PCR voor de groene sector

Harmen Ooyevaar

Senior keurmeester, team Keuringen Bloemisterij- en Groentegewassen: • Bemonstering van zaden

Claudia Orelio

Docente Hogeschool Leiden • Real-time PCR voor de groene sector

Ad Sonnemans

Senior keurmeester, team Keuringen Boomkwekerijgewassen: • Insecten in de boomkwekerijsector

Laura Piñán González

DUS-medewerker, team DUS Groentegewassen: • Plant variety protection course

Anke Tiggelman

Docente Hogeschool Leiden: • Plantspecifieke ELISA-technieken

Ina van Trijp

Docente Breedwise: • Spoor van het zaad / Goede sier maken • Bedrijfshygiëne

Gert Verwoert

Keurmeester, team Keuringen Boomkwekerijgewassen: • Kwaliteit van boomkwekerijproducten • Sortimentskennis

Riny van Wanroy

Keurmeester, team Keuringen Boomkwekerijgewassen: • Bacterievuur


Docenten

Harrie Koenraadt

pagina

75

Subsidiemogelijkheden Colland Arbeidsmarkt Voor veel van onze opleidingen en workshops kunt u subsidie aanvragen bij Colland Arbeidsmarkt. Colland Arbeidsmarkt wil werknemers in de agrarische en groene sector stimuleren tot het volgen van cursussen en extra scholing. U komt in aanmerking voor een vergoeding als uw werkgever is aangesloten bij het fonds Colland Arbeidsmarkt en één van de twaalf door Colland aangegeven CAO’s hanteert (waaronder Glastuinbouw en Open teelten tuinbouw). De sector Glastuinbouw en Open teelten tuinbouw krijgen in het schooljaar 2013-2014 75% in de kosten vergoed. Subsidiemogelijkheden voor het schooljaar 2014-2015 worden per september 2014 bekend gemaakt op www.collandarbeidsmarkt.nl Met een aanvraagformulier vraagt u een vergoeding aan. Het aanvraagformulier moet binnen twee maanden na afloop van de opleiding of workshop door de administratie van Colland Arbeidsmarkt ontvangen zijn. De datum van ontvangst op de administratie is hierbij bepalend. Aanvraagformulieren die na die twee maanden worden ontvangen, neemt de administratie helaas niet meer in behandeling. Om teleurstelling te voorkomen, is het verstandig dat u het aanvraagformulier ruim van te voren instuurt. Verder hoeft u alleen een factuur van Naktuinbouw aan de administratie van Colland Arbeidsmarkt op te sturen. Let erop dat de naam van de deelnemer (de werknemer) en de naam van de opleiding of workshop op de factuur staan vermeld. Het aanleveren van cursusinformatie, aanwezigheidgegevens en kopieën van diploma’s of certificaten is niet meer nodig. U kunt het aanvraagformulier downloaden op www.collandarbeidsmarkt.nl Wilt u meerdere werknemers aanmelden voor een opleiding of workshop, kies dan voor ‘Bedrijfsaanvraag scholingsregeling cursusgroepen’. Wilt u maar één werknemer aanmelden, kies dan voor ‘Individuele aanvraag scholingsregeling cursusgroepen’. Verschillende Nuffic-beurzen Voor de Plant variety protection course kunnen bij Nuffic diverse beurzen worden aangevraagd. The Netherlands Fellowship Programmes (NFP) stelt beurzen beschikbaar voor educatie voor bedrijven uit 61 landen. De MENA-beurs is speciaal voor bedrijven in het Midden-Oosten en Noord-Afrika en de StuNed-beurs voor bedrijven in Indonesië. Kijk voor meer en actuele informatie op www.nuffic.nl/nfp, www.nuffic.nl/mena en www.nuffic.nl/stuned Meer weten? Naktuinbouw is niet verantwoordelijk voor tussentijdse wijzigingen in de subsidiemogelijkheden. Check daarom altijd de website van de betreffende subsidieverstrekker voor de laatste informatie. Naktuinbouw Opleidingen, Postbus 40, 2370 AA Roelofarendsveen, (071) 332 61 65, [email protected]

pagina

76

Voorwaarden Voor de opleidingen en workshops van Naktuinbouw zijn de onderstaande voorwaarden van toepassing. Deze kunnen wijzigen en zijn daardoor niet leidend. Raadpleeg voor de actuele voorwaarden onze website: www.naktuinbouw.nl Toepasselijkheid Op alle offertes en aanbiedingen van Naktuinbouw Opleidingen en op alle door Naktuinbouw Opleidingen gesloten overeenkomsten zijn de Algemene Voorwaarden van Naktuinbouw van toepassing voor zover daarvan niet bij schriftelijke overeenkomst is afgeweken. Overeenkomsten Het inschrijven voor een opleiding / workshop van Naktuinbouw verloopt via het inschrijvingsformulier. Het inschrijvingsformulier is te vinden op de website van Naktuinbouw en kan digitaal worden ingevuld of op papier worden geretourneerd. Aanmeldingen zijn voor Naktuinbouw pas bindend nadat Naktuinbouw deze per e-mail heeft bevestigd. Voor een in company opleiding / workshop geldt dat de opdrachtgever een offerte van Naktuinbouw in tweevoud ontvangt. Zodra Naktuinbouw een ondertekende offerte door de opdrachtgever heeft ontvangen, wordt een bevestiging opgemaakt. De overeenkomst is voor Naktuinbouw pas bindend nadat Naktuinbouw deze per e-mail heeft bevestigd. Annuleringsregeling Bij een annulering van een aanmelding voor een opleiding / workshop brengt Naktuinbouw de volgende kosten in rekening: • 5% van de opleidingsprijs bij annulering tot een maand voor de uiterste inschrijfdatum van de opleiding / workshop. • 50% van de opleidingsprijs bij annulering op een tijdstip binnen een maand voor de uiterste inschrijfdatum van de opleiding / workshop. Na de uiterste inschrijfdatum is men de volledige opleidingsprijs verschuldigd. Voor in company opleidingen / workshops geldt de bevestiging na ontvangst van de ondertekende offerte als bindend. Bij annulering is men de volledige opleidingsprijs verschuldigd. Bij onvoldoende aanmeldingen voor een opleiding / workshop heeft Naktuinbouw Opleidingen altijd het recht een opleiding / workshop te annuleren en een aanmelding niet te accepteren zonder gehouden te zijn tot vergoeding van schade of kosten. Bij verhindering kan een deelnemer zich laten vervangen door een ander. Hier brengt Naktuinbouw geen kosten voor in rekening. Deelnemers Naktuinbouw Opleidingen heeft het recht deelnemers die door hun gedrag of anderszins het normale verloop van de opleiding / workshop verhinderen, van verdere deelneming aan de opleiding / workshop uit te sluiten. Uitsluiting laat iedere verplichting tot betaling van de opleidingskosten onverlet. Eigendomsrechten Het auteursrecht en/of elk ander intellectueel eigendomsrecht op het door Naktuinbouw Opleidingen vervaardigde onderwijsmateriaal of enig ander werk voortvloeiend of verband houdend met een opdracht of opleiding / workshop, berust bij Naktuinbouw Opleidingen, tenzij partijen uitdrukkelijk schriftelijk anders zijn overeengekomen. Opdrachtgever en deelnemer mogen al het door Naktuinbouw vervaardigde en/of ter beschikking gestelde onderwijsmateriaal of enig ander werk alleen ten eigen behoeve gebruiken. Het is zonder voorafgaande uitdrukkelijk schriftelijke toestemming van Naktuinbouw niet toegestaan om: • onderwijsmateriaal of enig ander werk geheel of gedeeltelijk te verveelvoudigen en/of openbaar te maken door middel van druk, fotokopie, microfilm, beeldplaat, magnetische schijf of band, opslag in een voor derden toegankelijk raadpleegsysteem, of op welke andere wijze dan ook elektronisch, mechanisch of anderszins of • onderwijsmateriaal of enig ander werk aan derden af te staan, te verkopen of op enig andere wijze geheel of gedeeltelijk ter beschikking te stellen.


pagina

77

Naktuinbouw Opleidingen Sotaweg 22, Postbus 40 2370 AA Roelofarendsveen Tel: +31 (0) 71 332 61 65 [email protected] www.naktuinbouw.nl De informatie in dit programmaboekje is met veel zorg samengesteld. Door ontwikkelingen kunnen inhoud, prijzen en data wijzigen. Aan de inhoud van dit programma kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. De informatie uit dit boekje hangt nauw samen met www.naktuinbouw.nl waar alle actuele informatie over onze opleidingen en workshops te vinden is.


pagina

78

Opleidingen & Workshops 2014

Recommend Documents