Opleiding(en)
: CCC
College
: CCC Verbetervoorstel
Betreft
: Nederlands taalgebruik in Verbetervoorstel; verboden woorden, zinsneden en zinsconstructies
In dit document treft u enkele lijsten aan met “foute woorden, zinsneden en zinsconstructies”. Dit zijn woorden, zinsneden en constructies waarvan het gebruik absoluut verboden is in uw PvA en scriptie. Toepassing van deze lijst: Hanteer deze lijst zodra u met uw PvA of scriptie begint. Mocht tijdens één van de beoordelingen van uw PvA of scriptie blijken dat u deze lijst niet hanteert, dan is de docent gerechtigd om uw stuk zonder inhoudelijke beoordeling aan u terug te geven. Buiten de toepassing van deze lijst vallen de volgende onderdelen van uw PvA en/of scriptie: -
letterlijk overgenomen citaten of passages,
-
uitdrukkingen / zegswijzen,
-
alle zinnen die tot het voorwoord en/of dankwoord behoren,
-
alle zinnen die tot de toezegging van de praktijkbegeleider en sponsor behoren.
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 1 van 9
Woordgebruik
Vermijd verkleinwoorden of vervang deze door vaktechnische termen: o
Kostenplaatje : kostprijs, kostencalculatie
o
Plaatje
: figuur, schema, overzicht, illustratie
o
Rijtje
: opsomming, overzicht
Vermijd het gebruik van persoonlijke, bezittelijke, aanwijzende en betrekkelijke voornaamwoorden: ik, jij, hij, zij, wij, u, mijn, zijn, haar, ons, onze, uw, mijn, mij, hun, jou, jouw, jezelf, hen, degene en men.
Vermijd het gebruik van de bijwoorden: er en daar (waar?).
Ook het gebruik van de “hij/zij” en “hem/haar” constructie dient te worden vermeden! Voorbeeld: “. . . het bedrijf heeft diverse gegevens nodig om een beeld van de debiteur te vormen en om hem/haar aan te kunnen manen . . .”
Vermijd een overmatig gebruik van het wederkerende voornaamwoord: “zich”. Dit riekt naar Germanisme!
Vermijd het gebruik van onvoltooide deelwoorden: “het marktaandeel is sterk groeiende”. Onvoltooide deelwoorden geven immers geen inzicht in tijdsbestek en impact; we weten niet hoe sterk het marktaandeel groeit en over welke periode deze groei plaats vond.
Vermijd vage woorden als: o
Ongeveer (hoeveel?, wanneer?)
o
Veel … (hoeveel?)
o
Extra … (extra in de betekenis van additioneel, differentieel of buitengewoon?)
o
Enkele . . . , een paar . . . . (hoeveel?)
o
Heel veel . . . , heel vaak . . . (hoeveel, hoe vaak?)
o
Meestal … (hoe vaak, met welke frequentie?)
o
Regelmatig … (met welke regelmaat?)
o
Nogal … (in welke mate?)
o
Gewoon … (het woord gewoon is óf te subjectief óf te algemeen).
o
Eigenlijk … (dit woord dat “waar of echt” betekent, ontkracht de stelling!)
o
Feitelijk …, in feite … (deze woorden die “werkelijk” betekenen, ontkrachten de stelling!)
o
In principe … (dit woord dat “in beginsel” betekent, ontkracht de stelling!)
o
… een beetje … (hoeveel?)
o
… automatisch … (niets gaat automatisch)
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 2 van 9
o
Verder . . . (hoeveel verder?) Het woord ‘verder’ kan worden vervangen door het woord ‘voorts’ als het gebruikt wordt in een opsomming.
o
Hoe ver . . . (hoe ver? Wat is ‘ver’)
o
Nu … (wanneer? Wees specifiek)
o
Momenteel … (wanneer? Wees specifiek)
o
Op een gegeven moment … (Wanneer? Wees specifiek)
o
Enz, etc, en zo … (vaag)
o
Groot/groter/grootst, goed/beter/best, enorm, immens (hoe groot, hoe goed?)
o
Best practice … (wat is best-practice?)
o
Voldoende (hoeveel?)
o
Optimaal / optimalisatie (wat is optimaal en voor wie geldt het?)
o
Bepaalde ontwikkelingen … (welke?)
o
Eventueel, misschien, wellicht . . . (deze woorden impliceren onzekerheid)
o
Even . . . (hoelang?)
o
Redelijk aantal, redelijk veel . . . (hoeveel?)
o
In het vervolg, voortaan . . . (vanaf wanneer?)
o
Aanmerkelijk, aanzienlijk, overwegend, redelijk, niet onaanzienlijk . . . (hoeveel?)
o
Diverse, verschillende, overige . . . (welke?)
o
. . . het is logisch . . . (wat ìs logisch?)
o
Tzt / te zijner tijd … (wanneer?)
o
. . . zo . . . (hoe?)
o
. . . belangrijk . . . (vaag en niet gekwantificeerd)
o
Hoge winsten, diepe verliezen, hoge normen, lage bezetting, snelle vooruitgang (hoe hoog, laag, diep of snel?)
o
. . . de juiste toepassing . . . (wat is juist?)
o
Interessant … (niet gebruiken want subjectief van aard)
o
Allerlei … (hoeveel en welke?)
o
Sommige … (hoeveel en welke?)
o
Mensen … (ipv functionarissen, medewerkers of werknemers)
o
Personen … (ipv functionarissen, medewerkers of werknemers)
o
Iedereen … (wie allemaal?)
o
Periodiek … niet specifiek, hoe vaak?
Vermijd subjectieve woorden als: o
… een mooi voorbeeld … (mooi = subjectief)
o
Bijzonder … (subjectief en vaag: wat is ‘bijzonder’ en hoe ‘bijzonder’ is het?)
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 3 van 9
o
… de controller heeft gelijk … (gelijk is subjectief en vaag want: wie vindt dat de controller gelijk heeft?)
Vermijd als econoom het gebruik van het woord: o
… gratis …
Maak geen gebruik van afkortingen zoals: o
mbt
: met betrekking tot,
o
tzt
: te zijner tijd (zie ook bovenstaande opmerking),
o
oha
: over het algemeen,
o
enz
: enzovoort (zie ook bovenstaande opmerking),
o
etc
: enzovoort (zie ook bovenstaande opmerking),
o
oa
: onder andere,
o
om
: onder meer,
o
%
: nooit het teken ‘%’ gebruiken voor de woorden percentage of procenten wanneer er géén cijfer bijstaat
Let op: het gebruik van acroniemen van vakwoorden is wel toegestaan!
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 4 van 9
Spreektaal
Spreektaal is absoluut verboden in PvA`s en scripties: o
Oftewel . . . in plaats van: ofwel.
o
Ik heb zoiets van . . .
o
De inkoop van eten en drinken … de inkoop van maaltijden en dranken.
o
Het gebruik van de werkwoorden ‘nakijken’ of ‘nalopen’ in de betekenis van controleren.
o
Het gebruik van het werkwoord ‘kijken naar’ in de betekenis van analyseren.
o
Het gebruik van het woord ‘wel’ als bijwoord of als tussenwerpsel is verboden (spreektaal).
o
Het werkwoord ‘moeten’ wordt te vaak door studenten gebruikt. ‘Moeten’ impliceert dat er geen keuze bestaat terwijl er in de praktijk vele opties open staan. Het werkwoord ‘moeten’ dient veelal te worden vervangen door dienen (= gebiedend maar niet verplichtend).
o
Het gebruik van het woord ‘zogenaamd’ is verboden; het wordt in de spreektaal veelal eufemistisch of ironisch aangewend. Daarentegen is het gebruik van het woord ‘zogenoemd’ wel toegestaan.
o
‘… ten allen tijden …’ Deze schrijfwijze is fout! De juiste versie luidt: ‘… te allen tijde …’.
o
‘Dit werkt in het voordeel van …’ Deze zinsnede is vaag; geef aan hoe (causaliteit) en hoeveel (omvang) het ‘voordeel’ is.
o
‘… informatie welke door de bedrijven is opgesteld …’ Vermijd het gebruik van het woord ‘welke’ als betrekkelijk voornaamwoord. Gebruik bij voorkeur hiervoor de woorden ‘die’ of ‘dat’.
o
‘… medewerkers die zich bezig houden met …’ Dit is spreektaal voor: ‘… medewerkers die verantwoordelijk zijn voor …’
o
‘… of dit een succes is …’ Dit is spreektaal voor: ‘… of dit van toegevoegde waarde is voor …’
o
‘Het is leuk te vermelden dat … ’ In zakelijke stukken is het woord ‘leuk’ niet leuk!
o
Als eerste iets over de inkoop … (spreektaal).
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 5 van 9
Gekunstelde ‘formele constructies’
De volgende gekunstelde formele zinsneden zijn uit den boze: o
Gezien het feit dat . . .
o
De betekenis is hierin gelegen dat …
Interpunctie
Het gebruik van onderstrepingen is verboden.
Het is niet toegestaan om woorden in de tekst vet af te drukken. Het cursief afdrukken van belangrijke vaktechnische woorden is bij uitzondering toegestaan.
Kopjes van tekstblokken mag u zowel vet, cursief als vet cursief weergeven. Zorg hierbij wel voor een consequent gebruik van deze opmaakvarianten.
Letterlijk overgenomen tekst en citaten dienen altijd cursief te worden afgedrukt onder vermelding van de bron.
Let op de leestekens: voorkom een overdaad aan komma`s ‘,’ en punt/komma`s ‘;’.
Hoofdletters: namen worden met een hoofdletter geschreven, ook als deze bijvoeglijk worden gebruikt! Voorbeeld: De Nederlandse debiteur.
Het gebruik van dubbele “aanhalingstekens” is verboden omdat deze duiden op ironische of eufemistische zaken (zie ook: zogenaamd). Het gebruik van enkele ‘aanhalingstekens’ is wel toegestaan (zie ook: zogenoemd).
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 6 van 9
Zinsopbouw
Begin een zin nooit met een voegwoordelijk bijwoord als: o
Daarom . . .
o
Derhalve . . .
o
Daar . . .
Begin een zin nooit met een voegwoord als: o
Dus …
o
Derhalve …
o
Doordat …
o
Omdat …
o
Aangezien …
o
Gezien …
Voegwoorden geven immers een causaal verband aan tussen twee zaken. Noem eerst de ene zaak en daarna de andere waarop het causaal verband betrekking heeft!
Gebruik geen holle of vage frases als: o
Gezien het feit dat / Vanwege het feit dat . . . (benoem het feit of de reden zonder omhaal en begin een zin nooit met een voegwoord).
o
De hoge vlucht die de ICT / Globalisering / communicatie / internationalisering heeft genomen . . . (benoem de ontwikkelingen).
Vermijdt pleonasmen (dubbelop woordconstructies): neergaande laagconjunctuur, nieuwe innovaties,
Vermijdt tautologieën: “Zo zien wij ons tevens continu genoodzaakt om de kwaliteit van onze diensten voortdurend te blijven verbeteren en te blijven innoveren.” Continu en voortdurend vormen een tautologie. Daarnaast is een innovatie pas een innovatie als deze innovatie een verbetering voor de ontvanger van het goed of de dienst inhoudt.
Vermijdt contaminaties: ‘dat kost duur’ is ontstaan door contaminatie van: ‘dat is duur’ en ‘dat kost veel’.
Voorkom “tangconstructies”.
Let op causale verbanden!
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 7 van 9
Check je tekst (Tips en checklists om snel en beter te schrijven): Voorkom ‘Veronica taalgebruik’ in uw scriptie. Raadpleeg hiertoe eens het boek ‘Check je tekst’. Een verzameling van de meest voorkomende fouten in ons taalgebruik is terug te vinden in het boek ‘Taal Top 100’.
Mag er taalkundig dan géén enkele frivoliteit in het PvA en de scriptie staan? De enige uitzondering op al de hierboven vermelde richtlijnen vormen de onderdelen ‘Voorwoord’ en/of ‘dankwoord’ in de scriptie. In dit stuk tekst kan de student zich richten tot de lezer in zijn eigen bewoordingen … Een goed voorwoord/dankwoord neemt nooit meer dan één half A4 in beslag.
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 8 van 9
Zoek de fouten: Onderstaande zin is afkomstig uit de scriptie van een student uit het collegejaar 20072008. Zoek de 12 fouten! “Gezien het feit dat de organisatie nu in een stadium is aangekomen dat het marktaandeel sterk groeiende is zien wij ons tevens continu genoodzaakt om de kwaliteit van onze diensten voortdurend te blijven verbeteren en te blijven innoveren.” 1) “Gezien het feit dat . . .”
Vaag; begin een zin nooit met een voegwoord.
2) “. . . de organisatie . . .”
Vaag; welke organisatie?
3) “. . . nu . . .”
Wanneer? (wees specifiek)
4) “. . . het marktaandeel . . .”
Vaag; welk marktaandeel?
5) “. . . sterk groeiende is . . .”
Vaag; hoe sterk is sterk?
6) “. . . groeiende . . .”
Onvoltooid deelwoord!
7) Interpunctie:
tussen “is” en “zien” hoort een komma te staan.
8) “. . . wij ons . . .”
Gebruik van voornaamwoorden in wederkerende vorm!
9) “continu/voortdurend”
Tautologie!
10) Causaal verband:
Bent u werkelijk “genoodzaakt” om uw kwaliteit te verbeteren omdat uw marktaandeel groeiende is?
11) “kwaliteit … innoveren”
Hoe “innoveert” u de kwaliteit van uw dienst?
12) “… verbeteren ….”
Vaag; wat is verbeteren (goed, beter, best)?
Ook afgelopen collegejaar was het weer raak; zoek de fouten! “Periodiek wordt er automatisch een back-up gemaakt, deze back-up wordt voor een bepaalde periode bewaard. De medewerkers archiveren de back-up in het archief.”
CCC – Verboden woordenlijst
Pagina 9 van 9
