Opleiding ‘professionele bachelor bouw’ Het programma wordt gekenmerkt door vijf pijlers: vijf thema’s die als een rode draad doorheen de volledige opleiding lopen: Wooncomfort; Bouwwerf; Bouwsystemen; Bouwtechnieken; Bouwonderneming. In het thema ‘Wooncomfort’ komt alles aan bod wat te maken heeft met energie en het daaruit voortvloeiende wooncomfort. Het thema wordt ingeleid met een opleidingsonderdeel ‘Toegepaste fysica’ dat alle onderwerpen uit de basisfysica behandelt die nodig zijn voor de verdere opleidingsonderdelen van dit thema, zoals basiselektriciteit, warmte en thermodynamica, trillingen,…. Alles wat met isolatie, vochttransport, condensatie, koudebruggen, ventilatie en akoestiek te maken heeft wordt behandeld in ‘Bouwfysica’ en gaat vooraf aan drie opleidingsonderdelen, t.w. ‘Sanitaire hydraulica’, ‘Technische installaties’ en ‘EPR’ die handelen over energiebalans en klimatisatie waarin verwarming, airconditioning en het alsmaar aan belang winnend domein van de domotica worden behandeld, alsook alles wat verband houdt met verlichting en groene energie: zonneboilers, zonnepanelen, warmtepompen, geothermische energie, passiefbouw,… en de regelgeving daaromtrent. Het duurzaamheidsaspect komt niet enkel in dit thema aan bod, maar zit ook verweven in alle andere thema’s. In het thema ‘Bouwwerf’ komt alles aan bod wat te maken heeft met een bouwwerf en is gericht op de werfactiviteiten. Dit thema start met communicatievaardigheden, zowel via ICT-technologie als mondeling en schriftelijk in een andere taal. Het gebruik van rekenbladen, tekstverwerking, powerpoint,… wordt aangeleerd. Het bouwmeten (m.i.v. meten in gebouwen) wordt zowel theoretisch als praktisch aangeleerd. Studenten zullen leren een werfplanning en in ruimere zin een projectplanning op te stellen en een werf in te richten en te organiseren. In het opleidingsonderdeel ‘werfmachines’ worden allerlei types bouwmachines bekeken: elektrische machines, motoren, pompen, hijs- en hefwerktuigen,… Het thema wordt afgesloten met een opleidingsonderdeel communiceren in een andere taal, nl. ‘Engels en Frans’: het Engels wordt gehanteerd omwille van het internationaal karakter van de taal en het Frans omwille van de nabijheid en de activiteit van heel wat bouwbedrijven in Noord-Frankrijk en Wallonië. In het thema ‘Bouwsystemen’ komen alle opleidingsonderdelen aan bod die focussen op regelgeving, normering en berekeningen en welke als input dienen voor het thema ‘Bouwtechnieken’. Basisopleidingsonderdelen zoals ‘Toegepaste Wiskunde’ en ‘Sterkteleer’ horen hier thuis, alsook de materialenleer in ‘Bouwmaterialen’. De betonberekeningen (bepalen van langs- en dwarskrachtwapening, inleiding tot spanbeton) worden eveneens in dit thema behandeld, net als het stutten en schoren van constructies en het berekenen/bouwen van bouwstellingen.
_______________________________________________________________________________ KHBO - professionele bachelor bouw 1
In het grootste thema ‘Bouwtechnieken’ wordt een opsplitsing gemaakt tussen bouwwerken uit de burgerlijke bouwkunde en de andere bouwwerken (industriebouw, huizenbouw,…). Binnen het domein van de burgerlijke bouwkunde zijn de wegen- en bruggenbouw en de riolerings- en andere waterwerken opgenomen. De andere deelpijler start met een overzicht van de verschillende onderdelen van een constructie in ‘bouwconstructies’ en is verder zo opgebouwd dat doorheen de gehele opleiding de volledige levenscyclus van een gebouw gefaseerd doorlopen wordt: FASE 1: Het bouwen van een constructie start met de grondwerken. Hiervoor werd het opleidingsonderdeel ‘Grondwerken’ voorzien waarin grondmechanica, funderingen en funderingstechnieken behandeld worden. Grondverzet daarentegen wordt behandeld in ‘wegenbouw en bruggenbouw’ en kelders, putten, taluds,… worden behandeld in ‘bouwconstructies’. FASE 2: Eens de basis gelegd, wordt de structuur zelf gebouwd. De ruwbouw staat hier centraal met opleidingsonderdelen als betonwerken (betontechnologie, gieten van beton, bekisting, wapening,…), prefabbouw, metselwerk en houtconstructies en staalbouw. FASE 3: Finaal werkt men het bouwwerk af (afwerkingstechnieken zoals pleisterwerken, binnen- en buitenschrijnwerk, gevelbekleding,…) en na enige tijd kan het bouwwerk toe zijn aan vernieuwbouw, restauratie of de sloophamer (en de recyclage van de bouwmaterialen). In de vijfde pijler staat de ‘Bouwonderneming’ centraal waarin o.a. een aantal managementskills aangeleerd worden. Er wordt begonnen met CAD en bouwadministratie waarin de algemene aanpak van een bouwdossier (aanbesteding, bestek, posten, kostenstructuur,...) worden behandeld. Vervolgens komen financiële opleidingsonderdelen aan bod: ‘Prijscalculatie’ en ‘Bedrijfsbeheer’ (boekhouden). In ‘Bouwrecht’ en ‘Sociale wetgeving’ wordt het bouwproces bekeken vanuit juridisch standpunt. De vijfde pijler wordt afgesloten met opleidingsonderdelen ‘Ondernemen, marketing en verkoop’, ‘Kwaliteits- en veiligheidszorg’ (met speciale aandacht voor brandveiligheid) en tot slot ‘RZL’ welke o.a. de beroepsethiek aanhaalt.
_______________________________________________________________________________ KHBO - professionele bachelor bouw 2
Bouwtechnieken Wooncomfort
Bouwwerf
Bouwsystemen
Burgerlijke bouwkunde
Andere bouwwerken
Bouwonderneming
SEMESTER 1 ICT-vaardigheden 3 STP
Toegepaste wiskunde 4 STP
Bouwconstructies 5 STP
CAD 6 STP
Grondwerken 5 STP
Bouwadministratie 4 STP
Sterkteleer 3 STP
Bouwmaterialen 6 STP
Bouwproject 1 3 STP SEMESTER 2 Toegepaste fysica 4 STP
Wegenbouw en bruggenbouw 3 STP
Bouwmeten 7 STP
Bouwproject 2 3 STP Stage 1 4 STP
KHBO - professionele bachelor bouw
3
Bouwtechnieken Wooncomfort
Bouwwerf
Bouwsystemen
Burgerlijke bouwkunde
Andere bouwwerken
Bouwonderneming
SEMESTER 3 Werfinrichting en organisatie 3 STP
Betonberekening 3 STP
Projectplanning 4 STP
Betonwerken 4 STP
Prijscalculatie 4 STP
Metselwerk en houtconstructies 3 STP
Bedrijfsbeheer 3 STP
Staalconstructies 3 STP
Bouwrecht 3 STP
Bouwproject 3 6 STP SEMESTER 4
Bouwfysica 4 STP
Stellingen, stutten en schoren 3 STP
Rioleringen en waterwerken 4 STP
Sanitaire hydraulica 3 STP Bouwproject 4 4 STP Stage 2 6 STP
KHBO - professionele bachelor bouw
4
Bouwtechnieken Wooncomfort
Bouwwerf
Bouwsystemen
Burgerlijke bouwkunde
Andere bouwwerken
Bouwonderneming
SEMESTER 5 Technische installaties 3 STP
Werfmachines 4 STP
Afwerkingstechnieken 3 STP
Sociale wetgeving 3 STP
Vernieuwbouw en restauratie 3 STP
Kwaliteits- en veiligheidszorg 3 STP
EPR 3 STP
Slopen en recycleren 3 STP Bouwproject 5 5 STP SEMESTER 6 Ondernemen, marketing en verkoop 3 STP
Engels & Frans 3 STP
RZL 3 STP Bouwproject 6 3 STP Bachelorproef (Eindwerk (10 STP) & Stage 3 (8 STP)) 18 STP
KHBO - professionele bachelor bouw
5
Horizontale structuur Bovenvermelde verticale pijlers worden in alle semesters horizontaal doorkruist door praktijk georiënteerde opleidingsonderdelen zoals projectwerk, practica in het bouwlabo en stages. Deze benadering garandeert een continue, directe en strikte koppeling theorie/praktijk die heel wat transfermogelijkheden biedt. In elke semester is er expliciet een opleidingsonderdeel ‘projectwerk’ voorzien waarin de studenten de competenties, die zij hebben aangeleerd in de andere opleidingsonderdelen tijdens datzelfde semester, gaan toepassen in nieuwe, authentieke probleemsituaties. In de eerste twee projectwerken ligt de nadruk op samenwerken. In de projecten van de tweede en derde opleidingsfase ligt de nadruk op ‘leiding geven’, resp. ‘ondernemerschap’. In de eerste vier semesters komen practica voor: in semester 1 worden laboproeven uitgevoerd op bouwmaterialen en in semester 2 worden grondproeven, proeven fysica, proeven sterkteleer en oefeningen bouwmeten uitgevoerd. In semester 3 is een practicum beton (bekisting, wapening) en metselwerk voorzien en in semester 4 een practicum stellingbouw. In elk even semester wordt een stage gelopen in een bedrijf. Het belang van de stage neemt toe naarmate men vordert in de opleiding: in het tweede, vierde en zesde semester is een stage van 4, resp. 6 en 8 studiepunten voorzien. Een afnemende ondersteuning (principe van de ‘scaffolding’) van begin naar einde van de opleiding zal een gradueel toenemende zelfstandigheid van de student binnen deze stages kunnen induceren: van volledig begeleid tijdens de eerste stage (‘kijkstage’) tot quasi volledig zelfsturend in de laatste stageperiode. De opleiding wordt afgrond met een eindwerk dat gekoppeld is aan de derde stageperiode. Brede opleiding De KHBO kiest voor een algemene polyvalente opleiding zodat afgestudeerde bachelors algemeen inzetbaar zijn. Deze keuze wordt vertaald in het opleidingsconcept door het volledig bouwproces naar voor te schuiven: de studenten doorlopen in hun opleiding alle fasen van de bouw van een constructie en verwerven zo alle competenties van de verschillende beroepen (bouwkundig tekenaar, bediende voorbereiding/planning, calculator, bouwplaatsleider). De ontwikkeling en toepassing van beroepsvaardigheden komt voornamelijk aan bod in de projectwerken en de stages die de realiteit simuleren (authentieke leersituatie) en waarbij personen uit het werkveld als ‘bouwheer’ of als ‘opdrachtgever’ zullen worden betrokken. De afdeling bouwkunde heeft reeds nauwe contacten met de West-Vlaamse bouwwereld, de Confederatie bouw, de Bouwunie, het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid, het WTCB, en verschillende andere actoren via de Adviesraad Bouwkunde. De aanwezigheid van de academische bachelor- en masteropleiding bouwkunde op het departement IW&T van de KHBO levert een substantiële bijdrage tot het verwezenlijken van de verwevenheid van wetenschappelijk en project gestuurd onderzoek met het onderwijs. Praktijkgericht De opleiding is praktijkgericht en dus gericht op werkplekleren. Er is gezorgd voor een groot aantal praktijkgebonden opleidingsonderdelen. Een analyse van het opleidingsprogramma toont aan dat voor het geheel 43% van de studiepunten besteed wordt aan theorie, 41% van de studiepunten besteed wordt aan begeleide oefeningen, toepassingen, practica,…, 10% van de studiepunten een stage inhoudt en 6% van de studie-
KHBO - professionele bachelor bouw
6
punten wordt voorbehouden voor het eindwerk, m.a.w. in bijna 60% van de studiepunten worden activerende werkvormen gebruikt en wordt dus geen ‘ex cathedra’ les gegeven. In onderstaande tabel wordt per semester een verdeling van de studiepunten over (A) theorie, (B) begeleide oefeningen, toepassingen, practica,…, (C) stage en (D) eindwerk gemaakt.
semester
A
B
1
47
53
2
41
46
3
40
60
4
47
33
5
68
32
6
15
25
(A) (B) (C) (D)
C
D
13 20 27
33
Theorie Begeleide oefeningen, toepassingen, practica,… Stage Eindwerk
Contacturen Het aantal contacturen per week wordt in onderstaande tabel gegeven. De contacturen omvatten theorielessen, oefeninglessen, labo, praktijkoefeningen, projectwerk,… Semester 1 2 3 4 5 6
KHBO - professionele bachelor bouw
Aantal contacturen (theorie + praktijk) 25 19 (+ bedrijfscontact) 22 16,5 (+ bedrijfscontact) 20,5 9 (+ bedrijfscontact + eindwerk)
7
