Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie
Operatieve correctie van de kaakstand
www.catharinaziekenhuis.nl
Inhoud Waarom een operatie? . ..................................................................... 3 Voorafgaand aan uw operatie ............................................................ 3 De operatie ......................................................................................... 5 Na de operatie .................................................................................... 8 Nazorg en leefregels na de operatie ................................................... 9 Wanneer moet u contact opnemen? ................................................. 11 Vragen ................................................................................................ 11
Patiëntenvoorlichting:
[email protected] MKA010 / Operatieve correctie van de kaakstand / 01-03-2013
2
Operatieve correctie van de kaakstand U komt in aanmerking voor een operatieve ingreep aan uw kaak. Tijdens een gesprek met de kaakchirurg of de orthodontist hebt u informatie gekregen over de aard van uw kaakafwijking. Ook is met u de voorbereiding, het verloop en de eventuele risico’s van de behandeling en de nazorg besproken. In deze folder kunt u deze informatie nog eens nalezen. Het is verstandig om u te realiseren dat voor uw persoonlijk de situatie anders kan zijn dan hier is beschreven. Als dit voor u het geval is, bespreekt uw kaakchirurg dit met u.
Waarom een operatie?
Normaal gesproken wordt een afwijking in de stand van de tanden behandeld door een orthodontist. Een orthodontist is een tandarts die gespecialiseerd is in het recht zetten van tanden. Operatief ingrijpen door een kaakchirurg is nodig wanneer er zulke grote verschillen zijn tussen de stand, de vorm of de afmeting van boven- en onderkaak, dat behandeling door de orthodontist alleen niet mogelijk is. Ook de vorm van uw gezicht kan reden zijn om de voorkeur te geven aan een operatie. Bij u is een combinatie van orthodontie en kaakchirurgie nodig om tot goede resultaten te komen.
Voorafgaand aan uw operatie
Het ontwerpen van het plan voor uw behandeling begint met een eerste gesprek in het Catharina Ziekenhuis. De orthodontist en de kaakchirurg stellen in overleg het behandelplan op. Soms vindt ook overleg met uw eigen tandarts plaats. Zij maken hierbij gebruik van reeds gemaakte röntgenfoto’s en andere gegevens, zoals modellen van uw gebit. De daadwerkelijke behandeling begint pas nadat u volledig bent ingelicht over wat er gaat gebeuren, en alleen als u toestemming voor de behandeling geeft. Bij de meeste patiënten is het noodzakelijk om de 3
tanden orthodontisch voor te behandelen (recht te zetten), voordat de operatie kan plaatsvinden. Dit kan betekenen dat enkele maanden tot ruim een jaar orthodontische apparatuur nodig is om de tanden in de juiste stand te krijgen voor de operatie, zoals een beugel. Behandelplan
Na de orthodontische voorbehandeling worden nieuwe foto’s en afdrukken van uw gebit gemaakt. Vervolgens stelt de kaakchirurg een definitief behandelplan vast voor de operatie. Daarna neemt uw kaakchirurg alle bijzonderheden over de operatie, het verblijf in het ziekenhuis en de herstelperiode met u door. U kunt zich bij uw afspraken altijd door iemand laten vergezellen. Twee horen immers meer dan een. Als u vragen hebt dan kunt u deze altijd aan uw behandelend kaakchirurg stellen. Pre-operatieve screening
Voordat u wordt opgenomen wordt u voor onderzoek van uw algemene gezondheid doorverwezen naar de polikliniek Pre-operatieve screening. Hiervoor is geen afspraak nodig. Op deze polikliniek moet u een vragenlijst over uw medische geschiedenis invullen. Een arts stelt u aanvullende vragen over bijvoorbeeld uw gezondheid, medicijngebruik, allergieën, doorgemaakte ziekten en eerdere operaties. Als er iets niet helemaal duidelijk is, of u heeft aanvullende vragen, vraag het dan gerust. Ook worden afspraken met u gemaakt voor eventuele aanvullende onderzoeken, zoals een ECG (hartfilmpje), bloedonderzoek en soms röntgenfoto's van de longen. Het is ook mogelijk dat u op advies van de arts wordt doorverwezen naar de internist, cardioloog of longarts voor verder onderzoek. Dit is afhankelijk van uw leeftijd en medische geschiedenis. Belangrijk
U wordt geopereerd en bent daarom doorverwezen naar de polikliniek Pre-operatieve screening. Op deze polikliniek bekijkt de anesthesioloog of de operatie voor u extra gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Dit noemen we pre-operatieve screening. Tijdens dit gesprek komen een aantal onderwerpen aan bod. Dit zijn onder andere de soort verdoving (anesthesie) en pijnstilling. Ook bespreekt u waarop u moet 4
letten met eten, drinken en roken op de dagen rondom de operatie. Daarnaast maakt u afspraken over hoe u op die dagen uw medicijnen gebruikt. Dit geldt ook voor bloedverdunners. Bespreek het gebruik van bloedverdunners ook altijd met uw behandelend arts. Als u medicijnen gebruikt, neem dan een actueel medicijnoverzicht of medicijnpaspoort mee. Op de polikliniek Pre-operatieve screening kunt u zonder afspraak terecht. U kunt ook een afspraak maken. De polikliniek is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 08.15 en 16.30 uur, via telefoonnummer: 040 - 239 85 01. Meer informatie over pre-operatieve screening en verdoving vindt u in de folder ‘Anesthesie’.
De operatie
De operatie vindt plaats onder algehele narcose. De duur van uw verblijf in het ziekenhuis varieert van drie tot zeven dagen, afhankelijk van de aard van de ingreep en hoe snel u herstelt. De kaakchirurg bepaalt op basis daarvan, wanneer u naar huis kunt. U meldt zich op afgesproken datum en tijd bij de balie van verpleegafdeling Kortverblijf en Dagverpleging van het Catharina Ziekenhuis. Een verpleegkundige helpt u bij het installeren op de kamer en voert een aantal controles bij u uit zoals het meten van uw temperatuur en polsslag. Ook krijgt u een tabletje met een kalmerende werking, ter voorbereiding op de operatie. Een laborant neemt bloed bij u af. Om na de operatie uitdroging van uw lippen te voorkomen, dient u deze vóór de ingreep dun met vaseline in te vetten. Een verpleegkundige zorgt vervolgens dat u klaar bent voor de operatie. Als u aan de beurt bent, brengt de verpleegkundige u naar de voorbereidingskamer. Zodra de operatiekamer gereed is, haalt een operatieassistent u op. Op de operatiekamer krijgt u een infuus in uw arm met medicijnen. Het infuus blijft meestal tot de volgende dag zitten. Een verpleegkundige verwijdert dit dan. 5
Omdat de operatie in de mond plaatsvindt onder algehele narcose, is het nodig een ademhalingsbuisje in te brengen van de neus naar de luchtpijp. Dit gebeurt als u slaapt en wordt weer verwijderd zodra de operatie afgerond is. Tijdens de operatie maakt de kaakchirurg de boven- en onderkaak los, verschuift deze en zet beide kaakhelften in de juiste positie vast met metalen plaatjes. Na de operatie worden de kaken meestal met losse elastieken die beweging toelaten, in de juiste stand gehouden. Praten en slikken gaat al snel beter, hoewel soms de voeding klein gemaakt moet worden. Bij sommige patiënten is het nodig om boven- en onderkaak tijdelijk aan elkaar vast te zetten met metalen draadjes. U kunt de tanden en kiezen dan niet meer van elkaar krijgen, maar wel door de mond ademen en praten. Gemiddeld moet dit 3 tot 6 weken blijven zitten. Uw kaakchirurg bespreekt met u of dit in uw geval noodzakelijk is en zo ja hoe lang dit nodig is. Na de operatie komt u op de ‘uitslaapkamer’, waar verpleegkundigen in de gaten houden hoe het met u gaat. Als u weer goed wakker bent, brengt een verpleegkundige u in bed naar de verpleegafdeling.
6
Figuur 1 (links) toont schematisch hoe de onderkaak verlengd is (naar voren verschoven). Figuur 2 (rechts) hoe de bovenkaak verplaatst is. Hierna worden beide delen met metalen plaatsjes vastgeschroefd (niet afgebeeld).
7
Na de operatie
Pijn
Na een kaakoperatie valt de pijn meestal erg mee. Hebt u toch pijn, vraag de verpleegkundige dan om een pijnstillend middelen. Zwelling
Na de operatie zwelt uw gezicht meestal flink op. De mate waarin dit gebeurt verschilt per patiënt en hangt af van de soort operatie en van de persoonlijke reacties hierop. De zwelling is het hevigst 48 uur na de operatie. Daarna worden het gezicht en soms de hals en de borst blauw en geel, zoals na een bloeduitstorting. Na ongeveer 2 weken is de zwelling meestal vrijwel helemaal verdwenen. Het is echter mogelijk dat enkele weken tot maanden na de operatie nog restanten van de zwelling aanwezig zijn. Zwelling kan worden beperkt door de eerste twee dagen het hoofd zoveel mogelijk rechtop te houden en zo snel mogelijk te gaan lopen. Mogelijke risico’s en complicaties
Zoals bij elke operatie bestaat ook bij een operatieve correctie van de kaak het risico op een infectie of nabloeding. Deze kans is erg klein. U krijgt tijdens de operatie mogelijk antibiotica om een infectie te voorkomen. Gevoelsstoornissen
Vooral na operaties aan de onderkaak is het gebruikelijk dat de onderlip en de kin enigszins gevoelloos aanvoelen. Dit gevoel verbetert in de loop van enkele weken tot maanden en wordt in vrijwel alle gevallen weer normaal. Het herstel van dat gevoel wordt meestal voorafgegaan door een periode van spontane prikkelingen in de lip of kin. Bezoek direct na de operatie
Na de operatie is uw gezicht meestal flink gezwollen. Uw gezicht ziet er daardoor vaak anders uit dan normaal. Het is beter uw bezoek daar van tevoren op te wijzen zodat zij niet schrikken. 8
Nazorg en leefregels na de operatie
Kaakoperaties verschillen in zoverre van vele andere chirurgische ingrepen dat de patiënten over het algemeen gezond zijn en daardoor sneller kunnen herstellen. Het is het beste om zo actief mogelijk te zijn zodat u snel uw normale bezigheden kunt hervatten. Uw kaken zijn tijdens de operatie in een van tevoren bepaalde stand geplaatst. De juiste verhouding tussen de tanden van de boven- en onderkaak wordt verzekerd door een plaatje (waefer), dat is vervaardigd op een gipsafdruk van uw gebit. De genezing van uw kaken duurt zes weken. In die periode mag u niet kauwen. Daarna kunt u weer redelijk normaal eten, al blijven uw kaken nog wat stijf. Met oefeningen kunt u de kaakbeweging weer verbeteren. Een verpleegkundige legt dit tijdens uw opname aan u uit. Uw arts controleert regelmatig de stabiliteit van uw kaken tijdens de herstelperiode. Hiervoor worden speciale röntgenfoto’s gemaakt om veranderingen in de positie van de kaken te signaleren. De periode waarin u onder behandeling bent van de kaakchirurg voor voorbereiding, operatie nazorg en controle, neemt gewoonlijk twee tot drie maanden in beslag. Hierna gaat de orthodontist verder met de behandeling die gewoonlijk nog ongeveer een half jaar duurt. Bloedneus
Gedurende enkele weken na een operatie aan de bovenkaak, kan af en toe ook een bloedneus ontstaan. Snuit dan niet uw neus maar veeg hem af of haal hem op. Eten
U mag de eerste 6 weken na de operatie niet kauwen. Daarom kunt u deze 6 weken alleen vloeibare of gemalen zachte voeding ‘eten’. Omdat u hierdoor anders en meestal minder eet dan u normaal doet, kunt u wat gewicht verliezen. Daarom is het belangrijk dat uw voeding rijk is aan calorieën en eiwitten. Voordat u naar huis gaat, krijgt u hiervoor een dieetadvies en legt een verpleegkundige dit aan u uit. 9
Drinken
Het is belangrijk na de operatie voldoende te drinken. Een volwassene heeft per 24 uur ongeveer 2,5 liter vocht nodig. U kunt dit bereiken door voortdurend kleine slokjes te nemen. Hoewel u in het begin waarschijnlijk alleen via een rietje kunt drinken, is het belangrijk om zo snel mogelijk weer gewoon te drinken uit een kop of een glas (eventueel met een schenktuit). Mondverzorging
Het is noodzakelijk na iedere ‘maaltijd’ zo goed mogelijk uw mond te reinigen. Hiervoor kan een zachte kindertandenborstel worden gebruikt. Tevens moet de mond goed worden gespoeld. Hiervoor krijgt u instructie van de mondhygiëniste die u na de operatie en na uw ontslag uit het ziekenhuis begeleidt. Om uitdroging van uw lippen te voorkomen moet u deze ook na de operatie regelmatig dun met vaseline invetten.
10
Wanneer moet u contact opnemen met het ziekenhuis
Het spreekt vanzelf dat de arts alles in het werk zal stellen om complicaties tot een minimum te beperken. Toch bestaat er altijd een geringe kans op een nabloeding of een wondinfectie. U kunt contact opnemen met de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie als: • de pijn, zwelling en slikklachten na twee dagen niet verminderen; • of als er sprake is van koorts (boven de 39° C). Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met de polikliniek van Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie. Neem ‘s avonds, ‘s nachts en in het weekend contact op met de Spoedeisende Hulp.
Vragen
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Dan kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie.
Contactgegevens
Catharina Ziekenhuis 040 - 239 91 11 www.catharinaziekenhuis.nl Polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie 040 - 239 70 30 Spoedeisende Hulp 040 - 239 96 00 Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie kunt u terugvinden op www. catharinaziekenhuis.nl/kaakchirurgie.
11
Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven
