Operatie Market Garden

Operatie Market Garden august

2

In september 2014 is het 70 jaar geleden dat Operatie ‘Market Garden’ plaatsvond. Deze grootste luchtlandingsoperatie uit de geschiedenis luidde op 17 september 1944 de bevrijding van Zuid-Nederland in. Omdat de herdenking in 2014 een van de laatste mogelijkheden is waarbij de veteranen van destijds nog aanwezig kunnen zijn wordt in 2014 Operatie Market Garden op grootse wijze herdacht. Colonne van 600 historische militaire voortuigen Op 14 september vertrekt een colonne van een paar honderd originele WOIIvoertuigen vanuit Leopoldsburg in België. Na een tocht langs Valkenswaard, Eindhoven, Son en Sint-Oedenrode belanden ze in Veghel. Daar wordt aan de Corridor een groot basiskamp opgeslagen, waar een week lang zo'n duizend mensen verblijven. Op 20 september trekt de stoet verder, om via Uden, Zeeland, Grave, Wijchen en Groesbeek in Nijmegen uit te komen. De eindbestemming.

De bibliotheken in de regio Bernheze-Landerd-Uden-Veghel presenteren u in dit verhaaladvies een selectie uit de collectie materialen over Operatie Market Garden, aangevuld met verwijzingen naar websites, documentaires en films. Noord Oost Brabantse Bibliotheken, augustus 2014 www.nobb.nl www.omg2014.nl

Informatieve boeken 3

Corridor naar het verleden : Veghel een snijpunt in Oost-Brabant / Frans Govers Corridor naar het Verleden is een omvangrijk drieluik over de Tweede Wereldoorlog in Oost-Brabant. Allereerst wordt besproken de mobilisatie in ons land van augustus 1939 tot 10 mei 1940, de situatie in de Peel-Raamstelling bij Mill op 10 mei en het gevecht aan de ZuidWillemsvaart bij Veghel op 11 mei 1940. Daarna het ongewapende en gewapende verzet in Oost-Brabant. Vervolgens de bevrijding van ZuidNederland september/oktober 1944. De militaire operatie MarketGarden wordt besproken met opname van materiaal uit Nederlandse archieven, uit het archief van de Amerikaanse 101ste Airborne Division, dagboeken en uit Nederlandse, Engelse, Duitse en Amerikaanse literatuur. De gebeurtenissen in en rondom Veghel in de periode 17 september tot en met 26 september zijn van beslissende invloed op de afloop van Market-Garden en met name ten aanzien van Arnhem. Deze conclusie van de auteur wordt onderschreven in recente Amerikaanse literatuur over Market-Garden.

Luchtbrug Market-Garden: de grootste luchtlandingsoperatie in de Tweede Wereldoorlog / Bart van der Klaauw & Bart M. Rijnhout De geallieerde luchtlandingen en de Slag om Arnhem in september 1944 zijn al in vele boeken beschreven. De heldhaftige strijd van de Amerikaanse, Britse en Poolse parachutisten is tot in de kleinste details gereconstrueerd. Weinig publicaties hebben echter aandacht geschonken aan de enorme verliezen aan geallieerde vliegtuigen, bemanningen en parachutisten tijdens de luchtoperaties. In feite de aanloop naar de moordende strijd, die op de grond zou worden uitgevochten. Dit boek vult deze lacune op en beschrijft van dag tot dag gedetailleerd alle luchtoperaties boven Nederlands grondgebied. Aangevuld met het persoonlijk relaas van tientallen vliegers, historische foto's en kaarten en technische gegevens van de betrokken vliegtuigtypen, behandelen de auteurs de operationele inzet en de verliezen aan Amerikaanse en Britse bommenwerpers, gevechtsvliegtuigen en gliders (zweefvliegtuigen) tijdens de operaties rond Eindhoven, Nijmegen en Arnhem. Tijdens de septemberdagen van 1944 zijn meer dan 800 vliegtuigen verloren gegaan, de zweefvliegtuigen en de Duitse toestellen niet meegerekend. Het verlies aan mensenlevens in zo'n korte periode was schrikbarend.

Informatieve boeken 4

Hell's highway. Dl. 1 : 101e Airborne Divisie tijdens operatie Market Garden / George E. Koskimaki Verslag van de strijd in Oost-Brabant ten tijde van de operatie Market Garden in 1944, met de nadruk op de belevenissen van de 101e Airborne divisie.

Hell’s highway, Dl. 2 : 101e Airborne Divisie tijdens operatie Market Garden / George E. Koskimaki Verslag van de strijd in Oost-Brabant ten tijde van de operatie Market Garden in 1944, met de nadruk op de belevenissen van 101e Airborne divisie.

Gestrand in Brabant: Market Garden, september 1944: voortijdige zweefvliegtuiglandingen / samenst.: Jacq van Eekelen, Jos Korsten Verslag van de noodlandingen van zweefvliegtuigen in Brabant, die deelnamen aan de Operatie Market Garden in september 1944 en de wederwaardigheden van de gestrande vliegers in vooral Oost-Brabant.

Operatie Market Garden / Paul Vroemen Paul Vroemen is een gewaardeerd amateur historicus, die o.a. heeft gepubliceerd in het maandorgaan van de Documentatie Groep '40-'45. De thans van zijn hand verschenen gidsjes zijn vooral bedoeld voor de geïnteresseerde lezer, die de vaak uitvoerig beschreven slagvelden eens wil bezoeken. In 'Operatie Market Garden II' geeft de auteur eerst een beknopte historische inleiding over deze befaamde gevechtsactie. Vervolgens beschrijft hij het aandeel van resp. de 1e Britse Airborne Divisie (rond Arnhem, Wolfheze en Oosterbeek) en de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutisten Brigade (rond Driel). De kern van het boekje wordt gevormd door een zestal duidelijk beschreven autoroutes en een drietal wandelroutes, met vele gedetailleerde verwijzingen naar de beschreven acties. De boekjes zijn van een klein formaat (zakagenda) en voorzien van originele foto's en uitstekende overzichtskaarten.

5

6

Vliegen en vechten bij de Maas 1940 – 1945 : oorlogsgeschiedenis op de grens van NoordBrabant en Gelderland / Wim Boeijen Weinig Nederlanders weten dat er vanaf het begin van de jaren twintig van de 20e eeuw vliegactiviteiten plaatsvonden in de omgeving van het gehucht Keent tussen Grave en Ravenstein. Gedurende de Tweede Wereldoorlog echter maakten zowel de Duitsers als de geallieerden veelvuldig gebruik van deze inmiddels historische airstrip. Oud-luchtmachtmilitair Wim Boeijen, opgegroeid in deze streek en ooggetuige van de militaire activiteiten in deze omgeving tijdens de Tweede Wereldoorlog, geeft in 'Vliegen en vechten bij de Maas, 19401945' een boeiend overzicht van de veelzijdige historie van het vliegveld Keent. Hij schenkt niet alleen aandacht aan de opkomst, het gebruik en ondergang van het vliegveld, maar maakt tevens de rol van deze airstrip duidelijk binnen de context van Operatie Market Garden in september 1944 en de bevrijding van Nederland. Een interessante bijlage in dit boek vormt het oorlogsdagboek van pastoor H.J.M. van Kemenade over de periode september-december 1944.

Pyama-House : ontdekkingsreis door het uitgebreide netwerk van de pilotenhulp tijdens de Tweede Wereldoorlog: 1943-1944 / door Frans Govers Pyama-House is het verhaal van 51 bemanningsleden van tijdens de Tweede-Wereldoorlog boven ons land neergestorte Geallieerde toestellen en hun lotgevallen in Nederland, België, Frankrijk en Spanje in hun poging om de thuisbasis in Engeland te bereiken. Pyama-House is ook het verhaal van de pilotenhelpers, die alles wat hen lief was riskeerden door deze bemanningsleden te helpen om uit handen van de Duitsers te blijven. Een netwerk van pilotenhelpers wordt in kaart gebracht in plaatsen als Sprang-Capelle/ Nijnsel/ Erp/ Sevenum; Tilburg/Breda/Bakel/Uden; Amsterdam/Veghel/Dinther/Schijndel. Pyama-House in Erp is een schakel in dit netwerk met de broers en zussen Otten. Zij waren ook actief in de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers en tijdens de militaire operatie Market-Garden.

7

Bericht van de Tweede Wereldoorlog in Heeswijk, Dinther en Loosbroek / Henk van Driel Indrukwekkende terugblik op de gebeurtenissen in Heeswijk, Dinther en Loosbroek tijdens de 2e wereldoorlog.

De bevrijding van Eindhoven = The liberation of Eindhoven : Operatie Market Garden, september 1944 / Karel Margry Bij de vijftigste verjaardag van de bevrijding van Eindhoven, september 1994, verschijnt een herdruk van het boek over deze gebeurtenis. Die bevrijding vormde een onderdeel van operatie 'Market Garden', waarmee de geallieerden - naar weldra bleek tevergeefs - nog voor de winter van 1944-'45 een doorbraak trachtten te forceren in de Duitse verdediging. Die poging strandde bij Arnhem. Karel Margry beschreef als jong historicus in 1982 de bevrijding van Eindhoven en omgeving zeer gedetailleerd, op basis van literatuur, documentatie en gesprekken. De herdruk uit 1994 is op hoofdpunten ongewijzigd. De tekst is vlot, met uiteraard een sterk accent op het militaire aspect. Het relaas wordt versterkt door bijna 200 foto's, voorzien van Nederlands- en Engelstalige onderschriften, die hun eigen verhaal vertellen. Interessant voor inwoners van Oost-Brabant en voor velen, voor wie de Tweede Wereldoorlog nimmer een afgesloten hoofdstuk vormt.

8

Canadezen in actie : Nederland najaar '44 voorjaar '46 / Hen Bollen, Paul Vroemen De belangrijke rol die het Eerste Canadese Leger heeft gespeeld bij de bevrijding van Nederland wordt door Hen Bollen en Paul Vroemen in dit rijk geïllustreerde boek gedetailleerd beschreven. Vanaf de bloedige gevechten bij Woensdrecht en de moeizame campagne in Zeeuws-Vlaanderen, die ook van de burgerbevolking een zeer hoge tol eiste, tot de acties in Groningen en rond IJmuiden. Uiteindelijk zouden de Canadezen heel Oost- en Noord-Nederland van het nazi-juk ontdoen en daarmee het belangrijkste aandeel leveren in de bevrijding van ons land. Vanwege het tekort aan scheepsruimte moesten de soldaten daarna nog maanden op repatriëring wachten. Nog altijd zijn duizenden Nederlanders op zoek naar hun Canadese vader. Ook deze aspecten van de 'Canadese zomer' komen aan bod in dit boek.

Arnhem 1944 : slag van de tegenslag / Bert Kerkhoffs Als op 17 september 1944 de luchtlandingen rond Arnhem beginnen, is de auteur 19 jaar en woont hij vlak bij de brug, waar alles om draait. Gedurende zijn 40-jarige loopbaan als journalist daarna, blijft hem de vraag kwellen 'wat ging er toen fout?' Na een halve eeuw speuren, talloze interviews en een studie van de beschikbare literatuur vormt deze uitgave zijn antwoord op het fiasco van weleer. Hij beschrijft in een achttal hoofdstukken een aaneenschakeling van blunders en fouten aan de kant van de Engelsen en de Amerikanen. De gebeurtenissen rond de operatie Market-Garden worden door de auteur duidelijk niet vanuit de geallieerde invalshoek beschreven, maar benaderd vanuit het gezichtspunt van de burgers van Arnhem, de Duitse tegenstanders, de Poolse parachutisten en het Nederlandse verzet.

9

Brabant bevrijd / [tekst] Jack Didden Dit werk beperkt zich hoofdzakelijk tot de bevrijding van Noord-Brabant door Engelse, Schotse, Poolse, Canadese en Amerikaanse legereenheden, tijdens de veldtocht in het najaar 1944. Aan de hand van strategische kaarten wordt deze veldtocht uitvoerig beschreven, ondersteund door een grote hoeveelheid fotomateriaal. Het boek bevat een lijst van alle legereenheden die aan de veldtocht deelnamen, een zeer uitvoerige bibliografie en een plaatsnamenregister. In deze royale en zeer leesbare editie is dit boek een belangrijke (en voor Brabant onmisbare) bijdrage tot de geschiedschrijving van de Tweede Wereldoorlog in Nederland.

De bevrijding / Gerjan Heij In 2010 is het 65 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd na een jarenlange bezetting door de Duitsers. Dit fotoboek (met begeleidende teksten) geeft een impressie van de gebeurtenissen voor en na de bevrijding, voornamelijk vanuit het perspectief van de Nederlandse burgers. De aanloop tot de bevrijding, de bevrijding zelf, de nasleep en de verwerking, hoe hebben de Nederlanders dat beleefd, wat gebeurde er allemaal? Met foto's van onder meer de hongerwinter, Operatie Market Garden, Dolle Dinsdag, de dropping van voedselpakketten, de intocht van de geallieerden in verschillende plaatsen, de terugkomst van koningin Wilhelmina, ontmoetingen met de bevrijders, gevangen genomen Duitsers, bevrijdingsfeesten en optochten, de nasleep (kaalscheren 'moffenmeiden', heropvoeding collaborateurs), verwerking en de wederopbouw, Marshallhulp en oorlogsmonumenten. Sfeervol fotoboek met informatieve teksten voor een breed publiek over een belangwekkende periode in de Nederlandse geschiedenis.

10

Oorlog onderweg: Brabant in de Tweede Wereldoorlog / Piet Mooren Aan de hand van de geschiedenis van Noord-Brabant tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt kinderen getoond waartoe racisme kan leiden.

Airbornepad Market Garden : in de voetsporen van de bevrijders september 1944 : van Lommel naar Arnhem 220 km / [red.: Mirjam Kies ... et al. ; teksten: OLAT Wandelwegen Wandelroute in de voetsporen van de bevrijders; september 1944. Van Lommel naar Arnhem, 220 kilometer

11

Arnhem : ooggetuigenverslagen van de Slag om Arnhem, 17-26 september 1944 / Martin Middlebrook In deze reconstructie van de Slag om Arnhem, die in september 1944 werd ingezet door de Geallieerden om het Duitse bezettingsleger in Nederland te verslaan, nemen verslagen van geallieerde militairen die deelnamen aan de slag, en een aantal bewoners een grote plaats in. Na inleidende hoofdstukken over hetgeen leidde tot de slag, de Airborne divisies en het gebied rond Arnhem wordt een chronologisch verslag gegeven van de voorbereidingen, de landing en de feitelijke slag om de strategische Rijnbrug in Arnhem.

De slag om Arnhem : september 1944 / Lloyd Clark Over de slag om Arnhem in september 1944 zijn inmiddels boekenkasten vol geschreven. Toch is Lloyd Clark, professor aan de Britse Koninklijke Militaire Academie van Sandhurst, erin geslaagd om in dit boek de complete geschiedenis van operatie Market Garden nogmaals op een boeiende wijze voor een groot publiek voor het voetlicht te brengen. De keuze van het beeldmateriaal en de duidelijke overzichtskaarten van de troepenbewegingen dragen hier zeker aan bij. Op chronologische wijze behandelt hij de planning en de voorbereiding van zowel de grond- als de luchtoperaties, de aanval en de geallieerde doorbraak, de race tegen de klok en de gevechten rond de brug van Arnhem, die uiteindelijk een brug te ver blijkt te zijn, de omsingeling van Oosterbeek en de noodlottige afloop van deze stoutmoedige operatie. Naast aandacht voor het Amerikaanse en Poolse aandeel in de gevechten rond Son, Veghel, Nijmegen en Driel, ligt de nadruk van dit vlot geschreven historisch overzicht vooral op de Britse inspanningen rond Arnhem. Het boek wordt gecomplementeerd met foto's van de huidige situatie van de omgeving van Hotel Hartenstein en de bruggen bij Nijmegen en Arnhem.

12

Een brug te ver: operatie 'Market Garden' september 1944 / Cornelius Ryan Op zondag 17 september 1944, even na 10.00 uur, begint operatie Market Garden. Het is het stoutmoedige plan van veldmaarschalk Montgomery om via bezet Nederland het Derde Rijk tot overgave te brengen. Market Garden wordt de grootste luchtlandingsactie uit de militaire geschiedenis. Na meer dan zeven jaar zorgvuldig bronnenonderzoek voltooide de bekende auteur van 'De langste dag' en 'De laatste slag' dit werk dat een van de meest tragische mislukkingen uit de Tweede Wereldoorlog beschrijft. Het is een boeiende reconstructie van een historisch moment, het tragische verhaal van de grootste luchtlandingsactie aller tijden.

Een andere kijk op de slag om Arnhem : de snelle Duitse reactie / Peter Berends Peter Berends (1928), bouwkundig ingenieur en geboren en getogen in Arnhem, is zijn hele leven reeds gefascineerd door de historische gebeurtenissen rond deze stad in september 1944. De Britse luchtlandingen op 17 september ten westen van Arnhem (als onderdeel van de Operatie 'Market-Garden') beginnen met een gemak alsof het oefeningen in Engeland betroffen. Door de niet onderkende aanwezigheid echter van gepantserde eenheden in het gebied en de snelle Duitse reacties verandert de situatie voor de geallieerden al snel in een nachtmerrie. De afloop is bekend. De auteur heeft zich in dit boek vooral op het facet van de snelle Duitse reacties gericht. Hoe kon men zo snel de Britse en Poolse parachutisten omvatten en wat waren de gevolgen? Peter Berends geeft een duidelijk antwoord op deze vraag. Hij maakt hierbij gebruik van vele ooggetuigenverslagen en officiële documenten uit zowel Britse als Duitse bronnen.

In de schaduw van Arnhem: De heroïsche verhalen over de Slag om Arnhem / Ken Tout Dat de Slag om Arnhem in september 1944 mislukte, mede door onderschatting van de daar gelegerde Duitsers, had zijn weerslag op een reeks gebeurtenissen erna. Daardoor bleven de Geallieerden zitten met een strook land van 30 kilometer, waarvan het gebied zowel links als rechts ervan was bezet door de Duitsers. Dat maakte de bevrijding van Noord-Brabant en het eiland Walcheren heel moeilijk. Gebruikmakend van herinneringen van Britse, Canadese en Poolse militairen wordt verteld hoe de bevrijding van deze gebieden verliep en wordt deze steeds gerelateerd aan de Slag om Arnhem en wat daar fout ging. De Engelse auteur vocht mee in de Slag om Arnhem en schreef enkele boeken over zijn ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Hoewel de titel anders doet vermoeden, gaat dit goed vertaalde boek niet zozeer over de Slag om Arnhem, maar over de weerslag daarvan op de bevrijding van Noord-Brabant en Zeeland, vooral die van Walcheren.

De Slag om Arnhem : langs de sporen van operatie market garden 17-26 september 1944/ Aad Spanjaard Na de succesvolle landingen in Normandië op 6 juni 1944 dreven de geallieerden de Duitsers binnen enkele maanden terug tot vlak bij de Nederlands-Belgische grens. Begin september 1944 stokte de opmars echter doordat de bevoorrading het tempo van de oprukkende troepen niet kon bijhouden. Generaal Montgomery kwam met een gedurfd plan om in één snelle beweging de belangrijke bruggen over de Maas, Waal en Rijn in handen te krijgen en zo een snelle doorstoot naar het Ruhrgebied in Duitsland mogelijk te maken. De Duitsers hadden de korte gevechtspauze echter aangegrepen om zich te hergroeperen en waren in staat de geallieerde plannen danig in de war te sturen. Dit boek voert u langs de plekken waar de geallieerden de grootste luchtlandingsoperatie van de Tweede Wereldoorlog uitvoerden, met als doel een corridor over de grote rivieren van Nederland te openen voor het oprukkende landleger richting Duitsland. Zoals wij nu weten lukte het de Engelsen niet de laatste brug bij Arnhem veilig te stellen, maar dit boek verteld het verhaal van de moed en opoffering van de Britten, de Amerikanen en de Polen die naar Nederland werden gezonden om onze vrijheid te herstellen. Voor iedereen die geïnteresseerd is in het waar en hoe van de Slag om Arnhem is deze gids een onmisbaar hulpmiddel.

13

Vleespotten en kippekotten : spectaculaire bevrijding van Oss en Heesch september 1944 = Grenadier guards' contribution towards the liberation of Oss and Heesch, Holland / J.W.G.M. Thuring

In het spoor van Market Garden : monumenten en gedenktekens in Noord-Brabant =Traces of Market Garden : memorials in North Brabant / eindred.: Jacq van Eekelen

Overzicht van de monumenten in Noord-Brabant die de Operatie Market Garden herdenken.

14

Achter de laatste brug: gevangen in het land tussen Arnhem en de Grebbelinie, 17 september 1944-5 mei 1945 / Jan Blokker Drieënhalve dag duurde de oorlog in de Gelderse vallei. Toen de eerste bewoners een week na de Duitse aanval in mei 1940 voorzichtig waren teruggekeerd van hun evacuatieadressen, hadden ze de ruïnes aangetroffen van hun steden, dorpen en hoeven. Ze hadden de rommel opgeruimd, hun doden begraven en waren aan het werk getogen. De rust was weergekeerd. Maar in september 1944 kwam de oorlog terug in het lage land langs de Grebbelinie. De bevrijding lag aan de overkant van de rivier, voorbij de vernielde bruggen over de Rijn. De bewoners van de Gelderse vallei zaten gevangen tussen de strijdende partijen. In Achter de laatste brug beschrijft historicus Jan Blokker hun leven, dat zeven maanden lang totaal ontregeld raakte. Historicus en publicist Jan Blokker behandelt de laatste zeven maanden van de oorlog in dit gebied. Vertrekpunt is de verloren slag om Arnhem. In een tiental verhalen halen kinderen van toen herinneringen op. Die gaan over evacuaties en evacués die worden opgenomen.

Operatie Jedburgh : geheime geallieerde missies in Nederland 1944-1945 / Jelle Hooiveld In het diepste geheim werden ze in 1944 en 1945 in bezet gebied gedropt: Britse, Amerikaanse en Nederlandse special forces, die tot taak hadden de opmars van de geallieerden te bespoedigen. 'Jedburgh', zo luidde de codenaam van deze operatie. De eenheden verzamelden inlichtingen en mobiliseerden het verzet. Daarmee droegen ze wezenlijk bij aan de Duitse nederlaag. De gevaarlijke en indrukwekkende verrichtingen van de Jedburghteams in Nederland worden in dit boek voor het eerst beschreven. Jelle Hooiveld is freelance wetenschappelijk onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie in Den Haag. Hij is tevens docent in het hoger onderwijs.

15

De slag om Arnhem / E. Bauer Op een populair-wetenschappelijke wijze wordt een duidelijk overzicht gegeven van de aanleiding tot de slag om Arnhem en van de redenen waarom e.e.a. mis ging. Vooral de optimistische kijk van Montgomery op de mogelijkheden van para- en luchtlandingstroepen bij een dergelijke operatie is goed beschreven. De verschillen van inzicht tussen Montgomery en zijn medegeneraals inzake de haalbaarheid en de snelheid waarmede de grondtroepen aansluiting konden vinden, komen duidelijk naar voren. De vele kaarten en foto's alsmede de achtergrondinformatie over de mogelijkheden van para- en luchtlandingstroepen maken het geheel voor de lezer goed te begrijpen.

Arnhem september 1944 / P.R.A. van Iddekinge Beeldverslag van de slag om Arnhem (17 – 26 september 1944). Onveranderde herdruk van een fotografisch verslag aangevuld met verduidelijkende teksten in het Engels en in het Nederlands van de slag bij Arnhem (17-26 september 1944). De samensteller, die over dit onderwerp o.a. in "Bericht van de Tweede Wereldoorlog" artikelen schreef en waarvan onlangs (a.i. 82-08-130) "Arnhem 44/45" verscheen, heeft indertijd (1969) de hand weten te leggen op tamelijk wat zeldzame opnamen die weliswaar niet altijd even fraai van kwaliteit zijn maar soms juist daardoor een extra dimensie aan de foto zelf toevoegen. Voor wie naast de andere uitgaven over "Operatie Market Garden" wat beeldmateriaal wil raadplegen en voor degene die snel een indruk hiervan wil krijgen een waardevolle uitgave

16

De Tweede Wereldoorlog : de belangrijkste militaire operaties / Philippe Faverjon De Franse historicus Philippe Faverjon heeft zich gespecialiseerd in de Tweede Wereldoorlog; tot voor kort was hij verbonden aan het Centre de Sociologie de la Défense National. In deze uitgave beschrijft hij de dertig belangrijkste militaire operaties die het verloop van dit mondiale conflict hebben bepaald. Vanaf de capitulatie van Warschau in 1939 tot en met de kernwapenaanvallen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Alle belangrijke operaties in zowel Europa als in de Pacific passeren de revue. Het boek bevat geen nieuwe feiten, maar toont in talloze kleurrijke illustraties en overzichtskaarten de bewegingen van de belangrijkste militaire eenheden op het slagveld. Elke operatie, zowel ter land, ter zee als in de lucht, wordt in de context van het verloop van de oorlog op dat moment geplaatst. Talloze wapensystemen als tanks, vliegtuigen en schepen, maar ook de bouw van fortificatiën worden in aparte kaders nader belicht. In het brede aanbod van boeken over de Tweede Wereldoorlog onderscheidt dit boek zich door de vele afbeeldingen.

De val van het Derde Rijk : van D-Day tot de val van Berlijn / Duncan Anderson Geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, en speciaal de westelijke fronten, vanaf de geallieerde landingen in Normandië (D-Day, 6 juni 1944) tot aan de Duitse capitulatie op 8 mei 1945. In 11 hoofdstukken wordt de moeizame tocht vanaf de Franse westkust naar de rivier de Elbe beschreven die aan beide kanten van het front ruim 200.000 doden kostte. D-Day zelf wordt uitgebreid beschreven, alsmede de val van Parijs (augustus '44), de Slag om Arnhem (september '44) en Hitlers laatste militaire hoop, het Ardennen-offensief (december '44). Ten slotte moesten de Rijn en de Elbe genomen worden, op weg naar Berlijn, maar de Reichshauptstadt zou door de Russen worden ingenomen.

17

Dvd’s / documentaires 60 jaar bevrijding [DVD-VIDEO Het televisieprogramma NOS actueel heeft de laatste jaren veel aandacht besteed aan de verschillende herdenkingsbijeenkomsten over de Tweede Wereldoorlog. Deze set van vijf dvd's doet hiervan uitgebreid verslag. Dvd 1 bevat de ceremonie in 2004 rond Operatie Market Garden, met uitleg over de gehele operatie. Dvd 2: op 12 april 2005 werd de bevrijding van doorgangskamp Westerbork door het Canadese leger herdacht. Dvd 3: 5 mei 2006 werd voor Bevrijdingsdag in Wageningen een indrukwekkend defilé gehouden, maar in heel Nederland werd de bevrijding gevierd. Dvd 4 doet verslag van de Indië herdenking bij het Indië monument in Den Haag, aangevuld met fragmenten van herdenkingsuitzendingen van de Japanse capitulatie van voorgaande jaren. In dvd 5 staan de bevrijders centraal met o.a. het defilé door Apeldoorn met veel Canadese veteranen.

A bridge too far [DVD-VIDEO] Een historische film uit 1977 van Richard Attenborough met in de hoofdrollen sterren als Sean Connery, Ryan O'Neal, Robert Redford en Laurence Olivier. Het verhaal is gebaseerd op de bestseller van Cornelius Ryan en vertelt de gebeurtenissen tijdens de Slag om Arnhem oftewel Operatie Market Garden. Dit was een gewaagd plan van veldmaarschalk Montgomery om via de verovering van een aantal bruggen de Geallieerden vanuit België een vrije doorgang naar het Ruhrgebied te bezorgen.

18

De oorlog [DVD-VIDEO] 19

Negendelige televisieserie van de NPS gemaakt onder eindredactie van Ad van Liempt over de Tweede Wereldoorlog. Met nieuw historisch inzicht, nieuw beeldmateriaal en met een nieuwe verteltechniek, zeker in vergelijking met de serie 'De bezetting' van Lou de Jong, komt de geschiedenis van Nederland in deze jaren in beeld. Vanaf de opkomst van Hitler in Duitsland, de Jodenvervolging, de economie en de strijd tot en met de naoorlogse jaren. Ook de oorlog in Indië komt aan bod. Rob Trip presenteert de serie en bezoekt daarvoor interessante plaatsen in Europa zoals Gennep in Limburg, waar de Duitsers per trein de grens overstaken, en de trein bij Compiègne waarin voor Frankrijk Wereldoorlog I eindigde en de Duitse bezetting begon. Joost van Velzen (Trouw 25-11-'009) vindt Rob Trip '(...) geen groot voordrachtskunstenaar, maar dat hoeft ook niet. Het onderwerp verlangt soberheid en de indrukwekkende beelden, feiten en locatiewisselingen doen de rest.

Oost-Brabant in de Tweede Wereldoorlog [DVD-VIDEO] In de serie 'Steden en regio’s in de Tweede Wereldoorlog' worden plaatsen en streken in Nederland belicht tijden deze oorlogsjaren. Historische zwart-wit filmbeelden, meestal uit Polygoonjournaals, zijn thematisch gegroepeerd. Zo komen de verschillende activiteiten die van 1940 tot 1945 in de stad of regio plaatsvonden aan bod. In 'Oost-Brabant' zijn dit o.a.: de aanwezigheid van het Nationaal-Socialisme; allerlei onderwerpen uit het dagelijkse leven die tijdens de oorlog gewoon doorgingen, maar ook bijv.de uitdeling van brandhout; beelden van de sportcompetitie en door Duitsers georganiseerde evenementen, de arbeidsdienst; bevrijdingsfeesten en de herdenking van bijv. Brabantse gesneuvelden en de opening van het Nederlands Oorlogsmuseum in Overloon. Verder is toegevoegd een goed algemeen overzicht van circa 17 min. met de geschiedenis van Nederland in deze perioden. In vogelvlucht komt het verloop van de oorlog voorbij met o.a. Hitlers opkomst, de inval in Polen en in Nederland, antisemitisme, hongerwinter en bevrijding. De dvd duurt totaal circa 75 min

20

Musea Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 Bezoekadres: Wylerbaan 4, 6561 KR Groesbeek (nabij Nijmegen) Oorlogsmuseum Museumpark 1 5825 AM Overloon Museum Bevrijdende Vleugels Historia Park Sonseweg 39 5681 BH BEST Nationaal Monument Kamp Vught Lunettenlaan 600 5263 NT Vught Airborne Museum ‘Hartenstein’ Utrechtseweg 232 6862 AZ Oosterbeek

Zie voor een volledig overzicht van oorlogsmusea in Nederland: http://www.tweedewereldoorlog.nl/bronnen/oorlogsmusea/

Foto’s Beeldbank WO2 Herengracht 380 1016 CJ AMSTERDAM Nederland tel. 020-5233800 [email protected]

Film- en Fotobank Noord-Brabant Beeldbank met historische films en foto's van Noord-Brabant, ontwikkeld door de afdeling Beeld en Geluid van de Brabant-Collectie. http://www.filmenfotobank-nb.nl/ Zoekwoorden : Market-Garden, Operatie Market Garden, Noord-Brabant Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC): Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in 's-Hertogenbosch is het Regionaal Historisch Centrum voor Noord-Brabant, met name het noordoostelijk deel van deze provincie. Het BHIC is tegenwoordig gevestigd op twee locaties. De hoofdvestiging is gehuisvest in de Citadel in 's-Hertogenbosch. Daarnaast heeft het BHIC een nevenvestiging in Grave en in samenwerking met de plaatselijke openbare bibliotheek een zogenoemd thuispunt in Veghel http://www.bhic.nl/foto-s

21