OPEN HARTIG M A G A Z I N E S P O R T E N F I T N E S S V O O R H A R T P A T I Ë N T E N

OPEN ❤HARTIG SPORT

EN

FITNESS

VOOR

HARTPATIËNTEN

JAARGANG 30 • NR. 1 • VOORJAAR 2012

MAGAZINE

ARIEF A J 30 KT TA HAR

In dit nummer o.a.: • • • • • • •

Hartpatiënten willen sporten 30 jaar Hart-Aktief Wetenswaardigheden Eenvoudige bloedtest Sporthal Loosduinen Vrouwen en cardiologie Hoe sterven dokters.

H A R T- A K T I E F I S E E N S T I C H T I N G I N B E W E G I N G

❤

H A R T- A K T I E F R E G I O : H A A G L A N D E N E . O .

❤

W W W . H A R T A K T I E F. N L

HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG

-ColofonJaargang 30 - no. 01 - Voorjaar 2012 Op 14 mei 2012, bestaat de Stichting Hart-Aktief 30 jaar. Voorzitter: Dick Koning Redactie: [email protected] [email protected] Voor nadere informatie voor/over toezending van Openhartig, kunt u contact opnemen met Stichting Hart-Aktief: Tel.: 070 393 41 77 Advertenties: HADEX - Niekerk Tel.: 0594 507809 Opmaak: Landes Uitgevers Drachten. Druk: Scholma Druk Bedum. De volgende Openhartig no. 2 zomer verschijnt eind juni 2012 . Hebt u kopij voor ons magazine, adressen in colofon. Inleveren copy voor het volgende magazine no. 2 zomer, gaarne vóór 1 juni 2012. Voorpagina: Medewerkers van het eerste uur: Frans Scholtes, Antoinette Koning, Dick Koning en Jer van Leeuwen

Inhoudsopgave: 4-

Van het bestuur

15 -

Bloedtest

4-

Ooievaarspas

15 -

Hersenhelften

5-

Van de redactie

17 -

Infrarood analyse

7-

30 Jaar Hart-Aktief

17 -

Boezem fibrilleren

7-

Een felicitatie waard

19 -

Sporthal Loosduinen Ans

7-

Stilzitten

21 -

Vrouwen en de cardiologie

8 - 11 30 Jaar Hart-Aktief geschiedenis

21 -

Omega-3

13 -

Hart-Aktief in Parelmoer

23 -

ADHD-Medicatie

13 -

Verhoogd risico depressie

23 -

Mediactieveiligheid

14 -

Te groot brein

23 -

Hoe sterven dokters?

14 -

Viool

25 -

Preventief aspirine slikken

14 -

Goed voor ‘t hart

25 -

Bloedtest diagnose hartaanval

14 -

Hond

26 -

Stichting Hart Aktief

14 -

Popcorn

❤ 3


Van het bestuur Het is dan zover, 14 mei 2012 vieren we ons 30-jarig jubileum. Je realiseert je nu pas dat het alweer dertig jaar geleden is dat wij uit noodzaak met een heel klein groepje voorzichtig zijn begonnen om te gaan sporten. In die tijd met tegenzin van de toentertijd aanwezige cardiologen; op een enkele na. Dat het in 2012 is uitgegroeid tot een bedrijf waar honderden hartpatiënten tegen een gereduceerde betaalbare bijdrage verder kunnen sporten. Is voor ons nooit de bedoeling geweest! Ja… we zijn gestart in 1982 uit noodzaak, niet wetende dat het zo in de markt zou liggen en toch wel in korte tijd zou uitgroeien tot een echte Stichting met veel deelnemers. Het revalideren van hartpatiënten stond in 1982 nog volop in de kinderschoenen. Bewegen voor hartpatiënten was een taboe. Achter de geraniums gaan zitten was het advies en vierde in die tijd hoogtij. Wij zijn nu anno 2012 in de omstandigheid dat wij goed gehoor krijgen van cardiologen, huisartsen en andere medici. Ook Zorgverzekeraars zien nu het nut van extra revalideren in. We hebben veel steun van de Hartstichting. Ondanks de belangstelling draaien we nog steeds zonder de steun van anderen zelfstandig door. Het fitnessprogramma in het HagaZiekenhuis dat wij een paar jaar geleden als proef zijn gestart is een succes gebleken. Van 1 uurtje op de dinsdag zijn wij nu uitgebreid naar vier avonden met acht groepen. Maandag, dinsdag, donderdag, de vrijdag is er bijgekomen ook van 17.15 tot 19.15 uur. Mogelijk volgt nog een uitbreiding van de uren van de fitnessdagen. Met veel dank aan onze actieve vrijwilligers en sportbegeleiders die hun tijd opofferen

Leuk die oude foto's

aan het goede doel om: hartpatiënten te laten sporten.

Dick Koning - voorzitter

Kortom lees het verslag dat onze redacteur Jer van Leeuwen heeft gemaakt over 30 jaar Hart-Aktief. Sinds 1991 heeft Jer onverdroten en met veel inzet constant vier keer per jaar ons magazine Openhartig uitgegeven samen met uitgever HADEX. Hij heeft nu meer dan 75 magazines op zijn naam staan en dat 21 jaar lang en dat mogen wij niet vergeten. Hij is ook voor ons een actieve vrijwilliger. Wij als Hart-Aktief gaan gewoon door…

De Ooievaarspas voor deelnemers bij de Stichting Hart-Aktief Hart-Aktief heeft sinds kort erkenning gekregen van de gemeente Den Haag voor mensen met een smalle beurs in de gelegenheid te stellen -door middel van de ‘Ooievaarspas’- om te werken aan zijn of haar conditie; in dit geval de hartpatiënt als sportdeelnemer. Met de Ooievaarspas krijgt u korting op cursussen, sport en culturele activiteiten. Voor wie is het? Voor inwoners van Den Haag, Rijswijk en Leidschendam-Voorburg met een laag inkomen. Op de website DenHaagOpMaat kunt u uitrekenen of u in aanmerking komt voor een Ooievaarspas. Over de Ooievaarspas… • Wilt u ook een ooievaarspas? U kunt op www.denhaagopmaat.nl/ooievaarspas kijken of u in aanmerking komt voor de pas. U kunt daar meteen uw aanvraag indienen. • De levertijd van de Ooievaarspas is maximaal acht weken.

❤ 4

• Voor sommige aanbiedingen geldt een maximum korting. U kunt dit navragen bij de aanbieder. • Alle prijzen en aanbiedingen zijn onder voorbehoud. Tussentijdse aanpassingen zijn mogelijk. Dan gelden voor u de nieuwe prijzen. • U kunt de Ooievaarspas niet gebruiken in combinatie met andere kortingen.

• De Ooievaarspas is persoonlijk. Daarom moet u uw pas voorzien van uw pasfoto en handtekening. Let op: een pas zonder foto of met een loszittende foto is ongeldig. • De Ooievaarspas 2010 is geldig van 1 januari tot en met 31 januari 2011. Vraagt u na 1 juli 2010 de Ooievaarspas aan? Dan ontvangt u automatisch de pas voor 2011.

Voor meer informatie over de Ooievaarspas kunt u het kantoor bellen, schrijven of mailen naar: Hart-Aktief 070-393 41 77. Postbus 1153 – 2280 CD – Rijswijk E-mail: [email protected] De gemeente/zorgloket in uw woonplaats.


Hartpatiënten willen sporten Het is zover, het 30 jarig bestaan van de stichting Hart-Aktief staat voor de deur. Al net zo lang, eigenlijk een jaar later, bestaat het blad/magazine Openhartig. Het magazine zag haar bestaan voor het eerst in 1983 als stenciltje.

oog die het blad weer nieuw leven moeten inblazen. De huidige redactie zou als interim; dus tijdelijk waarnemen. De twee nieuwelingen hebben zich nooit aangemeld. De nieuwe redacteur is van beroep technicus en heeft totaal geen verstand van grafische zaken, laat staan een magazine in elkaar te zetten. Je wordt in eerste instantie bijgestaan door Jos Petit, hij zorgt voor de interviews. Later opgevolgd door Noortje van Poppel. Ik vond het afnemen en schrijven van interviews maar eng.

Er wordt een Stichting opgericht. In het begin met zes man/vrouw gaan ze sporten. Het blijkt een succes. Het bestuur wil deze mensen bereiken en wat doe je dan? 1983 – Er wordt al druk gesport. In die periode wordt primitief een stencil gemaakt en uitgereikt. Die stencil in het begin een mededelingen blaadje. Het werd steeds uitgebreider en ook met meerdere artikelen. Nu anno 2012 is de redactie aan het spitten geslagen in het stencilverleden van Hart-Aktief. Uit de annalen kwamen diverse mensen tevoorschijn die de stencils, later het blad en nog later een magazine het leven hebben laten zien. Het waren drie mannen die het stencilmagazine nieuw leven gaven. Met vragen aan de voorzitter die al dertig de Stichting rund en aan het begin staat van de stichting kom je niet veel verder. Maar heeft het te druk om verder met het magazine te gaan: ‘Lees alle stukken maar na, ik heb genoeg, kijk maar in de kast...’ Dat doen we dan ook . De naam Theo Ruiters – oud schoolmeester duikt op. Samen met Jan de Groot en Joop Pieterman hebben zij vanaf het begin het blad aanzien en gestalte gegeven. Eerst de stenciltjes, daarna werd het blad gedrukt. Belangeloos hebben zij dat een paar jaar met plezier gedaan. Dan komt de klad erin. Gebrek aan copy lees je dan. Het is ook niet niks om iedere

Je komt in contact met een drukkerij/uitgever in Rijswijk. Weer later met uitgever Combi in Delft met Herman Smid als bedrijfsleider. Leuk mee gewerkt, vooral de kneepjes van het grafische/drukkersvak. Het is nu het jaar 2012, het jaar van het jubileum.

drie maanden een blad vol te krijgen. Dat kost veel tijd en inzet. Frans van Velzen komt met het idee om toch door te gaan. Hij schrijft een feuilleton met de titel: “Meneer Hendriks heeft het moeilijk”. Een fictief persoon in de wereld van de hartpatiënten. Dat allemaal van voor 1990. 1991. De huidige redacteur Jer van Leeuwen wordt door voorzitter Dick Koning gevraagd om tijdelijk in te vallen. Dus de leegte in te vullen, het is maar tijdelijk werd je gezegd. Als nood een stukje of beter gezegd een interview te schrijven met erelid Jos Pijpers, woonachtig in Zoetermeer. De voorzitter gaat zelf mee met een bos bloemen en oorkonde voor het erelid en echtgenote. Jer schrijft het stukje voor Openhartig. De voorzitter heeft twee mensen op het

De redactie maakt het jubileumnummer 2012. Dat betekent spitten in de annalen van de stichting Hart-Aktief. Het valt niet mee om elke drie maanden voldoende copy te verzamelen om het magazine Openhartig aantrekkelijk te houden. De deadline is er namelijk eerder dan je denkt en dat iedere drie maanden. Vaak is het toch zuchten, handen en armen hoog opgericht, hoofdschuddend om het Magazine vol te krijgen en… op tijd. Gelukkig bezit de redactie een flink netwerk en de nodige contacten waaruit geput kan worden. We werken goed samen met uitgever HADEX Niekerk met Jan Horneman en Landesuitgevers in Drachten. Aan de andere kant heeft de redactie als oefening en alternatief een roman Dochters geschreven die nu in de boekhandel verkrijgbaar is. Naast schilderen, fotografie is schrijven een van mijn hobby’s. Want schrijven is een leuke bezigheid om jezelf ook bezig te houden. Je wordt op deze manier van de straat gehouden.

Overhandigen debuutroman aan wethouder Jos Bolte Rijswijk.

De redactie

❤ 5


30 jaar Hart Aktief “Time flies” zeggen mensen weleens als de tijd je als het ware door je vingers glipt. Dat gevoel krijg je ook een beetje als je terug kijkt naar het 30 jarig bestaan van Hart Aktief. Waar is die tijd gebleven. Wat als een klein clubje van enkele enthousiaste hartpatiënten begon is uitgegroeid tot een professioneel opgezette organisatie om mensen na een hartaanval weer aktief in het leven te laten deelnemen. In al die jaren, soms met tegenslagen, is de Stichting Hart Aktief een stevig baken gebleken voor de hartpatiënt die ook aktief in het leven wil staan. Het bestuur en de medewerkers organiseren op vrijwillige basis steeds nieuwe activiteiten om de deelnemers op een gezonde en medisch verantwoorde manier aktief te laten bewegen. Er is in 30 jaar veel veranderd in de wereld. Wat niet is veranderd is het enthousiasme van met name Dick Koning en Jer van Leeuwen (mensen van het eerste uur) die het zover gebracht hebben dat Hart Aktief inmiddels al 30 jaar bestaat.

Op deze manier kijk je als uitgever weleens terug naar de activiteiten die er georganiseerd zijn waardoor de kwaliteit en levensverwachting van veel hartpatiënten vergroot zijn. Het magazine Openhartig levert al die jaren een grote bijdrage aan de informatie-voorziening en voorlichting omtrent Hart Aktief. Ook organisaties buiten Hart Aktief hebben het jubileum mogelijk gemaakt zoals: De ziekenhuizen en artsen die voorlichting en informatie verstrekken. De Zetterij (Studio Landes) en de Drukker (Scholma) van het magazine Openhartig die altijd binnen de deadline weten te presteren. De adverteerders die vaak al jaren helpen om het magazine Openhartig mede mogelijk te maken. Zonder al deze mensen en organisaties was dit niet mogelijk geweest. Met recht kan het bestuur van Hart Aktief en zijn deelnemers trots zijn op “hun”30 jarig jubileum.

Jan & Audrey Horneman (Hadex Uitgeverij)

Hart-Aktief 30 jaar, een felicitatie waard! Mijn eerste kennismaking met Hart-Aktief zo’n dertig jaar geleden was toen ik zelf als secretaris en later als voorzitter actief was bij basketbal vereniging Lokomotief. Wij speelden in de Van Zweedenzaal, waar we ook, samen met volleybal vereniging Inter Amicos en badmintonvereniging Randstad, de kantine bestierden. En op zaterdagochtend begin jaren tachtig kwam daar een clubje mensen sporten, die graag na afloop een kopje koffie of een frisdrankje wilden hebben. Maar zo vroeg was de kantine nog niet open, dus konden ze dan niet zelf koffie zetten? Een simpele vraag, maar om dat goed af te spreken was nog niet zo gemakkelijk en bovendien, zou daar niet verkeerd gebruik van worden gemaakt? Een kwestie van vertrouwen dus, en dat moet je hebben als je met anderen samen wilt werken. Dus “mocht” Hart-Aktief zelf koffie zetten en al snel leerden we elkaar beter kennen. Met name Dick Koning was natuurlijk prominent aanwezig en wist de belangen van “zijn” HartAktief altijd goed te behartigen. De goede

contacten zowel persoonlijk als tussen onze verenigingen zijn altijd blijven bestaan. In die eerste periode was het voor de jonge leden van de basketbal soms wel even wennen om al die mensen te zien sporten, die toch een of ander hartprobleem hadden. Niet dat onbekend onbemind maakt, maar een beetje eng vonden sommigen dat toch wel. Was dat wel verantwoord? Gelukkig weten we nu wel beter: het is juist erg belangrijk om na een hartfalen weer (gedoceerd) te werken aan je lichamelijke conditie. Zelf heb ik inmiddels ook ervaren hoe het is om hartof (zoals in mijn geval) vaatproblemen te hebben en daaraan geholpen te worden. Maar ook om daarna fysiek te revalideren en

weer vertrouwen te krijgen in je eigen functioneren. De wetenschap, techniek en kennis rond chirurgische ingrepen is gelukkig in de loop van de dertig jaar dat Hart-Aktief bestaat enorm vooruit gegaan. Gelukkig maar, want harten vaatproblemen zijn immers volksziekte nummer 1! Er zal dus voorlopig –helaas- wel behoefte blijven bestaan aan een organisatie zoals HartAktief om mensen te begeleiden in de periode na een hartof vaatprobleem. Ik spreek de wens uit dat de vereniging met evenveel energie als in de afgelopen drie decennia zich daarvoor blijft inzetten. En vanzelfsprekend feliciteer ik bestuur en leden van Hart-Aktief met hun 30-jaarig bestaan! Jos Bolte Wethouder zorg en welzijn Rijswijk

Stilzitten doodsoorzaak nummer twee Voldoende lichaamsbeweging is belangrijk voor de gezondheid, zeker voor mensen met diabetes en hartziekten. Maar… houdt u niet van sporten? Stel u dan tot doel om lang stilzitten te voorkomen. Veel en lang achterelkaar zitten… verhoogt namelijk de kans op harten vaatziekten, diabetes, botontkalking en depressies. Inmiddels wordt inactiviteit als tweede doodsoorzaak

genoemd in westerse landen. Op één staat roken en op drie alcohol. Van alle overledenen per jaar in de rijke landen is zestien procent het gevolg van een zittend bestaan. Dit meldde bijzonder hoogleraar Bewegingswetenschappen Matthijs Hesselink van de Universiteit Maastricht eerder in het jaar 2011 in de Volkskrant.

❤ 7


14 mei 1982 – 14 mei in het jaar 2012 Het is 14 mei 1982. Zes mensen zijn aan het sporten in de Van Zweedenzaal te Rijswijk. Het zijn hartpatiënten die in die periode op advies van cardiologen eigenlijk achter de geraniums hadden moeten gaan zitten. De hartpatiënten hadden daar geen enkele zin in en wilden bewegen; hoe of wat kon ze niets schelen. Ze schreeuwden honderduit dat ze wilden gaan sporten; meer gaan bewegen. Dus… iets wat door de cardiologen niet was toegestaan? Levensgevaarlijk was hun oordeel? Een Stichting oprichten doe je niet zomaar. Er gaat wat aan vooraf. Er moet vraag naar zijn of opgericht worden uit noodzaak. Een Stichting oprichten doe je met meerdere belanghebbenden. Waarom doen mensen zoiets..? Met die vraag duik je in de 30 jarige geschiedenis van de stichting Hart-Aktief. Een sporten spelgroep voor hartpatiënten in regio Haaglanden. Het bestaande bestuur is een goede informatiebron mede de publicaties in de Openhartig stencils en magazines vanaf het begin. Hoe het begon ‘Het begon allemaal in 1981 te Rijswijk’, vertelt voorzitter Dick Koning, ‘het begon uit een geintje.’ Een hartinfarct, wat echt geen geintje is, was het begin van oprichting van een Stichting. ’Ik werd met een hartinfarct opgenomen in het ziekenhuis, daarna een hartstilstand. Na gereanimeerd te zijn heb ik drie weken in het ziekenhuis gelegen. Daar kreeg ik de mededeling – zoals in die tijd veel hartpatiënten – dat men moest stoppen met werken. Je bent bezig met je carrière, je hebt in je leven vele grote plan-

clubhuis Hoornpark nen en dan zoiets? Dus… niet meer werken! Nou… daar sta je dan, in niemandsland. Alles valt weg, je werk, je dromen, je levensverwachtingen. Alles houdt ineens op te bestaan! Het is een totale ommekeer met je gezin en je sociale leven. In één keer op onzekerheid. Je hebt er goed de pest over in, je bent immers nog jong en met een heel leven voor je. Dan de vraag: waarom ik..?’ Later ‘Bij controle een heel gesprek gehad met mijn cardioloog. Voorzichtig word je verwezen naar een revalidatie in Katwijk. Daar ongeveer 42 keer geweest. Je leert daar wel veel mensen kennen met dezelfde kwaal en hun onzekerheden; dus lotgenoten. De revalidatie voor hartpatiënten stond

in die tijd nog in de kinderschoenen. Een klein gymnastiekzaaltje met een oude hometrainer met steeds een tandje zwaarder. Zo klooide je maar een beetje aan onder het toezicht van een huisarts in vaste dienst. Toen met ontslag en met de mededeling dat je aan je eigen conditie zelf maar iets moest gaan doen; het liefst onder begeleiding? Ik heb toentertijd regelmatig De Algemene Haagsche Harttrimclub gebeld, kreeg nooit gehoor? Had een zwemkaart in mijn bezit voor zwembad De Wervel in Rijswijk, twee keer in de week in je eentje een halfuur lang rondjes draaien. Ben daar vier keer geweest. Je leefde in die periode nog steeds met je onzekerheden zonder duidelijkheden. Ik kon daar echt niet meer tegen. Overal liep je met je kop tegen de muur en die zijn hard. Ik móest iets doen..?!’

Ondertekening contract 1993 De Stichting krijgt gestalte Dick koning kwam in aanraking met hoofdambtenaar Gert Visser van de gemeente Rijswijk en Yvonne Koster van de stichting Sportraad. Met hen werd een afspraak gemaakt om zelf een sportclubje op te

❤ 8


Hart-Aktief bestaat 30jaar hoe doet men dat? Zonder één cent op zak togen ze naar de notaris. Zo kwam de Stichting Hart-Aktief met een standaardreglement op de rails te staan. Volgens de voorzitter was het nooit de bedoeling geweest iets groots te organiseren: ‘Wel… gewoon gezellig met een klein clubje lekker te gaan sporten. We hadden er echt zin in.’

Ed Nowee richten om dan met zo’n zes/zeven man/vrouw te gaan sporten. Fysiotherapeut Bous de Jong werd als sportleider ingehuurd en sportleidster Henny Kok voor een uurtje in de week. Je moest wel, want stel je voor wanneer er iets gebeurd? Er moest begeleiding zijn van mensen die verstand hadden om met hartpatiënten om te gaan en hen begeleiden. Bous de Jong vertelde nog dat het voor hem een gok was: ‘Ik heb totaal geen verstand hoe met hartpatiënten om te gaan? In mijn praktijk ook niet. Er was op dat moment geen vakliteratuur beschikbaar waar je uit kon putten. Maar door het plezier van de mensen zette je er daarvoor in.’ Dick Koning: ‘In ons enthousiasme wilden we een zaaltje huren. De domper kwam, wij mochten geen zaaltje huren want wij waren immers niks! Daar stonden we dan, zes hartpatiënten in de kou zogezegd.’ Het idee werd geopperd een Stichting in het leven te roepen. De vraag kwam op:

Fitness in het Haga

Hart-Aktief wordt opgericht met een K. ‘We hebben wat later een officiële akte laten passeren. Maar de opgerichte Stichting moest natuurlijk een naam hebben. Toen zei iemand: laten we zeggen Hart-Aktief met een ‘K’ dan vallen we lekker op.’ Op 14 mei, twee uur in de middag is de stichting Hart-Aktief met een ‘K’ opgericht. ‘Alleen… we hadden toentertijd nog geen gulden op zak. Niemand was dan ook van plan om in ons te investeren; sponsoren, vergeet het maar. We hadden immers geen kapitaal. Op een vrijdagmiddag 6 september in 1982 zijn we van vier tot vijf uur voorzichtig begonnen met sporten in de Van Zweedenzaal te Rijswijk. We waren met vijf mannen en Vera Mes een vrouw. Herman Pennders was onze eerste betalende deelnemer van Hart-Aktief. Om uit de kosten te komen moesten we tien of meer betalende deelnemers hebben. Die kwamen er. Dat beviel ons prima en we gingen door. We kwamen in contact met journaliste Nan van de Velden van de Rijswijkse krant of Nu of de Posthoorn. Die vond het zo leuk van wat we deden. Wat haar speciaal opviel was vooral onze enthousiasme. Ze schreef medio november 1982 een stuk in de krant. De week erna waren we met dertig mensen in de zaal aan het sporten én onder begeleiding.’ Hart-Aktief in een stroomversnelling ‘In die tijd werd het districtskantoor van de ABN/AMRO-bank in de Herenstraat te Rijswijk geopend. Van hen kregen we 2000 gulden. Voor die tijd voor ons veel geld. Nou, je kunt begrijpen: we waren daar heel blij en apetrots mee.’ In januari 1983 kwamen er nog eens twintig deelnemers bij. Zo groeide onze Stichting gestadig door als in een stroomversnelling. Er was vraag naar en we lagen goed in de markt. Hart-Aktief was in die tijd van Niets… iets geworden.’ ‘De mensen die van overheidswege ons wilden helpen mochten echter niets doen vanwege mogelijke belangenverstrengeling. Zo is Hart-Aktief langzaam doorgegroeid met uitsluitend vrijwilligers, die met hart en ziel de stichting met hun hart en ziel hielpen. Ook zij waren hartpatiënten! Het was een heel gezellige tijd met elkaar als lotgenoten. De meesten konden niet terecht bij regionale sportverenigingen. Ze

Nieuwjaarsreceptie met burgemeester Ineke v.d.Wel werden meestal geweerd vanwege het ‘hartpatiënt’ zijn.’ ‘Op een gegeven moment zijn we voor de zaalsporten begonnen met meerder uren en dagen. Met tien deelnemers zijn we ook gestart met zwemmen. Fysiotherapeute Marianne van Bergen werd toen de badmeester. Er werd een kikkerbadje in zwembad De Wervel gehuurd met een paar zwemmers. Is later uitgebreid met 90 zwemmers. Jannie Smink kwam erbij en werd daar ook badmeester. Dat heeft zij heel lang voor ons gedaan. Later zijn we wegens de slechte toestand van het zwembad en de kosten overgestapt naar een zwembad in Voorburg – het Forum Kwadraat. Het was voor ons constant het aftasten wat de deelnemers wensten. Steeds meer hartpatiënten melden zich bij ons aan.’ Twee jaar later kreeg de stichting HartAktief mondjesmaat mensen uit de omgeving van Rijswijk: Den Haag, Voorburg en Leidschendam. Ook enkelen uit Zoetermeer. De stichting is voorzichtig begonnen met sporten in Sporthal de Fluit in Leidschendam. Later kwam Loosduinen erbij. Veel steun hebben ze gehad met de wethouders van Sportzaken in de regio. Cardioloog G.A.v.d.Kley

Lees verder op de volgende pagina

❤ 9


14 mei 1982 – 14 mei in het jaar 2012 Hart-Aktief groeit maar door Rijswijk werd uitgebreid. Veel steun kreeg de Stichting van het college en ambtenaren van de gemeente Rijswijk, Voorburg en Leidschendam. Er was een groot probleem: we hadden nog geen kantoor. Er waren toen al ruim meer dan tweehonderd deelnemers. Dat betekent organisatorisch gezien: veel werk. Als bestuur en vrijwilliger draaiden we zo’n zestig uur of meer per week. De administratie werd zogezegd gedaan op de hoek van de keukentafel. We waren op zoek naar bestuursleden en kregen de beschikking over een echte penningmeester en dat was nodig. Voor ons waren links de uitgaven en rechts de inkomsten, streepje eronder en dat was onze boekhouding toentertijd. De Stichting bestond in 1987 vijf jaar met zo’n tweehonderd deelnemers. We moesten toen echt wel iets aan administratie gaan doen. Den Haag hadden we toen nog niet. We konden daar in die tijd niets van de grond krijgen, want de Stichting had geen geld genoeg om door te breken. We werden als amateuristisch beschouwd. Dat had wel weer zo zijn charme. Het was leuk, gezellig en alles kon, we waren als hartpatiënten nog steeds lotgenoten aan het sporten en bijgestaan door onbetaalde actieve vrijwilligers.’ Een bestuur ‘We kregen een vast bestuur met de benodigde regels. De eerste subsidie werd verleend door wethouder Hillenaar van de gemeente Rijswijk. Van mevrouw Van Vredenbergh wethouder sportzaken hebben we ook veel medewerking gekregen. Zij heeft veel voorbereidend werk gedaan in de Gemeenteraad. We kregen een keet als clubhuis op het Hoornpark. We zijn daar heel voorzichtig begonnen met tennis op koolas. Als scheiding hadden we een oud volleybal net. Het was daar altijd heel gezellig. Mevrouw Tegelaar van Volksgezondheid deed ook een duit in het zakje om samen met de deelnemers het clubhuis te openen. We

hadden daar ook een kaartclub en een jeu de boule baan met Ed Nowee als de manager. Ed heeft ook samen met Leo van Rheenen en later Frans Scholtes veel werk verricht in de sportzalen. Hoe nu verder? ‘We zijn met het bestuur om de tafel gaan zitten van: hoe nu verder? Gaan we door of niet? Of blijven we gewoon door sudderen? Het was weliswaar wel rommelig maar wel geinig zo vonden we. Maar het gaat wel over hartpatiënten en daar doe je alles voor.’ Er werd besloten om professioneel door te gaan. Maar dat heeft de nodige consequenties. Het kantoor stichting Hart-Aktief werd opgericht met een vast postadres/postbusnummer en telefoonnummer. Er kwam een klein tekstverwerkertje om de administratie goed op poten te zetten en te onderhouden. Dick Witvliet heeft toen voor ons als secretaris een administratie opgezet en dat was hard nodig volgens hem. We hebben in die periode veel bestuurswisselingen gehad. De reden was gezondheid en verhuizing naar een ander deel van Nederland. We gingen ook steeds meer door met automatisering. Een programmaatje werd door Ron Regeer opgezet op een oude computer; een Commodor 64.

Matthijs Bax cardioloog medisch adviseur Haga We gaan door… Dat was het startsein om te beginnen met een goed organisatiesysteem. We stelden zaalmanagers aan en aanspreekpunten en

Prijzen toernooi

❤ 10

Rinus Michels bij Hart-Aktief het verantwoord begeleiden van sportdeelnemers. Voor het bestuur had deze vernieuwing zijn voor en nadelen. Het voordeel is dat je als Stichting beter functioneert. Het nadeel is dat het bestuur minder op de werkvloer; de locaties aanwezig is. Het is als bestuur ondoenlijk om overal aanwezig te zijn zoals in de sportlocaties en bij reanimatie. ‘We hebben toen in 1994 besloten om voor de financiële kant het incassosysteem in te voeren. Dat bespaarde ons een boel werk en gebedel. We vonden het ook tijd om alle cardiologen in de regioziekenhuizen een bezoek te brengen van wie wij waren. Van wat wij als Stichting Hart-Aktief voor de hartpatiënt allemaal doen. Vooral het lotgenoten gevoel was bij ons heel belangrijk. Het belangrijkste was voor ons en de doelstelling: de hartpatiënt opvangen! Het heeft daardoor ons als bestuur veel geholpen om ook Zorgverzekeraars te benaderen. Cardioloog dr. G.A. v.d. Kley van het HagaZiekenhuis Leyweg (v.h. Leyenburg Ziekenhuis) in Den Haag heeft ons als medicus vanaf het begin geholpen. In 1988 is hij bij Hart-Aktief medisch adviseur geworden. Hij is het jaar 2009 met pensioen gegaan. Momenteel is cardioloog Matthijs Bax bij ons medisch adviseur en werkt in het HagaZiekenhuis. De sponsoring door drs. H. Luchtmeijer van NUTS toentertijd heeft ons enorm uit de problemen geholpen om het goede werk van onze Stichting voort te zetten. Rinus Michels was in 1993 aanwezig samen met burgemeester Roscam Abbing van Rijswijk


Hart-Aktief bestaat 30jaar met de ondertekening van het sponsorcontract. Voor ons was dat een hele eer om een beroemd man als Michels in ons midden te hebben. Een goed punt was dan ook dat de meeste cardiologen hun patiënten wanneer ze waren uitbehandeld naar ons doorverwezen. Want de hartpatiënt moest, in tegenstelling van jaren geleden, nu aan de bak. Dus sporten en meer gaan bewegen.’ Deelnemersbijdragen werden door de meeste Zorgverzekeraars zoals NUTS en AZIVO vergoed. Het was goed nieuws voor deelnemers die hun deelnemersbijdrage niet of nauwelijks konden betalen. Wij als bestuur vonden dat natuurlijk prachtig. Alleen deelnemers met een particuliere verzekering moesten alles uit eigen zak betalen. De vergoeding was voor ons een goed ding. Wij werden als Stichting erkend in de medische wereld en bij de Zorgverzekeraar. Hartchirurgie en voortgang Wij als bestuur hebben ons toe ook gestort op het krijgen in onze regio van een hartchirurgisch centrum. We hebben de cardiologen daarin goede steun verleend met hun goede werk voor het verkrijgen van zo’n centrum. Het is het ziekenhuis eindelijk gelukt om zo’n hartcentrum binnen te halen. Dankzij de inzet van minister Els Borst van Volksgezondheid was een groot succes. ‘Het fijne is dat wij al die tijd konden beschikken, nu nog, over een aantal actieve vrijwilligers die ons een boel werk uit handen namen en waar je geen omkijken naar hebt. Het liep gewoon goed. Er zijn dingen die aan een continuproces onderhevig zijn, als je daar de juiste mensen voor

Tennis bij hart-Aktief hebt dan is dat ideaal. Men moet niet vergeten dat al onze vrijwilligers bezig zijn om de hartpatiënt zo goedkoop mogelijk mee te laten doen met zijn/haar lichamelijk bezig zijn therapie. Dat gebeurt nu al dertig jaar. De laatste paar jaar is er een nieuwe bewegingsmogelijkheid bijgekomen en dat is de fitness die loopt als een trein. Patiënten die een hartrevalidatie moeten ondergaan en na vier tot zes weken moeten stoppen krijgen van hun cardioloog het advies om bij Hart-Aktief verder te gaan. Dat is positief en Hart-Aktief werkt daar dan ook graag aan mee. De sportlocaties van Hart-Aktief: Sporthal De Fluit in Leidschendam. Sporthal Loosduinen in Den Haag en fitnesssporten

in het HagaZiekenhuis Den Haag. Voorts doet de Stichting ook aan reanimatiecursussen. Er werd ook veel aan tennis gedaan, maar dat werd afgestoten, te veel organisatorische bezigheden. Zoals ook het zwemmen en jeu de boules voor hartpatiënten De redactie

Manager Frans Scholtes aan het werk

❤ 11


Hart- Aktief in het parelmoer 30 Jaar. 30 Jaren Hart-Aktief. 30 Jaar geleden was de start in een tijd waarin hartcentra nog in opkomst waren. Dat was een tijd waar nog maar luttele jaren tevoren de hartpatiënten vanwege de krappe mogelijkheden naar Houston in Amerika voor een open hart operatie werden overgevlogen (dat is nu wel anders met zo'n kleine 20 hartcentra verspreid over Nederland) Maar na zo'n operatie.... wat dan. Hart-Aktief Toen kwam Hart-Aktief hier in de omgeving in actie en werd aan hartpatiënten de mogelijkheid geboden verantwoord te gaan bewegen, mits de arts hiervoor toestemming had gegeven. En dat is tot heden ten dage nog zo gebleven. De Stichting die hiervoor werd opgericht had succes, er was grote behoefte aan. De aanmeldingen kwamen gestaag binnen. Dat uitte zich in vele uren zaalsport in Rijswijk, later uitgebreid naar Loosduinen en Leidschendam. Extra beweging Het uur sport voor de hartpatiënten werd door sportinstructeurs gegeven, terwijl de

deelnemers onder controle werden gehouden door een verpleegkundige. Daarbij werd gekeken naar de mogelijkheden van de hartpatiënt. Er is nu eenmaal verschil in leeftijd, ernst van de aandoening, conditie en mate van geoefendheid. Maar belangrijk was en is dat aan elke deelnemer werd voorgehouden dat deze zelf moest aanvoelen wanneer bij de oefeningen gas terug genomen moest worden. De mate van het meedoen was niet verplicht. Je hoefde jezelf niet te bewijzen! En uiteraard werd door de sportinstructeur en verpleegkundige erop toegezien dat elke deelnemer lekker kon meedoen. Ook fitness Maar de tijden veranderen, niets blijft bij het oude. Het werd steeds lastiger om een verpleegkundige en sportinstructeur te vinden, maar ook de animo van de hartpatiënt voor het uur sport dat door Hart-Aktief werd gegeven nam af. Op zich niet zo verwonderlijk door de opkomst van vele fitness mogelijkheden. Men kan nu uit veel meer sportmogelijkheden kiezen dan voorheen. Dat is dan ook de reden dat bij Hart-Aktief de mogelijkheid bestaat te kiezen uit het gewone uur sport, maar ook uit een uur fitness. In beide gevallen blijft de controle van kracht. Het grote verschil is echter dat in het fitnessuur veel met apparaten wordt gewerkt, terwijl in het sportuur ook tijd wordt vrijgemaakt voor een balspel, zoals korfbal, badminton, basketbal, hockey en volleybal. De balspellen worden met een zachte bal gespeeld, zodat blessures aan handen wordt voorkomen. En er wordt onder meer aandacht besteed aan het lopen waarbij de deelnemer zijn of haar grenzen beter in kaart krijgt. Het is onder meer wel prettig te weten of je nog een sprintje kan trekken en hoe je het ervan af brengt bij diverse oefeningen. Het beoefenen van de sport is meer in groepsverband

dan bij de fitness, waar het accent meer op het werken met apparaten ligt. Leeftijd In Leidschendam waar een uur zaalsport wordt gegeven is de jongste deelnemer 62 jaar en de oudste 83. De gemiddelde leeftijd bedraagt 73. Je kan dan ook nog op hoge leeftijd goed meedoen. Wel valt het met het ouder worden vaak niet mee over de hele linie gezond te blijven en moeten deelnemers noodgedwongen ermee stoppen. Het gaat dan vaak niet om hartproblemen, maar meer om pijn in gewrichten, knie, heup en schouder. En ook als er een ongeneeslijke ziekte wordt geconstateerd. Op die manier is het ledental in de achterliggende tijd achteruit gelopen en die lege plekken worden maar weinig opgevuld. Maar er zijn deelnemers die al heel wat jaren na de hartoperatie met veel plezier aan sport meedoen. Wat te denken van sporters die al 19, 21 en zelfs al 27 jaar meedraaien. En dat toen zij onder het mes kwamen, van tevoren te horen hadden gekregen dat de operatie het leven niet per definitie verlengde. Maar dat zij dankzij extra beweging , wellicht ook een aangepaste leefwijze en niet te vergeten de goede medicijnen met goede vooruitzichten verder konden leven. Gaan we door...? In de afgelopen 30 jaar heeft Hart-Aktief dankzij het vele vrijwilligerswerk op zeer actieve wijze zijn steentje ertoe bijgedragen dat er vele hartpatiënten op plezierige en ontspannen wijze de extra nodige sport konden beoefenen. Hart-Aktief gaat door, gaat dus door. Dus… voor wie wat extra beweging overweegt, u bent van harte welkom. Hans Peter van Driest Zaalmanager Leidschendam

Verhoogd risico op harten vaatziekten bij depressie en angststoornis Depressieve en angststoornissen gaan samen met risicovolle veranderingen in de vaten. Deze veranderingen die uiteindelijk leiden tot harten vaatziekten kunnen al in een vroeg stadium (subklinisch) worden gemeten. ‘Het lijkt dus raadzaam bij depressie- en angstpatiënten extra aandacht te schenken aan de staat van de harten vaatgezondheid’, concludeert Adrie Seldenrijk in haar onderzoek. Zij promoveert op 30 november bij VUmc en GGZ in Geest. Seldenrijk gebruikte reeds bestaande gegevens van de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst en deed extra vaatmetingen in een subgroep. Haar onderzoeksvraag was of een depressie of angststoornis samenhangt met subklinische harten

vaatziekten (HVZ). Deelnemers waren depressie- of angstpatiënten en gezonde mensen (‘controles’) tussen 18 en 65 jaar. Het onderzoek kwam mede tot stand met steun van de Nederlandse Hartstichting. Depressieve of angstige mensen bleken driemaal zoveel kans te hebben op vaatvernauwing in de benen dan de controlegroep. Ook toonden zij een toegenomen stijfheid van de vaten rond het hart. Vaatvernauwing – bijvoorbeeld door beschadigingen waarin zich cholesterol, bloedplaatjes en kalk ophopen – kan zorgen voor verstopping. Vaatstijfheid vergroot de kans op vaatwandbeschadigingen en maakt het voor het hart moeilijker om bloed rond te pompen. Bovendien bleek sprake van een zogenaamde dosis-respons verhouding: dege-

nen met een grotere ernst of duur van de depressie of angstklachten, lieten een grotere vaatstijfheid zien. Laat-ontstane depressie ging bovendien samen met een verdikte halsslagaderwand. Een ongezondere leefstijl hing wel samen met vaatschade, maar verklaarde niet waarom depressieve of angstige mensen meer subklinische HVZ hadden. Hoewel het onderzoek geen uitsluitsel kan geven over oorzaak en gevolg, blijkt een verhoogd HVZ-risico bij zowel angst als depressie al te ontdekken op subklinisch niveau. Promotie A. Seldenrijk Depression, Anxiety and Cardiovascular Disease 30 november 2011

Subclinical

❤ 13


WETENSWAARDIGHEDEN Te groot brein is ongezond Slecht nieuws voor mensen die proberen met medicijnen, puzzels, quizzen of zelfs koffie hun geest te scherpen: de evolutie stelt een limiet aan hoe slim we ons zelf kunnen maken. Dat betogen een Zwitserse en een Britse geleerde in Current Directions in Psychological Science. Zij stellen de vraag waarom de mens niet al veel slimmer is, als

er zoveel methoden zijn om het brein te laten ‘groeien’. Een voor de hand liggende beperking is de fysieke omvang van de menselijke hersenen. Ons hoofd moet door het bekken van de moeder kunnen. Stoffen als ritalin en amfetamine blijken een gunstige uitwerking te hebben op mensen met een achterstand. Op mensen

die dat niet hebben, is het effect averechts. Een perfect geheugen klinkt goed, maar mensen met een overactief geheugen leven vaak in een hel, omdat ze de trauma’s net kunnen onderdrukken. Een hoger IQ kan tot zenuwziekten leiden. VolksKrant

Viool fopt violist Violisten blijken helemaal niet in staat om een echte Stradivarius of een top viool van Guarneri te onderscheiden van een goede nieuwe viool. Dat blijkt uit een experiment waarbij onderzoekers 21 ervaren violisten blind op oude en nieuwe violen lieten spelen (Proceedings of the National Academy

Scienses). Sterker: de meeste violisten vonden de moderne viool het mooist klinken. ‘Een opmerkelijke ondermijning van

de volkswijsheid’, aldus de onderzoekers. ‘Het oordeel van violisten over het geluid van Stradivarius zal zijn vertekend door de enorme prijs van de viool en zijn historische waarde.’

Goed voor het hart = goed voor de seks Minder vet en minder zout eten, meer bewegen, stoppen met roken en cholesterolverlagers slikken: het verkleint de kans op een hartinfarct of een beroerte. Minder bekend is is de prettige ‘bijwerking’ van deze gezonde leefstijl: aanzienlijk minder problemen met het krijgen van een erectie. Dat blijkt uit een analyse van zes verschil-

lende onderzoeken door Amerikaanse cardiologen. Begrijpelijk, want het vermogen om een erectie te krijgen, wordt voor een belangrijk deel bepaald door de conditie van de bloedvaten.

Hond slim als baby Honden proberen net als baby’s te begrijpen wat onze bedoelingen zijn als we eenmaal contact met ze hebben gemaakt. Hongaarse wetenschappers maken dat op uit experimenten waarbij ze de ogen volgden van de honden die mensen bekeken. (Current Biology). De honden bleken de blik te volgen van een baasje dat even daarvoor oogcontact met de hond maakte en met een hoge stem ‘hallo hond’ tegen

hem riep. Daarna keek de hond naar objecten waarnaar het baasje ook keek, zo anticiperend op zijn bedoeling. Tot dusver ging men ervan uit dat alleen baby’s vanaf 6 maanden op die manier proberen de bedoelingen in te schatten van volwassenen die contact met hen leggen. VK

Prehistorische popcorn Ze hadden geen film, maar 4700 jaar voor Christus aten de inwoners van het huidige Peru al wel popcorn. Dat maken onderzoekers van het Natural History Museum in Washington op uit lege maiskolven die ze aantroffen op archeologische vindplaatsen aan de noordkust van het land. Er waren al eerder sterke aanwijzingen voor de consumptie van gepoft maiskorrels. Maar uit de nieuwe vondsten blijkt dat de Peruanen er duizend jaar eerder mee zijn begonnen

❤ 14

dan verwacht. Lang voor dat ze de beschikking kregen over keramische potten en pannen. Overigens waren het de Mexicanen die 9.000 jaar geleden als eerste begonnen met het telen van mais. De Peruanen maakten ook meel van het maïs, stellen de wetenschappers in het vakblad PNAS, maar het vormde geen hoofdmoot van hun dagelijkse voedsel.


Eenvoudige bloedtest geeft goede inschatting risico op harten vaatziekten De hoogte van de bloedspiegels van de eiwitten BNP en NT-proBNP zijn sterke voorspellers voor het optreden van complicaties als gevolg van harten vaatziekten op langere termijn. De bio markers BNP en NT-proBNP worden door de hartspier gemaakt onder invloed van overbelasting en doorbloedingsstoornissen. Deze bio markers zijn op eenvoudige manier te meten in het bloed. Dit blijkt uit een onderzoek van cardioloog Gerard Linssen. Hij maakte gebruik van gegevens van ruim 8000 deelnemers aan het PREVEND-onderzoek, dat sinds 1997 loopt in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Op 28 november promoveerde Linssen op de resultaten van zijn onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

ren, blijkt de hoogte van de bio markers BNP en NT-proBNP een sterke en onafhankelijke voorspeller voor het optreden van de complicaties van harten vaatziekten op lange termijn. Het meten van deze bio markers in het bloed, samen met het maken van een hartfilmpje (ECG), is een eenvoudige manier om belangrijke informatie over ziekterisico’s te krijgen, zo stelde Linssen vast. Personen bij wie hoge bloedwaardes van BNP en NT-proBNP worden vastgesteld, kunnen eventueel verder worden onderzocht, terwijl dit achterwege kan blijven als de waardes laag zijn. De bepalingen zijn dus van groot belang om de hoogrisico- en laagrisico patiënten van elkaar te onderscheiden. Geavanceerd en vaak kostbaar vervolgonderzoek in het ziekenhuis kan dan gericht worden ingezet bij patiënten met een hoog risico op harten vaatziekten.

Onafhankelijke voorspeller Hart- en vaatziekten kunnen ontstaan als mensen lange tijd bloot staan aan risicofactoren zoals roken, verhoogde bloeddruk, verhoogd cholesterol en een verhoogd bloedsuikergehalte. In samenhang met het vóórkomen van deze risicofacto-

Hartfalen Als patiënten eenmaal hartfalen hebben ontwikkeld, dan blijkt een daarbij optredende verdere verhoging van de bloedwaardes van BNP en NT-proBNP zijn een biologisch signaal voor een slechte prognose. In de COACH studie onder patiënten

met hartfalen vond Linssen dat de bloedtesten een verhoogd risico op voortijdige sterfte en ziekenhuisheropname voor hartfalen goed bleken te voorspellen. Het meten van de bio markers BNP en NTproBNP is sinds enkele jaren opgenomen in de richtlijnen voor de diagnose en het bepalen van het risico van hartfalen. Deze waarden geven belangrijke informatie om de juiste mate van zorg te kunnen bieden. Curriculum Vitae Gerard Linssen (Maasbracht, 1961) studeerde geneeskunde aan de Universiteit Maastricht. Sinds 1996 is hij als cardioloog werkzaam in de Ziekenhuisgroep Twente, locatie Almelo. Linssen voerde zijn promotieonderzoek uit bij de afdeling Cardiologie van het Thoraxcentrum van het UMCG. Het onderzoek dat hij uitvoerde in het kader van de PREVEND-studie is gefinancierd door de Nederlandse Nierstichting, terwijl het onderzoek dat deel uitmaakt van COACH werd gefinancierd door de Nederlandse Hartstichting. De titel van zijn proefschrift is “BNP and NT-proBNP in cardiovasculair disease”. UMCG

Hersenhelften werken samen om uw gezicht te herkennen Hersenhelften die hun eigen gaan? Amerikaanse onderzoekers zetten een hardnekkig breinsprookje half januari 2012 bij het grof vuil. Gezichten herkennen is een bijzondere vaardigheid. Zelfs in de stippen van een vage foto herkennen onze hersenen vliegensvlug ogen, neuzen en monden. Onderzoekers van vier Amerikaanse Universiteiten ontdekten dat de twee hersenhelften voor dit kunstje op een slimme manier samenwerken. De linkerhersenhelft onderzoekt de puzzelstukjes en de rechterhersenhelft lost de puzzel op: is het een gezicht of geen gezicht? De ontdekking werpt een nieuw licht op de samenwerking tussen de twee hersenhelften. Lang werd gedacht dat de twee helften beelden grotendeels parallel verwerken. In de eerste fase van het proces hebben beide hersenhelften een duidelijke eigen taak: de rechterhersenhelft bewerkt het linker deel van het beeldveld en andersom. Na de eerste verwerkingsfase worden de beeldhelften uitgewisseld via de hersenstam, de belangrijkste brug tussen de hersenhelften. Vanaf hebben beide hersen-

zien. Ze moesten zo snel mogelijk beoordelen of het een gezicht was of niet. Ondertussen volgden de onderzoekers in hun hersenen de activiteit in de twee gezichtsherkenningcentra (gyrus fusiformis), die op beide hersenhelften direct achter de oren liggen. Ze zochten naar verschillen in activiteit, die iets konden vertellen over een eventuele werkverdeling. Die verschillen bleken er te zijn. Hoe meer details de foto vertoonde, des te harder werd er links gewerkt; hoe lastiger het was om in de vlekken een gezicht te herkennen, des te harder werd er rechts gewerkt.

helften dus de beschikking over het volledige beeld. Verondersteld werd dat ze dat beeld ieder voor zich interpreteerden. Dat levert natuurlijk dubbel werk op. En dat is vreemd, want in de hersenen is het woekeren met de ruimte en de rekentijd. Het komt daarom niet als een verrassing dat de hersenhelften nauw samenwerken bij het interpreteren van gezichten.

De gevonden werkverdeling sluit mooi aan bij wat we al wisten. De linker hersenhelft, met de meeste grijze stof en dus de grootste rekenkracht, doet het detailwerk. De rechter hersenhelft, met de meeste verbindingen, probeert er de grote lijn in te zien. Mark Mieras VK

De Amerikaanse onderzoekers lieten 36 proefpersonen 300 vage zwart-witfoto’s

❤ 15


Infrarood analyse van slagaders kan hartinfarcten voorkomen Ze kunnen levensgevaarlijk zijn, de plaatselijk aangekoekte laagjes die door de jaren heen in de kransslagaders ontstaan. Niet elke verdikking is echter even riskant en dat stelt cardiologen voor een probleem. Een laagje kalk of bindweefsel geeft pijn op de borst, maar veroorzaakt geen hartinfarct. Als het gaat om vet, kan een scheurtje in het vlies dat om het vet heen ligt, grote gevolgen hebben. Als dat vet in het bloed komt, kan door een chemische reactie een stolsel worden gevormd die een bloedvat volledig afsluit. Gevolg: een hartof herseninfarct. Het verschil tussen de verschillende verdikkingen is op een hartfilmpje of een scan niet zichtbaar: het beeld toont alleen een vernauwde kransslagader, maar vertelt niet waar de zogeheten plaques op de binnenwand zijn gemaakt. Het Rotterdamse Erasmus MC heeft samen met de Amerikaanse cardioloog James Muller een katheter ontwikkeld waarmee die puzzel kan worden opgelost. De katheter bevat een minizendmast met daarin een echo-onderdeel en een infrarood element. Met de echo worden van binnenuit plaatjes van de vaatwand gemaakt, zodat verdikkingen kunnen worden opgespoord, zegt hoogleraar biomedische technologie Ton van der Steen. Met infraroodlicht wordt uit de kleur van het spectrum de samenstelling van de plaque afgelezen. Infraroodlicht wordt al langer gebruikt om de samenstelling van materialen te bepalen, zegt Van der Steen. Een molecuul die wordt bestraald met infraroodlicht neemt een deel daarvan op. Welke golflengtes dat zijn, verschilt per molecuul. De overgeble-

ven golflengtes worden weergegeven in een grafiek, een infraroodspectrum. Dat spectrum is voor iedere stof uniek. Zo gebruikte de Franse natuurkundige Frans David Maresca, nu promovendus in Rotterdam, die lichtspectroscopie zes jaar geleden toen hij in het Louvre onderzoek deed naar de geheimen van de Mona Lisa. Hij maakte van het schilderij foto’s met een zeer hoge resolutie en liet dertien golflengtes licht op de beeltenis los. Zo wist hij te achterhalen dat de achtergrond lichtblauw moet zijn geweest toen het portret vijfhonderd jaar geleden werd geschilderd. Door de inwerking van het daglicht is dat door de eeuwen heen verkleurd en donkergroen geworden. Begin februari 2012 legden Maresca en cardioloog Muller op een congres in Amsterdam (www.eenwarmhart.nl) uit hoe met dezelfde techniek zowel de compositie van pigmenten als de samenstelling van plaques in slagaders in kaart kan worden gebracht. Met dit verschil, zegt Muller, dat met de Mona Lisa het verleden werd bestudeerd, terwijl cardiologen naar de toekomst kijken. Doel is de eerste, onverwachte hartaanval te voorkomen. ‘Hartinfarcten vinden vaak ’s morgens plaats, omdat die plaques dan eerder breken. Na het opstaan stijgt de bloeddruk en

gaat het hart sneller kloppen. Het kostte Muller veertien jaar om zijn idee in de praktijk te brengen, vertelt hij telefonisch vanuit Boston. Het bedrijf Infraredx investeerde 120 miljoen dollar in de technologie. ‘Het is lastig om metingen te doen in de kransslagaders, want het hart klopt en het bloed blijft stromen, dus er is constant beweging.’ De infraroodlaser die hij hielp ontwikkelen, maakt duizend omwentelingen per minuut en verricht 30 duizend metingen per bloedvat. Vijftien Amerikaanse ziekenhuizen gebruiken die infraroodspectroscopie. Inmiddels op de hartafdeling: het Erasmus MC in Rotterdam is het eerste Europese ziekenhuis. Patiënten met pijn op de borst worden nu vaak gekatheteriseerd. Daarbij wordt met contrastmiddel de mate van vernauwing bepaald en besloten of er een stent (een metalen buisje) moet worden geplaatst. Wat de samenstelling van de afsluiting is, wordt niet bekeken. Met behulp van de nieuwste techniek kan de stent nauwkeurig over een vette plaque geplaatst worden, zegt Van der Steen, ook als op de plek niet de maximale vernauwing zit. Zo kunnen hartinfarcten worden voorkomen. Jaarlijks sterven ruim 20 duizend Nederlanders nadat een plaque in een slagader is gescheurd. Tijdens een katheterisatie kunnen ook andere vaten worden bekeken waar zich nog geen of weinig afsluitingen bevinden. Als daar te veel vet op de vaatwanden blijft zitten, zal eerder voor medicatie worden gekozen. De Volkskrant 03-02-12 Door Ellen Visser

Behandeling ongewenste vorming bloedstolsels bij boezemfibrilleren Het stollen van het bloed is de eerste stap om een wondje te herstellen. Bloedstolling kan echter ook ongewenst zijn. Stolsels in de bloedbaan kunnen immers een verstopping veroorzaken. Boezemfibrilleren is een aandoening met een verhoogd risico op ongewenste stolselvorming. Doordat het bloed bij boezemfibrilleren in de boezems van het hart minder goed doorstroomt, kunnen er makkelijk bloedstolsels ontstaan. Komt zo’n bloedstolsel in de hersenen terecht, dan kan het een kleiner bloedvat afsluiten en zo een beroerte veroorzaken. Een belangrijk doel van de behandeling van boezemfibrilleren is dan ook het voorkomen van ongewenste stolsels. Om stolselvorming te voorkomen schrijven

artsen antistollingsmiddelen voor. Ze hebben hiervoor de beschikking over een aantal groepen geneesmiddelen. De groep van coumarines remmen de werking van Vitamine K. Vitamine K zorgt in de normale situatie voor de aanmaak van een aantal eiwitten die nodig zijn om bloed te laten stollen. Hierdoor kan het bloed als er in het lichaam een bloeding is stolsels vormen, waardoor de bloeding stopt. De coumarines remmen dit effect. De werking van de coumarines kan echter onder invloed van voedingsmiddelen of geneesmiddelen, nog wel eens schommelen. Om die reden controleert de trombosedienst regelmatig de stollingswaarde van het bloed. Daarnaast is er de groep van bloedplaatjesremmers. Bloedplaatjes zorgen in een gezonde situatie voor de eerste stap in het

stollingsproces. De bloedplaatjesremmers, zoals aspirine, hinderen dus het op gang komen van het stollingsproces. De derde categorie is een groep antistollingsmiddelen, die één van de eiwitten die een rol spelen in het stollingsproces, remmen. Met zoveel verschillende middelen die ongewenste stolselvorming verminderen, hebben artsen de mogelijkheid om patiënten met boezemfibrilleren een antistollingsbehandeling voor te schrijven die het beste bij hen past. Op de website www.boezemfibrilleren.nl staat de meest recente informatie over de verschillende behandelingen die het risico op een beroerte verminderen. Hinfelaar

❤ 17


Sporthal Loosduinen De redactie is op donderdagmiddag op bezoek bij Ans Wortman in sporthal Loosduinen in Den Haag. Ans is ruim vijftien jaar deelnemer bij Hart-Aktief. Zelf is ze hartpatiënt. Regelmatig ging ze op controle in het MC-Haaglanden (vh. Het Westeinde Ziekenhuis). Er werd geconstateerd dat ze problemen had met de hartkleppen. Ans heeft twee nieuwe hartkleppen gekregen: ‘Ik heb ze al acht jaar en het gaat redelijk goed met mij.’ Al lange tijd is ze zaalmanager in Loosduinen en dat bevalt haar bovenmate. ‘Met mij meegerekend hebben we hier 20 deelnemers. Voorheen waren het er veel meer. Ook de zaaluren waren uitgebreider. Vooral hier in het begin toen ik begon met sporten was voor mij fantastisch. Ik denk nog wel eens aan het echtpaar Joop en Hannie. Fantastische mensen waren dat en met hen heb ik een lange tijd prima samengewerkt.’ Tot mijn verrassing schuift aan tafel Corrie Sekreve aan. Ze is al net zolang als Ans vanaf 1995 bij Hart-Aktief en aanspreekpunt in Loosduinen. De deelnemers daar weten haar te vinden. Tegenwoordig is ze bezig met het voorlezen aan bewoners in verpleeghuis Westhof in Rijswijk: ‘Heel leuk dat voorlezen’, zegt ze spontaan, ‘ik kan niet stilzitten, moet wat te doen hebben.’ Je bent eigenlijk bezig met een praatje met Ans.

Het is gezellig aan de tafel, rustig is het allerminst . Er komen twee mensen binnen, een man en een vrouw. Ze vragen informatie over het sporten bij Hart-Aktief. De man is hartpatiënt en wil graag weten welk soort sport het beste voor hem is. Ans en Corrie geven hen de informatie die ze graag willen. De man denkt dat de zaalsport voor hem als begin het beste voor hem is. Ans heet hem dan alvast van harte welkom. Er komen meer deelnemers aan om hen bij te staan. Ze geeft de man het magazine Openhartig mee en zet er nog wat informatie in. Het echtpaar neemt hartelijk afscheid.

legt Ans uit: ‘Maar… ik heb het nog steeds prima naar mijn zin hier in de sporthal. Het is leuk werken met de mensen en ik ben dan ook hun vraagbaak en hou ze dan ook goed in de gaten. Want weet je: ze hebben vertrouwen in mij.’ Na nog een paar vragen van deelnemers in de zaal te hebben beantwoord: ‘Ik weet nog goed dat we zwommen in het Rijswijkse zwembad De Wervel met Jannie Smink als manager. Ik vond dat altijd heel gezellig. Later zijn we naar Voorburg gegaan in zwembad Forum Kwadraat. Daar zwem ik ook nog steeds samen met anderen.’ ‘Ik werk al 28 jaar in de thuiszorg bij de HWW, voorheen was dat Meavita, maar die ging failliet. Ik vind werken in de thuiszorg heerlijk en heb het er prima naar mijn zin. Zolang ik bezig kan zijn blijf ik bij HartAktief. Ik heb hier een gezellig ploegje en hebben weinig uitvallers. Het plezierigste vind ik het contact met de mensen.’ Corrie aan tafel knikt ook heftig van ja.

Tot mijn verbazing schuift ook Cor Gerardts aan de tafel. Cor heb ik al eens eerder aan de praat gehad. Cor is al 30 jaar deelnemer bij Hart-Aktief; dus een man van het eerste uur. Hij sportte in het begin in de Van Zweedenzaal in Rijswijk en kan zich dat nog goed herinneren. ‘Ik vind het sporten bij Hart-Aktief nog steeds heel plezierig. We hebben lol met elkaar, fantastisch toch.’ Ans gaat verder: ‘Tegenwoordig doe ik naast mijn werk en hier ook het clown zijn en ben bij de VariaClowns. Je komt daarbij in contact met oudere mensen, de senioren dus. Het zijn meest mensen met Alzheimer. Het is hartstikke leuk werken met die mensen. Ik loop eigenlijk stage en moet daarvoor examen doen. De scholing daarvoor is in Delft; de VariaClown-school. Mogelijk wordt ik ook nog beroeps… Je ziet dat ik lekker druk bezig ben en doe dat met heel veel plezier ja toch.’ De hele groep is klaar voor de foto. De redactie

We gaan verder. We praten over Dave, de sportinstructeur die zeker wel tien jaar de deelnemers heeft begeleidt. Ik vraag naar Janine de medisch begeleidster. ‘Janine, kon vandaag niet’,

❤ 19


Vrouwencardioloog Janneke Wittekoek:

‘Vrouwen en mannen hebben hetzelfde hart, maar toch zijn de risico’s en symptomen anders.’ Begin december organiseerde het vrouwenplatvorm Women Inc. Een debat over het vrouwenlichaam in de gezondheidszorg. De kennis over veel ziekten blijkt vooral gebaseerd op onderzoek bij mannen. Bij bepaalde aandoeningen kunnen de klachten van vrouwen anders zijn, waardoor ze soms verkeerd of te laat worden behandeld. Vrouwencardioloog Janneke Wittekoek (42), werkzaam bij de Cardiologie Centra Nederland, was een van de sprekers. Is een vrouwenhart anders dan een mannenhart? ‘De anatomie is hetzelfde – we hebben allemaal twee kamers en twee boezems – maar vrouwen hebben naast de klassieke risicofactoren ook specifieke risico’s die met zwangerschap en overgang te maken hebben. De symptomen zijn bovendien vaak niet hetzelfde. Ook het proces van aderverkalking blijkt bij hen anders te verlopen. Bij mannen zien we vaak lokale ophoping van cholesterol in een kransslagader, terwijl bij vrouwen vaak allerlei bloedvaten rond het hart geleidelijk aan dichtslibben.’ Waarom worden de klachten van vrouwen niet of te laat herkend? ‘Hun klachten zijn vager. Ze hebben vaak geen last van die typische mannenklachten als druk op de borst en uitstraling naar de armen. Bij bijna driekwart van de vrouwen lijken de eerste tekenen van een infarct op een stevige griep. Ze zijn moe, benauwd, misselijk en hebben af en toe pijn in de rug.

En vergeet niet dat vrouwen een meester zijn in het bagatelliseren én het herleiden van symptomen. Ik krijg vrouwen op mijn spreekuur die meteen zelf zeggen dat het natuurlijk allemaal komt doordat ze zo’n zware baan hebben. Vaak treden de eerste symptomen bovendien op rond de overgangsleeftijd. Als vrouwen al naar een arts gaan, dan denkt die vaak dat het daarmee te maken heeft.’ Waarom ontstaan veel klachten rond de overgang? ‘Hartziekten treden bij vrouwen gemiddeld zeven tot tien jaar later op dan bij mannen. Vrouwen worden lang beschermd door hun hormonen, die een gunstige invloed hebben op het cholesterolgehalte en de bloeddruk. Door het wegvallen van die oestrogenen stijgt het risico op harten vaatziekten.’ Wat is het gevolg van die late herkenning? ‘harten vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. Ik denk dat er vrouwen zijn die onnodig vroeg overlijden, omdat bij hen de diagnose te laat is gesteld. We moeten vrouwen veel vaker en eerder preventief gaan behandelen.’ Hoe ziet u dat voor zich? ‘\We willen vrouwen én artsen bewust maken van de problematiek. Daarnaast werken we samen met onder meer het UMC Utrecht en het VUmc om zo veel mogelijk vrouwen met een verhoogd risico te traceren en te behandelen. Vrouwen die tijdens de zwangerschap kampen met een te hoge bloeddruk hebben later een vijf

keer hogere kans op harten vaatziekten. Ook een vervroegde overgang en bepaalde gynaecologische aandoeningen kunnen een risico opleveren. Wij hebben in Almere een speciaal vrouwenspreekuur opgezet. Daarnaast doen we veel onderzoek naar het vrouwenhart. Van alle vrouwen hebben we de gegevens, dec risicofactoren en het klachtenpatroon in een databank. Dat levert een schat aan informatie op.’ Ellen de Visser

Omega-3 gunstig voor diabetespatiënt na infarct Diabetespatiënten met een hartinfarct achter de rug hebben baat bij omega-3 vetzuren. Deze voedingstoffen verlagen de kans op ernstige hartritmestoornissen. Dat concluderen onderzoekers van Humane Voeding van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, in het tijdschrift Diabetes Care de afgelopen maanden. Omega-3 vetzuren zitten in vis en plantaardige oliën zoals die van soja en lijnzaad.

Hun werking is de afgelopen tien jaar uitgebreid getest in de Alpha Omega Trial. Ze zouden een gunstige werking hebben op harten vaatziekten, zo was de verwachting. Dat kon deze studie, die vorig jaar werd gepubliceerd in The New England Journal of Medicine, echter niet aantonen. Proefpersonen die meer dan drie jaar lang margarine met gunstige vetzuren kregen, waren niet beter af dan proefpersonen die margarine kregen zonder deze vetzuren.

Maar uit een diepgaande analyse blijkt nu dat een subgroep wel baat heeft bij deze vetzuren: diabetespatiënten die een hartinfarct achter de rug hebben, in Nederland ruim 150.000 mensen. Wageningen Universiteit.

❤ 21


Geen verband ADHD-medicatie en hartproblemen BAARN - Volwassen die ADHD-medicatie gebruiken, hebben geen hoger risico op een hartaanval of een beroerte. Dit schrijven onderzoekers op de website van de Journal of the American Medical Association. Geen verband ADHD-medicatie en hartproblemen BAARN - Volwassen die ADHD-medicatie gebruiken, hebben geen hoger risico op een hartaanval of een beroerte. Dit schrijven onderzoekers op de website van de Journal of the American Medical Association. Medicijnen tegen ADHD, zoals Ritalin, Adderall, Concerta en Strattera laten de bloeddruk en de hartslag licht stijgen. Dit kan bijdragen aan het ontwikkelen van hartproblemen. Toch werd er geen verband gevonden tussen deze medicatie en harten vaatziekten. Geen stijging De onderzoekers analyseerden de medische gegevens van 443.198 mensen van 25 tot 64 jaar. Ongeveer een derde daarvan gebruikte op doktersrecept ADHD-medicatie. Na uitsluiting van andere factoren die

met ADHD geen verband is tussen de medicatie en harten vaatziekten. Beperkingen onderzoek De studie kent een aantal beperkingen, dus een kleine stijging in de kans op hartproblemen is niet helemaal uit te sluiten. Zo weten de onderzoekers niet zeker of alle deelnemers de voorgeschreven medicatie daadwerkelijk innamen. Ook volgden ze de deelnemers maar zestien maanden, terwijl harten vaatziekten vaak niet zo snel ontstaan. Bovendien zijn ernstige hartproblemen relatief zeldzaam.

harten vaatziekten veroorzaakten, vonden de onderzoekers geen stijging in hartaanvallen, beroertes of plotseling overlijden als gevolg van hartproblemen bij deze groep.

"Ons onderzoek laat zien dat deze medicijnen geen aanzienlijk verhoogd risico geven, maar we kunnen niet zeggen of ze helemaal veilig zijn. Patiënten en artsen zouden de potentiële risico’s dan ook moeten bespreken.", licht hoofdauteur Laurel Habel toe. Door: Jolanda Niemantsverdriet Bronnen: CNN

Eerder onderzoek door dezelfde wetenschappers toonde al aan dat er bij kinderen

Medicatieveiligheid moet en kan beter Uit een enquête van de Consumentenbond onder verpleegkundigen blijkt dat medicatieveiligheid beter kan en de werkdruk soms ontoelaatbaar hoog is. De bond waarschuwt voor de grote kans op medicatiefouten. Iets minder dan de helft van de 406 respondenten zegt in 2010 zelf betrokken te zijn geweest bij zo’n fout. Maar liefst de helft van hen zegt dit zelfs maandelijks mee te maken. De Consumentenbond uit haar zorgen over de uitkomsten en pleit voor meer openheid over de fouten die worden gemaakt. Bart Combée, directeur Consumentenbond:

“Het melden van incidenten gebeurt nog veel te weinig terwijl dit de enige manier is om te leren. Fouten moeten geregistreerd worden en niet alleen intern, maar ook met patiënten bespreekbaar gemaakt worden. Daar heeft de patiënt recht op.” Opvallende uitkomst is dat veel verpleegkundigen aangeven dat veel medicatiefouten ontstaan door personeel met te weinig ervaring, zoals artsen in opleiding en invalkrachten. Afkeuring beroepsvereniging. De beroepsvereniging Verpleegkundigen &

Verzorgenden Nederland (V&VN) herkent de uitkomsten van de enquête en keurt het af dat medicatie regelmatig wordt uitgedeeld door leerling-verpleegkundigen zonder begeleiding. Het is voor de tweede keer dat de Consumentenbond verpleegkundigen naar hun ervaringen vraagt. Zij zijn vaak de oren en ogen van de arts én patiënten. Daarom is het belangrijk om hun ervaringen te horen. Alle uitkomsten van de enquête zijn te lezen in de Consumentengids van oktober 2011.

Hoe sterven dokters? Je zou verwachten dat dokters met een ernstige ziekte hun expertise aanwenden en de allerbeste, meest moderne van behandelingen kiezen. Het tegendeel is waar. Dokter Ken Murray constateert dat dokters ongebruikelijk weinig behandelingen ondergaan, vergeleken met het Amerikaanse gemiddelde. Dokters hebben met eigen ogen gezien hoe ingrijpend een zware behandeling is. Ze zien de wanhoop, de slangen, de medicijnen en weten dat het maar al te vaak lijdt tot peperdure rekeningen en weinig resultaten. Een neef van Murray kreeg te horen dat hij leed aan longkanker. Hij weigerde chemotherapie te ondergaan. In plaats daarvan ging hij bij Murray wonen en beleefden ze samen nog acht maanden

dollar aan geneesmiddelen. Op een dag werd hij niet wakker. Na een coma van drie dagen stierf hij. ‘Mijn neef was geen dokter, maar hij wilde kwaliteit van leven, niet kwantiteit. Is dat niet wat we allen willen? Indien er één state-of-the-art-manier van sterven is, dan is het sterven met waardigheid. Wij dokters zijn geen helden, ook wij willen waardig sterven.‘ Het verbaast Murray dan ook niets dat de meeste goed geïnformeerde artsen de strijd opgeven en verkiezen om rustig thuis te overlijden. lang dikke pret. Ze aten lekker, keken veel naar sport en spenderen niet meer dan 20

(Gebaseerd op: Express.be)

❤ 23


Preventief aspirine slikken niet nodig Dagelijks een aspirientje slikken om harten vaatziekten te voorkomen heeft voor gezonde vrouwen weinig zin. Dat berekenen onderzoekers van het UMC Utrecht. Ze publiceren hun resultaten in het tijdschrift European Heart Journal. Aspirine verdunt het bloed en voorkomt het ontstaan van bloedpropjes en beroertes. Maar het dagelijkse gebruik van aspirine kan ook blauwe plekken en bloed in de urine veroorzaken, en zelfs maagbloedingen en hersenbloedingen. Wanneer wegen de voordelen op tegen de nadelen? Bij mensen die al een beroerte meegemaakt hebben heeft aspirine netto een gunstig effect. Maar hoe zit het bij gezonde mensen? Dat is een langlopende discussie onder artsen.

Internist prof.dr. Frank Visseren, artsonderzoeker Jannick Dorresteijn en collega’s van het UMC Utrecht analyseerden samen met onderzoekers van Harvard Medical School de gegevens uit de Women’s Health Study. Daarin kregen bijna 40.000 vrouwen van 45 jaar en ouder tien jaar lang aspirine of een nepmedicijn. Aspirine verminderde het relatieve risico op harten vaatziekten voor de gemiddelde vrouw met negen procent. Maar het effect van aspirine zal niet voor alle vrouwen gelijk zijn. Rekenmodel Visseren en collega’s ontwikkelden daarom een rekenmodel waarmee het effect van aspirine voor individuele vrouwen voorspeld kan worden. Daarmee is te berekenen welke vrouwen baat hebben bij aspirine en welke niet. Het positieve effect van aspirine blijkt voor de meeste vrouwen erg laag te zijn. Bij negen van de tien vrouwen neemt het risico op harten vaatziekten slechts af met één procent of minder. Alleen bij sommige vrouwen boven de 65 jaar heeft aspirine netto een gunstig effect. Maar om één geval van harten vaatziekten te besparen moeten wel 50 vrouwen behandeld worden.

“Voor vrouwen onder de 65 heeft het gebruik van aspirine dus geen positief effect”, concludeert prof. dr. Frank Visseren. “Het is een ondersteuning van het Nederlandse beleid om terughoudend te zijn met aspirine bij gezonde mensen. Maar in de Verenigde Staten geven artsen veel vaker aspirine ter voorkoming van harten vaatziekten.” Polypil De resultaten kunnen ook van belang zijn voor de zogenaamde ‘polypil’ tegen harten vaatziekten. Dat is het idee om mensen preventief een dagelijkse pil te geven met cholesterolverlagers, bloeddrukverlagers en aspirine. Maar een polypil voor gezonde mensen zou geen aspirine hoeven bevatten, vinden Visseren en collega’s. Gezonderworden.nl Het artikel is op 16 november online verschenen in het European Heart Journal. Arts-onderzoeker Jannick Dorresteijn van het UMC Utrecht is eerste auteur van het stuk. UMC Utrecht

Mogelijk nieuwe bloedtest diagnose hartaanval Amerikaanse onderzoekers rapporteren een mogelijk nieuwe bloedtest voor het vaststellen van een hartaanval. De test is gebaseerd op een groot eiwit dat vrijkomt na een aanval. De ontdekking is een begin, maar biedt veel mogelijkheden. De onderzoekers van de Loyala University Chicago ontdekten dat het eiwit cMyBP-c (cardiac myosin binding proteïne-c) vrijkomt in het bloed na een hartaanval. CMyBP-c stabiliseert de hartspier en reguleert de hartfunctie. Tijdens een hartaanval sterft een stukje hartspier af door een bloed- en zuurstoftekort. Als hartcellen afsterven breekt het cMyBP-c in stukjes en komt het in het bloed terecht.

ke van een hartaanval. Veel van deze patiënten worden in het ziekenhuis opgenomen tot een hartaanval definitief is uitgesloten. Dit kost veel tijd en geld.

Het duurt echter vier tot zes uur voordat dit eiwit in het bloed verschijnt na een hartaanval. Vandaar dat er verder wordt gezocht.

Een elektrocardiogram kan bijvoorbeeld alleen grote hartaanvallen diagnosticeren. Ook bestaan bloedtesten voor verschillende eiwitten die in verband staan met een hartaanval. Deze eiwitten zijn echter niet alleen maar betrokken bij het hart en kunnen dus ook op een andere aandoening wijzen, bijvoorbeeld een blessure aan de spieren. Vooralsnog is er slechts een eiwit bekend, cardiac troponine-I, dat in verband wordt gebracht met alleen het hart.

Bloed Het is nu voor het eerst dat het cMyBP-c eiwit in verband wordt gebracht met een hartaanval. Het is een specifiek hart-eiwit en door de grootte en hoge concentratie in het bloed is het ook snel te detecteren. Vervolgonderzoek moet uitwijzen of dit eiwit ook langere tijd na de hartaanval nog in het bloed aanwezig is. Gezondheidsnet

Test "Het eiwit is mogelijk de nieuwe basis voor een test. In samenwerking met andere bloedtesten, kan deze helpen bij het diagnosticeren van een hartaanval.", vertelt onderzoeker Sakthivel Sadayappan. "Dit is pas het begin. Veel vervolgonderzoek is nodig." Diagnose Bij 60 tot 70 procent van de patiënten die klagen over pijn op de borst is geen spra-

❤ 25


Stichting Hart-Aktief: sport en fitness voor hartpatiënten Doelstelling Hart-Aktief In 1982 is Stichting Hart-Aktief opgericht door zes revaliderende hartpatiënten (her conditionering) die van mening waren dat stilzitten voor hen passend en bewegend meer op zijn plaats was. In dat kader is het plan ontstaan om verantwoord bewegen onder medische begeleiding aan te gaan bieden in de vorm van zaalsporten. Het was een schot in de roos. De organisatie begon te groeien door de goede resultaten die behaald werden. Hierdoor werden cardiologen en andere behandelende artsen steeds enthousiaster en ondersteunden dit initiatief. Steeds meer patiënten worden door hen doorverwezen naar de stichting Hart-Aktief om verder te werken aan hun conditie en mentale welzijn. Sinds vijf jaar zijn de sportmogelijkheden verder uitgebreid door aan de zaalsporten het fitness toe te voegen. Dit gebeurd in de fitnessruimte van het HagaZiekenhuis Leyweg in Den Haag. Wat doet Hart-Aktief? Hart-Aktief staat onder leiding van een voorzitter, die gesteund wordt door vele vrijwilligers, die mede door hun inzet en motivatie voor u klaar staan. De gehele organisatie wordt uit een centraal kantoor aangestuurd en bewaakt en is op alle doordeweekse dagen (maandag t/m vrijdag) bereikbaar voor: ♥ Inschrijving deelname aan sporten en/of fitness ♥ Verstrekking van voor u van belang zijnde informatie ♥ Benodigde ondersteuning binnen uw proces van her-conditionering, waarbij gezorgd kan worden voor: ♥ Eventuele communicatie naar uw zorg verzekering (aanvraagbrief tegemoetkoming) ♥ Aanvraag (subsidie) zoals bijvoorbeeld de Ooievaarspas in Den Haag.

❤ 26

Wat biedt Hart-Aktief voor u Bij zowel zaalsport als fitness bieden wij de mogelijkheid om uw conditie op sportieve wijze te verbeteren. Uw eigen grenzen en persoonlijke situatie staan daarbij centraal. Het sporten vindt plaats onder controle en begeleiding van ervaren en goed opgeleide deskundigen. Zij gaan naast het sporten een persoonlijk gesprek met u aan. Zij analyseren welke mogelijkheden het beste bij u aansluiten en samen zullen zij met u een gericht advies vaststellen. Bij eventuele calamiteiten verlenen zij deskundige hulp. Verder brengt de stichting Hart-Aktief een kwartaalmagazine Openhartig uit die aan alle betrokkenen wordt verspreid. Speciale aandacht wordt besteed aan allerlei actuele onderwerpen rond hartpatiënten, gezondheid en welzijn. Wat heeft Hart-Aktief van u nodig voor aanmelding Om bij Hart-Aktief te kunnen sporten moeten wij een schriftelijke verklaring hebben van uw behandelend arts. Waarin staat dat er voor deelneming aan de sportieve activiteiten geen medische bezwaren aanwezig zijn. Dit is voor de stichting een zekerheid dat het voor uw als deelnemer medisch gezien verantwoord is. Hart-Aktief en de financiën De stichting Hart-Aktief heeft de doelstelling om de bijdrage van de deelnemers zo laag mogelijk te houden en hebben geen winstdoelstellingen. Hart-Aktief zijn dan ook continu op zoek naar donateurs en sponsors die ons financieel kunnen ondersteunen. Hier zijn alle giften welkom. Giro 42 86 530 De bijdrage van de deelnemers wordt via een incasso geïnd waardoor de administratieve rompslomp voor ons beperkt kan worden en beheersbaar blijft.

Sportlocatiegegevens + kantoor Hart-Aktief Kantoor Postadres Postbus 1153 8 2280 CD Rijswijk Telefoon: 070-393 41 77 E-mail: [email protected] Website: www.hartaktief.nl Bereikbaarheid: Maandag t/m vrijdag van 09:30 - 16:30 uur Giro: 42.86.530 FITNESS Haga ziekenhuis Leyweg 275 2545 CH Den Haag Fitness-uren Maandag 17:15 – 19:15 Dinsdag 17:15 – 19:15 Donderdag 17:15 – 19:15 Vrijdag 17:15 – 18:15

uur uur uur uur

ZAALSPORT Sporthal Loosduinen Groen van Prinstererlaan 276 2555 HZ Den Haag Sporturen Vrijdag 16:30 – 17:30 uur Sporthal De Fluit Fluitpolderplein 1 2262 ED Leidschendam Sporturen Maandag 14:45 – 15:45 uur Komt u vrijblijvend eens langs op een van de bovenstaande locaties. Reanimatie Informatie van de mogelijkheden zijn op te vragen via ons kantoor.

OPEN HARTIG M A G A Z I N E S P O R T E N F I T N E S S V O O R H A R T P A T I Ë N T E N

Recommend Documents